Ελληνική. μία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ. Προβλέψεις. Πέμπτη. στη. των. που. Οικονομία. τραπεζικό. τείνουν να διαμόρφωση. οικονομικού. αναδιάρθρωσης. της.

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικώνν Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Συνεχίζεται η ροή καταθλιπτικών εκτιμήσεων και προβλέψεων για την ελληνική οικονομία, που τείνουν να επηρεάζουν αρνητικά το υπό διαμόρφωση καλό οικονομικό κλίμα. Στις χειμερινές προβλέψεις (Φεβ.2013) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), αναφέρονται τα ακόλουθα: Πρώτον, προβλέπεται και πάλι νέα μεγάλη ύφεση στην Ελλάδα με πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά -4,4% και το 2013, μετά την πτώση του κατά - 21,1% μεταξύ 2007 και Η πτώση αυτή τεκμαίρεται από την μεταφορά (carry over) της μεγάλης πτώσης του ΑΕΠ σε εποχικά διορθωμένη 3μηνιαία βάση στο 4 ο 3μηνο του 2012 στα 3μηνα του 2013 και από τη συνεχιζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή. Η τεράστια, όμως, πτώση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο του 2012 προσδιορίστηκε από συγκεκριμένους παράγοντες που δεν είναι πλέον σε ισχύ από τις αρχές του Σημειώνεται ότι το η οικονομία λειτούργησε υπό την επίδραση της επιβολής ενός πρωτοφανούς σε μέγεθος και σκληρότητα περιορισμού ρευστότητας στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και υπό την επίδραση πολιτικών αναταράξεωνν και των εντόνως και εντέχνως προωθούμενων προσδοκιών για έξοδο της χώρας από το Ευρώ. Το 2012, επίσης, η οικονομία λειτούργησε κάτω από την επίδραση της μη καταβολής των δόσεων της χρηματοδοτικής βοήθειας και της φυγής των καταθέσεων που οδήγησαν στον καταποντισμό του οικονομικού κλίματος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Τίποτε από αυτά δεν ισχύει το Συνεπώς, εκτιμάται ότι είναι δυνατόν, για να συγκρατηθεί η ανοδική πορεία της ανεργίας και να αποφευχθεί η απαξίωση ενός μεγάλου μέρους του παραγωγικού δυναμικού της χώρας που παραμένει ανεκμετάλλευτο, να οδηγηθούμε σε πτώση του πραγματικού ΑΕΠ χαμηλότερη του -3,0% το 2013, αντί του -4,4% του προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και του -4,5% που προβλέπει επίσης, στην Έκθεση του Διοικητή για το 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος. Η ΕΕ αναγνωρίζει ότι η εγχώρια ζήτηση θα αρχίσει σταδιακά να τονώνεται, καθώς η κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών της προς τον ιδιωτικό τομέα, ύψους 4,0% του ΑΕΠ, από τις αρχές του Η εξέλιξη αυτή και η αποπληρωμή ενός μέρους των ΕΓΕΔ που βρίσκονται σε κυκλοφορία, διευκολύνονται από την ήδη σημειωθείσα εκταμίευση της δόσης της χρηματοδοτικής βοήθειας των 50 δισ. τον Δεκ. 12 και στο 1 ο 2μηνο του Ήδη, οι προσδοκίες στην οικονομία σταθεροποιούνταιι με τον δείκτη οικονομικού κλίματος να διαμορφώνεται τον Φεβ. 13 στο 86,9, από 82,1 τον Νοέμ. 12. Η σημαντική ενίσχυση του οικονομικού κλίματος στη χώρα συμβάλλει στην επαναφορά των καταθέσεων των νοικοκυριών στο τραπεζικό σύστημα (Διάγραμμα 1), αλλά και στη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης και στη μείωση του κόστους δανεισμού των εγχώριων τραπεζικών ιδρυμάτων. Τα τελευταία ήδη βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης και αποκατάστασης της κεφαλαιακής τους βάσης μετά το PSI plus. Διάγραμμα 2. Ροές Χορηγήσεων Μη Χρηματοπιστωτικών Επιχειρήσεων ( εκατ.) Οι εξελίξεις αυτές συμβάλλουν στη σταδιακή αύξηση (αντί για τη σημαντική μείωση κατά τη διάρκεια του 2012) των ροών χορηγήσεων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Τον Δεκ. 12 και τον Ιαν.. 13 σημειώθηκε μία εντυπωσιακή αντιστροφή στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, η οποία αναμένεται να ενταθεί αν συνεχιστεί η θετική πορεία των καταθέσεων στους επόμενους μήνες (Διάγραμμα 2). Όσον αφορά στην εξέλιξη των βασικών στοιχείων που απαρτίζουν το ΑΕΠ από την πλευρά της ζήτησης, ή προσδιορίζουν την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας, σημειώνονται ότι η επίπτωση των καθαρών εξαγωγών στη μεταβολή του ΑΕΠ θα είναι και πάλι θετική και σημαντική, σε επίπεδα άνω των 2,5 π.μ το 2013, από 4,0 π.μ. το Κατ αρχήν και η ΕΕ αναγνωρίζει ότι η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας δίνει ώθηση στις εξαγωγές, παρά την επιβράδυνση του παγκόσμιου

2 εμπορίου και την ύφεση στη ΖτΕ. Προβλέπει δε αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών σε σταθερές τιμές του 2005 κατά 2,7% το 2013, μετά την πτώση τους (λόγω της πτώσης των εισπράξεων από την ναυτιλία και τον τουρισμό) κατά -2,0% το Έτσι, εκτιμά ότι ο εξωτερικός τομέας θα συμβάλει και πάλι στην αύξηση του ΑΕΠ, κατά 2,4 π.μ. το 2013 και κατά 1,5 π.μ. το 2014, μετά τη σημαντική συμβολή του κατά 4,0 π.μ. το Δεύτερον, όσον αφορά στον δημοσιονομικό τομέα, η Ε. Επιτροπή αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην Ελλάδα, παρά τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ το 2011 και το 2012, και προβλέπει ότι το έλλειμμα της ΓΚ θα μειωθεί στο - 4,6% του ονομαστικού ΑΕΠ το 2013 και στο -3,5% του ΑΕΠ το 2014, από -6,6% του ΑΕΠ το Επίσης, με βάση τις ανωτέρω απαισιόδοξες εκτιμήσεις για το ΑΕΠ και το έλλειμμα της ΓΚ, η ΕΕ εκτιμά το χρέος της ΓΚ να αυξηθεί στο 175,6% του ΑΕΠ το 2013 και στο 175,2% του ΑΕΠ το 2014, από 161,6% του ΑΕΠ το Το χρέος αυτό αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται από το 2015 καθώς θα αυξάνει το ονομαστικό ΑΕΠ και το πλεόνασμα του πρωτογενούς ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης. Παρά τη συνεχιζόμενη υστέρηση των καθαρών εσόδων της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά και των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων, η εκτέλεση του Π2013 τον Ιανουάριο του 2013, με σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 414,4 εκατ., έναντι του στόχου για έλλειμμα 413 εκατ. τον μήνα αυτό, ήταν πολύ καλύτερη του αναμενομένου. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι αν η προσπάθεια για είσπραξη των τρεχόντων και ληξιπρόθεσμων εσόδων του κράτους ενταθεί (όπως είναι αναγκαίο όχι μόνο για την ικανοποιητική υλοποίηση του Π2013 αλλά και για την αποκατάσταση της άκρως διασαλευθείσης τα τελευταία έτη φορολογικής δικαιοσύνης), τότε και ο Π2013 θα υλοποιηθεί καλύτερα από ότι έχει σχεδιαστεί, όπως συνέβη και με τον Π2012. Προοπτικές Ανάπτυξης το 2013 Η εντυπωσιακή ανάκαμψη της αγοράς ομολόγων και των τιμών των μετοχών στο ελληνικό χρηματιστήριο, η βελτίωση του οικονομικού κλίματος, η επανεκκίνηση της χρηματοδότησης της Ελλάδος από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ (με επανεκκίνηση των εργασιών στα έργα υποδομής και ιδιαίτερα στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους) και η εξάλειψη των προοπτικών εξόδου της χώρας από το Ευρώ, συμβάλλουν τώρα στην αποτελεσματική προώθηση της υλοποίησης του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων της χώρας, στο οποίο ήδη καταγράφονται για πρώτη φορά αξιοσημείωτες εξελίξεις με εμφανή τη δυνατότητα προσέλκυσης σημαντικών ξένων κεφαλαίων. Βέβαια, όπως τονίζεται από την ΕΕ, ανασταλτικός παράγοντας που προσδιορίζει τη συνεχιζόμενη αδυναμία της εγχώριας ζήτησης και κατά το 2013 είναι η ανεργία σε συνδυασμό με την μείωση του μισθολογικών αμοιβών στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, η ΕΕ αναμένει νέα πτώση των μισθολογικών αμοιβών κατά κεφαλή στην οικονομία ως σύνολο κατά -7,0% το 2013, μετά την πτώση τους κατά -6,0% το 2012 και κατά -3,4% το Ωστόσο, εκτιμάται ότι η πτώση της απασχόλησης θα περιοριστεί στο -3,5% το 2013, από -8,6% το Οι εξελίξεις αυτές συμβάλλουν κατ αρχήν σε νέα βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων κατά -6,1% το 2013 και κατά -3,5% το 2014, μετά την μεγάλη βελτίωσή της κατά -11,5% το Επίσης, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας συμβάλλει στη μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών το 2013, όπου πράγματι τα στοιχεία των προκρατήσεων δείχνουν σημαντική αύξηση των αφίξεων και των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό, και τα στοιχεία των βιομηχανικών παραγγελιών δείχνουν συνέχιση της δυναμικής αύξησης των εξαγωγών αγαθών σε συνδυασμό και με τη σημαντική πτώση και υποκατάσταση εισαγωγών. Βέβαια, η ανωτέρω πτώση των εισοδημάτων και η περαιτέρω αύξηση της ανεργίας, που εφαρμόζονται για την περαιτέρω προώθηση της δημοσιονομικής προσαρμογής το 2013 συνεχίζουν να συμβάλλουν στην πτώση της εγχώριας ζήτησης. Ωστόσο, για να υλοποιηθεί η πρόβλεψη της ΕΕ και της Τραπέζης της Ελλάδος για πτώση του ΑΕΠ κατά -4,4% το 2013, θα πρέπει η εγχώρια ζήτηση στην οικονομία να μειωθεί εκ νέου κατά 11,4 δις το 2013 (ή κατά -6,6%) σε σταθερές τιμές του 2005, μετά την τεράστια πτώση της κατά 18,8 δις (ή κατά -9,7%) το Η εκτιμώμενη αυτή πτώση αυτή για το 2013 θα πρέπει να θεωρείται σημαντικά υπερτιμημένη δεδομένου ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπεται το 2013 από την ΕΕ συνίσταται στη μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ) κατά περίπου 2,5 δις. Ακόμη και αν η μείωση τελικά του ελλείμματος υπερβεί τα 5,0 δις και πάλι αυτό δεν δικαιολογεί την εκτίμηση της ΕΕ για πτώση της εγχώριας ζήτησης κατά 11,4 δις, δεδομένων και των σημαντικά ευνοϊκότερων συνθηκών που προσδιορίζουν τη λειτουργία της οικονομίας το 2013, όπως προαναφέρθηκε. Αυτό δεν σημαίνει ότι η πτώση της εγχώριας ζήτησης δεν μπορεί να είναι μεγάλη και το Κάτι τέτοιο, όμως, θα συμβεί μόνο εάν ανατραπούν και πάλι τα ανωτέρω δεδομένα, όπως έγινε το 2011 και το Ωστόσο, η ίδια η ΕΕ σημειώνει ότι η ανάκαμψη της οικονομίας δεν θα αργήσει να έρθει. Ότι θα αρχίσει σταδιακά από το 4 ο 3μηνο. 13, καθώς τότε θα έχει επιτευχθεί το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής και οι διαρθρωτικές αλλαγές. Ειδικότερα, το μειωμένο κόστος εργασίας και η απελευθέρωση των επαγγελμάτων θα δημιουργήσουν νέες αναπτυξιακές προοπτικές και θέσεις εργασίας. Επιπλέον, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η σταθεροποίηση της οικονομίας θέτουν τις βάσεις για επιστροφή κεφαλαίων και αποκατάσταση των συνθηκών χρηματοδότησης. Αυτές οι εκτιμήσεις μπορεί να ερμηνευτούν ότι 2

3 συμβαδίζουν με συγκράτηση της πτώσης του ΑΕΠ σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από το -4,4% το 2013 και με αύξηση του ΑΕΠ κατά πολύ περισσότερο από το 0,6% το Τέλος, η ΕΕ εκτιμά ότι μετά την πολύ μεγάλη πτώση της απασχόλησης κατά -8,6% το 2012, η νέα πτώση της το 2013 θα περιοριστεί στο -3,5%, ενώ θα υπάρξει αύξηση της απασχόλησης κατά 0,5% το Ως αποτέλεσμα, θα σημειωθεί αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο 27% το 2013 και μείωσή του στο 25,7% το Για να επιτευχθούν τα ανωτέρω με πτώση του ΑΕΠ κατά -4,4%, γίνεται η υπόθεση ότι η παραγωγικότητα στη χώρα, η οποία αυξήθηκε εντυπωσιακά κατά 2,4% το 2012 (παρά τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ με την επίδραση παραγόντων που δεν έχουν σχέση με την παραγωγικότητα της εργασίας), θα επανέλθει σε πτώση κατά -0,9% το 2013 και ότι θα αυξηθεί ελάχιστα κατά 0,1% το Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι η παραγωγικότητα της εργασίας θα αυξηθεί το 2013 και το 2014 κατά υψηλότερο ποσοστό από ότι το 2012 διότι από το 2013 και μετά ωριμάζουν οι δραστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιεί η χώρα από το 2010 και επίσης από το 2013 και μετά δεν θα υπάρχει το δραστικό εμπόδιο περιορισμού της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία που υπήρχε το 2011 και το 2012, με τη συμβολή και της Τρόικα. Εάν η παραγωγικότητα συνεχίζει να αυξάνεται, όπως βάσιμα προσδοκάται, τότε με την πτώση της απασχόλησης που προβλέπει η ΕΕ το πιθανότερο είναι ότι η πτώση του ΑΕΠ δεν θα υπερβεί το -3,0% το 2013 και η αύξησή του θα είναι πολύ υψηλότερη από 1,5% το Παγκόσμια Οικονομία Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ιταλία, που ανακοινώθηκαν την , αντικατοπτρίζουν το πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο εισέρχεται η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η Ζώνη του Ευρώ καλείται να αποτρέψει την εμβάθυνση της ύφεσης, ιδιαίτερα στις οικονομίες του Νότου, και να εξέλθει αλώβητη από τη σημαντική κρίση δημοσίου χρέους που απείλησε ακόμη και τη βιωσιμότητα του Ευρώ το Οι κεντροαριστερές δυνάμεις στην Ιταλία, κέρδισαν την πλειοψηφία της κάτω Βουλής, δεν κατάφεραν, ωστόσο, να κερδίσουν την πλειοψηφία στη Γερουσία, που ήταν αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσουν να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Έτσι, το κόμμα της κεντροαριστεράς θα προσπαθήσει, προφανώς, να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας αλλά δεν είναι ακόμη εμφανές με ποιο ή ποια κόμματα θα μπορέσει να συνεργαστεί για να σχηματίσει μια αποτελεσματική Κυβέρνηση-ικανή να δώσει λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ιταλία και η Ευρώπη ως σύνολο. Όπως ήταν αναμενόμενο, το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών - που περικλείει τον κίνδυνο του πολιτικού αδιεξόδου, επανέφερε τη νευρικότητα στις χρηματαγορές και στις αγορές ομολόγων, ενώ οδήγησε το Ευρώ σε χαμηλότερα επίπεδα, κοντά στο 1,30 USD/EUR αρχικά, αλλά άνω του 1,315 την 28 η Φεβρουαρίου Η αβεβαιότητα και τα σενάρια για διεξαγωγή νέων εκλογών στην Ιταλία, αναζωπυρώνουν στην σκέψη των επενδυτών την κρίση δημοσίου χρέους και θέτουν σε δοκιμασία τις αντοχές της Ευρωζώνης. Ανοδικά κινούνται οι αποδόσεις στα ομόλογα και στα CDS στην Ευρώπη. Τα CDS για την Ελλάδα στο 38% ή μονάδες βάσης. Στην Ιρλανδία τα CDS στις 185 μ.β. στην Πορτογαλία 405 μ.β..στην Ισπανία 286 μ.β. στην Ιταλία 286 μ.β. στην Γαλλία 84 μ.β. και στην Γερμανία 42 μ.β.. Στην Ισπανία η απόδοση στην 10ετία στο 5,24%, από 4,97%. Στην Ιταλία στο 4,77%, από 4,41%, στη Γαλλία 2,18%, στην Πορτογαλία στο 6,37%, από 6,14%, στο Βέλγιο 2,38%. Το ελληνικό 10ετές ομόλογο βρίσκεται στο 10,79%, ενώ το αντίστοιχο γερμανικό 10ετές κινείται οριακά πτωτικά στο 1,48%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς ιταλικού ομολόγου με το αντίστοιχο του 10ετούς γερμανικού, διευρύνεται κατά 36 μονάδες βάσης στις 330 μονάδες βάσης. Η αυξημένη πιθανότητα πολιτικής αβεβαιότητας στην Ιταλία είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει τόσο τις ασιατικές όσο και τις ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές σε πτώση, αλλά και σε αναστολή διαπραγμάτευσης των τραπεζών στο ιταλικό χρηματιστήριο. Ειδικότερα στην Ασία ο δείκτης Nikkei 225 έκλεισε την 26/2/2013 με πτώση 2,26% στις μονάδες, ο δείκτης Hang Seng υποχώρησε κατά 1,31% στις μονάδες ενώ ο δείκτης Shangai Composite Index στην Κίνα σημείωσε πτώση 1,41% και διαμορφώθηκε στις μονάδες. Εν μέσω του αρνητικού κλίματος στις αγορές χρήματος και ομολόγων, το ιταλικό δημόσιο την άντλησε μέσω εντόκων γραμματίων 6μηνης διάρκειας, το ποσό των 8,75 δισ. με μέσο επιτόκιο 1,237%, από 0,731% που ήταν στην τελευταία αντίστοιχη δημοπρασία. Η Ε Επιτροπή από την πλευρά της, στις χειμερινές της προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης, αναθεώρησε σε χαμηλότερα επίπεδα από τον Νοε. 12 τις προβλέψεις της για την εξέλιξη του ΑΕΠ, αλλά αξιολογεί ότι έχουν αμβλυνθεί οι κίνδυνοι που απορρέουν από την χρηματοπιστωτική κρίση, τη μη ικανοποιητική λειτουργία του διατραπεζικού δανεισμού και το σχετικά αδύναμο μακροοικονομικό περιβάλλον. Η οικονομική δραστηριότητα είναι εξασθενημένη, καθώς έχει μειωθεί η πιστωτική επέκταση αλλά και οι δαπάνες νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Βασικό πρόβλημα αποτελεί η ενίσχυση της αγοράς εργασίας, καθώς εκτιμάται ότι η ανεργία θα διατηρηθεί σε ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα σε όλη την ΕΕ-27 και, κυρίως, στη ΖτΕ το 2013, αλλά και το Ειδικότερα, η Ε. Επιτροπή προβλέπει αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου (εκτός ΕΕ-27) κατά 4,5% το 2013, ενώ η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ εκτιμάται στο 3,2% το 2013 και στο 3,9% το Όσον αφορά τις ΗΠΑ, η Ε. Επιτροπή εκτιμά αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,9% το 2013, έναντι 2,2% το 2012, με αύξηση των εξαγωγών κατά 2,6% σε ετήσια βάση το 3

4 2013, από αύξηση +3,3% το 2012, καθώς και με περιορισμένη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά μόλις +1,5% το 2013 από +1,9% το 2012 και με νέα πτώση της δημόσιας κατανάλωσης κατά -1,1% το 2013, από -1,4% το Η Ε Επιτροπή εμφανίζεται περισσότερο αισιόδοξη για την Ιαπωνία, καθώς εκτιμά ότι η οικονομία αυτή θα ενισχυθεί από το δημοσιονομικό πακέτο που περιλαμβάνει μεγάλα δημόσια έργα υποδομής, ύψους 88 δισ. για το Ειδικότερα, το ΑΕΠ της Ιαπωνίας θα αυξηθεί κατά 1,0% το 2013 (από 0,8% που προβλεπόταν τον Νοε. 12) και κατά 1,6% το 2014, από 1,9% το Τέλος, η Ε Επιτροπή εκτιμά ότι οι οικονομίες της Κίνας και της Ρωσίας θα συνεχίσουν τη δυναμική αναπτυξιακή τους πορεία με το ΑΕΠ της Κίνας να αυξάνεται κατά 8,0% το 2013 και 8,1% το 2014 ενώ της Ρωσίας κατά 3,7% το 2013, και 3,9% το 2014, από 3,4% το Εν τω μεταξύ, προβλημάτισε τους επενδυτές η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ), ότι από τις 800 τράπεζες που ενίσχυσαν τη ρευστότητα τους μέσω των δύο πράξεων μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης (Long Term Refinancing Operation-LTRO) 3ετούς διάρκειας, οι 356 προχώρησαν σε αποπληρωμή συνολικά 61,1 δισ. στις Το ποσό αυτό είναι μικρότερο από τα 137 δισ. που αποπλήρωσαν τον περασμένο μήνα οι ευρωπαϊκές τράπεζες, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του χρηματοπιστωτικού συστήματος να παραμένει εξαρτημένο από αυτή τη χαμηλού κόστους χρηματοδότηση. Η αποπληρωμή των 137 δισ. από τον πρώτο γύρο της 3ετούς χρηματοδότησης στις ενίσχυσε την άποψη περί επιστροφής αρκετών ευρωπαϊκών τραπεζών στις αγορές και της ομαλής λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης. Ωστόσο, το μικρότερο του εκτιμώμενου ποσό αποπληρωμής φανερώνει ότι οι περιφερειακές τράπεζες της Ευρωζώνης εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια της ΕΚΤ, καθώς, προφανώς, εξακολουθούν να μην έχουν ικανοποιητική πρόσβαση στις χρηματαγορές. Μετά την αποπληρωμή και των 61,1 δισ., διατηρείται σε εκκρεμότητα ένα υπόλοιπο δανεισμού ύψους 821 δισ. το οποίο οι τράπεζες οφείλουν να το αποπληρώσουν τμηματικώς (εβδομαδιαίες δόσεις) ή εφάπαξ μέχρι τον Ιανουάριο Ωστόσο οι εξελίξεις στο πεδίο αποπληρωμής της 3ετούς χρηματοδότησης δεν αξιολογούνται ως αρνητικές, καθώς το επιτόκιο Eonia διάρκειας 2 ετών υποχώρησε μετά την ανακοίνωση της ΕΚΤ. Είναι σαφές ότι μόλις αρχίσει να περιορίζεται η υπερβάλλουσα ρευστότητα από το τραπεζικό σύστημα, η ΕΚΤ θα πρέπει να στραφεί σε μια νέα πολιτική η οποία θα επικεντρώνεται σε πιο συμβατικά μέτρα στήριξης της οικονομίας. Σημαντική εξέλιξη στο περασμένο 7ήμερο ήταν και η απόφαση του οίκου αξιολόγησης Moody's να αφαιρέσει την άριστη βαθμολογία της για το αξιόχρεο της M. Βρετανίας. Ο οίκος υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της M.Βρετανίας, κατά μία μονάδα και ειδικότερα σε Aa1 από Aaa, διατηρώντας σταθερές τις προοπτικές. Σύμφωνα, με την έκθεση του οίκου αξιολόγησης οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης χαρακτηρίζονται ως αδύναμες, ενώ η κατάσταση αυτή εκτιμάται ότι θα επεκταθεί και στο δεύτερο μισό της 10ετίας του Σύμφωνα με τον οίκο Moody's η Μ. Βρετανία λόγω της ασθενούς ανάπτυξης θα χρειασθεί να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες προκειμένου να μειώσει τα δημοσιονομικά της ελλείμματα. Η Ε. Επιτροπή από την πλευρά της προβλέπει ότι το χρέος της Μ. Βρετανίας θα αγγίξει το 98% του ΑΕΠ το 2013 από 90% το Ωστόσο, η υποβάθμιση ενδεχομένως να λειτουργήσει θετικά, καθώς συμβάλλει στην περαιτέρω υποτίμηση της Αγγλικής Λίρας. Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 3, η πιστοληπτική υποβάθμιση είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω διολίσθηση της στερλίνας τόσο έναντι του δολαρίου ΗΠΑ όσο και έναντι του ευρώ. Μάλιστα, η ισοτιμία της στερλίνας με το δολάριο ΗΠΑ διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο σημείο από τον Ιούλιο του 2010 ενώ με το ευρώ στο χαμηλότερο σημείο από τον Οκτώβριο του Αντίθετα, τα 10ετή βρετανικά ομόλογα κάλυψαν γρήγορα τις αρχικές απώλειες λόγω παρέμβασης και της ΤτΑγγλίας. Επιπλέον των ανωτέρω, η υποβάθμιση μπορεί, ενδεχομένως, να πιέσει την κυβέρνηση να λάβει νέα μέτρα ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία το 4ο 3μηνο είχε συρρικνωθεί κατά -0,3%. Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί ότι η κίνηση του οίκου αξιολόγησης ενδεχομένως να δημιουργήσει πολιτικό ζήτημα, καθώς μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τον κυβερνητικό συνασπισμό και το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης που έχει ξεκινήσει η κυβέρνηση Συντηρητικών-Φιλελευθέρων από τον Μάιο του Στις ΗΠΑ, τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed αποκάλυψαν τη διάσταση απόψεων που υπάρχει σχετικά με το εφαρμοζόμενο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ύψους $ 85 δισ. μηνιαίως, με αποτέλεσμα πολλοί να αρχίσουν να προβλέπουν ότι ο τρίτος γύρος ποσοτικής χαλάρωσης (QE3) θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ταχύτερα από ότι αρχικώς σχεδιαζόταν. Οι ενστάσεις των αξιωματούχων της Fed εστιάζονται στις δυσκολίες που θα προκύψουν όταν αρχίσει η διαδικασία ρευστοποίησης των ομολόγων ωστόσο το πρόγραμμα και ο χρόνος ολοκλήρωσης του, θα επανεξετασθεί στην επόμενη συνάντηση του Συμβουλίου της Ομοσπονδιακής Τραπέζης τον Μάρτιο. Οι ανησυχίες που προέκυψαν στο Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής είχαν προσωρινά αρνητικό αντίκτυπο στους χρηματιστηριακούς δείκτες των ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ συνέχισε για τρίτο συνεχή μήνα την πτωτική του πορεία με πτώση του στο 1,6% τον Ιαν. 13 από 1,7% τον Δεκ. 12. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ διατηρήθηκε τον Ιαν. 13 στο 1,9% για 2 ο συνεχή μήνα. Η πτώση των τιμών αναμένεται να συνεχισθεί, καθώς ο πληθωρισμός με βάση το δείκτη 4

5 τιμών παραγωγού εμφανίζει τάσεις αποκλιμάκωσης, με πτώση στο 1,4% τον Ιαν. 13 από 1,3% τον Δεκ. 12. Στον τομέα της παραγωγής, αξιοσημείωτη ήταν η μεγάλη πτώση παραγωγικής δραστηριότητας του δείκτη Philadelphia Fed στο -5,8 τον Ιαν. 13 από +4,6 τον Δεκ. 12. Η πτώση του δείκτη αυτού ήταν πολύ μεγάλη, συγκριτικά με τη μικρή πτώση των δεικτών υπευθύνων προμηθειών (ISM) τον ίδιο μήνα. Στην αγορά ακινήτων, συνεχίζονται οι ενθαρρυντικές ενδείξεις βελτίωσης του κλίματος, αφού οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 0,4% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13, έναντι μείωσης -1,2% τον Δεκ. 12. Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά +9,1%. Ο αριθμός των οικοδομικών αδειών αυξήθηκε +1,8% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13 από +1,0% τον Δεκ. 12. Σε ετήσια βάση ο αριθμός των αδειών κατέγραψε σημαντική άνοδο κατά 35,2% γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο ποσοστό στη μείωση των επιτοκίων στεγαστικής πίστης. Αντιθέτως, ο αριθμός των κατοικιών στο στάδιο της κατασκευής μειώθηκε σημαντικά κατά -8,5% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13, έναντι αυξήσεως +15,7% τον Δεκ. 12. Αντιθέτως, σε ετήσια βάση, ο αριθμός των κατοικιών αυξήθηκε κατά +23,6% και τον Ιαν. 13. Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, σημείωσαν αύξηση κατά 20 χιλ. την εβδομάδα έως , μετά τη μεγάλη πτώση τους την προηγούμενη εβδομάδα, και διαμορφώθηκαν σε 362 χιλ. ενώ ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, διαμορφώθηκε στις 360,75 χιλ., σημαντικά χαμηλότερα από τις 400 χιλιάδες. Στη Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ), η Ε. Επιτροπή στις χειμερινές της προβλέψεις εκτιμά ότι σταδιακά αρχίζει να αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη των αγορών, αφού οι επενδυτές είναι ικανοποιημένοι με τον τρόπο επίλυσης της κρίσης χρέους στη ΖτΕ και την αποφασιστικότητα των χωρών-μελών να προβούν στις απαραίτητες διαδικασίες δημοσιονομικής εξυγίανσης και αναμένει σταδιακή αλλά και περιορισμένη οικονομική ανάκαμψη στη ΖτΕ το 2 ο 6μηνο. 13. Η ανάκαμψη αναμένεται να ενισχυθεί το 2014, όταν οι χώρες της περιφέρειας θα έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά τους. Σύμφωνα με την Ε Επιτροπή κινητήριο μοχλό της ανάκαμψης το 2013 θα αποτελέσει ο εξωτερικός τομέας, ενώ οι εγχώριες επενδύσεις και η κατανάλωση θα αρχίσουν να ανακάμπτουν περί τα τέλη έτους και από το 2014 θα συμβάλλουν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ. Παρά το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες παρατηρείται βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο δείκτης αυτός συνεχίζει να παραμένει σε επίπεδο πολύ χαμηλότερο από τον μέσο μακροχρόνιο. Κατεξοχήν πρόβλημα αποτελεί η άνοδος της ανεργίας και ιδιαίτερα του ποσοστού των μακροχρόνιων ανέργων και των νέων σε όλη την ΖτΕ, η οποία αν δεν αντιμετωπισθεί ριζικά υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης διαρθρωτικής ανεργίας. Η δημοσιονομική προσαρμογή στη ΖτΕ θα συνεχισθεί και θα οδηγήσει σε νέα μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο -2,8% του ΑΕΠ το 2013 και -2,7% το 2014, από -3,5% του ΑΕΠ το 2012 και παρά την πτώση του ΑΕΠ το Ωστόσο, το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται στο 95,1% του ΑΕΠ το 2013 και 95,2% το 2014, από 93,1% του ΑΕΠ το 2012, λόγω και της μείωσης του ονομαστικού ΑΕΠ, της αύξησης των πληρωμών για τόκους, αλλά και της πτώσης του πληθωρισμού. Η χειροτέρευση του ενοποιημένου δείκτη ΡΜΙ (Composite PMI) στη ΖτΕ στο 47,3 τον Φεβ. 13, από 48,6 τον Ιαν. 13, ενισχύει την άποψη ότι η οικονομία της ΖτΕ δεν έχει ξεπεράσει την ύφεση. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί πτώση του ΑΕΠ περί το -0,2%-0,3% σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο. 13. Ο δείκτης PMI στις υπηρεσίες μειώθηκε στο 47,3 από 48,3 τον Ιαν. 13, ενώ ο δείκτης PMI στη μεταποίηση υποχώρησε οριακά στο 47,8 τον Φεβ. 13 από 47,9 τον Ιαν. 13. Εξαίρεση αποτέλεσε ο υποδείκτης των νέων εξαγωγικών παραγγελιών ο οποίος ανήλθε στο 51,7 τον Φεβ. 13, από 49,5 τον Ιαν. 13, εξέλιξη που σηματοδοτεί αύξηση της εξωτερικής ζήτησης, η οποία φαίνεται ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την αναπτυξιακή διαδικασία στη ΖτΕ. Στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ υποχώρησε στο 52,7 τον Φεβ. 13 από 54,4 τον Ιαν. 13. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη μείωση του δείκτη υπηρεσιών στο 54,1 τον Φεβ. 13 από 55,7 τον Ιαν. 13. Ωστόσο, ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος IFO ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλ. 10, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο 107,4 τον Φεβ. 13 από 104,3 τον Ιαν. 13, αντικατοπτρίζοντας την αυξανόμενη αισιοδοξία των γερμανών επιχειρηματιών. Στη Γαλλία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ (Composite ΡMI) διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρ. 09, στο 42,3 τον Φεβ. 13 από 42,7 τον Ιαν. 13, επιβεβαιώνοντας την ταχεία πτωτική πορεία της παραγωγικής δραστηριότητας στην οικονομία αυτή. Είναι πιθανό ότι οι οικονομικές προοπτικές της Γαλλίας θα επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο στους επόμενους μήνες υπό την πίεση και των νέων μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής που σχεδιάζει η κυβέρνηση της χώρας. Τέλος, στο χαμηλότερο επίπεδο από τις διαμορφώθηκε η ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο (1,3018 USD/EUR) μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων στην Ιταλία. Ωστόσο το ευρώ ανέκαμψε στη συνέχεια και κάλυψε ένα σημαντικό τμήμα των απωλειών του με αποτέλεσμα να διαπραγματεύεται στα 1,3145 USD/EUR ( ). Στην ενίσχυση του ευρώ επέδρασαν θετικά οι δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι ότι είναι έτοιμος για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού προκειμένου η χώρα να μη συρθεί σε νέες εκλογές. Ωστόσο καμία διαδικασία δεν μπορεί να ξεκινήσει επισήμως στην Ιταλία πριν την έναρξη των εργασιών του ιταλικού κοινοβουλίου στις Εν τω μεταξύ, συνεχίζεται η εξασθένιση του γιεν έναντι των βασικότερων νομισμάτων μετά την αυξημένη πιθανότητα για ανάληψη της θέσης του Διοικητού της ΤτΙαπωνίας από τον Haruhiko Kuroda, έναν υπέρμαχο της χαλαρής νομισματικής πολιτικής. 5

6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Προϋπολογισμός 2013: Πολύ καλύτερα του αναμενομένου και του στόχου που είχε τεθεί ήταν η εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2013 τον Ιαν. 13, μετά την επίσης καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του Π2012. Ειδικότερα, το πρωτογενές ισοζύγιο της κεντρικής κυβέρνησης ήταν πλεονασματικό τον Ιαν. 13 και διαμορφώθηκε στα 415 εκατ., έναντι ελλείμματος 413 εκατ. που ήταν ο στόχος για τον μήνα αυτό, και έναντι ελλείμματος 34 εκατ. τον Ιαν. 12. Αυτή η σημαντική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος τον Ιαν. 13 προέρχεται κατά κύριο λόγο από τη σημαντική μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π., όπως ακριβώς συνέβη και με τη σημαντική πτώση του ελλείμματος το Η μείωση δε του ελλείμματος επιτεύχθηκε παρά τη νέα υστέρηση που σημειώθηκε για ένα ακόμη μήνα στα καθαρά έσοδα του Τ.Π., παρά τις σημαντικά μειωμένες επιστροφές φόρων. Πρωτογενείς Δαπάνες Τ.Π: Ήταν μειωμένες κατά - 18,8% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 13 και διαμορφώθηκαν κατά 679 εκατ. χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για τον Ιαν. 13 και κατά 912 εκατ. χαμηλότερα από το ύψος τους τον Ιαν. 12. Για το 2013 ως σύνολο ο στόχος είναι για μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -5,2% έναντι του 2012 (ή κατά -7,5% για τη δημιουργία αποθεματικού ύψους 1,1 δις). Ειδικότερα, αξιοσημείωτες εξελίξεις στον τομέα αυτό ήταν οι ακόλουθες: (α) Η νέα μείωση των δαπανών για μισθολογικές αποδοχές και συντάξεις στην κεντρική κυβέρνηση κατά -4,4% (μισθοί -9,7,%, μισθοί προσωπικού νοσοκομείων: -12,9%) τον Ιαν. 13, ενώ οι πληρωμές για συντάξεις ήταν ελαφρά αυξημένες κατά 0,2% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 13, ενώ για το έτος 2013 ως σύνολο έχει προγραμματιστεί η μείωσή τους κατά - 12,2%. Συνολικά, οι δαπάνες για αποδοχές και συντάξεις της κεντρικής κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθούν σε 18,5 δις το 2013, από 20,51 δις το 2012, σημειώνοντας νέα σημαντική πτώση κατά -9,8% το 2013, από πτώση της κατά -6,0% το (β) Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων ήταν σημαντικά μειωμένες στα 1,69 δισ. τον Ιαν. 13, από 2,53 δισ. τον Ιαν. 12, αν και έχουν ήδη απορροφήσει το 13,4% της συνολικής επιχορήγησης που προβλέπεται για το Η επιχορήγηση του ΙΚΑ ανήλθε στα 440 εκατ. (25% της προγραμματισμένης επιχορήγησης για το 2013) και ήταν σημαντικά μειωμένη έναντι του Ιαν. 12 όπου είχε διαμορφωθεί στα 1,09 δις. Ωστόσο, για το 2013 ως σύνολο η επιχορήγηση του ΙΚΑ έχει προγραμματιστεί να μειωθεί στα 2,2 δισ., από 3,98 δις που ανήλθε το 2012 (όπου, ωστόσο, είχε προϋπολογιστεί στα 2,18 δις). Επίσης, σημειώνεται η αύξηση της επιχορήγησης του ΟΑΕΕ κατά 22,2% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 13, η οποία ήδη καλύπτει το 27,5% της προγραμματισμένης συνολικής επιχορήγησης για το Για το έτος ως σύνολο η επιχορήγηση του ΟΑΕΕ από τον προϋπολογισμό έχει προσδιοριστεί σημαντικά μειωμένη στα 800 εκατ., έναντι της τελικής διαμόρφωσής της στα 1,430 δισ. το Και πάλι σημειώνεται ότι η προγραμματισμένη επιχορήγηση του ΟΑΕΕ το 2012 ήταν 800 εκατ., για να φτάσει τελικά στα 1,43 δις. Η αύξηση της επιχορήγησης του ΟΑΕΕ το 2012 οφείλεται στη μεγάλη πτώση των εισπράξεών του από εισφορές για σύνταξη και για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αφού, όπως ανακοινώθηκε από τη Διοίκηση του ΟΑΕΕ, ένας (1) στους δύο (2) ασφαλισμένους στον Οργανισμό αυτό έχει σταματήσει να πληρώνει εισφορές. Έτσι, οι οφειλές από εισφορές 380 χιλ. ενεργών ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ ανέρχονται στο τεράστιο ποσό των 5,96 δις. Επίσης, 195,96 χιλ ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν διακόψει (κατά δήλωσή τους) την επαγγελματική τους δραστηριότητα και τις πληρωμές ΦΠΑ και εισφορών. Η επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ ανήλθε στα 67 εκατ. τον Ιαν. 13, από 808 εκατ. που είναι η συνολική επιχορήγηση του Οργανισμού αυτού για το Σημειώνεται ότι η επιχορήγηση που εισέπραξε ο ΕΟΠΥΥ το 2012 ανήλθε τελικά στα 1,02 δις, από 843 εκατ. που είχε προγραμματιστεί. Τέλος, η επιχορήγηση του ΟΓΑ ανήλθε στα 360 εκατ. τον Ιαν. 2013, έναντι 555 εκατ. τον Ιαν. 12, ενώ για το έτος 2013 ως σύνολο η συνολική επιχορήγηση του ΟΓΑ έχει προσδιοριστεί στα 2,8 δις, από 4,24 δις που εισέπραξε ο Οργανισμός το Γενικά, η δαπάνη για επιχορήγηση των Α.Τ. δεν μειώθηκε έως το 2012 (αντίθετα, από 10,12 δις το 2010 αυξήθηκε στα 14,47 δις το 2012), εξαιτίας της μεγάλης πτώσης των εισφορών για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, οι επιχορηγήσεις αυτές από τον κρατικό προϋπολογισμό αυξήθηκαν παρά τη μεγάλη πτώση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ, αλλά και των εισπράξεων από τον Φόρο Εισοδήματος Νομικών Προσώπων. Είναι αυτονόητο ότι η δραστική μείωση των πηγών χρηματοδότησης των Α.Τ. συνεπάγεται αναπόφευκτα και μείωση των παροχών αυτών των Ταμείων. Ήδη εφαρμόζεται η νέα μεγάλη μείωση των συντάξεων και των εν γένει παροχών των Α.Τ., η οποία αντικατοπτρίζεται στη μειωμένη επιχορήγησή τους από τον Τ.Π. στα 12,6 δις το 2013, από 14,5 δις το Δεδομένου ότι η επιχορήγηση των Ταμείων από του Τ.Π. δεν μπορεί και ούτε πρέπει να αυξηθεί ξανά, είναι επόμενο ότι στα επόμενα έτη οι παροχές των Α.Τ. θα είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις εισπράξεις τους από εισφορές των ασφαλισμένων τους. Γενικά, η αύξηση των εσόδων των ΑΤ από εισφορές αποτελεί τον μόνο μηχανισμό που μπορεί να διατηρήσει το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων σε ομαλή λειτουργία. γ) Είναι αξιοσημείωτο ότι σημαντικά αυξημένες κατά 78,4% ήταν τον Ιαν. 12 οι λειτουργικές δαπάνες του Τ.Π., με αύξηση των επιχορηγήσεων των συγκοινωνιακών φορέων (για να καλυφθούν, προφανώς, οι απώλειες εσόδων και τα έξοδα από τις αλλεπάλληλες απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων σε αυτές τις επιχειρήσεις) και με αύξηση, επίσης, των αντικριζόμενων δαπανών. Επίσης, για το έτος ως σύνολο οι επιχορηγήσεις φορέων αναμένεται να ανέλθουν στα 1,88 δις, όπως και το 2012, ενώ οι καταναλωτικές δαπάνες 6

7 αναμένεται να είναι ελαφρά μειωμένες και οι αντικριζόμενες δαπάνες ελαφρά αυξημένες. Συνολικά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. αναμένεται τώρα να διαμορφωθούν στα 45,050 δισ. το 2013 (43,95 δις χωρίς το αποθεματικό των 1,1 δις), από 47,529 δισ. το Η υλοποίηση του Π2013 τον Ιαν. 2013, σηματοδοτεί την ομαλή υλοποίηση του Π2013 από την πλευρά των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. με βάση τα μέτρα μείωσης αυτών των δαπανών που έχουν ήδη ληφθεί και εφαρμόζονται. Καθαρά Έσοδα Τ.Π.: Αντίθετα με τις πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π., αρνητική εξακολουθεί να είναι η πορεία των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.), τα οποία σημείωσαν πτώση κατά -9,3% σε ετήσια βάση στα 4,38 δισ. τον Ιαν. 13. Ωστόσο, τα έσοδα αυτά ήταν λίγο περισσότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για τον Ιαν. 13 ( 4,35 δις). Βέβαια, χαμηλότερα κατά 239 εκατ. από τον στόχο για τον Ιαν. 13 ήταν τα έσοδα πριν την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, ενώ οι επιστροφές φόρων ήταν χαμηλότερες κατά 268 εκατ. Επιπλέον, συνολικά για το 2013 τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. έχουν προσδιοριστεί να σημειώσουν πτώση κατά - 4,1% έναντι του 2012, γεγονός που δείχνει ότι ο νέος περιορισμός του ελλείμματος του Τ.Π. που έχει προϋπολογιστεί για το 2012 θα προέλθει από τις περικοπές δαπανών, παρά την επιβάρυνση του έχουν υποστεί οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, και παρά την προγραμματισμένη αύξηση των εσόδων από τον Φόρο στην Περιουσία κατά 11,2%. Πιο συγκεκριμένα: α) Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) ήταν ελαφρά μειωμένα κατά - 1,0% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 13 στα 766 εκατ., παρά το γεγονός ότι υπήρξε παράταση στους δύο πρώτους μήνες του 2013 των πληρωμών των δόσεων του ΦΕΦΠ του Η εξέλιξη αυτή ήταν εξαιρετικά αρνητική και επικίνδυνη για τη χώρα και σηματοδοτεί τεράστιες απώλειες εσόδων εις βάρος των συνεπών φορολογουμένων (ακόμη και των χαμηλόμισθων - με ετήσιο εισόδημα κάτω των 10 χιλ.) που πλήρωσαν στο ακέραιο την σημαντικά αυξημένη φορολογική τους υποχρέωση το 2012 την ίδια περίοδο που εκατοντάδες άλλοι επιτήδειοι μη μισθωτοί με υψηλά εισοδήματα μεταχειρίζονται κάθε τρόπο για να αποφύγουν την πληρωμή των φόρων που τους αναλογούν. Οι τελευταίοι είναι τώρα πλήρως καλυμμένοι από την Κυβέρνηση και την Τρόικα, αφού τα καθαρά έσοδα που έχουν προγραμματιστεί για το 2013 είναι σημαντικά μειωμένα, κατά -20,8% έναντι του Επίσης, εξαιρετικά απογοητευτική είναι και η εξέλιξη των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (ΦΕΝΠ) τον Ιαν. 13, μετά τον καταποντισμό τους στα 1,72 δις το 2012, από 4,65 δις (με μεγάλη φοροδιαφυγή) το Και σε αυτή την περίπτωση, η Κυβέρνηση και η Τρόικα προγραμματίζουν νέα πτώση των εσόδων από τον φόρο αυτό κατά -13,8% το 2013, μετά την πτώση τους κατά -38,0% το 2012 και κατά -17,8% το β) Συνεχίζεται η έντονη πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά -17,4% τον Ιαν. 13, μετά την μεγάλη πτώση κατά -18,4% και τον Ιαν. 12, ενώ, επιπλέον, τα έσοδα αυτά τον Ιαν. 13 υπολείπονται του στόχου για τον συγκεκριμένο μήνα κατά 161 εκατ. Αδικαιολόγητα μεγάλη παραμένει η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ στα προϊόντα εκτός καυσίμων και καπνού, η οποία ανήλθε και πάλι στο -12,9% τον Ιαν. 13, μετά την τεράστια πτώση τους κατά -23,4% τον Ιαν. 12. Δηλαδή, τα έσοδα από τον ΦΠΑ στα προϊόντα εκτός καυσίμων και καπνού ήταν κατά 600 εκατ. λιγότερα τον Ιαν. 2013, έναντι του Ιαν. 11, παρά το ότι τον Ιαν.2013 οι συντελεστές ΦΠΑ στην εστίαση ήταν σχεδόν 2πλάσιοι από τον Ιαν. 11 και, επίσης, οι συντελεστές ΦΠΑ σε πολλά άλλα προϊόντα ήταν επίσης σημαντικά αυξημένοι. Η αύξηση των συντελεστών θα έπρεπε (χωρίς την έξαρση της φοροδιαφυγής) να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις της βαθύτερης ύφεσης. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων για το 2012 προκύπτει ότι το περασμένο έτος θα έπρεπε να υποβληθούν συνολικά δηλώσεις ΦΠΑ. Από αυτές, δηλώσεις υποβλήθηκαν κανονικά, ενώ δηλώσεις δεν υποβλήθηκαν. Επίσης, από τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό συνεπάγονται επιστροφή και όχι είσπραξη ΦΠΑ από το κράτος. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα απαλλοτρίωσης των φόρων που πληρώνουν οι συνεπείς φορολογούμενοι από τους επιτηδείους στον συγκεκριμένο τομέα, ενώ η μη καταβολή του ΦΠΑ συνεπάγεται και μη πληρωμή του φόρου εισοδήματος (όταν η επιχείρηση δεν παρουσιάζει έσοδα, διότι δεν κόβει αποδείξεις στις πωλήσεις της, δεν παρουσιάζει ούτε κέρδη). Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος του Π2013 για σημαντικά μειωμένα κατά - 10,4% έσοδα από τον ΦΠΑ εκτός καυσίμων και καπνού αποτελεί ουσιαστική αποδοχή της υπάρχουσας ταχέως αυξανόμενης φοροδιαφυγής. Γενικότερα, η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ, συμπεριλαμβανομένων και του ΦΠΑ στα καύσιμα και στον καπνό, εκτιμάται στο επίσης αδικαιολόγητο - 8,3%, από -11,4% το γ) Αξιοσημείωτη συνεχίζει να είναι η αύξηση των εσόδων από τον φόρο ακίνητης περιουσίας στα 248 εκατ. τον Ιαν. 13, έναντι του στόχου για 139 εκατ. και από 287 εκατ. τον Ιαν. 12, που δείχνει την υψηλή αποδοτικότητα των εισπράξεων του ειδικού τέλους στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Το πρόβλημα είναι ότι η Κυβέρνηση έχει ήδη αποστείλει τα εκκαθαριστικά και εισπράττει τον φόρο από τον ΦΑΠ του 2010 και σχεδιάζει να εισπράξει εντός του 2013 και τον ΦΑΠ του 2011 και τον ΦΑΠ του 2012 και ακόμη και τον νέο ενιαίο φόρο στην περιουσία που θα επιβληθεί στο 2 ο 6μηνο. 13. Από όλα αυτά έχει προγραμματίσει να εισπράξει έσοδα ύψους 3,176 δισ. το 2013, από 2,857 δισ. το Ωστόσο, η ανωτέρω υπερ-φορολόγηση των ακινήτων το 2013 (το πιο κρίσιμο έτος στο οποίο θα πρέπει να 7

8 εξασφαλιστεί η ανάκαμψη της οικονομίας), έχει καθηλώσει τη ζήτηση και τις συναλλαγές επί ακινήτων σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Ο εξορθολογισμός της φορολογίας των ακινήτων μπορεί να επιτευχθεί με την επιβολή ενός ενιαίου αι μοναδικού φόρου κατοχής, τύπου ΕΕΤΗΔΕ, με αφορολόγητο όριο ακινήτων αντικειμενικής αξίας κάτω των 100 χιλ. και με συντελεστές από 0,3% έως 0,6%. Με ένα τέτοιο φόρο οι αναγκαίες εισπράξεις ύψους άνω των 3,0 δις θα είναι εξασφαλισμένες χωρίς να φαλκιδεύεται πλήρως η λειτουργία της αγοράς ακινήτων. δ) Σημαντικά χαμηλότερα ήταν τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων, τα οποία ανήλθαν μόλις στα 94 εκατ. τον Ιαν. 13, κατά 134 εκατ. λιγότερα έναντι του στόχου για αυτόν τον μήνα, και έναντι 215 εκατ. τον Ιαν. 12. Το 2013 εκτιμάται να εισπραχθούν από την πηγή αυτή έσοδα ύψους 1,228 δις, έναντι εσόδων ύψους 1,305 δις το ε) Τέλος, τα έσοδα από τους άμεσους φόρους ΠΟΕ ήταν βελτιωμένα, μετά τη σημαντική πτώση τους στο 4 ο 3μηνο του 2012, και διαμορφώθηκαν στα 469 εκατ. τον Ιαν. 13, από 305 εκατ. τον Ιαν. 12 (αυξημένα κατά 103 εκατ. έναντι του στόχου), ενώ για το έτος 2013 ως σύνολο επιδιώκεται η αύξησή τους κατά 82,5% λόγω της πρόβλεψης για είσπραξη και των εσόδων από τον ΦΑΠ του 2010, 2011 και Ωστόσο, έχει επίσης προγραμματιστεί είσπραξη εσόδων από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ιδιωτών έναντι του δημοσίου ύψους 1,9 δις εντός του Ήδη, φαίνεται ότι εισπράχθηκαν περίπου 279 εκατ. τον Ιαν. 13. Επιπλέον, και οι έμμεσοι φόροι ΠΟΕ αυξήθηκαν κατά 29,1% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 13 (ενώ για το έτος ως σύνολο έχει προγραμματιστεί μείωσή τους κατά -3,8%). Σημειώνεται ότι τα έσοδα από τους φόρους ΠΟΕ είναι αναγκαία για τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης και όχι για την αντικατάσταση απωλειών εσόδων από άλλους φόρους. Γενικά, τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) έχει προγραμματιστεί να μειωθούν κατά 4,1% το 2013 και να διαμορφωθούν στα 46,322 δις, έναντι 48,325 δισ. το Με βάση τα ανωτέρω, ο Προϋπολογισμός της Κεντρικής Κυβέρνησης έχει προϋπολογιστεί να είναι ελλειμματικός στα 2,294 δισ. το 2013, από 3,465 δισ. το Ωστόσο η εκτέλεσή του τον Ιαν. 13 δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες για ένα καλύτερο αποτέλεσμα, ιδιαίτερα αν η είσπραξη των τρεχόντων φορολογικών εσόδων, των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου και των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων από εισφορές βελτιωθεί ουσιαστικά. Η δυνατότητα δημιουργίας πρωτογενούς πλεονάσματος τόσο στην κεντρική όσο και στη γενική κυβέρνηση θα αυξηθεί, αν προχωρήσει έγκαιρα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, συνεχιστεί η επαν-εισροή καταθέσεων και περιοριστεί τελικά η πτώση του ΑΕΠ το 2013 κατά ποσοστό χαμηλότερο από το -4,4% που προβλέπουν η Ε. Επιτροπή και η ΤτΕλλάδος στις τελευταίες τους προβλέψεις. Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛΣΤΑΤ): Οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή, μειώθηκαν κατά -15,0% τον Δεκ. 12 από αύξησή τους κατά 4,4% τον Δεκ και κατά 27,1% τον Δεκ. 10. Συνολικά το 2012 οι εξαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή σημείωσαν αύξηση κατά 5,1%, έναντι αύξησής τους κατά 10,4% το 2011 και κατά 9,5% το Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ανήλθαν στα 17,0 δις το 2012, από 16,18 δις το 2011 και 14,66 δις το Ειδικότερα, το 2012 σημειώνεται μεγάλη αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή προς τις τρίτες χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά 17,8% σε ετήσια βάση, από αύξησή τους κατά 11,8% σε ετήσια βάση και το Από την άλλη πλευρά, πτώση των εξαγωγών κατά -1,7% το 2012 σημειώθηκε προς τις χώρες της ΕΕ-27, μετά την αύξησή τους κατά 9,7% το Στον τομέα των εισαγωγών, οι εισαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή σημείωσαν αύξηση κατά 0,3% στο 4 ο 3μηνο. 12 και πτώση κατά -6,0% το 2012, μετά την πτώση τους κατά -12,4% το 2011 και επίσης κατά -12,0% το Επίσης, σημείωσαν αύξηση κατά 1,1% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 12, μετά τη μεγάλη πτώση τους κατά -18,7% τον Δεκ. 11. Εξέλιξη των εισαγωγών και εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή Εμπορικό Εισαγωγές Εξαγωγές Ισοζύγιο , , , , , , , , ,8 %Δ ,0% 9,5% 22,2% ,4% 10,4% 27,6% ,0% 5,1% 17,2% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας χωρίς πετρελαιοειδή μειώθηκε εκ νέου κατά -17,2% το 2012, μετά την μεγάλη πτώση του κατά -27,6% το 2011 και κατά -22,2% το Έτσι το έλλειμμα μειώθηκε στα 13,2 δις το 2012, από 28,3 δις το Παγκόσμια Οικονομία Χειμερινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ): Οι προβλέψεις της Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας της ΖτΕ είναι τώρα αναθεωρημένες προς τα κάτω για το 2013, σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις της, τον Νοέμ. 12. Σταδιακή και πολύ περιορισμένη ανάκαμψη της οικονομίας της ΖτΕ αναμένεται από το 2 ο 6μηνο. 13, η οποία θα ενισχυθεί το 2014, όταν οι αδύναμες χώρες της περιφέρειας θα έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά τους, και θα έχει προχωρήσει η διόρθωση των ανισορροπιών στις χώρες της ΖτΕ. 8

9 Η παρατεταμένη επιβράδυνση της οικονομίας της ΖτΕ επηρεάζεται βεβαίως, και από τις ανισότητες που υπάρχουν μεταξύ των χωρών της ΖτΕ και την αποφυγή μιας πολιτικής τόνωσης της εγχώριας ζήτησης στις πλεονασματικές χώρες της ΖτΕ. Έτσι, και το 2013 κινητήριος μοχλός ανάκαμψης των χωρών που βρίσκονται σε ύφεση και της ανάπτυξης των πλεονασματικών χωρών θα είναι ο εξωτερικός τομέας, ενώ η εγχώρια κατανάλωση και ακόμη και οι εγχώριες επενδύσεις θα ανακάμψουν μόνο προς το τέλος του 2013 και κυρίως από το 2014, όπου αναμένεται να συμβάλλουν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας που παρατηρήθηκε το 4 ο 3μηνο. 12, κυρίως στις αναπτυγμένες οικονομίες επηρέασε αρνητικά και το παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο, ωστόσο, σταδιακά ανακάμπτει. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου (εκτός ΕΕ-27) κατά 4,5% το 2013, ενώ η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2013 εκτιμάται τώρα στο 3,2% το 2013 και στο 3,9% το Η τιμή του πετρελαίου εκτιμάται να κυμανθεί στα $ 113,7/βαρέλι το 2013, από 111,8/βαρέλι το 2012 και να μειωθεί αισθητά το 2014 στα $106,4/ βαρέλι, προφανώς λόγω αύξησης της προσφοράς του. Η Ε. Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι παρεμβατικές πολιτικές ενίσχυσης των οικονομιών και του Ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού συστήματος από την ΕΚΤ, ιδιαίτερα η δυνατότητα εφαρμογής του προγράμματος παρεμβάσεων στις αγορές κρατικών ομολόγων των χωρών μελών (OMT), καθώς και η υιοθέτηση του ESM και η δημιουργία αυτόνομου μηχανισμού εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών στα πλαίσια της δημιουργίας της τραπεζικής ένωσης στην Ευρώπη, βελτίωσαν τις συνθήκες στις χρηματαγορές, και έχουν θέσει τις βάσεις για την πλήρη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις αγορές ομολόγων. Η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη στις αγορές μπορεί με τη σειρά τους να συμβάλουν στην έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη των οικονομιών της ΖτΕ και της ΕΕ-27 γενικότερα.. Η ΖτΕ βρίσκεται σε ύφεση από το 2 ο 3μηνο. 12, η οποία εντάθηκε το τελευταίο τρίμηνο 2012 και τελικά σημειώθηκε μεγάλη πτώση του ΑΕΠ κατά -0,6% το 2012 συνολικά. Ωστόσο, ήδη από τον Ιαν. 13, εμφανίζονται σημάδια σταθεροποίησης, όπως σηματοδοτεί η αύξηση για 3 ο συνεχή μήνα στο δείκτη οικονομικού κλίματος και ΡΜΙ στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες. Η μεγάλη πτώση του ΑΕΠ το 4 ο 3μηνο. 12 επιδρά ωστόσο αρνητικά στο 1 ο 3μηνο. 13 και ως εκ τούτου το ΑΕΠ το 2013 προβλέπεται να μειωθεί εκ νέου κατά -0,3% (στην ΕΕ-27 θα αυξηθεί ελαφρά κατά 0,1%), προτού ανακάμψει κατά 1,4% το Η εγχώρια τελική ζήτηση θα συνεχίσει να συμβάλλει αρνητικά στο ΑΕΠ το 1 ο 6μηνο. 13, ενώ από το 2 ο 6μηνο. 13 και ειδικά το 2014 προβλέπεται σημαντική ενίσχυσή της, καθώς οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα έχουν φθάσει στο τέλος, ενώ οι αναμενόμενες βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά εργασίας θα τονώσουν την κατανάλωση. Έτσι, το 2013, η εγχώρια τελική ζήτηση θα έχει θετική συμβολή στο ΑΕΠ κατά 0,3 π.μ. (2012: -0,9 π.μ.), και κατά 3,4 π.μ το Ο εξαγωγικός τομέας έχει στηρίξει την ανάπτυξη το 2012 και θα συνεχίσει το 2013, καθώς η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και η ενίσχυση του παγκόσμιου εμπορίου θα οδηγήσουν σε αύξηση των εξαγωγών κατά 2,6% το 2013 και 4,9% το Όσον αφορά στις επενδύσεις, αυτές παραμένουν σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που επικρατούσε την περίοδο της παγκόσμιας ύφεσης το 2008, λόγω κυρίως της εντεινόμενης πτώσης της οικοδομικής δραστηριότητας που οδηγεί σε μείωση των επενδύσεων σε κατασκευές. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει πτώση των επενδύσεων στη ΖτΕ κατά - 1,8% το 2013, από -4,1% το 2012 και ανάκαμψή τους κατά 2,4% το Η ιδιωτική κατανάλωση μειώνεται τα τελευταία 5 συνεχόμενα 3μηνα, ενώ και το 2013 ως σύνολο αναμένεται να μειωθεί κατά -0,7%, από -1,2% το 2012, λόγω της περαιτέρω μείωσης της απασχόλησης (2012: -0,9%, 2013: -0,8%), της συμπίεσης των πραγματικών μισθών και της αύξησης της φορολογίας. Παρά το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μία βελτίωση στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, αυτός παραμένει σε επίπεδο πολύ χαμηλότερο από τον μακροχρόνιο μέσο. Σημαντικό πρόβλημα παραμένει η συνεχής άνοδος του ποσοστού ανεργίας στο 12,2% το 2013 (από 11,8% που προβλεπόταν στις φθινοπωρινές εκτιμήσεις) και 12,1% το 2014, από 11,4% το Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση του ποσοστού στην Ελλάδα, στο 27,0% το 2013 και την Ισπανία (2013: 26,9%). Ανησυχητική είναι δε η αύξηση του ποσοστού των μακροχρόνιων ανέργων αλλά και της ανεργίας των νέων σε όλη την ΖτΕ, η οποία αν δεν αντιμετωπισθεί υπάρχει ο κίνδυνος διαρθρωτικής ανεργίας. Οι πληθωριστικές πιέσεις περιορίσθηκαν το 2012 έναντι του 2011, λόγω της ύφεσης της οικονομίας, ωστόσο η υποχώρηση αυτή μετριάσθηκε από την αύξηση της φορολογίας σε αρκετές χώρες-μέλη της ΖτΕ, τις ευμετάβλητες τιμές του πετρελαίου και την αύξηση στις τιμές των τροφίμων το 1 ο 6μηνο. 12. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 1,8% το 2013 και 1,5% το 2014, από 2,5% το 2012 και 2,7% το Όσον αφορά τις χώρες οι οποίες εφαρμόζουν έντονη δημοσιονομική προσαρμογή, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Κύπρος, εκτιμάται ότι θα παραμείνουν σε ύφεση και το 2013, ενώ η Ιρλανδία ήδη από το 2012 καταγράφει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7%, και κατά 1,1% το Επίσης, στη Γαλλία η ανάπτυξη θα είναι σχεδόν μηδενική και το 2013, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα παραμείνει αδύναμη ενώ και ο εξαγωγικός τομέας θα έχει μικρή μόνο θετική επίπτωση στο ΑΕΠ το 2013 (0,3 π.μ.) από 0,7 π.μ. το Η οικονομία της Γερμανίας δεν απέφυγε τελικά την πτώση του ΑΕΠ, το οποίο μειώθηκε κατά -0,6% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο. 12. Ωστόσο, η ανάκαμψη σταδιακά έχει αρχίσει να αποκαθίσταται, και οι στέρεες βάσεις της οικονομίας (οι βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά εργασίας και ο ισχυρός εξωτερικός τομέας) θα συμβάλουν στην γρήγορη ανάπτυξη. Ωστόσο, η πτώση του ΑΕΠ το τελευταίο 3μηνο 2012 θα έχει ως 9

10 αποτέλεσμα την χαμηλή επανεκκίνηση το 1 ο 3μηνο. 13. Συνολικά το 2013, το ΑΕΠ της Γερμανίας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,5%, από 0,7% το 2012, και η ανάπτυξη να επιταχυνθεί με αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,0% το Πίνακας. Χειμερινές Προβλέψεις Ευρωπαικής Επιτροπής ΑΕΠ Πληθωρισμός Ανεργία ΖτΕ -0,6-0,3-1,4 2,5 1,8 1,5 11,4 12,2 12,1 Γερμανία 0,7 0,5 2,0 2,1 1,8 1,7 5,5 5,7 5,6 Γαλλία 0,0 0,1 1,2 2,2 1,6 1,5 10,3 10,7 11,0 Ολλανδία -0,9-0,6 1,1 2,8 2,6 1,4 5,3 6,3 6,5 Ιταλία -2,2-1,0 0,8 3,3 2,0 1,7 10,6 11,6 12,0 Ισπανία -1,4-1,4 0,8 2,4 1,7 1,0 25,0 26,9 26,6 Ιρλανδία 0,7 1,1 2,2 1,9 1,3 1,3 14,8 14,6 14,1 Ελλάδα -6,4-4,4 0,6 1,0-0,8-0,4 24,7 27,0 25,7 Πορτογαλία -3,2-1,9 0,8 2,8 0,6 1,2 15,7 17,3 16,8 Ην. Βασίλειο 0,0 0,9 1,9 2,8 2,6 2,3 7,9 8,0 7,8 ΗΠΑ 2,2 1,9 2,6 2,1 1,8 2,2 8,1 7,6 7,0 Ιαπωνία 1,9 1,0 1,6-0,1 0,2 0,4 4,3 4,3 4,2 ΗΠΑ: Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ετήσιες μεταβολές των κυριότερων μακροοικονομικών μεγεθών παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα. Κύρια Μακροοικονομικά Μεγέθη Ετήσιες Μεταβολές ΑΕΠ 2,2 1,9 2,6 Ιδιωτική Κατανάλωση 1,9 1,5 2,2 Δημόσια Κατανάλωση -1,4-1,1-0,1 Εξαγωγές 3,3 2,6 6,0 Εισαγωγές 2,5 2,0 6,1 Ποσοστό Ανεργίας 8,1 7,6 7,0 European Commission, Economic Forecast Winter 2013 Οι εξελίξεις όσον αφορά τον τομέα της παραγωγής, της αγοράς ακινήτων και της αγοράς εργασίας που αναλύονται στην Επισκόπηση, επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες για αύξηση του ΑΕΠ περί το 2,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο. 13. Από την άλλη μεριά στην τρέχουσα περίοδο κορυφώνονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κογκρέσου και του Προέδρου των ΗΠΑ για την αποφυγή της επώδυνης αυτόματης (νομοθετημένης ήδη) περικοπής κρατικών δαπανών ύψους άνω των $ 85 δις από 1 η Μαρτίου 2013 στα πλαίσια της προσπάθειας μείωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Όσον αφορά τον πληθωρισμό με βάση το ΔΤΚ σημειώθηκε η υποχώρησή του στο 1,6% τον Ιαν. 13 από 1,7% τον Δεκ. 12 και 1,8% τον Νοέμ. 12. Επίσης, ο δομικός πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ διατηρήθηκε στο 1,9% τον Ιαν. 13, όπως και τον προηγούμενο μήνα, και έναντι 2,0% το Νοέμ. 12. Η τιμή της ενέργειας μειώθηκε κατά -1,7% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13 από -0,8% τον Δεκ. 12, ενώ σε ετήσια βάση μειώθηκε κατά -1,0%. Επίσης, η τιμή των τροφίμων παρέμεινε αμετάβλητη σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13 από 0,2% τον Δεκ. 12, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 1,6%. Μείωση τιμών σε μηνιαία βάση σημειώθηκε στον κλάδο των επίπλων/οικιακό εξοπλισμό (-0,1%), στον τομέα των μεταφορών (-0,9%) και τα εμπορεύματα (-0,3%). Επίσης, η τιμή της βενζίνης υποχώρησε κατά -3,0%. Αντίθετα, αυξήσεις σημειώθηκαν σε αρκετούς βασικούς κλάδους όπως η στέγαση (0,2%), τα ενοίκια (0,2%), ο οικιακός εφοδιασμός (0,4%), τα είδη ένδυσης (0,8%), τα νέα οχήματα (0,1%),οι ιατρικές υπηρεσίες (0,1%), η εκπαίδευση (0,4%), ο καπνός (0,5%), τα αεροπορικά εισιτήρια (1,1%) και οι υπηρεσίες (0,3%). Ο πληθωρισμός με βάση το δείκτη τιμών παραγωγού διαμορφώθηκε χαμηλότερα στο 1,4% τον Ιαν. 13 (δομικός: 1,8%), έναντι 1,3% τον Δεκ. 12 (δομικός: 2,0%). ΖτΕ: Οι προβλέψεις ότι η ΖτΕ αρχίζει να ανακάμπτει από το 1 ο 3μηνο. 13. λόγω των θετικών στοιχείων που ανακοινώθηκαν τον Ιαν. 13 δεν επιβεβαιώνονται και τον Φεβ. 13 (βλέπε την ανάλυση στην Επισκόπηση), καθώς η χειροτέρευση του ενοποιημένου δείκτη ΡΜΙ στη ΖτΕ τον Φεβ. 13 ενισχύει τους φόβους ότι η οικονομία της ΖτΕ δεν έχει ξεπεράσει την ύφεση. Μάλιστα, η Ε. Επιτροπή εκτιμά τώρα ότι το ΑΕΠ θα έχει μηδενική μεταβολή σε 3μηνιαία βάση στο 1 ο 3μηνο. 13, από -0,6% το 4 ο 3μηνο. 12, αν και οι πιο πρόσφατες εξελίξεις αν συνεχισθούν φαίνεται να οδηγούν σε πτώση του ΑΕΠ και στο 1 ο 3μηνο. 12, για 4 ο συνεχές τρίμηνο. ΝΑ Ευρώπη Κύπρος: Θετική είναι η άποψη του οίκου αξιολόγησης Fitch για το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα στην Κύπρο. Ο οίκος εκτιμά ότι ο νυν πρόεδρος της Κύπρου λόγω των καλών σχέσεων που έχει οικοδομήσει με αρκετούς ηγέτες της Ευρωζώνης θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τις διαπραγματεύσεις της χώρας με την τρόικα σχετικά για το πακέτο διάσωσης με ευκολότερο τρόπο από ότι ο προκάτοχος του. Ωστόσο, υπάρχει μια αβεβαιότητα για το χρονοδιάγραμμα και τις λεπτομέρειες του προγράμματος. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Fitch δεν αναμένεται «κούρεμα» του κυπριακού χρέους, καθώς δεν οδηγεί σε σημαντική μείωση του, ενώ παράλληλα θέτει θέμα αξιοπιστίας για την ίδια την Ευρωζώνη η οποία έχει αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο για οποιαδήποτε άλλη χώρα πλην της Ελλάδος. Η αναδιάρθρωση του τραπεζικού χρέους θα περιοριστεί στους κατόχους ομολόγων, κάτι όμως που δεν αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, αφού η χρηματοδότηση των τραπεζών προέρχεται κυρίως από καταθέσεις. Ο οίκος ελπίζει να υπάρξει σύντομα συμφωνία με την τρόικα προκειμένου να μπορέσουν να πληρωθούν ομόλογα αξίας 1,4 δισ. που λήγουν στις