ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 454 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ 2015 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (EΚ) αριθ. 300/2008 ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ 2015 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (EΚ) αριθ. 300/2008 ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση καλύπτει την περίοδο 1η Ιανουαρίου - 31η Δεκεμβρίου Το 2015 τέθηκαν σε ισχύ μέτρα τα οποία αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά την ικανότητα ανίχνευσης εκρηκτικών σε χειραποσκευές στα σημεία ελέγχου ασφάλειας των επιβατών σε αερολιμένες 1. Το τέλος του έτους σηματοδοτήθηκε από την αύξηση των επιπέδων συνέγερσης ασφάλειας σε πολλά κράτη μέλη λόγω του συμβάντος της πτήσης της Metrojet πάνω από τη χερσόνησο του Σινά και των επιθέσεων στο Παρίσι. Ήταν σημαντικές οι επιπτώσεις στους διάφορους τρόπους μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών. Η κατάσταση διακινδύνευσης επιβεβαίωσε τις πολιτικές επιλογές της Επιτροπής και τις εν εξελίξει εργασίες για την ενίσχυση της ικανότητας ανίχνευσης εκρηκτικών στα σημεία ελέγχου ασφάλειας των επιβατών και τον έλεγχο ασφαλείας των εγκαταστάσεων αεροπορικών φορτίων. Περαιτέρω στόχος της πολιτικής της ΕΕ για την αεροπορική ασφάλεια από έκνομες ενέργειες είναι να εξασφαλιστεί η δέουσα ισορροπία μεταξύ του υψηλότερου δυνατού επιπέδου ασφάλειας από έκνομες ενέργειες και άλλων σημαντικών παραγόντων, όπως η άνεση των ταξιδιών, η προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και η διευκόλυνση των επιχειρησιακών παραγόντων. Αυτή η προσέγγιση με γνώμονα τη διακινδύνευση θα εξακολουθήσει να ισχύει στο μέλλον. Εν προκειμένω, η Επιτροπή επέκτεινε την «ενιαία ασφάλεια» στον Καναδά και το Μαυροβούνιο και συνέχισε τις προσπάθειές της όσον αφορά την καθιέρωση εναρμονισμένων κανόνων σε διεθνές επίπεδο, μέσω της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους ομοϊδεάτες εταίρους στο θέμα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. Η Επιτροπή συμμετείχε αποτελεσματικά σε όλες τις σχετικές εκδηλώσεις του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) και σε συνεδριάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων (ΠΟΤ) οι οποίες αφορούσαν το αεροπορικό φορτίο. Σε στενή συνεργασία με τις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες στα θέματα συνεργασίας για την ανάπτυξη και της πολιτικής γειτονίας της ΕΕ, υιοθετήθηκαν προγράμματα για την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες σε τρίτες χώρες, τα οποία θα υλοποιηθούν από το Η βοήθεια θα επικεντρωθεί σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, καθώς και σε γειτονικές χώρες της ΕΕ και χώρες της Κεντρικής Ασίας. Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Πολιτικής Αεροπορίας (ECAC) θα διαχειρίζεται τα προγράμματα αυτά για λογαριασμό της Επιτροπής. Σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για βελτίωση της νομοθεσίας αποσαφηνίζεται, εναρμονίζεται και απλουστεύεται τακτικά η νομοθεσία για την αεροπορική ασφάλεια από έκνομες ενέργειες. Οι εκτελεστικές πράξεις για την αεροπορική ασφάλεια από έκνομες ενέργειες ο κανονισμός (ΕΕ) 1 Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2015/187 της Επιτροπής, της 6ης Φεβρουαρίου 2015, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 185/2010 όσον αφορά τον έλεγχο ασφαλείας χειραποσκευών (ΕΕ L 31 της , σ. 18), και εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής C(2015)561 final, της 6ης Φεβρουαρίου 2015, για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης C(2010)774 της Επιτροπής όσον αφορά τον έλεγχο ασφαλείας χειραποσκευών, που δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα. 2

3 αριθ. 185/ της Επιτροπής και η απόφαση C(2010)774 3 της Επιτροπής είχαν υποβληθεί σε πολυάριθμες τροποποιήσεις αφότου άρχισαν να ισχύουν, τον Απρίλιο Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εξέδωσε το 2015 δύο ενοποιημένες και επικαιροποιημένες νομοθετικές πράξεις τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2015/ της Επιτροπής και την εκτελεστική απόφαση C(2015) της Επιτροπής οι οποίες αντικατέστησαν τις δύο προαναφερόμενες πράξεις. Τέλος, και εξίσου σημαντικό, η Επιτροπή συνέχισε την παρακολούθηση της εφαρμογής από τα κράτη μέλη των μέτρων αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες, με τη διενέργεια επιθεωρήσεων από την ΕΕ σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα επίπεδα συμμόρφωσης παρέμειναν σταθερά και, συνεπώς, δεν χρειάστηκε το 2015 αναστολή του συστήματος ενιαίας ασφάλειας της ΕΕ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ Σύμφωνα με τους όρους του κανονισμού (EΚ) αριθ. 300/2008, η Επιτροπή οφείλει να διεξάγει επιθεωρήσεις στις αρχές των κρατών μελών για την αεροπορική ασφάλεια από έκνομες ενέργειες («αρμόδιες αρχές») και στους αερολιμένες της ΕΕ. Η Ελβετία καλύπτεται επίσης από το ενωσιακό πρόγραμμα, ενώ στη Νορβηγία και την Ισλανδία οι επιθεωρήσεις πραγματοποιούνται από την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ (ΕΑΕ) με βάση παράλληλες διατάξεις. Για τη διενέργεια των επιθεωρήσεών της η Επιτροπή διαθέτει ομάδα από εννέα πλήρως απασχολούμενους επιθεωρητές αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. Το έργο των επιθεωρήσεων υποστηρίζεται από ομάδα περίπου 100 εθνικών ελεγκτών διορισμένων από τα κράτη μέλη, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία, οι οποίοι αποκτούν τα αναγκαία προσόντα για να συμμετέχουν στις επιθεωρήσεις της Επιτροπής κατόπιν εκπαίδευσης που παρέχεται από την Επιτροπή. Στο παράρτημα 1 επισυνάπτεται πίνακας όπου συνοψίζονται όλες οι μέχρι σήμερα δραστηριότητες παρακολούθησης της συμμόρφωσης από την Επιτροπή και την ΕΑΕ. 2. ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ Η Επιτροπή συνέχισε το 2015 τον τέταρτο κύκλο επιθεωρήσεων των αρμόδιων αρχών. Η παρούσα έκθεση καλύπτει τα αποτελέσματα όλων των επιθεωρήσεων που διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνολικά, διενεργήθηκαν ένδεκα επιθεωρήσεις των αρμόδιων αρχών κατά τη διάρκεια του Στα περισσότερα κράτη μέλη οι επιθεωρήσεις αυτές κατέδειξαν σημαντική πρόοδο σε σύγκριση με τις προηγούμενες επιθεωρήσεις Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 185/2010 της Επιτροπής, της 4ης Μαρτίου 2010, σχετικά με τον καθορισμό λεπτομερών μέτρων εφαρμογής των κοινών βασικών προτύπων ασφάλειας των αερομεταφορών από έκνομες ενέργειες (ΕΕ L 55 της , σ. 1). Απόφαση C(2010)774 final, που εκδόθηκε στις 13 Απριλίου 2010 και κοινοποιήθηκε κατόπιν σε όλα τα κράτη μέλη δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα. Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/1998 της Επιτροπής, της 5ης Νοεμβρίου 2015, σχετικά με τον καθορισμό λεπτομερών μέτρων εφαρμογής των κοινών βασικών προτύπων ασφάλειας των αερομεταφορών από έκνομες ενέργειες (ΕΕ L 299 της , σ. 1). Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 16ης Νοεμβρίου 2015, περί καθορισμού λεπτομερών μέτρων για την εφαρμογή κοινών βασικών προτύπων για την ασφάλεια της αεροπορίας από έκνομες ενέργειες, με πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 18 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 300/2008 δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα. 3

4 Οι συχνότερες ελλείψεις που διαπιστώθηκαν το 2015 ήταν μικρές αποκλίσεις από την πλήρη ευθυγράμμιση των εθνικών προγραμμάτων αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες και περιορισμοί στην εφαρμογή των εθνικών προγραμμάτων ποιοτικού ελέγχου. Όσον αφορά το τελευταίο ζήτημα, μερικά κράτη μέλη συνεχίζουν να μην παρακολουθούν ικανοποιητικά την επάρκεια και την εφαρμογή των προγραμμάτων αλλοδαπών αερομεταφορέων και εγκεκριμένων φορέων για την ασφάλεια από έκνομες ενέργειες, κυρίως λόγω περιορισμένων πόρων και του μεγάλου πλήθους των σχετικών φορέων. Ωστόσο, τα περισσότερα κράτη μέλη διασφαλίζουν την πλήρη τήρηση της ελάχιστης συχνότητας των μέτρων επιθεώρησης της ασφάλειας από έκνομες ενέργειες στους αερολιμένες. Στα περισσότερα κράτη μέλη που υποβλήθηκαν σε έλεγχο το 2015 ήταν επίσης ικανοποιητική η διαδικασία αποκατάστασης στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν ελλείψεις και σε όλα τα κράτη μέλη προβλέπονταν επαρκή μέτρα επιβολής. Μέσω του συστήματος αξιολόγησης από ομοτίμους, η Επιτροπή εξακολουθεί να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχουν βάσει του δικαίου της ΕΕ, για την εξεύρεση λύσεων και την παροχή βοήθειας σε αυτούς. 3. ΑΡΧΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΩΝ Κατά τη διάρκεια του 2015 πραγματοποιήθηκαν είκοσι αρχικές επιθεωρήσεις αερολιμένων. Καλύφθηκαν όλα τα κεφάλαια (αν και όχι πάντοτε σε κάθε επιθεώρηση). Το συνολικό ποσοστό των βασικών μέτρων που κρίθηκαν ότι συμμορφώνονταν με τους κανόνες το 2015 ανήλθε στο 80 %, περίπου ίδιο με τα προηγούμενα έτη. Οι περισσότερες ελλείψεις που διαπιστώθηκαν οφείλονταν στον ανθρώπινο παράγοντα. Οι εν λόγω ελλείψεις σημειώνονται κυρίως κατά την πρακτική εφαρμογή ορισμένων ενισχυμένων μέτρων ελέγχου ασφάλειας των χειραποσκευών και, επίσης, κατά τον έλεγχο ασφάλειας προσωπικού και φορτίου. Οι έρευνες ασφάλειας των αεροσκαφών από έκνομες ενέργειες αποτελούν άλλον τομέα στον οποίο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Αυτά τα θέματα θα πρέπει να αντιμετωπισθούν με εντατικότερες εθνικές δραστηριότητες ποιοτικού ελέγχου στα σχετικά θέματα. Από την άλλη πλευρά, το 2015 σημειώθηκε περαιτέρω αύξηση των επιπέδων συμμόρφωσης των εγκεκριμένων προμηθευτών προμηθειών πτήσης, μετά τα ήδη σχετικά καλά αποτελέσματα του Η βελτίωση μπορεί να αποδοθεί στην αυξημένη ευαισθητοποίηση και πρακτική πείρα με την αναθεωρημένη εκτελεστική νομοθεσία που βελτίωσε τη σαφήνεια και τη συνοχή των μέτρων. 4. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σύμφωνα με το άρθρο 13 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 72/2010 της Επιτροπής 6, η Επιτροπή διεξάγει συστηματικά περιορισμένο αριθμό επαναληπτικών επιθεωρήσεων. Νέα επίσκεψη θα πρέπει να προγραμματίζεται στους αερολιμένες όπου έχουν διαπιστωθεί αρκετές σοβαρές ελλείψεις κατά τη διάρκεια της αρχικής επιθεώρησης, αλλά επίσης, σε δειγματοληπτική βάση, προκειμένου να εξακριβωθεί η ορθότητα των εθνικών δραστηριοτήτων παρακολούθησης της συμμόρφωσης και υποβολής εκθέσεων. Κατά τη διάρκεια του 2015 πραγματοποιήθηκε μία επαναληπτική επιθεώρηση και επιβεβαιώθηκε η αποκατάσταση των περισσότερων ελλείψεων που είχαν διαπιστωθεί. 5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ Κατά τη διάρκεια του 2015, διενεργήθηκε αξιολόγηση ενός αμερικανικού αερολιμένα των ΗΠΑ στο πλαίσιο της συμφωνίας συνεργασίας με την Υπηρεσία Ασφάλειας των Μεταφορών 6 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 72/2010 της Επιτροπής, της 26ης Ιανουαρίου 2010, για καθορισμό των διαδικασιών διεξαγωγής των επιθεωρήσεων της Επιτροπής στο πεδίο της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας από έκνομες ενέργειες, ΕΕ L 23 της , σ. 1. 4

5 (Transportation Security Administration - TSA) των ΗΠΑ, η οποία καθιερώθηκε βάσει της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών ΕΕ-ΗΠΑ 7. Επιπλέον, οι εκθέσεις των αξιολογήσεων που διενεργήθηκαν σε δύο αερολιμένες του Μαυροβουνίου εξετάστηκαν από τη Ρυθμιστική Επιτροπή Προστασίας της Αεροπορίας από Έκνομες Ενέργειες, με αποτέλεσμα την ένταξη των δύο αυτών αερολιμένων στο σύστημα ενιαίας ασφάλειας της ΕΕ. 6. ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ, ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 15 ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Οι υποθέσεις επιθεώρησης παραμένουν ανοικτές μέχρις ότου η Επιτροπή μείνει ικανοποιημένη από τα διορθωτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν. Τριάντα επτά υποθέσεις (είκοσι οκτώ αερολιμένων και εννέα αρμοδίων αρχών) έκλεισαν το Αυτό σημαίνει ότι για κάθε νέα επιθεώρηση που διενεργήθηκε κατά τη διάρκεια του έτους έκλεισε μία υπόθεση επιθεώρησης και ότι, ως εκ τούτου, δεν συσσωρεύτηκαν εκκρεμείς υποθέσεις το Συνολικά, στα τέλη του έτους παρέμεναν ανοικτοί οι φάκελοι επιθεώρησης δέκα αρμοδίων αρχών και δεκατριών αερολιμένων. Αν διαπιστωθούν σε αερολιμένα ελλείψεις στην εφαρμογή των μέτρων ασφάλειας από έκνομες ενέργειες οι οποίες κριθούν ότι είναι τόσο σοβαρές ώστε να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό το συνολικό επίπεδο ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας στην Ένωση από έκνομες ενέργειες, η Επιτροπή ενεργοποιεί το άρθρο 15 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 72/2010 της Επιτροπής. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι άλλες αρμόδιες αρχές ειδοποιούνται σχετικά και πρέπει να εξετάσουν αντισταθμιστικά μέτρα για τις πτήσεις από τον συγκεκριμένο αερολιμένα. Το 2015 δεν κινήθηκε διαδικασία για καμία υπόθεση βάσει του άρθρου 15. Ανεξαρτήτως αν εφαρμόζεται ή όχι το άρθρο 15, η Επιτροπή μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής άλλου μέτρου, ιδίως σε περιπτώσεις παρατεταμένης μη διόρθωσης ή επανάληψης των ελλείψεων, και συγκεκριμένα να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει. Το 2015 παραπέμφθηκε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαδικασία επί παραβάσει που κινήθηκε το 2014 μετά από επιθεώρηση εθνικής διοικητικής αρχής. Κατά την άποψη της Επιτροπής, το συγκεκριμένο κράτος μέλος συνέχισε να μην διασφαλίζει την τακτική παρακολούθηση της συμμόρφωσης με μερικά μέτρα ασφάλειας από έκνομες ενέργειες σε διάφορους αερολιμένες της επικράτειάς του. Η υπόθεση αυτή βρισκόταν ακόμη σε εκκρεμότητα στις αρχές του ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ 1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Η πολιτική αεροπορία εξακολουθεί να αποτελεί θελκτικό στόχο τρομοκρατικών ομάδων και η αντιμετώπιση αυτής της απειλής απαιτεί τη διασφάλιση της εφαρμογής κατάλληλων μέτρων προστασίας βασιζόμενων στη διακινδύνευση. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη προσαρμόζουν συνεχώς τα μέτρα μετριασμού, ώστε να επιτύχουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες και, ταυτόχρονα, να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις στις πτητικές λειτουργίες. Τον Νοέμβριο του 2015, η Επιτροπή εξέδωσε τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2015/1998 και την εκτελεστική απόφαση C(2015)8005, δύο πράξεις που καθορίζουν λεπτομερή μέτρα για την εφαρμογή των κοινών βασικών προτύπων ασφάλειας των αερομεταφορών από έκνομες ενέργειες. 7 ΕΕ L 134 της , σ. 4. 5

6 Και οι δύο νομικές πράξεις εφαρμόζονται από την 1η Φεβρουαρίου 2016 και αντικαθιστούν τις προηγούμενες εκτελεστικές πράξεις, οι οποίες έχουν τροποποιηθεί 20 φορές από τη θέσπισή τους, το Η απόφαση C(2015)8005 της Επιτροπής περιέχει πληροφορίες ευαίσθητες για την ασφάλεια από έκνομες ενέργειες και, ως εκ τούτου, δεν έχει δημοσιευθεί, αλλά έχει απευθυνθεί στα κράτη μέλη, τα οποία θα διαθέσουν τα σχετικά τμήματα πληροφοριών στα πρόσωπα που πρέπει οπωσδήποτε να είναι ενημερωμένα. Αυτές οι νέες πράξεις ενοποιούν τις προηγούμενες και όλες τις τροποποιήσεις τους και, ταυτόχρονα, αποσαφηνίζουν και επικαιροποιούν ορισμένες απαιτήσεις, με βάση την πρακτική πείρα που αποκτήθηκε και λαμβανομένων υπόψη των σχετικών τεχνολογικών εξελίξεων. Ως εκ τούτου, αυτές οι νέες πράξεις ενισχύουν τη σαφήνεια και την ασφάλεια δικαίου. 2. ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ (UDSCS) Η βάση δεδομένων εγκεκριμένων μεταφορικών γραφείων και γνωστών αποστολέων 8 είναι, από 1ης Ιουνίου 2010, το μόνο νομικό πρωτογενές εργαλείο που πρέπει να συμβουλεύονται τα εγκεκριμένα μεταφορικά γραφεία όταν δέχονται φορτία από άλλο εγκεκριμένο μεταφορικό γραφείο ή γνωστό αποστολέα. Η βάση δεδομένων επεκτάθηκε από 1ης Φεβρουαρίου 2012 για να συμπεριληφθεί ο κατάλογος των αερομεταφορέων που είναι εξουσιοδοτημένοι να μεταφέρουν φορτίο και ταχυδρομείο στην ΕΕ από αερολιμένες τρίτων χωρών (ACC3). Το 2013 η εν λόγω βάση δεδομένων επεκτάθηκε νομικά, ώστε να περιλαμβάνει και τον κατάλογο των επικυρωτών αεροπορικής ασφάλειας της ΕΕ που έχουν εγκριθεί από τα κράτη μέλη. Επιπλέον, μετονομάστηκε σε «Βάση δεδομένων της Ένωσης σχετικά με την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας» 9, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στο διευρυμένο πεδίο χρήσης της. Στα τέλη του 2015 η βάση δεδομένων περιείχε περίπου καταχωρίσεις εγκεκριμένων μεταφορικών γραφείων, γνωστών αποστολέων, ανεξάρτητων επικυρωτών και φορέων ACC3. Το επιδιωκόμενο ποσοστό διαθεσιμότητας 99,5 % τηρήθηκε επίσης σταθερά το ΕΝΩΣΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 300/2008 και ο κανονισμός (EΕ) αριθ. 72/2010 της Επιτροπής ορίζουν ότι οι επιθεωρήσεις συμμόρφωσης που διενεργούν οι υπηρεσίες της Επιτροπής όσον αφορά τις απαιτήσεις για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας πρέπει να είναι αντικειμενικές και να ακολουθείται τυποποιημένη μεθοδολογία. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή έχει συντάξει και επικαιροποιεί δύο αναλυτικά εγχειρίδια με λεπτομερείς οδηγίες και συμβουλές προς τους επιθεωρητές της ΕΕ. Το ένα εγχειρίδιο καλύπτει τις επιθεωρήσεις στον τομέα της ασφάλειας των αεροπορικών φορτίων, ενώ το άλλο αφορά τις επιθεωρήσεις αερολιμένων. Με τη θέσπιση της αναθεωρημένης εκτελεστικής νομοθεσίας τον Νοέμβριο του 2015, άρχισαν οι εργασίες για την αναθεώρηση των εγχειριδίων αυτών ώστε να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές που επήλθαν και να είναι έγκαιρα διαθέσιμα σε όλους τους επιθεωρητές της Επιτροπής και στα κράτη μέλη, για την εφαρμογή των νέων εκτελεστικών κανόνων από τον Φεβρουάριο του Η Επιτροπή δημιούργησε την εν λόγω βάση δεδομένων, της οποίας η χρήση είναι υποχρεωτική για τους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού, κατ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 185/2010 και της απόφασης Ε(2010)774. Κανονισμός (EΕ) αριθ. 1116/2013 της Επιτροπής, της 6ης Νοεμβρίου 2013, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 185/2010, ΕΕ L 299 της , σ. 1. 6

7 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΔΟΚΙΜΕΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ 1. ΔΟΚΙΜΕΣ «Δοκιμή» κατά την έννοια της νομοθεσίας της ΕΕ για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας διεξάγεται όταν κράτος μέλος συμφωνήσει με την Επιτροπή ότι θα χρησιμοποιήσει ιδιαίτερα μέσα ή μεθόδους που δεν αναγνωρίζονται από τη νομοθεσία, προκειμένου να αντικαταστήσει έναν από τους αναγνωρισμένους ελέγχους ασφάλειας, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, με την προϋπόθεση ότι η εν λόγω δοκιμή δεν έχει αρνητική επίπτωση στα συνολικά επίπεδα ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. Ο συγκεκριμένος όρος, από νομική άποψη, δεν εφαρμόζεται όταν κράτος μέλος ή φορέας διεξάγει αξιολόγηση νέου ελέγχου ασφάλειας από έκνομες ενέργειες ο οποίος διενεργείται πέραν αυτού ή αυτών που προβλέπονται ήδη από τη νομοθεσία. Κατά τη διάρκεια του 2015 διενεργήθηκαν δοκιμές και αξιολογήσεις στη Γαλλία, τη Σουηδία και τις Κάτω Χώρες. Οι δοκιμές αυτές αφορούσαν τη χρήση ανιχνευτών μετάλλων στα υποδήματα σε συνδυασμό με πύλες ανίχνευσης μεταλλικών αντικειμένων, τη χρήση εξοπλισμού νέας γενιάς για τον έλεγχο ασφάλειας των χειραποσκευών χωρίς να είναι αναγκαία η απομάκρυνση των φορητών υπολογιστών, των μεγάλων ηλεκτρικών συσκευών και των υγρών πριν από τον έλεγχο ασφάλειας, καθώς και τη χρήση λογισμικού στον εξοπλισμό ελέγχου ασφάλειας το οποίο καθιστά δυνατή την αυτόματη διαγραφή των αποσκευών («auto clear software») που δεν περιέχουν επικίνδυνα αντικείμενα. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε δοκιμαστικά νέου είδους λογισμικό προβολής εικόνας αντικειμένου απειλής. Όλες οι δοκιμές είχαν θετικά αποτελέσματα και παρείχαν πολύτιμο υλικό για τις νομοθετικές τροποποιήσεις που θεσπίστηκαν τον Νοέμβριο του 2015 και καθιστούν δυνατή τη χρήση εξοπλισμού ανίχνευσης μετάλλων υποδημάτων, λογισμικού αυτόματης διαγραφής και προβολής εικόνας αντικειμένου απειλής που χρησιμοποιεί νέου είδους εικόνες απειλητικών αντικειμένων. 2. ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ Τον Σεπτέμβριο του 2015, υποβλήθηκε στην Επιτροπή μελέτη 10 που εξέτασε το θέμα της εξωτερικής ανάθεσης των επιθεωρήσεων της αεροπορικής και θαλάσσιας ασφάλειας από έκνομες ενέργειες σε υφιστάμενους ή νέους οργανισμούς. Στη μελέτη αναλύεται το status quo των επιθεωρήσεων, το οποίο συγκρίνεται με πιθανές εναλλακτικές λύσεις. Ο σύμβουλος αξιολόγησε επίσης απόψεις που εκφράστηκαν από προσωπικό των οργανισμών, τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και τα ενδιαφερόμενα εμπλεκόμενα μέρη. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σημερινό σύστημα λειτουργεί πολύ ικανοποιητικά και ότι δεν υπάρχει αντικειμενικός λόγος να μεταβληθεί η σημερινή προσέγγιση. 3. ΝΕΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος σε μία από τις πιο σημαντικές και απαιτητικές υποθέσεις, συγκεκριμένα στον χάρτη πορείας για την ανάπτυξη των τεχνολογιών στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. Ο χάρτης πορείας καθορίζει διάφορες δραστηριότητες που καλύπτουν όλες τις πτυχές της τεχνολογίας και των μεθόδων ασφάλειας και χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς για όλους τους ευρωπαϊκούς ενδιαφερομένους φορείς που εμπλέκονται στην έρευνα στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. 10 Η μελέτη εκπονήθηκε από την εταιρεία συμβούλων Steer Davies Gleave. 7

8 Όσον αφορά το αεροπορικό φορτίο, η Επιτροπή εξακολουθεί να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη, προκειμένου να διαπραγματευτεί την εφαρμογή ανάλυσης του συστήματος παροχής εκ των προτέρων πληροφοριών για τα φορτία (ACI). Εν προκειμένω, συνεχίστηκε η συνεργασία με τα τελωνεία σχετικά με την προ της φόρτωσης παροχή πληροφοριών για τα φορτία (pre-loading advance cargo information/placi) και άρχισε διεθνές εγχείρημα στους κόλπους της κοινής ομάδας εργασίας ΔΟΠΑ/ΠΟΤ για το Διεθνές Συμβούλιο Αερολιμένων (ACI), στην οποία η Επιτροπή διαδραματίζει ενεργό ρόλο. Το εν λόγω εγχείρημα διεξάγεται σε συνεργασία με τα κράτη και τους ενδιαφερόμενους φορείς και αποσκοπεί στον καθορισμό κοινών συμφωνημένων αρχών, πιθανών προτύπων και συνιστώμενων πρακτικών, προς έγκριση και εφαρμογή σε περίπτωση που κράτος ή περιφέρεια αποφασίσει να εφαρμόσει την ιδέα αυτή σε ένα ή όλα τα επιχειρηματικά μοντέλα στον τομέα του αεροπορικού φορτίου και αεροπορικού ταχυδρομείου. ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ Η Επιτροπή συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς και βασικούς εμπορικούς εταίρους και συμμετέχει σε συναφείς διεθνείς συναντήσεις, π.χ. στην ετήσια συνεδρίαση της ειδικής ομάδας της ΔΟΠΑ για την ασφάλεια της αεροπορίας από έκνομες ενέργειες, ώστε να εξασφαλίζει τον συντονισμό των θέσεων της ΕΕ. Ο διμερής διάλογος με ορισμένες τρίτες χώρες, π.χ. τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρέχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να διαμορφώσει καλό κλίμα συνεννόησης και υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης με τις χώρες που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις σε θέματα αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. 2. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ Η Επιτροπή συμμετείχε στην ετήσια συνεδρίαση της ειδικής ομάδας του ΔΟΠΑ για την ασφάλεια της αεροπορίας από έκνομες ενέργειες, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μόντρεαλ από τις 13 έως τις 17 Απριλίου 2015, και υπέβαλε εισήγηση σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες, στη οποία αναλύεται η επιτυχής εφαρμογή των κανόνων που εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τον έλεγχο ασφαλείας υγρών, αερολυμάτων και πηκτωμάτων (ΥΑΠ). Η εισήγηση συγχρηματοδοτήθηκε από βασικούς εμπορικούς εταίρους την Αυστραλία, τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίοι είχαν υιοθετήσει παρόμοιες ρυθμίσεις για τους ελέγχους των ΥΑΠ, και υποστηρίχθηκε από βασικά ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου το Διεθνές Συμβούλιο Αερολιμένων και τη Διεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών πράγμα που καταδεικνύει την ευρεία στήριξη της πρωτοβουλίας αυτής προς όφελος των επιβατών αεροπορικών μεταφορών. Η Επιτροπή συμμετέχει στις συνεδριάσεις που οργανώνει η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Πολιτικής Αεροπορίας (ECAC), και ιδίως στο Φόρουμ της ECAC για την Προστασία από Έκνομες Ενέργειες και στις οικείες ομάδες εργασίας. Η συμμετοχή είναι σημαντική καθώς οι ομάδες αυτές συχνά παρέχουν χρήσιμες βάσεις για την ανάπτυξη των μελλοντικών κανόνων ασφαλείας από έκνομες ενέργειες, τους οποίους μπορεί να εξετάσει η Ρυθμιστική Επιτροπή της ΕΕ για την Ασφάλεια της Πολιτικής Αεροπορίας από Έκνομες Ενέργειες και οι οικείες ομάδες εργασίας. Στο πλαίσιο της συμφωνίας συνεργασίας που υπεγράφη το 2012 μεταξύ της ECAC και της Επιτροπής, έχουν ενισχυθεί περαιτέρω οι δραστηριότητες στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. 8

9 Η Επιτροπή αναλαμβάνει δραστηριότητες για τη δημιουργία ικανοτήτων σε τρίτες χώρες, προκειμένου να ενισχυθεί το επίπεδο ασφάλειας της αεροπορίας από έκνομες ενέργειες σε παγκόσμιο επίπεδο. Την 1η Νοεμβρίου 2015 εγκαινιάστηκε επίσημα το Έργο για την Ασφάλεια της Πολιτικής Αεροπορίας από Έκνομες Ενέργειες στην Αφρική και την Αραβική Χερσόνησο (CASE), το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα διαρκέσει τέσσερα έτη. Το έργο υλοποιείται από την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Πολιτικής Αεροπορίας (ECAC). 3. ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ Η Επιτροπή συνέχισε δραστήρια σε διάφορα φόρα τον διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέματα αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες, ιδίως στην ομάδα συνεργασίας ΕΕ-ΗΠΑ για την ασφάλεια των μεταφορών από έκνομες ενέργειες (TSCG). Η TSCG αποσκοπεί στην προώθηση της συνεργασίας σε σειρά από τομείς κοινού ενδιαφέροντος και στην εξασφάλιση της αδιάλειπτης εφαρμογής των συμφωνιών για την ενιαία ασφάλεια, καθώς και στην αμοιβαία αναγνώριση των αντίστοιχων καθεστώτων της ΕΕ και των ΗΠΑ όσον αφορά το αεροπορικό φορτίο και το αεροπορικό ταχυδρομείο. Η Επιτροπή συνεργάστηκε εντατικά με τον Καναδά και το Μαυροβούνιο στην ενδελεχή ανάλυση των οικείων καθεστώτων αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες, με σκοπό την αναγνώρισή τους ως ισοδύναμων με το ενωσιακό καθεστώς αεροπορικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες. Μετά την εν λόγω συνεργασία, υποβλήθηκε νέα εκτελεστική νομοθεσία στο τέλος Δεκεμβρίου του 2015, ώστε οι επιβάτες και οι αποσκευές που φθάνουν από τον Καναδά και το Μαυροβούνιο στην ΕΕ να μπορούν να μετεπιβιβάζονται/μεταφορτώνονται σε πτήσεις ανταπόκρισης χωρίς να υπόκεινται σε περαιτέρω ελέγχους ασφαλείας βάσει συμφωνιών ενιαίας ασφαλείας. Οι ρυθμίσεις που καθορίστηκαν βασίζονται στην αμοιβαιότητα μεταχείρισης εκ μέρους του Καναδά και του Μαυροβουνίου, ώστε οι επιβάτες και οι αποσκευές που φθάνουν σε αυτές τις χώρες από την ΕΕ να μπορούν να μετεπιβιβάζονται/μεταφορτώνονται σε πτήσεις ανταπόκρισης χωρίς να υπόκεινται σε περαιτέρω ελέγχους ασφαλείας. Στην περίπτωση του Μαυροβουνίου οι ρυθμίσεις που βασίζονται στην αμοιβαιότητα καλύπτουν επίσης το αεροπορικό φορτίο. 9