ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ"

Φωτινή Ράγκος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ 1 Γεροκούδη Βασιλική Μπάκα Μαρία Ρίζου Μαρίνα Χηµικός Μηχανικός Μηχανικός Χωρ. Πολεοδ.. & Περ. Ανάπτυξης Μηχανικός Ορυκτών Πόρων Λαµία,Μάιος 2010

2 2 Περιβαλλοντικά Θέµατα Μαλιακός Κόλπος (ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα) Σπερχειός ποταµός Θαλάσσιο καταφύγιο «Λιβάρι» Ιαµατικά νερά στους πρόποδες του Καλλιδρόµου Βοάγριος ποταµός Ξηριάς Λαµίας Φαράγγι Γοργοποτάµου Βιολογικός Λαµίας Χάραξη νέου αυτοκινητόδροµου Ε65 µέσα από την κοιλάδα του Σπερχειού Βιολογική γεωργία Παράπλευρη βλάστηση «Καθρέπτης» Αρκίτσας Ιατρικά απόβλητα ιαχείριση αποβλήτων στην Στερεά Ελλάδα

3 3 Περιοχές του ν. Φθιώτιδας που σχετίζονται µε το οικοσύστηµα Μαλιακού και έχουν ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 ΚΩ ΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ GR ΚΟΙΛΑ Α & ΕΚΒΟΛΕΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΜΑΛΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (hr) 47547,07 GR ΦΑΡΑΓΓΙ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ 523,02 GR ΕΘΝΙΚΟΣ ΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ 7151,16 GR ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΕΚΒΟΛΩΝ ( ΕΛΤΑ) ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ 3966,00 GR ΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙ ΡΟΜΟ 6684,83 GR ΕΘΝΙΚΟΣ ΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ ΚΟΙΛΑ Α ΑΣΩΠΟΥ 13088,00

4 4 ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΟΡΕΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Στις 11/03/2009 εντοπίστηκαν νεκρά ψάρια κυρίως τσιπούρες και µουρµούρες - στις ακτές της Αγ. Τριάδας από ψαράδες. Η Νοµαρχία Φθιώτιδας έστειλε δείγµατα σε ειδικό ινστιτούτο του Υπουργείου Ανάπτυξης, όπου η τοξικολογική εξέταση δεν έδειξε επιβάρυνση σε φυτοφάρµακα και δηλητήρια οργανικής σύνθεσης ή µεταλλικά δηλητήρια, ενώ ο µικροβιολογικός έλεγχος ήταν αρνητικός για παθογόνους µικροοργανισµούς και παθογόνα παράσιτα. Το φαινόµενο όµως συνεχίστηκε και εντοπίστηκαν από δύτες νεκρά ψάρια και στο βυθό.

5 5 Αίτια της ρύπανσης 1. Αστικά λύµατα και φυτοφάρµακα 2. Ευτροφισµός θαλασσών (τοξικό φύκι chatonella - like - sp) 3. Απορρίµµατα από τον Σπερχειό ποταµό

6 6 ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ Ευτροφισµός είναι η αύξηση του ρυθµού ανάπτυξης των φυκών, η οποία ακολουθεί έναν ταχύτερο ρυθµό παροχής θρεπτικών αλάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον και οι συνέπειές της. Είναι η διεργασία κατά την οποία νερά που έχουν εµπλουτιστεί µε θρεπτικά άλατα, κυρίως Ν και Ρ, προάγουν την πρωτογενή παραγωγή υπό ευνοϊκές συνθήκες. Ορίζεται ως µια περιβαλλοντική διαταραχή που προκαλείται από περίσσεια στο ρυθµό παροχής οργανικού υλικού.

7 7 Παράγοντες του θαλάσσιου ευτροφισµού Μια σχετικά ρηχή και προφυλαγµένη λεκάνη µε µικρή ανταλλαγή υδάτινων µαζών και η οποία να υφίσταται στρωµάτωση θερµοκρασίας ή πυκνότητας Μια πηγή µαζικής εισροής θρεπτικών (όπως εισροές θρεπτικών από οικιακά ή βιοµηχανικά απόβλητα, ποτάµια ή εισροές θρεπτικών από γεωργικές δραστηριότητες ή την ατµόσφαιρα ή ιζήµατα ή υπέδαφος)

8 8 Χαρακτηριστικά του θαλάσσιου ευτροφισµού Υψηλές συγκεντρώσεις θρεπτικών Υψηλές πυκνότητες φυτοπλαγκτού Υψηλές πυκνότητες φυτοφάγων και θηρευτών Υψηλές συγκεντρώσεις διαλυµένου οξυγόνου κοντά στην επιφάνεια και χαµηλές (ή ανοξικές) κοντά στον πυθµένα Εµφάνιση ερυθρών παλιρροιών ή και άλλων αντίστοιχων φυτοπλαγκτονικών ανθήσεων Υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούµενου υλικού Αύξηση της θολερότητας του νερού Υψηλές συγκεντρώσεις διαλυµένου οργανικού υλικού Παρουσία ουσιών σπάνιων συνήθως σε ολιγοτροφικές ή µεσοτροφικές περιοχές Αύξηση του χρόνου επιβίωσης παθογόνων βακτηρίων

9 9 Η εµφάνιση του ιχθυοτοξικού ραφιδοφυκούς chatonella-like like-sp Μεταξύ των φυτοπλαγκτονικών ειδών τα ραφιδοφύκη µαστιγωτά όπως τα σατονέλα, είναι γνωστό ότι παράκτιες περιοχές παγκοσµίως. Αποτελέσµατα δειγµατοληψίας ΕΛΚΕΘΕ προκαλούν τοξικές ανθήσεις σε πολλές είγµατα 24-26/03/ /03/ Η αφθονία των φυτοπλαγκτονικών πληθυσµών ήταν εξαιρετικά χαµηλή και δεν ήταν δυνατόν να εξαχθεί συµπέρασµα για «ερυθρά παλίρροια» η οποία να σχετίζεται µε τους θανάτους των ψαριών. - υνητικά τοξικά είδη ήταν σπάνια αριθµητικά, ώστε να µην στοιχειοθετείται ο θάνατος των ψαριών από ιχθυοτοξίνες. - Σε όλα τα δείγµατα παρατηρήθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις άµορφου υλικού.

10 10 είγµατα 01/04/ Κατά τη πληθυσµό τέτοιες µικροσκοπική χαµηλές ώστε να ανάλυση αφθονίες µην εντοπίσθηκαν δυνητικά επιτρέπουν στον ιχθυοτοξικών κατηγορηµατική φυτοπλαγκτονικό δινοµαστιγωτών, γνωµάτευση θνησιµότητες ή άλλες επιβλαβείς επιδράσεις στους καλλιεργούµενους ή άγριους πληθυσµούς. για είγµατα 07-09/04/ /04/ Σε παρασιτολογική εξέταση άγριων ιχθύων βρέθηκε µεγάλη συγκέντρωση µονοκύτταρων οργανισµών. - Μακροσκοπικά τα βράγχια των εξεταζόµενων ψαριών είχαν εκτεταµένες αλλοιώσεις και πολύ µεγάλη έκκριση βλέννας.

11 11 ιάφορα συµπεράσµατα επιστηµονικών ερευνών 1. Ουσίες που µεταφέρονται στον Μαλιακό κόλπο από τις εκβολές του ποταµού Σπερχειού επηρεάζουν τη νότια ακτή του κόλπου. 2. Οι συγκεντρώσεις διαλελυµένου οξυγόνου κυµάνθηκαν σε υψηλά επίπεδα και σε καµία περίπτωση δεν βρέθηκαν στοιχεία που να υποδηλώνουν πιθανή έλλειψη οξυγόνου. 3. Οι τιµές των φωσφορικών, νιτρωδών και αµµωνιακών αλάτων ήταν µικρές ενώ οι τιµές των νιτρικών αλάτων κυµαίνονταν σε ίδια επίπεδα µε άλλες παράκτιες περιοχές της χώρας. 4. Οι οργανικοί ρύποι ήταν σε χαµηλές συγκεντρώσεις.

12 12 5. Το τοξικό φύκι chatonella φαίνεται ότι είχε µια σηµαντική αύξηση λόγω της έντονης εισόδου γλυκού νερού το Μάρτιο στη θαλάσσια περιοχή 6. Λαµβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το φαινόµενο οµαδικού θανάτου ιχθύων στο Μαλιακό κόλπο, έχει και στο παρελθόν παρατηρηθεί (έστω σε µικρότερη έκταση) είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα.

13 13 Προτάσεις Καταγραφή της παρούσας κατάστασης µελέτη και καταγραφή των ανθρωπογενών πιέσεων σε όλη τη λεκάνη απορροής του Σπερχειού και της παράκτιας περιοχής του Μαλιακού κόλπου ολοκληρωµένη µελέτη και λειτουργίας του οικοσυστήµατος παρακολούθηση του τρόπου

14 14 Ανάπτυξη προγράµµατος συνεχούς παρακολούθησης εγκατάσταση και λειτουργία αυτόνοµων µετρητικών σταθµών συνεπές και συνεχές πρόγραµµα καταγραφής και δειγµατοληψιών in situ δορυφορική τηλεπισκόπιση

15 15 Ανάπτυξη διαχειριστικού εργαλείου δηµιουργία βάσης δεδοµένων συλλογή, επεξεργασία, διάχυση, βάση δεδοµένων δορυφορικών µοντέλο κυκλοφορίας µοντέλο οικολογικό σύστηµα έγκαιρης διάγνωσης και ειδοποίησης επιβλαβών γεγονότων

16 16 ιάδοση της πληροφορίας δηµιουργία επιχειρησιακού κέντρου µεταφορά τεχνογνωσίας και εκπαίδευσης προσωπικού δηµιουργία ιστοσελίδας.

17 Κοινή πρόταση των Οµάδων Εργασίας 17 Το οικοσύστηµα Σπερχειός Μαλιακός απαιτεί προγραµµατισµένες και ανά περίπτωση ιδιαίτερες προσπάθειες. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν προέχουν τα µέτρα καταστολής, αλλά οι σχεδιασµένες παρεµβάσεις που µέσα από εύστοχο προγραµµατισµό σύµφωνα µε την Οδηγία 2000/60/Ε.Κ.,., το Ν. 3199/2003 και το Π... 51/2007 είναι φανερό ότι τα αναγκαία µέτρα δεν θα µπορούν υπεύθυνα να ασκούνται εάν δεν περάσουν στην επιµέλεια ενός ανεξάρτητου φορέα διαχείρισης του οικοσυστήµατος Σπερχειός Μαλιακός µε αρµοδιότητες που θα ελέγχονται διακριτά και µε σαφέστατο πλαίσιο από τους αρµόδιους φορείς της δηµόσιας διοίκησης.

Σχετικά έγγραφα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη Φ.Σάλτα Κύκλος αζώτου Κύκλος φωσφόρου Kύκλος πυριτίου