ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ"

Δελφινιος Ηλιόπουλος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΝΙΣΥΡΟΥ ΠΡΟ ΡΟΜΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Από Γ. Ε. Βουγιουκαλάκη Αθήνα, Άυγουστος 2003

2 2 Πιθανά αίτια των παρατηρούµενων καταστροφών στο τείχος του Παλαιοκάστρου Νισύρου. Πρόδροµη γεωλογική έκθεση Γ. Βουγιουκαλάκης ρ Ηφαιστειολόγος Ερευνητής Ι.Γ.Μ.Ε. Μετά από συζήτηση µε το ήµαρχο Νισύρου Π. Κατσιµατίδη και τον υπεύθυνο για την αναστήλωση µηχανικό Κ. Χατζηαντωνίου, πραγµατοποιήθηκε σύντοµη επίσκεψη στο Παλαιόκαστρο Νισύρου, στις αρχές Αυγούστου του Σκοπός της επίσκεψης ήταν κυρίως να παρατηρηθούν οι νέες τοµές που δηµιουργήθηκαν από την τρέχουσα ανασκαφή-αποκάλυψη, για την αναστήλωση του κεντρικού πύργου της ΝΑ πλευράς του τείχους (Π 2 στο Σχήµα 1), ώστε να εκτιµηθεί γεωτεχνικά η ποιότητα και η αντοχή των πετρωµάτων που αποτελούν τα θεµέλια του πύργου. Η ανασκαφή στη Ν πλευρά του πύργου Π 2 αποκάλυψε ένα στρώµα προσχώσεων (ανθρωπογενείς επιχωµατώσεις ή στρώµα καταστροφής, Εικόνα 1) και δεν έφτασε να αποκαλύψει το σταθερό γεωλογικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο έχει θεµελιωθεί το τείχος. Το αδροµερές υλικό των προσχώσεων αποτελείται από τµήµατα του τείχους, τεµάχη και κροκάλες λάβας. Το λεπτοµερές υλικό είναι χώµα και χάλικες. Η διάταξη των κλαστών στις προσχώσεις (οι κλάστες υποστηρίζονται µεταξύ τους και υπάρχει άφθονο κενό στα µεσοδιαστήµατα) αποδίδεται σε ταχεία συσσώρευση του υλικού µε πιθανότερη εκδοχή τις ανθρωπογενείς προσχώσεις. εν αποκλείεται όµως να πρόκειται και για στρώµα καταστροφής: τα ερείπια από ένα µεγάλο σεισµικό γεγονός που έχουν στη συνέχεια διευθετηθεί πρόχειρα από του κατοίκους του Παλαιοκάστρου. Π 1 Π 2 Π 3 Π 4 Π 5 Π 6 Σχήµα 1. Σχέδιο του τείχους του Παλαιοκάστρου µε τις θέσεις των πύργων και το πιθανό σεισµικό ρήγµα (κόκκινη γραµµή)

3 3 Εικόνα 1. Οι προσχωσιγενείς αποθέσεις που αποκαλύφθηκαν από την ανασκαφή στον πύργο Π 2 Ένα σκάµµα που πραγµατοποιήθηκε στο βόρειο τµήµα του ΝΑ τείχους του πύργου Π 2 (Σχήµα 1) έφτασε να αποκαλύψει το πέτρωµα που αποτελεί τα θεµέλια του τείχους: πρόκειται για τον γεωλογικό σχηµατισµό που έχει χαρτογραφηθεί στο Γ.Φ. χάρτη 1: του Ι.Γ.Μ.Ε. (Βουγιουκαλάκης 1989) ως «Κροκαλοπαγές Κάστρου». Ο σχηµατισµός αυτός αποτελείται από καλά στρογγυλεµένες κροκάλες ανδεσιτικής-δακιτικής λάβας, οι οποίες συγκολλούνται από κονία ίδιας σύστασης λεπτοµερούς υλικού και παλαγονιτικό αργιλικό υλικό (θρύψαλα φεµικού ηφαιστειακού γυαλιού εξαλλοιωµένα από το θαλασσινό νερό). Το «Κροκαλοπαγές Κάστρου» αποτίθεται κατά θέσεις, ως κροκαλοπαγές επίκλυσης, πάνω στο υαλοκλαστικό υλικό, το οποίο δοµεί τον λόφο πάνω στον οποίο οικοδοµήθηκε το Παλαιόκαστρο. Το µέσο πάχος του σχηµατισµού είναι 2-3 µέτρα και είναι έντονα συγκολληµένο, χωρίς διάκενα και γενετικές ασυνέχειες. Η ανατολική πλευρά του πύργου δεν έχει δυστυχώς ανασκαφεί, και οι πρόσφατες και παλαιότερες προσχώσεις καλύπτουν το τείχος και τα θεµέλιά του. Τόσο η παρατήρηση στο συγκεκριµένο σηµείο της ανασκαφής, όσο και µία γενικότερη παρατήρηση κατά µήκος όλου του τείχους, κατέληξε στα παρακάτω πρόδροµα συµπεράσµατα:

4 - Οι θραύσεις, µετακινήσεις, καταπτώσεις και καταρρεύσεις που έχουν εκδηλωθεί στο Ν- Ν τµήµα του τείχους µπορούν να εξηγηθούν µε τη δραστηριοποίηση ενός σεισµικού ρήγµατος, το οποίο ορίζει

4 4 - Οι θραύσεις, µετακινήσεις, καταπτώσεις και καταρρεύσεις που έχουν εκδηλωθεί στο Ν- Ν τµήµα του τείχους µπορούν να εξηγηθούν µε τη δραστηριοποίηση ενός σεισµικού ρήγµατος, το οποίο ορίζει τοπογραφικά και τα Ν πρανή του λόφου (Σχήµα1). Είναι προφανές ότι το Ν-Ν τµήµα του τείχους οικοδοµήθηκε στο χείλος ενός φυσικού πρανούς που είχε δηµιουργηθεί από ένα αντίστοιχης διεύθυνσης ρήγµα. Το µεγαλύτερο µέρος των αστοχιών (θραύσεων µετακινήσεων καταρρεύσεων) στους πύργους Π 1 Π 6 (Σχήµα 1) εντοπίζεται κατά µήκος ενός τέτοιου πιθανά ενεργού σεισµικού ρήγµατος (Εικόνες 2-4). - Οι αστοχίες που παρατηρούνται στο ανατολικό τµήµα του τείχους µπορούν επίσης να εξηγηθούν µε την ενεργοποίηση ενός ρήγµατος τέτοιας διεύθυνσης. εν µπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι οι παρατηρούµενες καταρρεύσεις είναι προς ανατολική κατεύθυνση και ότι κατά µήκος του ανατολικού τµήµατος του τείχους δεν παρατηρείται καµία θραύση ή µετακίνηση (Εικόνα 5). - Το πέτρωµα πάνω στο οποίο θεµελιώνεται το µεγαλύτερο µέρος του τείχους είναι το «Κροκαλοπαγές Κάστρου». Σε λίγες µόνο περιπτώσεις το τείχος θεµελιώνεται πάνω σε ρεύµατα λάβας που υπέρκεινται το κροκαλοπαγές ή στο υαλοκλαστικό υλικό που υπόκειται αυτού. Το «Κροκαλοπαγές Κάστρου» είναι από πολύ έως αρκετά συνεκτικό, η διάβρωσή του είναι πολύ αργή και η δηµιουργία σπηλαιώσεων πρακτικά αδύνατη. Οι πιθανότερες και σοβαρότερες ασυνέχειες είναι τα τεκτονικά ρήγµατα. Εικόνα 2. Οι αστοχίες στη δυτική πλευρά του πύργου Π 2

5 Εικόνα 3. Οι αστοχίες στην ανατολική πλευρά του πύργου Π 2 5

6 Εικόνα 4. Οι αστοχίες στη δυτική (κάτω) και την ανατολική (επάνω) πλευρά του πύργου Π 6 6

7 7 Εικόνα 5. Το ανατολικό τµήµα του τείχους, το οποίο δεν παρουσιάζει αστοχίες. Σηµειώνεται τέλος ότι θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιµη η συνέχεια των ανασκαφών-αποκαλύψεων στον πύργο Π 2 ώστε να αποκαλυφθούν τα θεµέλιά του και να εκτιµηθούν µε ασφάλεια τα αίτια της κατάρρευσης. Αυτό θεωρείται απαραίτητο για την επιλογή των καταλληλότερων µέτρων στήριξης για την ανοικοδόµηση του πύργου. Η αποµάκρυνση των προσχώσεων δεν αναµένεται να δηµιουργήσει οποιοδήποτε πρόβληµα αστάθειας στην υπάρχουσα δοµή του πύργου.

Σχετικά έγγραφα

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του