Συνέντευξη του Χρήστου Μηνάγια για τις τελευταίες εξελίξεις στα Ίμια

Transcript

1 Συνέντευξη του Χρήστου Μηνάγια για τις τελευταίες εξελίξεις στα Ίμια ( ΕΡΩΤΗΣΗ 1 η : 21 χρόνια μετά τα Ίμια. Τι έχει αλλάξει; ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1 η : Μετά την κρίση των Ιμίων, η Άγκυρα παρουσίασε εμφανέστατα την τουρκική αντίληψη για δημιουργία γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο μέσω ενός εγχειριδίου που εκδόθηκε τον Μάιο του 1996 από τις Ακαδημίες Πολέμου. Από τότε, το αρκτικόλεξο EGAYDAAK αναγράφεται στην τουρκική βιβλιογραφία, στα επίσημα τουρκικά έγγραφα της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, καθώς επίσης στα σχέδια στρατιωτικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, στο βιβλίο μου με τίτλο «ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΟΥΡΚΙΑ-Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ», σελ , 2014, Εκδόσεις ΚΑΔΜΟΣ, είχα αναγράψει τα εξής: «Σε ό,τι αφορά σε μια ενδεχόμενη επιχείρηση κατάληψης νήσου, περιοχή ενδιαφέροντος και εφαρμογής του τουρκικών σχεδιασμών είναι όλο το Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένου και του συμπλέγματος των νησίδων του Καστελλόριζου, ενώ ως κύριοι στόχοι θεωρούνται τα 152 EGAYDAAK (Egemenliği Anlaşmalarla Yunanistan a devredilmemiş Ada Adacık ve Kayalıklar), δηλαδή νησιά-νησίδες και βραχονησίδες των οποίων η κυριότητα (σ.σ. σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς) δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με συμφωνίες. Ωστόσο, η επιλογή κάποιας ή κάποιων από αυτές θα γίνει ανάλογα με την εκάστοτε πολιτικο-στρατιωτική κατάσταση που θα υφίσταται τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Για το λόγο αυτό, επιβάλλεται η συνεχής λήψη μέτρων επίγνωσης της κατάστασης σε όλο το Αιγαίο, δεδομένου ότι ο αιφνιδιασμός και η παραπλάνηση θα αποτελέσουν παράγοντες ιδιαίτερης βαρύτητας για τους Τούρκους.». Συνεπώς, η Άγκυρα εποφθαλμιά 152 νησιά-νησίδες και βραχονησίδες και θεωρώ μεγάλο λάθος να μένουμε μόνο στα 16 ή 17 ή 18 ή 25 που κατά διαστήματα προβάλλουν οι Τούρκοι. Σε ό,τι έχει να κάνει με τα Ίμια, σε επίπεδο επίσημων δηλώσεων, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν τα ακόλουθα στοιχεία που αφορούν στην τουρκική στάση δεδομένου ότι, το συμπέρασμα που εξάγεται παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εγείρει τις πλέον έντονες ανησυχίες για την περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο. Στη Διοικητική Έκθεση Δραστηριοτήτων για το Έτος 2006 της τουρκικής Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών αναγράφεται ότι, οι βραχονησίδες Ίμια που είναι τουρκικό έδαφος συνεχίζουν να προστατεύονται και να επιτηρούνται με σκάφη της ακτοφυλακής όλο το 24ωρο. Στη Διοικητική Έκθεση Δραστηριοτήτων για το Έτος 2007 της τουρκικής Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών αναγράφεται ότι, τα Ίμια είναι τουρκικό έδαφος και με λέμβους της ακτοφυλακής συνεχίζεται η προστασία και επιτήρησή τους επί 24ωρου βάσεως. 1

2 Στις ο τότε αρχηγός της Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών υποναυάρχος Can Erenoğlu κατά την επίσκεψή του στην επαρχία Fethiye του νομού Mugla, αναφέρθηκε στο καθεστώς των Ιμίων και έκανε λόγο για παραβίαση των τουρκικών χωρικών υδάτων στην περιοχή, από πλευράς Ελλήνων. Αναλυτικότερα είπε: «Τα Ίμια είναι τουρκικό έδαφος. Υπάρχουν δύο νησιά η Ανατολική και η Δυτική Ίμια. Εμείς τα αποκαλούμε βραχονησίδες των Ιμίων. Δείτε τις εγγραφές του κτηματολογίου στην οθωμανική εποχή. Τα Ίμια αποτελούν τουρκικό έδαφος. Δεν υφίσταται κάποια κρίση σ αυτό το σημείο.» (βλ. Βιβλίο Η Γεωπολιτική Στρατηγική και η Στρατιωτική Ισχύς της Τουρκίας, Χρ. Μηνάγιας, 2010). Στις Διοικητικές Εκθέσεις Δραστηριοτήτων για τα Έτη 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 και 2015 της τουρκικής Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών αναγράφεται ότι, οι βραχονησίδες Ίμια συνεχίζουν να προστατεύονται και να επιτηρούνται με σκάφη της ακτοφυλακής όλο το 24ωρο, χωρίς όμως να αναγράφεται ότι, αυτές είναι τουρκικό έδαφος. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι, οι Τούρκοι παραιτήθηκαν από την αμφισβήτηση της κυριαρχίας των Ιμίων, δεδομένου ότι, κατ επανάληψη, η προκλητική συμπεριφορά τους κλιμάκωσε την ένταση στην περιοχή και υπήρξε κίνδυνος δημιουργίας θερμού επεισοδίου. Στις ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μηλάκας στην Εφημερίδα Το Ποντίκι γνωστοποίησε το εξής: «Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα κλήθηκε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών για να παραλάβει (και παρέλαβε) γραπτό διάβημα εντονότατης διαμαρτυρίας της τουρκικής κυβέρνησης, γιατί ελληνικό ελικόπτερο της πολεμικής αεροπορίας πέταξε πάνω από τουρκικό έδαφος. Τις νησίδες των Ιμίων! Η πτήση του ελληνικού ελικοπτέρου πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιανουαρίου και ένας εκ των επιβατών του ήταν ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος, ο οποίος θέλησε να τιμήσει τους τρεις Έλληνες αξιωματικούς που έχασαν τη ζωή τους εκείνο το βράδυ του Γενάρη του 1996 κατά την κρίση των Ιμίων.». Συνεπώς, εδώ και ένα χρόνο, διαπιστώνεται μια «σκληρή» στροφή της επίσημης τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία επιβεβαιώθηκε εμφανώς από τουρκικά δημοσιεύματα της 1 ης Φεβρουαρίου 2017, βάσει των οποίων, η πρόσφατη προκλητική μετάβαση της τουρκικής στρατιωτικής ηγεσίας στην περιοχή των Ιμίων άρχισε να συζητείται από το 2015, αλλά αυτή αναβλήθηκε λόγω του πραξικοπήματος ( ) και της επιχείρησης «Ασπίδα του Ευφράτη» ( ) στη Συρία. Μάλιστα, οι λόγοι που επικαλείται η Άγκυρα για την εν λόγω ενέργεια των Τούρκων στρατηγών έχει να κάνει με τα εξής: πρώτον, λόγω της απόφασης μη έκδοσης των 8 Τούρκων στρατιωτικών. Δεύτερον, λόγω της ανησυχίας της αναφορικά με το σχεδιασμό που πραγματοποιεί η ελληνική κυβέρνηση για την εποίκιση και τη χωροταξία σε 28 μικρές νησίδες του Αιγαίου. Τρίτον, η ενόχληση της Άγκυρας λόγω της απαίτησης της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας για αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο. 2

3 Και τέταρτον, οι δήθεν παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών από αντίστοιχα ελληνικά. Αποκαλύπτεται δηλαδή για ακόμη μια φορά, το τυχοδιωκτικό, αλαζονικό και αναξιόπιστο πρόσωπο της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Συνακόλουθα δε, το ακόλουθο δημοσίευμα της ερντογανικής εφημερίδος Γενί Σαφάκ, με τίτλο «Τα μηνύματα για τα Ίμια», αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και καταρρίπτει με τον πιο εμφανή τρόπο κάθε προσπάθεια υποβάθμισης της κατάστασης και χρήζει προβληματισμού, συνυπολογίζοντας τα αναγραφόμενα για την πρωθυπουργό της Αγγλίας. «Κάναμε κίνηση ΣΑΧ στο Αιγαίο (σ.σ. στο σκάκι ο όρος ΣΑΧ σημαίνει ότι ο παίκτης που απειλεί τον αντίπαλο βασιλιά οφείλει να τον προειδοποιήσει). Η ενέργεια αυτή ήταν επίδειξη ισχύος. Μετά την απόφαση μη έκδοσης των 8 Τούρκων στρατιωτικών δεν θα επιδείξουμε καμία ανεκτικότητα στις παραβιάσεις που πραγματοποιείτε. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας ασπάζονται την ιδία άποψη. Δηλαδή, κανένα διπλωματικό βήμα δεν είναι τυχαίο και καμία ενέργεια που πραγματοποιεί κάποιος δεν θα μείνει αναπάντητη. Η μετάβαση της τουρκικής στρατιωτικής ηγεσίας στην περιοχή των Ιμίων δεν διάφερε σε τίποτα από τις αερομαχίες και τα θαλάσσια συμβάντα που προκαλεί η Τουρκία στο πλαίσιο της στρατηγικής επίδειξης ισχύος της. Η εν λόγω ενέργεια πραγματοποιήθηκε μια ήμερα μετά την επίσκεψη της πρωθυπουργού της Αγγλίας στην Τουρκία.». ΕΡΩΤΗΣΗ 2 η : Κινδυνεύουμε να ξαναζήσουμε νέα Ίμια; ΑΠΑΝΤΗΣΗ 2 η : Εάν κάποιος εξετάσει την κατάσταση που υπάρχει στην Τουρκία μετά το πραξικόπημα της 15 ης Ιουλίου 2016, η εικόνα που προκύπτει είναι η εξής: Η χώρα αυτή με αποκλειστική ευθύνη του Ταγίπ Ερντογάν έχει περιπέσει σε μια εθνικιστική περιδίνηση, όπου η παράνοια, η αλαζονεία και ο τυχοδιωκτισμός έχουν τον πρώτο λόγο. Για το λόγο αυτό, η εγρήγορση κρίνεται δεδομένη, αφού δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο η Άγκυρα να επιχειρήσει, σύμφωνα με την προσφιλή της τακτική, να δημιουργήσει κάποια τετελεσμένα. Επίσης, ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής έχει να κάνει με την ανακοίνωση που εξέδωσε στις η τουρκική Διοίκηση Ασφαλείας Ακτών βάσει της οποίας, η Διοίκηση του Νοτίου Αιγαίου της τουρκικής Διοίκησης Ασφαλείας Ακτών, στο πλαίσιο των καθηκόντων της κατά της παράνομης μετανάστευσης με τα θαλάσσια και αεροπορικά της μέσα, 7 ημέρες την εβδομάδα και επί 24ωρου βάσεως, πραγματοποιεί δραστηριότητες ελέγχου στις πιθανές διαδρομές μετανάστευσης των περιοχών Ίμια, Didim, Yalıkavak, Gümüşlük, Turgutreis, Akyarlar και Bodrum. Σημειωτέον ότι, στο τέλος της ανακοίνωσης παρατίθενται σχετικές φωτογραφίες επιτήρησης των Ιμίων. Εν τω μεταξύ, η σοβαρότητα της ανακοίνωσης αυτής εστιάζεται στα εξής: α. Οι αναγραφόμενες περιοχές ευρίσκονται ανατολικά του Φαρμακονησίου, βορειοανατολικά της Κω, καθώς επίσης στην περιοχή των Ιμίων και ανατολικότερα αυτών. β. Οι Τούρκοι 3

4 αναδεικνύουν εκ νέου ακόμη ένα θέμα που άφορα στην παράνομη μετανάστευση και το ρόλο που έχει επιφορτισθεί η τουρκική Διοίκηση Ασφαλείας Ακτών, παραβιάζοντας παράλληλα τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. γ. Ας ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο τουρκικής επιχείρησης σύλληψης παράνομων μεταναστών που πιθανόν να αποβιβαστούν πρωτίστως στα Ίμια και δευτερευόντως στο Φαρμακονήσι ή σε κάποιο άλλο αμφισβητούμενο από την Τουρκία νησί, νησίδα ή βραχονησίδα. ΕΡΩΤΗΣΗ 3 η : Πόσο έχει χτυπήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις η κρίση; Μπορούν να ανταποκριθούν στην αποστολή τους σε μια ενδεχόμενη τουρκική πρόκληση; ΑΠΑΝΤΗΣΗ 3 η : Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν μια αξιόλογη αποτρεπτική ισχύ, την οποία λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη οι Τούρκοι επιτελείς. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης ελληνοτουρκικής κρίσης με υπαιτιότητα της Άγκυρας θεωρώ σκόπιμο να σας παραθέσω τις ακόλουθες σκέψεις που κατά βάση στηρίζονται στο τουρκικό Δόγμα Διαχείρισης Κρίσεων (Kriz Yönetimi): Εάν ένα κράτος δεν έχει καλά οργανωμένο το σύστημα πληροφοριών του δεν θα μπορέσει να επιβιώσει. Η άποψη αυτή αναγράφεται στο βιβλίο του Τούρκου Aziz Yakın με τίτλο: İstihbarat, Casusluk ve Casuslukla Mücadele (Πληροφορίες, Κατασκοπεία και Αντικατασκοπεία) που εκδόθηκε από τη Διπλωματική Ακαδημία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Για το λόγο αυτό, η επαναξιολόγηση του συστήματος των εθνικών πληροφοριών της χώρας μας θα συνέβαλε σημαντικά αφενός στην εξάλειψη των παθογενειών του, αφετέρου στον καλύτερο συντονισμό και τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των συνεργαζόμενων Φορέων σε θέματα πληροφοριών. Άλλωστε, ο συντονισμός αποβλέπει στην αποδοτικότητα, ενώ ο έλεγχος εξασφαλίζει τόσο τη νομιμότητα των ενεργειών, όσο την υπέρβαση των ψυχολογικών εμποδίων όταν θα απαιτηθούν ενέργειες που θα λειτουργούν στα όρια της νομιμότητας. Η αλληλεπίδραση και η σύνθετη σχέση που υπάρχει μεταξύ πολιτικών, στρατιωτικών, τεχνολογικών, οικονομικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών παραγόντων απαιτούν: πρώτον, τον πλήρη εναρμονισμό των αμυντικών αντανακλαστικών της κυβέρνησης με το νέο περιβάλλον συμβατικών ή ασύμμετρων απειλών που στρέφεται κατά της εθνικής ασφάλειας και των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας και τις δυνατότητες που αυτές οι απειλές έχουν. Και δεύτερον, την υιοθέτηση μιας ευρείας αντίληψης αντιμετώπισης των απειλών, κατά βάση μέσω της πρόληψης και της αποτροπής, υιοθετώντας ένα δόγμα που θα εστιάζεται στην επίδραση επί της θέλησης και των δυνατοτήτων του αντιπάλου. Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας κρίσης είναι η ΑΠΕΙΛΗ, ο ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ και ο ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ. Συνεπώς, κατά τη διαχείριση κρίσεων 4

5 απαιτείται ψυχραιμία χωρίς κραυγές, υπερβολές και κινδυνολογία, επιβλητικότητα και ιεραρχία, δεδομένου ότι, δεν θα υπάρχει ούτε συγκεκριμένος τρόπος επίλυσης μιας κρίσης ούτε ο χρόνος και οι επαρκείς πληροφορίες για να ληφθούν σωστές αποφάσεις. Επομένως, τα άτομα που θα κληθούν να διαχειρισθούν μια κρίση θα πρέπει να μπορούν να λάβουν τα μηνύματα όταν αυτή θα πλησιάζει για να προετοιμασθούν έγκαιρα και σωστά. Με την ίδια διαδικασία σκέψης, ας προβληματισθούμε από σχετικά δημοσιεύματα της εφημερίδας Γενί Σαφάκ στις 1 και 2 Φεβρουαρίου 2017, βάσει των οποίων παρατίθεται η ακόλουθη πληροφορία που έδωσε ανώτατος Τούρκος αξιωματικός: «Στα τέλη του 2016 πραγματοποιήθηκε μια σύσκεψη στην οποία συμμετείχε ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμένος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ευάγγελος Αποστολάκης. Στη σύσκεψη αυτή ο Έλληνας αρχηγός ΓΕΕΘΑ είπε ότι, η παρούσα περίοδος είναι κατάλληλη για να διεξαχθεί ένας πόλεμος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Τελικά σκεφτήκαν ότι η οικονομία της χώρας τους ήταν άσχημη και παραιτήθηκαν από την ιδέα ενός ελληνοτουρκικού πολέμου». Αξιολογώντας τα εν λόγω άρθρα υπάρχουν δύο περιπτώσεις. Στην πρώτη περίπτωση, αυτά να είναι αναληθή και δεν χρήζουν περαιτέρω σοβαρής συζήτησης εντασσόμενα στο πλαίσιο μιας Φαιάς Προπαγάνδας από τους Τούρκους. Στην περίπτωση όμως που αυτά είναι αληθή, τότε εγείρεται το ερώτημα, πως το έμαθαν οι Τούρκοι. Eπίσης εάν είναι αληθή, τότε οι Τούρκοι μας περνούν το μήνυμα ότι είστε διάτρητοι και μαθαίνουμε τα πάντα που συζητάτε, σχεδιάζετε και πράττετε. Εν κατακλείδι δηλαδή, πρόκειται για μια έμμεση απειλή που πρέπει να κινητοποιήσει άμεσα τους Φορείς Πληροφοριών μας εφόσον τα άρθρα είναι αληθή. Πέραν τούτου, η ενέργεια αυτή θα πρέπει να εκληφθεί ως ενδείκτης προειδοποίησης και απειλή από την Τουρκία για περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης. ΕΡΩΤΗΣΗ 4 η : Τι θα έπρεπε να κάνουμε μετά τα Ίμια και δεν το έχουμε κάνει; ΑΠΑΝΤΗΣΗ 4 η : Για τα εθνικά θέματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η «δημιουργική ασάφεια» είναι ό,τι χειρότερο διότι περνά λανθασμένα μηνύματα στην αντίπαλη πλευρά και της «ανοίγει την όρεξη» για περαιτέρω διεκδικήσεις. Ωστόσο, η κάθε ενέργεια και κίνηση μας κρίνεται σκόπιμο να λαμβάνει υπόψη πολλές παραμέτρους μεταξύ των οποίων, το ΧΡΟΝΟ και την ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥ. Συνεπώς, μια υπέρμετρη-αδικαιολόγητη ενέργεια ή λήψη στρατιωτικών μέτρων από ελληνικής πλευράς χωρίς να έχει υπάρξει εκ των προτέρων σχεδιασμός για την αποτροπή της Άγκυρας να απαντήσει στα μέτρα αυτά, θα αποτελέσει την αιτία δημιουργίας περιβάλλοντος σοβαρής έντασης στον ελληνικό θαλάσσιο και εναέριο χώρο. Επίσης, αν ληφθούν και υλοποιηθούν σωστές αποφάσεις, αυτό μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία προώθησης των εθνικών μας συμφερόντων. 5