Ιδέες & Μαθήματα φωτογραφίας για το δημοτικό σχολείο

Transcript

1 Παναγιώτης Μ. Παπάζογλου Ιδέες & Μαθήματα φωτογραφίας για το δημοτικό σχολείο Δραστηριότητες για το σχολείο και το σπίτι Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 1

2 Ιδέες & Μαθήματα φωτογραφίας για το δημοτικό σχολείο Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 2

3 Παναγιώτης Μ. Παπάζογλου Ιδέες και Μαθήματα φωτογραφίας για το δημοτικό σχολείο Πρώτη Έκδοση: Λαμία, Ιανουάριος 2014 Διάθεση: Παναγιώτης Μ. Παπάζογλου Copyright 2014: Παναγιώτης Μ. Παπάζογλου Copyright φωτογραφιών: Παναγιώτης Μ. Παπάζογλου ISBN Απαγορεύεται η αναπαραγωγή του παρόντος βιβλίου ή μέρους αυτού με οποιοδήποτε μέσο (φωτοτυπία, εκτύπωση, σάρωση, μικροφίλμ ή άλλη μηχανή ή ηλεκτρονική μέθοδο), χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα. All rights reserved. No part of this book may be reproduced in any form or by any means, without the author written permission. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 3

4 Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Ο Παναγιώτης Παπάζογλου γεννήθηκε στην Αθήνα το Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην πληροφορική ενώ κατέχει σήμερα θέση Επίκουρου Καθηγητή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έχει εκδώσει έξι επιστημονικά βιβλία, ένα βιβλίο ποίησης και φωτογραφίας καθώς και ένα παιδικό παραμύθι. Επίσης, έχει διδάξει κατά το παρελθόν το μάθημα της τεχνολογίας της ψηφιακής φωτογραφίας στη φωτογραφική ομάδα Λαμίας. Καλλιτεχνική ιστοσελίδα: Επαγγελματική ιστοσελίδα: Στην ιστοσελίδα μπορείτε να κατεβάσετε όλες τις εικόνες που υπάρχουν σε αυτό το βιβλίο προκειμένου να πραγματοποιήσετε τις αντίστοιχες δραστηριότητες. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 4

5 Γιατί έγραψα αυτό το μικρό βιβλίο Δύο είναι τα βασικά κίνητρα που με οδήγησαν στη δημιουργία αυτού του μικρού βιβλίου: (α) Η αγάπη μου για τα παιδιά (β) Το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο βιβλίο που να πραγματεύεται αυτό το θέμα προσαρμοσμένο στις μικρές ηλικίες. Η φωτογραφία ως αντικείμενο έχει εξαιρετική σημασία ειδικά όταν μπορεί για ένα παιδί να αποτελέσει πηγή δημιουργικής απασχόλησης και έκφρασης σε συνδυασμό με τη διασκέδαση. Το υλικό του βιβλίου με τη σειρά που παρουσιάζεται έχει δοκιμαστεί σε πραγματική τάξη (β δημοτικού) όταν το καλοκαίρι του 2013 στα πλαίσια ελεύθερων δραστηριοτήτων των μικρών παιδιών κλήθηκα να παρουσιάσω το συγκεκριμένο θέμα. Έτσι, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του βιβλίου είναι ότι πρώτα δοκιμάστηκαν οι ιδέες στην τάξη και μετά αποτέλεσαν τη βασική ύλη αυτού του βιβλίου. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 5

6 Πίνακας περιεχομένων 1. Το ταξίδι ξεκινά Ένα υπέροχο ταξίδι στη φωτογραφία Είδη φωτογραφίας Επικρατέστερα είδη φωτογραφίας Φωτογραφία τοπίου Πορτραίτο Φωτογραφία «δρόμου» Φωτογραφία φύσης Φωτογραφία άποψης Αρχιτεκτονική φωτογραφία Ανθρώπινη παρουσία & Συναισθήματα Δραστηριότητες Δραστηριότητα 1Α. Η πρώτη μου συλλογή στο σπίτι Δραστηριότητα 1Β. Η πρώτη μου συλλογή στο σχολείο Δραστηριότητα 1Γ. Δημιουργία άλμπουμ Δραστηριότητα 2. Πάζλ με φωτογραφίες Ο χρόνος Σχέση φωτογραφίας - Χρόνου Δραστηριότητα 3. Γράμμα σε αγαπημένο πρόσωπο Δραστηριότητα 4. Παιχνίδι με το χρόνο Δραστηριότητα 5. Μια αναμνηστική φωτογραφία Δραστηριότητα 6. Ο χρόνος και οι εποχές (ομαδικά) Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 6

7 5. Η αρχή της «Φωτογραφίας» Η «πρώτη» εικόνα Ποιος και πότε Η πρώτη φωτογραφία του κόσμου!!! Πείραμα Camera Obscura στην τάξη Υλικά και συσκευές που θα χρειαστούν Οδηγίες κατασκευής Εκτέλεση πειράματος Σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές Γραφή φωτός (Φωτογραφία) Ας δούμε μια αναλογική μηχανή Ψηφιακές μηχανές Βασικά χαρακτηριστικά φωτογραφικών μηχανών Η πρώτη μου φωτογράφιση Πως ανοίγει (ενεργοποίηση) η μηχανή Προεπισκόπηση της φωτογραφίας Πως βγάζω τη φωτογραφία Οι Πρώτοι πειραματισμοί Zoom - Απομόνωση του θέματος Γρήγορες επιλογές φωτογράφισης Η θέση της μηχανής Μερικές χρήσιμες διευθύνσεις στο internet Βιβλιογραφία Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 7

8 1. Το ταξίδι ξεκινά... Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 8

9 Ένα υπέροχο ταξίδι στη φωτογραφία Σας καλωσορίζω σε ένα νέο κόσμο, τον κόσμο της φωτογραφίας. Οι περισσότεροι από εσάς όταν μιλάτε για φωτογραφία σίγουρα θα σκέφτεστε αυτές που βγάλατε από ένα ταξίδι ή κάποια γιορτή. Η φωτογραφία όμως ως δραστηριότητα σημαίνει πολλά περισσότερα. Η «φωτογραφία» έχει ταξιδέψει μέσα στους αιώνες αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας αλλά και της ίδιας της φύσης. Αρκετά χρόνια πριν, η φωτογραφία ανταγωνίστηκε ακόμα και τη ζωγραφική αφού κατάφερε να αποτυπώσει με ιδιαίτερα καλλιτεχνικό τρόπο τα ανθρώπινα συναισθήματα αλλά και την ίδια τη ζωή. Η «φωτογραφία» επίσης έγινε ο μάρτυρας της ιστορίας και των γεγονότων που έζησε η ανθρωπότητα ως σήμερα. Αλλά η «φωτογραφία» δεν σταματά εδώ. Η «φωτογραφία» μας επιτρέπει να μοιραστούμε τα συναισθήματά μας με τους φίλους μας ενώ δίνει τη δυνατότητα σε αυτόν που την παρατηρεί να κάνει το δικό του ταξίδι με το μυαλό. Από ένα φυσικό τοπίο μέχρι ένα όμορφο πορτραίτο στο φως των κεριών και από μια φωτογραφία «δρόμου» μέχρι τα άστρα και τις στιγμές των διακοπών μας, ζούμε στη μαγεία της φωτογραφίας. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 9

10 2. Είδη φωτογραφίας... Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 10

11 2.1 Επικρατέστερα είδη φωτογραφίας Παρόλο που οι φωτογραφίες μπορούν να ταξινομηθούν ανάλογα το θέμα, την προσέγγιση, τον εξοπλισμό, κλπ, ορισμένες κατηγορίες κατάφεραν να επικρατήσουν περισσότερο μεταξύ ερασιτεχνών και επαγγελματιών φωτογράφων. Οι κατηγορίες αυτές, είναι: Φωτογραφία τοπίου Πορτραίτο Φωτογραφία δρόμου Φωτογραφία φύσης Φωτογραφία άποψης Αρχιτεκτονική φωτογραφία Φωτοειδησιογραφία Επιπλέον, η «φωτογραφία» έχει και άλλες εφαρμογές που φτάνουν και την επιστήμη: Διαγνωστική φωτογραφία Αστροφωτογραφία, κλπ Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 11

12 2.1.1 Φωτογραφία τοπίου Η φωτογραφία τοπίου συνδυάζει συνήθως πλούσιο φως και τη θέα της φύσης ή της πόλης, κλπ. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 12

13 Σε αυτή την περίπτωση επιλέγουμε τη φωτογράφιση από μεγάλη απόσταση ή χρησιμοποιούμε κατάλληλο φακό ώστε να συμπεριλάβουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία στη φωτογραφία. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 13

14 2.1.2 Πορτραίτο Στο πορτραίτο εστιάζουμε στο πρόσωπο προσπαθώντας να αποτυπώσουμε στη φωτογραφία τα χαρακτηριστικά που επιθυμούμε. Η έκφραση του προσώπου, οι σκιές και ο φωτισμός δημιουργούν τη μοναδικότητα στη φωτογραφία. Ο φωτογράφος «δημιουργεί» τη σκηνή της φωτογράφισης και προσπαθεί να φέρει το αποτέλεσμα σε αυτό που έχει στο μυαλό του. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 14

15 2.1.3 Φωτογραφία «δρόμου» Ο φωτογράφος κάνει βόλτα στην πόλη και παρατηρεί τους ανθρώπους, την κίνηση, την καθημερινότητα. Μέσα από τη βουή του κόσμου προσπαθεί να ανακαλύψει εκφράσεις, κινήσεις, συναισθήματα. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 15

16 2.1.4 Φωτογραφία φύσης Η φύση είναι τόσο όμορφη που μπορούμε να φωτογραφίσουμε χιλιάδες πράγματα. Μια ειδική κατηγορία είναι η φωτογράφηση απλών αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακών πλασμάτων που ζουν σε αυτή. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 16

17 2.1.5 Φωτογραφία άποψης Μια φωτογραφία από τον τρόπο που είναι τραβηγμένη μπορεί να εκφράζει τον τρόπο που σκέφτεται, αισθάνεται ή «βλέπει» ο φωτογράφος. Άλλες φωτογραφίες αναδεικνύουν κάτι που στην καθημερινότητα φαίνεται ασήμαντο... Αυτή η φωτογραφία θα μπορούσε να έχει τίτλο «Η μουσική της ζωής» Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 17

18 2.1.6 Αρχιτεκτονική φωτογραφία Η ομορφιά των ανθρώπινων κατασκευών Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 18

19 2.2 Ανθρώπινη παρουσία & Συναισθήματα Μπορεί μια φωτογραφία να αποτυπώσει τα ανθρώπινα συναισθήματα ; Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 19

20 Εσείς τι βλέπετε σε αυτή τη φωτογραφία ; Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 20

21 3. Δραστηριότητες Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 21

22 3.1 Δραστηριότητα 1Α. Η πρώτη μου συλλογή στο σπίτι Αναζητήστε στο σπίτι παλιές φωτογραφίες. Προσπαθήστε να τις χωρίσετε σε κατηγορίες. Ο χωρισμός σε κατηγορίες μπορεί να γίνει με τα ακόλουθα κριτήρια: (α) οικογενειακές φωτογραφίες (β) ατομικές φωτογραφίες (που εικονίζεται ένα πρόσωπο μόνο) (γ) φωτογραφίες με φύση και τοπία (δ) φωτογραφίες από εκδηλώσεις, γιορτές, κλπ (ε) Φωτογραφίες από ταξίδια, κλπ Προσπαθήστε να ταξινομήσετε τις φωτογραφίες χρονολογικά, από την πιο παλιά προς την πιο πρόσφατη. Παρατηρήστε πόσο διαφορετικές είναι οι φωτογραφίες (π.χ. στην ποιότητα των χρωμάτων) που έχουν τραβηχτεί με πολλά χρόνια διαφορά. Αναγνωρίστε τα «σημάδια» του χρόνου στις φωτογραφίες.. Διαλέξτε 1-2 φωτογραφίες με την πιο όμορφη ιστορία ή τις καλύτερες αναμνήσεις και κάντε παρουσίαση στο σχολείο. Μοιραστείτε την ιστορία σας. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 22

23 3.2 Δραστηριότητα 1Β. Η πρώτη μου συλλογή στο σχολείο Η δασκάλα ή ο δάσκαλος ζητά από τα παιδιά να δείξουν θυμό και μετά χαρά. Τα συναισθήματα αυτά θα τα δείξουν με το πρόσωπό τους και τη στάση του σώματος χωρίς κανένα ήχο. Παρατηρήστε πόσο μοναδικό είναι το κάθε παιδί στον τρόπο που εκφράζει τα συναισθήματά του και τονίστε το στα παιδιά. Αν η δασκάλα ή ο δάσκαλος διαθέτει ψηφιακή μηχανή και η τάξη προβολέα, γίνεται φωτογράφηση μέσα στην τάξη και ακολουθεί σχολιασμός των φωτογραφιών από τους μικρούς μαθητές. Τα παιδιά της τάξης χωρίζονται σε ζευγάρια (τυχαία). Το ένα παιδί βγάζει το άλλο φωτογραφία (και μετά εναλλαγή). Το παιδί που βγάζει τη φωτογραφία ζητά από το «μοντέλο» του να εκφράσει ένα συναίσθημα. Όλες οι φωτογραφίες παρουσιάζονται και σχολιάζονται στην τάξη. Κρατάμε αυτή τη συλλογή και για το δικό μας υπολογιστή Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 23

24 3.3 Δραστηριότητα 1Γ. Δημιουργία άλμπουμ Κατεβάστε από τη διεύθυνση το αρχείο myfirstalbum.pdf και τυπώστε το σε μέγεθος Α4. Μπορείτε να κάνετε την εκτύπωση και σε σκληρό χαρτί. Στηρίξτε όλα τα φύλλα του χαρτιού με ένα σπιράλ. Μπορείτε να κάνετε αυτή τη διαδικασία σε κάποιο φωτοτυπικό κέντρο της πόλης σας. Στη συνέχεια βρείτε και κολλήστε στις αντίστοιχες σελίδες δικές σας φωτογραφίες σύμφωνα με τις οδηγίες. Οι φωτογραφίες θα είναι σε διάσταση 15Χ10 (η κλασική διάσταση των φωτογραφιών) Η δημιουργία αυτού του άλμπουμ είναι μια ευκαιρία όχι μόνο για να θυμηθείτε διάφορες στιγμές αλλά και για να μοιραστείτε μια όμορφη εμπειρία βγάζοντας εσείς και τα παιδιά σας ή οι φίλοι σας όσες φωτογραφίες δεν έχετε. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 24

25 3.4 Δραστηριότητα 2. Πάζλ με φωτογραφίες Ατομικά Ζητήστε από τα παιδιά να τυπώσουν μια αγαπημένη τους φωτογραφία σε διάσταση 20x30 (2 τυπώματα). Ομαδικά Χωρίστε τα παιδιά της τάξης σε ομάδες 3-4 ατόμων. Τυπώστε μια φωτογραφία 20x30 για κάθε ομάδα (2 τυπώματα). Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 25

26 Τα κομμάτια του πάζλ Ξεκινάμε κόβοντας τη φωτογραφία σε δύο ίσα τμήματα. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 26

27 Συνεχίζουμε κόβοντας ξανά στη μέση τα κομμάτια που έχουν μείνει. Όσο μικρότερα είναι τα κομμάτια τόσο δυσκολότερο θα γίνεται το παιχνίδι (για τη συναρμολόγηση). Συγκεντρώνουμε το κομμάτια δίπλα στη φωτογραφία ώστε να την συναρμολογήσουμε πιο εύκολα. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 27

28 Το πάζλ συμπληρωμένο! Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 28

29 Την ίδια διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε και με άλλες φωτογραφίες. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 29

30 Το πάζλ συμπληρωμένο! Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 30

31 4. Ο χρόνος... Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 31

32 4.1 Σχέση φωτογραφίας - Χρόνου Μπορώ να σταματήσω το χρόνο ; Μπορώ να κλέψω μια στιγμή πραγματικότητας ; Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 32

33 Γράμμα στον παππού με δώρο τη φωτογραφία Τίτλος: Το 2008 στο εξοχικό του παππού Τι ωραία που ήταν στο εξοχικό σου παππού! Η γιαγιά κατάφερε με μια φωτογραφία να «κλέψει» τη στιγμή που πήγαμε να δούμε τη ρόδα από την άμαξα. Ξέρω ότι αυτή η στιγμή δεν θα ξανάρθει ποτέ!. Σου στέλνω όμως αυτή τη φωτογραφία για να θυμάσαι πόσο όμορφα περάσαμε τότε και ανυπομονώ να έρθω στο εξοχικό και αυτό το καλοκαίρι. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 33

34 4.2 Δραστηριότητα 3. Γράμμα σε αγαπημένο πρόσωπο... Βρείτε μια φωτογραφία που εικονίζει εσάς μαζί με ένα αγαπημένο σας πρόσωπο (π.χ. παππούς, γιαγιά, κλπ). Θα κάνετε δώρο αυτή τη φωτογραφία στο αγαπημένο σας πρόσωπο. Η φωτογραφία θα συνοδεύεται από ένα σύντομο γράμμα που θα περιγράφει τη στιγμή που εικονίζεται στη φωτογραφία. Δείτε το «Γράμμα στον παππού...» ως υπόδειγμα από τις προηγούμενες σελίδες. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 34

35 4.3 Δραστηριότητα 4. Παιχνίδι με το χρόνο Βήμα 1 Ρωτάμε τη δασκάλα ή τον δάσκαλο για την ώρα και την ημερομηνία. Βήμα 2 Κάθε ομάδα ή παιδί γράφει σε ένα χαρτί την ώρα και την ημερομηνία που δόθηκε ως απάντηση (εναλλακτικά μπορεί να γραφεί στον πίνακα). Περιμένουμε μέχρι να γράψουν όλα τα παιδιά την ώρα και την ημερομηνία. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 35

36 Βήμα 3 Ρωτάμε μετά από λίγο ξανά τη δασκάλα ή τον δάσκαλο για την ώρα και την ημερομηνία. Βήμα 4 Κάθε ομάδα ή παιδί ξαναγράφει σε ένα χαρτί την ώρα και την ημερομηνία που δόθηκε ως απάντηση (εναλλακτικά μπορεί να γραφεί στον πίνακα). Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 36

37 Δραστηριότητα 4 (συνέχεια...) Τα παιδιά απαντούν στις ακόλουθες ερωτήσεις: (α) Θα υπάρξει ποτέ ξανά στο μέλλον η ίδια ημερομηνία και ώρα ; (β) Μπορώ να σταματήσω το χρόνο ; (γ) Άρα κάθε στιγμή είναι... Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 37

38 4.4 Δραστηριότητα 5. Μια αναμνηστική φωτογραφία Με μια φωτογραφία μπορώ να κλέψω μια στιγμούλα... Βγάζουμε μια φωτογραφία της τάξης και την βλέπουμε στον υπολογιστή. Γράφουμε ημερομηνία και ώρα στη φωτογραφία. Αυτή η στιγμή δεν θα ξανάρθει ποτέ. και η φωτογραφία θα μείνει για πάντα να θυμίζει την όμορφη τάξη μας. Αυτή η φωτογραφία θα έχει μεγάλη συναισθηματική αξία μετά από πολλά χρόνια που οι συμμαθητές θα βρεθούν ξανά μαζί!. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 38

39 4.5 Δραστηριότητα 6. Ο χρόνος και οι εποχές (ομαδικά) Προαπαιτούμενα Θα χρειαστούμε 2 φωτογραφίες 20x30 για κάθε εποχή του χρόνου (μπορείτε να βρείτε στο internet φωτογραφίες για το Χειμώνα, την Άνοιξη, το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο ή να τις κατεβάσετε από την ιστοσελίδα Επίσης, θα χρειαστούμε μια φωτογραφία 20x30 που να εικονίζει τον Ήλιο και μια επίσης 20x30 που να εικονίζει τη γη. Ομάδες (1) Ομάδα του Καλοκαιριού (2) Ομάδα του Φθινοπώρου (3) Ομάδα του Χειμώνα (4) Ομάδα της Άνοιξης Κάθε ομάδα επιλέγει ένα αρχηγό που κρατά μπροστά του την αντίστοιχη φωτογραφία της εποχής (5) Ομάδα του Ήλιου Η ομάδα του Ήλιου αποτελείται από 1 έως 2 παιδιά (το ένα κρατά τη φωτογραφία του Ήλιου) (6) Ομάδα της Γης Η ομάδα της Γης αποτελείται από δύο παιδιά τα οποία κρατούν τη φωτογραφία της γης Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 39

40 Δραστηριότητα 6 (συνέχεια ) Θέση ομάδων στην τάξη Οι ομάδες των εποχών σχηματίζουν ένα μεγάλο κύκλο (πηγαίνουν περίπου στις τέσσερις γωνίες της τάξης). Η ομάδα του Ήλιου μπαίνει στο κέντρο. Η ομάδα της Γης μπαίνει μεταξύ του κέντρου και του μεγάλου κύκλου. Χειμώνας Ήλιος Άνοιξη Γη Φθινόπωρο Καλοκαίρι Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 40

41 Δραστηριότητα 6 (συνέχεια ) Θέση ομάδων στην τάξη Οι 24 ώρες Η ομάδα της Γης περιστρέφεται αργά γύρο από το κέντρο της. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 41

42 Δραστηριότητα 6 (συνέχεια ) Ένας χρόνος Η ομάδα της Γης περιστρέφεται αργά γύρω από τον ήλιο και σταματά λέγοντας καθαρά το όνομα της εποχής στην οποία φθάνει. Μόλις ολοκληρωθεί ένας κύκλος θα έχει περάσει ένας χρόνος. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 42

43 Πρόσθετες οδηγίες για τη δραστηριότητα 6 Όταν η ομάδα της γης σταματήσει μπροστά από μια εποχή, την υποδέχεται ο αρχηγός της. Ο αρχηγός καλωσορίζει τη γη (π.χ. «Καλωσόρισες στην Άνοιξη») και αναφέρει τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά της εποχής. Το ίδιο γίνεται για όλες τις εποχές. Όταν ολοκληρωθεί ένας πλήρης κύκλος (1 έτος), η ομάδα της γης ζητά από όλες τις ομάδες των εποχών να αναφέρουν το πιο όμορφο χαρακτηριστικό τους (ένα μόνο). Ο γύρος ολοκληρώνεται όταν η ομάδα της γης επιλέξει την αγαπημένη της εποχή. Το παιχνίδι μπορεί να ξαναρχίσει πολλές φορές ώστε τα παιδιά της τάξης να έχουν συμμετοχή σε διαφορετικές ομάδες κάθε φορά. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 43

44 5. Η αρχή της «Φωτογραφίας»... Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 44

45 5.1 Η «πρώτη» εικόνα Φωτογραφία σημαίνει ΦΩΣ και ΓΡΑΦΗ. Το πρώτο πείραμα της Camera Obscura ήταν η αποτύπωση του ειδώλου στο «σκοτεινό κουτί». Η «φωτογραφία» αργότερα θα «καταφέρει» να καταγράψει αυτό το είδωλο, μόνιμα σε κάποιο υλικό. (Camera Obscura) Σε ένα κλειστό και σκοτεινό κουτί που διαθέτει μια μικροσκοπική τρυπούλα που περνάει το φως, δημιουργείται το είδωλο της εικόνας αντεστραμμένο. Αν μπορούσαμε να καταγράψουμε σε χαρτί ή άλλο υλικό το είδωλο που εμφανίζεται τότε θα είχαμε μια πραγματική φωτογραφική μηχανή! Η τρυπούλα δεν διαθέτει φακό όπως οι μηχανές και έτσι απαιτείται πολύ φως. Αυτός είναι και ο λόγος που το κινητό τηλέφωνο δεν βγάζει καλές φωτογραφίες (αφού δεν διαθέτει φακό) όταν δεν υπάρχει αρκετό φως! Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 45

46 5.2 Ποιος και πότε Ibn al-haytham (Alhazen) Ήταν ο πρώτος που περιέγραψε με σαφήνεια την camera obscura. ANGELO SALA ( ) - Γερμανός εμπειρικός χημικός - Μελέτησε την αποτύπωση του ειδώλου σε διάφορα υλικά - Δεν κατάφερε όμως τη μόνιμη αποτύπωση Joseph Nicéphore Niépce ( ) - Κατάφερε την μόνιμη απεικόνιση - Χρόνος έκθεσης: 8 ώρες 5.3 Η πρώτη φωτογραφία του κόσμου!!! Εικονίζονται στέγες σπιτιών στη Γαλλία το 1826 (Πηγή: Wikipedia - Wikimedia Commons) Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 46

47 6. Πείραμα Camera Obscura στην τάξη Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 47

48 6.1 Υλικά και συσκευές που θα χρειαστούν Ένα μικρό χαρτονένιο κουτί (π.χ. από συσκευασία κινητού τηλεφώνου). Ένα πορτατίφ διαβάσματος ή απλά μια λάμπα που να μπορούμε να την κατευθύνουμε. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 48

49 Μια Web (USB) camera. Ένας φορητός ή σταθερός υπολογιστής. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 49

50 6.2 Οδηγίες κατασκευής Το κουτί πρέπει να έχει κάποιο βάθος ώστε να είναι δυνατή η προβολή του ειδώλου. Χρησιμοποιούμε ένα μυτερό αντικείμενο (π.χ. στυλό) και ανοίγουμε μια πολύ μικρή τρύπα στο καπάκι του κουτιού. Η τρύπα καλύτερα να γίνει από κάποιον ενήλικα. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 50

51 Οδηγίες κατασκευής Κάνουμε μια ακόμα αλλά μεγαλύτερη τρύπα κοντά στην άκρη του κουτιού. Το μέγεθος αυτής της τρύπας θα πρέπει να ταιριάζει στο μέγεθος του φακού της web camera. Όταν θα κάνουμε το πείραμα θα πρέπει να μπαίνει φως μόνο από την κεντρική μικρή τρύπα. Η web camera θα κλείνει την άλλη τρύπα ώστε να μην μπαίνει φως ενώ ταυτόχρονα θα μας δείχνει στον υπολογιστή τι συμβαίνει μέσα στο κουτί. Έτσι, θα μπορούμε να παρατηρήσουμε στον υπολογιστή το είδωλο που σχηματίζεται με τη λειτουργία της κατασκευής μας. Ελέγχουμε τη μεγαλύτερη τρύπα αν ταιριάζει ο φακός της web camera. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 51

52 Οδηγίες κατασκευής Τοποθετούμε το καπάκι του κουτιού και το κολλάμε με μαύρη μονωτική ταινία για να το στερεώσουμε ώστε να μην περνάει καθόλου φως. 6.3 Εκτέλεση πειράματος 1. Συνδέουμε τη web camera στον υπολογιστή εξασφαλίζοντας ότι βλέπουμε στην οθόνη την εικόνα που τραβάει. 2. Κρατάμε τη web camera σταθερή στη μεγαλύτερη τρύπα του κουτιού ενώ πλησιάζουμε το φως του πορτατίφ στη μικρή τρύπα. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 52

53 3. Καθώς πλησιάζουμε το φως* εμφανίζεται το είδωλο της λάμπας αντεστραμμένο στο πίσω μέρος του κουτιού. Μπορούμε να δούμε τώρα το είδωλο στην οθόνη του υπολογιστή. Έτσι, καταφέραμε να δούμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό μιας φωτογραφικής μηχανής. *Χρησιμοποιούμε στο πείραμα μια λάμπα >75W (εδώ έχουμε χρησιμοποιήσει μια οικονομίας). Για να «δουλέψει» το πείραμα απαιτείται ισχυρό φως. Για λόγους ασφαλείας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια κλασική λάμπα πυρακτώσεως. Η πραγματική μορφή της λάμπας Το είδωλο της λάμπας μέσα στο κουτί!!! Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 53

54 7. Σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 54

55 7.1 Γραφή φωτός (Φωτογραφία) Η φωτογραφική μηχανή Η φωτογραφική μηχανή μπορεί να καταγράψει την εικόνα (ως κανονικό είδωλο και όχι ως αντεστραμμένο). Η εικόνα μπορεί αργότερα να τυπωθεί σε χαρτί ή να αποθηκευτεί σε υπολογιστή. Ο φακός της μηχανής Ο φακός είναι το σημαντικότερο κομμάτι μιας μηχανής. Συγκεντρώνει το φως και επιτρέπει να βγάζουμε καλές φωτογραφίες. Το Φως Για μια καλή φωτογραφία, η μηχανή χρειάζεται καλή ποιότητα φωτός. Ο φακός βοηθά να μπει περισσότερο φως. Όταν το φως είναι λίγο τότε η μηχανή χρειάζεται ρυθμίσεις για να βγει μια καλή φωτογραφία. Η μηχανή περιέχει ένα ηλεκτρονικό σύστημα που συλλέγει το φως από το φακό και αποθηκεύει τη φωτογραφία σε μια ειδική μνήμη. Αναλογικές & Ψηφιακές μηχανές Οι μηχανές χωρίζονται σε αναλογικές και ψηφιακές ανάλογα με τον τρόπο που καταγράφουν το φως (φωτογραφία). Φυσικά υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά που για λόγους απλότητας δεν θα τα αναφέρουμε. Το φιλμ στις αναλογικές μηχανές Οι αναλογικές μηχανές καταγράφουν το φως (φωτογραφίες) στο γνωστό φιλμ. Το φιλμ είναι μια εύκαμπτη επιφάνεια τυλιγμένη σε ένα καρούλι. Κάθε φωτογραφία αποτυπώνεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή που ονομάζεται καρέ. Κάθε φιλμ περιέχει συγκριμένο πλήθος καρέ (π.χ. 36 καρέ = 36 φωτογραφίες). Επίσης, κάθε φιλμ έχει συγκεκριμένη ευαισθησία στο φως. Η εικόνα που ακολουθεί δείχνει τη μορφή του κλασικού φιλμ. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 55

56 Το καρούλι με το φιλμ τοποθετείται στο εσωτερικό της μηχανής ενώ οι μικρές τρυπούλες επιτρέπουν την μετακίνησή του για κάθε νέα φωτογραφία. Το φιλμ καταγράφει το φως ενώ η εμφάνιση και εκτύπωση των φωτογραφιών γίνεται στο φωτογραφείο. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 56

57 7.2 Ας δούμε μια αναλογική μηχανή Στις εικόνες που ακολουθούν μπορείτε να δείτε μια αναλογική μηχανή καθώς και τη θέση τοποθέτησης του φιλμ. Σημείο 1: Εδώ τοποθετείται το καρέ του φιλμ για την καταγραφή του φωτός Σημείο 2: Εδώ τυλίγεται το καρούλι του φιλμ Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 57

58 7.3 Ψηφιακές μηχανές Στις ψηφιακές μηχανές το φως «συλλέγεται» από ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα που ονομάζεται αισθητήρας ενώ στη συνέχεια καταγράφεται με ηλεκτρονικό τρόπο. Οι ψηφιακές μηχανές διαθέτουν ένα «μικρό υπολογιστή» που δίνει τη δυνατότητα ακόμα και για επεξεργασία των φωτογραφιών. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 58

59 7.4 Βασικά χαρακτηριστικά φωτογραφικών μηχανών Απλή μηχανή COMPACT Πλεονεκτήματα - Ενσωματωμένος φακός - Μικρό βάρος - Μικρό μέγεθος (μηχανή τσέπης) - Πολλές αυτόματες επιλογές για γρήγορη φωτογράφιση - Χαμηλή τιμή αγοράς Μειονεκτήματα - Δεν αλλάζει ο φακός - Μικρή διάρκεια μπαταρίας - Δεν υπάρχει δυνατότητα ρυθμίσεων για προχωρημένη φωτογράφιση (στα φτηνά μοντέλα) Μηχανή DSLR Πλεονεκτήματα - Δυνατότητα αλλαγής φακών - Μεγάλη διάρκεια μπαταρίας - Δυνατότητα ρυθμίσεων για προσαρμοσμένη φωτογράφιση - Υποστήριξη εξωτερικού φλας Μειονεκτήματα - Μεγάλο μέγεθος - Μεγάλο βάρος - Υψηλή τιμή αγοράς Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 59

60 8. Η πρώτη μου φωτογράφιση Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 60

61 8.1 Πως ανοίγει (ενεργοποίηση) η μηχανή Κάθε μηχανή διαθέτει ένα διακόπτη ON/OFF (ON=μηχανή ανοιχτή, OFF=μηχανή κλειστή). Μόλις πατήσουμε το κουμπί για ενεργοποίηση, ο φακός ανοίγει αυτόματα προς τα έξω. Όσο η μηχανή είναι κλειστή ο φακός βρίσκεται στη θέση ασφάλισης. 8.2 Προεπισκόπηση της φωτογραφίας Ότι «βλέπει» ο αισθητήρας μέσω του φακού εμφανίζεται στην οθόνη της μηχανής. Έτσι, έχουμε μια εικόνα για το τι πρόκειται να τραβήξουμε. Με απλές κινήσεις φέρνουμε στο κέντρο της μηχανής το θέμα μας και βγάζουμε αυτό που επιθυμούμε. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 61

62 Στην οθόνη της μηχανής μπορούμε φυσικά να δούμε όλες τις φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει (που είναι αποθηκευμένες στην κάρτα μνήμης). Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 62

63 8.3 Πως βγάζω τη φωτογραφία Στις περισσότερες μηχανές υπάρχει πάνω δεξιά το κουμπί με το οποίο βγάζουμε τη φωτογραφία. Όταν «στοχεύσουμε» με τη μηχανή στο σημείο που θέλουμε πατάμε το κουμπί. Η φωτογραφία που θα βγει εμφανίζεται και στην οθόνη της μηχανής. Σε περίπτωση που δεν μας αρέσει η φωτογραφία μπορούμε να τη σβήσουμε και να τραβήξουμε άλλη. 8.4 Οι Πρώτοι πειραματισμοί. Από μακριά... Μια φωτογραφία ως εικόνα τραβηγμένη από μακριά μπορεί να περιλαμβάνει πολλά στοιχεία. Στοιχεία γεωμετρίας, χώρου, αντικειμένων, χρωμάτων, κλπ. Η φωτογραφία μπορεί να παρουσιαστεί εντελώς διαφορετική αν αλλάξουμε τον τρόπο λήψης. Ο φακός της μηχανής αποτελείται συνήθως από περισσότερα του ενός τμήματα με αποτέλεσμα να υπάρχει η δυνατότητα ζουμ, δηλαδή να «φέρουμε» πιο κοντά μια συγκεκριμένη περιοχή της εικόνας. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 63

64 8.5 Zoom - Απομόνωση του θέματος Η μηχανή διαθέτει συνήθως ένα συρόμενο διακόπτη μέσω του οποίου μπορούμε να επιλέξουμε το ποσοστό του ζουμ. Δείτε πόσο διαφορετική είναι η φωτογραφία με το μέγιστο ζουμ στο αντικείμενο. Το ίδιο μπορεί να γίνει για να «φέρουμε» κοντά ένα πρόσωπο ενός παιδιού που παίζει μακριά στην παιδική χαρά. 8.6 Γρήγορες επιλογές φωτογράφισης Οι μηχανές compact διαθέτουν ένα σύνολο από αυτόματες ρυθμίσεις που διευκολύνουν τη γρήγορη φωτογράφηση. Οι περισσότερες φτηνές compact μηχανές δεν επιτρέπουν στο φωτογράφο να κάνει ρυθμίσεις ώστε να βγάζει τις καλύτερες δυνατές φωτογραφίες. Έτσι, η μηχανή δίνει τη δυνατότητα στο φωτογράφο να επιλέξει τον τύπο της φωτογράφησης που θέλει να κάνει (π.χ. θάλασσα, τοπίο σε χιόνι, τοπίο σε συννεφιά, πορτραίτο). Για κάθε μια από αυτές τις επιλογές η μηχανή κάνει αυτόματα τις ρυθμίσεις προσφέροντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα (πάντα σε σχέση με τις δυνατότητες της μηχανής). Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 64

65 8.7 Η θέση της μηχανής Η αλλαγή θέσης της μηχανής μπορεί να δώσει ένα τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα στην προοπτική, τη γεωμετρία αλλά και η συσχέτιση των αντικειμένων στη φωτογραφία. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 65

66 9. Μερικές χρήσιμες διευθύνσεις στο internet Μερικά Ελληνικά Site Γενικά για τη φωτογραφία Περιοδικό Φωτογράφος Δωρεάν βιβλίο φωτογραφίας και άλλες πληροφορίες Υλικό για τη φωτογραφία και άλλα Φωτογραφικό κέντρο Θεσσαλονίκης Ερασιτεχνική καλλιτεχνική φωτογραφία Μερικά Ξένα Site Ένα από τα καλύτερα site για την ιστορία της ψηφιακής φωτογραφίας Το απόλυτο site για σύγκριση αγοράς φωτογραφικών μηχανών και εξοπλισμού Φωτογραφία από το National Geographic Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 66

67 Βιβλιογραφία Δημιουργός του υλικού αυτού του βιβλίου (φωτογραφίες, κείμενα, κλπ) είναι αποκλειστικά ο Παναγιώτης Παπάζογλου. Οι ιδέες των δραστηριοτήτων είναι επίσης δικές του. Οι όποιες τεχνικές λεπτομέρειες, έχουν γραφτεί βάσει της εμπειρίας του ως ερασιτέχνη φωτογράφου. Συνεπώς, δεν χρειάστηκε η άντληση πληροφοριών από εξωτερικές πηγές. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι πρόκειται για ένα πολύ μικρό βιβλίο για το δημοτικό σχολείο. Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 67

68 Το νέο παραμύθι του Παναγιώτη Παπάζογλου Διαθέσιμο από τις Εκδόσεις ΟΙΩΝΟΣ Κολοκοτρώνη 11, Λαμία, Τηλ Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 68

69 ISBN Πνευματικά δικαιώματα: Παναγιώτης Παπάζογλου, Σελίδα 69