ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ

Transcript

1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος Αναστασίας Γραμματικάκη Αλεξίου, καθηγήτριας ΑΠΘ... 7 Σημείωμα συγγραφέα Ευχαριστίες Συντομογραφίες Πίνακας περιεχομένων ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ Διεθνές εμπόριο, παγκοσμιοποίηση και προστασία των επιχειρήσεων και των καταναλωτών Ο επιστημονικός κλάδος του Δικαίου των Διεθνών Συναλλαγών και ο προσδιορισμός του ρυθμιστικού περιεχομένου του Οι διαφορετικοί όροι που χρησιμοποιούνται για τον επιστημονικό κλάδο του Δικαίου των Διεθνών Συναλλαγών Ο ορισμός του ρυθμιστικού περιεχομένου του επιστημονικού κλάδου «Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών» και της έννοιας «διεθνής συναλλαγή» Ορισμοί του Δικαίου των Διεθνών Συναλλαγών Διεθνής συναλλαγή Εξεταζόμενη ύλη που περιλαμβάνεται στην παρούσα μελέτη... 58

2 26 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Η διαφοροποίηση του κλάδου «Δίκαιο των Διεθνών Συναλλαγών» από τον κλάδο «Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο» και από τον κλάδο «Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο» Η διαφοροποίηση με τον επιστημονικό κλάδο «Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο» Η οριοθέτηση με τον επιστημονικό κλάδο «Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο» Το Διεθνές Ομοιόμορφο Δίκαιο Οι πηγές του Δικαίου των Διεθνών Συναλλαγών Η Ευρωπαϊκή διάσταση του Δικαίου των Διεθνών Συναλλαγών: Το πλαίσιο διεξαγωγής διεθνών συναλλαγών στην ΕΕ Γενικά Η ενιαία εσωτερική αγορά, η ΟΝΕ και η Ευρώπη της γνώσης Η ΕΕ ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος στην υδρόγειο Οικονομικά δεδομένα Το πολύπτυχο των πολιτικών της ΕΕ - Προς μία Παγκόσμια Ευρώπη Οι επί μέρους πολιτικές της ΕΕ Η συνοχή των πολιτικών της ΕΕ και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας Η παγκόσμια εμπορική στρατηγική Τα επιτεύγματα των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ που άπτονται του Δικαίου Διεθνών Συναλλαγών Ελευθέρωση των διεθνών συναλλαγών Η εξαγωγή του «κοινοτικού κεκτημένου» Η προώθηση των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών και του ελεύθερου ανταγωνισμού σε τρίτες χώρες Ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και η συμβολή του στο ευρωπαϊκό Δίκαιο των Διεθνών Συναλλαγών

3 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης Η εξαγωγή των κανόνων του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης Συμπεράσματα ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΟΧΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΟ- ΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ Η Διεθνής διάσταση: Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τις Διεθνείς Πωλήσεις Κινητών (Βιέννη 1980) Η σκοπιμότητα και η σημασία της Διεθνούς Σύμβασης της Βιέννης (CISG) Η σημασία της CISG Τα προβλήματα για το διεθνές εμπόριο σε περίπτωση μη ύπαρξης της CISG Εισαγωγή στη CISG Πεδίο εφαρμογής της CISG Τοπικό πεδίο εφαρμογής της CISG Το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής της CISG Το πρώτο κριτήριο: Διεθνής χαρακτήρας της πώλησης λόγω της εγκατάστασης των συμβαλλομένων σε διαφορετικά κράτη Το δεύτερο κριτήριο: Ο τόπος εγκατάστασης ή ο τόπος που συνδέεται η συναλλαγή να βρίσκεται σε κράτος συμβαλλόμενο στην CISG ή να είναι εφαρμοστέο δίκαιο συμβαλλόμενου κράτους Το τρίτο κριτήριο: Το αντικειμενικό κριτήριο της πώλησης κινητών πραγμάτων Περιπτώσεις εκούσιας εφαρμογής της CISG ή αποκλεισμού αυτής

4 28 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Περιπτώσεις που η CISG δεν εφαρμόζεται (εκτός πεδίου εφαρμογής) Ερμηνεία της CISG Η σύναψη της σύμβασης διεθνούς πώλησης Ο τρόπος σύναψης της σύμβασης διεθνούς πώλησης Η πρόταση για τη σύναψη μίας σύμβασης Αποδοχή της πρότασης Η ερμηνεία της σύμβασης διεθνούς πώλησης Οι υποχρεώσεις του πωλητή Οι τρεις κύριες υποχρεώσεις του πωλητή και οι παρεπόμενες αυτών Ειδικότερα, οι υποχρεώσεις παράδοσης των πραγμάτων και των εγγράφων από τον πωλητή Γενικά Ο τόπος παράδοσης Ανταπόκριση των κινητών πραγμάτων προς τη σύμβαση και δικαιώματα ή αξιώσεις τρίτων Δικαίωμα μετεκπλήρωσης Οι υποχρεώσεις του αγοραστή Αθέτηση της σύμβασης πώλησης και οι συνέπειές της Γενικά Η αυτούσια και προσήκουσα εκπλήρωση Δικαίωμα αποζημίωσης Μείωση του τιμήματος Υπαναχώρηση από τη σύμβαση ως ύστατη λύση εφόσον είναι ουσιώδης η αθέτηση της σύμβασης Επισκόπηση των δικαιωμάτων αγοραστή σε περίπτωση αθέτησης (ουσιώδους ή μη) της σύμβασης από τον πωλητή Επισκόπηση των δικαιωμάτων του πωλητή σε περίπτωση αθέτησης υποχρεώσεων από τον αγοραστή

5 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Ο καθορισμός του εφαρμοστέου δικαίου στις διεθνείς συναλλαγές Η διεθνής διάσταση Η Ευρωπαϊκή διάσταση για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου στις συμβατικές ενοχές: Η Κοινοτική Σύμβαση της Ρώμης της για το Εφαρμοστέο Δίκαιο στις Συμβατικές Ενοχές και ο Κανονισμός (ΕΚ) 593/ Εισαγωγή στην Κοινοτική Σύμβαση της Ρώμης και στον Κανονισμό (ΕΚ) 593/ Προλεγόμενα: Σκοπός σύναψης της Κοινοτικής Σύμβασης της Ρώμης Η Κοινοτική Σύμβαση της Ρώμης (1980) για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές στην ιστορική προοπτική Οι δύο Κανονισμοί (Ρώμη Ι και Ρώμη ΙΙ) Η σημασία και τα κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Κοινοτικής Σύμβασης της Ρώμης και του Κανονισμού (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι) Πεδίο εφαρμογής και συμβάσεις που εξαιρούνται από τη ρύθμιση της Σύμβασης της Ρώμης και του Κανονισμού (ΕΚ) 593/ Καθορισμός του εφαρμοστέου δικαίου Ο κύριος κανόνας σύγκρουσης: αυτονομία των συμβαλλόμενων (lex voluntatis) Διαμελισμός της σύμβασης (dépeçage) Μετασυμβατικός καθορισμός του εφαρμοστέου δικαίου Οι επικουρικοί κανόνες σύγκρουσης εν ελλείψει δήλωσης βούλησης από τους συμβαλλόμενους Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Ρώμης

6 30 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Α) Πρώτος κανόνας: Το δίκαιο που συνδέεται στενότερα με τη σύμβαση Β) Δεύτερος κανόνας: Χαρακτηριστική παροχή Γ) Οι ρήτρες διαφυγής Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 593/ Α) Πρώτος κανόνας: Καθορισμός εφαρμοστέου δικαίου ανάλογα με το είδος της συμβάσεως Β) Δεύτερος κανόνας: Το δίκαιο της χώρας όπου έχει τη συνήθη διαμονή του ο συμβαλλόμενος που εκπληρώνει τη χαρακτηριστική παροχή Γ) Ρήτρα διαφυγής: Το δίκαιο της χώρας με την οποία συνδέεται προδήλως η σύμβαση από το σύνολο των περιστάσεων Οι ειδικότεροι κανόνες για ορισμένα είδη συμβάσεων: Οι καταναλωτικές συμβάσεις Περιορισμοί της αρχής της αυτονομίας των συμβαλλόμενων Οι κανόνες αναγκαστικού δικαίου και αμέσου εφαρμογής στη Σύμβαση της Ρώμης Οι διατάξεις της Σύμβασης της Ρώμης Ο αμέσου εφαρμογής κανόνας του άρθρου 7 παρ. 1 της Σύμβασης της Ρώμης: Εφαρμογή διατάξεων δικαίου τρίτης χώρας που παρουσιάζει στενό σύνδεσμο με τη σύμβαση Ο αμέσου εφαρμογής κανόνας του άρθρου 7 παρ. 2 της Σύμβασης της Ρώμης: Εφαρμογή κα-

7 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση 31 νόνων αναγκαστικού δικαίου της χώρας του δικάζοντος δικαστή (lex fori) Ο κανόνας αναγκαστικού δικαίου του άρθρου 3 παρ. 3 της Σύμβασης της Ρώμης Όρια στην αυτονομία των συμβαλλομένων σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 593/ Υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου Οι κανόνες από τους οποίους δεν επιτρέπεται παρέκκλιση με συμφωνία Η δημόσια τάξη του δικάζοντος δικαστή Πηγαίνοντας πιο πέρα: Ο Κανονισμός (ΕΚ) 864/2007 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (Κανονισμός Ρώμη ΙΙ) Εισαγωγή Πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) 864/ Εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση αδικοπραξίας Εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση ευθύνης του παραγωγού λόγω ελαττωματικού προϊόντος Εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση ευθύνης από αθέμιτο ανταγωνισμό και από πράξεις που περιορίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό Εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση ευθύνης κατά τις διαπραγματεύσεις Περιεχόμενο του εφαρμοστέου δικαίου Συμπεράσματα Εφαρμοστέο δίκαιο σε συμβατικές και εξωσυμβατικές ενοχές βάσει συμφωνίας κράτους μέλους και τρίτης χώρας: Κανονισμός (ΕΚ) 662/2009 και επαναδιαπραγμάτευση συμφωνιών H Οδηγία 1999/44/ΕΚ

8 32 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Η σημασία και ο σκοπός της Οδηγίας Η έννοια της συμμόρφωσης των αγαθών προς τους όρους της σύμβασης Υποχρεώσεις και όρια στην ευθύνη του πωλητή Τα δικαιώματα που παρέχει στον καταναλωτή η Οδηγία Περαιτέρω προσπάθειες πλήρους ενοποίησης του δικαίου των Συμβάσεων: Οι αρχές UNIDROIT Το Ινστιτούτο UNIDROIT και ο τρόπος επεξεργασίας τους Ο Ομοιόμορφος Εμπορικός Κώδικας των ΗΠΑ Το αντικείμενο των αρχών UNIDROIT Το πεδίο εφαρμογής τους Η σημασία των αρχών UNIDROIT ιδίως για την αποεθνικοποίηση του ιδιωτικού δικαίου Η σημασία των αρχών UNIDROIT για την ΕΕ Σχέση των αρχών UNIDROIT με τη CISG Προς έναν Ευρωπαϊκό Αστικό Κώδικα ή προς ένα προαιρετικό ευρωπαϊκό κοινό πλαίσιο αναφοράς; Οι ουσιαστικές νομοθετικές παρεμβάσεις της ΕΕ στο δίκαιο των συμβάσεων Οι αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου των συμβάσεων (PECL) από την Επιτροπή του καθηγητή Ole Lando Η Επιτροπή Lando Σχέση των PECL με τις αρχές UNIDROIT Περιεχόμενο των ευρωπαϊκών αρχών των συμβάσεων Σημασία των ευρωπαϊκών αρχών των συμβάσεων Προς ένα κοινό Eυρωπαϊκό Aστικό Kώδικα; Το πιθανό περιεχόμενο ενός Ευρωπαϊκού Αστικού Κώδικα Το Κοινό Πλαίσιο Αναφοράς Συμπεράσματα

9 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση 33 ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ INCOTERMS Η Διεθνής διάσταση Το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο Ορισμός και σημασία των INCΟTERMS Πεδίο εφαρμογής Παρουσίαση των INCΟTERMS 2000 και η επίσημη ερμηνεία των όρων του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου Η ταξινόμηση των INCOTERMS στις εκδόσεις 1990 και Η Ομάδα όρων Ε «Αφορά Αναχώρηση» Η Ομάδα όρων F «Αφορά κύρια μεταφορά όχι πληρωμένη» Η Ομάδα C «Αφορά κύρια μεταφορά πληρωμένη» Η Ομάδα D «άφιξη» Καθορισμός του δικαιούχου της ασφάλειας σε περίπτωση ζημίας του προϊόντος Ανάλυση των σημαντικότερων όρων Ο πρώτος όρος «EXW- Ex Wοrks à l usine» Ο τέταρτος όρος «FΟB» (Free οn bοard) και οι άλλοι όροι «F» Ο έκτος όρος «CIF» (Cοst, Insurance and Freight = Cοut, Assurance et Fret) Ο δέκατος τρίτος όρος «DDP» (deliνered duty paid - σε συμφωνημένο τόπο προορισμού) Οι INCOTERMS Αντί συμπεράσματος Παράμετροι επιλογής των INCOTERMS Η χρήση INCOTERMS στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εισαγωγή Η επίδραση των INCOTERMS στον καθορισμό της δασμολογητέας αξίας

10 34 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Η χρήση των INCOTERMS για τον καθορισμό της φορολογητέας αξίας Η χρήση των INCOTERMS για τον καθορισμό της στατιστικής αξίας Η χρήση των INCOTERMS για τον καθορισμό της τιμής εισόδου στο πλαίσιο της κοινής αγροτικής πολιτικής Τελικά συμπεράσματα ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΩΣ ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Εισαγωγή Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και η σημασία του Εισαγωγή στο ηλεκτρονικό εμπόριο Ορισμός Τα κυριότερα είδη του ηλεκτρονικού εμπορίου Οι κίνδυνοι Παράνομο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο Πειρατεία, πνευματικά δικαιώματα και απάτη Υποκλοπή προσωπικών δεδομένων Η διεθνής διάσταση Ο ΟΗΕ και η UNCITRAL Το Σύμφωνο για τα Ατομικά και τα Πολιτικά Δικαιώματα Ο Πρότυπος Νόμος για το ηλεκτρονικό εμπόριο (1996) Η Σύσταση της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Ευρώπη σχετικά με το πρότυπο σχέδιο συμφωνίας ηλεκτρονικού εμπορίου (2000) Ο Πρότυπος Νόμος για τις ηλεκτρονικές υπογραφές (2001)

11 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη χρήση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στις διεθνείς συμβάσεις (2005) Το Συμβούλιο της Ευρώπης Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου Ο ΟΟΣΑ Το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο Ρύθμιση του Ηλεκτρονικού Εμπορίου στην ΕΕ Το ρυθμιστικό πλαίσιο Η Οδηγία 2000/31/ΕΚ για το ηλεκτρονικό εμπόριο Στόχοι της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ Οι βασικές αρχές της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ Ουσιαστικό και υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ Γενική ανασκόπηση των ρυθμίσεων για το ηλεκτρονικό εμπόριο Ειδικά, η ηλεκτρονικά καταρτιζόμενη σύμβαση Προστασία του ηλεκτρονικού καταναλωτή Προστασία του καταναλωτή με βάση τις υποχρεωτικά παρεχόμενες πληροφορίες βάσει των Οδηγιών 97/7/ΕΚ, 2000/31/ΕΚ και 2006/123/ΕΚ Προστασία του καταναλωτή με βάση την Οδηγία 93/13/ΕΚ και το άρθρο 2 του Νόμου 2251/1994 που αφορά τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών (ΓΟΣ) Προστασία των καταναλωτών με βάση την Οδηγία 97/7/ΕΚ για το δικαίωμα υπαναχώρησης στις συμβάσεις από απόσταση Προστασία των καταναλωτών σε σχέση με τη μη ζητηθείσα εμπορική επικοινωνία (Spam) Προστασία των καταναλωτών για την τήρηση επαγγελματικών κωδίκων δεοντολογίας και για την ασφάλεια των συναλλαγών Προστασία του προμηθευτή

12 36 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου 4.5. Διατάξεις για την ηλεκτρονική υπογραφή Σημασία, ορισμός, μορφές και προϋποθέσεις της ηλεκτρονικής υπογραφής Ειδικότερα η αναγνωρισμένη προηγμένη υπογραφή Οι Πάροχοι Υπηρεσιών Πιστοποίησης (ΠΥΠ) Η αξιοπιστία της δημιουργίας ηλεκτρονικής υπογραφής και η ισοδυναμία αυτής με ιδιόχειρη υπογραφή Η ηλεκτρονική υπογραφή στην Ελλάδα Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις στο διαδίκτυο (DOMAIN NAMES) Σύστημα φορολόγησης Συμπεράσματα ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Εισαγωγή Γενική εισαγωγή Η διεθνής διάσταση της προστασίας των καταναλωτών Η πολιτική των καταναλωτών ιστορικά στην ΕΕ Ειδικότερα ζητήματα Γενικοί κανόνες για την ασφάλεια των προϊόντων Πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2001/95/EK Συμμόρφωση με την υποχρέωση ασφάλειας Υποχρεώσεις των παραγωγών και των διανομέων Υποχρεώσεις των κρατών μελών Σύστημα RAPEX - Ταχείες παρεμβάσεις για προϊόντα που εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους Οι ρυθμίσεις στην Ελλάδα Ασφάλεια Τροφίμων Εισαγωγή Ανάλυση κινδύνου Γενετικά τροποποιημένα προϊόντα

13 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων Διαδικασίες σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων: Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) Γενικά Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Γενικό σχέδιο για τη διαχείριση κρίσεων Ασφάλεια παιχνιδιών Ευθύνη από ελαττωματικά προϊόντα (Οδηγία 85/374/ΕΟΚ) Εισαγωγή Ελαττώματα που μπορούν να παρουσιάσουν τα προϊόντα Πεδίο εφαρμογής Αρχή της αντικειμενικής ευθύνης και η έννοια του παραγωγού Αποδεικτικό βάρος Η έλλειψη ασφάλειας Απαλλαγή από την ευθύνη του παραγωγού Καλυπτόμενες ζημίες Λήξη της ευθύνης Ρήτρες παρέκκλισης Παραπλανητική και συγκριτική διαφήμιση Παραπλανητική διαφήμιση Συγκριτική διαφήμιση Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (Οδηγία 2005/29/ΕΚ) Σκοπός της Οδηγίας Πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας Η έννοια των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών Γενικά κριτήρια Παραπλανητικές πρακτικές Επιθετικές πρακτικές Σχέση της γενικής ρήτρας με τις κατηγορίες των αθέμιτων πρακτικών Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην ελληνική νομοθεσία

14 38 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου 5.3. Δικαστική επίλυση διαφορών: Η συλλογική αγωγή ένωσης καταναλωτών στην ΕΕ και στην Ελλάδα Εξωδικαστική Επίλυση Διαφορών στην Ελλάδα Θεσμοθετημένες μορφές επίλυσης καταναλωτικών διαφορών Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού Ο Συνήγορος του Καταναλωτή Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή Η Επιτροπή Προστασίας των Καταναλωτών των Δημόσιων Υπηρεσιών και Οργανισμών (ΔΕΚΟ) Μη θεσμοθετημένες μορφές επίλυσης καταναλωτικών διαφορών Ο Μεσολαβητής Τραπεζικών-Επενδυτικών Υπηρεσιών Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας (ΣΕΕ) Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή (ECC-NET) Οι ενώσεις καταναλωτών SΟLVIT Οn-line επίλυση διαφορών Συμπεράσματα: Το κεκτημένο της προστασίας του καταναλωτή στην ΕΕ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Η προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού στο συγκριτικό επίπεδο Οι κανόνες προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού στο διεθνές επίπεδο Γενικά Το Διεθνές Δίκτυο Ανταγωνισμού (ICN) Η Επιτροπή Ανταγωνισμού του ΟΟΣΑ O Κώδικας για τις Περιοριστικές Πρακτικές της UNCTAD Ο Πρότυπος Νόμος για τον Ανταγωνισμό της UNCTAD ( )

15 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Το ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού στο ευρωπαϊκό επίπεδο Στόχοι και τομείς προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Απαγορευμένες συμφωνίες : Το σύστημα της Συνθήκης (άρθρο 101 ΣΛΕΕ πρώην 81 πρώτη παράγραφος ΣυνθΕΚ) Η διάταξη του άρθρου 101 παρ. 1 και 2 ΣΛΕΕ Ο όρος «συμφωνίες» Ο όρος «απόφαση ενώσεως επιχειρήσεων» Ο όρος «εναρμονισμένη πρακτική» Προϋποθέσεις Η παράλληλη συμπεριφορά Ο όρος «επιχείρηση» Ο όρος «περιορισμός του ανταγωνισμού» Ο όρος «επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών» Ο όρος «σχετική αγορά» Η εξωεδαφική εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού Οι λόγοι απαλλαγής Ανάλυση του άρθρου 101 ΣΛΕΕ πρώην 81 ΣυνθΕΚ, τρίτη παράγραφος Ομαδική απαλλαγή κατά κατηγορίες συμφωνιών με Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Στόχος και δομή των Κανονισμών στο παλαιό καθεστώς βάσει του Κανονισμού (ΕΟΚ) 17/ Περιπτωσιολογία Η τρέχουσα μορφή των Κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορίες ιδίως μετά από τον Κανονισμό (ΕΚ) 1/2003 και τη Συνθήκη της Λισσαβόνας Ο Κανονισμός (ΕΚ) 772/2004 για τις συμφωνίες μεταφοράς τεχνολογίας ως παράδειγμα Κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορίες

16 40 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Η ομαδική απαλλαγή των κάθετων συμπράξεων με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 330/ Έννομες συνέπειες των Κανονισμών ομαδικής απαλλαγής Καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης Στόχοι Οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 102 ΣΛΕΕ Οι τέσσερις προϋποθέσεις Η έννοια της επιχείρησης Η έννοια της δεσπόζουσας θέσης Γενικά κριτήρια Ειδικά το ολιγοπώλιο και η δημιουργία συλλογικής δεσπόζουσας θέσης Η σχετική αγορά για την οποία πρόκειται Η έννοια της κατάχρησης Ο επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών Μορφές καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης Εφαρμογή του ελέγχου της κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά Εξαιρέσεις ή απαλλαγές από την απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης Προσπάθειες αναμόρφωσης του άρθρου 102 ΣΛΕΕ Η εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ: Το νέο καθεστώς του Κανονισμού (ΕΚ) 1/ Το παλαιό συγκεντρωτικό σύστημα για τον έλεγχο των κανόνων του ανταγωνισμού και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο σύστημα του παλαιού Κανονισμού (ΕΟΚ) 17/ Το νέο καθεστώς του Κανονισμού (ΕΚ) 1/ Εισαγωγή Οι τροποποιήσεις του νέου συστήματος ελέγχου των κανόνων ελεύθερου ανταγωνισμού στην ΕΕ

17 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Η εξαίρεση εκ του νόμου των συμπράξεων των επιχειρήσεων Η αποκεντρωμένη εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ανταγωνισμού Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού Ο ρόλος των εθνικών δικαστηρίων Οι κανόνες που ρυθμίζουν την ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού Η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου ανταγωνισμού έναντι του εθνικού Οι εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ειδικότερα οι ελεγκτικές εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τα όρια στις εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Αγωγές αποζημίωσης ιδιωτών Συμπεράσματα ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Εισαγωγή: Το πρόβλημα που προκύπτει από την αρχή της εδαφικότητας Η διεθνής διάσταση Οι υπογραφείσες διεθνείς συμβάσεις του Διεθνούς Δικονομικού Δικαίου Ανάλυση της διεθνούς διάστασης Η Σύμβαση της Χάγης για την επίδοση ή κοινοποίηση δικαστικών και εξωδίκων πράξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις (1965)

18 42 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Σκοπός και πεδίο εφαρμογής Ουσιαστικές ρυθμίσεις Η Σύμβαση της Χάγης για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων στην αλλοδαπή σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις (1970) Το πρόβλημα συλλογής αποδεικτικών στοιχείων στην αλλοδαπή, ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης Ουσιαστικές ρυθμίσεις Η Σύμβαση της Χάγης για την αναγνώριση και εκτέλεση των αλλοδαπών αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (1971) Η Σύμβαση της Χάγης για τις συμφωνίες επιλογής δικαστηρίου (2005) Αρχές και Κανόνες της Διακρατικής Πολιτικής Δικονομίας του American Law Institute (ALI/UNIDROIT) και οι αρχές πολιτικής δικονομίας του Συμβουλίου της Ευρώπης Συμπεράσματα για τη διεθνή και συγκριτική διάσταση Η ευρωπαϊκή διάσταση Εισαγωγή Η Σύμβαση των Βρυξελλών (1968) Οι Συμβάσεις του Λουγκάνο (1988 και 2007) Ο Κανονισμός (ΕΚ) 44/ Οι καινοτομίες του Κανονισμού (ΕΚ) 44/2001 ως προς τη Σύμβαση Βρυξελλών (1968) Το πεδίο εφαρμογής Το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής Ειδικά για τα πρόσωπα με κατοικία σε τρίτη χώρα Το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής Το τοπικό πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) 44/ Η διεθνής δικαιοδοσία Η γενική βάση διεθνούς δικαιοδοσίας:

19 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση 43 Η γενική δωσιδικία της κατοικίας του εναγομένου Οι συντρέχουσες εναλλακτικές βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας Η ειδική βάση διεθνούς δικαιοδοσίας ως προς τις διαφορές εκ συμβάσεως Οι αποκλειστικές βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας Παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας Ειδικές περιπτώσεις για την προστασία του ασθενέστερου μέρους: Οι καταναλωτικές συμβάσεις Αναγνώριση αλλοδαπών εκτελεστών αποφάσεων και άλλων τίτλων Γενικά Κωλύματα για την αναγνώριση ή εκτέλεση αλλοδαπής δικαστικής απόφασης Η εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων Η σημασία του Κανονισμού (ΕΚ) 44/2001: Η εκτέλεση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων τρίτης χώρας στην Ελλάδα Το στάδιο της αίτησης βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 44/ Το στάδιο κήρυξης εκτελεστής της αλλοδαπής απόφασης βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 44/ Το στάδιο των ενδίκων μέσων (προσφυγή στο Εφετείο και αναίρεση) Συμπεράσματα Οδηγία 2000/35/ΕΚ για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων στις εμπορικές συναλλαγές Ευρωπαϊκός Εκτελεστός Τίτλος Σκοπός και πεδίο εφαρμογής Σκοπός Πεδίο εφαρμογής και μη αμφισβητούμενες αξιώσεις Οι ρυθμίσεις του Κανονισμού (ΕΚ) 805/

20 44 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Κατάργηση του exequatur Το δικαίωμα άμυνας του οφειλέτη Διαδικασία πιστοποίησης στο κράτος μέλος προέλευσης Διαδικασία εκτέλεσης στο κράτος μέλος εκτέλεσης Συμπεράσματα Διαδικασία έκδοσης Ευρωπαϊκής Διαταγής Πληρωμής σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1896/ Σκοπός Πεδίο εφαρμογής Τα χαρακτηριστικά του Κανονισμού (ΕΚ) 1896/ Τα δικαιώματα του οφειλέτη Ένδικα μέσα του οφειλέτη: Δήλωση Αντιρρήσεων κατά της Ευρωπαϊκής Διαταγής Πληρωμής ή αίτηση επανεξέτασής της ή αίτηση απόρριψης της εκτέλεσης Συμπεράσματα Ο Κανονισμός (ΕΚ) 861/2007 για τη θέσπιση Ευρωπαϊκής Διαδικασίας Μικροδιαφορών Ο Κανονισμός 1393/2007 για την επίδοση και κοινοποίηση δικαστικών και εξωδικαστικών πράξεων που αφορούν αστικές και εμπορικές υποθέσεις Σκοπός του Κανονισμού (ΕΚ) 1393/ Οι βασικές αρχές του Κανονισμού (ΕΚ) 1393/ Η αρχή της απευθείας επικοινωνίας των αρμοδίων αρχών Η αρχή της απλοποίησης και τυποποίησης της διαδικασίας επιδόσεως Η αρχή της υποχρεωτικής διεύρυνσης των τρόπων επιδόσεως Η αρχή της κατοχύρωσης του δικαιώματος άμυνας του παραλήπτη της επιδοτέας πράξης Η αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας Οι κυριότερες τροποποιήσεις του Κανονισμού (ΕΚ) 1393/

21 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Ο Κανονισμός (ΕΚ) 1206/2001 για την διεξαγωγή αποδείξεων Σημασία και πεδίο εφαρμογής Η έννοια «διεξαγωγή αποδείξεων» Το αίτημα διεξαγωγής αποδείξεων Η εκτέλεση της παραγγελίας Αδυναμία εκτέλεσης της παραγγελίας Απευθείας διεξαγωγή αποδείξεων Το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο σε Αστικές και Εμπορικές Υποθέσεις Γενικά συμπεράσματα του κεφαλαίου ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ Εισαγωγή Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της προσφυγής σε διεθνή εμπορική διαιτησία Ορισμός της διεθνούς εμπορικής διαιτησίας Οργάνωση και θεσμοί της διεθνούς εμπορικής διαιτησίας Η αρχή της αυτονομίας των μερών ως θεμελιώδης αρχή της διεθνούς εμπορικής διαιτησίας Η διεθνής εμπορική διαιτησία από το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο Η οργάνωση και σημασία του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου (ΔΔΔ) Τα διαιτητικά όργανα του ΔΕΕ Η διαδικασία διαιτησίας στο Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο και η αυτονομία των μερών Ο Πρότυπος Νόμος της UNCITRAL και ο Νόμος 2735/ Εισαγωγή Πεδίο εφαρμογής Συμφωνία διαιτησίας

22 46 Δέσποινα Γ. Αναγνωστοπούλου Ικανότητα σύναψης συμφωνίας διαιτησίας Σύνθεση διαιτητικού δικαστηρίου Δικαιοδοσία του διαιτητικού δικαστηρίου Διεξαγωγή της διαιτητικής διαδικασίας Δικαστική παρέμβαση Η Διεθνής Σύμβαση της Νέας Υόρκης για την αναγνώριση και την εκτέλεση των αλλοδαπών διαιτητικών αποφάσεων (1958) Η σημασία της Διεθνούς Σύμβασης της Νέας Υόρκης Οι καινοτομίες της Διεθνούς Σύμβασης της Νέας Υόρκης Η έννοια «έγγραφη συμφωνία» Η ακυρότητα της συμφωνίας Αναγνώριση και εκτέλεση διαιτητικών αποφάσεων Διαδικασία και εφαρμοστέο δίκαιο Λόγοι άρνησης εκτέλεσης της διαιτητικής απόφασης Η εφαρμογή της Σύμβασης της Νέας Υόρκης στην Ελλάδα Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τη Διεθνή Εμπορική Διαιτησία Στόχος και πεδίο εφαρμογής Καινοτομίες της Ευρωπαϊκής Σύμβασης σε σχέση με τη Σύμβαση της Νέας Υόρκης Οι ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Συμπεράσματα Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το ομοιόμορφο δίκαιο διαιτησίας Προδικαστικές παραπομπές στο ΔΕΕ (πρώην ΔΕΚ) από διαιτητικά δικαστήρια Η Οδηγία 2008/52/ΕΚ για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις Σκοπός Πεδίο εφαρμογής Διασυνοριακή διαφορά

23 Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση Τοπικό πεδίο εφαρμογής Εκτός πεδίου εφαρμογής Οι ουσιαστικοί κανόνες της Οδηγίας Προσφυγή στη διαμεσολάβηση Η εκτελεστότητα της συμφωνίας διαμεσολάβησης Οι κανόνες για παραγραφή και αποσβεστικές προθεσμίες Οι τρεις στόχοι της Οδηγίας: Ποιότητα, εμπιστευτικότητα και ενημέρωση Συμπεράσματα ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV: ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ