PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ

Transcript

1 ConseilUE EΥΡΩΠΑÏΚΗΕΝΩΣΗ ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες,15Ιουλίου1998(20.07) (OR.D) 9755/98 PUBLIC LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Προεδρίας Θέμα: Σύμβαση"ΡώμηΙ" ΡΩΜΗΙ Στόχοςτουπαρόντοςεγγράφουείναιναπροσφέρειμιαόσοτοδυνατόνσαφέστερηκαισυνεκτικότερηβάσηγιατις συζητήσειςτηςομάδας.οιπαρατηρήσειςγιατοπεριεχόμενοτηςσύμβασης,οιοποίεςβασίζονταισεμεγάλοβαθμό στιςαπαντήσειςστοερωτηματολόγιο,πρέπειναθεωρηθούνωςπιθανήαφετηρίαγιασυζήτησηεπίτουθέματος. Α. ΔΙΚΑΙΟΤΟΥΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΗΣύμβασηπρέπειναθεσπίσεισυνεκτικούςκανόνεςγιατοδίκαιοπουεφαρμόζεταιστααδικήματα,δηλαδήσε όλαταείδηαδικημάτωνήπαραλείψεωνκαιόλεςτιςμορφέςζημιογόνωνπράξεων. Μόνονμετάαπόσυζήτηση συγκεκριμένωνκανόνωνπερίσυγκρούσεωςνόμωνθακαταστείσαφέςανχρειάζονταιπεριορισμοί. 1. Γενικόςκανόναςσυγκρούσεως - στενότεροςσύνδεσμος ΟπωςκαιστηΣύμβασητηςΡώμης,θαμπορούσενααποφασιστείότιεφαρμόζεταιτοδίκαιοτουκράτουςμε τοοποίουπάρχειστενότεροςσύνδεσμος. DGH I 1

2 - τεκμήριο-τόπος τελέσεως του αδικήματος (ex loci delicti) Προτείνεται το μαχητό τεκμήριο ότι στενότερος σύνδεσμος υπάρχει με το δίκαιο του κράτους στο οποίο έλαβε χώρα η ζημιογόνος συμπεριφορά. Σε περίπτωση αδικοπραξιών λόγω παραλείψεως εφαρμόζεται το δίκαιο του κράτους στο οποίο θα έπρεπε να είχε τελεσθεί η πράξη. 2. Εξαιρέσεις Εάν κατά κανόνα το εφαρμοστέο δίκαιο καθορίζεται από την αρχή του στενότερου συνδέσμου (βλ. σημείο 1 παραπάνω), είναι περιττή ειδική εξαίρεση για περιπτώσεις όπου τόσο ο ζημιώνων όσο και ο ζημιωθείς έχουν τη συνήθη διαμονή τους στο ίδιο κράτος. 3. Ορισμοί Ο τόπος τελέσεως του αδικήματος και ο τόπος των αποτελεσμάτων είναι βασικά στοιχεία, για τα οποία χρειάζεται οπωσδήποτε μια ενιαία έννοια. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητος ορισμός στη Σύμβαση. 4. Επιλογή δικαίου - Δικαίωμα επιλογής του ζημιωθέντος Μερικές έννομες τάξεις παρέχουν στον ζημιωθέντα περιορισμένο δικαίωμα επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου. Δεν προτείνεται αυτή η λύση για τη Σύμβαση γιατί δεν παρέχει την αναγκαία προβλεψιμότητα. - Επιλογή του δικαίου από τα συμβαλλόμενα μέρη Ακόμη και αν στο δίκαιο αδικήματος η επιλογή δικαίου από τα μέρη θα συνιστά εξαίρεση, δεν υφίσταται κατά κανόνα λόγος να μην επιτραπεί μια τέτοια επιλογή δικαίου. DG H III 2

3 - Σχέση με τρίτους Η επιλογή δικαίου από τους συμβαλλομένους δεν πρέπει να αποβαίνει εις βάρος τρίτου, όπως π.χ. ο ασφαλιστής. 5. Διαμελισμός του εφαρμοστέου δικαίου Εδώ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο η Σύμβαση της Ρώμης. Ωστόσο, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο κατά πόσο και μεχρι ποίου σημείου ζητήματα που θεωρητικά διαμελίζονται, μπορούν να διαμελιστούν στην πράξη, όπως η αιτία και το ύψος της απαίτησης. 6. Κανόνας συνδέσεως σε εδάφη άνευ κρατικής κυριαρχίας (εναέριος χώρος, ανοικτή θάλασσα) Αδικήματα στην ανοικτή θάλασσα μπορούν να έχουν ως σύνδεσμο τη σημαία του μεταφορικού μέσου. Θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα επέκτασης αυτού του κανόνα στον εθνικό εναέριο χώρο. 7. Ειδικοί κανόνες Σε πολλές περιπτώσεις ο γενικός κανόνας παραπομπής (σημείο 1) δεν υπηρετεί την αρχή του στενότερου συνδέσμου ή δεν οδηγεί σε εύχρηστα αποτελέσματα. Αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί με ειδικούς κανόνες συγκρούσεως νόμων. Ωστόσο, η πρακτική εφαρμογή της Σύμβασης δεν πρέπει να παρακωλύεται από υπερβολικά δυσχερείς ειδικές ρυθμίσεις (λ.χ. απο προβλήματα κατά την οριοθέτηση διαφόρων αντικειμενικών υποστάσεων). - Οδική κυκλοφορία Δεν χρειάζεται απόκλιση από τον γενικό κανόνα (τόπος τέλεσης της πράξης). Η σχέση με τη Σύμβαση της Χάγης για το εφαρμοστέο δίκαιο επί τροχαίων ατυχημάτων πρέπει να ρυθμιστεί στο πλαίσιο γενικών διατάξεων (βλ. Τμήμα Ε, σημείο 5). DG H III 3

4 - Μεταφορές Δεν θα χρειαστεί ειδικός κανόνας ούτε σε αυτή την περίπτωση, εάν ρυθμίζονται η σχέση με άλλες σχετικές Συμβάσεις και ο σύνδεσμος προκειμένου περί αδικοπραξιών σε εδάφη άνευ κρατικής κυριαρχίας και στον εθνικό εναέριο χώρο (βλ. σημείο 6). - Προϊόντα Εάν θεωρηθεί αναγκαία ειδική ρύθμιση θα μπορούσε να προβλεφθεί σύνδεσμος με το δίκαιο του κράτους στο οποίο κυκλοφορεί το προϊόν (και αποκτάται). - Αθέμιτος ανταγωνισμός, περιοριστικές πρακτικές Οι αδικοπραξίες αυτού του είδους έχουν στενό σύνδεσμο με το δίκαιο της αγοράς στην οποία παράγουν ενέργειες. - Περιβάλλον Θα μπορούσε να εξεταστεί ειδικός κανόνας συνδέσεως με τον τόπο στον οποίο επέρχεται η ζημία, εφόσον αυτό θα ήταν προβλέψιμο. - Προσβολή προσωπικότητας Σε περίπτωση αδικοπραξιών εξ αποστάσεως που συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας θα μπορούσε να εξεταστεί ο σύνδεσμος με τον τόπο στον οποίο επέρχεται η ζημία. - Αλλοι ειδικοί κανόνες συνδέσεως Θα ήταν ευκταίο να εξεταστούν ειδικοί κανόνες συνδέσεως για την ευθύνη του κράτους και την ευθύνη στα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και μέσω αυτών. DG H III 4

5 8. Ευθεία αγωγή Θα ήταν ενδεχομένως πρόσφορη μια διάταξη σχετικά με το παραδεκτό της ευθείας αγωγής κατά του ασφαλιστή εφόσον την επιτρέπει το εφαρμοστέο στην αδικοπραξία δίκαιο ή η ασφαλιστική νομοθεσία (βλ., λ.χ., το άρθρο 9 της Σύμβασης της Χάγης για το εφαρμοστέο δίκαιο στα τροχαία ατυχήματα). 9. Έκταση των κανόνων παραπομπής Η παραπομπή θα πρέπει να είναι η ευρύτερη δυνατή και να καλύπτει την αιτία της αξίωσης (ευθύνη για πταίσμα ή διακινδύνευση), το είδος και έκταση της ζημίας, το πρόσωπο του υπευθύνου, το οικείο πταίσμα του ζημιωθέντος, το δικαίωμα αναγωγής (βλέπε Τμήμα Γ), την απόσβεση των υποχρεώσεων και την παραγραφή. Οι κανόνες συμπεριφοράς (κανόνες ασφαλείας, όπως οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας) που ισχύουν στον τόπο διάπραξης της αδικοπραξίας πρέπει, ωστόσο, να λαμβάνονται υπόψη ανεξάρτητα από το δίκαιο που εφαρμόζεται στην αδικοπραξία. Β. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ, ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΩΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ (οιονεί αδικοπραξίες) 1. Γενικός κανόνας συγκρούσεως νόμων - στενότερη σχέση Όπως στην περίπτωση του εφαρμοστέου στην αδικοπραξία δικαίου, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο με το οποίο υπάρχει στενότερη σχέση. DG H III 5

6 - Tεκμήριο Μαχητό τεκμήριο ότι στενότερη είναι η σχέση με το δίκαιο του κράτους : - που εφαρμόζεται σε σύμβαση με την οποία υπάρχει άμεση σύνδεση, - στο οποίο έλαβε χώρα η διοίκηση αλλοτρίων, - στο οποίο επήλθε ο αδικαιολόγητος πλουτισμός, - στο οποίο έλαβε χώρα η χρήση του πράγματος. 2. Ρήτρα εξαίρεσης Όπως στην περίπτωση του εφαρμοστέου στην αδικοπραξία δικαίου, η ρήτρα εξαίρεσης ενδέχεται να είναι περιττή για τις προαναφερόμενες νομικές σχέσεις. Γ. ΑΓΩΓΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ 1. Πλείονες δικαιούχοι αξιώσεων Η σχέση πλειόνων δικαιούχων αξιώσεων προς τον καθ'ου η αξίωση και η σχέση μεταξύ των δικαιούχων, εφόσον δεν έχει συμβατικό χαρακτήρα, διέπεται από το δίκαιο των αδικοπραξιών ή των οιονεί αδικοπραξιών. 2. Πλείονες καθ'ων η αξίωση Ισχύει κατ'αναλογία το σημείο 1 ανωτέρω. DG H III 6

7 3. Πτωχευτική ανάκληση Όταν το συμφέρον του πιστωτή (προς ικανοποίηση της αξιώσεώς του) θίγεται από δικαιοπραξία μεταξύ του οφειλέτη του και τρίτου, δεν υφίσταται συμβατική ενοχή μεταξύ του πιστωτή και του τρίτου. Το ζήτημα του δικαίου που εφαρμόζεται στις προϋποθέσεις προσβολής της εν λόγω δικαιοπραξίας ρυθμίζεται με διάφορους τρόπους (λ.χ. δίκαιο της σύμβασης, δίκαιο της πολιτείας όπου ευρίσκεται το πράγμα) και συνεπώς θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να εξευρεθεί ενιαία λύση. Δ. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 1. Ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής Η Σύμβαση εφαρμόζεται στις εξωσυμβατικές ενοχές, λ.χ. τις υποχρεωτικές σχέσεις μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προσώπων που δεν απορρέουν από (έγκυρη) σύμβαση. Ο σκοπός είναι να τεθούν τα όρια σε σχέση με τη Σύμβαση της Ρώμης και να εξετασθεί κατά πόσον θα ήταν σκόπιμος και αναγκαίος ένας πρόσθετος μη εξαντλητικός κατάλογος νομικών τομέων ή ένας σχετικός ορισμός. Ενας κατάλογος εξαιρούμενων νομικών τομέων θα διευκόλυνε τον προσδιορισμό του πεδίου εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης ο κατάλογος αυτός θα έπρεπε να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το κληρονομικό δίκαιο και τις υποχρεώσεις διατροφής εκ του νόμου. 2. Γενική εφαρμογή Όπως η Σύμβαση της Ρώμης, έτσι και η παρούσα Σύμβαση θα πρέπει να έχει γενική εφαρμογή, ανεξάρτητα από το εάν το εφαρμοστέο δίκαιο είναι το δίκαιο συμβαλλομένου κράτους. Ε. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1. Δημόσια τάξη Ο κανόνας αυτός θα βασισθεί στη Σύμβαση της Ρώμης. DG H III 7

8 2. Διατάξεις αναγκαστικού δικαίου Θα μπορούσε να εισαχθεί στην παρούσα Σύμβαση διάταξη αντίστοιχη προς το άρθρο 7 της Σύμβασης της Ρώμης, μολονότι το στοιχείο αυτό έχει μικρότερη σημασία για τις εξωσυμβατικές ενοχές. 3. Μεταβίβαση Η Σύμβαση της Ρώμης ρυθμίζει μόνο την εκ του νόμου μεταβίβαση για τις συμβατικές απαιτήσεις επιβάλλεται να θεσπισθεί αντίστοιχη διάταξη για τις εξωσυμβατικές απαιτήσεις. 4. Ερμηνεία Η Σύμβαση θα πρέπει να περιλαμβάνει ερμηνευτικούς κανόνες ανάλογους προς εκείνους της Σύμβασης της Ρώμης. 5. Σχέση με άλλες Συμβάσεις, υπεροχή του κοινοτικού δικαίου. Και στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο η Σύμβαση της Ρώμης. DG H III 8