ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...IX ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...XI ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...IX ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...XI ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Η αναπόδραστη ατέλεια της δικαιοπρακτικής ρύθμισης...3 I. Η δικαιοπρακτική ελευθερία και το κανονιστικό περιεχόμενο της δικαιοπραξίας...3 ΙΙ. Η αποσπασματικότητα της δικαιοπρακτικής ρύθμισης και η συμπληρωτική ερμηνεία...6 ΙΙΙ. Λόγοι ύπαρξης δικαιοπρακτικά αρρύθμιστων σημείων Η συμπληρωτική ερμηνεία σε θεωρία και νομολογία Ι. Έννοια, λειτουργία και νομική θεμελίωση της συμπληρωτικής ερμηνείας...28 ΙΙ. Προϋποθέσεις, κριτήρια και όρια της συμπληρωτικής ερμηνείας...43 ΙΙΙ. Η συμπληρωτική ερμηνεία και το αναγκαστικό ή ενδοτικό δίκαιο Κεντρικά ζητήματα της συμπληρωτικής ερμηνείας Ι. Νομική θεμελίωση της συμπληρωτικής ερμηνείας...57 ΙΙ. Σχέση της συμπληρωτικής ερμηνείας προς ετερόνομους κανόνες δικαίου...62 ΙΙΙ. Προϋποθέσεις, κριτήρια και όρια της συμπληρωτικής ερμηνείας...63 ΙV. Γενική αποτίμηση Ανάγκη περαιτέρω διάπλασης των κανόνων της συμπληρωτικής ερμηνείας...66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΣΥΜΠΛΗΡΩΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ 4. Το αυτόνομα διαμορφωμένο κανονιστικό περιεχόμενο της δικαιοπραξίας Ι. Η σχέση εξηγητικής και συμπληρωτικής ερμηνείας...73 ΙΙ. Η σημασία του γλωσσικά δυνατού νοήματος...77

2 XII Περιεχόμενα ΙΙΙ. Το αντικείμενο της εξηγητικής ερμηνείας...82 ΙV. Η εξηγητική ερμηνεία ως αναζήτηση πραγματικής βούλησης εμπειρική εξηγητική ερμηνεία...82 V. Απομάκρυνση από την πραγματική βούληση κανονιστική εξηγητική ερμηνεία Η ανάγκη υποκατάστασης της πραγματικής βούλησης Τα συγκρουόμενα συμφέροντα Η άρση της σύγκρουσης συμφερόντων: επιβολή μέτρου επιμέλειας Διάκριση κανονιστικής εξηγητικής και συμπληρωτικής ερμηνείας VI. Η ανυπαρξία θετικής ρύθμισης Το ρυθμιστικό σύστημα των έννομων σχέσεων I. Το ολικό ρυθμιστικό σύστημα των έννομων σχέσεων και τα βασικά στοιχεία του: η αυτόνομη και η ετερόνομη ρυθμιστική τάξη II. Η συνύπαρξη αυτόνομων και ετερόνομων στοιχείων III. Η πληρότητα του ολικού ρυθμιστικού συστήματος III. Η πληρότητα του ολικού ρυθμιστικού συστήματος και η συμπληρωτική ερμηνεία Το νομικό θεμέλιο της συμπληρωτικής ερμηνείας I. Η συνύπαρξη αυτόνομων και ετερόνομων στοιχείων στη συμπληρωτική ερμηνεία II. Η σύνδεση της συμπληρωτικής ερμηνείας με την ιδιωτική αυτονομία ΙΙΙ. Η υποθετική βούληση ως συνδετικό με την ιδιωτική αυτονομία μέγεθος ΙV. Η έννοια του δικαιοπρακτικού κενού V. Η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη (άρθρο 200 ΑΚ) ως κριτήρια της συμπληρωτικής ερμηνείας VI. Ο δικαιοπρακτικός αποκλεισμός της συμπληρωτικής ερμηνείας VII.Ακύρωση λόγω πλάνης των δικαιοπρακτούντων; Η σχέση της συμπληρωτικής ερμηνείας προς το ενδοτικό δίκαιο I. Το προβάδισμα της συμπληρωτικής ερμηνείας ΙΙ. Ειδικότερα: η σχέση της συμπληρωτικής ερμηνείας προς τις γενικές ρήτρες...196

3 Περιεχόμενα XIII ΙΙΙ. Ειδικότερα: η σχέση της συμπληρωτικής ερμηνείας προς την περαιτέρω διάπλαση του δικαίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΤΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΜΕΘΟΔΟΣ, ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 8. Οι βασικές προσεγγίσεις της υποθετικής βούλησης: εμπειρική εκ των υστέρων πρόγνωση και κανονιστική συναγωγή Ι. Η εμπειρική εκ των υστέρων πρόγνωση ΙΙ. Η κανονιστική συναγωγή ΙΙΙ. Η συναλλακτική ισοτιμία ως βάση αναζήτησης της υποθετικής βούλησης Το πρόβλημα της υπέρτερης διαπραγματευτικής ισχύος Η διαπραγματευτική ισχύς ως δομικό στοιχείο της συμβατικής ελευθερίας Η διαπραγματευτική ισχύς ως εμπόδιο πραγμάτωσης της συμβατικής ελευθερίας Διαπραγματευτική ισχύς και συναλλακτική ισοτιμία ΙV. Γνώση των κρίσιμων περιστάσεων από τους εμπλεκομένους V. Η σχέση εμπειρικής και κανονιστικής προσέγγισης Ο κρίσιμος χρόνος αναζήτησης της υποθετικής βούλησης I. Το πρόβλημα του κρίσιμου χρόνου ΙΙ. Ο κανόνας της ex ante προσέγγισης Χρόνος νομικής ισχύος της συμπληρωτικής ερμηνείας Η δικαιοπραξία ως εργαλείο διαχείρισης της αβεβαιότητας περί των μελλοντικών εξελίξεων Η ex ante προσέγγιση και η ιδιωτική αυτονομία Τα προβλήματα της ex post προσέγγισης Η μεταστροφή της βούλησης του δικαιοπρακτούντος III. Η αποδεικτική αξιοποίηση μεταγενέστερων γεγονότων και τα όριά της Κριτήρια ανεύρεσης της υποθετικής βούλησης I. Ο σκοπός ως αξιολόγηση ΙΙ. Προσδιορισμός των κρίσιμων δικαιοπρακτικών σκοπών Ο σκοπός ως αυτοτελές δικαιοπρακτικό περιεχόμενο Ο σκοπός ως συναγόμενο δικαιοπρακτικό περιεχόμενο...307

4 XIV Περιεχόμενα 3. Πραγματικοί σκοποί των δικαιοπρακτούντων Η σχέση συμφωνημένων, συναγόμενων και διαπιστούμενων σκοπών III. Η τελεολογική συναγωγή δικαιοπρακτικών ρυθμίσεων Ο δικαιοπρακτικός σκοπός ως κριτήριο επιλογής της ελλείπουσας ρύθμισης Κανόνες επιλογής της καταλληλότερης ρύθμισης Ύπαρξη ισοδύναμων εναλλακτικών ρυθμίσεων i) Οι ισοδύναμες εναλλακτικές ρυθμίσεις και η ιδιωτική αυτονομία ii) Επιλογή μεταξύ ισοδύναμων εναλλακτικών ρυθμίσεων IV. Η διαλεκτική σχέση δικαιοπρακτικών σκοπών και (ρυθμιστικών) μέσων V. Η μεγιστοποίηση της δικαιοπρακτικής ωφέλειας ως κριτήριο συμπληρωτικής ερμηνείας Η μεγιστοποίηση της δικαιοπρακτικής ωφέλειας και η αρχή της ιδιωτικής αυτονομίας Κριτήρια μεγιστοποίησης της δικαιοπρακτικής ωφέλειας i) Η μεγιστοποίηση της δικαιοπρακτικής ωφέλειας στις συμβατικές σχέσεις ii) Προσδιορισμός της δικαιοπρακτικής ωφέλειας iii) Ειδικά ο προσδιορισμός της δικαιοπρακτικής ωφέλειας σε σχέση με μελλοντικά και αβέβαια γεγονότα Η μεγιστοποίηση της δικαιοπρακτικής ωφέλειας κατά την κατανομή συμβατικών κινδύνων i) Κατανομή του κινδύνου βάσει του κανόνα της ευχερέστερης αποτροπής ii) Κατανομή του κινδύνου βάσει του κανόνα του φθηνότερα ασφαλιζόμενου συμβαλλομένου iii) Σχέση του κανόνα της ευχερέστερης αποτροπής και του κανόνα του φθηνότερα ασφαλιζόμενου συμβαλλομένου iv) Άλλοι λόγοι υπεροχής κάποιου συμβαλλομένου ως φορέα του κινδύνου v) Αξίωση παροχής επαρκούς αντισταθμίσματος για την επίρριψη του κινδύνου Τα ενδογενή όρια της συμπληρωτικής ερμηνείας Ι. Διορθωτική λειτουργία της συμπληρωτικής ερμηνείας; Απαγόρευση διορθωτικής ερμηνείας Αναπροσαρμογή συμβατικών υποχρεώσεων λόγω μεταβολής των συνθηκών Σχέση προς το άρθρο 388 ΑΚ...430

5 Περιεχόμενα XV ΙΙ. Ύπαρξη δικαιοπραξίας ως προϋπόθεση της συμπληρωτικής ερμηνείας Η συμπληρωτική ερμηνεία ως μέσο διάσωσης του κύρους της δικαιοπραξίας i) Ακυρότητα δικαιοπραξίας λόγω ακυρότητας μέρους (άρθρο 181 ΑΚ) ii) Εξαρχής ολική ακυρότητα της δικαιοπραξίας iii) Η ακυρότητα ως αποτέλεσμα της συμπληρωτικής ερμηνείας iv) Φύση και λειτουργία της συμπληρωτικής ερμηνείας άκυρων δικαιοπραξιών v) Χαρακτηριστικές περιπτώσεις ακυρότητας Συμπληρωτική ερμηνεία προς θεμελίωση μη καταρτισθείσας δικαιοπραξίας Τα εξωγενή όρια της συμπληρωτικής ερμηνείας I. Συμπληρωτική ερμηνεία και συστατικός τύπος της δικαιοπραξίας Η συμπληρωτική ερμηνεία και η τελεολογία της πρόβλεψης τύπου Η συμπληρωτική ερμηνεία διαθηκών i) Ο νομοθετικός σκοπός της πρόβλεψης του τύπου της διαθήκης ii) Η σημασία του τύπου στην εξηγητική ερμηνεία διαθηκών θεωρία του ερείσματος iii) Περιορισμοί της συμπληρωτικής ερμηνείας λόγω του τύπου της διαθήκης Η συμπληρωτική ερμηνεία συμβάσεων με αντικείμενο δικαιώματα επί ακινήτων i) Εμπράγματες δικαιοπραξίες ii) Ενοχικές ρυθμίσεις με επιρροή στο κύρος εμπράγματης δικαιοπραξίας iii) Ενοχικές ρυθμίσεις χωρίς επιρροή στο κύρος εμπράγματης δικαιοπραξίας II. Συμπληρωτική ερμηνεία συμβάσεων με προδιατυπωμένους όρους (ΓΟΣ) Συμπληρωτική ερμηνεία ατομικής σύμβασης μεταξύ προμηθευτή και καταναλωτή Συμπληρωτική ερμηνεία και συλλογική αγωγή (άρθρο ν. 2251/1994) Αναιρετικός έλεγχος I. Εφαρμογή εσφαλμένων ερμηνευτικών κανόνων...518

6 XVI Περιεχόμενα ΙΙ. Εσφαλμένη εφαρμογή ορθών ερμηνευτικών κανόνων ΙΙΙ. Ύπαρξη και περιεχόμενο της υποθετικής βούλησης ΙV. Ενδεχόμενη επίδραση στο διατακτικό ασάφεια ως προς την ορθή κατανόηση και εφαρμογή των κανόνων της συμπληρωτικής ερμηνείας BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνόγλωσση Ξενόγλωσση Συλλογικά έργα ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ