Ιωάννης Κομνηνός Βατάτζης

Transcript

1 Για παραπομπή : Νικολιά Δήμητρα,, 2003, Περίληψη : Ο, ανιψιός του αυτοκράτορα Μανουήλ Α Κομνηνού, αρχικά διετέλεσε στρατιωτικός διοικητής. Μετά τη μάχη του Μυριοκεφάλου (1176) κατέλαβε τα αξιώματα του μεγάλου δομέστικου και του δούκα Θρακησίων. Οι νίκες του εναντίον των Σελτζούκων τον έκαναν εξαιρετικά δημοφιλή στον πληθυσμό της περιοχής. Το 1182 εξεγέρθηκε στη Φιλαδέλφεια εναντίον του Ανδρονίκου Α Κομνηνού για να προστατεύσει τα δικαιώματα του ανήλικου αυτοκράτορα Αλεξίου Β'. Πέθανε στα τέλη της άνοιξης του ίδιου έτους στη Φιλαδέλφεια. Τόπος και Χρόνος Γέννησης μετά το 1131, τόπος άγνωστος Τόπος και Χρόνος Θανάτου τέλη άνοιξης 1182, Φιλαδέλφεια Κύρια Ιδιότητα στρατιωτικός αξιωματούχος 1. Βιογραφικά στοιχεία Ο γεννήθηκε μετά το Από την πλευρά της μητέρας του Ευδοκίας, αδελφής του αυτοκράτορα Μανουήλ Α', συγγένευε με τον οίκο των Κομνηνών, ενώ από την πλευρά του πατέρα του Θεοδώρου συνδεόταν με την ισχυρή και παλαιά οικογένεια των Βατάτζηδων της Αδριανούπολης. Οι γονείς του παντρεύτηκαν περί το 1131 και, εκτός από τον Ιωάννη, απέκτησαν άλλα τρία παιδιά: τον Ανδρόνικο, τον Αλέξιο και τον Ισαάκιο. Ο Ιωάννης ήταν τρίτος στη σειρά, μετά τον Ανδρόνικο και τον Αλέξιο. Περί το 1150 νυμφεύθηκε τη Μαρία, γόνο της οικογένειας των Δουκών, και απέκτησε δύο γιους, τον Μανουήλ και τον Αλέξιο. 2. Στρατιωτική σταδιοδρομία Είναι πολύ πιθανόν, αν και δεν αναφέρεται στις πηγές, ότι ο συμμετείχε στη μάχη του Μυριοκεφάλου (17 Σεπτεμβρίου 1176). 1 Μετά τη συντριπτική ήττα που υπέστη εκεί ο βυζαντινός στρατός και εφόσον ο Μανουήλ Α' δεν εκπλήρωσε έναν από τους βασικότερους όρους της συμφωνίας που είχε συνάψει με τον σουλτάνο του Ικονίου Κιλίτζ Αρσλάν Β', ο οποίος αφορούσε την καταστροφή των οχυρωματικών έργων στο Δορύλαιον, ο τελευταίος έστειλε δύναμη περίπου ανδρών με στόχο την κοιλάδα του Μαιάνδρου. Αυτή τη σελτζουκική δύναμη κλήθηκε να την αντιμετωπίσει κατά τα έτη ο Βατάτζης μαζί με τον Κωνσταντίνο Δούκα και τον Μιχαήλ Ασπιέτη. Αν και δεν γνωρίζουμε το αξίωμα που κατείχε τη δεδομένη χρονική στιγμή, την ηγετική του θέση σε αυτή τη στρατιωτική επιχείρηση την υποδεικνύει το γεγονός ότι ο ίδιος συνέλαβε την τακτική με την οποία εξαρθρώθηκαν οι Σελτζούκοι. Καθώς οι τελευταίοι είχαν ήδη λεηλατήσει την κοιλάδα του Μαιάνδρου, φθάνοντας έως τα μικρασιατικά παράλια, ο Βατάτζης προτίμησε να τους αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή τους ανακόπτοντας την αποχώρησή τους. Σε ενέδρα κοντά στις πόλεις Υέλιο και Λειμμόχειρα στον ποταμό Μαίανδρο κατάφερε να εξολοθρεύσει σχεδόν ολόκληρη τη δύναμη που είχε διεισδύσει στο βυζαντινό έδαφος. Μετά την επιτυχημένη έκβαση της επιχείρησης, ο Μανουήλ Α' διόρισε τον Βατάτζη μέγα δομέστικο και δούκα του θέματοςθρακησίων. Με αυτή την ιδιότητα είχε υπό τις διαταγές του την πλειονότητα των στρατευμάτων της Μικράς Ασίας, ενώ η Φιλαδέλφεια ήταν η έδρα και η μόνιμη κατοικία του. Ο Βατάτζης κατείχε το αξίωμα του μεγάλου δομέστικου και μετά το θάνατο του Μανουήλ Α' (1180), καθώς δεν φαίνεται να υπήρξαν αλλαγές στη διοίκηση του θέματος κατά την αντιβασιλεία του πρωτοσεβαστού Αλεξίου και της βασιλομήτορος Μαρίας ( ). 3. Επαναστατική δράση Δημιουργήθηκε στις 22/2/2017 Σελίδα 1/5

2 Για παραπομπή : Νικολιά Δήμητρα,, 2003, Την άνοιξη του 1182 ο στασίασε στη Φιλαδέλφεια, εμφανιζόμενος ως υπερασπιστής της νομιμότητας και αρνούμενος να συνταχθεί με τον Ανδρόνικο Κομνηνό. Ο τελευταίος, ενώ είχε εγκαταλείψει την Παφλαγονία με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, έστειλε πρεσβεία στον Βατάτζη με σκοπό να τον προσεταιριστεί. Ο μέγας δομέστικος απέρριψε τις διαταγές του Ανδρονίκου διότι τον θεωρούσε επίδοξο σφετεριστή, του οποίου απώτερος σκοπός ήταν να απειλήσει τα δικαιώματα του ανήλικου Αλεξίου Β' ( ) στο θρόνο. Το υψηλό αξίωμα που κατείχε καθώς και η άμεση και επίμονη άρνησή του να συμμορφωθεί στις διαταγές του Ανδρονίκου Κομνηνού υποδηλώνουν ότι ο Βατάτζης είχε αρκετή εξουσία στα χέρια του ώστε να αποπειραθεί να παίξει ρυθμιστικό ρόλο στην πολιτική ζωή της πρωτεύουσας. Άλλωστε υπήρξε εξαιρετικά λαοφιλής κυβερνήτης, αν κρίνουμε από τον τρόπο με τον οποίο συσπειρώθηκε γύρω του σύσσωμη η αριστοκρατία και ο λαός της Φιλαδέλφειας αμέσως μόλις αυτός εκδήλωσε την εχθρότητά του προς τον Ανδρόνικο Κομνηνό. Η αφοσίωση του στρατού του θέματος Θρακησίων και του πληθυσμού της Φιλαδέλφειας στο πρόσωπό του μπορεί εύκολα να εξηγηθεί, αφού ο Βατάτζης όχι μόνον είχε καταφέρει να προφυλάξει την κοιλάδα του Μαιάνδρου από τις επιδρομές των Σελτζούκων μετά την ήττα στο Μυριοκέφαλον, αλλά επιπλέον είχε ευεργετήσει τους φτωχούς κατοίκους της πόλης διανέμοντας τα λάφυρα που είχε συγκεντρώσει. Ενδεικτικό για το κύρος του και την εμπιστοσύνη που ενέπνεε στον στρατό και τον λαό της πόλης είναι το γεγονός ότι όταν έφθασε η στιγμή της ένοπλης αναμέτρησης του επαναστατικού στρατού με τον αυτοκρατορικό, και ενώ βαριά ασθένεια τον κρατούσε κατάκοιτο και τον είχε αναγκάσει να θέσει επικεφαλής τους γιους του, ο ίδιος έκρινε ότι ήταν απαραίτητη η παρουσία του στο πεδίο της μάχης για την τόνωση του ηθικού του στρατού. Επιπλέον, η ταχεία επάνοδος των κατοίκων της Φιλαδέλφειας στη νομιμότητα αμέσως μετά το θάνατό του (τέλη άνοιξης 1182), παρά τη νίκη εναντίον των αυτοκρατορικών στρατευμάτων, δείχνει ότι για τους Φιλαδελφείς το κενό που άφησε ο Βατάτζης ήταν δυσαναπλήρωτο. Έτσι, οι γιοι του, που είχαν ηγηθεί του επαναστατικού στρατού, εγκατέλειψαν τη Φιλαδέλφεια για να αναζητήσουν αρχικά καταφύγιο στον σουλτάνο του Ικονίου, ενώ κατόπιν αποπειράθηκαν ανεπιτυχώς να διαφύγουν στη Σικελία. 4. Αποτίμηση και κρίσεις Ο Βατάτζης παρουσιάζεται στις πηγές ως ένας γενναίος και χαρισματικός στρατιωτικός διοικητής, προικισμένος με πολεμικές αρετές. 2 Επίσης εμφανίζεται εξαιρετικά δημοφιλής στην επικράτειά του, όπως αποκαλύπτει η στήριξη που του παρείχε η αριστοκρατία και ο λαός της Φιλαδέλφειας στη σύγκρουσή του με τον Ανδρόνικο Κομνηνό, καθώς και η θέλησή του, παρά τη βαριά ασθένεια που τον είχε καταβάλει, να είναι παρών στη μάχη με τα αυτοκρατορικά στρατεύματα. Ωστόσο η φιλοδοξία του Βατάτζη να παρέμβει στις πολιτικές εξελίξεις στην Κωνσταντινούπολη υπήρξε επιζήμια για την αυτοκρατορία, αφού κατέληξε σε εμφύλια διαμάχη στην οποία ενεπλάκη μεγάλο μέρος του βυζαντινού στρατού. Η αναστάτωση που προκλήθηκε στην περιοχή ήταν μεγάλη και συνέβαλε στην παράλυση του αμυντικού συστήματος της αυτοκρατορίας. 1. Βαρζός, Κ., Η γενεαλογία των Κομνηνών 2 (Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 20, Θεσσαλονίκη 1984), σελ Νικήτας Χωνιάτης, Χρονική Διήγησις, van Dieten, J.A. (ed.), Nicetae Choniatae Historia (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 11, Berlin New York 1975), : «Καὶ ὁ μέγας δὲ δομέστικος Ἰ ωάννης ὁ ἐ κ Κομνηνῶν, ᾧ τὸ ἐ πώνυμον Βατάτζης, ἀνὴ ρ οὐ φαῦ λος τὰ τακτικά, πολλὰς δὲ νίκας πολλάκις ἐ πανῃ ρημένος κατὰ Περσῶν...». Βιβλιογραφία : Heisenberg A., "Kaiser Johannes Batatzes der Barmherzige. Eine mittelgriechische Legende", Byzantinische Zeitschrift, 14, 1905, Νικήτας Χωνιάτης, Χρονική Διήγησις, van Dieten, J.A. (ed.), Nicetae Choniatae Historia, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 11, Berlin New York 1975 Δημιουργήθηκε στις 22/2/2017 Σελίδα 2/5

3 Για παραπομπή : Νικολιά Δήμητρα,, 2003, Βρυώνης Σ., Η παρακμή του μεσαιωνικού ελληνισμού στη Μικρά Ασία και η διαδικασία του εξισλαμισμού, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1996, Γαλαταριώτου, Κ. (μτφρ.) Cheynet J.-C., Pouvoir et contestations à Byzance ( ), Paris 1990, Byzantina Sorbonensia 9 Brand C.M., Byzantium confronts the West, , Cambridge 1968 Βαρζός Κ., Η γενεαλογία των Κομνηνών 1-2, Θεσσαλονίκη 1984, Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 20 Σύνοψις Χρονική, Σάθας, Κ.Ν. (επιμ.), Ανωνύμου Σύνοψις Χρονική, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη 7, Βενετία 1894 Chalandon F., Les Comnènes, 1. Alexios I Comnène ( ), 2. Jean II Comnène ( ) et Manuel Comnène ( ), Paris Cheynet J.-C., "Philadelphie, un quart de siècle de dissidence, ", Philadelphie et autres études, Paris 1984, Byzantina Sorbonensia 4 Γλωσσάριo : δούκας, ο (λατ. dux) Αρχαιότητα: Ρωμαίος στρατιωτικός αξιωματούχος ο οποίος σε ορισμένες επαρχίες είχε και διοικητικές αρμοδιότητες. Βυζάντιο: Κατά κανόνα ανώτατος στρατιωτικός αξιωματούχος. Από το β μισό του 10ου αιώνα ο όρος δηλώνει το στρατιωτικό διοικητή μεγάλης περιφέρειας. Μετά το 12ο αιώνα οι δούκες εμφανίζονται ως διοικητές μικρών θεμάτων. μέγας δομέστικος, ο Ανώτατος στρατιωτικός διοικητής. Το αξίωμα του μεγάλου δομεστίκου αντικατέστησε σε απροσδιόριστο χρόνο το αξίωμα του δομεστίκου των σχολών της Μέσης Βυζαντινής περιόδου. Κατά τον 11ο-12ο αιώνα ο μέγας δομέστικος διοικούσε τα ξεχωριστά στρατεύματα της Ανατολής και της Δύσης. Το 13ο αιώνα, ωστόσο, ο διαχωρισμός αυτός είχε εκλείψει. Ιεραρχικά τοποθετείται μετά τον πρωτοβεστιάριο και το μέγα στρατοπεδάρχη, ενώ το 14ο αιώνα μετά τον καίσαρα. Ως ανώτατος τίτλος δινόταν επίσης σε στενούς συγγενείς του αυτοκράτορα. πρωτοσεβαστός, ο Υψηλό βυζαντινό αξίωμα που απονεμόταν συνήθως σε κοντινούς του αυτοκράτορα αξιωματούχους. Ο τίτλος εισήχθη από τον Αλέξιο Α Κομνηνό. Το 12ο αιώνα απονέμεται σε στενούς συνεργάτες του αυτοκράτορα και σε μέλη οικογενειών ευγενικής καταγωγής, όπως οι Παλαιολόγοι, οι Ταρχανειώτες, οι Ραούλ και οι Μετοχίτες. Πηγές 11, Berlin New York 1975), σελ , , , Παραθέματα Ο Βυζαντινός ιστορικός Νικήτας Χωνιάτης εξιστορεί τη συμμετοχή του Ιωάννη Κομνηνού Βατάτζη σε εκστρατείες εναντίον των Σελτζούκων ( ): καὶ αὐτὸς μὲν τὴν εἰς τοὺς πολεμίους ἀπᾶραι οὐδαμῶς ἐδικαίωσε, στέλλει δὲ τὸν ἀνεψιὸν Ἰωάννην τὸν Βατάτζην, τῷ δραστηρίῳ ἐν δέοντι χρώμενον, τὸν Δούκαν Κωνσταντῖνον, νεανίαν ἄρτι ὑπηνήτην καὶ κατὰ τῶν φυτῶν τὰ εὐγενῆ καρπογονεῖν πρὸ ὥρας ἐπαγγελλόμενον, ἔτι δὲ τὸν Ἀσπιέτην Μιχαήλ, πολλὰ παραινέσας αὐτοῖς σὺν εὐβουλίᾳ καὶ τάξει τὸ πραχθησόμενον ἅπαν ποιεῖν, πρὸ δὲ τούτων μὴ προσπελάσαι παντάπασι τοῖς βαρβάροις, εἰ μὴ πείρᾳ γνοῖεν ἀκριβεῖ πρότερον, ὁπόσοι εἶεν τὸ πλῆθος καὶ ὡς νικῷεν αὐτοὺς μαχεσάμενοι. Καὶ Πέρσαι μὲν πέρας τῆς ἐφόδου τὴν θάλατταν θέμενοι μετὰ πλείστης ὅτι λείας ἀνέλυον κἀκεῖνα κείροντες, οἷς κατὰ τὴν κάθοδον οὐ προσέβαλον οἱ δ ἀμφὶ τὸν Βατάτζην τὰς δυνάμεις ἀναλαβόντες, ὅσαις τε αὐτοὺς ὁ βασιλεὺς ἐφωδίασε καὶ ὅσαι κατὰ πάροδον ξυνελέγησαν, Δημιουργήθηκε στις 22/2/2017 Σελίδα 3/5

4 Για παραπομπή : Νικολιά Δήμητρα,, 2003, ἤλαυνον εὐθὺ τοῦ Ὑελίου καὶ τοῦ Λειμμόχειρος τῶν πολιχνίων, καθ ἃ περὶ ποταμῷ τῷ Μαιάνδρῳ πάλαι ποτὲ γέφυρα περιήγετο. ἐπεὶ δὲ οἱ σκοποί, οὓς ἄρα ὁ Βατάτζης κατέστησε κατὰ πάσας τὰς ὁποιοῦν φερούσας ὁδούς, ἀπήγγελλον τὴν τῶν Τούρκων ἀνάζευξιν καὶ ὡς οὐ πρόσω ἤδη εἰσὶν ἐφορμῶντες, εἰς δύο ἀποτμηματίσας τὴν στρατιὰν τὸ μὲν πλέον ταύτης εἰς λόχους καθίστησι κατὰ τὰς ὁδούς, ἃς τέμνειν ἤμελλε τὸ πολέμιον, τὸ δὲ λοιπὸν ἐς τὰς μετὰ τὴν παλαιὰν γέφυραν ἐκβάσεις τοῦ ποταμοῦ διασπείρας προσμένειν ἐκέλευε μερίδος τινὸς ἀπὸ τῶν Τούρκων περαίωσιν, καὶ τηνικαῦτα μηδ ὅλως κατορρωδεῖν, ἀλλὰ θαρραλέως προσυπαντᾶν. Καὶ ὁ μέν, ὡς ἄμεινόν οἱ ἐδέδοκτο, οὕτω δὴ τὸ οἰκεῖον διεσκεύασε στράτευμα οἱ δὲ Τοῦρκοι ὡς εἴχοντο τοῦ διαβαίνειν, ἐξ ὑπερδεξίων βαλλόμενοι τῷ ποταμῷ ἐπωθοῦντο καὶ ἀπεπνίγοντο. ὁ δέ γε ἀτάπακας μετὰ τῶν ἀμφ αὐτὸν εὐοπλοτάτων εἰς λόχον συσπειραθεὶς καὶ συστραφεὶς ἀγχωμάλως Ρωμαίοις συμπλέκεται, καὶ τὸ ἀντίμαχον ἐντεῦθεν κακῶσαι βουλόμενος καὶ τοῖς ὁμογενέσιν ἐκεχειρίαν διδόναι τῆς τοῦ ποταμοῦ περαιώσεως, ὡς μὴ φθάνειν ἑκάστου προθυμουμένου βραδεῖα μὲν ἡ διάβασις γίνοιτο, δεινὴ δὲ ἡ τῶν σφαλλομένων ἀπώλεια. ἐφ ἱκανὸν μὲν οὖν ἀντισχὼν ἐκθύμως ἐμάχετο ἀνδρείου φρονήματος καὶ χειρὸς γενναίας ἔργα δεικνύς. ὡς δὲ μάθοι καὶ κατὰ τὴν περαίαν τοῦ ποταμοῦ Ρωμαίους ἐφεστάναι καὶ ἀναιρεῖν τὸ διαβαῖνον τοῦ Περσικοῦ στρατεύματος, κατακλᾶται τὸ πρόθυμον καὶ τοῦ ἀκμαίου ἐκείνου μεθαρμοσθεὶς λήματος τὴν σωτηρίαν ἑαυτῷ διατίθησι. καὶ δὴ τὴν προκειμένην παραλλάξας πορείαν ἀνωτέρω μεταχωρεῖ, ἀναδιφῶν ἑτέραν περαίωσιν. ὡς δὲ ἄπορος ἦν ὁ ποταμὸς παντόθεν, τοὺς διώκοντας δεδιὼς τὴν ἀσπίδα ὑποθεὶς τῷ ὕδατι ὡς κελητίῳ ταύτῃ ἐχρῆτο, ἀρίστως ἀντικαταστὰς τῷ της ἀνάγκης ὀξεῖ. καὶ τοίνυν τῇ μὲν λαιᾷ τὸν ἵππον κατέχων περινηχόμενον, τῇ δεξιᾷ δὲ τὴν σπάθην γυμνὴν δεδωκὼς καὶ προσποιῶν ἐν τῷ παραυτίκα ταύτην εἰς οἴακα, ἐσάλευεν οὕτω κατὰ βραχὺ τοῦ ποταμοῦ διαπλέων τὸ πέλαγος. οὐ μὴν ἐς τέλος ἐξέπλευσε τὸ θανεῖν εἰς γὰρ τὸ ἀντιπέραν ἤδη γενόμενος ἐπί τι γήλοφον ἄνεισιν, ἑαυτὸν ὅστις ἐστὶν εὐφημῶν καὶ μεγάλης γλώττης κόμπῳ χρώμενος, οὐδενὸς δ ἐκ τῶν ἐπισήμων καὶ αὐτὸν εἰδότων Ρωμαίων προσπελάσαντος, ἀλλά τινος τῶν ἐπικούρων Ἀλανῶν ἐπιδραμόντος ὅπου τὴν καινὴν ἐκείνην εἰρεσίαν σχάσειν ἔμελλεν, ἀναιρεῖται ἀμφιστόμῳ κνώδοντι. ἐκ δὲ τούτου ἀκόσμως τε Πέρσης ἕκαστος ἀπεδίδρασκε καὶ Μαίανδρος τοὺς πλείονας εἰσεδέχετο, ὡς βραχεῖς ἐκ τῶν τοσούτων χιλιάδων διασωθῆναι. Καὶ τοῦτο τὸ ἔργον, εἴπερ τι ἄλλο, ἀνέρρωσε μὲν τὰ Ρωμαίων πράγματα, καθεῖλε δὲ τὰ Περσῶν φρυάγματα. 11, Berlin New York 1975), σελ Η αντίσταση του Ιωάννη Βατάτζη εναντίον του Ανδρονίκου Κομνηνού: ἀλλὰ καὶ ὁ μέγας δομέστικος Ἰωάννης ὁ Κομνηνὸς τὴν ἐπαρχίαν διέπων τῶν Θρᾳκησίων οὐ μόνον ἔβυε τὰ ὦτα πρὸς τὰ τοῦ Ἀνδρονίκου ἐπᾴσματα, ἀλλὰ καὶ ὡς τύραννον διετώθαζεν, οἷα κατόπτρῳ τοῖς γραφομένοις προκύπτον λείῳ καὶ ἀποστίλβοντι καὶ διαφαινόμενον ἐν τούτοις ὁρῶν τὸν πολύμορφον Πρωτέα καὶ τυραννικὸν τὸν τρόπον Ἀνδρόνικον. 11, Berlin New York 1975), σελ Ο Νικήτας Χωνιάτης περιγράφει την έναρξη της στάσης του Ιωάννη Βατάτζη στη Φιλαδέλφεια (1182): Καὶ ὁ μέγας δὲ δομέστικος Ἰωάννης ὁ ἐκ Κομνηνῶν, ᾧ τὸ ἐπώνυμον Βατάτζης, ἀνὴρ οὐ φαῦλος τὰ τακτικά, πολλὰς δὲ νίκας πολλάκις ἐπανῃρημένος κατὰ Περσῶν, τῇ Φιλαδελφείᾳ ἐνδιατρίβων ἀντεκάθητο γενναίως τῷ Ἀνδρονίκῳ καὶ ὀλιγώρως τῶν τούτου εἶχεν ἐπιταγῶν καὶ ἀπειλοῦντι δεινὰ ἀντενεβριμᾶτο δεινότερα καὶ κακῶς ἀκούων ὡς τυραννίδι ἐπιχειρῶν τῷ ἤδη τετυραννηκότι λαμπρῶς ἐπετίμα τε καὶ ἐπέπληττεν ὡς ἐνστάτῃ δαίμονι τὸ βασίλειον γένος ἐκτρίβοντι. 11, Berlin New York 1975), σελ Νίκη του Ιωάννη Βατάτζη εναντίον των αυτοκρατορικών στρατευμάτων: Καὶ Ἀνδρόνικος μὲν ὁπλίζειν ἔγνω κατὰ τοῦ Βατάτζη τὸν Λαπαρδᾶν Ἀνδρόνικον, ἄνδρα βραχὺν μὲν τὸ δέμας, δραστήριον δὲ τὰ πολέμια, οὐκ ὀλίγον αὐτῷ στρατολογήσας ὁπλιτικόν ὁ δὲ Κομνηνὸς Ἰωάννης νόσῳ τότε Δημιουργήθηκε στις 22/2/2017 Σελίδα 4/5

5 Για παραπομπή : Νικολιά Δήμητρα,, 2003, συνισχημένος καὶ περί που τὴν Φιλαδελφέων πόλιν ἐσκηνημένος ἀντεξάγει τῷ Λαπαρδᾷ τοὺς υἱεῖς, τόν τε Μανουὴλ καὶ τὸν Ἀλέξιον. τοῦ δὲ πολέμου συχνὰς μεταλαβόντος τροπάς, ὁποίας αὐτὸς ἴσησι, καὶ πολλῶν ἐξ ἑκατέρων ἀναιρουμένων ταῖς ἐμφυλίοις συμπλοκαῖς, βαρυπενθὴς ἦν ὁ Βατάτζης τῇ ἐνσκηψάσῃ καχεξίᾳ ἐπιστυγνάζων ὡς ἀμφοτέραις αὐτὸν συσχούσῃ καὶ καταβαλούσῃ δυστυχῶς ἐπὶ κλίνης, ὅτε δημοσιεύειν ἔδει καὶ παριστᾶν ὃ τρέφει περὶ τὰ πολεμικὰ γενναῖον καὶ τὰς ἐπὶ νίκῃ νενομισμένας φωνὰς πρὸς τῶν ἑῴων πόλεων δέχεσθαι, ἔτι δὲ πιστοῦσθαι τοῖς ἔργοις πρὸς οἷον ἀντιφέρεται ἀρχηγὸν ὁ βαθυγέρων Ἀνδρόνικος. πράγμασι δὲ καθυποδεικνὺς ὡς προθυμία καὶ νεκροὺς ἀνίστησι καὶ ὡς οὐδὲν καρδίας αἰσθητικῆς ἰσχυρότερον, αἴρειν αὐτὸν ἐπὶ κλινιδίου αὐτοσκεύου προτρέπεται καὶ στῆσαι φέροντας ἐν γηλόφῳ, ὅθεν ὁρατὰ οἱ τὰ κατὰ πόλεμον ἔσοιτο. οὗ δὴ γεγονότος καὶ τοὺς υἱεῖς αὐτοῦ τὴν στρατιὰν κατὰ τὸν δοκοῦντα οἱ τρόπον ἐκτάξαι κελεύσαντος, ἡ νίκη περιφανῶς πρὸς τὸ ἐκείνου μετέβη στράτευμα, τὸ δὲ τοῦ Λαπαρδᾶ τὰ νῶτα μεταβαλὸν ἐπὶ πλεῖστον ἦν χρόνον διωκόμενον καὶ κτεινόμενον. 11, Berlin New York 1975), σελ Αναφορά του Νικήτα Χωνιάτη στο θάνατο του Ιωάννη Κομνηνού Βατάτζη: Μετὰ βραχείας δ ἡμέρας τὸν βίον καταστρέψαντος τοῦ Βατάτζη, οἱ Φιλαδελφεῖς πικρῶς ἐπ αὐτῷ καὶ βύθιον ὀλολύξαντες προσχωρεῖν ἐγνώκεισαν Ἀνδρονίκῳ, ὡς μὴ εἶναι ὅστις οὐ τῶν ἁπάντων. 11, Berlin New York 1975), σελ Χρονολόγιο μετά το 1131: Γέννηση του Ιωάννη Κομνηνού Βατάτζη περί το 1150: Γάμος του Ιωάννη Κομνηνού Βατάτζη με τη Μαρία Δούκαινα : Βυζαντινό στράτευμα με επικεφαλής τον Ιωάννη Κομνηνό Βατάτζη εξουδετερώνει σελτζουκική δύναμη που λεηλατούσε την κοιλάδα του Μαιάνδρου 24 Σεπτεμβρίου 1180: Θάνατος του Μανουήλ Αʹ Κομνηνού άνοιξη 1182: Ο Βατάτζης στασιάζει εναντίον του Ανδρονίκου Κομνηνού τέλη άνοιξης 1182: Είσοδος του Ανδρονίκου Κομνηνού στην Κωνσταντινούπολη. Νίκη του επαναστατικού στρατού κατά των αυτοκρατορικών στρατευμάτων στη Φιλαδέλφεια. Θάνατος του Ιωάννη Κομνηνού Βατάτζη Δημιουργήθηκε στις 22/2/2017 Σελίδα 5/5