ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. 9/3/2015 Γιώργος Θεοδόσης - Παραδόσεις Συλλογικού Εργατικού Δικαίου

Transcript

1 1 ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

2 ΓΕΝΙΚΑ 2 Ατομικό εργατικό δίκαιο: συστηματοποιεί και αναλύει την παρέμβαση του δικαίου στα νομικά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω από την ίδρυση, τους όρους λειτουργίας και τη λήξη των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Συλλογικό εργατικό δίκαιο, συστηματοποιεί την παρέμβαση του δικαίου πέραν του ατομικού συμβατικού πεδίου, δηλαδή παρεμβαίνει στις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων στο συλλογικό πεδίο: Σωματειακό δίκαιο, Συλλογικές Διαπραγματεύσεις, Απεργία

3 Συνδικαλιστική Ελευθερία 3 Το δικαίωμα για συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων και γενικότερα για συνδικαλιστική δραστηριότητα για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων. λειτουργία και η ελεύθερη ανάπτυξη των εργατικών συνδικαλιστικών οργανώσεων Κυριότερα δικαιώματα: Δικαίωμα της Απεργίας Δικαίωμα της συλλογικής αυτονομίας = το δικαίωμα των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών να συνδιαλέγονται και να συνάπτουν συλλογικές συμφωνίες (συλλογικές συμβάσεις εργασίας) με βασικό αντικείμενο τη ρύθμιση, κατά συλλογικό και ενιαίο τρόπο, των όρων των ατομικών εργασιακών σχέσεων των αντιστοίχως εκπροσωπουμένων από τις οργανώσεις αυτές μισθωτών και εργοδοτών

4 4 Κατοχύρωση Συνδικαλιστικής Ελευθερίας Άρθρο 23 1 Συντ: «Το Κράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ αυτή δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου». Αναγκαίο στοιχείο της ελεύθερης άσκησης της συνδικαλιστικής ελευθερίας: το απεργιακό δικαίωμα. Άρθρο 23 παρ. 2 Συντ: «H απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων

5 5 Κατοχύρωση Συνδικαλιστικής Ελευθερίας Άρθρο 22 παρ. 2 Συντ. «με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία

6 6 Διεθνής κατοχύρωση της συνδικαλιστικής ελευθερίας ΔΣΕ 87/1948 περί συνδικαλιστικής ελευθερίας και προστασίας του συνδικαλιστικού δικαιώματος ΔΣE 98/1949 περί εφαρμογής των αρχών του δικαιώματος οργανώσεως και συλλογικής διαπραγματεύσεως Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου 1948: κάθε πρόσωπο έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με άλλους συνδικάτα και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την προάσπιση των συμφερόντων του (άρθρ. 23 4). ΕΣΔΑ 1950: κάθε πρόσωπο «έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν συνεταιρισμού, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος ιδρύσεως μετ άλλων συνδικάτων και προσχωρήσεως εις συνδικάτα επί σκοπώ προασπίσεως των συμφερόντων του (άρθρο 11)

7 7 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Το δικαίωμα των εργαζομένων και των εργοδοτών να συνιστούν και να εντάσσονται σε οργανώσεις χωρίς καμία διάκριση και χωρίς καμία προηγούμενη άδεια της αρχής. Ελευθερία καθορισμού της δομής και της σύνθεσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων Αποκλεισμός κάθε νομοθετικού ή άλλου μέτρου με το οποίο καθιερώνεται η υποχρεωτική συμμετοχή σε μία ή ορισμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις Αποκλεισμός ευνοϊκής μεταχείρισης κάποιας ή κάποιων συνδικαλιστικών οργανώσεων εις βάρος άλλων

8 8 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Η αρχή της μη διάκρισης στην άσκηση του συνδικαλιστικού δικαιώματος απουσία «οποιουδήποτε είδους διάκρισης» έναντι των φορέων αυτού, η οποία μπορεί να βασίζεται στη φυλή, στην εθνότητα, στο φύλλο, στην οικογενειακή κατάσταση, στην ηλικία, στην πολιτική άποψη ή σε οποιοδήποτε άλλο κριτήριο, είτε αυτή επιβάλλεται νομοθετικά είτε προκύπτει στην πράξη αφορά κάθε επαγγελματική κατηγορία και εργασία, καλύπτει και τους απασχολούμενους στη δημόσια διοίκηση και γενικότερα στο δημόσιο τομέα

9 9 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Περιορισμοί: άρθρα 12 1 και 23 Συντ. περιορισμένη συνδικαλιστική δράση στους δικαστικούς λειτουργούς και στους υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείας. Προσφάτως το δικαίωμα αναγνωρίστηκε και στους υπηρετούντες στις ένοπλες δυνάμεις με το σκεπτικό ότι δεν αποτελούν ειδική κατηγορίας Ελλήνων πολιτών (ΑΠ Ολ 3/2012)

10 10 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Δικαίωμα ίδρυσης οργανώσεων χωρίς προηγούμενη άδεια: η απαγόρευση αυτή απευθύνεται προς την κρατική εξουσία και ενσωματώνει την ιδέα ότι η ίδρυση των συνδικάτων δεν μπορεί να εξαρτάται απ την καλή θέληση της δημόσιας αρχής, αλλά επιβάλλεται σ αυτήν ως βασικό δικαίωμα των εργαζομένων και των εργοδοτών το οποίο είναι υποχρεωμένη να σέβεται Αρχή της ελεύθερης ίδρυσης και ένταξης σε συνδικαλιστική οργάνωση Αρχή της πολλαπλότητας των σωματείων: συνδικαλιστική πολλαπλότητα = η ελευθερία ίδρυσης συνδικαλιστικής οργάνωσης σε ένα καθορισμένο επάγγελμα, κλάδο ή επιχείρηση, ανεξάρτητα εάν ήδη έχει συσταθεί άλλη συνδικαλιστική οργάνωση για το ίδιο επάγγελμα, κλάδο ή επιχείρηση

11 11 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Συνδικαλιστική πολλαπλότητα / Συνδικαλιστική ενότητα: η αποφυγή του άσκοπου πολλαπλασιασμού του αριθμού των συνδικαλιστικών οργανώσεων αφορά τους ίδιους τους δικαιούχους του συνδικαλιστικού δικαιώματος και δεν μπορεί να επιβληθεί με νομοθετικά μέτρ Η ίδρυση και η λειτουργία του σωματείου, υπόκειται μόνο σε δικαστικό έλεγχο νομιμότητας και όχι σε οποιοδήποτε έλεγχο σκοπιμότητας. Το Δικαστήριο δεν επιτρέπεται να ελέγξει αν το Σωματείο είναι όχι κοινωνικά ωφέλιμο, αν πράγματι προάγει τα συμφέροντα των μελών του ή ακόμα αν ανταγωνίζεται ή όχι άλλο παρεμφερές προϋπάρχον Σωματείο

12 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 12 ελευθερίας Απαγόρευση καθιέρωσης συνδικαλιστικού μονοπωλίου. ΩΣΤΟΣΟ: Αντιπροσωπευτικότητα: η απονομή προνομίων ή δικαιωμάτων σε ορισμένα συνδικάτα τα οποία στερούνται τα άλλα = πλέον αντιπροσωπευτικά συνδικάτα. Π.χ. ικανότητα σύναψης συλλογικών συμβάσεων εργασίας Τα κριτήρια πρέπει να είναι αντικειμενικά. Π.χ. αριθμός μελών.

13 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 13 ελευθερίας Θετική και Αρνητική συνδικαλιστική ελευθερία Θετική: το δικαίωμα κάθε ενός να ιδρύει συνδικαλιστικό σωματείο και να δραστηριοποιείται εντός αυτού ελεύθερα τηρώντας τους νόμους Αρνητική: το δικαίωμα είτε να μη μετέχει κάποιος καθόλου σε συνδικαλιστικό σωματείο είτε να αποχωρεί ανεμπόδιστα από ένα σωματείο στο οποίο έχει ήδη ενταχθεί Δικαίωμα του μη συνδικαλίζεσθαι και απουσία δυσμενούς διάκρισης.

14 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 14 ελευθερίας Ρήτρες «συνδικαλιστικής ασφάλειας» Σύστημα «μ ο ν ο π ω λ ί ο υ π ρ ό σ λ η ψ η ς» μόνον από τα μέλη συγκεκριμένου συνδικάτου (ρήτρες αποκαλούμενες «closed shop») Καθεστώς εκ των υστέρων υποχρεωτικής συνδικαλιστικής ένταξης (ρήτρες αποκαλούμενες «union shop»). Υποχρεωτική καταβολή συνδικαλιστικής εισφοράς ανεξαρτήτως ιδιότητάς μέλους (ρήτρες αποκαλούμενες «agency shop»).

15 15 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Δικαίωμα ελεύθερης εκπόνησης των καταστατικών και των κανονισμών λειτουργίας Δικαίωμα ελεύθερης εκλογής εκπροσώπων Απαγόρευσης ανάμειξης σε: Εργοδότες Κράτος Απαγόρευση παρέμβασης σε θέματα εκλογιμότητας ή στην εκλογική διαδικασία Δικαίωμα ελεύθερης οργάνωσης της διαχείρισης και των δραστηριοτήτων καθώς και του προγράμματος δράσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων αρχή της εσωτερικής αυτονομίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων Απαγορεύεται η παρέμβαση στη διαμόρφωση απ τις συνδικαλιστικές οργανώσεις κατά τον προσφορότερο για την επιτυχία των σκοπών τους, της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας τους, του τρόπου λήψης των αποφάσεων, του τρόπου επικοινωνίας με τα μέλη τους, της οργάνωσης της οικονομικής ενίσχυσής τους και της διαχείρισης των οικονομικών και της περιουσίας τους

16 16 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Αρχή της αυτόνομης εξωτερικής δράσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων Δικαίωμα απεργίας Δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης Δικαίωμα αναφοράς προς τις αρχές, δικαίωμα διοργάνωσης δημοσίων εκδηλώσεων, ανάρτηση συνδικαλιστικών αφισών, παράσταση των εργαζομένων ενώπιον δημοσίων αρχών με συνδικαλιστικό εκπρόσωπο, η κριτική δικαστικών αποφάσεων που αφορούν σημαντικά συνδικαλιστικά ζητήματα

17 17 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής ελευθερίας Προστασία από την αυθαίρετη διάλυση και αναστολή λειτουργίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων Δικαίωμα ίδρυσης ομοσπονδιών και συνομοσπονδιών και ελεύθερης ένταξης σ αυτές καθώς και σε διεθνείς οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων

18 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 18 ελευθερίας Προστασία από αντισυνδικαλιστικές συμπεριφορές = Εργοδοτικές πράξεις: που εξαρτούν την απασχόληση του εργαζομένου απ τον όρο της μη εγγραφής του σε συνδικάτο ή τον όρο της αποχώρησης αυτού από συνδικάτο και που απολύουν εργαζόμενο ή με οποιαδήποτε άλλα μέσα ζημιώνουν αυτόν, λόγω εγγραφής του σε συνδικάτο ή συμμετοχής του σε συνδικαλιστικές ενέργειες εκτός των ωρών εργασίας ή, με τη συγκατάθεση του εργοδότη, κατά τις ώρες εργασίας.

19 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 19 ελευθερίας Απαγόρευση «πράξεων επέμβασης»: Απαγορεύεται η δημιουργία συνδικαλιστικών «οργανώσεων ανδρεικέλων» ή των λεγομένων «κίτρινων σωματείων» = α) κάθε προσπάθεια για δημιουργία εργατικών οργανώσεων που να επηρεάζονται απ τον εργοδότη ή εργοδοτική οργάνωση και β) η υποστήριξη εργατικών οργανώσεων με οικονομικά ή άλλα μέσα, με σκοπό να τεθούν αυτές υπό τον εργοδοτικό έλεγχο

20 Περιεχόμενο της συνδικαλιστικής 20 ελευθερίας Η προστασία των αντιπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση α) Την προστασία απέναντι σε προσβολές που συνδέονται με την ιδιότητα του «αντιπροσώπων των εργαζομένων» στην επιχείρηση, Πχ. απόλυση β) την εφαρμογή μέτρων για τη διευκόλυνση του έργου αυτών. Πχ. Ελεύθερος χρόνος άδειες Πχ. Συναντήσεις με εργοδότη / ενημερώσεις

21 21 Συλλογική αυτονομία και επίλυση συλλογικών διαφορών εργασίας Άμεσα συνδεδεμένη με την άσκηση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και σημαντική ιδιαιτερότητα του εργατικού δικαίου, αλλά και γενικότερα των δικαιικών συστημάτων των συγχρόνων δημοκρατικών κοινωνιών, αποτελεί ο θεσμός της «σ υ λ λ ο γ ι κ ή ς α υ τ ο ν ο μ ί α ς»

22 22 Συλλογική αυτονομία και επίλυση συλλογικών διαφορών εργασίας Ως συλλογική αυτονομία, ορίζεται το παραχωρούμενο από την έννομη τάξη δικαίωμα των εκπροσώπων των εργαζομένων (συλλογικά οργανωμένων) και των εργοδοτών (ατομικά ή συλλογικά οργανωμένων) να ρυθμίζουν από κοινού κατά τρόπο δεσμευτικό, χωρίς παρεμβάσεις τρίτων και ιδιαίτερα της κρατικής εξουσίας, τα θέματα που συνδέονται με το περιεχόμενο των ατομικών ή των συλλογικών εργασιακών τους σχέσεων.

23 23 Συλλογική αυτονομία και επίλυση συλλογικών διαφορών εργασίας Το δικαίωμα αυτό είναι πολυσχιδές και εκδηλώνεται με δύο βασικούς τρόπους: Ελεύθερης συλλογικές διαπραγματεύσεις Συναινετική διευθέτηση των συλλογικών διαφορών εργασίας με την παρέμβαση τρίτων Μεσολάβηση Διαιτησία άρθρο 22 2 Συντ: «με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία

24 24 Συλλογική αυτονομία και επίλυση συλλογικών διαφορών εργασίας Γενικοί όροι εργασίας: δεν υπονοεί το διαχωρισμό των όρων εργασίας σε γενικούς και ειδικούς, έτσι ώστε ο μεν νόμος να εισάγει τους πρώτους οι δε ΣΣΕ τους δεύτερους. Και οι δύο αυτές κανονιστικές πηγές ανταγωνίζονται στο πεδίο της ρύθμισης των γενικών όρων εργασίας. η αυτόνομη αυτή κανονιστική αρμοδιότητα βρίσκεται σε κάθε περίπτωση «υ π ό τ ο ν ό μ ο», Προτεραιότητα του νομοθέτη, χωρίς όμως, λόγω της συνταγματικής παρέμβασης, να είναι δυνατόν να καταργηθεί με νόμο η δυνατότητα σύναψης συλλογικών συμβάσεων εργασίας ο κοινός νομοθέτης έχει την α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ή α ρ μ ο δ ι ό τ η τ α να καθορίζει την έκταση ισχύος των ΣΣΕ καθώς και τους λοιπούς όρους σύναψης και επενέργειας αυτών επί των ατομικών εργασιακών σχέσεων

25 25 Συλλογική αυτονομία και επίλυση συλλογικών διαφορών εργασίας Ο κρατικός νομοθέτης θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η άσκηση του δικαιώματος της συλλογικής διαπραγμάτευσης δεν θα διαταράσσει τη γενικότερη πολιτική, οικονομική και κοινωνική ομαλότητας της χώρας ή οικονομικών τομέων αυτής, πράγμα που σημαίνει ότι το ρυθμιστικό έργο των κοινωνικών συνομιλητών θα πρέπει να αναπτύσσεται πάντοτε μέσα στα εκάστοτε όρια του οικονομικά δυνατού και της διατήρησης της κοινωνικής ειρήνης.

26 26 Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις στην ελληνική έννομη τάξη Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις εργασίας ως ρυθμιστικό μέσο Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας που συνάπτουν οργανωμένοι φορείς εργαζομένων με φορείς εργοδοτών ή μεμονωμένο εργοδότη συνιστούν μέσο καθορισμού όρων αμοιβής και εργασίας σε συλλογικό επίπεδο. Οι ατομικές συμβάσεις εργασίας αποτελούν μέσο καθορισμού των όρων αμοιβής και εργασίας μεταξύ κάθε μεμονωμένου εργαζόμενου και του εργοδότη του (ελευθερία των συμβάσεων)

27 Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις 27 στην ελληνική έννομη τάξη Καθορισμός κατωτάτων ορίων εργασιακών όρων κάθε δυσμενέστερος όρος των ατομικών συμβάσεων εργασίας καθίσταται ανίσχυρος και οφείλει να υποχωρεί Κανονιστικό και ενοχικό μέρος της ΣΣΕ Ιδιόμορφη σύμβαση διφυούς χαρακτήρα: Κανονιστική ενέργεια: οι κανονιστικοί όροι της συλλογικής σύμβασης εργασίας έχουν άμεση και αναγκαστική ισχύ (άρθρο 7 παρ. 1 Ν. 1876/1990) = Νομοθετική (κανονιστική) εξουσία, παραχωρημένη από το κράτος. Οι ΣΣΕ έχουν ισχύ ουσιαστικού νόμου.

28 28 Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις στην ελληνική έννομη τάξη Κ α ν ο ν ι σ τ ι κ ό ς ό ρ ο ς μιας ΣΣΕ είναι κάθε όρος αμοιβής και εργασίας ο οποίος δύναται να συνομολογηθεί ως όρος των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Διαμορφώνεται το ε λ ά χ ι σ τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο των όρων με βάση τους οποίους λειτουργούν οι υπαγόμενες σ αυτήν ατομικές εργασιακές σχέσεις. Η ΣΣΕ «επικάθεται» επί των ατομικών συμβάσεων εργασίας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, συμπληρώνοντας, τροποποιώντας ή παραμερίζοντας π ρ ο σ ω ρ ι ν ά τους δυσμενέστερους όρους αυτών για όσο χρόνο ισχύει η ΣΣΕ, χωρίς όμως και να καθίστανται αυτοδικαίως ενοχικοί όροι και συμβατικό περιεχόμενο των ατομικών συμβάσεων εργασίας.

29 29 Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις στην ελληνική έννομη τάξη Ε ν ο χ ι κ ό ς θεωρείται κάθε όρος συλλογικής σύμβασης εργασίας με τον οποίο διαρρυθμίζονται οι σχέσεις των ίδιων των συμβαλλόμενων μερών (δηλαδή αφενός της εργατικής συνδικαλιστικής οργάνωσης και αφετέρου της εργοδοτικής οργάνωσης ή του μεμονωμένου εργοδότη, ανάλογα με το είδος της συναπτόμενης ΣΣΕ). το ενοχικό μέρος προσδιορίζει την έκταση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που βαρύνουν τα ίδια τα μέρη που συμβάλλονται στην ΣΣΕ. Τα μέρη αυτά, ως προς τους εν λόγω ενοχικούς όρους, έχουν αμοιβαίως χαρακτήρα «δανειστή» και «οφειλέτη».

30 Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις 30 στην ελληνική έννομη τάξη Παραδείγματα: Κανονιστικός όρος: Αμοιβή, ωράριο, άδεια, πρόσληψη, απόλυση, Ενοχικός όρος: διαδικασία ενημέρωσης συνδ. οργάνωσης, παραχώρηση γραφείων, χώρου συνελεύσεων, επιτρεπτή χρηματοδότηση κλπ.

31 31 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Πεδίο εφαρμογής: άρθρο 1 1 Ν 1876/1990, οι περί συλλογικών διαπραγματεύσεων διατάξεις του αφορούν «όσους εργάζονται με σ χ έ σ η ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς ε ρ γ α σ ί α ς ι δ ι ω τ ι κ ο ύ δ ι κ α ί ο υ σε οποιονδήποτε ημεδαπό ή αλλοδαπό εργοδότη, επιχείρηση, εκμετάλλευση ή υπηρεσία του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα της οικονομίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι εργαζόμενοι στη γεωργία, κτηνοτροφία και συναφείς εργασίες, καθώς και οι κατ οίκον εργαζόμενοι».

32 32 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (άρθρο 2 Ν. 1876/1990) Ζητήματα σχετικά με τη σύναψη, λειτουργία και λήξη των ατομικών συμβάσεων εργασίας Αμοιβή της εργασίας Βασικό μισθό, επιδόματα, προσαυξήσεις Κατώτατα όρια όχι απαγόρευση στην συμβατική ελευθερία Θέματα που αφορούν στη σύναψη της ατομικής σύμβασης εργασίας Υπηρεσιακή εξέλιξη Θέματα που αφορούν στη λήξη των ατομικών συμβάσεων εργασίας (απόλυση, αποζημίωση απόλυσης, λόγους απόλυσης κλπ)

33 33 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Ζητήματα που αφορούν στην άσκηση του συνδικαλιστικού δικαιώματος Βελτίωση Ν. 1264/1982 Παρακράτηση συνδικαλιστικής εισφοράς (ενοχικός, κανονιστικός ή μεικτός όρος;) Ζητήματα κοινωνικής ασφάλισης Όχι συνταξιοδοτικά (ασφάλιστρο, όρια συνταξιοδότησης Όχι αντίθετα με το σύνταγμα και την πολιτική των δημόσιων φορέων κοινωνικής ασφάλισης)

34 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 34 συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Ζητήματα σχετικά με την άσκηση της επιχειρηματικής πολιτικής Όχι στη λήψη των επιχειρηματικών αποφάσεων (άρθρο 5 παρ. 1 Συντ.) αλλά στη διαχείριση των συνεπειών που μπορεί αυτές να έχουν στις εργασιακές σχέσεις. Π.χ. δεν είναι αντικείμενο η μεταφορά ή το κλείσιμο μιας επιχείρησης αλλά η διαχείριση των δυσμενών συνεπειών, με ενημέρωση, με συνομολόγηση ευνοϊκών όρων για τους θιγόμενους εργαζόμενους κλπ.

35 35 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Ζητήματα που αφορούν στην ερμηνεία των κανονιστικών όρων της ΣΣΕ Ζητήματα που προβλέπονται στο άρθρο 12 Ν 1767/1988 α) Την κατάρτιση του εσωτερικού κανονισμού της επιχείρησης. β) Τον κανονισμό υγιεινής και ασφάλειας της επιχείρησης. γ) Την κατάρτιση ενημερωτικών προγραμμάτων για τις νέες μεθόδους οργάνωσης της επιχείρησης και τη χρήση νέων τεχνολογιών. δ) Τον προγραμματισμό της επιμόρφωσης της διαρκούς εκπαίδευσης και της μετεκπαίδευσης του προσωπικού, ιδιαίτερα μετά από κάθε μετατροπή της τεχνολογίας. ε) Τον τρόπο ελέγχου της παρουσίας και της συμπεριφοράς του προσωπικού στα πλαίσια της προστασίας της προσωπικότητας των εργαζομένων ιδίως απέναντι στα οπτικοακουστικά μέσα. στ) Τον προγραμματισμό των κανονικών αδειών. ζ) Την επανένταξη των αναπήρων από εργατικό ατύχημα που έγινε στην επιχείρηση σε κατάλληλες γι αυτούς θέσεις απασχόλησης. η) Τον προγραμματισμό και τον έλεγχο πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και κοινωνικών εκδηλώσεων

36 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 36 συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών (ενοχικοί όροι) Ζητήματα σχετικά με τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης, μεσολάβησης και διαιτησίας Ρήτρα ειρήνης: περιορισμοί στην άσκηση του δικαιώματος α π ε ρ γ ί α ς της συνδικαλιστικής οργάνωσης ου συμβλήθηκε στη συγκεκριμένη ΣΣΕ και όσο χρόνο θα βρίσκεται σε ισχύ αυτή.

37 37 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Περιεχόμενο συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Ζητήματα που αφορούν στο χρόνο εργασίας Ζητήματα σχετικά με τη μερική απασχόληση και τις πρόσθετες ομάδες εργασίας (αρχή εύνοιας σε σχέση με αυτά που προβλέπει ο νόμος). Ζητήματα σχετικά με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας Ζητήματα καθορισμού εβδομαδιαίου συστήματος εργασίας στα εμπορικά καταστήματα (πενθήμερο ή εξαήμερο)

38 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 38 συλλογικών διαπραγματεύσεων Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (άρθρο 3 Ν. 1876/1990) Numerus clausus: Πέντε κατηγορίες Εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας Πεδίο εφαρμογής Μισθολογικοί όροι: Β.Μ., Τριετίες, Επίδομα γάμου Μη μισθολογικοί όροι (θεσμικοί όροι): π.χ. Άδεια κύησης και λοχείας, Άδεια θηλασμού Νομοθετημένος κατώτατος μισθός

39 39 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας: αφορούν στους εργαζόμενους περισσότερων ομοειδών ή συναφών επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων του ίδιου παραγωγικού κλάδου ή κλάδου παροχής υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που ασκούν αυτοί «ο μ ο ε ι δ ε ί ς» θεωρούνται οι επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που έχουν το ίδιο αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας και λειτουργούν υπό τις αυτές περί που συνθήκες εκμετάλλευσης και διάθεσης των προϊόντων ή της παροχής υπηρεσιών, «σ υ ν α φ ε ί ς» θεωρούνται οι επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που έχουν παρεμφερές αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας ή λειτουργούν υπό παρόμοιες συνθήκες παραγωγής και διάθεσης αγαθών και περιουσιών

40 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 40 συλλογικών διαπραγματεύσεων Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Εθνική κλαδική ΣΣΕ Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στα πάσης φύσεως εμπορικά καταστήματα όλης της χώρας των επιχειρήσεων Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών όλης της χώρας Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας Τοπική κλαδική ΣΣΕ Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των ξενοδοχοϋπαλλήλων του Ν. Κέρκυρας

41 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 41 συλλογικών διαπραγματεύσεων Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας: ρυθμίζουν γενικώς τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος, ανεξαρτήτως του είδους (κλάδου) της επιχείρησης στην οποία απασχολούνται. Ως «ε π ά γ γ ε λ μ α» νοείται το συγκεκριμένο είδος εργασίας που προσφέρει ο μισθωτός και τα ειδικότερα καθήκοντα που συνδέονται με το είδος αυτό εργασίας Εθνικές ομοιεπαγγελματικές Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των οδηγών των τουριστικών λεωφορείων (πούλμαν) όλης της χώρας Τοπικές ομοιεπαγγελματικές Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των οδηγών τουριστικών λεωφορείων Κρήτης

42 Ν. 1876/1990: Περί ελεύθερων 42 συλλογικών διαπραγματεύσεων Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (συνέχεια) Επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας Επιχείρηση ή εκμετάλλευση Αφορά το προσωπικό μιας επιχείρησης ή εκμετάλλευσης ανεξαρτήτως ειδικότητας

43 43