ΚΟΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ YΠΑΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Βρυξέλλες, JOIN(2013) 7 final ΚΟΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την πρόοδο της Σερβίας στην υλοποίηση του αναγκαίου βαθμού συμμόρφωσης με τα κριτήρια προσχώρησης και ιδίως τη βασική προτεραιότητα που συνίσταται στη λήψη μέτρων για ορατή και βιώσιμη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1244 και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη Διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. EL EL

2 ΚΟΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την πρόοδο της Σερβίας στην υλοποίηση του αναγκαίου βαθμού συμμόρφωσης με τα κριτήρια προσχώρησης και ιδίως τη βασική προτεραιότητα που συνίσταται στη λήψη μέτρων για ορατή και βιώσιμη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη γνώμη 1 που εξέδωσε τον Οκτώβριο 2011 σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Σερβίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η Σερβία έχει δρομολογήσει την ικανοποιητική εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων που καθόρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993 και τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, υπό τον όρο ότι η πρόοδος συνεχίζεται και ότι θα εξευρεθούν πρακτικές λύσεις στα προβλήματα με το Κοσσυφοπέδιο» και συνέστησε «την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Σερβία για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αμέσως μετά την επίτευξη περαιτέρω σημαντικής προόδου στην εκπλήρωση των ακόλουθων βασικών προτεραιοτήτων» που συνίστανται σε «περαιτέρω βήματα για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο σύμφωνα με τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης [ ]». Σε συνέχεια της σύστασης της Επιτροπής και με βάση την αρχική πρόοδο που σημειώθηκε στη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χορήγησε στη Σερβία το καθεστώς υποψήφιας χώρας, τον Μάρτιο του Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο του διαλόγου μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου που πραγματοποιήθηκε με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ και υπό την αιγίδα της Ύπατης Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπροέδρου της Επιτροπής, καθώς και με την προοπτική υλοποίησης περαιτέρω σημαντικής προόδου το πρώτο τρίμηνο του 2013, το Συμβούλιο συμφώνησε, στα συμπεράσματά του, της 11ης Δεκεμβρίου 2012, να επανεξετάσει, κατά την ιρλανδική Προεδρία, την πρόοδο της Σερβίας με βάση την έκθεση που θα υποβάλουν η Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος την άνοιξη του 2013, με στόχο την ενδεχόμενη λήψη απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Σερβία. Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την περαιτέρω πρόοδο που σημείωσε η Σερβία μεταξύ της 11ης Δεκεμβρίου 2012 και της 15ης Απριλίου Εξετάζει τα μέτρα που ελήφθησαν για την υλοποίηση της βασικής προτεραιότητας που συνίσταται στη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο, τόσο από πλευράς των τελευταίων αποτελεσμάτων του διαλόγου υψηλού επιπέδου, όσο και από πλευράς πραγματικής εφαρμογής των συμφωνιών που επετεύχθησαν το 2011 και Η έκθεση παρουσιάζει επίσης και αξιολογεί τις πρόσφατες προσπάθειες που καταβλήθηκαν για να επιταχυνθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της ΕΕ και εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή 1 Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1244 και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη Διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. COM(2011) 668 final. 3

3 τις τελευταίες εξελίξεις στους τομείς του κράτους δικαίου, και ιδίως της δικαστικής μεταρρύθμισης, της πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, της ανεξαρτησίας των βασικών θεσμών, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, της πολιτικής κατά των διακρίσεων, της προστασίας των μειονοτήτων και της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η έκθεση τέλος καταγράφει τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Σερβία για να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στην περιοχή και να βελτιώσει τις σχέσεις με τους γείτονές της. Η αξιολόγηση στην παρούσα έκθεση λαμβάνει υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν από την Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο, καθώς και στοιχεία που παρασχέθηκαν από τις σερβικές αρχές, τα πορίσματα των αποστολών εμπειρογνωμόνων, καθώς και στις πληροφορίες που κοινοποίησαν κράτη μέλη της ΕΕ, διεθνείς οργανισμοί και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Στο τελευταίο μέρος της έκθεσης συνάγονται συμπεράσματα και διατυπώνονται συστάσεις. 2. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟ ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ Ο διάλογος μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, μετά τις σερβικές εκλογές, αναβαθμίστηκε σε μια πολιτική διαδικασία υψηλού επιπέδου με τη διαμεσολάβηση της Ύπατης Εκπροσώπου. Τον Οκτώβριο του 2012 άρχισε μια σειρά συνεδριάσεων υψηλού επιπέδου μεταξύ των δύο πρωθυπουργών. Η Ύπατη Εκπρόσωπος ήταν σαφής από την αρχή απέναντι στις δύο πλευρές ως προς την έννοια της διαδικασίας: θα ήταν μια σταδιακή διαδικασία που θα ξεκινούσε από τα ευκολότερα για να μεταβεί σε πιο περίπλοκα ζητήματα, με οριστική κατάληξη. Στόχος ήταν η σταδιακή εξομάλυνση των σχέσεων των δύο πλευρών, με την επιφύλαξη των θέσεων των δύο μερών ως προς το καθεστώς, καθώς και η υλοποίηση προόδου και από τις δύο πλευρές στην αντίστοιχη πορεία τους προς την ΕΕ. Μεταξύ Οκτωβρίου 2012 και τέλους Απριλίου 2013 πραγματοποιήθηκαν δέκα συνεδριάσεις 2. Πραγματοποιήθηκε επίσης συνεδρίαση στις 6 Φεβρουαρίου μεταξύ των Προέδρων Nikolic και Jahjaga. Στο πρώτο μέρος του διαλόγου υψηλού επιπέδου μέχρι τον Δεκέμβριο του 2012, οι συζητήσεις αφορούσαν τη σειρά ζητημάτων που θεωρούνταν ευκολότερα, όπως η ολοκλήρωση της εφαρμογής της συμφωνίας για ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBM), η θρησκευτική και πολιτιστική κληρονομιά, οι ρυθμίσεις περί συνδέσμων. Ήδη κατά τους πρώτους εκείνους μήνες επιτεύχθηκαν ορισμένα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα. Το σημαντικότερο ήταν η εφαρμογή της συμφωνίας για ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBM). Στα τέλη Δεκεμβρίου 2012 ήταν λειτουργικές τέσσερις Πύλες, μεταξύ των οποίων οι δύο Πύλες του βόρειου Κοσσυφοπεδίου, ενώ, από το τέλος του Φεβρουαρίου, είναι λειτουργικές και οι έξι Πύλες μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Στο πλαίσιο των συζητήσεων εφαρμογής, οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να αρχίσουν την είσπραξη δασμών και να δημιουργήσουν ένα Ταμείο για την ανάπτυξη του βόρειου Κοσσυφοπεδίου. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία, το ταξιδιωτικό καθεστώς με δελτία ταυτότητας είναι λειτουργικό και έχει θετικά αποτελέσματα. Η συμφωνία για τις τελωνειακές σφραγίδες εξακολουθεί να εφαρμόζεται από τις δύο πλευρές. Σημειώθηκε καλή πρόοδος ως προς το ληξιαρχείο και η εφαρμογή πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο του Όσον 2 19 Οκτωβρίου, 7 Νοεμβρίου, 4 Δεκεμβρίου και 17 Ιανουαρίου, 20 Φεβρουαρίου, 4 Μαρτίου, 20 Μαρτίου, 2 Απριλίου, 17 Απριλίου και 19 Απριλίου. 4

4 αφορά το κτηματολόγιο, αμφότερες οι πλευρές βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία λήψης των αναγκαίων προπαρασκευαστικών μέτρων. Η συμφωνία για την αποδοχή πανεπιστημιακών τίτλων προχωρά ομαλά. Η συνεργασία της Σερβίας με την EULEX συνεχίστηκε και βελτιώθηκε σε αρκετούς τομείς. Η συνεργασία αυτή θα πρέπει να ενταθεί στον βαθμό που εντείνεται η εξομάλυνση μεταξύ των δύο μερών. Οι άμεσες επαφές υψηλού επιπέδου και οι τακτικές επαφές σε επιχειρησιακό επίπεδο εξακολουθούν να διευκολύνουν τη συνεργασία, μεταξύ άλλων, και στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος. Η Σερβία έχει δεσμευθεί να εφαρμόζει πλήρως το αστυνομικό πρωτόκολλο με την EULEX. Άλλα σημαντικά αποτελέσματα που επέτυχαν οι δύο Πρωθυπουργοί είναι η συμφωνία για ρυθμίσεις περί συνδέσμων και η συμφωνία για τη βελτίωση της προστασίας τόπων θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (δημιουργία ειδικής/πολυεθνικής αστυνομικής μονάδας στο Κοσσυφοπέδιο). Στο δεύτερο μέρος του διαλόγου υψηλού επιπέδου, από τον Ιανουάριο του 2013, οι συνεδριάσεις των δύο Πρωθυπουργών εστιάστηκαν στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και τη δημιουργία δομών οι οποίες να ικανοποιούν τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού για ασφάλεια και δικαιοσύνη κατά τρόπο που εξασφαλίζει τη λειτουργικότητα μιας ενιαίας θεσμικής και διοικητικής διευθέτησης στο Κοσσυφοπέδιο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου Κατά τις συνομιλίες τους, αμφότερες οι πλευρές συμφώνησαν ότι το προϊόν των συζητήσεών τους θα έπρεπε να ήταν μια σειρά αρχών και ρυθμίσεων που θα έδιναν στη σερβική κοινότητα του Κοσσυφοπεδίου μια νέα προοπτική για το μέλλον της, με την αντιμετώπιση των ανησυχιών και αναγκών της, αλλά κατά τρόπο που θα διατηρούσε τη λειτουργικότητα των θεσμών και του νομικού πλαισίου του Κοσσυφοπεδίου. Καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας υψηλού επιπέδου, αμφότερες οι πλευρές επέδειξαν αποφασιστικότητα και πνεύμα συνεργασίας. Οι δύο Πρωθυπουργοί, ειδικότερα, ανέπτυξαν μια καλή σχέση εργασίας και επέδειξαν πολιτικό θάρρος και ωριμότητα κατά τη συζήτηση ιδιαίτερα ευαίσθητων και περίπλοκων ζητημάτων, συχνά μέσα σε ένα δύσκολο πολιτικό παρασκήνιο. Αξίζουν επαίνους. Κατά την τελευταία φάση του διαλόγου, στις συνεδριάσεις συμμετείχαν οι αντιπρόεδροι των κυβερνήσεων των δύο πλευρών και η παρουσία τους αποτέλεσε ένα συμπληρωματικό στοιχείο τοπικής πολιτικής νομιμοποίησης και εμπειρογνωσίας. Οι συζητήσεις για τις ανησυχίες ως προς το βόρειο Κοσσυφοπέδιο και τη σερβική κοινότητα του Κοσσυφοπεδίου ολοκληρώθηκαν στις 19 Απριλίου με τη μονογράφηση της «Πρώτης συμφωνίας για τις αρχές που διέπουν την εξομάλυνση των σχέσεων». Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία μιας Ένωσης/Κοινότητας σερβικών δήμων στο Κοσσυφοπέδιο που θα λειτουργούν εντός του υφιστάμενου νομικού πλαισίου του Κοσσυφοπεδίου. Η Ένωση/Κοινότητα θα διαθέτει καταστατικό και δικά της όργανα με βάση την αντίστοιχη Ένωση που υπάρχει στο Κοσσυφοπέδιο και θα διαδραματίζει ρόλο αντιπροσώπευσης στην κεντρική κυβέρνηση. Σχετικά με την αστυνομία, το κείμενο της συμφωνίας επιβεβαιώνει την αρχή της ενιαίας αστυνομικής δύναμης στο Κοσσυφοπέδιο και την ένταξη όλης της αστυνομίας του βόρειου Κοσσυφοπεδίου στην αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου. Διορίζεται ένας περιφερειακός αστυνομικός διοικητής για τους τέσσερις βόρειους δήμους από το Υπουργείο Εσωτερικών του Κοσσυφοπεδίου με βάση κατάλογο που παρέχουν οι τέσσερις δήμαρχοι. Τούτο σημαίνει ότι συμφωνήθηκε ότι οι τέσσερις δήμαρχοι των βόρειων δήμων σερβικής πλειοψηφίας θα διεξάγουν διαβουλεύσεις με την Ένωση/Κοινότητα και θα υποβάλουν κατάλογο στο Υπουργείο Εσωτερικών που θα προβαίνει στον διορισμό με βάση αυτόν. 5

5 Όσον αφορά τον δικαστικό τομέα, το κείμενο επιβεβαιώνει την αρχή της ένταξης και της λειτουργίας όλων των δικαστικών αρχών μέσα στο νομικό πλαίσιο του Κοσσυφοπεδίου. Δημιουργείται στην Πρίστινα εφετείο που θα ασχολείται με όλους τους δήμους σερβικής πλειοψηφίας του Κοσσυφοπεδίου, ενώ ένα τμήμα του εν λόγω εφετείου θα εδρεύει μονίμως στη βόρεια Mitrovica. Βάσει της συμφωνίας, το 2013 θα οργανωθούν στους βόρειους δήμους δημοτικές εκλογές, με τη διαμεσολάβηση του ΟΑΣΕ. Το κείμενο της συμφωνίας προβλέπει επίσης την ολοκλήρωση των συζητήσεων για την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες στα μέσα Ιουνίου. Τα δύο μέρη συμφώνησαν ότι κανένα από τα μέρη δεν θα εμποδίζει ή ενθαρρύνει άλλους να εμποδίζουν τη πρόοδο του άλλου μέρους στην αντίστοιχη πορεία του προς την ΕΕ. Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, τα δύο μέρη συμφώνησαν να υιοθετήσουν ένα σχέδιο εφαρμογής μέχρι τις 26 Απριλίου και να συγκροτήσουν επιτροπή εφαρμογής με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ. Η ΕΕ αναμένει επίσης από τα δύο μέρη, υπό το πνεύμα της νέας συμφωνίας/σχέσης μεταξύ αυτών και με την επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, να συνεχίσουν να εργάζονται περαιτέρω για την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων και, σ αυτό το πλαίσιο, θα εξετάσει, μεταξύ άλλων ζητημάτων, την ένταξη/συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου σε διεθνείς οργανισμούς. 3. ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗΣ 3.1. Εισαγωγή Τους τελευταίους μήνες, η Σερβία έλαβε μέτρα για να δώσει νέα ώθηση στο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της ΕΕ. Σύμφωνα με τον δεδηλωμένο στόχο της αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της, τον Ιούλιο του 2012, η σερβική κυβέρνηση επιτάχυνε τον συντονισμό του μεταρρυθμιστικού προγράμματος της ΕΕ. Άρχισε να εφαρμόζει το συνολικό σχέδιο δράσης που ενέκρινε τον Δεκέμβριο του 2012 για να δώσει συνέχεια σε όλα τα πορίσματα της έκθεσης προόδου του 2012 της Επιτροπής και προτίθεται να δημοσιεύει περιοδικές εκθέσεις για την εκτέλεσή του τον Απρίλιο, Ιούνιο και Σεπτέμβριο του Ένα σημαντικό ορόσημο ήταν η υιοθέτηση από την κυβέρνηση, στις 28 Φεβρουαρίου 2013, ενός εθνικού σχεδίου για την προσέγγιση με το κεκτημένο για την περίοδο Το σχέδιο αυτό είναι ένα λεπτομερές έγγραφο σχεδιασμού για όλη τη νομοθεσία που πρέπει να υιοθετήσει η Σερβία ώστε να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) και να προετοιμαστεί για περαιτέρω ευθυγράμμιση με το κεκτημένο. Το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει λεπτομερές σχέδιο για τη νομοθετική εναρμόνιση το 2013 με τους αντίστοιχους δημοσιονομικούς πόρους. Το έγγραφο αποτελεί επίσης τη βάση για να διασφαλιστούν ο αποτελεσματικός έλεγχος των σχετικών δραστηριοτήτων και η καλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερομένων. Η κυβέρνηση της Σερβίας δεσμεύτηκε να βελτιώσει το κράτος δικαίου, παρά τις δυσκολίες του 2012, ιδίως στους τομείς της δικαστικής μεταρρύθμισης και της καταπολέμησης της διαφθοράς. Σχέδια στρατηγικής εκπονούνται σε πολλούς βασικούς τομείς και η υιοθέτησή τους προβλέπεται για το πρώτο εξάμηνο του Αν και είχε συμφωνήσει να διεξαγάγει ευρείες διαβουλεύσεις σε ορισμένους τομείς και είχε ζητήσει τη σχετική εμπειρογνωσία της ΕΕ, η σερβική κυβέρνηση θα πρέπει ακόμη να βελτιώσει τη διαδικασία διαβουλεύσεων με όλους τους ενδιαφερομένους, καθώς και να δώσει τον χρόνο στην κυβέρνηση για την αναγκαία εμπεριστατωμένη εξέταση του σχεδίου νομοθεσίας. 6

6 3.2. Εξελίξεις στην εκτέλεση των μεταρρυθμίσεων Όσον αφορά το κράτος δικαίου, τον Δεκέμβριο του 2012 εγκρίθηκε μια πρώτη σειρά νομοθετικών τροποποιήσεων κατόπιν προτάσεων των ομάδων εργασίας που είχαν συσταθεί τον Σεπτέμβριο του 2012 με τη συμμετοχή των κυριότερων ενδιαφερομένων. Οι νόμοι περί δικαστών και εισαγγελέων τροποποιήθηκαν, ώστε να εξασφαλιστεί η μονιμότητα των 900 δικαστικών λειτουργών που είχαν προσληφθεί το 2009 δοκιμαστικά. Επήλθαν τρεις σημαντικές τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα: ποινικοποίηση των κυκλωμάτων που καταχρώνται του δικαιώματος ασύλου σε ξένη χώρα αποποινικοποίηση της δυσφήμησης, μαζί με την αποποινικοποίηση «μη επιτρεπόμενων δημόσιων σχολίων για δίκες» και αναγνώριση ως επιβαρυντικής περίστασης ορισμένων εγκλημάτων «μίσους» για λόγους εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Το αδίκημα της «κατάχρησης εξουσίας» τροποποιήθηκε επίσης για να καθοριστεί λεπτομερέστερα ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται σε ιδιωτικούς φορείς. Οι ανοικτές υποθέσεις δυνάμει του άρθρου 359 του Ποινικού Κώδικα πρέπει τώρα να χαρακτηριστούν εκ νέου, ανάλογα με την περίπτωση, στο πλαίσιο νέων αδικημάτων του τμήματος του Ποινικού Κώδικα που αφορά το οικονομικό έγκλημα. Αυτό το τμήμα του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται ότι θα επανεξεταστεί εκ βάθους ώστε να γίνουν περαιτέρω τροποποιήσεις στο μέλλον. Η εφαρμογή του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας πρέπει να προετοιμαστεί προσεκτικά. Όσον αφορά τη δικαστική μεταρρύθμιση, η νέα σερβική κυβέρνηση ήρθε αντιμέτωπη με σειρά προβλημάτων μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, τον Ιούλιο του 2012, να αναστείλει τον επαναδιορισμό δικαστών και εισαγγελέων, με άμεση συνέπεια στην πράξη την ανάγκη επανένταξης περίπου 800 δικαστών (δηλ. του ενός τρίτου του συνολικού αριθμού). Η κατάσταση αυτή έδειχνε επίσης ότι ο αρχικός στόχος των σερβικών αρχών ήταν να θεσπίσουν επείγοντα μέτρα, τον Δεκέμβριο του 2012, πριν προβούν στην ανάπτυξη μιας μεσομακροπρόθεσμης προοπτικής, που θα κάλυπτε την εκπόνηση συνολικής στρατηγικής και θα διασφάλιζε, με τον τρόπο αυτό, διαρθρωτικές και βιώσιμες αλλαγές με στόχο ένα αμερόληπτο, ανεξάρτητο και αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα. Μετά τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου, του Ιουλίου 2012, τα ανώτατα δικαστικά και εισαγγελικά συμβούλια επαναδιόρισαν όλους τους δικαστές και εισαγγελείς που δεν είχαν επαναδιορισθεί προηγουμένως, σύμφωνα με την προθεσμία 60 ημερών που απαιτείται από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Μέχρι τώρα, οι δικαστικοί λειτουργοί επαναδιορίζονταν στα δικαστήρια στα οποία εργάζονταν προηγουμένως ή στα δικαιοδοτικά όργανα που τα αντικατέστησαν. Επί του παρόντος προβλέπονται προσαρμογές στα δίκτυα δικαστικών και εισαγγελικών γραφείων, οι οποίες αποσκοπούν στη διασφάλιση της βέλτιστης ανακατανομής επαναδιοριζόμενων δικαστών και της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ, αφενός, των ατομικών επιθυμιών τους και των συνταγματικών δικαιωμάτων να μη μεταφέρονται από έναν τόπο στον άλλο χωρίς τη συγκατάθεσή τους και, αφετέρου, των αναγκών ολόκληρου του δικαστικού συστήματος από πλευράς πρόσβασης και εγγύτητας. Υπάρχουν ακόμη μεγάλες ανισορροπίες στον φόρτο εργασίας των δικαστών και η διάρκεια των δικών εξακολουθεί να είναι υπερβολική σε πολλές περιπτώσεις. Η περαιτέρω μεταρρύθμιση του δικαστικού δικτύου απαιτεί μια σφαιρική ανάλυση της λειτουργίας του σημερινού δικτύου από πλευράς κόστους, αποτελεσματικότητας και πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Ένα σημαντικό μέτρο για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της μεταρρύθμισης είναι μια μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη στρατηγική για τον δικαστικό τομέα. Για την περίοδο , το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Διοίκησης σχεδιάζει νέα στρατηγική με τη στήριξη ομάδων εργασίας που συνέρχονται σε τακτική βάση και σύμφωνα με μια συμβουλευτική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν οι βασικοί 7

7 ενδιαφερόμενοι. Η κυβέρνηση προβλέπει να την ολοκληρώσει κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Θα καταγράψει τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά την εφαρμογή της προηγούμενης στρατηγικής του 2006 και θα στηριχθεί στις βασικές αρχές της ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της ποιότητας της δικαιοσύνης, των ικανοτήτων, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος. Θα πρέπει να αποσκοπεί στην ενίσχυση των ανώτατων δικαστικών και εισαγγελικών συμβουλίων του κράτους, ως των οργάνων που έχουν λάβει την εντολή από το Σύνταγμα να εγγυώνται την ανεξαρτησία του δικαστικού τομέα. Η στρατηγική πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει την έλλειψη πραγματικής δικαστικής ανεξαρτησίας που έχει διαπιστωθεί σε πολλές πτυχές του σημερινού συστήματος. Το σύστημα διορισμού και προαγωγής δικαστών δεν είναι ακόμη ανεξάρτητο ούτε από την εκτελεστική ούτε από τη νομοθετική εξουσία. Επιπλέον, τα συμβούλια πρέπει να καταστούν περισσότερο διαφανή ως προς τη λειτουργία τους, καθώς και να καθοριστούν οι ευθύνες των μελών τους. Μια συνολική στρατηγική που στηρίζεται σε πλήρη ανάλυση των ελλείψεων στο τρέχον πλαίσιο αποτελεί βασικό στόχο. Θα πρέπει να στηρίζεται σε μια σφαιρική διαδικασία όπου θα συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι και να κάνει πλήρη χρήση της διαθέσιμης βοήθειας. Η στρατηγική θα πρέπει να αποσκοπεί επίσης στην ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας της Δικαστικής Ακαδημίας για προσλήψεις βάσει προσόντων, καθώς και της αρχικής και συνεχούς κατάρτισης δικαστών και εισαγγελέων. Η στρατηγική πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω και να περιλαμβάνει λεπτομερή σχέδια για την ενίσχυση του πλαισίου προσλήψεων, αξιολόγησης και πειθαρχίας, καθώς και για την παρακολούθηση και την εκτίμηση της προόδου, τον προσδιορισμό υπεύθυνων οργανισμών, τον καθορισμό κατάλληλων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα της εφαρμογής της. Ένας άλλος στόχος προτεραιότητας είναι να καταρτιστεί ένα λειτουργικό σύστημα λογοδοσίας στον δικαστικό τομέα. Ως προς αυτό, το εισαγγελικό συμβούλιο του κράτους διεξάγει διαδικασία διαβουλεύσεων σχετικά με σχέδια κανόνων επαγγελματικής αξιολόγησης που εκδόθηκαν τον Φεβρουάριο του Μια διαδικασία διαβουλεύσεων κινήθηκε επίσης από το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο σχετικά με σχέδια κανόνων αξιολόγησης για δικαστές και προέδρους δικαστηρίων. Η εφαρμογή του σχεδίου δεοντολογικού κώδικα για εισαγγελείς που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2012 θα πρέπει να αρχίσει σύντομα. Ο δεοντολογικός κώδικας για δικαστές δεν έχει αρχίσει ακόμη να εφαρμόζεται συστηματικά. Ελήφθησαν μόνο ελάχιστες τελικές αποφάσεις βάσει των πειθαρχικών κανόνων που ενέκρινε το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο πριν από τρία χρόνια. Μετά την έγκριση των πειθαρχικών κανόνων τον Ιούλιο του 2012 από το εισαγγελικό συμβούλιο του κράτους, θα πρέπει να κινηθούν σύντομα οι πρώτες πειθαρχικές διαδικασίες. Η καταπολέμηση της διαφθοράς ήταν το κεντρικό στοιχείο των δραστηριοτήτων της κυβέρνησης από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, υποστηριζόμενων από ένα μήνυμα «μηδενικής ανοχής». Κινήθηκαν ορισμένες έρευνες, μεταξύ άλλων και για περιπτώσεις διαφθοράς υψηλού επιπέδου, εν μέρει για τις υποθέσεις προβληματικών ιδιωτικοποιήσεων που εντοπίστηκαν στο παρελθόν από το συμβούλιο κατά της διαφθοράς. Η Σερβία σημείωσε επίσης κάποια πρόοδο στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Ο επιχειρησιακός συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου παραμένουν σε ικανοποιητικό επίπεδο. Το μητρώο επιδόσεων της Σερβίας στην αποτελεσματική έρευνα, δίωξη και καταδίκη των δραστών αδικημάτων διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω, ενώ απαιτούνται συμπληρωματικοί ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι, μεταξύ άλλων, για την προστασία των μαρτύρων, τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες και την ειδική εισαγγελία για θέματα οργανωμένου εγκλήματος. 8

8 Για την περίοδο , προετοιμάζεται σχέδιο στρατηγικής όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η επεξεργασία αυτής της στρατηγικής αφορά όλους τους σχετικούς οργανισμούς και ενδιαφερομένους και λαμβάνει υπόψη θετικά παραδείγματα από την περιοχή. Αποσκοπεί τόσο σε μια διαρθρωτική προσέγγιση που θα ασχολείται με θέματα όπως η χρηστή διακυβέρνηση, ανεξάρτητα θεσμικά όργανα, ο εσωτερικός και εξωτερικός λογιστικός και λοιπός έλεγχος, η προστασία ατόμων που καταγγέλλουν δυσλειτουργίες, όσο και σε τομεακή προσέγγιση που θα αντιμετωπίζει τη διαφθορά σε ευαίσθητους τομείς, όπως η πολεοδομία και ο χωροταξικός σχεδιασμός, το δικαστικό σύστημα, η αστυνομία, η εκπαίδευση και η υγεία. Οι συμπληρωματικοί ρόλοι της υπηρεσίας κατά της διαφθοράς και του συμβουλίου κατά της διαφθοράς θα πρέπει να καθοριστούν καλύτερα για την εφαρμογή και την παρακολούθηση της στρατηγικής, και η διοργανική συνεργασία θα πρέπει να διευκολυνθεί. Η κυβέρνηση αποσκοπεί στο να ολοκληρώσει την στρατηγική την άνοιξη. Θα αρχίσουν οι προετοιμασίες για την επεξεργασία σχεδίου δράσης μετά τη δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο στρατηγικής. Όσον αφορά τον σεβασμό του ρόλου και την ανεξαρτησία βασικών θεσμικών οργάνων, πρέπει ακόμη να γίνουν μερικές βελτιώσεις. Οι εκθέσεις και συστάσεις ανεξάρτητων θεσμικών οργάνων δεν έτυχαν αρκετής προσοχής σε πολιτικό επίπεδο ούτε της κατάλληλης συνέχειας. Ο σεβασμός του ρόλου και της ανεξαρτησίας τους πρέπει επίσης να αποδεικνύεται με τη χορήγηση επαρκών και σταθερών πόρων. Ο Διαμεσολαβητής και ο αρμόδιος Επίτροπος για την ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες δημοσίου συμφέροντος και την προστασία των δεδομένων άρχισαν να συνεργάζονται με τη νεοσυσταθείσα κοινοβουλευτική επιτροπή εποπτείας των υπηρεσιών ασφαλείας, και, με βάση τις συστάσεις τους, το κοινοβούλιο ενέκρινε, τον Φεβρουάριο του 2013, τροπολογίες του νόμου για τη στρατιωτική ασφάλεια και τις υπηρεσίες στρατιωτικών πληροφοριών όσον αφορά την παρακολούθηση των επικοινωνιών από τις υπηρεσίες κρατικής ασφαλείας. Η Σερβία θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το νομικό της πλαίσιο κάνει σαφή διάκριση μεταξύ παρακολούθησης για τους σκοπούς εγκληματικών ερευνών και παρακολούθησης για λόγους κρατικής ασφάλειας, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές. Όσον αφορά την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η αποποινικοποίηση της δυσφήμησης (βλ. ανωτέρω) αποτελεί σημαντική εξέλιξη. Επιπλέον, τον Ιανουάριο του 2013, συγκροτήθηκε μια ad hoc επιτροπή, που απαρτίζεται από δημοσιογράφους, εκπροσώπους της αστυνομίας και της υπηρεσίας πληροφοριών ασφαλείας, στην οποία ανατέθηκε η διαλεύκανση υποθέσεων ανεξιχνίαστων δολοφονιών δημοσιογράφων. Όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής για τα μέσα ενημέρωσης, συστάθηκε μια ομάδα εργασίας με στόχο την εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου προκειμένου να εξαλειφθούν οι υπάρχουσες αντιφάσεις όσον αφορά τη σύσταση και τη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης. Δύο νόμοι βρίσκονται στο στάδιο κατάρτισης: ο νόμος για την ενημέρωση του κοινού και τα μέσα ενημέρωσης, που θα καλύπτει τους τομείς της ενημέρωσης του κοινού, της ιδιοκτησίας και της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης, καθώς και της διαπίστευσης ξένων ανταποκριτών και ο νόμος για τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, που θα καλύπτει τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Έγιναν ήδη τα πρώτα βήματα με τροπολογίες του νόμου για τις δημόσιες επιχειρήσεις, τα οποία καταργούν τη δυνατότητα των δημοσίων αρχών σε όλα τα επίπεδα να συγκροτούν δημόσιες επιχειρήσεις στον τομέα των μέσων ενημέρωσης. Το σχέδιο νόμου για την ενημέρωση του κοινού και τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται, επί του παρόντος, στο στάδιο δημόσιας διαβούλευσης. Ο νόμος αυτός θα πρέπει να εγγυάται τη διαφάνεια της χρηματοδότησης και τη ρύθμιση της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης, να εισάγει κατώτατα και ανώτατα όρια και να αναθέτει στην επιτροπή προστασίας του ανταγωνισμού κάποιο ρόλο στη διαδικασία. Γενικά, 9

9 πρέπει να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες που μεταδίδουν τα μέσα ενημέρωσης δεν είναι αρκετά αναλυτικές και ισόρροπες, ενώ η αυτολογοκρισία παραμένει διαδεδομένη. Εχει επίσης σημειωθεί σχετική πρόοδος στον τομέα των πολιτικών κατά των διακρίσεων όπου υπάρχει ήδη ένα συνολικό νομικό πλαίσιο, αλλά η εφαρμογή και η επιβολή του πρέπει ακόμη να βελτιωθούν με την καταβολή συνεχών προσπαθειών από τις αρχές με στόχο, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία ευνοϊκότερου κλίματος στην κοινωνία. Η αναγνώριση ως επιβαρυντικής περίστασης ορισμένων εγκλημάτων «μίσους» για λόγους εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή σεξουαλικού προσανατολισμού (βλ. ανωτέρω) αποτελεί ικανοποιητική εξέλιξη. Σχεδιάζεται μια συνολική στρατηγική για την καταπολέμηση των διακρίσεων για την περίοδο , για την οποία διεξάγονται διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους με σκοπό την υιοθέτησή της το δεύτερο τρίμηνο του 2013, και θα ακολουθήσουν σχέδια δράσης για την εφαρμογή της. Ο αρμόδιος Επίτροπος για την Προστασία της Ισότητας, εξέδωσε μια δημοσίευση με τίτλο «Δικαστική πολιτική προστασία από τις διακρίσεις» και ένα «Εγχειρίδιο για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην εργασία» με σκοπό να εφοδιαστούν τα νομικά επαγγέλματα και άλλοι ενδιαφερόμενοι με το κατάλληλο υλικό αναφοράς. Ορισμένες διατάξεις του σερβικού νόμου κατά των διακρίσεων του 2009 δεν είναι σύμφωνες με την οδηγία της ΕΕ κατά των διακρίσεων του 2001 και άρχισαν οι προετοιμασίες για την εναρμόνιση τέτοιων διατάξεων. Όσον αφορά την προστασία των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων και διεμφυλικών ατόμων (ΛΟΑΔ), οι δράσεις επιταχύνθηκαν. Γενικά παρατηρήθηκε περισσότερο ενεργή διεκπεραίωση υποθέσεων που αφορούσαν διακρίσεις κατά των ΛΟΑΔ, χάρη στην κατάρτιση της αστυνομίας, την ανάπτυξη δικαστικών πρακτικών και τη βελτίωση της συνεργασία με τα άτομα αυτά ως μάρτυρες. Εκδόθηκε η πρώτη απόφαση του εφετείου Novi Sad όσον αφορά την εισαγωγή διακρίσεων στον τόπο εργασίας κατά ατόμων βάσει του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Ο αρμόδιος Επίτροπος για την Ισότητα ανέπτυξε ιδιαίτερα έντονη δράση στην προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΔ. Γενικά, οργανώθηκαν πολλές δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σε θέματα διακρίσεων και ιδίως για τα δικαιώματα των ΛΟΑΔ, με ιδιαίτερη εστίαση σε φορείς επιβολής του νόμου και σε κοινωνικούς λειτουργούς. Τον Δεκέμβριο του 2012 διοργανώθηκε στο Βελιγράδι το πρώτο σεμινάριο στο πλαίσιο του περιφερειακού σχεδίου για τους ΛΟΑΔ του Συμβουλίου της Ευρώπης του Άρχισαν οι προετοιμασίες για την παρέλαση υπερηφάνειας του 2013 στο Βελιγράδι. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω και να υποστηριχθούν από ορατή πολιτική δέσμευση προκειμένου να ενθαρρυνθεί η καλύτερη ένταξη και προστασία των ΛΟΑΔ και να βελτιωθούν η ανοχή και η κατανόηση στη σερβική κοινωνία. Όσον αφορά την προστασία των μειονοτήτων, η Σερβία, προετοιμάζοντας τις εκλογές των συμβουλίων μειονοτήτων του 2014, άρχισε την αναθεώρηση του νόμου του 2009 για τα συμβούλια εθνικών μειονοτήτων, με σκοπό να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις ελλείψεις. Αυτό αποτελεί συνέχεια των συστάσεων του Διαμεσολαβητή και του Επιτρόπου για ελεύθερη πρόσβαση στις πληροφορίες δημοσίου συμφέροντος, ιδίως όσον αφορά την εκλογική διαδικασία και τους κανόνες που διέπουν τη συγκρότηση των συμβουλίων. Η Σερβία έλαβε επίσης μέτρα για να βελτιώσει την εφαρμογή του νομικού πλαισίου σε όλη την επικράτειά της. Εφαρμόστηκαν μέτρα για τηλεοπτικά προγράμματα στη ρουμανική γλώσσα στην ανατολική Σερβία και με επίσημες οδηγίες καθιερώθηκε ένα προαιρετικό γλωσσικό μάθημα ρουμανικής με πολιτιστικά στοιχεία που θα αρχίσει από το επόμενο σχολικό έτος, ενώ θα προηγηθούν πρότυπα μαθήματα με έναρξη τον Απρίλιο του Η κυβέρνηση κάλεσε την σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία να αρχίσει διάλογο με τη ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά δεν σημειώθηκε ακόμη καμία πρόοδος ως προς το ζήτημα της πρόσβασης σε θρησκευτικές τελετές στη ρουμανική. Στην περιοχή Sandzak, άρχισε η διδασκαλία, σε δημοτικά και 10

10 γυμνάσια, στη βοσνιακή γλώσσα. Στη νότια Σερβία, μετά τις πρόσφατες εντάσεις που σημειώθηκαν λόγω της ανέγερσης και απομάκρυνσης ενός μνημείου στο Presevo, καταβλήθηκαν νέες προσπάθειες για την αποκατάσταση αποτελεσματικού διαλόγου μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης κα των τοπικών αρχών, ώστε να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη, μεταξύ των οποίων και η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Στη νότια Σερβία, δόθηκαν συμπληρωματικά εκπαιδευτικά βιβλία για μαθήματα στην αλβανική γλώσσα. Από τον Σεπτέμβριο του 2012, τα μέλη της αλβανικής και της βοσνιακής μειονότητας και οι Ρομά απέκτησαν τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης στη δημόσια διοίκηση. Η Σερβία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για να εφαρμόσει πιο αποτελεσματικά το νομικό πλαίσιο σε ολόκληρη τη χώρα. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά την πρόοδο σ αυτόν τον τομέα. Όσον αφορά τους Ρομά, η Σερβία εξακολουθεί να παρακολουθεί ενεργά τα επιχειρησιακά συμπεράσματα του μεικτού σεμιναρίου Σερβίας-Επιτροπής του Ιουνίου 2011 για τους Ρομά. Ένα σεμινάριο παρακολούθησης προγραμματίζεται να λάβει χώρα αργότερα την άνοιξη. Σχετικά με την τεκμηρίωση σε αστικά θέματα, έχουν θεσπιστεί πλέον οι δύο αναγκαίοι νόμοι για να διασφαλιστεί η καταχώριση ή η συνεπακόλουθη εγγραφή «νομίμως αόρατων προσώπων», ενώ από τον Δεκέμβριο του 2012 άρχισαν νέες διαδικασίες για την εγγραφή τους. Τα μέτρα θετικής δράσης αυξήθηκαν στον εκπαιδευτικό τομέα και εξετάζονται περαιτέρω εξελίξεις του συστήματος βοηθών παιδαγωγών που επί του παρόντος αφορά 175 άτομα. Συνεχίστηκαν τα μέτρα για την υποστήριξη των ευκαιριών απασχόλησης των Ρομά. Όσον αφορά το σύστημα υγείας, 75 γυναίκες Ρομά εργάζονται ως διαμεσολαβητές υγείας στο πλαίσιο του Υπουργείου Κοινωνικών Υποθέσεων και Εργασίας, ενώ οι Ρομά μπορούν τώρα να εγγραφούν στο κέντρο κοινωνικής πρόνοιας εάν δεν έχουν μόνιμη διεύθυνση. Όσον αφορά τη στέγαση και τις αναγκαστικές εξώσεις, η Σερβία άρχισε τις προετοιμασίες για να ενσωματώσει τα σχετικά διεθνή πρότυπα στην εθνική νομοθεσία. Απαιτούνται περαιτέρω εντατικές προσπάθειες, μεταξύ άλλων και στον οικονομικό τομέα, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της στρατηγικής της Σερβίας για τους Ρομά και να αντιμετωπιστεί η δύσκολη κατάσταση των Ρομά οι οποίοι είναι συχνά θύματα μισαλλoδoξίας, κηρυγμάτων μίσους, ακόμη και επιθέσεων. Η σερβική κυβέρνηση εφήρμοσε επίσης μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη βελτίωση του οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μια σημαντική και θετική εξέλιξη ήταν η θέσπιση του νέου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις στα τέλη του Ο νόμος αυτός εναρμονίζει περαιτέρω τη σερβική νομοθεσία με το κεκτημένο και γενικά βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων, για παράδειγμα με την κεντρική διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων. Ενισχύει τα θεσμικά όργανα που είναι επιφορτισμένα με την επιβολή και την παρακολούθηση των κανόνων δημόσιων συμβάσεων. Θεσπίστηκαν νέοι κανόνες για την πρόληψη της διαφθοράς και τη σύγκρουση συμφερόντων. Γενικά, ο νόμος αυτός θα πρέπει να οδηγήσει σε πιο διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων και θα αυξήσει τον ανταγωνισμό. Η κυβέρνηση ενέκρινε διάφορα άλλα μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μεταξύ των οποίων και η κατάργηση περισσότερων από 130 οιονεί φόρων και τελών που επιβαρύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα, η τροποποίηση του νόμου για τον ΦΠΑ και η θέσπιση του νόμου που περιορίζει την προθεσμία τακτοποίησης των υποχρεώσεων σε ρευστό. Η από μακρού αναμενόμενη μεταρρύθμιση των κρατικά ελεγχόμενων εταιρειών ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2012, επιβάλλοντας προθεσμία 18 μηνών για την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσής τους. Οι τροπολογίες του νόμου για το εσωτερικό εμπόριο που εγκρίθηκαν τον Ιανουάριο του 2013 αποσκοπούν στη μείωση των εμποδίων εισόδου στην αγορά για τους λιανοπωλητές. 11

11 Η Σερβία άρχισε να εφαρμόζει την ενδιάμεση συμφωνία για το εμπόριο και συναφή με το εμπόριο θέματα την 1η Ιανουαρίου Η Σερβία έχει δημιουργήσει ικανοποιητικό μητρώο επιδόσεων όσον αφορά την εκτέλεση των υποχρεώσεών της στο πλαίσιο της ενδιάμεσης συμφωνίας και έχει αναλάβει τη δέσμευση να συζητήσει και να εξετάσει κάθε εκκρεμές ζήτημα. Η Σερβία προβαίνει επίσης με καλή πίστη στην προσαρμογή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ενόψει της προσχώρησης της Κροατίας στην ΕΕ. Υπάρχουν ακόμη εκκρεμή ζητήματα στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Ειδικότερα, πρέπει να αποδειχθεί περαιτέρω η ανεξαρτησία της επιτροπής ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων και να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων έχουν κοινοποιηθεί στην εν λόγω επιτροπή και εγκριθεί από αυτήν, ενώ θα πρέπει να συνεχιστεί η προσαρμογή των υφιστάμενων συστημάτων ενισχύσεων Περιφερειακή συνεργασία και διμερείς σχέσεις Μετά από ορισμένες δυσκολίες που παρατηρήθηκαν κατά τους πρώτους μήνες ανάληψης των καθηκόντων της, η σερβική κυβέρνηση αύξησε πρόσφατα τις επαφές της υψηλού επιπέδου με τις γειτονικές χώρες σε μια προσπάθεια να συμβάλει με θετικό τρόπο στην περιφερειακή συνεργασία. Όσον αφορά τις σχέσεις με την Κροατία, ο κροάτης Πρωθυπουργός, κατά την ιστορική επίσκεψη του στο Βελιγράδι στις 16 Ιανουαρίου 2013, συμφώνησε με τον σέρβο ομόλογό του να συνεργαστούν για την περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων και την ενίσχυση της συνεργασίας και να εργαστούν από κοινού επί ορισμένων θεμάτων, όπως η ένταξη στην ΕΕ, η οικονομία, οι πρόσφυγες, η οριοθέτηση των συνόρων, οι αγνοούμενοι και τα εγκλήματα πολέμου. Πραγματοποιήθηκαν επίσης πολλές συνεδριάσεις σε υπουργικό επίπεδο, ιδίως η επίσκεψη στο Ζάγκρεμπ του σέρβου Υπουργού Εξωτερικών τον Μάρτιο, και μια συμφωνία συνεργασίας για την ένταξη στην ΕΕ βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης. Οι σχέσεις με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη παρέμειναν καλές. Ο σέρβος Πρωθυπουργός επισκέφθηκε το Σεράγεβο τον Ιανουάριο του 2013 και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης μετέβη στο Βελιγράδι τον Φεβρουάριο του Τον Δεκέμβριο του 2012, ο σέρβος Πρόεδρος δέχθηκε τον επικεφαλής της Προεδρίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στο Βελιγράδι. Ένα μνημόνιο συμφωνίας για τη συνεργασία σχετικά με την ένταξη στην ΕΕ υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 2012 από τους δύο Υπουργούς Εξωτερικών. Ένα πρωτόκολλο συνεργασίας για τη δίωξη δραστών εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίας υπεγράφη τον Ιανουάριο του 2013 μεταξύ του σέρβου εισαγγελέα αρμόδιου για εγκλήματα πολέμου και της υπηρεσίας του εισαγγελέα της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης. Οι σχέσεις με το Μαυροβούνιο βελτιώθηκαν. Η επίσκεψη του σέρβου Προέδρου, τον Ιανουάριο 2013, πραγματοποιήθηκε μέσα σε θετικό κλίμα, κατά την διάρκεια της οποίας τονίστηκε ο σεβασμός της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Μαυροβουνίου. Οι σχέσεις με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας βελτιώθηκαν και ο σέρβος Πρωθυπουργός επισκέφθηκε τα Σκόπια, τον Ιανουάριο2013, ενώ με την ίδια ευκαιρία πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση των Υπουργών Δικαιοσύνης. Συμφωνήθηκε επίσης να πραγματοποιηθεί κοινή σύνοδος των δύο κυβερνήσεων τον Μάιο 2013 στο Βελιγράδι. Ο σέρβος Υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε τα Σκόπια τον Φεβρουάριο του 2013 όπου υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας κατά τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ με τον ομόλογό του. Επιπλέον, η Σερβία σημείωσε πρόοδο στην αποκατάσταση καλών σχέσεων με την Τουρκία. Η σημασία των σχέσεων Σερβίας-Τουρκίας για την περιοχή επιβεβαιώθηκε κατά την επίσκεψη του Προέδρου Nikolic στην Άγκυρα στις αρχές Φεβρουαρίου Της επίσκεψής αυτής είχε προηγηθεί η επίσκεψη του τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στο Βελιγράδι. 12

12 Οι σχέσεις της Σερβίας με τα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία, παρέμειναν καλές. Με την ευκαιρία της επίσκεψης του Υπουργού Εξωτερικών της Βουλγαρίας στη Σερβία, τον Δεκέμβριο 2012, ολοκληρώθηκε μια συμφωνία κοινωνικής ασφάλισης και συμφωνήθηκε επίσης να προετοιμαστεί μια συμφωνία για καλές γειτονικές σχέσεις. Δημιουργήθηκε ένα κοινό κέντρο επαφών για την αστυνομική και τελωνειακή συνεργασία στο συνοριακό σημείο ελέγχου Kalotina. Οι Πρωθυπουργοί της Σερβίας και της Βουλγαρίας υπέγραψαν συμφωνία για την εφαρμογή της διασύνδεσης φυσικού αερίου μεταξύ Σερβίας και Βουλγαρίας. Η επίσκεψη του σέρβου Προέδρου στην Ουγγαρία, τον Νοέμβριο 2012, πραγματοποιήθηκε μέσα σε θετικό κλίμα. Η Σερβία και η Ουγγαρία ενίσχυσαν τη συνεργασία τους στον τομέα των εσωτερικών υποθέσεων, ως μέρος των μέτρων που ελήφθησαν για να μετριαστεί η αύξηση των αβάσιμων αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ. Η Σερβία και η Ρουμανία συνέχισαν τη συνεργασία για την προστασία των μειονοτήτων σύμφωνα με το κοινό πρωτόκολλό τους του Μαρτίου Οι διαβουλεύσεις που συνεχίστηκαν υπό την αιγίδα του Ύπατου Αρμοστή του ΟΑΣΕ για τις Εθνικές Μειονότητες, κατέληξαν σε συμπεράσματα για ορισμένα μέτρα που ελήφθησαν ή πρέπει να ληφθούν στους τομείς των μέσων ενημέρωσης και της εκπαίδευσης, ενώ παρέμεινε εκκρεμές το ζήτημα των θρησκευτικών τελετών. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η Σερβία έλαβε πολύ σημαντικά μέτρα για την ορατή και βιώσιμη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου Η Σερβία συμμετέχει ενεργά και εποικοδομητικά στον διάλογο με την Πρίστινα που πραγματοποιείται με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ και άρχισε συζητήσεις για ολόκληρο το φάσμα ζητημάτων που είναι αναγκαία για την επίτευξη ορατής και βιώσιμης βελτίωσης των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο. Ο διάλογος μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, μετά τις σερβικές εκλογές, αναβαθμίστηκε σε μια πολιτική διαδικασία υψηλού επιπέδου με τη συμβολή της Ύπατης Εκπροσώπου. Μεταξύ Οκτωβρίου 2012 και τέλους Απριλίου 2013 πραγματοποιήθηκαν δέκα συνεδριάσεις. Πραγματοποιήθηκε επίσης συνεδρίαση στις 6 Φεβρουαρίου μεταξύ των Προέδρων Nikolic και Jahjaga. Συνεχίστηκε επίσης η εφαρμογή των συμφωνιών που επιτεύχθηκαν στον διάλογο μέχρι σήμερα. Η εφαρμογή της συμφωνίας για την αντιπροσώπευση του Κοσσυφοπεδίου σε περιφερειακά φόρουμ διασφαλίστηκε γενικά με ορόσημο την αποδοχή του Κοσσυφοπεδίου ως πλήρους μέλους του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας τον Φεβρουάριο του Όσον αφορά την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, τα κοινά προσωρινά σημεία διέλευσης που άνοιξαν και στις έξι πύλες έχουν τεθεί σε λειτουργία. Η συμφωνία για την προστασία τόπων θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Δεκεμβρίου 2012 εφαρμόζεται. Η συμφωνία για τις τελωνειακές σφραγίδες εξακολουθεί να εφαρμόζεται από τις δύο πλευρές. Σημειώθηκε καλή πρόοδος ως προς το ληξιαρχείο και η εφαρμογή πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο του Όσον αφορά το κτηματολόγιο, αμφότερες οι πλευρές βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία λήψης των αναγκαίων προπαρασκευαστικών μέτρων. Η συμφωνία για την αποδοχή πανεπιστημιακών τίτλων προχωρά ομαλά. Η συνεργασία της Σερβίας με την EULEX συνεχίστηκε και βελτιώθηκε σε ορισμένους τομείς. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να αρχίσουν την είσπραξη δασμών και να δημιουργήσουν ένα Ταμείο για την ανάπτυξη του βόρειου Κοσσυφοπεδίου. Στο δεύτερο μέρος του διαλόγου υψηλού επιπέδου, από τον Ιανουάριο του 2013, οι συνεδριάσεις των δύο Πρωθυπουργών εστιάστηκαν στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο με αποτέλεσμα τη μονογράφηση των συμφωνιών της 19 ης Απριλίου για την «Πρώτη συμφωνία για τις αρχές που διέπουν την εξομάλυνση των σχέσεων». Η συμφωνία αυτή προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι οι συζητήσεις 13

13 για την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες θα εντατικοποιηθούν από τις δύο πλευρές και θα ολοκληρωθούν μέχρι τις 15 Ιουνίου Πάνω σ αυτήν τη βάση, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Σερβία έχει τηρήσει τη βασική προτεραιότητα που συνίσταται στη λήψη μέτρων για ορατή και βιώσιμη βελτίωση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο. Η Σερβία δεσμεύτηκε επίσης να δώσει νέα ώθηση στις μεταρρυθμίσεις στους βασικούς τομείς του κράτους δικαίου, και ιδίως της δικαστικής μεταρρύθμισης, της πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς, της ανεξαρτησίας των βασικών θεσμών, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, της πολιτικής κατά των διακρίσεων, της προστασίας των μειονοτήτων και της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Οι σερβικές αρχές έδωσαν νέα προσοχή σε όλους αυτούς τους τομείς για τους οποίους άρχισαν να αναπτύσσουν μια συνολική και μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι μεταρρυθμίσεις σε αυτούς τους τομείς βρίσκονται στο στάδιο εκτέλεσης, με ιδιαίτερη εστίαση στον σχεδιασμό στρατηγικών, σχετικών σχεδίων δράσης και νομοσχεδίων. Η πρόοδος σ αυτούς τους τομείς θα πρέπει να συνεχιστεί για ένα χρονικό διάστημα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον δικαστικό τομέα που αντιπροσωπεύει τεράστια πρόκληση. Η σερβική κυβέρνηση επέδειξε τους τελευταίους μήνες τη δέσμευσή της για θετική συμβολή στην περιφερειακή συνεργασία, που υποστηρίχθηκε από ορισμένες επαφές υψηλού επιπέδου με γειτονικές χώρες. Υπενθυμίζοντας τα πορίσματα και τα συμπεράσματά της που διατυπώνει στη γνώμη της σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Σερβίας, του Οκτωβρίου 2011, στο έγγραφο στρατηγικής του Οκτωβρίου 2012 και στην έκθεση προόδου της Σερβίας, του 2012, η Επιτροπή καταλήγει στα εξής: Η Σερβία εκπληρώνει επαρκώς τα πολιτικά κριτήρια και τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Η Επιτροπή εμμένει στην εκτίμησή της όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, τις υποχρεώσεις στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και της Ενδιάμεσης Συμφωνίας για τον βαθμό ετοιμότητας της Σερβίας να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους. Η Επιτροπή, επομένως, συνιστά να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με τη Σερβία για την προσχώρησή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την πρόοδο της Σερβίας ως προς τη συμμόρφωση με τα κριτήρια προσχώρησης και τους όρους της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Η Επιτροπή υπενθυμίζει τις συστάσεις που διατύπωσε τον Οκτώβριο του 2012 ότι η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας θα εξεταστεί επίσης εντός του πλαισίου διεξαγωγής μελλοντικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Σερβία. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά, κατά τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, τις μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή τους στον τομέα του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών ελευθεριών, ειδικότερα της δικαστικής μεταρρύθμισης, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της πολιτικής κατά των διακρίσεων. Θα κάνει πλήρη χρήση των μέσων που διαθέτει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προσχώρησης, ειδικότερα τη νέα προσέγγιση που επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2011, όσον αφορά τα κεφάλαια που αφορούν τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, και τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια. 14