ÔÅÔÑÁÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÃÅÍÉÊÏÕ ÅÐÉÔÅËÅÉÏÕ ÁÅÑÏÐÏÑÉÁÓ. TÅÕ ÏÓ: Απρίλιος - Ιούλιος 2011, ÅÔÏÓ: 50ï

Transcript

1

2 ÔÅÔÑÁÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÃÅÍÉÊÏÕ ÅÐÉÔÅËÅÉÏÕ ÁÅÑÏÐÏÑÉÁÓ TÅÕ ÏÓ: Απρίλιος - Ιούλιος 2011, ÅÔÏÓ: 50ï ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ÅÊÄÏÓÇÓ ÄéïéêçôÞò Ó ïëþò ÐïëÝìïõ Áåñïðïñßáò Ôáîßáñ ïò (É) Ιωάννης Μανιαδάκης Ôçë.: , FAX: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Καθηγητής Âáóßëåéïò Ößëéáò (Ðñþçí ðñýôáíçò Ðáíôåßïõ Ðáíåðéóôçìßïõ) ÅÐÉÔÑÏÐÇ ÅÐÉËÏÃÇÓ ÕËÇÓ/ÓÕÍÔÁÊÔÉÊÇ ÏÌÁÄÁ Υποπτέραρχος (É) ε.α. Ιωάννης Παρλιάρης (πρώην Διοικητής ΣΠΑ) ÓìÞíáñ ïò (É) Δημήτριος Μυωτέρης (ÕðïäéïéêçôÞò ÓÐÁ) Αντισμήναρχος (Ι) Θωμάς Κυκίδης (Διευθυντής Μελετών ΣΠΑ) ÁíôéóìÞíáñ ïò (É) Παναγιώτης Μηταφίδης (ÔìçìáôÜñ çò êäïóçò Ðåñéïäéêþí) Ôçë.: ÏÑÈÏÃÑÁÖÉÊÏÓ & ÓÕÍÔÁÊÔÉÊÏÓ ÅËÅà ÏÓ ÄéäÜêôùñ Öéëïóïößáò Ðáíáãéþôá ÎçñïãéÜííç ÊÁËËÉÔÅ ÍÉÊÇ ÅÐÉÌÅËÅÉÁ - ÇËÅÊÔÑÏÍÉÊÇ ÅÐÅÎÅÑÃÁÓÉÁ Αρχισμηνίας (ΕΕΔΕ) Δομινίκη Σπάδα ÏÉÊÏÍÏÌÉÊÇ ÄÉÅÕÈÕÍÓÇ Ó ÏËÇ ÉÊÁÑÙÍ/ÅÐÏÐÔÇÓ ÏÉÊÏÍÏÌÉÊÙÍ ÕÐÇÑÅÓÉÙÍ Ôçë.: ÅÊÔÕÐÙÓÇ Õðçñåóßá Áåñïðïñéêþí Åêäüóåùí ÄÉÁÍÏÌÇ Ó ïëþ ÐïëÝìïõ Áåñïðïñßáò/ÔìÞìá êäïóçò Ðåñéïäéêþí

3 Τεχνικές δυσκολίες οδήγησαν στην αναβολή της έκδοσης του 91 ου τεύχους της «Αεροπορικής Επιθεώρησης». Το γεγονός αυτό μας οδήγησε στην απόφαση να επαυξήσουμε την ύλη του παρόντος τεύχους, ώστε να γίνει «διπλό» με 208 σελίδες, κάνοντάς το ταυτόχρονα, το μεγαλύτερο τεύχος «Αεροπορικής Επιθεώρησης» που έχει κυκλοφορήσει ποτέ. Αυτό έχει τη σημασία του στις στιγμές που βιώνουμε σήμερα και οι οποίες δημιουργούν την αίσθηση πως γύρω μας διεξάγεται ένας αδυσώπητος αγώνας, αισθάνεται κανείς πως διακυβεύονται πολύ περισσότερα από το δικαίωμα σε ένα πιο άνετο ή ακόμα θα μπορούσε να ειπωθεί πιο «νωχελικό» τρόπο ζωής. Φαίνεται σαν να τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η ακεραιότητα του πνεύματος και της ψυχής μας, στην υπεράσπιση της οποίας θα πρέπει να «πέσουμε» μαχόμενοι, σαν σε σύγχρονες Θερμοπύλες. Για αυτό και επιλέχτηκε για την έναρξη του παρόντος τεύχους το εξαίσιο ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Θερμοπύλες». Το ποίημα αυτό είναι περισσότερο από ποτέ επίκαιρο, ειδικότερα σήμερα που φαίνεται πως όλο και αυξάνεται ο αριθμός αυτών που κρατούν την ψυχραιμία τους και μάχονται για την υπεράσπιση αυτών των «πυλών». Εξέχον παράδειγμα, οι εκπληκτικές επιδόσεις των συναδέλφων μας σε διεθνή σχολεία, όπως το TLP στο Albacete της Ισπανίας, όπου λίαν προσφάτως η αποστολή της 340Μ της 115ΠΜ από τη Σούδα, διαφήμισε τις ικανότητες των ιπταμένων μας σε όλη την υφήλιο. Η ύλη λοιπόν του ανά χείρας «διπλού» τεύχους ξεκινάει με την παρουσίαση της υπόψη αποστολής, η οποία Π Ρ Ο Λ Ε Γ Ο Μ Ε Ν Α Τ Ε Υ Χ Ο Υ Σ ολοκληρώθηκε στις αρχές του περασμένου Απρίλιου. Στη συνέχεια ακολουθεί η περιγραφή από τον Καθηγητή Κο Βασίλειο Φίλια της βρετανικής επίθεσης με τορπιλοπλάνα εναντίον του Ιταλικού στόλου στον κόλπο του Τάραντα. Η επίθεση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την κυριαρχία του βρετανικού στόλου στη Μεσόγειο και αποτέλεσε το υπόδειγμα για τη σχεδίαση της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ. Η ύλη συνεχίζεται με το Γ μέρος της μελέτης του κου Βασίλη Κυρατζόπουλου για τις μειονότητες στο Ωθωμανικό κράτος και στην Τουρκική Δημοκρατία κατά τον 20 ο αιώνα. Το επόμενο θέμα είναι η συμβολή της Ελληνικής στην Αγγλική και τη διεθνή επιστημονική ορολογία από τον κο Αριστείδη Κωνσταντινίδη, το οποίο θα παρουσιαστεί σε δύο μέρη, ενώ ο Καθηγητής Κος Ευάγγελος Πρόντζας μας σχολιάζει την πρόκληση την οποία φέρνει στο προσκήνιο η πρόσφατη κρίση για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Ακολουθεί η παρουσίαση από τον Ασμχο (Ι) Χαρίτωνα Χαρούση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Στη συνέχεια ο Επγος (Ι) Απόστολος Παπαδόπουλος μας εισάγει στην τεχνολογία μιας κατηγορίας «εξωτικών» όπλων, των βομβών ηλεκτρομαγνητικού παλμού, ενώ ο Πχης (ΠΝ) Δημήτριος Δαλακλής, μας προσφέρει μια γεωοικονομική ανάλυση του φαινόμενου της Σομαλικής πειρατίας. ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ

4 Ακολουθεί ο Επγος (ΜΗ) Κωνσταντίνος Ζηκίδης ο οποίος θα μας παρουσιάσει τις εξελίξεις στα ραντάρ τεχνολογίας AESA για μαχητικά αεροσκάφη και ο Σμχος (Ι) Δημ. Κουτσουράκης, ο οποίος ήταν αρχηγός της αποστολής ενός CL-415 της ΠΑ για την κατάσβεση της μεγάλης πυρκαγιάς στα διυλιστήρια της Κωνσταντινούπολης, μετά τον μεγάλο σεισμό του 1999 και θα μας περιγράψει τα γεγονότα γύρω από αυτή την πολύ σημαντική αποστολή. Ο κος Κυριάκος Παλουλιάν μας παρουσιάζει στη συνέχεια, ένα σύντομο ιστορικό από την αεροπορική διαδρομή του α/φους DO-28D, το οποίο προσφάτως αποσύρθηκε από την ενεργό δράση της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Η ύλη του παρόντος τεύχους ολοκληρώνεται με την ελληνική έκδοση του βιβλίου «The Flying Greek» («Ο ιπτάμενος έλληνας»), του Σπύρου Πισσάνου, ο οποίος έγινε άσσος με τα χρώματα της USAF, στον Β ΠΠ. Τελειώνοντας, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι, στο σημαντικότατο άρθρο του Στρατηγού ε.α. Δημήτρη Αλευρομάγειρου για τη δράση του 336 Τάγματος της Κυπριακής Εθνοφυλακής για τη διατήρηση της Λευκωσίας, στην αρχή του άρθρου χρησιμοποιήθηκε εκ παραδρομής μία φωτογραφία η οποία στην πραγματικότητα απεικόνιζε προσωπικό της ΕΛΔΥΚ και όχι του υπόψη τάγματος. Το γεγονός αυτό επισημάνθηκε από τον ίδιο τον κύριο Αλευρομάγειρο, ο οποίος και ζήτησε την καταχώρηση της παρούσας διόρθωσης, ώστε να αποκατασταθεί η αλήθεια. Η φωτογραφία η οποία χρησιμοποιήθηκε εκ παραδρομής στο άρθρο του Στγού ε.α. Αλευρομάγειρου ως εμφανίζουσα προσωπικό του 336 Τάγματος της Κυπριακής Εθνοφυλακής, ενώ στην πραγματικότητα το υπόψη προσωπικό είναι της ΕΛΔΥΚ. 2 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

5

6 Ðåñéå üìåíá 6 8 ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ Κωνσταντίνος Καβάφης Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP MAΡ-ΑΠΡ 2011, ALBACETE AFB, ΙΣΠΑΝΙΑ 36 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ (Α ΜΕΡΟΣ) Αριστείδης Κωνσταντινίδης Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΑΡΑΝΤΑ (11/11/1940) Καθηγητής Βασίλειος Φίλιας ΟΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ (Γ Μέρος) Βασίλης Κυρατζόπουλος 68 ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ Καθηγητής Ευάγγελος Πρόντζας 102 ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ασμχος (Ι) Χαρίτων Χαρούσης 4 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

7 114 ΒΟΜΒΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΠΑΛΜΟΥ Επγός (Ι) Απόστολος Παπαδόπουλος 134 ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΟΜΑΛΙΚΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ Πχης (ΠΝ) Δημήτριος Δαλακλής 156 RADAR ΜΑΧΗΤΙΚΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΤΥΠΟΥ AESA (ACTivE ELECTRoNiCALLY SCANNED ARRAY) Επγός (ΜΗ) Κωνσταντίνος Ζηκίδης Διδάκτωρ Ε.Μ.Π 174 Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΕΡΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ (18/8/1999) Σμήναρχος (Ι) Δημήτριος Κουτσουράκης Επιπυραγός Κάλλι Σαίνη PhD 194 Do - 28D ΤΗΣ 355 ΜΟΙΡΑΣ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Κυριάκος Παλουλιάν 202 ΣΤΗΒ ΠΙΣΑΝΟΣ, Ο ΙΠΤΑΜΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ CoL. STEvE N. PiSANoS USAAF (RET.) Ασμχος (Ι) Χαρίτων Χαρούσης ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5

8 6 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ

9 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ 7

10 Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP ΜΑΡ - ΑΠΡ 2011, ALBACETE AFB, ΙΣΠΑΝΙΑ Ένας αμερικανός άσσος του Β ΠΠ, διοικητής μια μοίρας αεροσκαφών τύπου Corsair της Ναυτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, είχε κάποτε πει ότι το πιο δύσκολο πράγμα για έναν ιπτάμενο μαχητικών στον πόλεμο, είναι να κρατήσει τα λογικά του και την ψυχραιμία του μέσα στη μάχη, την ώρα που οι σύντροφοί του πέφτουν φλεγόμενοι από τα ίδια εχθρικά πυρά μέσα στα οποία πετάει και αυτός, κάνοντας την ίδια αποστολή με αυτόν και χειριζόμενοι τα αεροσκάφη τους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με αυτόν. Αυτό ακριβώς συνέβη και στους ιπτάμενους της 340Μ της 115ΠΜ η οποία βρίσκεται στην Αεροπορική Βάση της Σούδας, στην Κρήτη, μόλις πέρσι, εν καιρώ ειρήνης. Η 340Μ διαθέτει αεροσκάφη τύπου F-16 Blk 52+ και βραβεύτηκε τον Ιούλιο του 2010, ως η ασφαλέστερη μοίρα του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας για το Μια επίδοση, η οποία αποτελεί καρπό μεγάλων κόπων από όλο το προσωπικό ιπτάμενο και τεχνικό. Μόλις ένα μήνα μετά, στα τέλη Αυγούστου η Μοίρα θα εμπλακεί σε ένα τραγικό ατύχημα, το οποίο έγινε στη διάρκεια μιας δύσκολης άσκησης εναέριας μάχης με πολλά αεροσκάφη και το οποίο είχε αποτέλεσμα τον θάνατο δύο έμπειρων χειριστών, ο ένας εκ των οποίων μάλιστα ήταν και εμπειρότατος εκπαιδευτής. Μόνο όποιος έχει ζήσει μια τέτοια εμπειρία, μπορεί να καταλάβει την κόλαση από την οποία πέρασαν αυτοί οι άνθρωποι. Οι νεκρώσιμες ακολουθίες, η νοσταλγία για τους χαμένους συναδέλφους, η αναπόληση αγαπημένων στιγμών το προσωπικό των πολεμικών μοιρών περνάει πάρα πολύ χρόνο, απομονωμένο αναμένοντας και αντιμετωπίζοντας τον «εχθρό»- η διαδικασία της διερεύνησης του ατυχήματος, η αναπόφευκτη αμφισβήτηση ικανοτήτων και εμπειριών στην προσπάθεια επαναδιαμόρφωσης ενός ασφαλούς περιβάλλοντος εκτέλεσης των αποστολών, όλα αυτά, διαμορφώνουν ένα σχεδόν δυσβάσταχτο φορτίο για τους ιπταμένους και όχι μόνο- της Μοίρας, τη στιγμή που το έργο και οι αποστολές συνεχίζονται με μάλλον αμείωτο ρυθμό, καθόσον οι απαιτήσεις και οι απειλές συνεχίζουν να υπάρχουν. 8 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

11 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 9

12 Και ακόμα περισσότερο υπό το πρίσμα της συγκεκριμένης συγκυρίας, όπου εκτός από τα δυσβάσταχτα μέτρα που συνόδευσαν την οικονομική κρίση που μαστίζει τη Πατρίδα μας, αμφισβητείται το κύρος και η αξία του Ελληνισμού γενικότερα, αλλά και η προσπάθεια και οι αγωνίες ανθρώπων, όπως το προσωπικό της ΠΑ, το οποίο έχει αφιερώσει τα νιάτα του και τη ζωή του ολόκληρη στην υπηρεσία της Πατρίδας. Μια αμφισβήτηση τόσο φραστική, όσο και ουσιαστική. Μετά από όλα αυτά, μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η 340Μ συμμετείχε με δύο εκπαιδευόμενους σε ρόλο Δίωξης-Βομβαρδισμού, υποστηριζόμενους από άλλους ιπτάμενους και τεχνικό προσωπικό στην άσκηση ΝΑΤΟϊκού επιπέδου TLP, στο Albacete της Ισπανίας. Το προσωπικό της 340Μ όχι μόνο κράτησε τα λογικά του και την ψυχραιμία του, αλλά έδωσε και τον καλύτερο του εαυτό, πετυχαίνοντας την ολοκλήρωση της απαιτητικότατης πολυεθνικής άσκησης με τα καλύτερα ποσοστά επιτυχίας επί των αντικειμενικών σκοπών που του ανατέθηκαν, από όλα τα πληρώματα των χωρών που συμμετείχαν και μάλιστα με πιο προηγμένα αεροσκάφηχωρίς να υποστεί απώλειες από τις εικονικές απειλές! Τι μπορεί να πει κανείς? Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι επιφυλάσσει το μέλλον. Τα τραγικά γεγονότα είναι μέρος της ζωής, μας το δίδαξαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και οι ιπτάμενοι της ΠΑ γαλουχούνται από την πρώτη ημέρα στη Σχολή Ικάρων για να είναι προετοιμασμένοι για τέτοια γεγονότα. Αυτή τη στιγμή όμως, οφείλουμε όλοι να υποκλιθούμε μπροστά στο μεγαλείο του αγώνα, τον οποίο όλο μεν το προσωπικό της ΠΑ δίνει, αλλά στα πρόσωπα των συγκεκριμένων πρωταγωνιστών, βρήκε τη δεδομένη στιγμή ένα ταπεινό, πλην μεγαλειώδη, εκφραστή. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!! ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

13 Για την ιστορία λοιπόν, να αναφέρουμε ότι, η 340Μ συμμετείχε στο 2 ο /2011 Flying Course i του TLP ii, που διεξήχθη από 7 Μαρτίου έως 1 Απριλίου. Για τον σκοπό αυτόν, μεταστάθμευσαν από την Αεροπορική Βάση της Σούδας στην Αεροπορική Βάση του Albacete iii της Ισπανίας 4 αεροσκάφη F-16C Blk52+, με 6 ιπταμένους και 34 τεχνικούς. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν, επίσης, η Πολωνία με αεροσκάφη F-16C Blk52+, η Δανία με F-16A MLU, οι ΗΠΑ με F-15E Strike Eagle, η Ιταλία με EF-2000 Typhoon και PA-200 Tornado και η Γαλλία με Mirage Τον ρόλο των αντίπαλων αεροσκαφών (Red Air) ανέλαβαν αεροσκάφη F-18 της Ελβετίας, Alpha Jet της Γαλλίας, EF-2000 Typhoon της Ισπανίας, F-15E των ΗΠΑ, καθώς και τα 2 από τα 4 αεροσκάφη της 340Μ. Σκοπός του σχολείου είναι η εκπαίδευση των ιπταμένων του ΝΑΤΟ στη συγκρότηση και την ηγεσία μικτών σχηματισμών (COMAO), καθώς και η εξοικείωση και συνεργασία αυτών, αλλά και του προσωπικού άλλων ειδικοτήτων που συμμετέχει, με τις διαδικασίες ΝΑΤΟ. Συγκροτήθηκαν συνολικά 12 COMAO, εκ των οποίων τα 3 νυκτερινά, εκτελώντας αποστολές AI, OCA, Slow Mover Protection/ Attack, TST, DEAD, No Flying Zone, CAS, PR και CSAR iv. Ως «Course Participants» v συμμετείχαν ο Σμηναγός (Ι) Σωτήριος Στράλης και ο Σμηναγός (Ι) Ιωσήφ Δασκαλομαρκάκης, ενώ σε ρόλο «Red Air» vi ως εκπαιδευτικά βοηθήματα για όλους τους συμμετέχοντες, ο Σμηναγός (Ι) Νίκος Ζάρλας και ο Σμηναγός (Ι) Ιωάννης Πιτσούλης, ενώ ο Υποσμηναγός (Ι) Ιωάννης Πολίτης συμμετείχε ως Mission Planner vii. Tην ευθύνη του τεχνικού προσωπικού είχε ο Επισμηναγός (ΜΑ) Δημήτρης Πέππας, ενώ επικεφαλής και υπεύθυνος για τον συντονισμό του κλιμακίου, ήταν ο Σμηναγός (Ι) Χριστόφορος ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 11

14 Ψαράκης. Η 340Μ, επέδειξε το υψηλό επίπεδο ικανότητας των ιπταμένων της ΠΑ, επιτυγχάνοντας την πρώτη θέση, μεταξύ των συμμετεχόντων, σε αποστολές Αέρος-Εδάφους, ενώ παράλληλα, σημείωσε τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας, σε βολές Αέρος- Αέρος, και όλα αυτά χωρίς καθόλου απώλειες από εχθρικά πυρά! Επιχειρώντας να μεταφέρουμε το κλίμα που επικρατούσε κατά την διάρκεια της εκπαιδευτικής σειράς, ακολουθεί μια συνοπτική αναφορά στο συνολικό πρόγραμμα που ακολουθήθηκε, ακαδημαϊκό καθώς και πτητικό. Ακαδημαϊκή Εκπαίδευση Η ακαδημαϊκή εκπαίδευση του σχολείου πραγματοποιήθηκε εντός δύο ημερών πριν την έναρξη των πτήσεων της σειράς. Οι διαλέξεις για τις αποστολές CSAR και ASuW (Offensive TASMO) viii, έγιναν την ημέρα πριν την εκτέλεση των αποστολών αυτών. Οι διαλέξεις περιλάμβαναν μεγάλη ποικιλία αντικειμένων, από την παρουσίαση δυνατοτήτων των αεροσκαφών και συστημάτων των συμμετεχόντων ως την εισαγωγή στα Νατοϊκά επιχειρησιακά εγχειρίδια και την εμβάθυνση σε τακτικό επίπεδο. Σημειώνεται πως ιδιαίτερη σημασία δόθηκε σε θέματα ασφαλείας πτήσεων και τήρησης των εκπαιδευτικών κανόνων εμπλοκής. Πτητική Εκπαίδευση Πριν από την έναρξη της πτητικής εκπαίδευσης, παραδόθηκαν στους εκπαιδευόμενους τα SPINS ix, τα οποία περιλάμβαναν όλα τα απαραίτητα για τη σχεδίαση των αποστολών όπως γενικές οδηγίες σχεδίασης, κανόνες τοπικής εναέριας κυκλοφορίας, κανόνες εμπλοκής. Το ημερήσιο πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της πτητικής εκπαίδευσης, υπολογιζόταν έτσι ώστε να τηρείται «CREW REST» x 12 ωρών για όλους. Κάθε ημέρα, καθοριζόταν από την προηγούμενη ένας σχηματισμός ο οποίος παρου- 12 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

15 σιαζόταν 30 νωρίτερα από τους υπόλοιπους και ήταν υπεύθυνος για την ανάλυση του στόχου και τον καθορισμό των κάλλιστων όπλων. Η γενική ενημέρωση ξεκινούσε συνήθως, κάθε ημέρα στις 09:30Z (ώρα UTC, δηλαδή ώρα Γκρήνουιτς: 10:30 ώρα Ισπανίας) με μετεωρολογική ενημέρωση. Στη συνέχεια αναλύονταν οι περιοχές πτήσεων, οι περιορισμοί, oι κανόνες εκπαίδευσης και τα KILL REMOVAL xi και κατόπιν γινόταν ο διαχωρισμός των «BLUE» (φίλιες δυνάμεις) και «RED AIR». Ακολουθούσε η ενημέρωση του Αξκου Πληροφοριών για τις απειλές και τις δυνατότητες του αντιπάλου, καθώς και η ενημέρωση του συνδέσμου με το GCI xii, σχετικά με τις δυνατότητες του φίλιου ΣΑΕ στην περιοχή ενδιαφέροντος. Ακολούθως, όλοι οι «BLUE» συμμετέχοντες μετακινούνταν στην αίθουσα σχεδίασης, όπου γινόταν η αποδέσμευση της TTO «TRAINING TASKING ORDER» xiii, οριζόταν ο MC xiv της αποστολής και ξεκινούσε η διαδικασία της σχεδίασης. Τον ρόλο του «COMAO COORDINATOR» (συντονιστής), αναλάμβανε ένας εκπαιδευτής του TLP, οποίος ονομαζόταν «GENERAL OF THE DAY» και ήταν υπεύθυνος για τυχόν αλλαγές, διευκρινήσεις, παροχή «ROLEX» xv ή άλλου αιτήματος από τον MC. Το τυπικό χρονοδιάγραμμα που εφαρμοζόταν ήταν (όλες οι ώρες ZULU): (1). 09:30: Γενική Ενημέρωση (2). 10:00: Αποδέσμευση TTO (3). 10:05: Brainstorming (4). 10:50: Γενική θεώρηση της αποστολής (5). 11:00: Σχεδίαση (6). 12:00: Γενική Ενημέρωση (7).13:00: Επιμέρους ενημερώσεις υποσχηματισμών (8). 13:10: STEP BRIEFING xvi (9). 13:15: STEP xvii (10).14:15: Απογείωση (11).16:00: Τελευταία προσγείωση Για τους «RED AIR» ένας εκπαιδευτής του TLP καθόριζε την εξομοίωση των RED αεροσκαφών με αντίστοιχα του ανατολικού τύπου, διευκρίνιζε τον φερόμενο οπλισμό, ανέλυε λεπτομερώς το σχέδιο δράσης τους και τέλος όριζε τον αρχηγό, όταν συμμετείχαν περισσότεροι σχηματισμοί. Ο φερόμενος οπλισμός μεταβαλλόταν καθημερινά ανάλογα με το σενάριο. Στην περίπτωση που εμπλέκονταν περισσότεροι σχηματισμοί, ο υπεύθυνος αρχηγός έκανε την ενημέρωση της αποστολής, ενώ αν συμμετείχαν αεροσκάφη από άλλες ισπανικές Βάσεις, η ενημέρωση γινόταν μέσω TELE-BRIEFING xviii. Μετά την Π/Γ, κάθε σχηματισμός σημείωνε την ώρα εισόδου του στο κτήριο, και συμπλήρωνε τα Α/Α και A/G SHOT LOGs xix. Εξήντα λεπτά, μετά την είσοδο του τελευταίου σχηματισμού, ξεκινούσε η απενημέρωση της σχεδίασης, στην οποία οι αρχηγοί των υποσχηματισμών, ο MC και ο «GENERAL of the DAY», έκαναν κριτική για τη φάση της σχεδίασης και της ενημέρωσης. Ακολουθούσε η απενημέρωση ACMI xx, και η ανάλυση -ι ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 13

16 αξιολόγηση, όλων των βολών A/A και A/G, το οποίο διαρκούσε περίπου μία ώρα. Στη συνέχεια, ακολουθούσε το EXECUTION DEBRIEFING, στο οποίο ο σύνδεσμος του GCI, οι αρχηγοί υποσχηματισμών και τέλος ο MC, α- ναφέρονταν σε προβλήματα κατά τη φάση της εκτέλεσης της αποστολής, στην επίτευξη ή όχι των αντικειμενικών σκοπών και στα «LESSONS LEARNED, στα διδάγματα από την άσκηση. Τέλος, ο «GENERAL of the DAY», ανέφερε τα δικά του συμπεράσματα σχετικά με την επίτευξη των τεθέντων Αντικειμενικών Σκοπών (ΑΝΣΚ) και έκανε κριτική μαζί με τον υπεύθυνο εκπαιδευτή της αποστολής. Ανάλυση Αποστολών Στη διάρκεια της εκπαίδευσης, σχεδιάστηκαν 15 αποστολές και εκτελέστηκαν οι 12. Σ αυτές, συμπεριλαμβάνεται το σύνολο σχεδόν, των νατοϊκών αποστολών και συγκεκριμένα: AIR INTERDICTION (AI), TIME SENSI- TIVE TARGETING (TST), COUNTER SURPRISE xxi, SLOW MOVER PRO- TECTION, NO FLY ZONE, ANTISUR- FACE WARFARE (ASuW), COMBAT SEARCH AND RESCUE (CSAR), PER- SONNEL RECOVERY (PR), STRIKE COORDINATION AIR RECONNAIS- SANCE (SCAR) και CLOSE AIR SUP- PORT (CAS). Αναλυτικά, οι αποστολές είχαν ως εξής: (1) Αποστολή Ν ο 1 (FAM DAY) Η Μοίρα είχε ρόλο OCA, σε συνεργασία με αεροσκάφη EF-2000 και M , με ΑΝΣΚ την προστασία COMAO. Το σενάριο έδινε ως στόχο A/Δ, από όπου επιχειρούσαν εχθρικά αεροσκάφη. Συστήματα εδάφουςαέρος απειλούσαν τα φίλια αεροσκάφη, ενώ ταυτόχρονα υπήρχε και εναέρια απειλή. (2) Αποστολή Ν ο 2 (TACTICAL INTRO) Η Μοίρα είχε ρόλο ΑΙ σε COMAO 14 αεροσκάφη, με στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις πλησίον κατοικημένης περιοχής, που προστατευόταν από συστήματα εδάφους αέρος. Σε ρόλο συνοδείας ήταν 2 αεροσκάφη 14 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

17 EF-2000 και 2 M Πριν την τροχοδρόμηση των αεροσκαφών, δόθηκε επεισόδιο υδραζίνης για την εκπαίδευση του εμπλεκόμενου προσωπικού. (3) Αποστολή Ν ο 3 (COUNTER SURPRISE) Το σενάριο προέβλεπε διέλευση από ουδέτερη χώρα. Η Μοίρα είχε ρόλο ΑΙ σε COMAO που προστατευόταν από 2 αεροσκάφη EF-2000 και 2 F-16. Σε ρόλο GREEN AIR (αεροσκάφη ουδέτερης χώρας), ήταν 2 αεροσκάφη Μ2000-5, και θα έπρεπε να εκτελέσουν αναγνώριση στα BLUE αεροσκάφη. Η αποστολή ματαιώθηκε λόγω καιρού στην περιοχή πτήσεων. (4) Αποστολή Ν ο 4 (OPPOSING PACKS) Στην αποστολή αυτή, το σενάριο προέβλεπε τη δημιουργία ενός BLUE COMAO αποτελούμενο από αεροσκάφη OCA, AI και RECCE xxii, καθώς και την επάνδρωση φίλιας FAOR xxiii από 4 αεροσκάφη CAP xxiv (2 αεροσκάφη EF-2000 και 2 αεροσκάφη F- 16). Παράλληλα, είχε συσταθεί και ένα RED COMAO το οποίο, τυχαία, θα διερχόταν από την φίλια περιοχή. Έτσι τα αεροσκάφη DCA xxv θα έπρεπε να εκτελέσουν αναγνώριση στο RED COMAO. Η Μοίρα είχε ρόλο ΑΙ στο BLUE COMAO. (5) Αποστολή Ν ο 5 (SLOW MOVER) Η αποστολή αυτή, είχε ως σκοπό την προστασία SLOW MOVER. Το BLUE COMAO αποτελούνταν από αεροσκάφη AI, OCA, ESCORT και 1 αεροσκάφος P-180 σε ρόλο SLOW MOVER, τα οποίο είχε ως αποστολή την απομάκρυνση φίλιων επιστημόνων από γειτονική εχθρική περιοχή. Επίσης, θα εκτελούταν αποστολή TST εναντίον απειλής για το COMAO. Τα RED αφη θα εκτελούσαν HVAA xxvi ATTACK στο αεροσκάφος SLOW MOVER. Η Μοίρα είχε ρόλο AI. ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 15

18 (6) Αποστολή Ν ο 6 (NO FLY ZONE) Το σενάριο προέβλεπε τη δημιουργία NO FLY ZONE, καθώς και τη σύσταση COMAO σε αποστολή TST με δυνατότητα διαφοροποίησης των επιλογών αντίδρασης. Τα RED αεροσκάφη θα παραβίαζαν τη NO FLY ZONE. Η Μοίρα είχε ρόλο ΑΙ. (7) Αποστολή Ν ο 7 (LOW LEVEL) Στην αποστολή αυτή, η Μοίρα είχε τον ρόλο του MC. Εκτελέστηκε σχεδίαση της αποστολής με την καθοδήγηση Έλληνα εκπαιδευομένου καθώς και ενημέρωση από αυτόν, όπως άλλωστε προβλέπεται για τον εκάστοτε MC. Το σενάριο απαιτούσε από το φίλιο COMAO την κάθοδο και διείσδυση στην εχθρική περιοχή από χαμηλό ύψος για προσβολή των στόχων με ταυτόχρονη αποφυγή των απειλών. (8) Αποστολή Νο8 (ASuW-OFF. TASMO) Την ημέρα αυτή σχεδιάστηκε αποστολή ASuW, αλλά δεν εκτελέστηκε, λόγω κωλύματος της Γαλλικής Φρεγάτας στόχου. (9) Αποστολή Ν ο 9 (NIGHT INTRO) Η Μοίρα πέταξε σε ρόλο OCA, με αντικειμενικό σκοπό την προστασία του φίλιου COMAO, το οποίο αποτελούταν από 14 αεροσκάφη. (10) Αποστολή Ν ο 10 (NIGHT TST) Στο φίλιο COMAO στην αποστολή αυτή, ανατέθηκε στόχος που προστατευόταν από συστήματα όπλων εδάφους-αέρος. Για τον σκοπό αυτό σχεδιάστηκαν αποστολές καταστολής της εχθρικής αεράμυνας με υποστήριξη από εικονική αποστολή SEAD. Η Μοίρα είχε ρόλο OCA. Η αποστολή ματαιώθηκε λόγω καιρού στην περιοχή πτήσεων. 16 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

19 (11) Αποστολή Νο11 (NIGHT DYNAMIC TGT) Στην αποστολή αυτή, η Μοίρα είχε και πάλι τον ρόλο του MC. Ο στόχος ήταν φάλαγγα οχημάτων που κινούνταν εντός της εμβέλειας συστημάτων εδάφους αέρος. Σχεδιάστηκε COMAO με στόχο τη φάλαγγα και υποστηρίχθηκε με εικονική αποστολή SEAD. Η θέση του στόχου και των εχθρικών συστημάτων βλημάτων εδάφους-αέρος δόθηκε εν πτήσει. (12) Αποστολή Ν ο 12 (NIGHT CONSOLIDATION) Ο στόχος στην αποστολή αυτή ήταν κτήρια Διοίκησης και Ελέγχου. Η Μοίρα σε ρόλο AI έκανε άφεση όπλων και στη συνέχεια έκανε κατάδειξη LASER για τα όπλα των αεροσκάφη PA-200 (διαδικασία η οποία ονομάζεται BUDDY LASE), διότι τα αεροσκάφη αυτά δεν έφεραν καταδείκτη LASER. (13) Αποστολή Ν ο 13 (COMBAT SAR) Στην αποστολή αυτή εκτελέστηκε σενάριο CSAR. Τον ρόλο των διαφευγόντων ανέλαβαν ένας εκπαιδευτής του TLP και ένας Ελβετός ιπτάμενος, ενώ για τη διάσωση χρησιμοποιήθηκαν δύο ελικόπτερα AS-332 SUPER PUMA της Armée de l Air (Γαλλική ΠΑ). Η Μοίρα είχε συμμετοχή στη συνοδεία, με σκοπό την προστασία των ελικοπτέρων που θα έκαναν τη διάσωση για το δεύτερο ήμισυ της αποστολής. (14) Αποστολή Νο14 (PERSONNEL REC.) Το σενάριο στην αποστολή αυτή, προέβλεπε την απομάκρυνση πολιτών της φίλιας χώρας από έδαφος της αντίπαλης, αμέσως μετά την έναρξη των εχθροπραξιών. Τον ρόλο των πολιτών ανέλαβε προσωπικό εδάφους του TLP και παρίσταναν μέλη ποδοσφαιρικής ομάδας της φίλιας ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 17

20 χώρας. Η αποστολή που σχεδιάστηκε ήταν παρόμοια με CSAR, με μόνη διαφορά την αναγνώριση και εντοπισμό των διαφευγόντων. Η Μοίρα είχε και πάλι συμμετοχή στη συνοδεία με σκοπό την προστασία των ελικοπτέρων που θα έκαναν τη διάσωση. (15) Αποστολή Ν ο 15 (CONSOLIDATION) Στην τελευταία αποστολή, εκτελέστηκε σενάριο CAS, από τα αεροσκάφη της 340Μ και τα PA-200, ενώ σε ρόλο DCA ήταν τα αεροσκάφη EF Η Μοίρα, μετά την εκτέλεση των βολών για την αποστολή CAS, προσέφερε εναέρια προστασία στα αεροσκάφη PA-200, σε συνεργασία με τα αεροσκάφη DCA (SWING-ROLE). Χρήσιμα σχόλια Οι ιπτάμενοι που συμμετείχαν στη σειρά, ήταν γενικά μέσης εμπειρίας, ωστόσο υπήρχαν και εξαιρέσεις, όπως αυτή ιπταμένου αεροσκαφών EF-2000 με εμπειρία ωρών σε αεροσκάφη PA-200 και 600 ωρών σε αεροσκάφη EF Επίσης, κάποιοι ιπτάμενοι είχαν εμπειρία από πραγματικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Όλα τα συμμετέχοντα αεροσκάφη, εκτός των ελληνικών F-16C και των γαλλικών MIRAGE , διέθεταν LINK-16. Αυτό αποτελούσε σημαντικό πλεονέκτημα, αφού προσέφερε αυξημένη αντίληψη της τακτικής κατάστασης, ακριβέστερη διευκρίνιση και καλύτερο συντονισμό μεταξύ των αεροσκαφών. Διαπιστώθηκε η ευρεία χρήση των όπλων JDAM xxvii. Συγκεκριμένα, τα αεροσκάφη F-15E της USAF, τα F-16 Blk52+ της PoAF, τα αεροσκάφη F- 16Α MLU της RDAF, αλλά και τα αεροσκάφη PA-200 Tornado της ITAF, χρησιμοποιούσαν κυρίως τέτοιου είδους όπλα. Η χρήση του ACMI συνέβαλε δραματικά στην ποιότητα της απενημέρωσης. Πέρα από το γεγονός της δυνατότητας πλήρους και ρεαλιστικής αξιολόγησης όλων των βολών, σε εύρος χρόνου της τάξης της μίας ώρας, υπάρχουν πολλά ακόμη οφέλη από τη χρήση του. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των αντιδράσεων των αεροσκαφών και γενικότερα 18 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

21 της μορφής του COMAO, η εφαρμογή του σχεδίου στοχοποίησης και της γενικότερης τακτικής, η εξαγωγή ρεαλιστικών συμπερασμάτων για όλες τις φάσεις της πτήσης, ακόμη και η δυνατότητα προειδοποίησης υπέρβασης συγκεκριμένων ορίων ταχύτητας και ελιγμών από τα συμμετέχοντα αεροσκάφη, είναι ορισμένα από αυτά. Η προσομοίωση των συστημάτων βλημάτων, γινόταν είτε από κατάλληλους πομπούς που εξέπεμπαν στις ίδιες συχνότητες και με ανάλογη διαμόρφωση, είτε ως θεωρητική απειλή. Λόγω απουσίας αεροσκαφών σε ρόλο SEAD, οι ιπτάμενοι επέλεγαν είτε την αποφυγή τους και την άφεση των όπλων εκτός της εμβέλειας των βλημάτων εδάφους-αέρος μικρής εμβέλειας, είτε την εκτέλεση αποστολής DEAD με βόμβες JDAM. Όπου ήταν αναγκαίο, προγραμματιζόταν εικονική αποστολή SEAD. Στις 17/3, διοργανώθηκε με επιτυχία, η «NATIONAL DAY» για τη χώρα μας, σε συνεργασία με τις αποστολές της Πολωνίας και της Ιταλίας. Ιδιαίτερα δημοφιλή αποδείχτηκαν τα παραδοσιακά ελληνικά εδέσματα Η οργάνωση και η διοικητική μέριμνα, ήταν υποδειγματική. Τα οικήματα διαμονής ήταν σύγχρονα και διατίθετο υπηρεσία υποδοχής, που λειτουργούσε όλο το εικοσιτετράωρο. Τα εστιατόρια λειτουργούσαν με ωράριο ανάλογο του προγράμματος πτήσεων και υπήρχε τροποποίηση αυτού, την εβδομάδα των νυκτερινών πτήσεων. Επίσης, διατίθετο γυμναστήριο ανοικτό από τις έξι το πρωί, έως τις δώδεκα τα μεσάνυκτα. Οι εγκαταστάσεις που διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών ήταν απόλυτα ικανοποιητικές. Διατέθηκε επαρκής χώρος μέσα στο υπόστεγο (TLP HANGAR) για τη φύλαξη των δύο παλετών και του ενός CARGO BIN, ένα εργαστήριο στο οποίο τοποθετήθηκαν οι συσκευές (κοινό με άλλες χώρες) καθώς και μία αίθουσα σωστικών (κοινή με άλλες χώρες). Επιπλέον, διατέθηκε ένα δωμάτιο αποκλειστικά για κάθε αποστολή, το οποίο αξιοποιήθηκε ως Γραφείο Ελέγχου Συντήρησης και ως Γραφείο Επιθεώρησης. Οι έλληνες εκπαιδευτές του TLP, Επισμηναγός (Ι) Μ. Μπογατίνης και Σμηναγός (Ι) Αθ. Γκιολές, παρείχαν κάθε δυνατή βοήθεια, τόσο σε θέματα προσαρμογής και εγκατάστασης, όσο και σε θέματα σχετικά με το πρόγραμμα εκπαίδευσης. Η παρουσία τους στο TLP είναι πολύτιμη για τις συμμετέχουσες αποστολές, αλλά και για το κύρος της χώρας μας και αποτελεί μια άξια συνέχεια στην παρουσία του Επισμηναγού (Ι) Χαρ. Εσκίογλου, τα προηγούμενα τρία έτη. i Tactical Leadership Program: Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην τακτική αρχηγεία σχηματισμών μαχητικών αεροσκαφών. ii Πρόγραμμα εκπαίδευσης το οποίο περιλαμβάνει πτήσεις. iii Το Albacete βρίσκεται περίπου 260km νοτιοανατολικά της Μαδρίτης iv Μία αναφορά σε αεροπορικές επιχειρήσεις είναι αναπόφευκτο να έχει πολλή ορολογία. Θα προσπαθήσουμε να είμαστε απλοί, αλλά ακριβείς: -ΑΙ: Air Interdiction: Επιχειρήσεις Αεροπορικής Απομόνωσης: Αποστολές εναντίων στόχων εδάφους. -OCA: Offensive Counter Air: Σχηματισμοί αεροσκαφών τα οποία προηγούνται ενός COMAO και «ανοίγουν τον δρόμο», εξουδετερώνοντας τα αεροσκά- ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 19

22 φη του αντίπαλου τα οποία προσπαθούν να σταματήσουν το COMAO από το να φτάσει το στόχο του. - Slow Mover Protection/Attack: Προστασία αεροσκαφών χαμηλής ταχύτητας ή επίθεση εναντίων τέτοιων στόχων. -TST: Time Sensitive Targeting: Προσβολή στόχων οι οποίοι απαιτείται να προσβληθούν γρήγορα (π.χ. βλήματα SCUD). -DEAD: Destruction of Enemy Air Defences: Παραλλαγή του SEAD (Suppression of Enemy Air Defences Καταστολή της Εχθρικής Αεράμυνας). Αποστολές με κύριο στόχο την εχθρική επίγεια αεράμυνα από αεροσκάφη τα οποία δεν διαθέτουν εξειδικευμένα συστήματα και όπλα Anti-Radar, με αποτέλεσμα την χρήση «κλασσικών» όπλων αέρος-εδάφους για την καταστροφή των συστημάτων αεράμυνας. -No Flying Zone: Εφαρμογή Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων. -CAS: Close Air Support: Επιχειρήσεις Αεροπορικής Υποστήριξης: Αποστολές για την υποστήριξη χερσαίων δυνάμεων. -PR: Personnel Recovery: Επιστροφή προσωπικού, κυρίως των ειδικών δυνάμεων (αλλά και περιπτώσεις περισυλλογής διπλωματικού προσωπικού σε καταστάσεις κρίσης). Τα μαχητικά αεροσκάφη προσφέρουν κάλυψη/συνοδεία για τα μεταφορικά αεροσκάφη/ελικόπτερα. -CSAR: Combat Search And Rescue: Έρευνα και Διάσωσης Μάχης: Επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, οι οποίες συνήθως αφορούν ανακομιδή κυρίως ιπτάμενων οι οποίοι έχουν καταρριφθεί πάνω από το έδαφος του αντιπάλου. v Εκπαιδευόμενοι οι οποίοι θα συμμετάσχουν στο πτητικό μέρος του προγράμματος vi Εχθρική Απεικόνιση: αεροσκάφη που αναλαμβάνουν το ρόλο του αντίπαλου vii Σχεδιαστής Αποστολών: ιπτάμενος ο οποίος αναλαμβάνει την προετοιμασία της αποστολής για λογαριασμό των ιπταμένων που θα την εκτελέσουν. viii ΑSuW: Anti-Surface Warfare: Offensive Tactical Air Support of Maritime Operations: Επιθετικές επιχειρήσεις εναντίων ναυτικών δυνάμεων, συνήθως σε υποστήριξη των φίλιων ναυτικών δυνάμεων ή και ανεξάρτητα. ix Special Instructions: Ειδικές Οδηγίες: Τυποποιημένο έγγραφο του ΝΑΤΟ το οποίο παρέχει εξειδικευμένες οδηγίες προς όλους τους συμμετέχοντες, για την εκτέλεση των αποστολών. x Ανάπαυση Πληρωμάτων: υποχρεωτικός χρόνος ανάπαυσης για τα πληρώματα ο οποίος συνυπολογίζεται στην σχεδίαση του ημερήσιου προγράμματος των αποστολών. xi Στην εκπαίδευση τα αεροσκάφη τα οποία δέχονται βολές και τελικά «καταρρίπτονται» πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες, ώστε να βγουν από το «παιχνίδι» χωρίς να επηρεάσουν την εξέλιξη της υπόλοιπης μάχης. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, οι κανόνες του «παιχνιδιού» μπορεί να προβλέπουν την επιστροφή αυτών στη μάχη, αφού πρώτα απομακρυνθούν προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση/περιοχή για κάποιο χρονικό διάστημα. xii GCI: Ground Controlled Interception: Το σύνολο των συστημάτων (radar και άλλα) τα οποία προσφέρουν την «μεγάλη εικόνα» στα πληρώματα των μαχητικών αεροσκαφών. Μπορεί να περιλαμβάνει και ιπτάμενα radar. ΣΑΕ: Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου: Η ελληνική συντόμευση για το GCI. xiii Διαταγή εκτέλεσης εκπαιδευτικής αποστολής: τυποποιημένο έγγραφο το οποίο μεταφέρει με κωδικοποιημένο τρόπο τις εντολές της ηγεσίας για την εκτέλεση της αποστολής. xiv Mission Commander: Αρχηγός Αποστολής: Ο Τακτικός Αρχηγός της αποστολής (όχι απαραίτητα ο αρχαιότερος/μεγαλύτερος σε βαθμό), ο οποίος έχει το «γενικό πρόσταγμα». xv ROLEX: κωδική λέξη που χρησιμοποιείται στο δυναμικό περιβάλλον των αεροπορικών επιχειρήσεων και δηλώνει αλλαγή 20 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

23 των ζωτικών για την έκβαση μιας αποστολής χρόνων κατά ένα σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο ποσό. Δίνεται στο έδαφος ή στον αέρα μέσω αναφορας του MC και η λήψη του επιβεβαιώνεται από όλους τους σχηματισμούς που συμμετέχουν στο πακέτο. Αν π.χ., ένας σχηματισμός βρίσκεται στο σημείο συνάντησης RV (Rendevouz Point) και λάβει αναφορά από τον MC Rolex 10' σημαίνει πως όλοι οι ήδη καταγεγραμμένοι στην κάρτα αποστολής του χρόνοι μεταβάλλονται κατά 10. Έτσι λοιπόν, αν έως τώρα έπρεπε να αφήσει κάποιο σημείο αναμονής στις 14:00 θα το κάνει στις 14:10 και αν έπρεπε να προσβάλει τον στόχο του στις 14:45 θα το κάνει στις 14:55. Με αυτό τον τρόπο μέσω μιας απλής αναφοράς ο MC σιγουρεύεται πως όλοι οι σχηματισμοί θα διορθώσουν τους χρόνους τους κατά το ίδιο ποσό και δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα ασφάλειας πτήσεων στην περιοχή του στόχου. Στην Ελλάδα, για ευνόητους λόγους, χρησιμοποιούταν παλαιότερα ο χρόνος CASIO(!). Oι Έλληνες ιπτάμενοι είναι από τους πιο «σφιχτούς» του ΝΑΤΟ και της υφηλίου γενικότερα, αλλά σίγουρα διαθέτουν και αρκετό χιούμορ! Πλέον έχει καθιερωθεί η ΝΑΤΟϊκή ορολογία. xvi Γνωστό και ως Last Minute Briefing, αποτελεί την τυποποιημένη επικαιροποίηση διάφορων δεδομένων (επιχειρησιακών, μετεωρολογικών, κ.α.), λίγο πριν την αναχώρηση του σχηματισμού για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της αποστολής και το κυριότερο- της ασφάλειας των πτήσεων. xvii Τα πληρώματα φοράνε τα σωστικά τους και αναχωρούν για τα αεροσκάφη xviii Ενημέρωση με χρήση υπολογιστών και συστημάτων TELECONFERENCE (σύσκεψη από απόσταση). xix Καταγραφή όλων των βολών Αέρος- Αέρος και Αέρος-Εδάφους τις οποίες έκαναν τα πληρώματα στην διάρκεια της αποστολής. xx t_ Maneuvering_Instrumentation xxi Αποστολές για την αντιμετώπιση αιφνίδιων γεγονότων, πχ. οι επιθέσεις της 9/11 ή η επίθεση στο Pearl Harbor xxii Αεροσκάφη Αναγνώρισης xxiii FAOR: Fighter Area Of Responsibility: Περιοχή Ευθύνης Μαχητικών: Περιοχή η οποία ανατίθεται σε συγκεκριμένο σχηματισμό/ούς, ο οποίος/οι αναλαμβάνει και την αναχαίτιση όλων των εχθρικών αεροσκαφών τα οποία εισέρχονται σε αυτήν. xxiv Combat Air Patrol: Τα αεροσκάφη τα οποία περιπολούν σε μια FAOR xxv Defensive Counter Air: Το αντίστοιχο του OCA στην άμυνα. xxvi High Value Airborne Asset: Αεροσκάφη σε πτήση τα οποία π.χ. μεταφέρουν VIP, ιπτάμενα ραντάρ, κλπ. xxvii Direct_Attack_Munition ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 21

24 O Σγος (Ι) Ιωσήφ Δασκαλομαρκάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1980 και μεγάλωσε στην Ασή-Γωνιά Χανίων. Ολοκλήρωσε την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στο Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Ρεθύμνου, το έτος 1998 οπότε και εισήχθη στην Σχολή Ικάρων. Αποφοίτησε το 2002 με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού και αφού τοποθετήθηκε αρχικά για φοίτηση σε σχολεία της ΣΠΑ κατωτέρων (ΣΕΕ,ΣΑΠ,ΣΑΠΕ), το 2003 τοποθετήθηκε στην 120ΠΕΑ στην Καλαμάτα για την Βασική και Επιχειρησιακή Εκπαίδευση στα αεροσκάφη Τ-2. Εν συνεχεία τοποθετήθηκε στην 116ΠΜ και μετά την ολοκλήρωση της μετεκπαίδευσης στα αεροσκάφη Α-7 τοποθετήθηκε στην 336ΜΔΒ για 6 μήνες. Τον Ιούνιο του 2005 τοποθετήθηκε στην 115ΠΜ και μετά την ολοκλήρωση της μετεκπαίδευσης στα α/φη F-16B52+, τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ ε στην 340Μ όπου υπηρετεί μέχρι και σήμερα. Γνωρίζει την αγγλική γλώσσα. Είναι παντρεμένος και πατέρας ενός κοριτσιού. O Σγος (Ι) Σωτήριος Στράλης, γεννήθηκε στην Βέροια Ημαθίας το 1978 και μεγάλωσε σε αυτή οπού και ολοκλήρωσε την υποχρεωτική του εκπαίδευση στο 2ο Γενικό Λύκειο το 1997, οπότε και εισήχθη στη Σχολή Ίκαρων. Αποφοίτησε το 2001 με το βαθμό του Ανθυποσμηναγού και μετά την ολοκλήρωση της πτητικής εκπαίδευσης και της μετεκπαίδευσης στα αεροσκάφη Α-7 Η στην 116ΠΜ, υπηρέτησε στην 336Μ για ένα χρόνο. Το Σεπτέμβριο του 2004 μετατέθηκε στo ΣΜΕΤ της 115ΠΜ, οπού και ολοκλήρωσε την μετεκπαίδευση του σε αεροσκάφη F-16 Blk52+ και τοποθετήθηκε στην 340Μ οπού υπηρετεί ως και σήμερα. Γνωρίζει την Αγγλική, είναι παντρεμένος και είναι πατέρας ενός αγοριού. 22 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

25 ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ 340Μ ΣΤΟ 2/2011 TLP 23

26 Η Καταστροφή του ιταλικού στόλου στον Τάραντα (11/11/1940) Το σημαντικότερο επίτευγμα της αγγλικής ναυτικής αεροπορίας στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο Καθηγητής Βασίλειος Φίλιας 24 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

27 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΑΡΑΝΤΑ 11/11/

28 Η στρατιωτικο-πολιτική κατάσταση (Σεπτέμβριος 1939 Νοέμβριος 1940) Την έκρηξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου μετά την εισβολή της Χιτλερικής Γερμανίας στην Πολωνία (1 Σεπτεμβρίου 1939) ακολούθησε μια σειρά αλλεπάλληλων ηττών των δυτικών συμμάχων, που όχι μόνο οδήγησαν όλες σχεδόν τις χώρες της δυτικής, κεντρικής και βόρειας Ευρώπης στη γερμανική κατοχή, αλλά και εμπέδωσαν την αντίληψη για το αήττητο της χιτλερικής πολεμικής μηχανής. Συγκεκριμένα τον Απρίλιο του 1940 η Γερμανία εισέβαλε στη Δανία και συνέτριψε στρατιωτικά τη Νορβηγία παρά την επιχείρηση ενίσχυσης και διάσωσης, που οργανώθηκε εσπευσμένα από τους Άγγλους, οι οποίοι υπέστησαν δεινή ήττα στο Νάρβικ και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν με σοβαρότατες απώλειες σε πολεμικά σκάφη επιφανείας. Ακολούθησε η στρατιωτική εξουθένωση της Γαλλίας, η κατάληψη των Κάτω Χωρών και η ίδρυση του υποτελούς «κράτους» του Βισύ στη νότιο Γαλλία, που συνοδεύτηκε από τις μαζικές αεροπορικές επιθέσεις της Λούφτβαφε στην Αγγλία, προοίμιο της εισβολής στη χώρα αυτή στη βάση του σχεδίου «Λέων της Θαλάσσης» (Seelöwe). Η Ιταλία ελάχιστες μέρες πριν τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας κηρύσσει πόλεμο εναντίον της Αγγλίας και εναντίον της Γαλλίας, ενώ στρατεύματά της εισβάλουν στο γαλλικό Νότο. Ο Μουσολίνι θεωρεί πλέον βέβαιο ότι ο πόλεμος θα είναι υπόθεση λίγων μηνών και δεν θέλει μόνο η Γερμανία να καρπωθεί τη λεία. Ακριβώς γι αυτό και ενισχύει τις δυνάμεις του στη Λιβύη, που βρίσκεται υπό ιταλικό έλεγχο ήδη από το 1910, με στόχο την εισβολή στην Αίγυπτο και καταλαμβάνει την Αλβανία με στόχο την επίθεση κατά της Ελλάδας. Πρωταρχικά οι φιλοδοξίες του ιταλού δικτάτορα στρέφονται στον έλεγχο της Μεσογείου, την οποία βλέπει ως ιταλική θάλασσα (mare nostrum). Η πολεμική ισχύς των αντιπάλων δυνάμεων ( ) στη μεσογειακή αναμέτρηση Από τις αρχές του 1940 σημειώνεται μια σοβαρότατη άνοδος της ιταλικής ναυτικής ισχύος, ενώ οι αγγλικές ναυ- Θωρηκτό Vittorio Veneto 26 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

29 Aεροπλανοφόρo Illustrious τικές δυνάμεις στη Μεσόγειο τους αντίστοιχους μήνες εμφανίζουν σοβαρά κενά και ελλείψεις. Με την καθέλκυση δύο θωρηκτών τόνων, του Littorio και του Vittorio Veneto και την αναμενόμενη συμπλήρωση της κατασκευής άλλων δύο της ίδιας κλάσης, η Ιταλία εξασφαλίζει από πλευράς εκτοπίσματος την ναυτική υπεροπλία στη Μεσόγειο. Ο αγγλικός στόλος της Μεσογείου αντίθετα είχε υποστεί σοβαρές αφαιμάξεις: πρώτον, λόγω της αποτυχούσης νορβηγικής επιχείρησης όπου μεταξύ άλλων χάθηκε και το αεροπλανοφόρο Glorious, του οποίου όπως θα εκτεθεί στα επόμενα- η ιστορία εμπλέκεται στην εξέλιξη γεγονότων, που οδήγησαν στον Τάραντα, δεύτερον, διότι η αυτοβύθιση ή ο παροπλισμός των γαλλικών πολεμικών πλοίων μετά τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας υποχρέωσε το αγγλικό πολεμικό ναυτικό να αναλάβει όλο το βάρος της ναυτικής αντιμετώπισης των Γερμανών στον Ατλαντικό και τη Βόρειο Θάλασσα και τρίτον, έπρεπε να αντιμετωπιστεί ο μεγάλος κίνδυνος από τις καταδρομικές επιχειρήσεις του γερμανικού θωρηκτού τσέπης «Admiral Graf Spee» από τον Ινδικό Ωκεανό ως τις θάλασσες της Νοτίου Αμερικής. Ακριβώς γι αυτό και μόνο αφού αντιμετωπίστηκε η γερμανική ναυτική απειλή με την βύθιση του «Bismarck» και την αυτοβύθιση του «Graf Spee» στις εκβολές του Rio de la Platta στην Ουρουγουάη, ο επικεφαλής του αγγλικού στόλου της Μεσογείου ναύαρχος Κάνινγκαμ (Cunningham) μπόρεσε να εξασφαλίσει σοβαρές ενισχύσεις σε σκάφη επιφανείας και ειδικώτερα και ιδιαίτερα την υπαγωγή στις δυνάμεις του των νεότευκτων αεροπλανοφόρων Illustrious και Eagle. Με τα δύο αυτά αεροπλανοφόρα ο αγγλικός στόλος της Μεσογείου απέκτησε τη δυνατότητα να καταφέρει πλήγματα κατά των ελλιμενισμένων πολεμικών πλοίων του αντιπάλου, μια δυνατότητα που οι Ιταλοί δεν είχαν, διότι δεν διέθεταν τέτοιου είδους σκάφη. Ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 20 η Βρετανοί, οι Αμερικανοί και οι Ιάπωνες είχαν αντιληφθεί την σημασία του αεροπλανοφόρου, που σε μεγάλο βαθμό θα παραμέριζε και θα αχρήστευε τον ρόλο των βαρέων σκαφών επιφανείας, των θωρηκτών. Οι Ιταλοί, απεδείχθει εκ των πραγμάτων, δεν το είχαν αντιληφθεί, γεγονός που απέβη μοιραίο σε βάρος τους. Πέραν τούτου, αρνητικό σε βάρος των Ιταλών ήταν το γεγονός ότι στην Ί τ α λ ο - Γ ε ρ μ α ν ι κ ή διάσκεψη στο Fridrichshaven το 1939 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΑΡΑΝΤΑ 11/11/

30 δεν είχαν προσδιορισθεί κοινοί άξονες ενός Τσάγασίας στρατιωτικής και ναυτικής συνερμπερλαιν ό- και αλληλοβοήθειας σε περίπτωση σον αφορά πολέμου. Τέλος, αρνητικό σε βάρος των Ιταλών ήταν ότι με την κήρυξη του Έλληνο-Ιταλικού πολέμου η βάση της Σούδας στην Κρήτη, τα ελληνικά αεροδρόμια και τα ναυτικά ορμητήρια στα Επτάνησα τέθηκαν στην διάθεση των αγγλικών ναυτικών και τον «κατευνασμό» και την ειρηνική επίλυση των διαφορών με τον Γερμανο-Ιταλικό Άξονα. Α κ ρ ι β ώ ς αεροπορικών δυνάμεων. γι αυτό ήδη από το 1935 Σχεδιασμός και διάταξη άρχισαν να δυνάμεων καταρτίζουν Ο Ναύαρχος Κάννιγκαμ σχέδια για Η Aγγλική πλευρά Κρίσιμο στη διαμόρφωση των σχεδίων της ηγεσίας του αγγλικού ναυτικού ήταν η έγκαιρη συνειδητοποίηση της ιταλικής ναυτικής απειλής ιδιαίτερα μετά την κατάληψη της Αβησσυνίας από τα ιταλικά στρατεύματα και την ραγδαία ενίσχυση των ιταλικών δυνάμεων στη Λιβύη, που είχαν τεθεί υπό τη διοίκηση του στρατάρχου Γκρατσιάνι (Graziani). Η μελέτη των δεδομένων της εποχής αποδεικνύει ότι οι Βρετανοί ναυτικοί ηγέτες δεν είχαν τις αυταπάτες την εξουδετέρωση της ιταλικής ναυτικής απειλής σε περίπτωση πολέμου. Στη λογική των σχεδίων αυτών κυριάρχησε η αντίληψη ότι ήταν προτιμότερη και δυνατή η καταστροφή του ιταλικού στόλου στο ορμητήριό του βασικά στον Τάραντα, που ήταν ο κύριος πολεμικός ναύσταθμος- και το ενδεχόμενο της συντριβής του σε μια ναυμαχία ανοιχτής θαλάσσης εξετάστηκε επιβοηθητικά. Στη βάση αυτή μετατοπίστηκε το κέντρο βάρους για την πραγματοποίηση του αποφασιστικού πλήγματος από τα πλοία επιφανείας στη ναυτική αεροπορία και ιδιαίτερα στα τορπιλοπλάνα, που θα απογειώνονταν από αεροπλανοφόρα. Ο χώρος ζύμωσης, δοκιμών και πειραματισμών ήταν το αεροπλανοφόρο Glorious όπου εμπειρότατοι αξιωματικοί ναυτικοί και ιπτάμενοι του ναυτικού- με επικεφαλής τον αρχιπλοίαρχο-κυβερνήτη Λύστερ (Lyster) εξέτασαν όλες τις δυνατότητες και ενδεχόμενα. Κρίσιμα ήταν δύο σκέλη: αφενός η δυνατότητα της διεξαγωγής Το Θωρηκτό Cavour μισοβυθισμένο μετά την επίθεση της επιχείρησης κατά τη 28 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

31 νύχτα ώστε να ελαχιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της ιταλικής αεράμυνας, αφετέρου η δυνατότητα να πληγεί καίρια ο ελλιμενισμένος στον Τάραντα κύριος όγκος του ιταλικού πολεμικού ναυτικού από τορπίλες. Και ως προς τα δύο αυτά σκέλη η απάντηση ήταν θετική. Τα διαθέσιμα τορπιλοπλάνα τύπου Swordfish (Ξιφίας) ήταν απολύτως κατάλληλα και τα πληρώματα τους άριστα εκπαιδευμένα. Δεν συνέβαινε το ίδιο με τα αεροσκάφη αναγνωρίσεως, που ήταν βραδυκίνητα και πεπαλαιωμένα, εύκολη λεία των ιταλικών καταδιωκτικών ένα μειονέκτημα όμως, που σύντομα ξεπεράστηκε όταν έφτασαν τα αναγνωριστικά αεροσκάφη αμερικανικής προελεύσεως τύπου «Μέρυλαντ». Ακόμα σοβαρότερο ήταν το πρόβλημα της ιταλικής αεροπορικής υπεροπλίας, που επέτρεπε στους Ιταλούς να βομβαρδίζουν συνεχώς σχεδόν ανενόχλητοι την κομβική για τους Άγγλους Μάλτα και να εποπτεύουν αποτελεσματικά από αέρος με ορμητήριο τις βάσεις τους τόσο στη Νότιο Ιταλία, τη Σικελία και τη Σαρδηνία, όσο και στα Δωδεκάνησα ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο.Όμως και ως προς αυτό η κατάσταση άλλαξε δραστικά με τη χρησιμοποίηση του άγνωστου ως τότε για τους Ίταλο-Γερμανούς ραντάρ. Τέλος πρόβλημα παρουσίαζε το γεγονός ότι στην περίοδο αυτή η ανάλυση των αεροφωτογραφιών βρισκόταν ακόμα στα σπάργανα με αποτέλεσμα οι Άγγλοι να διαπιστώσουν την ύπαρξη αμυντικού φράγματος αεροστάτων, πέραν των δικτύων θαλάσσης για την προστασία από τορπίλες, σχεδόν στις παραμονές της επίθεσης κατά του Τάραντα. Όμως το σοβαρότερο από όλα τα προβλήματα, που έπρεπε να επιλυθούν ήταν η εξασφάλιση της αποφυγής πρόσκρουσης των εκτοξευόμενων τορπιλών στον βούρκο του πυθμένα κατά την είσοδο στα ρηχά νερά του ναύσταθμου. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την τυποποιημένη μέθοδο άφεσης των τορπιλών, η ρίψη γινόταν σε βύθιση σε ύψος150 ποδών (περίπου 50 μέτρα) από την επιφάνεια της θάλασσας, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα την αρχική βύθιση της τορπίλης στα 100 περίπου πόδια (περίπου 30 μέτρα), ενώ το θαλάσσιο βάθος του ναύσταθμου στον Τάραντα δεν ξεπερνούσε τα 40 πόδια (12 περίπου μέτρα). Προκειμένου να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα οι Βρετανοί άλλαξαν τον τρόπο εξαπόλυσης των τορπιλών, μειώνοντας το ύψος άφεσης στα πόδια (15-20 μέτρα) με μικρή βύθιση, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτό σήμαινε πολλαπλασιασμό των ενδεχόμενων απωλειών σε αεροσκάφη. Οι σχετικές δοκιμές έγιναν με τις τότε χρησιμοποιούμενες από την αεροπορική δύναμη του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού (Fleet Air Arm) τορπίλες τύπου Mk XII με πολεμική κεφαλή 176 κιλών και υπήρξαν επιτυχείς. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι οι Βρετανοί εφάρμοσαν τροποποιή- Ασκήσεις άφεσης τορπιλών ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΑΡΑΝΤΑ 11/11/

32 σεις στις τορπίλες που χρησιμοποιήθηκαν κατά την συγκεκριμένη επίθεση, ωστόσο αυτές παραμένουν αδιευκρίνιστες λόγω της μη τήρησης γραπτών αρχείων κατά την διάρκεια της προετοιμασίας. Η Ιταλική πλευρά Ο Ιταλός ναύαρχος Ντομένικο Καβανιάρι (Domenico Cavaniari), επικεφαλής του ιταλικού επιτελείου ναυτικού, δεν συμμεριζόταν από καμία άποψη την αισιοδοξία του Ντούτσε για τις προοπτικές εξέλιξης των ναυτικών επιχειρήσεων στη Μεσόγειο. Σε ένα εξαιρετικά προσεκτικό υπόμνημα είχε επισημάνει ότι: - Το αγγλικό ναυτικό όχι μόνο υπερείχε ποιοτικά έναντι του ιταλικού, αλλά είχε και δυνατότητες αναπλήρωσης των όποιων απωλειών με ταχύτητα και σε κλίμακα που το ιταλικό δεν είχε. - Οι Βρετανοί σύντομα θα άλλαζαν τις μεσογειακές διαύλους ανεφοδιασμού τους τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειές τους σε εμπορικά σκάφη και εφόδια. - Η διαθέσιμη ιταλική αεροπορική δύναμη δεν ήταν τόσο ισχυρή ώστε να παράσχει την αναγκαία επαρκή κάλυψη σε περίπτωση συγκρούσεων στην ανοιχτή θάλασσα, κάτι που θα υποχρέωνε το ιταλικό πολεμικό ναυτικό στην υ ι ο θ έ τ η σ η α μ υ ν τ ι κ ή ς τακτικής. Ιδιαίτερα όσον αφορά στο τελευταίο αυτό σημείο, είναι διαπιστωμένο ότι ο ιταλικός στόλος είχε αποφύγει συστηματικά την όποια αναμέτρηση στην ανοιχτή θάλασσα από την αρχή της εισόδου της Ιταλίας στον πόλεμο. Αυτή είναι η μία πλευρά του ζητήματος, η άλλη αναφέρεται στο ότι λόγω της εσπευσμένης εισόδου στον πόλεμο, η Ιταλία δεν είχε ολοκληρώσει τις απαραίτητες προπαρασκευές σε τρόπο ώστε το οποίο και ιδιαίτερα ενδιαφέρει στην εξεταζόμενη επιχείρηση - π.χ. δεν υπήρχε επάρκεια ανθυποβρυχιακών δικτύων στους βασικούς πολεμικούς λιμένες της χώρας και ο ρυθμός αντικατάστασης των αεροστάτων προστασίας στις περιπτώσεις βλαβών τους λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών ήταν βραδύτατος. Τορπιλοπλάνo τύπου fairey Swordfish με την παραλλαγή και διαμόρφωση την οποία είχε κατά την επίθεση στον ναύσταθμο του Τάραντα. Ο Ιταλός ναύαρχος Ντομένικο Καβανιάρι (Domenico Cavaniari) Το πλέον όμως αρνητικό για τους Ιταλούς στοιχείο είναι ότι η θριαμβολογική μ ε γ α λ ο σ τ ο μ ί α του Μουσολίνι δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε ψευδαισθήσεις σε πολλούς κα- 30 ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011

33 τώτερους και ανώτερους λιγότερο σε ανώτατους- αξιωματικούς με αποτέλεσμα έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο εφησυχασμό. Εξίσου επικίνδυνο αποδείχθηκε για τους Ιταλούς το γεγονός ότι έστρεψαν το κύριο βάρος των προσπαθειών τους στην προετοιμασία της εισβολής των στρατευμάτων τους από τη Λιβύη στην Αίγυπτο και από την Αλβανία στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να παραμελήσουν κρίσιμα σημεία της αμυντικής οργάνωσης του ιταλικού εθνικού χώρου. Το τελικό στάδιο πριν την επίθεση Μετά από τρεις αναβολές, που κρίθηκαν αναγκαίες για τεχνικούς και τακτικούς λόγους ως ημερομηνία για την επίθεση ορίστηκε η νύχτα της 11ης προς την 12η Νοεμβρίου. Στην επιχείρηση έλαβαν τελικά μέρος είκοσι-ένα τορπιλοπλάνα Swordfish από τα είκοσι-τέσσερα τα οποία είχαν αρχικά προβλεφθεί λόγω ζημιών που είχαν προκληθεί στα υπόλοιπα τρία. Όλα τα αεροσκάφη θα ξεκινούσαν από το αεροπλανοφόρο Illustrious διότι το αεροπλανοφόρο Eagle είχε υποστεί σοβαρές βλάβες λόγω πυρκαγιάς. Ως θέση ελλιμενισμού του Illustrious επελέγη μια θέση έξω από το απώτατο ακρωτήριο της Κεφαλληνίας από την οποία ο λιμένας του Τάραντα απέχει 170 χιλιόμετρα. Η κίνηση του αεροπλανοφόρου με τα πλοία συνοδείας από την Αλεξάνδρεια προς την προεπιλεγείσα θέση πραγματοποιήθηκε με πλήρη επιτυχία και χωρίς να εντοπισθεί ο τελικός προορισμός της μοίρας, παρά το γεγονός ότι ιταλικά αναγνωριστικά αεροπλάνα είχαν παρακολουθήσει και αναφέρει την έξοδο και κίνηση των αγγλικών πολεμικών πλοίων σε διάφορα σημεία της διαδρομής τους. Όλα ήταν πλέον έτοιμα για τη διεξαγωγή της επιχείρησης η οποία πήρε το κωδικό όνομα «Κρίση» (Judgement), με στόχο την θέση εκτός μάχης του ιταλικού στόλου. Από Ιταλικής πλευράς, πέραν των αδυναμιών που ήδη σημειώθηκαν, υπήρξε μια διάχυτη χαλάρωση της επαγρύπνησης και μια σύγχυση όσον αφορά την μεταβίβαση των διαταγών, που οδηγούσε σε ανεπίτρεπτες καθυστερήσεις ενεργοποίησης των προσχεδιασμένων αμυντικών μηχανισμών. Φαίνεται ότι το κλίμα αυτό οφειλόταν στο ότι η ιταλική ναυτική ηγεσία δεν περίμενε σε καμιά περίπτωση ότι θα επιχειρείτο τέτοιας κλίμακας επίθεση στον σημαντικότερο πολεμικό ναύσταθμο της χώρας και αντίθετα κυκλοφορούσε εντονότατα η φήμη, ότι η συγκέντρωση του στόλου στον Τάραντα απέβλεπε στη διεξαγωγή επιθετικής ενέργειας με στόχο την κατάληψη της Κέρκυρας. Διεξαγωγή της επιχείρησης Στις 20 και 35 το βράδυ της 11ης Νοεμβρίου απονηώθηκε από το Illustrious το πρώτο κύμα αποτελούμενο από έξι αεροσκάφη οπλισμένα με τορπίλες και έξι οπλισμένα με βόμβες, που έφτασε πάνω από τον Τάραντα στις 22 και 50. Σύντομα, δόθηκε η διαταγή από τον επικεφαλής να εκτοξευτούν φωτοβολίδες με την προκαθορισμένη σειρά και τα αεροσκάφη που έφεραν τορπίλες κατέβηκαν με ανατολική κατεύθυνση, από τα 7000 πόδια στα 750 πόδια και από εκεί με συνεχή βύθιση μέχρι το προ- ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΑΡΑΝΤΑ 11/11/

34 καθορισμένο ύψος άφεσης, όπου άρχισε η εξαπόλυση των τορπιλών, την ώρα που τα αεροσκάφη που έφεραν βόμβες προσέβαλαν στόχους στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν δεξαμενές καυσίμων. Το αξιοπερίεργο και ανεξήγητο είναι ότι οι Ιταλοί ενώ αντέδρασαν με πυκνότατο φράγμα αντιαεροπορικών πυρών δεν χρησιμοποίησαν παρά ελάχιστα τους προβολείς. Αν τους είχαν χρησιμοποιήσει είναι ζήτημα αν κάποιο από τα τορπιλοπλάνα θα είχε επιτύχει το στόχο και κανένα δεν θα είχε διαφύγει την κατάρριψη. Ακόμα και η αντίδραση των αντιαεροπορικών συστοιχιών των ιταλικών πολεμικών πλοίων υπήρξε ισχνή και ανεπαρκής. Το δεύτερο κύμα επίθεσης με ανάλογη σύνθεση με το πρώτο απονηώθηκε στις 21 και 45 και έφτασε πάνω από τον Τάραντα στον προκαθορισμένο χρόνο με κατεύθυνση από τα βόρεια πλήττοντας ανελέητα τα ιταλικά πολεμικά που είχαν μείνει αλώβητα από την επίθεση του πρώτου κύματος. Τα αποτελέσματα της επιχείρησης ήταν κυριολεκτικά θεαματικά: Το άνθος του ιταλικού πολεμικού ναυτικού επλήγη θανάσιμα (Conte di Cavour, Andrea Doria, Littorio, Caio Duilio), άλλα σκάφη υπέστησαν λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές ζημιές, οι εγκαταστάσεις του ναυστάθμου έπαθαν σοβαρότατες ζημιές, δύο ιταλικά αεροσκάφη καταστράφηκαν στο έδαφος και πολυάριθμο προσωπικό φονεύθηκε ή τραυματίστηκε σοβαρά. Αντίθετα, οι βρετανικές απώλειες υπήρξαν μηδαμινές. Δύο αεροσκάφη κατερρίφθησαν από την ιταλική αεράμυνα, με μόνο το πλήρωμα το ενός να βρίσκει το θάνατο κατά την πτώση του αεροσκάφους του. Συμπεράσματα Με την ιταλική πανωλεθρία στον Τάραντα οι Άγγλοι εδραίωσαν της ναυτική τους υπεροχή στη Μεσόγειο για όλη τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Μια υπεροχή η οποία ουδέποτε κλονίστηκε παρά τα βαρύτατα πλήγματα, που κατάφερε η γερμανική πολεμική αεροπορία κατά του αγγλικού στόλου στη διάρκεια και μετά την κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης από τους Γερμανούς. Από το άλλο μέρος, ο βαρύτατα ακρωτηριασμένος ιταλικός στόλος δεν μπόρεσε να οργανώσει καμιά υπολογίσιμη ναυτική επιχείρηση μέχρι και τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το καλοκαίρι του Στον Τάραντα οι Ιταλοί απέτυχαν να αμυνθούν αποτελεσματικά για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν στα προηγηθέντα. Ιδιαίτερα η αδυναμία εμπλοκής της ιταλικής αεροπορίας διώξεως υπήρξε μοιραία για τους Ιταλούς. Ο αγγλικός αιφνιδιασμός, που δεν μπορούσε να γίνει χωρίς ως ένα βαθμό παράτολμη αποφασιστικότητα, στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία, η οποία σαφέστατα δεν θα ήταν τόσο μεγάλη αν οι Ιταλοί δεν είχαν συγκεντρώσει τον κυρίως όγκο του στόλου τους σε ένα λιμάνι. Παρομοιάζεται από πολλούς η αγγλική επιχείρηση στον Τάραντα με εκείνη των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ. Επιφανειακά μόνο, ωστόσο, οι επιχειρήσεις αυτές ομοιάζουν: πρώτον, διότι η επιχείρηση στον Τάραντα έγινε νύχτα, ενώ στο Περλ Χάρμπορ ημέρα, δεύτερον, διότι οι Άγγλοι στον Τάραντα χρησιμοποίησαν μόλις ÁÅÑÏÐÏÑÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ ÔÅÕ ÏÓ ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2011