Θέμα ομιλίας : «Η τελωνειακή υπηρεσία μοχλός στην καθιέρωση της διευκόλυνσης του εμπορίου στην Ελλάδα»

Transcript

1 Θέμα ημερίδας: «ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ» Θέμα ομιλίας : «Η τελωνειακή υπηρεσία μοχλός στην καθιέρωση της διευκόλυνσης του εμπορίου στην Ελλάδα» Τα τελευταία 2,5 χρόνια η Τελωνειακή Υπηρεσία αλλάζει. Η αύξηση του διασυνοριακού εμπορίου, η εξέλιξη των μεγάλων ελληνικών λιμανιών σε διαμετακομιστικά κέντρα διεθνούς εμβέλειας και η απαίτηση των επιχειρήσεων για έγκαιρη και άμεση παράδοση των εμπορευμάτων αποτέλεσαν και αποτελούν προκλήσεις για την Τελωνειακή Διοίκηση της Χώρας. Παράλληλα, η έννοια της Διευκόλυνσης του Εμπορίου (Trade Facilitation) αν και περιλαμβάνεται στην ατζέντα τόσο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, όσο και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων, κάνει την εμφάνισή της στην ελληνική διοίκηση παράλληλα με τις πρώτες αρνητικές στο εμπόριο επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Οι τελωνειακές αρχές, δεδομένου ότι αποτελούν τον κεντρικό κόμβο στο διασυνοριακό εμπόριο, στον οποίον καταλήγουν όλα τα εμπορεύματα, μέσα από όλες τις διαδικασίες και υποχρεώσεις που προβλέπει όχι μόνο η τελωνειακή νομοθεσία, αλλά και η νομοθεσία όλων των εμπλεκομένων στο εμπόριο υπηρεσιών, έχοντας επίγνωση του καίριου αυτού ρόλου τους, ανέλαβαν μια σειρά δράσεων με στόχο τη βέλτιστη ποιότητα των παρεχόμενων τελωνειακών υπηρεσιών, Και σε ένα εμπορικό περιβάλλον με διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις, η ποιότητα μεταφράζεται σε μείωση του χρόνου και του κόστους διεκπεραίωσης των τελωνειακών διαδικασιών. Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ένα εμπόρευμα παραμένει στο τελωνείο για τη διενέργεια των απαιτούμενων ελέγχων έχει τεράστια σημασία για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στο διεθνές εμπόριο Με την εμφάνιση όμως των πρώτων επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στη Χώρα μας, αναζητήθηκαν λύσεις η εφαρμογή των οποίων θα επέφερε αλλαγές σε βάθος και οι οποίες θα ήταν ικανές να δημιουργήσουν τις βάσεις για τόνωση των ελληνικών εξαγωγών, καθώς η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας αποτελεί βασικό παράγοντα της οικονομικής ανάκαμψης. Γνωρίζοντας λοιπόν, πως η ανάληψη δράσεων για τη Διευκόλυνση του Εμπορίου συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη των κρατών, προκαλώντας μακροπρόθεσμα θετικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα μιας χώρας, η Τελωνειακή υπηρεσία, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Εξωτερικών συνέταξε τον «Οδικό Χάρτη για τη Διευκόλυνση του Εμπορίου». Ο συγκεκριμένος Οδικός Χάρτης περιλαμβάνει 25 δράσεις που αποσκοπούν στη μείωση του χρόνου και του κόστους ολοκλήρωσης μιας εξαγωγής και γενικότερα στη Διευκόλυνση του Εμπορίου. Βασικούς στόχους του οδικού χάρτη αποτελούν η μείωση του χρόνου μιας εξαγωγής κατά 50% και του κόστους κατά 20% μέχρι το τέλος του 2015.

2 Η ελληνική τελωνειακή διοίκηση συμμετείχε ενεργά στην σύνταξη του εν λόγω οδικού χάρτη. Για την υλοποίηση των δράσεών του συστάθηκαν επιμέρους ομάδες, μια εκ των οποίων ανέλαβε την εφαρμογή ενός πιλοτικού προγράμματος σε επιλεγμένα τελωνεία (Ε και ΣΤ Πειραιά και Αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος»), με σκοπό τη βελτιστοποίηση της διαδικασίας εξαγωγής, τη μείωση του επιπέδου ελέγχων και την επανεξέταση της κατανομής πόρων εντός της τελωνειακής διοίκησης, προκειμένου να διαγνωστούν αδυναμίες στη διαδικασία της εξαγωγής, να καταγραφούν τυχόν προβλήματα και να προταθούν οι βέλτιστες διαδικασίες εξαγωγής, σε σχέση τόσο με τη διεθνή πρακτική, όσο και με την πρακτική που ακολουθούν τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ. Έτσι λοιπόν εδώ και περίπου έναν χρόνο οι συναλλασσόμενοι με τα τελωνεία μπορούν: 1. Πέραν της υποβολής της διασάφηση εξαγωγής και εισαγωγής από τις εγκαταστάσεις τους και σε ώρες που τους εξυπηρετούν χωρίς να απαιτείται η παρουσία τους στο Τελωνείο, μπορούν να αποστέλλουν ηλεκτρονικά τα έγγραφα που συνοδεύουν το εμπόρευμά τους (τιμολόγιο, φορτωτική, κιβωτολόγιο κλπ) είτε μέσω ICISnet ή με fax ή mail. Συνεπώς, δεν απαιτείται πλέον η παρουσία τους στο τελωνείο για να τα προσκομίσουν σε πρωτότυπη μορφή. 2. Αλλά και να παρακολουθούν της πορείας της διασάφησής τους ηλεκτρονικά μέσω ICISnet ώστε να μπορούν να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εξαγωγή ή εισαγωγή τους. 3. Η πραγματοποίηση από το τελωνείο ελέγχου των εμπορευμάτων τους στις εγκαταστάσεις τους ή σε χώρους που τους εξυπηρετούν, μειώνει επίσης σημαντικά τα έξοδα μετακίνησης προς το τελωνείο και εξοικονομεί χρόνο. 4. Να καταβάλλουν ΔΕΤΕ, δηλαδή τα Δικαιώματα Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών, μόνο για όσες τελωνειακές διαδικασίες εκτελούνται εκτός τελωνειακού καταστήματος και εκτός ωραρίου λειτουργίας. Όλα τα ανωτέρω έχουν επιφέρει σημαντική μείωση του κόστους εξαγωγής σε ποσοστά που φτάνουν μέχρι και το 50% και του χρόνου κατά 75%, όπως αναφέρουν εταιρείες που συναλλάσσονται με τα τελωνεία. 5. Προωθώντας δυναμικά τη διευκόλυνση του νομίμως διακινούμενου εμπορίου, οι συναλλασσόμενοι με το τελωνείο πλέον ελέγχονται βάσει στοχευμένων κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου. Και φυσικά έχει επιτευχθεί δραστική μείωση των εν λόγω ελέγχων στα επίπεδα των λοιπών κ-μ της νωσης 6. Η κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης του μηνύματος ΙΕ 599 «Γνωστοποίηση ολοκλήρωσης της εξαγωγής» από το τελωνείο αποτελεί πολύ σημαντική απλούστευση στη διαδικασία εξαγωγής, καθώς πλέον η αρμόδια ΔΟΥ ενημερώνεται ηλεκτρονικά για την ολοκλήρωση της εξαγωγής. 7. Οι βελτιώσεις αυτές έχουν επιφέρει εξαιρετική μείωση των βημάτων ολοκλήρωσης μιας εξαγωγής. Έτσι, ενώ το 2012 ένας συναλλασσόμενος έπρεπε να σταματήσει σε 9 διαφορετικές θέσεις εργασίας, εδώ και ένα χρόνο τα βήματα αυτά έχουν συρρικνωθεί μόλις σε 3. Καταργώντας τις χειρόγραφες διαδικασίες, την επίθεση σφραγίδων που πλέον δε χρειάζονται, την εκτύπωση των παραστατικών και επιμένοντας όχι απλά στην καθιέρωση ηλεκτρονικών εφαρμογών, αλλά κυρίως στην αυτοματοποίησή

3 τους, η τελωνειακή διοίκηση έχει δημιουργήσει το περιβάλλον και τις προϋποθέσεις, ώστε ο συναλλασσόμενος να βρίσκεται στο τελωνείο όλο και λιγότερο. Ήδη οι εξαγωγείς έχουν διαπιστώσει ότι ο «τελωνειακός» χρόνος για την ολοκλήρωση μιας εξαγωγής έχει συμπιεστεί ακόμη περισσότερο με τη νέα εφαρμογή που λειτουργεί ήδη από τον Ιούνιο στο ICISnet. Πρόκειται για τη διαδικασία αυτόματης απελευθέρωσης των εμπορευμάτων χαμηλού ρίσκου, η οποία αποτελεί πραγματική επανάσταση στο χώρο της ελληνικής τελωνειακής διοίκησης. Έτσι, ανάλογα με το είδος και τη φύση του εμπορεύματος, ο τελωνειακός χρόνος ολοκλήρωσης μιας εξαγωγής δε θα υπερβαίνει τα 10 λεπτά για το 95% των προς εξαγωγή εμπορευμάτων και για το υπόλοιπο 5% ο μέσος χρόνος δεν ξεπερνά τα 90 λεπτά. Η ίδια εφαρμογή έχει ενεργοποιηθεί και στην εισαγωγή με μέγιστη διάρκεια τις 3 ώρες. Γνωρίζουμε ότι το χρονικό αυτό διάστημα φαίνεται ευρύ, αλλά είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση των απαγορεύσεων και περιορισμών προς το παρόν. Για το σκοπό αυτό ήδη έχουν ξεκινήσει διαδικασίες διασύνδεσης με άλλα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης για την επαλήθευση των δικαιολογητικών που απαιτούνται για μια συναλλαγή, ώστε οι απαιτούμενοι αυτοί έλεγχοι να γίνονται ηλεκτρονικά, επιφέροντας μείωση του παραπάνω χρόνου. Οι περισσότερες από αυτές τις αλλαγές περιλαμβάνονται στη νέα εγκύκλιο που εκδοθηκε τον Ιούνιο για το συστημα των εξαγωγων και αυτό για να υπαρχει ενιαιο κειμενο για τη διευκολυνση των τελωνειακων υπαλληλων αλλα και των συναλλασσομενων με τα τελωνεια εξαγωγεων. 8.Χρήσιμο επίσης, εργαλείο για την ενημέρωση των συναλλασσομένων για όλο το τελωνειακό κανονιστικό πλαίσιο αποτελεί η διαδικτυακή πύλη του ICISnet, καθώς μέσω αυτής, μπορούν να έχουν πρόσβαση ανά πάσα στιγμή σε Υπουργικές Αποφάσεις και Εγκυκλίους Διαταγές που τους ενδιαφέρουν. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα οι συναλλασσόμενοι θα μπορούν επίσης να πληρώνουν και με ηλεκτρονικό τρόπο δασμούς και φόρους μέσω ICISnet. Η εφαρμογή αυτή θέτει τις τελωνειακές διαδικασίες σε άλλη τροχιά, διότι ουσιαστικά καταργείται κάθε λόγος παρουσίας του συναλλασσομένου στο τελωνείο, πέραν του φυσικού ελέγχου των εμπορευμάτων ο οποίος θα αφορά σε ένα πολύ μικρό ποσοστό. Στην πράξη επομένως, η καθιέρωση των ηλεκτρονικών πληρωμών εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο σε συναλλασσομένους και τελωνειακούς υπαλλήλους. Στο κομμάτι της εισαγωγής είμαστε ακόμη στα πρώτα μας βήματα. Έχοντας όμως το καλό παράδειγμα συνεργασίας με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη κατά την βελτιστοποίηση της εξαγωγής, είμαστε αισιόδοξοι ότι εντός των επόμενων μηνών, το σύνολο της ελληνικής εμπορευματικής κοινότητας θα είναι σε θέση να

4 διαπιστώσει αντίστοιχες αλλαγές και στη διαδικασία εισαγωγής, έτσι ώστε να τονωθεί και η εσωτερική αγορά. Είναι φυσικό ότι για όλα τα παραπάνω αλλά και γι αυτά που πρόκειται να γίνουν, χρειάζεται η αλλαγή των δομών της ελληνικής Τελωνειακής Διοίκησης σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Η αναδιάρθρωση λοιπόν, αυτή έχει ήδη αρχίσει και σκοπεύει στη μείωση κατά 20% των υφιστάμενων δομών με στόχο την ύπαρξη τελωνειακής αρχής εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη. Ας μην ξεχνάμε ότι τα τελωνεία είναι και μπορούν να γίνουν μοχλοί για την ανάπτυξη της οικονομίας. Η νέα δομή της τελωνειακής διοίκησης θα έχει ως γνώμονα την ομαλή ροή των εμπορευμάτων, την εξυπηρέτηση των βιομηχανικών ζωνών της χώρας, καθώς και την προστασία των πολιτών αλλά και των δημοσιονομικών συμφερόντων της χώρας. Σε κάθε περίπτωση στόχος είναι η αύξηση των τελωνειακών εσόδων και γενικότερα η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των τελωνειακών υπηρεσιών, οι οποίες πλέον λειτουργούν με συγκεκριμένη στοχοθεσία και αξιολογούνται ανάλογα. Είναι αναμφισβήτητο ότι απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Ένα όμως είναι το βέβαιο: ότι τα ελληνικά Τελωνεία έχουν ήδη μπει σε τροχιά εκσυγχρονισμού σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά και μετρήσιμα. Θα ήταν παράλειψη ωστόσο να μην αναγνωριστεί ότι σε όλη αυτή τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η τελωνειακή υπηρεσία έδειξε μεγάλο βαθμό εξωστρέφειας προς τον εμπορικό κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό πως ένα από τα κύρια ευρήματα των εμπειρογνωμόνων του ΠΟΤ ήταν η βελτίωση της σχέσης Τελωνειακής Διοίκησης με την Εμπορευματική Κοινότητα. Ο Οδικός Χάρτης για τη Διευκόλυνση του Εμπορίου αποτέλεσε σημαντική ώθηση προς αυτή την κατεύθυνση, εμπλέκοντας σημαντικά δημόσιες υπηρεσίες και εμπορευματική κοινότητα μέσα από τις δράσεις που έχουν αναληφθεί αλλά και εκείνες που πρόκειται να αναληφθούν. Για την προώθηση όμως των μεταρρυθμίσεων χρειάζεται η συνεργασία με τους φορείς. Η τελωνειακή υπηρεσία για να μπορεί να βελτιώνεται συνεχώς και να προωθεί απλουστεύσεις και διευκολύνσεις προς τον εμπορικό κόσμο, χρειάζεται την υποστήριξή του. Έτσι λοιπόν και οι συναλλασσόμενοι, είναι καιρός να κάνουν χρήση των τελωνειακών απλουστεύσεων που η κοινοτική τελωνειακή νομοθεσία προβλέπει, αλλά και που η εθνική διοίκηση προωθεί σημαντικά. Η δυνατότητα για τελωνισμό από τις εγκαταστάσεις των φορέων είναι πλέον η «συνήθης» διαδικασία στα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Στη χώρα μας οι άδειες για απλουστευμένες διαδικασίας είναι λιγότερες από 50. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι είναι πλέον δυνατή η άδεια χρήσης απλουστευμένων διαδικασιών εξαγωγής για τα προϊόντα που υπόκεινται σε ΕΦΚ. Αναγνωρίζουμε ότι τα κριτήρια για την αδειοδότηση είναι δύσκολο να εκπληρωθούν, με δεδομένη ίσως και την οικονομική συγκυρία, όμως τα οφέλη από την καθιέρωση απλοποιημένων διαδικασιών θα μετατρέψουν τα αναγκαία έξοδα σε

5 πραγματική επένδυση για την ελληνική επιχείρηση. Η μη προσκόμιση των εμπορευμάτων στο τελωνείο, οι μειωμένοι έλεγχοι, η εκτύπωση του Συνοδευτικού Εγγράφου Εξαγωγής από τις εγκαταστάσεις του συναλλασσόμενου, δεν μπορεί παρά να μεταφράζονται σε μείωση χρόνου και κόστους. Ενδεχομένως, η μείωση αυτή να μην είναι άμεσα ορατή ή να μην μπορεί να γίνει αντιληπτή εκ των προτέρων, αλλά ο σταθερός προσανατολισμός των ευρωπαϊκών μας εταίρων προς τη χρήση απλουστευμένων διαδικασιών, γεγονός που τους προσδίδει θετικά πρόσημα ανταγωνιστικότητας και εισόδου στις διεθνείς αγορές, οφείλει να μας προβληματίσει. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και ο θεσμός των Εγκεκριμένων Οικονομικών Φορέων. Θεσμός ευρύτατα διαδεδομένος στα άλλα κράτη μέλη, που συνεπάγεται σημαντικά οφέλη για τον κάτοχο του πιστοποιητικού, όχι μόνο εντός ΕΕ, αλλά και εκτός ευρωπαϊκού τελωνειακού χώρου, βάσει συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης που συνάπτει η ΕΕ. Μειωμένοι, έως μηδενικοί τελωνειακοί έλεγχοι στο εσωτερικό της ΕΕ και διεθνής αναγνώριση εκτός ΕΕ, δημιουργούν ένα πλέγμα ταχύτητας και εμπιστοσύνης, απαραίτητο για το διασυνοριακό εμπόριο. Η τελωνειακή διοίκηση προωθεί σημαντικά τόσο την άδεια απλουστευμένων διαδικασιών όσο και το πιστοποιητικό του εγκεκριμένου οικονομικού φορέα, καθώς οι δύο θεσμοί λειτουργούν συμπληρωματικά, ενώ και τα κριτήρια αξιολόγησης για τη χορήγησή τους είναι ως επί το πλείστον κοινά. Με την απόκτησή τους, η ελληνική επιχείρηση θα αποκτήσει σημαντική ώθηση προς τις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές. Χρειάζεται όμως, η ενεργοποίηση του εμπορικού κόσμου προς τις απλοποιήσεις αυτές. Η τελωνειακή υπηρεσία είναι στη διάθεση της εμπορευματικής κοινότητας. Η διευκόλυνση του εμπορίου καταλαμβάνει ήδη σημαντικό μέρος των προτεραιοτήτων της, καθώς παρά την πρόσφατη υλοποίηση των σχετικών δράσεων, φαίνεται ότι τα οφέλη είναι ενθαρρυντικά και κυρίως μετρήσμα.