Prüfungstexte zum Griechisch-Intensivkurs (SS 2003)

Transcript

1 Prüfungstexte zum Griechisch-Intensivkurs (SS 00).Teil Außerkanonische Literatur () Brief an DIOGNET Die Geburt des Gottessohnes als wahre Gottes-Epiphanie. VIII.. Τίς γὰρ ὅλως ἀνθρώπων ἠπίστατο, τί ποτ ἐστὶ Θεός, πρὶν αὐτὸν ἐλθεῖν;. ἢ τοὺς κενοὺς καὶ ληρώδεις ἐκείνων λόγους ἀποδέχῃ τῶν ἀξιοπίστων φιλοσόφων; ὧν οἱ µέν τινες πῦρ ἔφασαν εἶναι τὸν θεόν οὗ µέλλουσι χωρήσειν αὐτοί, τοῦτο καλοῦσι θεόν, οἱ δὲ ὕδωρ, οἱ δ ἄλλο τι τῶν στοιχείων τῶν ἐκτισµένων ὑπὸ Θεοῦ.. Καίτοι γε, εἴ τις τούτων τῶν λόγων ἀπόδεκτός ἐστι, δύναιτ ἂν καὶ τῶν λοιπῶν κτισµάτων ἓν ἕκαστον ὁµοίως ἀποφαίνεσθαι Θεόν.. Αλλὰ ταῦτα µὲν τερατεία καὶ πλάνη τῶν γοήτων ἐστίν.. Ανθρώπων δὲ οὐδεὶς οὔτε εἶδεν οὔτε ἐγνώρισεν, αὐτὸς δὲ ἑαυτὸν ἐπέδειξεν. 0. Επέδειξε δὲ διὰ πίστεως, ᾗ µόνῃ Θεὸν ἰδεῖν συγκεχώρηται.. Ο γὰρ δεσπότης καὶ δηµιουργὸς τῶν ὅλων Θεός, ὁ ποιήσας τὰ πάντα καὶ κατὰ τάξιν διακρίνας, οὐ µόνον φιλάνθρωπος ἐγένετο, ἀλλὰ καὶ µακρόθυµος.. Αλλ οὗτος ἦν µὲν ἀεὶ τοιοῦτος, καὶ ἔστι, καὶ ἔσται χρηστὸς καὶ ἀγαθὸς καὶ ἀόργητος καὶ ἀληθής, καὶ µόνος ἀγαθός ἐστιν.. Εννοήσας δὲ µεγάλην καὶ ἄφραστον ἔννοιαν ἀνεκοινώσατο µόνῳ τῷ παιδί. 0. Εν ὅσῳ µὲν οὖν κατεῖχεν ἐν µυστηρίῳ καὶ διετήρει τὴν σοφὴν αὐτοῦ βουλήν, ἀµελεῖν 0 ἡµῶν καὶ ἀφροντιστεῖν ἐδόκει.. Επεὶ δὲ ἀπεκάλυψε διὰ τοῦ ἀγαπητοῦ παιδὸς καὶ ἐφανέρωσε τὰ ἐξ ἀρχῆς ἡτοιµασ- µένα, πάνθ ἅµα παρέσχεν ἡµῖν, καὶ µετασχεῖν τῶν εὐεργεσιῶν αὐτοῦ καὶ ἰδεῖν καὶ νοῆσαι, ἃ τίς ἂν πώποτε προσεδόκησεν ἡµῶν; Christliche Vervollkommnung in der jenseitigen Glückseligkeit. X.. Ταύτην καὶ σὺ τὴν πίστιν ἐὰν ποθήσῃς καὶ λάβῃς, πρῶτον µὲν ἐπιγνώσῃ πατέρα.. Ο γὰρ Θεὸς τοὺς ἀνθρώπους ἠγάπησε, δι οὓς ἐποίησε τὸν κόσµον, οἷς ὑπέταξε πάντα τὰ ἐν τῇ γῇ, οἷς λόγον ἔδωκεν, οἷς νοῦν, οἷς µόνοις ἄνω πρὸς οὐρανὸν ὁρᾶν ἐπέτρεψεν, οὓς ἐκ τῆς ἰδίας εἰκόνος ἔπλασε, πρὸς οὓς ἀπέστειλε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν µονογενῆ, οἷς τὴν ἐν οὐρανῷ βασιλείαν ἐπηγγείλατο καὶ δώσει τοῖς ἀγαπήσασιν αὐτόν.. Επιγνοὺς δέ, τίνος οἴει πληρωθήσεσθαι χαρᾶς; ἢ πῶς ἀγαπήσεις τὸν οὕτως προαγαπήσαντά σε;. ἀγαπήσας δὲ µιµητὴς ἔσῃ αὐτοῦ τῆς χρηστότητος. Καὶ µὴ θαυµάσῃς, εἰ δύναται µιµητὴς ἄνθρωπος γενέσθαι Θεοῦ δύναται, θέλοντος αὐτοῦ. [...] ληρώδης albern, töricht ἀποδέχοµαι h. akzeptieren ironisch gemeint χωρέω weichen, fortgehen κτίζω schaffen, erzeugen ἀπόδεκτος Verbaladj. zu ἀποδέχοµαι ἡ τερατεία Blendwerk, Gaukelei ὁ γόης,-ητος Schwindler, Zauberer 0 ἐπιδείκνυµι zeigen, offenbaren συγχωρέω gestatten, erlauben ὁ δηµιουργός Handwerker, Schöpfer διακρίνω trennen, einrichten ἀόργητος ohne Zorn vgl. das stoische Ideal von der ἀπάθεια, der Leidenschaftslosigkeit ἠ ἔννοια Gedanke, d.h. den Heilsgedanken der Erlösung des Menschen ἀνακοινόω mitteilen ἐν ὅσῳ solange (als) διατηρέω aufbewahren 0 ἀµελέω + Gen. s. nicht kümmern um ἀµελεῖν...ἀφροντιστεῖν: d.h. der den Menschen verborgene Ratschluss Gottes ἑτοιµάζω vorbereiten, planen µετασχεῖν...ἰδεῖν...νοῆσαι = Konkretisierung des πάνθ ἅµα relativ. Verschränkung: als eigenen Satz auflösen: Wer hätte das...? ποθέω verlangen, begehren δι οὕς um derentwilllen, für die eine teleologische (τὸ τέλος = Zweckbestimmung) Deutung des Menschen, der kraft seines Verstandes zur Gotteserkenntnis fähig ist ἐπαγγέλλοµαι verheißen, versprechen ἐπιγνούς erg. αὐτόν scil. Χριστόν Gen. abs.; kausal auflösen

2 . Τότε θεάσῃ τυγχάνων ἐπὶ γῆς, ὅτι Θεὸς ἐν οὐρανοῖς πολιτεύεται, τότε µυστήρια Θεοῦ λαλεῖν ἄρξῃ, τότε τοὺς κολαζοµένους ἐπὶ τῷ µὴ θέλειν 0 ἀρνήσασθαι Θεὸν καὶ ἀγαπήσεις καὶ θαυµάσεις, τότε τῆς ἀπάτης τοῦ κόσµου καὶ τῆς πλάνης καταγνώσῃ, ὅταν τὸ ἀληθῶς ἐν οὐρανῷ ζῆν ἐπιγνῷς, ὅταν τοῦ δοκοῦντος ἐνθάδε θανάτου καταφρονήσῃς, ὅταν τὸν ὄντως θάνατον φοβηθῇς, ὃς φυλάσσεται τοῖς κατακριθησοµένοις εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, ὃ τοὺς παραδοθέντας αὐτῷ µέχρι τέλους κολάσει.. Τότε τοὺς ὑποµένοντας ὑπὲρ δικαιοσύνης τὸ πῦρ τοῦτο θαυµάσεις καὶ µακαρίσεις, ὅταν ἐκεῖνο τὸ πῦρ ἐπιγνῷς. τυγχάνων = εἰµί πολιτεύοµαι walten, herrschen κολάζω bestrafen, z. Tod verurteilen 0 ἐπὶ τῷ...θέλειν adverbialer AcI (kausal) καταγίγνωσκω τινός verachten τοῦ δοκοῦντος...θανάτου der irdische Tod ist kein echter, sondern nur Übergang zum jenseitigen Dasein bei Gott, daher für den Gläubigen nicht angsterregend φυλάσσεται (hier:) ist vorbehalten für; παραδίδωµι preisgeben, ausliefern τὸ πῦρ τοῦτο Obj. zu ὑποµένοντας Die Gnadengaben des göttlichen Logos. XI.. Οὐ ξένα ὁµιλῶ οὐδὲ παραλόγως ζητῶ, ἀλλὰ ἀποστόλων γενόµενος µαθητὴς γίνοµαι διδάσκαλος ἐθνῶν, τὰ παραδοθέντα ἀξίως ὑπηρετῶ γινοµένοις ἀληθείας µαθηταῖς.. Τίς γὰρ ὀρθῶς διδαχθεὶς καὶ λόγῳ προσφιλὴς γενηθεὶς οὐκ ἐπιζητεῖ σαφῶς µαθεῖν τὰ διὰ λόγου δειχθέντα φανερῶς µαθηταῖς; οἷς ἐφανέρωσεν ὁ λόγος φανείς, παρρησίᾳ λαλῶν, ὑπὸ ἀπίστων µὴ νοούµενος, µαθηταῖς δὲ διηγούµενος, οἳ πιστοὶ λογισθέντες ὑπ αὐτοῦ ἔγνωσαν πατρὸς µυστήρια.. Οὗ χάριν 0 ἀπέστειλε λόγον, ἵνα κόσµῳ φανῇ, ὃς ὑπὸ λαοῦ ἀτιµασθείς, διὰ ἀποστόλων κηρυχθείς, ὑπὸ ἐθνῶν ἐπιστεύθη.. Οὗτος ὁ ἀπ ἀρχῆς, ὁ καινὸς φανεὶς καὶ παλαιὸς εὑρεθεὶς καὶ πάντοτε νέος ἐν ἁγίων καρδίαις γεννώµενος.. Οὗτος ὁ ἀεί, ὁ σήµερον υἱὸς λογισθείς, δι οὗ πλουτίζεται ἡ ἐκκλησία καὶ χάρις ἁπλουµένη ἐν ἁγίοις πληθύνεται, παρέχουσα νοῦν, φανεροῦσα µυστήρια, διαγγέλλουσα καιρούς, χαίρουσα ἐπὶ πιστοῖς, ἐπιζητοῦσι δωρουµένη, οἷς ὅρκια πίστεως οὐ θραύεται οὐδὲ ὅρια πατέρων παρορίζεται. ὁµιλέω reden, predigen παραλόγως auf unvernünftige Weise Die Generation, die die Apostel noch persönlich erlebt hat, nennt man deshalb Apostolische Väter τὰ ἔθνη die Völker; wird zum christlichen Terminus für die Heiden bzw. Heidenchristen ὑπηρετέω darreichen, bieten λόγῳ προσφιλὴς γενηθεὶς der zum Freund des Logos geworden ist ; d.h. durch die Taufe in das geistige Naheverhältnis zum Christentum, zum λόγος θεοῦ gerückt ist. Part. Aort. Pass. zu δείκνυµι διηγέοµαι darlegen, klar sprechen λογισθέντες h.: passiv; von λογίζοµαι rechnen zu, halten für 0 οὗ χάριν deshalb ἀπέστειλε λόγον das von Gott ausgehende Wort wird philosophisch und ontologische als der Sohn, also Christus verstanden καινός...παλαιός neu und alt zugleich ist die uralte ontologische Identität vom ewigen Gott (ὁ ἀεί) ἁπλόω entfalten, ausbreiten οἷς (hier:) Dat. auctoris τὸ ὅριον Grenze

3 () Aus den Paulus- und Thekla-Akten Ι. Paulus in Ikonium Ι.. Die Seligpreisungen Nach seiner fluchtartigen Abreise von Antiochien kommt Paulus nach Ikonium und wird von Onesiphoros im.timotheus-brief ( Tim,;,) als Freund des Paulus erwähnt gastlich aufgenommen (cc.-); dort beginnt er seinen Besuch mit einer Predigt, die als großer µακαρισµός nach dem Vorbild von Mt,- gestaltet ist.. Καὶ εἰσελθόντος Παύλου εἰς τὸν τοῦ Ὀνησιφόρου οἶκον ἐγένετο χαρὰ µεγάλη, καὶ κλίσις γονάτων καὶ κλάσις ἄρτου καὶ λόγος θεοῦ περὶ ἐγκρατείας καὶ ἀναστάσεως, λέγοντος τοῦ Παύλου Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται. Μακάριοι οἱ ἁγνὴν τὴν σάρκα τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ναὸς θεοῦ γενήσονται. Μακάριοι οἱ ἐγκρατεῖς, ὅτι αὐτοῖς λαλήσει ὁ θεός. Μακάριοι οἱ ἀποταξάµενοι τῷ κόσµῳ τούτῳ, ὅτι αὐτοὶ εὐαρεστήσουσιν τῷ θεῷ. Μακάριοι οἱ ἔχοντες γυναῖκας ὡς µὴ ἔχοντες, ὅτι αὐτοὶ κληρονοµήσουσιν 0 τὸν θεόν. Μακάριοι οἱ φόβον ἔχοντες θεοῦ, ὅτι αὐτοὶ ἄγγελοι θεοῦ γενήσονται.. Μακάριοι οἱ τρέµοντες τὰ λόγια τοῦ θεοῦ, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται. Μακάριοι οἱ σοφίαν λαβόντες Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ ὑψίστου κληθήσονται. Μακάριοι οἱ τὸ βάπτισµα τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ἀναπαύσονται πρὸς τὸν πατέρα καὶ τὸν υἱόν. Μακάριοι οἱ σύνεσιν Ἰησοῦ Χριστοῦ χωρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ἐν φωτὶ γενήσονται. Μακάριοι οἱ δι ἀγάπην θεοῦ ἐξελθόντες τοῦ σχήµατος τοῦ κοσµικοῦ, ὅτι αὐτοὶ ἀγγέλους κρινοῦσιν καὶ ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρὸς εὐλογηθήσονται. Μακάριοι οἱ ἐλεήµονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται καὶ οὐκ ὄψονται ἡµέραν κρίσεως πικράν. Μακάρια τὰ σώµατα τῶν παρθένων, ὅτι αὐτὰ εὐαρεστήσουσιν τῷ θεῷ καὶ οὐκ ἀπολέσουσιν τὸν µισθὸν τῆς ἁγνείας αὐτῶν ὅτι ὁ λόγος τοῦ πατρὸς ἔργον αὐτοῖς γενήσεται σωτηρίας εἰς ἡµέραν τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, καὶ ἀνάπαυσιν 0 ἕξουσιν εἰς αἰῶνα αἰῶνος. κλίσις γονάτων das Beugen der Knie ἡ κλάσις das Brechen ἡ ἐνκράτεια Enthaltsamkeit ἁγνός rein, keusch τηρέω bewahren ἐγκρατής Adj. zu ἐγκράτεια ἀποτάσσω (med.) entsagen, verzichten auf εὐαρεστέω Wohlgefallen finden bei ὡς als ob (hypothetisches P.C.) 0 κληρονοµέω beerben, als Erbe empfangen παρακαλέω trösten ἀναπαύοµαι ausruhen ἡ σύνεσις Verständnis, Weisheit χωρέω fassen, in sich aufnehmen τὸ σχῆµα Ausehen, Gestalt εὐλογέω segnen ἐλεήµων barmherzig πικρός bitter ἡ ἅγνεια Subst. zu ἁγνός 0 ἡ ἀνάπαυσις Subst. zu ἀναπαύοµαι εἰς αἰῶνα αἰῶνος = in saecula saeculorum

4 Ι.. Neuorientierung des Lebens Eine junge Frau namens Thekla ist von Paulus Worten derart beeindruckt, besonders von den Gedanken über Gottesfurcht, Enthaltsamkeit und jungfräuliches Leben, daß sie in ihrer Begeisterung nicht mehr von Paulus Seite weicht und ganz auf ihre Mutter Theoklia und ihren Verlobten Thamyris vergißt (cc.-). Diese sind besorgt um das Mädchen wegen ihres eigentümlichen Verhaltens. 0. Καὶ προσελθὼν Θάµυρις, ἅµα µὲν φιλῶν αὐτήν, ἅµα δὲ καὶ φοβούµενος τὴν ἔκπληξιν αὐτῆς, εἶπεν Θέκλα ἐµοὶ µνηστευθεῖσα, τί τοιαύτη κάθησαι; καὶ ποῖόν σε πάθος κατέχει ἔκπληκτον; ἐπιστράφηθι πρὸς τὸν σὸν Θάµυριν καὶ αἰσχύνθητι. Ἔτι δὲ καὶ ἡ µήτηρ αὐτῆς τὰ αὐτὰ ἔλεγεν Τέκνον, τί τοιαύτη κάτω βλέπουσα κάθησαι, καὶ µηδὲν ἀποκρινοµένη ἀλλὰ παραπλήξ; Καὶ οἱ µὲν ἔκλαιον δεινῶς, Θάµυρις µὲν γυναικὸς ἀστοχῶν, Θεοκλεία δὲ τέκνου, αἱ δὲ παιδίσκαι κυρίαςπολλὴ οὖν σύγχυσις ἦν ἐν τῷ οἴκῳ πένθους. καὶ τούτων οὕτως γινοµένων Θέκλα οὐκ ἀπεστράφη, ἀλλ ἦν ἀτενίζουσα 0 τῷ λόγῳ Παύλου.. Ὁ δὲ Θάµυρις ἀναπηδήσας ἐξῆλθεν εἰς τὸ ἄµφοδον, καὶ παρετήρει τοὺς εἰσερχοµένους πρὸς τὸν Παῦλον καὶ ἐξερχοµένους. καὶ εἶδεν δύο ἄνδρας εἰς ἑαυτοὺς µαχοµένους πικρῶς. Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς Ἄνδρες, τίνες ἐστὲ εἴπατέ µοι, καὶ τίς οὗτος ὁ ἔσω µεθ ὑµῶν, πλανῶν ψυχὰς νέων καὶ παρθένων ἀπατῶν, ἵνα γάµοι µὴ γίνωνται, ἀλλὰ οὕτως µένωσιν ὑπισχνοῦµαι οὖν ὑµῖν δοῦναι πολλὰ χρήµατα, ἐὰν εἴπητέ µοι περὶ αὐτοῦ εἰµὶ γὰρ πρῶτος τῆς πόλεως.. Καὶ ὁ ηµᾶς καὶ Ἑρµογένης εἶπον αὐτῷ Οὗτος µὲν τίς ἐστιν, οὐκ οἴδαµεν στερεῖ 0 δὲ νέους γυναικῶν καὶ παρθένους ἀνδρῶν, λέγων «Ἄλλως ἀνάστασις ὑµῖν οὐκ ἔστιν, ἐὰν µὴ ἁγνοὶ µείνητε καὶ τὴν σάρκα µὴ µολύνητε ἀλλὰ τηρήσητε ἁγνήν.» ἅµα µὲν...ἅµα δὲ teils...teils ἡ ἔκπληξις Verwirrung µνηστεύω (+Dat.) verloben ἔκπληκτος verwirrt παραπλήξ, ῆγος verwirrt ἀστοχέω (+Gen.) verlieren, sich lossagen ἡ παιδίσκη Magd ἡ σύγχυσις Verwirrung, Unruhe τὸ πένθος Trauer 0 ἀτενίζω gespannt hinhören auf ἀναπηδάω aufspringen τὸ ἄµφοδον Straße παρατηρέω beobachten εἴπατε = εἴπετε πλανάω verwirren, verführen ἀπατάω t äuschen ὁ γάµος Hochzeit, Ehe ὑπισχνέοµαι versprechen οἴδαµεν = ἴσµεν 0 στερέω berauben µολύνω beflecken, verunreinigen Ι.. Rechtfertigung und Gefangenschaft Voll Eifersucht und Zorn über den drohenden Verlust seiner Braut wiegelt Thamyris Volk und Behörde gegen Paulus auf und bringt diesen vor den Prokonsul. Paulus nutzt die Gelegenheit zu einer Propagandarede für das Christentum. Darauf läßt ihn der Prokonsul ins Gefängnis werfen.....ὁ δὲ ἡγεµὼν ἔστησεν τὴν διάνοιαν αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσεν τὸν Παῦλον λέγων αὐτῷ Τίς εἶ, καὶ τί διδάσκεις; οὐ γὰρ µικρῶς σου κατηγοροῦσιν.. Καὶ ἦρεν τὴν φωνὴν αὐτοῦ ὁ Παῦλος λέγων Εἰ ἐγὼ σήµερον ἀνακρίνοµαι τί διδάσκω, ἄκουσον, ἀνθύπατε. Θεὸς ζῶν, θεὸς ἐκδικήσεων, θεὸς ζηλωτής, θεὸς ἀπροσδεής, χρῄζων τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἔπεµψέν µε, ὅπως ἀπὸ τῆς φθορᾶς καὶ τῆς ἀκαθαρσίας 0 ἀποσπάσω αὐτοὺς καὶ πάσης ἡδονῆς καὶ θανάτου, ὅπως µηκέτι ἁµαρτάνωσιν διὸ ἔπεµψεν ὁ θεὸς τὸν ἑαυτοῦ παῖδα, ὃν ἐγὼ εὐαγγελίζοµαι καὶ διδάσκω ἐν ἐκείνῳ ἔχειν τὴν ἐλπίδα τοὺς ἀνθρώπους, ὃς µόνος συνεπάθησεν πλανωµένῳ κόσµῳ, ἵνα µηκέτι ὁ ἡγεµών Statthalter ἵστηµι τὴν διάνοαν eine Überlegung anstellen αἴρω erheben ἀνακρίνοµαι sich verantworten ὁ ἀνθύπατος Prokonsul ἡ ἐκδίκησις Rache, Bestrafung ὁ ζηλωτής Eiferer ἀπροσδεής bedürfnislos χρῄζω (+Gen.) brauchen, wollen 0 ἡ ἀκαθαρσία Unreinheit ἀποσπάω losreißen, herausziehen συνπαθέω Mitleid haben mit πλανάοµαι in Verwirrung sein

5 0 ὑπὸ κρίσιν ὦσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ πίστιν ἔχωσιν καὶ φόβον θεοῦ καὶ γνῶσιν σεµνότητος καὶ ἀγάπην ἀλη θείας. Εἰ οὖν ἐγὼ τὰ ὑπὸ θεοῦ µοι ἀποκεκαλυµµένα διδάσκω, τί ἀδικῶ, ἀνθύπατε; Ὁ δὲ ἡγεµὼν ἀκούσας ἐκέλευσεν δεθῆναι τὸν Παῦλον καὶ εἰς φυλακὴν ἀπαχθῆναι, µέχρις ἂν εὐσχολήσας ἐπιµελέστερον ἀκούσῃ αὐτοῦ.. Ἡ δὲ Θέκλα νυκτὸς περιελοµένη τὰ ψέλια ἔδωκεν τῷ πυλωρῷ, καὶ ἀνοιγείσης αὐτῇ τῆς θύρας ἀπῆλθεν εἰς τὴν φυλακήν καὶ δοῦσα τῷ δεσµοφύλακι κάτοπτρον ἀργυροῦν εἰσῆλθεν πρὸς τὸν Παῦλον, καὶ καθίσασα παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ ἤκουσεν τὰ µεγαλεῖα τοῦ θεοῦ. Καὶ οὐδὲν ἐδεδοίκει ὁ Παῦλος, ἀλλὰ τῇ τοῦ θεοῦ παρρησίᾳ ἐνεπολιτεύετο κἀκείνης ηὔξανεν ἡ πίστις καταφιλούσης τὰ δεσµὰ αὐτοῦ. ἡ σεµνότης Ehrbarkeit, Heiligkeit περιελοµένη Aor. v. περιαιρέοµαι sich etwas abnehmen τὸ ψέλιον Armband ἀνοιγείσης Aor.Part.Pass. v. ἀνοίγω τὰ µεγαλεῖα die Großtaten ἐµπολιτεύω (wörtl.: als Bürger leben, hier metaph.:) sich verhalten ΙI. Paulus und Thekla in Antiochien ΙI.. Zweite Verurteilung und Begegnung mit Tryphäna Paulus nimmt Thekla mit nach Antiochien. Dort verliebt sich ein Syrer namens Alexander in Thekla, wird aber schmählich abgewiesen; dafür rächt er sich an ihr, indem er sie durch den Statthalter zum Tierkampf verurteilen läßt (cc.-).. Ἡνίκα δὲ τὰ θηρία ἐπόµπευεν, προσέδησαν αὐτὴν λεαίνῃ πικρᾷ, καὶ ἡ βασίλισσα Τρύφαινα ἐπηκολούθει αὐτῇ. Ἡ δὲ λέαινα ἐπάνω καθεζοµένης Θέκλης περιέλειχεν αὐτῆς τοὺς πόδας, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἐξίστατο ἡ δὲ αἰτία τῆς ἐπιγραφῆς αὐτῆς ἦν «Ἱερόσυλος». Αἱ δὲ γυναῖκες µετὰ τῶν τέκνων ἔκραζον ἄνωθεν λέγουσαι Ὦ θεέ, ἀνοσία κρίσις γίνεται ἐν τῇ πόλει ταύτῃ. Καὶ ἀπὸ τῆς ποµπῆς πάλιν λαµβάνει αὐτὴν ἡ Τρύφαινα ἡ γὰρ θυγάτηρ αὐτῆς Φαλκονίλλα ἦν τεθνεῶσα, καὶ κατ ὄναρ εἶπεν αὐτῇ Μῆτερ, τὴν ξένην τὴν ἔρηµον Θέκλαν ἕξεις εἰς τὸν ἐµὸν τόπον, ἵνα εὔξηται ὑπὲρ ἐµοῦ καὶ µετατεθῶ εἰς τὸν τῶν δι καίων τόπον. ποµπεύω (intr.) in festl. Umzug marschieren προσδέω (+ Dat.) anbinden an ἐπάνω oben drauf περιλείχω lecken ἡ ἐπιγραφή Überschrift (sc. in der Anklageschrift) ὁ/ἡ ἱερόσυλος Tempelräuber/in ἡ πόµπη Subst. zu ποµπεύω Bis zum Tag des Gerichts nimmt sie eine Adelige der Stadt namens Tryphäna, deren Tochter verstorben war, in Obhut und betreut sie wie ihr eigenes Kind. Am Tag der Exekution will sie Thekla nicht mehr von ihrem Haus abholen lassen (cc.-0). ΙI.. Tierkampf Protest der Frauen und Löwenwunder. Καὶ πέµπει ὁ ἡγεµὼν στρατιώτας ἵνα ἀχθῇ Θέκλα. Ἡ δὲ Τρύφαινα οὐκ ἀπέστη, ἀλλὰ αὐτὴ λαβοµένη τῆς χειρὸς αὐτῆς ἀνήγαγεν λέγουσα Τὴν µὲν θυγατέρα µου Φαλκονίλλαν ἀπήγαγον εἰς τὸ µνηµεῖονσὲ δέ, Θέκλα, εἰς θηριοµαχίαν ἀπάγω. Καὶ ἔκλαυσεν Θέκλα πικρῶς καὶ ἐστέναξεν πρὸς κύριον, λέγουσα Κύριε ὁ θεὸς, ᾧ ἐγὼ πιστεύω, ἐφ ὃν ἐγὼ κατέφυγα, ὁ ῥυσάµενός µε ἐκ πυρός, ἀπόδος µισθὸν Τρυφαίνῃ τῇ εἰς τὴν δούλην σου συµπαθησάσῃ, καὶ ὅτι µε ἁγνὴν ἐτήρησεν. ἀνάγω begleiten, geleiten ἡ θηριοµαχία Tierkampf ῥύοµαι erretten

6 . Θόρυβος οὖν ἐγένετό τε καὶ πάταγος τῶν θηρίων καὶ βοὴ τοῦ δήµου καὶ τῶν γυναικῶν ὁµοῦ καθεσθεισῶν, τῶν µὲν λεγόντων Τὴν ἱερόσυλον εἰσάγαγε, τῶν δὲ λεγουσῶν Ἀρθήτω ἡ πόλις ἐπὶ τῇ ἀνοµίᾳ ταύτῃ αἶρε πάσας ἡµᾶς, ἀνθύπατε πικρὸν θέαµα, κακὴ κρίσις.. Ἡ δὲ Θέκλα ἐκ χειρὸς Τρυφαίνης ληφθεῖσα ἐξεδύθη 0 καὶ ἔλαβεν διαζώστραν καὶ ἐβλήθη εἰς τὸ στάδιον. Καὶ λέοντες καὶ ἄρκοι ἐβλήθησαν ἐπ αὐτήν. Καὶ πικρὰ λέαινα προσδραµοῦσα εἰς τοὺς πόδας αὐτῆς ἀνεκλίθη ὁ δὲ ὄχλος τῶν γυναικῶν ἐβόησεν µέγα. Καὶ ἔδραµεν ἐπ αὐτὴν ἄρκος ἡ δὲ λέαινα δραµοῦσα ὑπήντησεν καὶ διέρρηξεν τὴν ἄρκον. Καὶ πάλιν λέων δεδιδαγµένος ἐπ ἀνθρώπους, ὃς ἦν Ἀλεξάνδρου ἔδραµεν ἐπ αὐτήν καὶ ἡ λέαινα συµπλέξασα τῷ λέοντι συνανῃρέθη. Μειζόνως δὲ ἐπένθησαν αἱ γυναῖκες, ἐπειδὴ καὶ ἡ βοηθὸς αὐτῇ λέαινα ἀπέθανεν.. Τότε εἰσβάλλουσιν πολλὰ θηρία, ἑστώσης αὐτῆς καὶ ἐκτετακυίας τὰς χεῖρας καὶ προσευχοµένης. Ὡς δὲ ἐτέλεσεν τὴν προσευχήν, ἐστράφη καὶ εἶδεν ὄρυγµα 0 µέγα πλῆρες ὕδατος, καὶ εἶπεν Νῦν καιρὸς λούσασθαί µε. Καὶ ἔβαλεν ἑαυτὴν λέγουσα Ἐν τῷ ὀνόµατι Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑστέρᾳ ἡµέρᾳ βαπτίζοµαι. Καὶ ἰδοῦσαι αἱ γυναῖκες καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔκλαυσαν λέγοντες Μὴ βάλῃς ἑαυτὴν εἰς τὸ ὕδωρ, ὥστε καὶ τὸν ἡγεµόνα δακρῦσαι, ὅτι τοι οῦτον κάλλος φῶκαι ἔµελλον ἐσθίειν. Ἡ µὲν οὖν ἔβαλεν ἑαυτὴν εἰς τὸ ὕδωρ ἐν τῷ ὀνόµατι Ἰησοῦ Χριστοῦ αἱ δὲ φῶκαι πυρὸς ἀστραπῆς φέγγος ἰδοῦσαι νεκραὶ ἐπέπλευσαν. Καὶ ἦν περὶ αὐτὴν νεφέλη πυρός, ὥστε µήτε τὰ θηρία ἅπτεσθαι αὐτῆς, µήτε θεω ρεῖσθαι αὐτὴν γυµνήν. ὁ θόρυβος Lärm ὁ πάταγος Gebrüll ὁµοῦ zusammen, an demselben Ort καθεσθεισῶν Aor.Pass. v. καθέζοµαι ἀρθήτω Aor. Imp. Pass. v. αἴρω vernichten τὸ θέαµα Schauspiel 0 ἐκδύω entkleiden ἡ διάζωστρα Schurz προσδραµοῦσα Aor.Part. v. προστρέχω ὑπαντάω entgegenlaufen διαρρήγνυµι zerreissen δεδιδαγµένος ἐπ ἀνθρώπους auf Menschen abgerichtet συµπλέκω (hier:) sich verbeissen mit συναναίρω zusammen mit jmd. töten βοηθός hilfreich ἐκτετακυίας Part.Perf.akt.v. ἐκτείνω 0 τὸ ὄρυγµα Grube ἡ φώκη Robbe, Seehund τὸ φέγγος Licht, Strahl ΙI.. Theklas Aussendung als Apostolin Nach einer Woche Erholung im Haus von Tryphäna reist Thekla Paulus in die Stadt Myra nach. Bei diesem Zusammentreffen erhält sie nach dem Vorbild der Aussendungsworte Chhristi an die Jünger von Paulus den Auftrag zur Verkündigung des Evangeliums.. Καὶ λαβόµενος ὁ Παῦλος τῆς χειρὸς αὐτῆς ἀπήγαγεν αὐτὴν εἰς τὸν οἶκον Ἑρµείου καὶ πάντα ἀκούει παρ αὐτῆς, ὥστε ἐπὶ πολὺ θαυµάσαι τὸν Παῦλον, καὶ τοὺς ἀκούοντας στηριχθῆναι καὶ προσεύξασθαι ὑπὲρ τῆς Τρυφαίνης. Καὶ ἀναστᾶσα Θέκλα εἶπεν τῷ Παύλῳ Πορεύοµαι εἰς Ἰκόνιον. Ὁ δὲ Παῦλος εἶπεν Ὕπαγε καὶ δίδασκε τὸν λόγον τοῦ θεοῦ. Η µὲν οὖν Τρύφαινα πολὺν ἱµατισµὸν καὶ χρυσὸν ἔπεµψεν αὐτῇ, ὥστε καταλιπεῖν τῷ Παύλῳ εἰς διακονίαν τῶν πτωχῶν.. Αὐτὴ δὲ ἀπῆλθεν εἰς Ἰκόνιον. Καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν Ὀνησιφόρου οἶκον, καὶ ἔπεσεν εἰς τὸ ἔδαφος, ὅπου Παῦλος καθεζόµενος ἐδίδασκεν τὰ λόγια τοῦ θεοῦ, καὶ ἔκλαιεν λέγουσα Ὁ θεός µου καὶ Ερµείας,-ου Hermias ἐπὶ πολύ sehr, viel στηρίζω stärken, ermutigen ὁ ἱµατισµός Bekleidung καταλείπω überlassen ἡ διακονία Dienst τὸ ἔδαφος (Erd)Boden

7 τοῦ οἴκου τούτου, ὅπου µοι τὸ φῶς ἔλαµψεν, Χριστὲ Ἰησοῦ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, ὁ ἐµοὶ βοηθὸς ἐν φυλακῇ, βοηθὸς ἐπὶ ἡγεµόνων, βοηθὸς ἐν πυρί, βοηθὸς ἐν θηρίοις, αὐτὸς εἶ θεός, καὶ σοὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀµήν. λάµπω aufleuchten εἰς τοὺς αἰῶνας = in saecula saeculorum ΙIΙ. Das Martyrium Pauli Dieses kurze Überlieferungsstück ist geprägt vom Motiv der militia Christi (στρατευθῆναι, ὁ τοῦ θεοῦ στρατιώτης). Nero mißversteht den metaphysischen König Christus als irdischen Feldherrn und seine eigene militärischen Macht bedrohenden Feind. Konsequenterweise sind in seinen Augen alle, die Christus nachfolgen Deserteure des römischen Staates und daher zum Tode zu verurteilen. ΙII.. Verurteilung In Rom angekommen, wirkt Paulus mit einer Totenerweckung ein aufsehenerregendes Wunder. Durch das verstärkte Bekenntnis vieler stadtrömischer Bürger zum Christentum beginnt Kaiser Nero eine massive Christenverfolgung (cc.-).. Καὶ ἐν τοῖς πολλοῖς ἄγεται καὶ ὁ Παῦλος δεδεµένος ᾧ πάντες προσεῖχον οἱ συνδεδεµένοι, ὥστε νοῆσαι τὸν Καίσαρα, ὅτι ἐκεῖνος ἐπὶ τῶν στρατοπέδων ἐστίν. Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτόν Ἄνθρωπε τοῦ µεγάλου βασιλέως, ἐµοὶ δὲ δεθείς, τί σοι ἔδοξεν λάθρα εἰσελθεῖν εἰς τὴν Ῥωµαίων ἡγεµονίαν, καὶ στρατολογεῖν ἐκ τῆς ἐµῆς ἐπαρχίας; Ὁ δὲ Παῦλος πλησθεὶς πνεύµατος ἁγίου ἔµπροσθεν πάντων εἶπεν Καῖσαρ, οὐ µόνον ἐκ τῆς σῆς ἐπαρχίας στρατολογοῦµεν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς οἰκουµένης πάσης. Τοῦτο γὰρ διατέτακται 0 ἡµῖν, µηδένα ἀποκλεισθῆναι θέλοντα στρατευθῆναι τῷ ἐµῷ βασιλεῖ. Ὅπερ εἰ καὶ σοὶ φίλον ἐστὶν στρατευθῆναι αὐτῷ, οὐχ ὁ πλοῦτος ἢ τὰ νῦν ἐν τῷ βίῳ λαµπρὰ σώσει σε, ἀλλ ἐὰν ὑποπέσῃς καὶ δεηθῇς αὐτοῦ, σωθήσῃ. Μέλλει γὰρ ἐν µιᾷ ἡµέρᾳ τὸν κόσµον πολεµεῖν ἐν πυρί. Ταῦτα δὲ ἀκούσας ὁ Καῖσαρ ἐκέλευσεν πάντας τοὺς δεδεµένους πυρὶ κατακαῆναι, τὸν δὲ Παῦλον τραχηλοκοπηθῆναι τῷ νόµῳ τῶν Ῥωµαίων. Ὁ δὲ Παῦλος ἦν µὴ σιωπῶν τὸν λόγον, ἀλλὰ κοινούµενος τῷ πραιφέκτῳ Λόγγῳ καὶ Κέστῳ τῷ κεντυρίωνι. 0 Ἦν οὖν ἐν τῇ Ῥώµῃ ὁ Νέρων ἐνεργείᾳ τοῦ πονηροῦ πολλῶν Χριστιανῶν ἀναιρουµένων ἀκρίτως, ὥστε τοὺς Ῥωµαίους σταθέντας ἐπὶ τοῦ παλατίου βοῆσαι Ἀρκεῖ, Καῖσαρ, οἱ γὰρ ἄνθρωποι ἡµέτεροί εἰσιν αἴρεις τὴν Ῥωµαίων δύναµιν. Τότε ἐπαύσατο ἐπὶ τούτοις πεισθεὶς καὶ ἐκέλευσε µηδένα ἅπτεσθαι Χριστιανοῦ, µέχρις ἂν διαγνοῖ τὰ περὶ αὐτῶν. δέω binden, fesseln προσέχω (+ Dat.) achten auf, blicken auf τὸ στρατόπεδον Heer(eslager) δοκεῖ µοι mir kommt in den Sinn, ich beschließe λάθρα (Adv.) heimlich ἡ ἡγεµονία (hier:) Herrschaft, Reich στρατολογέω anwerben, rekrutieren ἡ ἐπαρχία (Herrschafts)Gebiet, Provinz πλησθείς Aor.Part.Pass. v. πίµλπηµι 0 διατάττω anordnen, auftragen ἀποκλείω ausschließen στρατευθῆναι imperativischer Inf. λαµπρός leuchtend, hell ὑποπίπτω sich unterwerfen δεηθῇς Aor. Konj..P.Sg. v. δέοµαι κατακαίω verbrennen τραχηλοκοπέω enthaupten κοινέοµαι mitteilen ὁ πραιφέκτος Präfekt 0 ὁ κεντυρίων Centurio ἦν (prägnant:) war tätig πολλῶν... ἀναιρουµένων Gen. abs. ἀναιρέω töten, hinrichten ἀκρίτως (Adv.) ohne Urteil τὸ παλάτιον = palatium (Palast) πεισθείς Aor.Part.v. πείθοµαι διαγνοέω untersuchen, beurteilen

8 ΙII.. Enthauptung Im Gefängnis prophezeit Paulus dem Präfekten Longus und dem Centurio Cestus die Taufe, die sie an seinem Grab empfangen werden; dann erfolgt die Hinrichtung:. Τότε σταθεὶς ὁ Παῦλος κατέναντι πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἐπάρας τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν προσεύξατο ἐπὶ πολύ καὶ κατὰ προσευχὴν κοινολογησάµενος ἑβραϊστὶ τοῖς πατράσιν, προέτεινεν τὸν τράχηλον µηκέτι λαλήσας. Ὡς δὲ ἀπετίναξεν αὐτοῦ ὁ σπεκουλάτωρ τὴν κεφαλήν, γάλα ἐπύτισεν εἰς τοὺς χιτῶνας τοῦ στρατιώτου. Ὁ δὲ στρατιώτης καὶ πάντες οἱ παρεστῶτες 0 ἰδόντες ἐθαύµασαν καὶ ἐδόξαζον τὸν θεὸν τὸν δόντα Παύλῳ δόξαν τοιαύτην καὶ ἀπελθόντες ἀπήγγειλαν τῷ Καίσαρι τὰ γεγονότα.. Κἀκείνου ἀκούσαντος καὶ ἐπὶ πολὺ θαυµάζοντος καὶ διαποροῦντος, ἦλθεν ὁ Παῦλος περὶ ὥραν ἐννάτην ἑστώτων πολλῶν µετὰ τοῦ Καίσαρος φιλοσόφων καὶ τοῦ κεντυρίωνος, καὶ ἔστη ἔµπροσθεν πάντων καὶ εἶπεν Καῖσαρ, ἰδοὺ Παῦλος, ὁ τοῦ θεοῦ στρατιώτης, οὐκ ἀπέθανον, ἀλλὰ ζῶ ἐν τῷ θεῷ µου. Σοὶ δὲ πολλὰ ἔσται κακὰ καὶ µεγάλη κόλασις, ἄθλιε, ἀνθ ὧν δικαίων αἷµα ἀδίκως ἐξέχεας, οὐ µετὰ πολλὰς ἡµέρας ταύτας. Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ Παῦλος ἀπῆλθεν ἀπ αὐτοῦ. Ὁ δὲ Νέρων ἀκούσας καὶ ταραχθεὶς σφόδρα ἐκέλευσεν λυθῆναι τοὺς δεσµίους, καὶ τὸν Πάτροκλον καὶ τοὺς περὶ τὸν Βαρσαβᾶν. κατέναντι (verstärkt πρός) gegen...hin ἡ ἀνατολή Sonnenaufgang, Osten ἐπάρας Aor.Part.v. ἐπαίρω κοινολογέοµαι sich unterhalten mit ἑβραϊστί auf Hebräisch πατράσιν gemeint sind die Väter (d.h. die Patriarchen des AT) ἀποτινάσσω abschlagen ὁ σπεκουλάτωρ (v. lat. speculator) Leibwächter, (hier:) Henker πυτίζω spritzen 0 παρεστῶτες Part.Perf. v. παρίσταµαι διαπορέω in Verlegenheit sein ἑστώτων Part.Perf.Gen.Pl. v. ἵσταµαι ἡ κόλασις Strafe ἀνθ ὧν deswegen, weil ἐκχέω vergießen