ΟΡΙΣΜΟΙ. Μάθηµα 4 ο. συνέχεια. ιακρίσεις κόστους ΕΝΝΟΙ, ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΡΙΣΜΟΙ. Μάθηµα 4 ο. συνέχεια. ιακρίσεις κόστους ΕΝΝΟΙ, ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ"

Σωφρόνιος Παπαγεωργίου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΟΡΙΣΜΟΙ Μάθηµα 4 ο ΕΝΝΟΙ, ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Σχολή Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Σειρά ιαλέξεων Σεµιναρίου ΣΣΑΣ Εισηγητής: ρ. ηµήτριος Π. Χαραλαµπίδης. Υπότροφος Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Κόστος Μετρήσιµη θυσία (παρούσα και µελλοντική) για να επιτευχθεί κάποιος αντικειµενικός σκοπός Αντίτιµο απόκτησης, διατήρησης ή/και παραγωγής προϊόντων-υπηρεσιών Έξοδο Οτιδήποτε αναλώνεται στην προσπάθεια απόκτησης εσόδων απάνη Η διαδικασία µέσα από την οποία προκύπτουν κόστη και έξοδα ιακρίσεις κόστους Πώςξεχωρίζωτοκόστοςαπότοέξοδο; Το κόστος δε (συ)σχετίζεται µε τη δηµιουργία εσόδου Συνήθως (όχι πάντα): Το κόστος «αποθηκεύεται» και «µεταφέρεται» Το έξοδο συνιστά αµοιβή παραγωγικού συντελεστή για τις υπηρεσίες που προσφέρει ( ΕΗ. µισθοί. αποσβέσεις κλπ) Το έξοδο «τρέχει» (δηµιουργείται) µε το χρόνο Η απόκτηση περιουσιακών στοιχείων συνιστά κόστος (θυσία για απόκτηση) Η χρήση τους συνιστά έξοδο (αποσβέσεις) Μία από τις βασικότερες διακρίσεις Κόστοςπροϊόντος. Αφοράσεσυγκεκριµένοπροϊόν/ προϊόντα Κόστος περιόδου. Αφορά στο σύνολο της Άλλες διακρίσεις Ιστορικό. Βάσει πραγµατικών δεδοµένων παραγωγής Κανονικό. Υπό φυσιολογικές συνθήκες Πρότυπο. Σύµφωνα µε προδιαγραφές Οριακό. Όταν η παραγωγή αυξάνεται κατά µία µονάδα Ευκαιρίας ή διαφυγόν. Από απόφαση που δε λήφθηκε Πάνω από 20 διακρίσεις συνολικά 1

Υπότροφος Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Κόστος Μετρήσιµη θυσία (παρούσα και µελλοντική) για να επιτευχθεί κάποιος αντικειµενικός σκοπός Αντίτιµο απόκτησης, διατήρησης ή/και παραγωγής προϊόντων-υπηρεσιών

2 Αντικείµενα κόστους Άµεσα & Έµµεσα υλικά Οτιδήποτε επί του οποίου µπορεί να αποδοθεί (attach) κόστος ή µε το οποίο σχετίζεται το κόστος «ηµοφιλή» αντικείµενα κόστους Προϊόντα / υπηρεσίες Τµήµατα Επιχειρησιακές µονάδες Τα αντικείµενο κόστους καθορίζει Το άµεσο κόστος. Απευθείας στο αντικείµενο Το έµµεσο κόστος. Μετά από κατανοµή Ερώτηση: µπορεί κάποιο κόστος να αφορά ταυτόχρονα σε πολλά αντικείµενα κόστους; Τα υλικά (άµεσα κι έµµεσα) έχουν πάντα φυσική υπόσταση Άµεσο υλικό Ανιχνεύεταιξεκάθαραστοτελικόπροϊόν (clearly traceable) Ανιχνεύεταιµεευκολίαστοτελικόπροϊόν (conveniently traceable) Ανιχνεύεταιοικονοµικάστοτελικόπροϊόν (economically traceable) Έµµεσο υλικό εν ισχύουν τα κριτήρια του άµεσου υλικού Είναι. συνήθως. αµελητέα ή ασήµαντα σε σύγκριση µε την προσπάθεια που απαιτείται για τη διερεύνησή τους Άµεση εργασία Παραδείγµατα Γραφεία (έπιπλα) Άµεσα: Ξύλο / Μεταλλικά «πόδια» / Ταινίες φινιρίσµατος Έµµεσα: Λούστρο / Κόλλα / Βίδες (?) Έτοιµη σάλτσα ντοµάτας Άµεσα: Ντοµάτα / Μπαχαρικά / Συσκευασία Έµµεσα: Αλάτι / Νερό / Λάδι (?) Ποδήλατο Άµεσα: Σκελετός / Τροχοί / Ελαστικά / Αλυσίδα κλπ Έµµεσα: Γράσο Προσοχή Το ίδιο υλικό µπορεί. υπό διαφορετικές συνθήκες να είναι άµεσο ή έµµεσο Απαιτείται για να ολοκληρωθεί το προϊόν-υπηρεσία. Χωρίς αυτήν δε µπορεί να υπάρξει προϊόν-υπηρεσία Προσθέτει αξία στο προϊόν-υπηρεσία Έµµεσηεργασία Επικουρική (προσοχή: όχι ασήµαντη) της παραγωγής προσφοράς ε συµβάλλει άµεσα στην ολοκλήρωση προϊόντος-υπηρεσίας 2

Μετά από κατανοµή Ερώτηση: µπορεί κάποιο κόστος να αφορά ταυτόχρονα σε πολλά αντικείµενα κόστους; Τα υλικά (άµεσα κι έµµεσα) έχουν πάντα φυσική υπόσταση Άµεσο υλικό Ανιχνεύεταιξεκάθαραστοτελικόπροϊόν

3 Παραδείγµατα Γραφεία (έπιπλα) Άµεση: Κοπή ξύλων / Συναρµολόγηση Έµµεση: Μεταφορά / Αποθήκευση Έτοιµη σάλτσα ντοµάτας Άµεση: Προετοιµασία µίγµατος / Χειρισµός µηχανηµάτων Έµµεση: ιαχείριση φύρας Ποδήλατο Άµεση: Συναρµολόγηση Έµµεση: Καθαρισµός Προσοχή Η ίδια εργασία µπορεί υπό διαφορετικές συνθήκες να είναι άµεση ή έµµεση Γενικά Βιοµηχανικά Έξοδα (ΓΒΕ) Αφορούν στην παραγωγική διαδικασία ως σύνολο Κατανέµονται στα προϊόντα βάσει συντελεστών ή κοστολογικής µεθόδου Συνήθως συνιστούν σηµαντικό µέρος του συνολικού κόστους Παραδείγµατα Γραφεία (έπιπλα): Ηλεκτρικό ρεύµα / Αποσβέσεις Έτοιµη σάλτσα ντοµάτας: Αµοιβές οδηγών Ποδήλατο: Ασφάλιστρα αποθήκης Πρώτο κόστος & Κόστος µετατροπής Πρώτοκόστος Άµεσα υλικά Άµεση εργασία Κόστοςµετατροπής Άµεση εργασία ΓΒΕ Μεταβλητό, Σταθερό & Μικτό Κόστος Πρώτα ορίζω τι εστί «δραστηριότητα» Μεταβλητό Το σύνολό του µεταβάλλεται όταν µεταβάλλεται η δραστηριότητα Σταθερό Το σύνολό του παραµένει αµετάβλητο όταν µεταβάλλεται η δραστηριότητα Μικτό (ή Ηµιµεταβλητό ή Ηµισταθερό) Φέρει στοιχεία τόσο του µεταβλητού όσο και του σταθερού 3

σύνολο Κατανέµονται στα προϊόντα βάσει συντελεστών ή κοστολογικής µεθόδου Συνήθως συνιστούν σηµαντικό µέρος του συνολικού κόστους Παραδείγµατα Γραφεία (έπιπλα): Ηλεκτρικό ρεύµα / Αποσβέσεις Έτοιµη

4 Παραδείγµατα Μεταβλητό Σκελετοί ποδηλάτων: περισσότερα ποδήλατα περισσότεροι σκελετοί Σταθερό Ενοίκιο εργοστασίου: περισσότερα ή λιγότερα ποδήλατα ίδιο ενοίκιο Μικτό Ηλεκτρικό ρεύµα: περισσότερα ποδήλατα ίδια πάγια χρέωση ΕΗ ΑΛΛΑ περισσότερα ποδήλατα περισσότερες κιλοβατώρες Μέθοδοι διαχωρισµού µικτού κόστους Υψηλό Χαµηλό (high-low) Χ H και X L οιµονάδεςπαραγωγήςστονυψηλότερο (Χ Η ) καιχαµηλότερο (Χ L ) όγκοπαραγωγής Υ Η καιυ L τοµικτόκόστοςστονυψηλότερο (Υ Η ) και χαµηλότερο (Υ L ) όγκοπαραγωγής βτοανάµονάδαµεταβλητόκόστος: β = (Υ H -Υ L ) / (X H -X L ) ατοσταθερόκόστος: α = Υ Η -βχ Η Γραµµική παλινδρόµηση β = (nσχy-σxσy) / [nσx 2 (Σx) 2 ] α = (Σy-βΣx) / n n τοπλήθοςζευγώνχκαιυπουέχωστηδιάθεσήµου Μήνας Όγκος παραγωγής (µονάδες) Μικτό κόστος ( ) High-low β = ( ) / ( ) = 12 α = (12*3.000) = Μήνας Σ Όγκος παραγωγής (µονάδες) Μικτό κόστος ( ) x xy Γραµµική παλινδρόµηση β = (nσχy-σxσy) / [nσx 2 (Σx) 2 ] = (8* * ) / [8* ) = 13,8 περίπου α = (Σy-βΣx) / n = ( ,8*16.320) / 8 =

καιχαµηλότερο (Χ L ) όγκοπαραγωγής Υ Η καιυ L τοµικτόκόστοςστονυψηλότερο (Υ Η ) και χαµηλότερο (Υ L ) όγκοπαραγωγής βτοανάµονάδαµεταβλητόκόστος: β = (Υ H -Υ L ) / (X H -X L ) ατοσταθερόκόστος: α = Υ

5 Κατανοµή ΓΒΕ «Παραδοσιακά» µε προκαθορισµένους συντελεστές Νεότερη προσέγγιση: Κοστολόγηση Κατά (ή «µε βάση την») δραστηριότητα (σε επόµενο µάθηµα) Μεταβλητά ΓΒΕ Καθότι µεταβλητά ψάχνω έναν συντελεστή που να σχετίζεται µε µεταβλητό κόστος Ώρες ή κόστος άµεσης εργασίας (πολύ συχνά) Ώρες ή κόστος λειτουργίας µηχανηµάτων (λιγότερο συχνά) Σταθερά ΓΒΕ Καθότισταθεράψάχνωένασυντελεστήπουθατα καταστήσει εκ των προτέρων δεδοµένα Προϋπολογίζω τα Σταθερά ΓΒΕ Προϋπολογίζω τον όγκο παραγωγής ή άλλο κατάλληλο µέγεθος Κατανέµω τα Σταθερά ΓΒΕ ανά µονάδα προϊόντος Προϋπολογισµένα Σταθερά ΓΒΕ: Προϋπολογισµένοςόγκοςπαραγωγής: µονάδες 2 ώρες άµεσης εργασίας (ΩΑΕ) / µονάδα ΜεταβλητάΓΒΕ: 10 / ΩΑΕ Αν µέχρι τώρα έχουν παραχθεί 500 µονάδες, πόσα ταμγβεκαιπόσατασγβε; Απάντηση ΜΓΒΕ = 500 µονάδες *2 ΩΑΕανάµονάδα * 10 ανά ΩΑΕ = ΣΓΒΕ = 500 µονάδες * ( / 1.000) = Κόστοςπαραχθέντων & κόστος πωληθέντων Κόστος παραχθέντων (CP) Εξαρτάται από την παραγωγή ενεξαρτάταιαπότοανπουλήθηκεκάτιπου παράχθηκε Κόστος πωληθέντων (CS) Ανδενέχωπωλήσειςδενέχω CS (γιατίδενέχω «πωληθέντα») εν προκύπτει/περιλαµβάνει/εξαρτάται απαραίτητα από το CP Ερώτηση: Υπάρχειπερίπτωση CP > 0 όταν CS = 0 ή CS > 0 όταν CP = 0; Αρχικό απόθεµα έτοιµων: 100 µον. * 10 / µον. Τελικόαπόθεµαέτοιµων: 150 µον. * 12 / µον. FIFO Πωλήσεις 400 µον. CP =? CS =? Απάντηση Χοιµονάδεςπαραγωγής: Χ 150 = 400 Χ= 450 Λόγω FIFO & «πωλήσεις > αρχικό απόθεµα», το τελικό απόθεµαπροέρχεταιαπότηνπαραγωγή. Άρα CP = 450*12 = CS = 100* *12 = =

καταστήσει εκ των προτέρων δεδοµένα Προϋπολογίζω τα Σταθερά ΓΒΕ Προϋπολογίζω τον όγκο παραγωγής ή άλλο κατάλληλο µέγεθος Κατανέµω τα Σταθερά ΓΒΕ ανά µονάδα προϊόντος Προϋπολογισµένα Σταθερά ΓΒΕ: 50.

6 Πρακτικές εφαρµογές #1 -Εκφώνηση ίνονται 1. ιαµόρφωση αλουµινίου 2. Ζάντες 3. Αυτοκόλλητο λογότυπο 4. Ταχύτητες 5. Μισθός προϊσταµένου παραγωγής 6. Χερούλια 7. Μισθός αποθηκάριου 8. Αλυσίδα εδοµένου ότι η δραστηριότητα µετράται µε τις µονάδες παραγωγής, να ταξινοµηθούν τα παραπάνω σε Άµεσα υλικά, άµεση εργασία, ΓΒΕ Μεταβλητά, σταθερά, µικτά Πρακτικές εφαρµογές #2 -Εκφώνηση ίνονται Απόθεµαάµεσωνυλικών: 01/ , 30/ Παραγωγήσεεξέλιξη: 01/ , 30/ Απόθεµαέτοιµων: 01/ , 30/ Κόστος αναλωθέντων άµεσων υλικών : Κόστος άµεσης εργασίας: ΓΒΕ: Τοκόστοςπαραχθέντωνγιατον 9 ο Τοκόστοςπωληθέντωνγιατον 9 ο Πρακτικές εφαρµογές #3 -Εκφώνηση ίνονται (σε 000) Άµεσαυλικά: 718 Άµεσηεργασία: 421 Έµµεσαυλικά: 102 Έµµεσηεργασία: 129 ιοικητικάέξοδα: 317 Το πρώτο κόστος Το κόστος µετατροπής Κόστος προϊόντος Πρακτικές εφαρµογές #4 -Εκφώνηση ίνονται (σε 000) Επιχείρηση παραγωγήw αλουµινένιων κανό Κόστοςυλικών: α) Αλουµίνιο 371, β) Γράσο 6 & γ) Μονωτική ταινία 24 Κόστος εργασίας: α) Χειριστές µηχανών 100, β) Μηχανικοί µηχανών 120 & γ) Επιθεωρητές εργοστασίου 130 Κόστος έµµεσων υλικών Κόστος έµµεσης εργασίας 6

ίνονται Απόθεµαάµεσωνυλικών: 01/09 16.000, 30/09 18.000 Παραγωγήσεεξέλιξη: 01/09 94.000, 30/09 72.000 Απόθεµαέτοιµων: 01/09 36.000, 30/09 22.000 Κόστος αναλωθέντων άµεσων υλικών : 94.

Σχετικά έγγραφα

Άσκηση 11. Πλήρης Κοστολόγηση. Πωλήσεις 10.000. - άμεσα υλικά 3.500. -άμεση εργασία 2.700. -ΓΒΕ 1.800 Μικτό Αποτέλεσμα 2.000

Άσκηση 11. Πλήρης Κοστολόγηση. Πωλήσεις 10.000. - άμεσα υλικά 3.500. -άμεση εργασία 2.700. -ΓΒΕ 1.800 Μικτό Αποτέλεσμα 2.000 Άσκηση 11 Πωλήσεις 10.000 - άμεσα υλικά 3.500 -άμεση εργασία 2.700 -ΓΒΕ 1.800 Μικτό Αποτέλεσμα 2.000 - Μεταβλητά έξοδα πωλήσεων 250 - Μεταβλητά έξοδα διοίκησης 50 - Μεταβλητά έξοδα διάθεσης 100 - Σταθερά