Tο παρόν αποτελεί δείγμα του βιβλίου "Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά", το οποίο αριθμεί 285 σελίδες.

Transcript

1 Α Μ Γ Ι Ε Δ

2 Tο παρόν αποτελεί δείγμα του βιβλίου "Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά", το οποίο αριθμεί 285 σελίδες. Πρόκειται για το πληρέστερο και πιο αναγνωρισμένο εγχειρίδιο ιταλικής γραμματικής! Περιέχονται ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ, αλλά και ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ. Μεθοδοποιεί και κωδικοποιεί όλα όσα λείπουν από αντίστοιχα βιβλία: Απλή και κατανοητή παρουσίαση των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων Εκατοντάδες παραδείγματα από τη σύγχρονη ιταλική πραγματικότητα Σύγκριση - αντιπαραβολή με την ελληνική γραμματική Έμφαση στις γλωσσικές ιδιαιτερότητες που δυσκολεύουν τους Έλληνες σπουδαστές Το μόνο με αναλυτικούς πίνακες ρημάτων, προθέσεων και εκφράσεων Επιμελημένη γραφική παρουσίαση και παραστατικά διαγράμματα Απαραίτητο βοήθημα για τον καθηγητή και το μαθητή μέσα και έξω από την τάξη Για την απόκτηση των διπλωμάτων ιταλικής γλώσσας CELI-Perugia, DIPLOMA-Istituto Italiano, Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας (ΚΠΓ), CILS-Siena αλλά και για την προετοιμασία των υποψήφιων φοιτητών ιταλικής φιλολογίας και ιταλικών Πανεπιστημίων Καλύπτει όλα τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Κοινού Πλαισίου Αναφοράς για τις Γλώσσες (Α1, Α2, Β1, Β2, Γ1, Γ2). Επικοινωνήστε μαζί μας για να το προμηθευτείτε με την προνομιακή έκπτωση 35%.

3 Τίνα Ζωγοπούλου Grammatica italiana ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ INDICE 1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ / STORIA DELLA LINGUA ITALIANA ΤΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ / L ALFABETO ITALIANO REGOLE DI PRONUNCIA ΤΟΝΙΣΜΟΣ / INTONAZIONE ΟΜΟΗΧΕΣ ΛΕΞΕΙΣ / OMONIMI ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΣ / DIVISIONE IN SILLABE ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ / PUNTEGGIATURA ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ / L ARTICOLO DETERMINATIVO ΤΟ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ / L ARTICOLO ΙΝDETERMINATIVO ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ / IL SOSTANTIVO ΤΟ ΓΕΝΟΣ (IL GENERE) Ο ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ (IL PLURALE) ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ / L AGGETIVO ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ / I GRADI DI COMPARAZIONE ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / I NUMERALI ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / NUMERALI CARDINALI ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / NUMERALI ORDINALI ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ / PRONOMI PERSONALI SOGGETTO ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ / PRONOMI DIRETTI ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ / PRONOMI ΙΝDIRETTI ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΠΤΩΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ/ PRONOMI COMBINATI - VERBI CON DUE COMPLEMENTI ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / PRONOMI RIFLESSIVI KTHTIKΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ / PRONOMI E AGGETTIVI POSSESSIVI ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / PRONOMI RELATIVI ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ / PRONOMI E AGGETTIVI INTERROGATIVI ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ / PRONOMI E AGGETTIVI DIMOSTRATIVI ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ / PRONOMI E AGGETTIVI INDEFINITI... 79

4 Grammatica italiana Τίνα Ζωγοπούλου 19 OI ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / LE PREPOSIZIONI ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / PREPOSIZIONI PROPRIE Η πρόθεση DI... 84» DA... 87» A » IN » CON » SU... 93» PER » FRA (TRA) ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / PREPOSIZIONI IMPROPRIE ΤΑ ΜΟΡΙΑ CI (VI), NE / LE PARTICELLE CI (VI), NE ΤO ΜΟΡΙO CI (VI) / LA PARTICELLA CI (VI) ΤO ΜΟΡΙO NE / LA PARTICELLA NE ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ / L AVVERBIO ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / LE CONGIUNZIONI ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / CONGIUNZIONI COORDINATIVE ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / CONGIUNZIONI SUBORDINATIVE ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ, ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ / INTERIEZIONI, ESCLAMAZIONI ΤΟ ΡΗΜΑ / IL VERBO TA ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ / I VERBI AUSILIARI Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ / IL PRESENTE INDICATIVO Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ-ΑΟΡΙΣΤΟΣ / IL PASSATO PROSSIMO ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Ο ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ / L IMPERFETTO O ΑΟΡΙΣΤΟΣ / IL PASSATO REMOTO ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ Ο ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ / IL TRAPASSATO IL TRAPASSATO PROSSIMO IL TRAPASSATO REMOTO Ο ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / IL FUTURO SEMPLICE Ο ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / IL FUTURO ANTERIORE Η ΔΥΝΗΤΙΚΗ (ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ) / IL CONDIZIONALE ΑΠΛΗ ΔΥΝΗΤΙΚΗ / CONDIZIONALE SEMPLICE ΣΥΝΘΕΤΗ ΔΥΝΗΤΙΚΗ / CONDIZIONALE COMPOSTO Η ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ / IL CONGIUNTIVO ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ / CONGIUNTIVO PRESENTE ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ / CONGIUNTIVO PASSATO ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ / CONGIUNTIVO IMPERFETTO ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ / CONGIUNTIVO TRAPASSATO Η ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ / L IMPERATIVO

5 Τίνα Ζωγοπούλου Grammatica italiana 36 ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ / GERUNDIO INFINITO PARTICIPIO ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ / IL GERUNDIO α) Το απλό γερούνδιο (Il gerundio semplice) β) Το σύνθετο γερούνδιο (Il gerundio composto) ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ / L INFINITO α) To απαρέμφατο ενεστώτα (L infinito presente) β) To απαρέμφατο Παρακειμένου (L infinito passato) Η ΜΕΤΟΧΗ / IL PARTICIPIO α) Η μετοχή ενεστώτα (Il participio presente) β) H παθητική μετοχή (Il participio passato) ΟΙ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ / LE FORME PERIFRASTICHE Ο ΑΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΣ / LA FORMA IMPERSONALE Η ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ / LA FORMA RIFLESSIVA-PRONOMINALE ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ FORMA RIFLESSIVA Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / LA FORMA PASSIVA SI PASSIVANTE Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΧΡΟΝΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΛΙΣΕΩΝ / LA CONCORDANZA DEI TEMPI E DEI MODI Ο ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ / IL PERIODO IPOTETICO ΕΥΘΥΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ / IL DISCORSO DIRETTO E INDIRETTO ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΥΝΤΙΚΑ, ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΠΡΟΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΘΗΜΑΤΑ / PAROLE ALTERATE, ABBREVIAZIONI SIGLE, PREFISSI SUFFISSI ΑΛΛΟΙΩΜΕΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ / PAROLE ALTERATE ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ - ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ / ABBREVIAZIONI ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ / ACRONIMI ΠΡΟΘΕΜΑΤΑ / PREFISSI ΕΠΙΘΗΜΑΤΑ / SUFFISSI ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ / ESPRESSIONI PROVERBI MASSIME ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ / ESPRESSIONI ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ / PROVERBI MASSIME ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΝΩΜΙΚΑ / ESPRESSIONI E MASSIME LATINE ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ / ΤAVOLE VERBI ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / CONIUGAZIONE DEI VERBI AUSILIARI ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΜΑΛΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / CONIUGAZIONE DEI VERBI REGOLARI EΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / FORMA ATTIVA ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ / FORMA RIFLESSIVA-PRONOMINALE ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / FORMA PASSIVA ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΩΝ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / CONIUGAZIONE DEI VERBI IRREGOLARI PIÙ FREQUENTI ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ / BIBLIOGRAFIA

6 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 2 ΤΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ - ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ L ALFABETO ITALIANO - REGOLE DI PRONUNCIA Τα γράμματα (lettere) του ιταλικού αλφαβήτου είναι είκοσι ένα, εκ των οποίων τα πέντε είναι φωνήεντα (vocali), δηλαδή a, e, i, o, u, και τα υπόλοιπα σύμφωνα (consonanti). Κάθε γράμμα έχει δύο τύπους: το κεφαλαίο (maiuscola), και το μικρό (minuscola): Σύμβολα Ονομασία Προφορά A a α α B b μπι μπ C c τσι τς (παχύ), κ D d ντι ντ E e ε ε F f έφφε φ G g τζι τζ (παχύ), γκ H h άκκα εντελώς άφωνο I i ι ι L l έλλε λ M m έμμε μ N n έννε ν O o ο ο P p πι π Q q κου κ R r έρρε ρ S s έσσε σ T t τι τ U u ου ου V v βου β Z z τζέτα τς, τζ Στις ξένες λέξεις συναντάμε και τα γράμματα: J j ι λούνγκα γι, τζ, ζ K k κάππα κ W w βου ντόπια β, γου X x ικς κς Y y ι γκρέκα, ύψιλον ι Τα γράμματα του ιταλικού αλφαβήτου είναι θηλυκού γένους (εννοείται η λέξη lettera ): la ci, la emme, la zeta. 13

7 2 Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά Τίνα Ζωγοπούλου Παραδείγματα ιταλικών λέξεων: A a B b C c D d E e F f G g H h I i L l M m N n O o P p Q q R r S s T t U u V v Z z J j K k W w X x Y y amico, amore, aereo, Antonio, Alessandro buono, bello, banca, bianco, bambino, birra, Bologna caffè, cane, cinese, ciao, Cristina, cucina, cuore donna, dentista, dottore, Dio, Duomo elefante, elettrico, economia, Elena fotografia, fisica, famoso, felicità, famiglia, Firenze, Francesco gente, gelato, governo, gloria, Germania, Giorgio, Giovanni, giallo, ghetto hotel, hobby, hamburger, handicap, hostess, hacker, Hans Italia, isola, insalata, indirizzo, Inghilterra, internazionale lampada, luce, limone, locale, legno, Lucia madre, Madonna, mese, museo, musica, Milano, macchina nonno, natura, nave, nero, notte, Napoli ora, oro, opera, onore, Olanda padre, penna, pizza, piazza, professore, portafoglio, Parigi questo, quadro, quiz, qualità, quattro rosso, rosa, risotto, rotondo, Roma, Roberto sale, salotto, soldi, scuola, studente, spaghetti, Spagna treno, terra, tavolo, Torino, totale, Teresa uovo, uomo, unione, uso, Università vino, vita, verde, vetro, Venezia, verità zio, zucchero, zero, zanzara, zuppa, Zante Jugoslavia, Jolanda, jeep, jazz, jeans, jogging, junior, bijoux ketchup, karaoke, kitch, killer, kiwi, know how, Kenya web, whisky, Walter, würstel, week end, watt, Wilma xenomania, xenofobia, xilofono yogurt, yacht, yen, yoga! Προσοχή: Στα ιταλικά γράφονται με μικρό γράμμα: οι μέρες της εβδομάδας: Ho lezione d italiano il lunedì e il mecoledì. οι μήνες: L ultimo mese dell anno è dicembre. οι εθνικότητες: Bianca è italiana, Giorgio è greco. Ωστόσο: όταν αναφερόμαστε στο σύνολο των ανθρώπων της ίδιας εθνικότητας, προτιμάται η χρήση του κεφαλαίου: gli antichi Romani, i Greci, gli Arabi κ.λπ. οι λέξεις ponte, porta, palazzo, via, piazza, monte, valle κ.τ.ό., ακολουθούμενες από συγκεκριμένο όνομα, γράφονται με κεφαλαία: Ponte Vecchio, Porta Pia, Palazzo Venezia, Via Veneto, Piazza di Spagna, Monte Bianco, Val d Aosta. 14

8 Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά Τίνα Ζωγοπούλου 3 ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ L ARTICOLO DETERMINATIVO Το άρθρο (articolo <λατ. articulus = μικρή άρθρωση, σύνδεση) είναι κλιτό μέρος του λόγου. Προηγείται του ονόματος και προσδιορίζει το γένος [αρσενικό (maschile) ή θηλυκό (femminile)] και τον αριθμό αυτού [ενικό (singolare) ή πληθυντικό (plurale)]. Το οριστικό άρθρο (articolo determinativo) χρησιμοποιείται για να δηλώσει συγκεκριμένα ουσιαστικά: La ragazza di Paolo è russa. Questo è il fidanzato di mia sorella. Η κοπέλα του Πάολο είναι Ρωσίδα. Αυτός είναι ο αρραβωνιαστικός της αδελφής μου. Μπορεί, επίσης, να προηγείται και άλλων μερών του λόγου, τα οποία με αυτό τον τρόπο και ουσιαστικοποιεί ( Â κεφ. Il Sostantivo). il dovere (=το καθήκον) il potere (=η δύναμη, η εξουσία) il perché (=το γιατί) i poveri (=οι φτωχοί) Σχηματισμός MASCHILE FEMMINILE SINGOLARE PLURALE SINGOLARE PLURALE il libro l italiano lo zio i libri gli italiani gli zii il: για αρσενικά που αρχίζουν από σύμφωνο la penna l italiana le penne le italiane il SINGOLARE tavolo quadro ragazzo bambino i PLURALE tavoli quadri ragazzi bambini l : για αρσενικά που αρχίζουν από φωνήεν ή h (το l προκύπτει από το lo με έκθλιψη όταν ακολουθεί φωνήεν). l SINGOLARE albero albergo amico animale harem gli PLURALE alberi alberghi amici animali harem 20

9 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 5 ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ IL SOSTANTIVO Το ουσιαστικό ή όνομα (sostantivo ή nome) είναι το κλιτό μέρος του λόγου που δηλώνει πρόσωπα, ζώα, πράγματα, ενέργειες, ιδιότητες ή καταστάσεις: padre (=πατέρας), Monica (=Μόνικα), cane (=σκύλος), casa (=σπίτι), acqua (=νερό), saluto (=χαιρετισμός), festa (=γιορτή), bellezza (=ομορφιά), felicità (=ευτυχία). Και άλλα μέρη του λόγου (επίθετα, αντωνυμίες, επιρρήματα, αριθμητικά, απαρέμφατα) μπορούν, επίσης, να ουσιαστικοποιηθούν, δηλαδή να λειτουργήσουν ως ουσιαστικά. Π.χ.: i giovani (=οι νέοι) [και un giovane (=ένας νέος)], l io (=το εγώ), il domani (=το αύριο), i miei (=οι δικοί μου), il dieci (=το δέκα), lo zero (=το μηδέν) [και uno zero (=ένα μηδενικό)], il dovere (=το καθήκον) [και un dovere (=ένα καθήκον)], l essere (=το είναι, η ύπαρξη, το ον) [και un essere (=ένα ον, ένα πλάσμα)], il viavai = (το πηγαινέλα), l aldilà (=το υπερπέραν). ΤΟ ΓΕΝΟΣ / IL GENERE Στην ιταλική γλώσσα τα ουσιαστικά έχουν δύο γένη: αρσενικό (maschile) και θηλυκό (femminile). Τα ουσιαστικά που λήγουν σε -o είναι συνήθως αρσενικά (il libro), όσα λήγουν σε -a θηλυκά (la penna), ενώ από όσα λήγουν σε -e, άλλα είναι αρσενικά (il padre) και άλλα θηλυκά (la madre). Στατιστικά, το 75% των ουσιαστικών έχει κατάληξη -o και -a, ενώ το υπόλοιπο 25% έχει κατάληξη -e: MASCHILE -o -e FEMMINILE -a -e Σχηματισμός του θηλυκού -o / -a l amico-l amica il figlio-la figlia φίλος, φίλη γιος, κόρη l italiano-l italiana Franco-Franca Ιταλός, Ιταλίδα Φράνκο, Φράνκα -e / -e il / la francese il / la milanese Γάλλος, Γαλλίδα Μιλανέζος, Μιλανέζα il / la cliente il / la cantante πελάτης, πελάτισσα τραγουδιστής, τραγουδίστρια αλλά: cameriere-cameriera, parrucchiere-parrucchiera, cassiere-cassiera 29

10 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 8 ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ I NUMERALI Τα αριθμητικά (numerali) πληροφορούν για την ποσότητα του ουσιαστικού που συνοδεύουν, και διακρίνονται σε: ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / NUMERALI CARDINALI Δηλώνουν με απόλυτο τρόπο την ακριβή ποσότητα του ουσιαστικού που συνοδεύουν: 0 zero 11 undici 40 quaranta 600 seicento 1 uno/a 12 dodici 50 cinquanta 700 settecento 2 due 13 tredici 60 sessanta 800 ottocento 3 tre 14 quattordici 70 settanta 900 novecento 4 quattro 15 quindici 80 ottanta 1000 mille 5 cinque 16 sedici 90 novanta 2000 duemila 6 sei 17 diciassette 100 cento diecimila 7 sette 18 diciotto 200 duecento centomila 8 otto 19 diciannove 300 trecento un milione 9 nove 20 venti 400 quattrocento un miliardo 10 dieci 30 trenta 500 cinquecento! Προσοχή: 21 ventuno, 31 trentuno, 101 centouno, 28 ventotto, 38 trentotto Τα απόλυτα αριθμητικά είναι άκλιτα. Εξαίρεση: unouna (θηλ) και mille -mila (πληθ.). Γράφονται με μια λέξη: π.χ. quarantaquattro (44), trecentonovantadue (392). Το αριθμητικό uno έχει τους ίδιους τύπους και ακολουθεί τους ίδιους κανόνες σχηματισμού με το αόριστο άρθρο (un, uno, una, un ): un caffè, uno specchio, una birra, un aranciata. Ο τύπος tre δεν τονίζεται, αλλά: ventitré, trentatré, centotré κ.λπ. Οι τύποι milione και miliardo, όταν προηγούνται ουσιαστικού, απαιτούν την πρόθεση di: un milione di euro, due miliardi di dollari. Χρήση των απόλυτων αριθμητικών αριθμητικές πράξεις: due più due fa quattro (2+2=4), cinque meno due fa tre (5 2=3), tre per tre fa nove (3x3=9), otto diviso due fa quattro (8:2=4). ποσοστά: venti per cento (20%), cento per cento (100%), tre per mille (3 ). 47

11 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 26 Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ IL PRESENTE INDICATIVO Χρήση Eίναι ο χρόνος που χρησιμοποιείται: α) για να εκφράσει μια κατάσταση ή μια πράξη που εξελίσσεται τη στιγμή στην οποία μιλάμε: Luisa abita in periferia. Prendo la macchina e vado in campagna. In questo momento scrivo una lettera. Η Λουίζα μένει σε προάστιο. Παίρνω το αυτοκίνητο και πάω στην εξοχή. Αυτή τη στιγμή γράφω ένα γράμμα. β) για να εκφράσει πράξη που γίνεται συνήθως ή κατ επανάληψη: Tutti i giorni esce di casa la mattina presto e rientra all ora di pranzo. Κάθε μέρα βγαίνει από το σπίτι νωρίς το πρωί και επιστρέφει την ώρα του φαγητού. γ) για να εκφράσει κάτι που μπορεί να συμβαίνει πάντα και που έχει διαχρονική αξία: La luna gira intorno alla terra. Η σελήνη γυρίζει γύρω από τη γη. δ) για τον σχηματισμό των παροιμιών, των ετυμηγοριών και των αναφορών σε συγγραφείς: «Ride bene chi ride l ultimo». Dante dice che gli uomini non sono fatti per vivere come animali... Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. Ο Δάντης λέει ότι οι άνθρωποι δεν είναι φτιαγμένοι για να ζουν σαν ζώα... ε) στις αφηγήσεις για να αναφέρουμε ή και να περιγράψουμε γεγονότα του παρελθόντος. Έτσι, η αφήγηση αποκτά ζωντάνια και εκφραστικότητα (ιστορικός ενεστώτας / presente storico): Νel 1492 Colombo scopre l America. Ieri sera entro in un bar e chi vedo? Il preside del liceo! Το 1492 ο Κολόμβος ανακαλύπτει την Αμερική. Χτες βράδυ μπαίνω σε ένα μπαρ και ποιον βλέπω; Τον λυκειάρχη! στ) για να αντικαταστήσει τον μέλλοντα (Futurο), εφόσον φυσικά από την έννοια της φράσης φαίνεται κατά κάποιον τρόπο η ιδέα του μέλλοντα (στον προφορικό λόγο): La prossima settimana andiamo a teatro. Την επόμενη εβδομάδα πάμε θέατρο. 121

12 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 27 O ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ IL PASSATO PROSSIMO Δηλώνει μια πράξη που ολοκληρώθηκε [ τελειώθηκε (perfetto)] στο παρελθόν, αλλά οι συνέπειές της συνδέονται άμεσα με το παρόν: Ieri ho preso una decisione importante. Mario è sempre stato sincero con me. Hai mai mandato una lettera anonima? Χθες πήρα μια σημαντική απόφαση. Ο Μάριος ήταν πάντα ειλικρινής μαζί μου. Έχεις στείλει ποτέ ανώνυμο γράμμα; Στα ελληνικά, ο passato prossimo αποδίδεται άλλοτε ως αόριστος και άλλοτε ως παρακείμενος. Ως προς τον σχηματισμό του, όμως, μοιάζει με τον ελληνικό παρακείμενο. Σχηματισμός Όπως όλοι οι περιφραστικοί χρόνοι, σχηματίζεται με τον ενεστώτα των βοηθητικών ρημάτων avere ή essere και την παθητική μετοχή (participio passato) του ρήματος: Α ΣΥΖΥΓΙΑ Β ΣΥΖΥΓΙΑ Γ ΣΥΖΥΓΙΑ LAVOR-ARE (=εργάστηκα / έχω εργαστεί) VEND-ERE (=πούλησα / έχω πουλήσει) FIN-IRE (=τελείωσα / έχω τελειώσει) io ho lavoratο ho vendutο ho finitο tu hai lavoratο hai vendutο hai finitο lui / lei / Lei ha lavoratο ha vendutο ha finitο noi abbiamo lavoratο abbiamo venduto abbiamo finito voi avete lavoratο avete venduto avete finito loro, Loro hanno lavoratο hanno venduto hanno finito AND-ARE (=πήγα / έχω πάει) CAD-ERE (=έπεσα / έχω πέσει) PART-IRE (=έφυγα / έχω φύγει) io sono andatο(a) sono cadutο(a) sono partito(a) tu sei andatο(a) sei cadutο(a) sei partito(a) lui / lei / Lei è andato(a) è caduto(a) è partito(a) noi siamo andati(e) siamo caduti(e) siamo partiti(e) voi siete andati(e) siete caduti(e) siete partiti(e) loro, Loro sono andati(e) sono caduti(e) sono partiti(e) 127

13 Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά Τίνα Ζωγοπούλου 31 Ο ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ IL FUTURO SEMPLICE Χρήση Εκφράζει μια κατάσταση ή μια πράξη που θα συμβεί σε ένα μέλλον κοντινό ή μακρινό: Aldo partirà fra dieci giorni. Quando sarò grande, farò il giro del mondo. Quale squadra vincerà il campionato? Le sue opere vivranno in eterno. Ο Άλντο θα φύγει σε δέκα μέρες. Όταν (θα) μεγαλώσω, θα κάνω το γύρο του κόσμου. Ποια ομάδα θα κερδίσει το πρωτάθλημα; Τα έργα του θα ζήσουν αιώνια. Στην ιταλική γλώσσα δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ στιγμιαίου και συνεχούς μέλλοντα: Ti telefonerò domani. Ti telefonerò ogni giorno. Θα σου τηλεφωνήσω αύριο. Θα σου τηλεφωνώ κάθε μέρα. Μπορεί να εκφράσει και αμφιβολία, αβεβαιότητα, πιθανότητα, υπόθεση, παραδοχή (futurο dubitatiνο): Saranno le sei. Avrà vent anni. Sarà anche vero ma io ho i miei dubbi. Avrai anche ragione ma io ne dubito. Se è stata due anni a Mosca, parlerà il russo. Non crederai mica di sapere tutto, vero? Sarò pure un po disattenta, ma l incidente non è successo per colpa mia. Forse sono le sei. Forse ha vent anni. Forse è vero. Forse hai ragione. Probabilmente parla il russo. Suppongo che tu creda... Ammetto di essere un po disattenta. Μπορεί να εκφράσει διαταγή, προτροπή, απειλή, σε ηπιότερο τόνο από την προστακτική (futuro imperativale): Oggi non andrete da nessuna parte! Lo farai, volendo o nolendo! Χρησιμοποιείται για το σχηματισμό του υποθετικού λόγου α είδους ( Â κεφ. Il Periodo Ipotetico): Se ci sarà lo sciopero degli autobus, prenderò un tassì.! Παρατηρήσεις: Ο futuro semplice αντικαθίσταται συχνότατα από τον presente indicativo, κυρίως στον προφορικό λόγο: Lunedì mi metterò a dieta! Lunedì mi metto a dieta! Μπορεί να αντικαταστήσει τον futuro anteriore ( Â κεφ. Il Futuro Anteriore): Quando avrò parlato con lui, deciderò cosa fare. Quando parlerò con lui, deciderò cosa fare. 150

14 Τίνα Ζωγοπούλου Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά 33 Η ΔΥΝΗΤΙΚΗ (ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ) IL CONDIZIONALE Η ΑΠΛΗ ΔΥΝΗΤΙΚΗ / IL CONDIZIONALE SEMPLICE Χρήση Είναι η έγκλιση ( Â κεφ. Il Verbo) που εκφράζει μια ενέργεια, στην οποία υποδηλώνεται το γενικά ενδεχόμενο και όχι το αντικειμενικά βέβαιο. Το condizionale μπορεί να δηλώσει: δυνατότητα, πιθανότητα, επιθυμία, άγνοια, αμφιβολία, ευγένεια, συμβουλή, προσωπική γνώμη, ειρωνεία. Στα ελληνικά, συνήθως μεταφράζεται με θα + παρατατικό: Vorrei un caffè. Tu che faresti al posto mio? Io per Sandra metterei la mano sul fuoco. Secondo me sarebbe meglio aspettare. Uscirei volentieri con una ragazza come Lisa. Io direi che sia meglio andare in treno. Scusi, Le dispiacerebbe cambiarmi 100 euro? Non sposerei quell uomo per tutto l oro del mondo. Sarebbe così gentile da ripetere ciò che ha detto? Quasi quasi me ne andrei anch io. Θα ήθελα έναν καφέ. Εσύ τι θα έκανες στη θέση μου; Εγώ για τη Σάντρα θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά. Κατά τη γνώμη μου θα ήταν καλύτερα να περιμένουμε. Θα έβγαινα ευχαρίστως με μια κοπέλα σαν τη Λίζα. Θα έλεγα πως είναι καλύτερα να πάμε με τρένο. Συγγνώμη, θα σας πείραζε να μου αλλάξετε 100 ευρώ; Δεν θα παντρευόμουν αυτόν τον άντρα για όλο το χρυσάφι του κόσμου. Θα είχατε την καλοσύνη να επαναλάβετε αυτό που είπατε; Λέω να πηγαίνω κι εγώ σιγά σιγά. Σε μια πρόταση που εκφέρεται με condizionale, υπάρχει άλλοτε φανερά και άλλοτε σε λανθάνουσα κατάσταση ένας όρος, μια προϋπόθεση. Π.χ.: η πρόταση vorrei parlarti per un attimo είναι η απόδοση ενός υποθετικού λόγου, του οποίου η υπόθεση εννοείται: υπόθεση απόδοση Se hai tempo, Se non ti dispiace, vorrei parlarti per un attimo. Se mi puoi ascoltare, Γι αυτό, το condizionale semplice συνιστά την απόδοση στον υποθετικό λόγο του 2 ου είδους: se + υπόθεση condizionale ( Â κεφ. Il Periodo Ipotetico). 157

15 Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά Τίνα Ζωγοπούλου 40 Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ LA FORMA PASSIVA Σε αντίθεση με την ενεργητική φωνή [forma attiva (< azione = ενέργεια, δράση)], στην οποία το υποκείμενο ενεργεί, η παθητική φωνή [forma passiva < passione = πάθος)] δηλώνει μια κατάσταση στην οποία το υποκείμενο υφίσταται μία ενέργεια που προέρχεται από κάποια εξωτερική αιτία που υπάρχει ή εννοείται (ποιητικό αίτιο = complemento d agente): FORMA ATTIVA ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Tanta gente segue questa trasmissione. FORMA PASSIVA ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ Questa trasmissione è seguita da tanta gente. Παθητική σύνταξη μπορούν να έχουν μόνο τα μεταβατικά ρήματα. Σύμφωνα με αυτή τη σύνταξη, το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο, και το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο. Το ποιητικό αίτιο εισάγεται με την πρόθεση da, ενώ το ρήμα μετατρέπεται στην παθητική φωνή: Parigi è bagnata dalla Senna. Tutti i voli saranno annullati. Il Principe fu scritto da Machiavelli. Το Παρίσι βρέχεται από τον Σηκουάνα. Όλες οι πτήσεις θα ακυρωθούν. Ο Ηγεμόνας γράφτηκε από το Μακιαβέλι. Όπως γίνεται κατανοητό, με την παθητική σύνταξη δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο υποκείμενο. Ευρεία είναι η χρήση της στην επίσημη γλώσσα (επιστημονικός, δημοσιογραφικός λόγος). Σχηματισμός Για να σχηματίσουμε το ρήμα στην παθητική φωνή, χρησιμοποιούμε ως βοηθητικό το essere + την παθητική μετοχή (participio passato) του μετατρεπόμενου ρήματος. Το βοηθητικό κλίνεται στον ίδιο χρόνο και στην ίδια έγκλιση με της ενεργητικής πρότασης, και η παθητική μετοχή συμφωνεί ως προς το γένος και τον αριθμό με το υποκείμενο της παθητικής σύνταξης: 202

16 45 Ιταλική Γραμματική στα ελληνικά Τίνα Ζωγοπούλου ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ / ESSPRESSIONI sotto banco stare / restare a galla sul filo del rasoio sul più bello tagliare i ponti tagliare corto tagliare la corda tagliare la testa al toro tenere il piede in due scarpe tirare (o stendere) le cuoia un chiodo fisso uscire dai gangheri vedere il sole a scacchi vedere rosso vendere fumo venire al dunque (al nocciolo / al punto / al sodo) vivere nel mondo della luna στα κρυφά, κάτω από το τραπέζι, στη ζούλα βγαίνω λάδι, καταφέρνω να επιπλεύσω στην κόψη του ξυραφιού, επί ξυρού ακμής πάνω στο καλύτερο διακόπτω οριστικά τις σχέσεις το κόβω, κόβω τη συζήτηση το κόβω λάσπη, την κάνω, το σκάω πιάνω τον ταύρο από τα κέρατα το χω δίπορτο, παίζω σε δύο ταμπλό τινάζω τα πέταλα, τα τινάζω, τα κακαρώνω έμμονη ιδέα, κόλλημα βγαίνω εκτός εαυτού βλέπω τον ήλιο από τα κάγκελα, είμαι φυλακή μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι πουλάω φούμαρα μπαίνω στην ουσία του θέματος, έρχομαι στο ψητό ζω εκτός πραγματικότητας, ζω στον κόσμο μου. ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ - ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ / PROVERBI - MASSIME A buon intenditor, poche parole. A carnevale ogni scherzo vale. A caval donato non si guarda in bocca. A ciascuno il suo. Acqua passata non macina più. Batti il ferro finché è caldo. Buon vino fa buon sangue. Campa cavallo che l erba cresce. Cane che abbaia non morde. Chi ben comincia è alla metà dell opera. Chi ha tempo non aspetti tempo. Chi la dura, la vince. Chi la fa l aspetti. Ο νοών νοείτω. Όλα επιτρέπονται στις Απόκριες (Το τρελό καρναβάλι...). Καποιανού του χαρίζανε γάιδαρο, κι αυτός τον κοίταζε στα δόντια. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Περασμένα ξεχασμένα. Στη βράση κολλάει το σίδερο. Λίγο κρασάκι κάνει καλό στην υγεία. Ζήσε, μαύρε μου, να φας τριφύλλι. Σκύλος που γαβγίζει δεν δαγκώνει. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Μην αναβάλλεις για αύριο ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα. Ο επιμένων νικά. Μην κάνεις, για να μη σου κάνουν 240

17 ΕΚΔΟΣΕΙΣ PERUGIA Πρωτοπορία στις ξένες γλώσσες από το 1982 Ο Υποθετικός Λόγος στην Τουρκική Farazi Ο Υποθετικός Λόγος στην Τουρκική Πράξη & Θεωρία Χασάν Καϊλή Χασάν Καϊλή Αθήνα: Σόλωνος 116 & Λόντου 8 ΤΗΛ: info@perugiapubl.gr www. perugia.edu.gr Farazi Πράξη & Θεωρία