ΝΙΚΟΛΑΟΣ (1*1528) ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ (1*1529) ΠΑΑΑΙΟΛΟΓΟΙ STRADIOTI τοΐς Giorgio Fedalto Antonio Carile φιλίας άπόδειξις

Transcript

1 Γ. ΠΛΟΥΜ ΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (1*1528) ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ (1*1529) ΠΑΑΑΙΟΛΟΓΟΙ STRADIOTI τοΐς Giorgio Fedalto Antonio Carile φιλίας άπόδειξις Α κόμη δέν έχει συνταχθεί συνολική μελέτη για τούς «στρατιώτες» καί στον στόχο αυτό προσπαθεί νά συμβάλει ή παρούσα σύντομη εργασία. Ε ίναι αρκετοί οί καταμετρούμενοι Π αλαιολόγοι στα έγγραφα, π ο ύ άφορούν τούς «στρατιώτες», καί είναι αίτημα ή συστηματική καταγραφή τους καί ή ανασύσταση τού οικογενειακού τους δένδρου'. Αφορμή τής δικής μας συμβολής είναι αίτηση τού Ιω ά ννη Π αλαιολόγου τού ποτέ Γεωργίου πρός τή βενετική Γερουσία. Α υτός ζητά νά τύχουν βοήθειας πέντε άνήλικα (pupilli) άνήψια του (τέσσερεις κόρες καί ένα αγόρι), π ο ύ είναι τέκνα τού Ν ικολάου καί είχαν άδελφό τον Ράλλη, πού καί ο ί δυο πέθαναν στήν Ά πουλία. Θ είοι των Ιωάννη καί Ν ικολάου ήταν οί Μ ανώλης καί Κ ω ν σταντίνος (ό πρώ τος έγδάρη ζω ντανός στον Μ όριά καί ό άλλος συνελήφθη στή Ν αύπακτο καί εστάλη στήν Κ ω νσταντινούπολη, όπου πριονίσ τη κε στα δύο). Στο έγγραφο σημειώνεται ό τι ό πασάς τού Μ όριά ήταν «germano» (πρώ τος έξάδελφος) τού Μ ανώλη. Ό Ιω άννης παρακαλεΐ νά παραχωρηθούν στα άνήψια του τα 20 δουκάτα πού ό πατέρας τους Ν ικόλαος έλάμβανε άπό τό ταμείο τής Vicenza καί τά 10 δουκάτα πού ό άδελφός τους Ράλλης έπαιρνε ά π ό τό ίδ ιο ταμείο. Α κόμη, μετά τό θά να τό το υ ν ά 1 1. Υπάρχουν δύο καλές δημοσιεύσεις: Μαριάννα Κολνβά. Θεόδωρος Παλαιολόγος, άοχηγός μισθοφόρων «στρατιωτών» καί διερμηνέας στήν υπηρεσία τής Βενετίας (1452c ). «θησαυρίσματα» 10 (1973) Fani Mavroidi. Appalti e produzione a Cipro nel *500. II caso della famiglia dei Paleologi. «Rivista di Studi Bizantini e Slavi» 2 (1982) Χρήσιμη γενική μελέτη παραμένει άκόμη τού Κ. Σάθα. Έλληνες στρατιώται έν τή Δύσει καί άναγέννησις τής ελληνικής τακτικής (1885). έπανέκδοση με εισαγωγή καί σχόλια Νικ. Καραπιδάκη. Αθήνα 1993.

2 230 Γ. Πλουμίδης λαμβάνουν άπό τό ταμείο τής Κεφαλληνίας τά 20 δουκάτα, πού αυτός είχε ώ ς χορηγία. Ω στόσο, έως δτου ή Γερουσία δώσει τήν απάντηση, ό Ιωάννης πέθανε καί τελικά οί βενετικές αρχές αποφασίζουν στά παιδιά νά δοθεί μόνο ή χορηγία τού Ιωάννη, ένώ παράλληλα παρέχεται ή δέσμευση νά γίνει δεκτό στις τά ξεις τώ ν «στρατιω τώ ν» τό ά γόρι, μετά τήν ένηλικίωσή του. Μέ τή βοήθεια τώ ν Diari τού M arino Sanudo καί τώ ν εγγράφων πού έχει δημοσιεύσει ό Κ ω νσταντίνος Σάθας διαγράψαμε τή δράση τώ ν παραπάνω προσώ πω ν, χω ρ ίς βέβαια νά είναι εφικτή ή πλήρης εικόνα. Ή πρώτη μνεία γιά τόν Νικόλαο συναντάται τό 14921, όταν υπηρετεί στο Nove G radiτής περιοχής τής Ζάρας. Τό 1505 στό ίδ ιο μέρος έχει 21 ιπ π είς12. Π αραμένει συνέχεια έκεΐ καί πληρώ νεται άπό τό ταμείο τής Brescia3. Ό ζήλος του πρέπει νά ήταν ιδιαίτερα ξεχω ριστός, γιατί ήδη τό 1498 τοΰ διπλασιάστηκε ό μηνιαίος μισθός, άπό δουκάτα 4 σέ 84. Τό 1510 λαμβάνει μέρος στή μάχη τής Gradisca (σημ. Κ ροατία)5. Τό 1511 βρίσκεται στό Treviso6, τό 1513 π ά λι στό Φ ριούλι7 καί κατόπιν (1525) στή Ζάρα8 9. Μαζί του είναι καί ό γιός του Ράλλης. Τό 1527 προω θείται στην περιοχή τής Bologna, όπου έπέδειξε ιδιαίτερη ανδρεία10 1. Κ ατόπιν έπανέρχεται στην Ζ ά ρα", ένώ ό Ράλλης είναι (1527) στήν Τοσκάνα12. Σέ έκθεση βενετοϋ άξιωματούχου τής 19 Σεπτεμβρίου 1528 άπό τό Trani άναφέρεται ότι ό Νικόλαος πέθανε τήν προηγούμενη νύκτα, έκτος άπό τίς κακουχίες, αλλά καί άπό τό πλήγμα π ο ύ τοΰ έπέφερε ό θάνατος τοΰ γιοΰ του Ράλλη, στις 10 Ιο υ λίο υ 1528, κ ο ντά στή M anfredonia Ό Ιω άννης Π αλαιολόγος έφθασε στή Βενετία τόν Μ άιο 1509, ένώ ήταν ήδη στήν στρατιω τική υπηρεσία'4. Ά ποστέλλεται στήν νιστρια καί παίρνει μέρος στή μάχη τής Gradisca. ά ποκτά δέ κ α ί σχέσεις μέ τούς ντόπ ιου ς, μέ 1. Sanudo. Diari. τόμ. 3. στ Άπό τό 1483 άρχισαν νά φθάνουν «στρατιώται» στήν Ιταλία. Κ. Σάθα. "Ελληνες στρατιώται Sanudo. Diari. τόμ. 5. στ. 567 κ.έ. 3. Sanudo. Diari. τόμ. 8. στ Σάθας. Μνημεία, τόμ. 7. σελ Sanudo. Diari. τόμ. 10. στ Sanudo. Diari, τόμ. 12. στ. 242 κ.έ.. τόμ. 13. στ Sanudo. Diari. τόμ. 17. στ τόμ. 18. στ τόμ. 19. στ Sanudo. Diari. τόμ. 40. στ. 66. τόμ. 42. στ. 528, Sanudo, Diari. τόμ. 42, στ Sanudo. Diari. τόμ. 44. στ Sanudo. Diari. τόμ. 44. στ Sanudo. Diari, τόμ. 45. στ Sanudo. Diari, τόμ. 48. στ Sanudo. Diari. τόμ. 8. στ. 155.

3 Νικόλαος (ν 1528) καί Ιωάννης (ν 1529) Παλαιολόγοι Stradioti 231 κάποιο Κροάτη Ιππέα, όπω ς συγκεκριμένα σημειώνεται', δείχνοντας έτσι κάποια ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, π ο ύ άργότερα θά τού στοιχίσει. Τό 1511 βρίσκεται στο Treviso12, κατόπιν στο Φ ριούλι (1513)3καί τό 1518 άπαντάται στην Κεφαλληνία4. Τότε υποβάλλει αίτηση νά εγκατασταθεί στο νησί με 50 «στρατιώτες», στούς όποιους ζητά νά δοθούν χω ράφ ια, άπαλλαγμένα άπό τόν φόρο της δεκάτης. Τό θέμα δέν είχε συνέχεια, για τί τον επόμενο μήνα Ιο ύ λ ιο ό Ιω ά ννης βρίσκεται στη Ζάρα, όπου τό σώμα ένισχύεται μέ 15 "ίππους, ώστε νά άποτελεΐται άπό 20 ίππους συνολικά5. Τόν Ιο ύ λ ιο 1523 έχει ήδη φθάσει στο Κ άτταρο καί ρυθμίζεται η πληρωμή του σέ δουκάτα 4 άπό τό ταμείο τής Κ εφαλληνίας καί άλλα τόσα άπό τό τα μείο τής Vicenza τόν μήνα6. Ό μ ω ς τόν Σεπτέμβριο οί Α ρχές τόν ανακαλούν στη Βενετία, καθώ ς εκπρόσω ποι τού Κ άτταρο τόν κατηγόρησαν γιά άνάρμοστη συμπεριφορά καί τόν φόνο ντόπιου. Ε ξάλλου δέν έχει διακόψει τις επαφές του μέ την Κεφαλληνία, όπου μεταβαίνει (προφ ανώ ς θά είχε κτήματα) έγκαταλείποντας τήν υπηρεσία του7. Τό 1526 εστάλη στην Ά ν τίβαρι8, άπό εκεί θά επιστρέφει στή Βενετία, ίσω ς γιά νά άναλάβει τήν π ρ ο στασία τώ ν άνηψ ιώ ν του καί νά υποβάλει τήν αίτηση στή Γερουσία, αλλά τόν Μ άιο τού 1529 πεθαίνει στήν ΐδ ια πόλη9. Α πό τά π α ιδ ιά τού Ν ικολάου ίσως μπορεί ώ ς κόρη του νά ταυτιστεί ή q. M aria fiola del q. Nicolo Pjaleologo. ή όποια μνημονεύεται τό 1546 ώ ς θεία τού Μ ανώλη Μ όρμορη10 1. Τέλος, σέ έκθεση τού τέω ς προβλεπτή Κ εφαλληνίας τού 1548 άναφέρεται στούς «στρατιώτες» τού νησιού ό γιος τού ποτέ m esser Nicolo Paleologo, που παίρνει δουκ. 75". Ά π ό τη μικρή αύτή ανασύνθεση τής ζωής τώ ν δύο παραπάνω «στρατιωτών» μπορούμε νά άναπλάσουμε τούς κινδύνους καί τις διαρκείς με 1. Sanudo, Diari. τόμ. 10. στ τόμ. 11. στ κ.έ. 2. Sanudo. Diari. τόμ. 11. στ. 316 κ.έ. 3. Sanudo. Diari. τόμ. 17, στ. 313, 540, τόμ. 18. στ. 80, Sanudo. Diari. τόμ. 25. στ Κ. Σάθα. Μνημεία, τόμ Sanudo. Diari. τόμ. 26. στ Sanudo. Diari. τόμ. 34. στ Κ. Σάθα. Μνημεία, τόμ Sanudo. Diari. τόμ. 36. στ Κ. Σάθας. Μνημεία, τόμ. 7, 133. Τήν θέση έλαβε ό Θεόδωρος Παλαιολόγος. Μ. Κολυβά, ό.π. 8. Sanudo. Diari. τόμ. 42. στ Στό κείμενο αυτό άναφέρεται ότι ό Ιωάννης πληρώνεται άπό τό ταμείο τής Vicenza, άλλά Ισως πρόκειται ή γιά λάθος ή γιά πρόθεση ν άλλάξει τό ταμείο, πού όμως δέν πραγματοποιήθηκε. Π σιτεύουμε ότι πρόκειται γιά τόν ίδιο Ιωάννη. 9. Μνεία τής αίτησης περιλαμβάνει καί ό Sanudo. Diari. τόμ. 50. στ Κ. Σάθα. Μνημεία, τόμ Κ. Σάθα. Μνημεία, τόμ

4 232 Γ. Πλουμί,δης τακινήσεις τους, άλλα καί τή μαχητικότητα καί την άνδρεία τους. Βρέθηκαν στη δίνη τω ν τουρκοβενετικών πολέμιον, δχι μόνο στην Ανατολή, άλλα καί στη Δ αλματία καί τό Φ ριούλι καί ύπέστησαν τά δεινά των συγκρούσειυν τής Lega di Cambrai. Ε πιβλήθηκαν μέ τήν προσωπικότητά τους καί τό έργο τους, γ ι αυτό ή Βενετία άνταποκρινόταν θετικά σχεδόν πάντα στά αίτήματά τους. Σέ άντιστοιχία μέ τούς έμπόρους υπήρξαν οί πιο ταξιδευμένοι Έ λλη νες καί άπό αυτούς πού πρόσφεραν ουσιαστική βοήθεια στή νεοσύστατη τότε Ε λλη νική Αδελφότητα τής Βενετίας. Αίτηση του Ιωάννη Π αλαιολόγου ASV, Senato Mar, reg. 21, 158r-159r Die XVII suprascripti mensis [MDXXIX maii] Serenissimi Principi et excellentissimo ducale Dominio Perche e peculiar instituto di questo excellentissimo stato verso chi cum fede il serve usar et munificentia et gratitudine, il fidelissimo et devoto servo di vostra Serenita Zuan Paleologo fo de miser Zorzi ha preso confidentia comparer al conspecto di quella pensandose che le opere et fede usate verso il vostro illustrissimo Dominio per lui expectante, d. Nicolo Paleologo suo fratello, Rali Paleologo fio del dicto domino Nicolo et sui progenitori, Γ habino facto benemerito et degno di la gratia di vostra illustrissima Signoria et maxime de d. Constantin, Manoli et Zorzi Paleologo fratelli. Del qual d. Zorzi dicto expectante et d. Nicolo Paleologo furon figli. Alii qual tre fratelli, d. Manoli che fu mandato per il q. clarissimo d. Antonio Loredan, che alhora era capitano general alia Morea per cose importantissime del stato vostro, dove pervenuto ale mano de Mesich Bassa, che era suo zerman, il fece scortegar vivo et impita la pelle de paglia la mando alia Porta. D. Constantin essendo sta preso a Lepanto, dove de mandato de la illustrissima Signoria vostra Γ era capo de strathioti et reducto a Constantinopoli fu segato per mezo vivo solum per el cognome di Paieologi. Et a d. Georgio padre de dicto expectante et d. Nicolo Paleologo sui figlioli, quali dali sui primi anni semper han servito fidelmente et in ogni occorrentia et vissuti sotto la felicissima umbra di vostra Serenita come etiam ha facto Rali Paleologo fiol del dicto d. Nicolo. Le opere et fede di quali deno esser note al illustrissimo Senato vostro et assai piu a vui serenissimo Principe, che in tute le proxime passate guerre ben ha visto vostra Serenita li pretamenti et fede di essi et maxime del dicto Rali Paleologo. II qual Rali Paleologo ultimo loco alia impresa de Manfredonia da inimici fu crudelmente morto, ηό molto dopoi pere le molte vigilie

5 Νικόλαος (τ 1528) καί Ιωάννης (7*1529) Παλαιολόγοι Stradioti 233 et strachi morse dicto d. Nicolo suo padre, lassati cinque figlioli pupilli, uno masculo et quatro femine in gran poverta et sopra le spalle de lui povero supplicante. Per il che stantibus premissis essendo degno de la bona gratia de vostra Serenita, qual mai abandono li suoi servitori, humiliter supplica che lei per sua innata bonta et dementia se degni abbrazzar dicti poveri pupilli orfani et concederli per il viver et maridar de dicte fie in vita sua et de cadauno de essi figlioli li ducati XXti, havea dicto q. d. Nicolo Paleologo et li ducati 10 similiter per ogni paga che havea dicto q. Rali Paleologo tuti do alia Camera de Vicenza, ac etiam li ducati XX per paga a page quatro all' anno che dicto supplicante scuode alia Camera de Cephalonia, similiter siano concessi a dicti fioli ut supra dapoi la sua morte. qual desidera sia alii servitii de la Sublimita vostra come e stata quella de li prenominati progenitori, fratello et nepoti, accio cum tal suffragio possino substentar la vita sua et gustar de la gratia de la Sublimita vostra et maritar dicte fie come e solito di quella verso li suoi benemeriti, alia bona gratia de la qual humiliter et flexis genibus se riccomanda. Et perche da poi che vostra Sublimita ha commessa la presente supplica et prece alii signori Savii de Terraferma le morto d. Joanne Paleologo nostro barba et padre adeo che nui poveri pupilli derelicti et abandonati prostrati supplicamo, che la Celsitudine vostra per sua innata dementia vogli compassioname et provedeme accio non andiamo remengi, perche manchato dicto d. Joanne barba et piu che padre, el qual ne nutriva. non havemo altrove riccorrer che alii piedi di vostra Serenita. Die XI mensis maij L' andera parte che attesa la longa servitu, meriti et fede de li q. strenui d. Nicolo Paleologo et Rali suo figliolo capi nostri de strathioti ultimamente morti ne la impresa de Puglia et del strenuo d. Zuane Paleologo suo fratello li prossimi giomi morto in questa cita, sia per autorita di questo Conseglio concesso alii figlioli predicti del dicto q. Nicolo li ducati XX per paga chel q. d. Zuane havra alia Camera de la Cephalonia a page quatro all' anno per sustentatione loro et maritar de le fie di esso q. Nicolo come dimandano et quando el figliolo sera in eta idonea, essendo apto alia militia, non se li habia ad manchar di quel conveniente favore che e solita prestate la Signoria nostra alii figlioli de li benemeriti nostri. da parte 144 de non 10 non synceri 11

6 RIASSUNTO NICOLO' (11528) E GIOVANNI (f 1529) PALEOLOGI STRADIOTI di Giorgio Piumidis L1 articolo si basa su una richiesta dello stradioto Giovanni Paleologo in favore dei cinque figlioli del suo fratello Nicolo. Egli espone Ie vicende eroi- che del fratello e del suo figlio Ralli, come pure di altri congiunti. Π Senato veneto fece convergere agli orfani lo stipendio che Giovanni percepiva dalla C am era di Cefalonia. I documenti pubblicati da Sathas ed i Diari di Marino Sanudo offrono Γ occasione a stendere un quadro dell attivita militare dei due fratelli. Nicolo gia nel 1492 si trovava come stradioto a Nove Gradi di Zara ed in seguito prese parte ad im prese militari in Friuli, Treviso, Bologna e m orira presso Trani, preceduto pero dalla m orte del figlio Ralli vicino a Man- fredonia. Giovanni Paleologo sbarco com e stradioto a Venezia nel maggio 1509 e suo terreno di servizio furono Γ Istria e la Dalmazia. Nel 1518 cerco di insediare 50 stradioti in Cefalonia. m a senza esito, e ritom o in Dalmazia. Nel 1523 si trovava a Cattaro, quando venne accusato per Γ assassinio di una persona del luogo e per P abbandono del posto per recarsi a Cefalonia. Mori a Venezia. II nostro breve contributo m ira ad aiutare alia ricostruzione finale della opera degli stradioti, i quali per le loro qualita ed i servizi prestati nel turbolento periodo delle guerre d Italia nel '400 e '500, s' imposero alia societa veneta e sostennero. alia parti dei m ercanti. e rinforzarono la C onfratem ita greca di Venezia.

7 ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜ ΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΑ ΛΙΟΥΡΑ ΧΡΟΝΙΚ Ο ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜ ΙΑΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

8 237 ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ I. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 1. ΒΙΣΒΙΖΗ-ΔΟΝΤΑ ΔΟΜΝΑ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ 2. ΚΟΡΔΩΣΗΣ ΜΙΧΑΗΛ 3. ΜΑΡΑΓΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 4. ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 5. ΠΑΑΙΟΥΡΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 6. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 7. ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΑΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ 8. Π ΕΛΕΚ ΙΔΟΥ-ΝΥΣΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ 9. ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 10. ΤΣΑΓΓΑΛΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 11. ΤΣΙΡΠΑΝΑΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ 12. ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ-ΜΠΑΧΑΡΑ ΘΕΑΝΩ 13. ΧΡΥΣΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Γ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ ΜΗΝΑΣ 2. ΚΟΛΙΑΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ 3. ΚΟΝΤΟΡΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 4. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 5. ΜΑΑΑΚΑΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 6. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 7. ΣΙΟΡΟΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 8. ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ 1. ΒΡΕΑΑΗ-ΖΑΧΟΥ ΜΑΡΙΝΑ 2. ΔΑΛΛΑ-ΝΤΑΤΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΗ 3. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ 4. ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ 5. ΜΠΑΔΑ-ΤΣΟΜΩΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 6. ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 7. ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 8. ΡΟΚΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 9. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΑΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ 10. ΤΖΟΥΒΑΡΑ-ΣΟΥΛΗ ΧΡΥΣΗΪΣ V νλ'ίμ// ; Ο ' -S-. Ί. >ι V lw V '1'...Λ ν _ -

9 238 ΛΕΚΤΟΡΕΣ 1. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 2. ΒΛΑΧΟΠΟΥΑΟΥ-ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΜΑΛΙΑ 3. ΚΑΡΑΜΟΥΤΣΟΥ-ΤΕΖΑ ΣΟΦΙΑ 4. ΚΟΜΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 5. ΚΟΝΤΟΡΛΗ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ 6. ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΜΑΝΤΩ-ΕΛΕΝΗ 7. ΠΑΠΑΣΤΥΛΟΥ-ΦΙΛΙΟΥ ΖΩΗ 8. ΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ 1. ΖΑΡΙΔΗ-ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΑ 2. ΠΑΠΠΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΒΟΗΘΟΙ 1. ΓΡΑΒΑΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 2. ΠΑΝΑΓΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Ε.Μ.Υ. 1. ΒΑΚΑΤΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 2. ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3. ΣΑΜΠΑΝΙΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 4. ΣΚΟΥΛΙΔΑΣ ΗΑΙΑΣ Ε.Δ.Τ.Π. 1. ΓΙΑΡΑΛΗ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ 2. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3. ΖΑΓΚΑΗ-ΜΠΟΖΙΟΥ ΜΑΡΙΑ 4. ΤΣΑΡΑ-ΓΟΥΣΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ 5. ΧΗΤΑ ΕΥΡΥΚΛΕΙΑ ΟΜΟΤΙΜΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ 1. ΔΑΚΑΡΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ( ) 2. ΠΕΛΕΚΙΔΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ( ) ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ 1. ΓΑΡΙΔΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ( ) 2. ΔΡΑΝΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ( ) 3. ΖΩΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ( ) 4. ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ( ) 5. ΚΑΛΛΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ( ) 6. ΛΟΥΚΑΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ( ) 7. ΜΕΡΑΚΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ( ) 7. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ( ) 8. ΠΕΤΣΑΣ ΦΩΤΙΟΣ ( )

10 239 ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΣΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ II. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ 1. ΘΕΟΧΑΡΗ-ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ 2. ΚΩΣΤΟΥΑΑ ΕΥΤΥΧΙΑ 3. ΧΑΤΖΑΛΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ III. ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΠΑΝ. ΕΤΟΥΣ ' Κατά το πανεπιστημιακό έτος γράφτηκαν στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας συνολικά φοιτητές, από τους οποίους 300 άρρενες και 958 θήλεις. Ο πίνακας εγγραφής των φοιτητών κατά εξάμηνο και κατά φύλο έχει ως εξής: ΕΞΑΜΗΝΟ Άρρενες Θήλεις Σύνολο Π ρώτο Δεύτερο Τρίτο Τέταρτο Πέμπτο Έ κτο Έ βδομο Ο γδοο Ε πί πτυχίω (θερινό και εαρινό εξάμηνο)

11 240 IV. ΔΙΔΑΚΤΟΡΕΣ 1. El-Tahir Gamal, αναγορεύτηκε την με βαθμό «Αριστα». Τίτλος διατριβής: «Βυζαντινο-Νουβικά. Η συμβολή των Σουδανών στην άμυνα της Β υζαντινής Αίγυπτου». 2. Κ ολιός Βασίλειος, αναγορεύτηκε την με βαθμό «Αριστα». Τίτλος διατριβής: «Ο Πόνος Μαρούτσης και η συμβολή του στα Ορλωφικά (Π όδι 774)». 3. Τελέλης Ιωάννης, αναγορεύτηκε την με βαθμό «Αριστα». Τίτλος διατριβής: «Μ ετεωρολογικά φαινόμενα και κλίμα στο Βυζάντιο. Προσέγγιση των πληροφοριών από τις πηγές και εμπειρικές ενδείξεις για τις διακυμάνσεις του κλίματος της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής ( μ.χ.)». 4. Δήμου Βασίλειος Απ., αναγορεύτηκε την με βαθμό «Αριστα». Τ ίτλος διατριβής: «Η πολιτική θεωρία του Δημητρίου Χωματηνού». 5. Π ανάγου Κ ωνσταντίνα, αναγορεύτηκε την με βαθμό «Λίαν Καλώς». Τ ίτλος διατριβής: «Παραγωγή-εμπόριο και μεταποίηση του βαμβακιού στη Μ ακεδονία ( )».

12 TABLE DES MATIERES Ζοέ Papastylou-Philiou Polybe et la reforme de Cleomene III 5-13 Athanasia Avdali Royal Bookshop: a forerunner of the Organization of Publication o f Educational books ( ) Ioannis P. Theocharides The Proscribed Cyprots of 1821 according to an unknown ottoman source Katerina Zaridi Farmacie - Spezierie a Corfu nel 16mo e agli inizi del 17mo secolo John Malakasses A Correlative Rostrum of Mariner s Casulties Suffered by the Greek Merchant Marine Constantina Bada Toward a reading o f old Photography Giorgio Plumidis Nicolo (fl528) e Giovanni (fl529) Paleologi Stradioti Chronique de Γ annde universitaire Table des matieres * Achevd d imprimer en Octobre 1996

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελίδες Ζωή Π απαστύλου-φ ίλιου Ο Πολύβιος και η μεταρρύθμιση τον Κλεομένη Γ ' 5-13 Α θανασία Κ. Αβδάλη Βασιλικόν Βιβλιοπωλείον: Ένας πρόδρομος του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων ( ) Ιωάννης Π. Θεοχαρίδης Οι Κύπριοι προγραφέντες το 1821 σύμφωνα με άγνωστη οθωμανική πηγή Κατερίνα Ζαρίδη Φαρμακεία - Αρωματοποιεία στην Κέρκυρα τον Ί 6ο και τις αρχές του Π ου αιώνα I. Θ. Μ αλακάσης Συγκριτικοί πίνακες των ανθρωπίνων απωλειών της Ελληνικής Ναυτιλίας (Φορτηγού, Ακτοπλοϊκής, Ιστιοφόρου) Κ ωνσταντίνα Μ πάδα Παλιά φωτογραφία: Μια πρόταση «ανάγνωσής» της Γ. Πλουμίδης Νικόλαος (1Ί528) και Ιωάννης (fl529) Παλαιολόγοι Stradioti Χ ρονικό του πανεπιστημιακού έτους Περιεχόμενα * Η εκτύπωση τον τόμον τελείωσε τον Οκτώβριο τον 1996.

14 Τυπογραφικές Εργασίες Γ. ΔούβαΛης..Ε. Αποστόλη) ο.ε ΙΩΑΝΝΙΝΑ. 28ης0ΚΤΌΒΠ0Υ<1 Ο κάκ φπίρ* Τολ. I06SU 2754S