Κώστας Ν. Πετράκης πολιτικός μηχανικός συγκοινωνιολόγος Διευθύνων Σύμβουλος ΟΣΕ

Transcript

1 Ενέργεια, περιβάλλον και ποιότητα των σιδηροδρομικών μεταφορών Κώστας Ν. Πετράκης πολιτικός μηχανικός συγκοινωνιολόγος Διευθύνων Σύμβουλος ΟΣΕ Φόρουμ «ΕΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ» Αθήνα 28/06/2017 1

2 Ευαγγελισμός,

3 Άγιος Ιωάννης Ρέντης,

4 Ρούφ,

5 Ελλάδα, σήμερα 5

6 ΕΕ28 Σιδηρόδρομος : 1.5% των εκπομπών CO2 & 1.3% της κατανάλωσης ενέργειας στις μεταφορές, ενώ κατέχει 7.6% της συνολικής επιβατικής μεταφοράς και 10.6% της εμπορευματικής. Ηλεκτροκίνηση διπλασιάστηκε από το 1975 και ανέρχεται στο 60% του συνολικού δικτύου στην ΕΕ28 (2012). 390 δισεκατομμύρια επιβάτες μεταφέρθηκαν με σιδηρόδρομο το Ενεργειακή κατανάλωση του σιδηρόδρομου: 400 kj/επιβατο*χλμ και 185 kj/τοννο*χλμ >> 2012 Συγκριτικά με 475 kj/επιβατο*χλμ (-16%) και 240 kj/τοννο*χλμ (-23%) >> 1990 Εκπομπές CO2 σε συνεχή πτώση από το 1990: 34 g CO2/επιβατο*χλμ (-35%) και 18 g CO2/τοννο*χλμ (-42%) >>

7 Ηλεκτροκινούµενες γραµµές Ελβετία (99,6 %) Ολλανδία (69 %) Βέλγιο (62 %) Σουηδία (62 %) Νορβηγία (60 %) Ιταλία (59 %) Αυστρία (57 %) Ιαπωνία (56 %) Γαλλία (37 %) Μ. Βρετανία (30 %) Ελλάδα (22%) > 2015 ΗΠΑ (1%) 7

8 Ελλάδα 2015 σιδηροδρομικό δίκτυο Κανονικού πλάτους μονή ηλεκτροδοτούμενη 107 Κανονικού πλάτους διπλή ηλεκτροδοτούμενη 387 Κανονικού πλάτους μονή μη ηλεκτροδοτούμενη Κανονικού πλάτους διπλή μη ηλεκτροδοτούμενη 137 Μετρικού πλάτους 393 Συνδυασμένου εύρους 29 Πλάτους 0,75 μ. 22 Πλάτους 0,60 μ. 16 Σύνολο

9 2015 9

10

11

12 12

13 Ελλάδα 2015 μεταφορικό έργο {2013} 237 Τραινοχιλιόμετρα εμπορευματικών μεταφορών (*1000) {2014} 451 {2015} Diesel Ηλεκτροκίνηση 13

14 Ελλάδα 2015 μεταφορικό έργο Τραινοχιλιόμετρα επιβατικών μεταφορών (*1000) {2013} {2014} {2015} Diesel Ηλεκτροκίνηση

15 Ενεργειακές πηγές EU15 United Kingdom Switzerland Spain Slovakia Luxembourg Italy Hungary Germany France Czech Republic Belgium Austria Υδροηλεκτρική Πυρηνική Καύσιμα Οι SBB/CFF διαθέτουν 5 ιδιόκτητα υδροηλεκτρικά έργα 15

16 Ενεργειακές πηγές Ελλάδα Μη-ηλεκτροδοτούμενο δίκτυο (~1750 χλμ): Καύσιμο (diesel) Ηλεκτροδοτούμενο δίκτυο (~500 χλμ): Στερεά καύσιμα;;; (εξαρτάται από ΑΔΜΗΕ) 16

17 17

18 Αερομεταφορές Οδικές μεταφορές Σιδηρόδρομος Ναυσιπλοία Αλλα μέσα Σύνολο μεταφορές EE28 - Παραγωγή αερίων θερμοκηπίου (GHG) Σ ,7 75,2 1,4 13,9 0,7 16, ,6 73,6 0,8 13,3 0,6 21, ,2 72,0 0,6 14,6 0,6 24, ,1 72,8 0,6 13,0 0,5 25,5 100 Πηγή: European Environment Agency (EEA), 06/

19 Mtoe Κατανάλωση ενέργειας 1 081, , , ,7 ανά πηγή Στερεά 124,7 61,9 49,9 46,6 Ελαια 446,5 490,5 458,8 423,0 Αέρια 230,0 267,7 272,6 229,3 Ηλεκτρισμός 186,0 217,4 244,4 232,7 ΑΠΕ 38,7 48,9 81,8 81,4 Αλλες (**) 55,2 46,4 56,4 48,8 ανά τομέα Βιομηχανία 368,2 333,5 287,8 274,8 Μεταφορές 284,2 344,9 364,6 352,9 Σιδηρόδρομος 8,3 8,2 7,2 6,2 Οδικές 238,0 283,6 299,7 289,8 Αερομεταφορές διεθνείς 24,2 38,6 43,0 44,3 Αερομεταφορές εθνικές 5,5 6,4 6,3 5,3 Ναυσιπλοία εθνική 6,4 6,0 5,9 4,3 Αγωγοί κ.ά. 1,9 2,1 2,6 3,1 Οικιακή κατανάλωση 274,2 290,9 317,0 263,2 Πρωτογενής 32,6 29,5 26,4 24,7 Υπηρεσίες κ.ά. 121,9 134,0 168,0 146,1 Εκπομπές CO 2 (Mt) (****) 4 538, , , ,7 Ανηγμένη ενέργεια (toe/m '10) Ανηγμένες εκπομπές CO 2 (tco 2 /toe) 2,72 2,48 2,31 2,24 Εξάρτηση από εισαγωγές, % 44,2 46,7 52,6 53,5 ΑΠΕ στις μεταφορές, % (*****) 4,78 195,94

20 Σε 19 διαδρομές στην Ευρώπη μελετήθηκαν (IFEU, SGKV) οι διαφορές μεταξύ Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας 3 διαδρομές έως 15% υψηλότερη 8 διαδρομές έως 20% χαμηλότερη 6 διαδρομές 20-40% χαμηλότερη 2 διαδρομές πάνω από 40% χαμηλότερη Εκπομπές CO2 2 διαδρομές έως 3% υψηλότερες 4 διαδρομές έως 20% χαμηλότερες 7 διαδρομές 20-50% χαμηλότερες 6 διαδρομές πάνω από 50% χαμηλότερες Προϋποθέσεις υπεροχής: Τροφοδοσία και παράδοση είναι ομόρροπες στην συνολική διαδρομή Οι συρμοί έχουν υψηλό συντελεστή φορτίου - Οι συρμοί έχουν συγκεκριμένο ελάχιστο μήκος 20

21 Δράσεις για την μείωση ενεργειακής κατανάλωσης: Σχεδιασμός Αεροδυναμική επίδοση του τροχαίου υλικού >> μείωση της ενέργειας 8% στα περιφερειακά τραίνα, 15% στα HSR (πρβλ. Bombardier, 2010). Κινητήρες: - Permanent Magnet Motors, δεν απαιτούν ψυκτικές διατάξεις - 3% ενέργεια (Alstom, 2015) - Υβριδικές ντηζελομηχανές: -40% κατανάλωση (Siemens, 2014). Καύσιμα - LNG αντί του diesel >> - 80% κατανάλωση (RZD/Lapidus, 2011). Ανάλογοι πειραματισμοί από την US Freight Railroad Union Pacific (UP) - Κυψέλες καυσίμου (fuel cells) 21

22 2016: Ετος ορόσημο για την σιδηροδρομική οικογένεια σημείο καμπής για τον ΟΣΕ Ανοιγμα της σιδηροδρομικής αγοράς. Αδειοδότηση 3 σιδηροδρομικών επιχειρήσεων (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Rail Cargo-Goldair, PEARL) Ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας 34 με το Νόμο 4408/2016. Προσαρμογή της δραστηριότητας του ΟΣΕ για την διαχείριση του δικτύου Σιδηροδρομική Ακαδημία Εντατικοποίηση των δράσεων συντήρησης & ανάταξης του δικτύου Συνέργειες με Ευρωπαίους Διαχειριστές Υποδομής - εξωστρέφεια 22

23 Δράσεις για την μείωση ενεργειακής κατανάλωσης: Τροχαίο υλικό Ανάκτηση ενέργειας από επιταχύνσεις & επιβραδύνσεις / regenerative braking 23

24 Δράσεις για την μείωση ενεργειακής κατανάλωσης: Υλικά Βοηθητικοί μετατροπείς από Silicon Carbide (SiC) >> -45% μάζα & -55% όγκος >> -4% ενέργεια (Alstom, 2015) Υποδομή Συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας π.χ. Elbrus, RZD Παράλληλες δραστηριότητες (Hotel loads) 24

25 Δράσεις για την μείωση ενεργειακής κατανάλωσης: Ελλάδα Χρήση εναλλακτικών πηγών (ΑΠΕ) στις παράλληλες δραστηριότητες (Hotel loads) - Σταθμοί (φωτισμός, σκάλες, πληροφόρηση, θέρμανση, κ.ο.κ.) - Σηματοδότηση - Τηλεδιοίκηση - Συντήρηση γραμμής - αλλαγές Ποιες πηγές; - Ηλιακά συστήματα (σταθμοί, τροχαίο υλικό, γραμμή) -Ανεμογεννήτριες (γραμμή εκτός αστικού ιστού) - Γεωθερμία (αλλαγές κ.ά.) - Υδροηλεκτρικά έργα Ενσωμάτωση μεθόδων λ.χ. διαχείρισης κυκλοφορίας μέσω 25 κοινοτικών οδηγιών και προγραμμάτων

26 Πηγή: ΙΕΑ 2015 ΕΕ28: Μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Στερεά (ανθρακες) Ελαια Αέρια Πυρηνική ΑΠΕ ΕΕ28: Πηγές ενέργειας για τον σιδηρόδρομο Στερεά (ανθρακες) Ελαια Αέρια Πυρηνική ΑΠΕ 26

27 Ρωσία: Πηγές ενέργειας για τον σιδηρόδρομο Στερεά (ανθρακες) Ελαια Αέρια Πυρηνική ΑΠΕ Κίνα: Πηγές ενέργειας για τον σιδηρόδρομο Στερεά (ανθρακες) Ελαια Αέρια Πυρηνική ΑΠΕ 27

28 Ανάπτυξη πως; Σιδηροδρομικώς! 28