ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Transcript

1

2 ΜΗΤΚΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΑ!ΤΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΔΕΔΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΑΠΑΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ κορvηλ{α, σψακιαvακη Ι ~-~ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

3 ISBN ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΩΝ 2005 Εκδόσεις Κορvηλiα Σφακιαvάκη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΟΡΝΗΛΙΑ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ Μητροπόλεως 129, Θεσσαλονίκη Τηλ. -Fax 2310/ Επιστημονική επιμέλεια: Παναγιώτης Παχής Επιμέλεια εξωφύλλου: Χρήστος Γουσίδης Το σύγγραμμα και το DVD είναι προϊόν συνεργασίας μεταπτυχιακών φοιτητών μέσα στα πλαίσια των μεταπτυχιαj((ijν μαθημάτων των τελευταίων δύο χρόνων. Προλεγόμενα ' Ι v δ οzσμος.... Βασικές έννοιες του Ινδοϊσμού.... Ενδεικτική Βιβλιογραφία.... Ιστοσελίδες.... Ινδία.... Γλώσσα και εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. Θρησκεία.... Κλίμα.... Πόλεις... Νόμισμα και Τράπεζες.... Κυριότερες Γιορτές.... Χρήσιμες πλ ηροφορίες.... Κομφουκισμός.... Ενδεικτική Βιβλιογραφία.... Ιστοσελίδες.... Ταοϊσμός.... Λαϊκή θρησκευτικότητα στην Κίνα.... Βασικές έννοιες του Ταοϊσμού.... Ενδεικτική Βιβλιογραφία.... Ιστοσελίδες... Σcl. 9 ι ι

4 Κίνα.... Γλώσσα και Εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία Θρησκε(α Κλίμα.... Πόλεις.... Νόμισμα και Τράπεζες.... Αργίες και εορτές.... Χρήσιμες Π λ ηροφορίες.... Βουδισμός Η ζωή του βσuδα.... Η φώτιση.... Η βουδιστική γραμματεία.... Βουδιστική Διδασκαλία.... Βασικές έννοιες του βουδισμοlι.... Ενδεικτική Βιβλιογραφία.... Ιστοσελίδες.... Θιβέτ Γλώσσες Ιστορία Ιαπωνία.... Γλώσσα και Εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία Θρησκεία.... Κλίμα.... Πόλεις.... Νόμισμα και Τράπεζες Χρήσιμες Πληροφορίες.... Ταϊλάνδη... Γλώσσα και Εθνότητες Σελ Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. Θρησκεία.... Κλίμα... Πόλεις.... Νόμισμα και Τράπεζες.... Χρήσιμες Πλ ηροφορίες.... Ισλάμ.... Ενδεικτική Βιβλιογραφία.... Ιστοσελίδες.... Σαουδική Αραβία.... Γλώσσα και Εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία Θρησκεία.... Κλίμα... Πόλεις... Νόμισμα και Τράπεζες.... Χρήσιμες Π λ ηροφορίες.... Τουρκία... Γλώσσα και Εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. Θρησκεία.... Κλίμα.... Πόλεις.... Νόμισμα και Τράπεζες.... Χρήσιμες Πληροφορίες.... Αiγυπτος.... Γλώσσα και Εθνότητες.... Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία Θρησκεί.α.... Κλίμα... Πόλεις Σελ

5 Σελ Νόμισμα και Τράπεζες Χρήσιμες Πλ ηροφορίες Ινδονησία 121 Γλώσσα και Εθνότητες Πολίτευμα, νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. 121 Θρησκεία Κλίμα Πόλεις Νόμισμα και Τράπεζες Χρήσιμες Πληροφορίες <. ' I. J ' I ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Η παρούσα εργασία δεν αποτελεi ένα νέο επιστημονικό εyχεψίδιο και μια νέα επιστψιοvική πρόταση, όσον αφορά πς «θρησκείες της Ανατολής». Αντiθετα, έχει σαν σκοπό να μεταφέρει επιστημονική γνώση σ' ένα μέσο, όπως το DVD, το οποίο είναι εμπλουτισμένο με εικόνες. video, α φήγηση και μουσική. Ουσιαστικά, τίθεται προς το κοινό έ να DVD, που απλοποιεί την επιστημονική γνο)ση, δίνει α παντήσεις σε προβληματισμούς και απορίες σχετικά με τις θρησκείες, την κοινωνία και τον πολιτισμό, και παράλληλα ανοίγει νέους ορίζοντες. Η αφήγηση αναλύει με κατανοητό και περιγραφικό τρόπο πολιτισμικές και θρησκευτικές έννοιες και κοινωνικοοικονομικά συστήματα, που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να γίνουν κατανοητά στο ευρύ κοινό. Η παρουσίαση δίνει τις πληροφορίες με σταθερά βήματα και σταδιακά εμβαθύνει προς δυσκολότερους προβληματισμούς και έννοιες. Έτσι, γίνονται γνωστοί και εύκολα κατανοητοί πολι nσμοί άλλων λαών και προβάλλεται η καθημερινότητά τους αλλά και η ιστορία τους. Ο θεατής αποκτά μια σφαιρική εικόνα του αντικειμένου. Το DVD είναι το βασικό εργαλείο που συνοδεύεται από ένα ένθετο βιβλίο, ro οποίο περιέχει rις πω εl;ειδικευμένες πληροφορίες. Η προσπάθεια αυτή αποτελεί την αφετηρία για να κατανοήσει ο καθένας μια σειρά από θέματα για τα οποία ενδιαφέρεται, αλλά δεν υπάρχει εύκολα προσβάσιμος τρό- 9

6 πος ικανοποίησής του. Επιπλέον, παρέχοντας βιβλιογραφία και δικτυακούς τόπους, προκαλούμε το θεατή να προχωρήσει σε περαιτέρω έρευνα. Φυmκά, το υλικό που παρέχεται είναι κατάλληλο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. l ;1 +1 Τι ΙΝΛΟ!ΣΜΟΣ 10

7 Η θρησκεία για τον Ινδό είναι πολύ σημαντική και με πολύ βαθιές ιστορικές ρίζες. Δύο από τις μεγαλύτερες θρησκείες του κόσμου, ο Ινδοϊσμός και ο Βουδισμός ξεκίνησαν από την Ινδία. Ο Ινδοϊσμός με τον οποίο θα αρχίσουμε γεννήθηκε και σχηματοποιήθηκε σταδιακά από το 4000 π.χ. Αντίθετα από τις άλλες θρησκείες δεν έχει συγκεκριμένο ιδρυτή, συγκεκριμένο θεολογικό σύστημα, ξεκάθαρη θρησκευτική οργάνωση. Οι ινδοϊστές ονομάζουν τη θρησκεία τους σανατάνα-ντάρμα (αιώνια θρησκεία) και βαϊντίκα-ντάρμα (θρησκεία των βεδών, δηλαδή των τεσσάρων ιερών κειμένων για τα οποία θα γίνει λόγος στη συνέχεια). ο Ινδοϊσμός έχει πολλές μορφές και σχήματα. Οι διάφορες μορφές του είναι κατά βάση μονιστικές. Αναγνωρίζουν μια θεότητα και αντιλαμβάνονται τους υπόλοιπους θεούς και θεές ως απλές υλοποιήσεις αυτής της ανώτερης θεότητας. Κυριότεροι θεοί είναι ο Βράχμα, ο δημιουργός του κόσμου, ο Βισνού, ο συντηρητής του κόσμου, και ο Σίβα, ο καταστροφέας αλλά και ρυθμιστής της ζωής και του θανάτου στον κόσμο. Αυτοί οι τρεις α ποτελούν την Τριμούρτι και πολλές φορές παριστάνονται μαζί σε μια τρίμορφη θεότητα. Από την ιδέα αυτή των τριών όψεων του θείου ανέκυψε η πλαστική και συμβολική παράσταση της Τριμοίιρτι, που παριστάνεται μ' ένα σώμα και τρία κεφάλια. Πρέπει να έχει κανείς υ πόψη του ότι όλες αυτές οι θεότητες δεν είναι στατικές. 13

8 αλλά εξελίσσονται και αναπροσαρμόζονται στο πέρασμα των αιώνων και ως προς την ιεραρχική τάξη και ως προς τις ιδιότητες. Ο Ινδοϊσμός είναι αρκετά περίπλοκος, αφού δεν είναι μόνο θρησκεία, αλλά και φιλοσοφία και τρόπος ζωής. Επίσης, είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να ταξινομηθεί με τον δυτικό τρόπο σκέψης σε απόλυτα μονοθεϊστική ή πολυθεϊστική θρησκεία. Στον Ινδοϊσμό υπάρχουν οι πολλοί θεοί και ο ένας θεός. Για μια μεγάλη ομάδα ινδοϊστών ύψιστος θεός είναι ο Βισνού, ενώ για μια άλλη ο Σίβα. Ακόμη, υπάρχουν ινδοϊστές που στον ύψιστο θρόνο τοποθετούν άλλους θεούς. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ινδοϊστικής σκέψεως είναι η αναζήτηση και η βίωση του απολύτου. Οι περισσότεροι πάντως από τους Ινδούς, ακόμη και όταν πιστεύουν σ' ένα θεό ως τη μόνη και απόλυτη αλήθεια του είναι, δεν παύουν να λατρεύουν και πολλούς άλλους θεούς. Βέβαια όλα τα παρακλάδια έχουν κοινά τελετουργικά και κοινά προσκυνήματα. Ολοι οι ινδοϊστές, που πηγαίνουν σε Βραχμάνες ιερείς για τελετουργικά που συνδέονται με τη γέννηση, το γάμο και το θάνατο, θα α κούσουν τους ίδιους σανσκριτικούς στίχους που έχουν μνημονευθεί και επαναληφθεί για πολλές εκατοντάδες γενιές. Επίσης, ινδοϊστές έρχονται από όλα τα μέρη της χώρας με σκοπό να επισκεφτούν τους κοινούς τόπους προσκύνησης. Ιεροί τόποι για.τους ινδοϊστές είναι το Μπαvτρrvάθ στα Ιμαλάια, το Ραμεσβαράμ στα νότια, η Ντβάρκα στα δυτικά παράλια, το Πούρι στην Ορίσσα και το Βαρανάσι στο Ουτάρ Πραντές. Πολλά είναι τα ιερά κείμενα του ιvδοϊσμού: η Μαχαμπαράτα, οι τέσσερις βέδες (Ρικβέδα, Σαμαβέδα, Για- 14 τζουρβέδα και Αθαρβαβέδα), οι Ουπανισάδες, τα Βράχμανα. τα Σούτρας, τα Πουράνας, τα Αρανύακας. Οι μεγαλύτερες υποδιαιρέσεις είναι ο Βισνουϊσμός (με ανώτερο θεό τον Βισνού) και ο Σιβαϊσμός (με ανώτερο τον Σίβα). Στις αγροτικές περιοχές βέβαια, οι χωρικοί λατρεύουν τοπικές θεότητες ή μικρές θεότητες της γης. Το βασικό πιστεύω του ινδοϊσμού είναι το σύμπλεγμα κάρμα-σαμσάρα και μόξα. Σ ύμφωνα με την παραπcινω αντίληψη, το ον είναι ενιαίο, ο άνθρωπος όμως δεν αντιλαμβάνεται την ουσία του, αλλά τα φαινόμενα. Γι' αυτό και εμπλέκεται στον αέναο κύκλο της σαμσάρα, δηλαδή στις συνεχείς γεννήσεις και θανάτους του, που του επιβάλλει ο νόμος του κάρμα, δηλαδή ο νόμος της α νταποδόσεως, που προκαλούν τα ίδια του τα έργα. Το ύ ψιστο λοιπόν φιλοσοφικό και θρησκευτικό ιδεώδες του ινδοϊσμού είναι η μόξα, δηλαδή η aπολύτρωση από τον κύκλο των συνεχών μετενσαρκώσεων. Η μόξα επι τυγχάνεται με τη γνώση, η οποία αποκτάται μετά από μια ζωή σύμφωνη με τους κανόνες του ντάρμα, δηλαδή τον παγκόσμιο ηθικό νόμο, και συνίσταται από συνειδητοποίηση της αληθινής φύσης του ανθρώπου (άτμαν), η οποία συμπίπτει με την απόλυτη ουσία του παντός (μπράχμαν). Οι ινδοϊστές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στους πραβίτι, αυτούς που ζουν μέσα στον κόσμο και στους νιρβίτι αυτούς που απαρνούνται τα εγκόσμια. Ως θρησκεία είναι εξαιρετικά ανεκτική προς τις άλλες. Ένα χαρακτηριστικό aπόφθεγμα των ινδοϊστών είναι: (<η αλήθεια είναι μόνο μία, αλλά τα ονόματα και οι μορφές της πάμπολλα>~. Παρότι το νεοσύστατο ινδικό κράτος τις κατάργησε με νόμο ήδη από το 1949, το σύστημα των καστών είναι 15

9 ακόμη και σήμερα, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, μια πολύ σημαντική παράμετρος της ινδικής κοινωνίας. Το σύστημα των καστ<bν, αν και είναι διαποτισμένο από τον Ινδοϊσμό, αφορά σχεδόν τους πάντες, ακόμη και τους μουσουλμάνους της Ινδίας. Τι είναι οι κόστες; Πολύ α πλά, από τα πολύ παλιά χρόνια κάθε Ινδός ανήκε σε μια μικρή κοινότητα. Με τα χρόνια, αυτές οι μικρές κοινότητες ενοποιήθηκαν και σχημάτισαν τέσσερις κοινωνικές ομάδες: τους ιερείς (ή βραχμάνους), τους πολεμιστές και ευγενείς (ή ξατρiγιας), τους εμπόρους και γεωργούς (δηλ. τους βαϊσίγιας) και τους σούντρας (τους τεχνίτες και τους εργάτες). Μια πέμπτη ομάδα αποτελούν οι χάριτζανς ή νταλίτ, οι «ό.νθρωποι του θεού» όπως τους έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι. Οι τελευταίοι κάνουν δουλειές που είναι απαγορευμένες στους άλλους και κάθε επαφή και σχέση μαζί τους απαγορεύεται. Σύμφωνα με τους ειδικούς μελετητές, στα παλιότερα χρόνια το σύστημα των καστών ήταν ανοιχτό και οι μετακινήσεις ανθρώπων από μια ομάδα σε άλλη ήταν συνηθισμένες. Σταδιακά από το 500 π.χ. μέχρι το 500 μ.χ. (εδώ οι εκτιμήσεις διαφέρουν) το σύστημα γίνεται αυστηρό και άκαμπτο. Κάθε μετακίνηση σταματά. Όπως είναι φυσικό, στη σύγχρονη Ινδία το σύστημα αυτό προκαλεί ποικίλα προβλήματα. Άνθρωποι από τις κατώτερες κάστες μεταστρέφονται σε άλλες θρησκείες, όπως ο Βουδισμός ή ο Χριστιανισμός, σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Ένα σημάδι στο μέτωπο είναι χαρακτηριστικό ενός πιστού ινδοϊστή. Θεωρείται σύμβολο ευσέβειας και δείχνει στους άλλους ότι πρόκειται για ινδοϊστή. Συμβολίζει το τρίτο μάτι, αυτό που βλέπει προς το εσωτερικό του ανθρώπου και προς τον θεό. Παλιότερα ήταν πιο διαδε- δομένο αλλά στις μέρες μας δεν συνηθίζεται τόσο πολύ. Στη σύγχρονη Ινδία πολλές γυναίκες έχουν πια το σημάδι σε χρώμα που να ταιριάζει με το σάρι τους, δηλαδή είναι καθαρά διακοσμητικό. Και βέβαια θα ήταν παράλειψη να μην ποψε, πως σε εποχές σύγχυσης ανθρώπων ιcαι ιδεών όπως η δική μας δεν θα γινόταν κι αυτό. Την ίδια ώρα που εκατομμύρια ανθρώπων, από τις κατώτερες φυσικά κάστες, μεταστρέφονται στο Βουδισμό και το Χριστιανισμό για να βελτιώσουν τις συνθήκες της ζωής τους, κάποιοι άλλοι α σπάζονται τον Ινδοϊσμό είτε κυρίως σαν φιλοσοφικό σύστημα και τρόπο ζωης είτε (σπανιότερα) σαν θρησκεία. Οι ινδοϊστές υπολογίζονται σε 750 εκατομμύρια και περίπου το 80ο/Ό από αυτούς είναι βισνουϊστές. Είναι η κυρίαρχη θρησκεία της Ινδίας και του Νεπάλ. Μικρές κοινότητες ινδοϊστών υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου. <<Οι ναοί μας δεν εivαι εκκλησίες ή τεμένη. Δεν είναι μέρη δημόσιας λατρείας. yιατί δεv υπάρχει κάτι τέτοzο στην Ινδία». -Swamί Vίvekananda ΒΑΣIΚΕΣ ΕΝΝΟ!ΕΣ ΤΟΥ ΙΝΔΟIΣΜΟΥ Adhaπna: Κακό. Aditi: Η Μητέρα των θεών. Ahimsa: Μη βία. Asanas: Στάσεις της Γιόγκα. Asramas: Τα τέσσερα στάδια ζωής στον Ινδοϊσμό. πιο σπουδαίες τελετουργίες. Asvamedha: Μια από τις Atharva Veda: Η τέταρτη των Βεδών. Atman: Η παρουσία του Βράχμα σε όλες τις οντότητες. Συνώνυμο του Βράχμα '

10 Avatar: Ενσάρκmση του θεού, συνήθως του Βισνού. Bhakti marga: Η ιεορεία της aφοσίωσης. Bhakti yoga: Η γιόγκα της αφοσίωσης. Brahman: Η απόλυτη ή τελευταία πραγματικότητα. Brahmanas: Βεδικά τελετουργικι:χ κείμενα. Buddha: Η ένατη εκδήλωση (ή ενσάρκωση) του Βισνού. Dharma: Ό,τι είναι σωστό για το άτομο, την κοινωνία, το σύμπαν. Guru: Φωτισμένος πνευματι κ:ός δάσκαλος. Hanuman: Ο θεός-μαϊμο'ύ, πρωταγωνιστής στη Ramayana. Hinduism: Η γνώση και διδασκαλία των Βεδών. Indra: Θεός της βροντής και της θύελλας, βασιλιάς των θεών. Kali: Η σκοτεινή μορφή της θεάς. Karma: Κυριολεκτικά «δράση», αλλά και νόμος του αιτίου και του αιτιατού. Κrishna: Η όγδοη εκδήλωση του Βισνού. Mantra: Πνευματικές ή ιερές συλλαβές ή ήχοι που περιέχουν στην ουσία τους τη θεία κοσμική δύναμη. Moksa: Αναζήτηση της απελευθέρωσης από τον κύκλο της μετενσάρκωσης και ένωση με το Βράχμαν. Neti, Neti: «Όχι αυτό, όχι αυτό>~, δηλώνει ότι το Βράχμαν είναι πέρα από όλες τις δυαδικότητες και την ανθρώπινη σκέψη. Nirvana: Απελευθέρωση. Puranas: Μυθολογικά κείμενα. Rarna: Η έβδομη εκδήλωση του Βισνού και ήρωας του έ πους Ραμαγιάνα. Rarnayana: Ινδικό έπος που εξετάζει τις περιπέτειες και του άθλσυς του Ράμα. Sarnsara: Ο κύκλος των μετενσαρκώσεων. 18 Shiva: Μορφή της ινδικής τριάδας που κυβερνά την καταστροφή. Surya: Βεδικός θεός του ήλιου. Trimurti: Κυριολεκτικά {{τρεις μορφέρ>. Η ινδική τριάδα θεοτήτων, Βράχμα, Βισνού και Σίβα, ο Δημιουργός, ο Συντηρητής και ο Καταστροφέας, αντίστοιχα. Upanisads: Βεδικά φιλοσοφικά κείμενα, στο τέλος των Βεδών. Veda: Γνώση ΕΝΔΕIΚΏΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Basharn Arthur L., The Orίgίns and Developments of Classίcal Hίnduίsm, Boston: Beacon Press, Chaturνedi Μ. D., Hinduism, The Eternal Relι'gιΌn, Bharatiya Vidya Bhavan, Bombay, Flood Gavin, An Jntroductίon to Hίnduίsm, Cambridge: Cambridge University Press, Hinnells John R. and Eric J. Sharpe, Hίnduίsm, Oriel Press Limited, Kinsley David R., Hίnduίsm Α Cultural Perspective, New Jersey: Prentice-Hall, Inc, Klostermaier Klaus Κ., Α Surνey of Hinduίsm, Albany: State Universίty ofnewyork Press, Knott Kirn, Hίnduίsm, Α very short ίntrodιιctίon, New York: Oxford University Press, Krishnamurthy Visvantha, Essentίals ο,( Hίnduίsm, New Delhi: Narosa Pub. House, Mahmoud Cynthia Keppley, "Hinduism in Context: Approaching a Religious Tradition Through External Resources", in Stephen D. Glazier (ed), Anthropology ~f Relίgίon: Λ Handbook, Westρort, CT: Praeger, 1979, ρp

11 Morgan Kenneth W., The Religion of the Hindus, New York: The Ronald Press Company, Occhiogrosso Peter, 'Γhe Joy of Sect.~: Α Spίrited Guide to the World's Religίous Traditίons, New York: Doubleday, Organ Troy W., Hinduίsm: Its Hίstorical Development, New York: Baπon's Educational Series, Inc, Renou Louis, The Nature of Hinduίsm, Walker and Co, New York, Zaehner Richard C., Hίnduίsm, Νeν,ι York: Oxford University Press, ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ 20 ΙΝΔΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ UNUMAΣIA: Δημοκρατία της Ινδίας ΠΛΗΘΥΣΜUΣ: ΠΡΩΤΕΥUΥΣΑ: Νέο Δελχί Η Ινδία συνορεύει ανατολικά με το Μπαγκλαντές και τη Μυανμάρ (Βιρμανία), βόρεια με την Κίνα και το Νεπάλ, ΒΑ με το Μπουτάν και δυτικά με το Πακιστάν. Γ ΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕθΝUΤΗΤΕΣ Όταν, μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, υπήρξε αισθητή η ανάγκη να απαλλαγεί η χώρα από τη χρησιμοποίηση της αγγλικής ως επίσημης γλώσσας, έγινε η σκέψη να χρησιμοποιηθεί η χίντι (ινδική) ως εθνική γλώσσα. Η απόφαση αυτή προκάλεσε τότε την αντίδραση των μουσουλμάνων που μιλούσαν την ουρντού, η οποία είναι το ίδιο γλωσσικό ιδίωμα από γραμματικfι και γλωσσικη άποψη, αλλά γράφεται με aραβικούς χαρακτήρες και περιλαμβάνει πολλές λέξεις περσικής 7ψοέλευσης. Ως συνέπεια της κατάστασης αυτfις, στην Ινδία καθομιλουμένη γλώσσα είναι η αγγλικη και εθνική η χίντι. Υπάρχουν ακόμα περίπου δεκαπέντε γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί ως επίσημες και ομιλούνται στα διάφορα κρατίδια. Η ποικιλία των φυλών που ζουν στην Ινδία, είχε ως αποτέλεσμα την επικράτηση πολυάριθμων γλωσσών και διαλέκτων, που μπορούν να ταξινομηθούν σε 21

12 τέσσερις κύριες γλωσσικές οικογένειες: τη θιβετοβιρμανη::ή, στο βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα, τη μουνδαϊκή, που την ομιλούν μικρές ομάδες στην κεντροανατολική Ινδία, τη δραβιδική (οι δραβίδες είναι οι aυτόχθονες, που ζούσαν στην Ινδία ήδη πριν την εισβολή των ινδοάριων) στη νότια Ινδία, στο βόρειο τμήμα της Κεϋλάνης, στα νησιά Λακσαντουίπ, και την ινδοευρωπαϊκή (η γλώσσα των ινδοάριων), που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου Έδάφους. Η τελευταία είναι η πιο σπουδαία γλωσσική οικογένεια, επειδή έχει το μεγαλύτερο αριθμό ομιλητών και κάνει αισθητή την εμφάνισή της στις φιλολογι κές παραδόσεις. ΠΟΛΙτΕΥΜΑ, ΝΟΜΟθΕτJΚΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣτΙΚΉ Ε:ΞΟΥΣΙΑ Η Ινδία διοικείται με Σύνταγμα, το οποίο έχει τροποποιηθεί πολλές φορές. Το Σ'ύνταγμα καθορίζει τη χώρα ως ομοσπονδιακή δημοκρατία και εγγυάται τα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη στον κοινωνικό, στον οικονομικό και στον πολιτικό τομέα. Αρχηγός του κράτους είναι ο Πρόεδρος της δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται για μία πενταετία από ένα σώμα που αποτελείται από μέλη του κοινοβουλίου και των εθνοσυνελεύσεων των κρατιδίων. Ο Πρόεδρος ασκεί την εκτελεστική εξουσία μαζί με την κυβέρνηση, που αποτελείται από τον πρωθυπουργό (ηγέτη του κόμματος της πλειοψηφίας) και τους υ πουργούς. ΘΡΗΣΚΕΙΑ Η Ινδία είναι εξαιρετικά θρησκευόμενη στην καθημερινή της ζωή, εξαιτίας των πολυάριθμων διαφορετι- 22 κών θρησκειών που υπάρχουν σε αυτήν. Οι ινδοϊστές αντιπροσωπεύουν το 81,3% του πληθυσμού, οι μουσουλμάνοι το 12%, οι χριστιανοί το 2,3% (κυρίως ρωμαιοκαθολικοί, αλλά και αρκετοί ορθόδοξοι), οι σιχ το 1,9%, ενώ το υπόλοιπο 2,5% αποτελείται από βουδιστές, τζαϊνιστές, εβραίους και οπαδούς aνιμιστικών λατρειών. ΚΑΙ ΜΑ Οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουν το κλίμα της Ινδίας είναι τρεις: η παρουσία των Ιμαλαίων στα βόρεια, τα οποία αποτελούν ένα φράγμα για τις βόρειες μάζες αέρα, η τροπική σημερινή θέση της χώρας και το τεράστιο νότιο άνοιγμά της στις μεγάλες και θερμές θαλάσσιες εκτάσεις του Ινδικού ωκεανού. Η Ινδία έχει ένα τυπικό μουσωνικό κλίμα. Αυτό χαρακτηρίζεται από την παρουσία δύο εποχιακών ανέμων, που ονομάζονται μουσώνες, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του χρόνου φυσούν α πό αντίθετες κατευθύνσεις. ΠΟΛΕΙΣ Κυριότερες πόλεις της χώρας είναι σήμερα η πρωτεύουσα Δελχί, η Βομβάη, η Καλκούτα, η Μαδράς, το Μπανγκαλόρ, το Χαϊντεραμπάντ, το Αχμανταμπάντ. Κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια ολοένα και σπουδαιότερο ρόλο παίζουν οι εναέριες μεταφορές, που συνδέουν πια όλα τα μεγάλα κέντρα της χώρας. Σε όλη τη χώρα λειτουργούν περίπου 150 αεροδρόμια, από τα ο ποία διεθνή είναι εκείνα της Βομβάης (Σάντα Κρουζ), της Καλκούτας (Ντουμ Ντουμ), του Δελχί (Παλάμ), της Μαδράς (Μιναμπακάμ) κ.ά. 23

13 ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Νομισματική μονάδα της χώρας είναι η ινδική ρουπία (1 ευρώ περίπου 51 ρουπίες), που υποδιαιρεί τα ι σε εκατό νάγια παίσα. Σημαντική κρατική εμπορική τράπεζα είναι η State Bank oflndia Α ν και υπάρχουν περισσότερες από τριακόσιες τράπεζες, περισσότερο από το 85% των καταθέσεων και των χορηγήσεων γίνεται μέσω των 27 κρατικών τραπεζικών ομίλων. ράστια ομοιώματα του δαίμονα Ραβάνα. Στο Δελχί ονομάζεται Ram Lila και γιορτάζεται με πυροτεχνήματα, ενώ σε άλλες περιοχές με λιτανείες. Οκτώβριος Ι Νοέμβριος: Με χιλιάδες λάμπες πετρελαίου φωτίζουν οι πιστοί το δρόμο για να επιστρέψει ο Ράμα στο σπίτι του από την εξορία. Το Diwali διαρκεί πέντε μέρες και είναι από τις πιο χαρούμενες γιορτές, με πυροτεχνήματα, δώρα και γλυκίσματα μεταξύ των οικογενειών. Κ ΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Φεβρουάρισς: Το Holi, είναι από τις πιο διάσημές γιορτές στις βόρειες περιοχές της Ινδίας και μοιάζει αρκετά με αντίστοιχες γιορτές στην Ταϊλάνδη και στη Βιρμανία. Καταβρέχουν ο ένας τον άλλον με χρωματιστό νερό, και χρωματιστές σκόνες (γκουλάλ). Ιούvισς I Ιούλιος: Το Rath Yatra είναι μια ινδοϊστική γιορτή κατά την οποία το τεράστιο άρμα του Θεού Jagannath κάνει τη μεγαλοπρεπή διαδρομή του σερνόμενο από χιλιάδες πιστούς. Η λιτανεία η οποία διαρκεί για μέρες, γίνεται στο Puri, αλλά και σε άλλες περιοχές στο Νότο σamil Nadu). Αύγουστος Ι Σεπτέμβριος: Αφιερωμένη στο θεό Ganesh, η ινδοϊστική γιορτή Ganesh Chaturchi, γιορτάζεται σε ολόκληρη την Ινδία. Προσκυνήματα στήνονται σε κάθε χωριό με ένα πήλινο ομοίωμα του θεού. Ολοι οι πιστοί παίρνουν από ένα ομοίωμα στο σπιτι και μετά από ένα χρόνο με ειδική ιεροτελεστία ρίπτονται σε λίμνες, ποτάμια ή σε δεξαμενές. Σεπτέμβριος Ι Οκτώβριος. Η Dusentra είναι από τις πιο δημοφιλείς γιορτές και διαρκεί 1 Ο ή περισσότερες μέρες. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, καίγονται τε- 24 ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΔΕΛΧΙ Δ/νση: ΕΡ-32, Dr.S. RadhakrisbnanMarg,Chanakyapuri, New Delhi I!0021 Τηλ.: (009111) Fax: !0 hellemb@id.eth.net Web Site: Γραφείο ΟΕΥ: Δ/νση: ΕΡ-32, Dr.S. RadhakrishnanMarg,Chanakyapuri, New Delhi I!0021 Τηλ.: (009111) Fax: gretradecomm@now-india.net.in Άμισθο Γενικό Προξενείο Chennai Δ/νση: Νο 37 Sterling Road, Nungambakkam, Chennai , lndia Τηλ.: (009144) , Fax: (009144) nkumar@indchem.com Άμισθο Γενικό Προξενείο Mumbai Δ/νση: Baharestan, 30/Α, Juhu Tara Road, Juhu, Mumbai , lndia Τηλ; (009122) Fax: (009122) E-maiJ: jertony@yahoo.com 25

14

15 Ο Κομφουκισμός ανηκει στα κινεζικά θρησκευτικά συστήματα. Δεν αποτελεί όμως θρησκεία με την έννοια που ο δυτικός κόσμος δίνει στη λέξη, αλλά ένα ευρύτερο σύστημα θρησκευτικών, φιλοσοφικών και ηθικών διδασκαλιών. Το μήνυμά του απευθ'ύνεται βέβαια κυρίως στον κινεζικό λαό, αλλά πολλές από τις φιλοσοφικές παγκόσμια. και ηθικές διδασκαλίες του έχουν αναγνωριστεί Ο Κομφουκισμός πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του, ΚομφοιJκιο, που γεννήθηκε το 551 π.χ. και πέθανε το 479 π.χ. Έζησε δηλαδή την ίδια εποχή με τον Λάο Τσε και τον Βούδα Η διδασκαλία του όμως, έγινε επίσημη θρησκεία του κινεζικού κράτους πολύ αργότερα, μόλις τον 2 π.χ. αιώνα (141 π.χ.) κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν. Ο Κομφούκιος έζησε σε περίοδο πολιτικών αναταραχών και εσωτερικών πολέμων και γι' αυτό θέλησε να μεταρρυθμίσει ριζικά το πολιτικό σύστημα. Σκοπός του δεν ήταν η ίδρυση μιας νέας θρησκείας αλλά η ηθική και πολιτική ερμηνεία της παραδοσιακής κινεζικής διδασκαλίας. Ο Κομφούκιος σχετικά με την αντίληψη περί ζωής και θανάτου συνήθιζε να λέει στους μαθητές του: "Όταν δεν καταλαβαίνεις τη ζωή πώς μπορείς να καταλάβεις το θάνατο;>~ Μ' αυτή τη ρητορική ερώτηση ή θελε να δείξει στους μαθητές του, ότι όταν δεν ζεις την 29

16 κάθε στιγμή σαν να είναι μοναδική, όταν δεν έχεις κατανοήσει την ουσία της ζωής, όταν δεν έχεις ζήσει το σήμερα, γιατί να σε απασχολεί το αύριο και τα μετά θάνατον; Σε ερωτήσεις των μαθητών του για τη στάση του ανθρώπου απέναντι στη θρησκεία, απέφευγε να α παντάει. Όχι γιατί δεν ήταν ικανός να δώσει απαντησεις, αλλά γιατί θεωρούσε περιττό να ασχοληθεί κανείς με πράγματα που δεν φτό.νει η ανθρώπινη λογική. Αντιμετώπιζε όμως με ευσέβεια το σύμπαν. Πεποίθησή του ότι στο σ\ιμπαν υπήρχε κάποιο μυστήριο και το δέος με το οποίο το αντιμετώπιζε, καθώς και η πίστη του στο ηθικό περιεχόμενο του σ'ύμπαντος έδιναν στη φιλοσοφία του ένα χαρακτήρα ιερότητας. Δεν ήταν ά θεος. Θεωρούσε απλώς το πρόβλημα της ύπαρξης των θεών και των προγονικών πνευμάτων πολύ δύσκολο για να το φτάσει το ανθρώπινο πνεύμα και να ασχοληθεί με αυτό. Ο Κομφο\ικιος δίδασκε την ανταπόδοση του κακού όχι με την αυστηρή τιμωρία, αλλά με την αμερόληπτη μεταχείριση που αποκαθιστά την αρμονία του Τάο. Το Τάο είναι μία έννοια ανάλογη της ηθικής προσταγής που υπάρχει στη συνείδηση του ανθρώπου που του λέει αλάνθαστα τι πρέπει να κάνει και πώς πρέπει να συμπεριφερθεί. Όμως το Τάο δεν ταυτίζεται με τον ηθικό νόμο της Δύσης. Είναι έννοια ευρύτερη και καλύπτει έννοιες όπως οι κανόνες της πολιτισμένης συμπεριφοράς και της ευπρέπειας. Είναι ο τρόπος με τον οποίο κινείται το σύμπαν ολόκληρο. Ο Κομφούκιος δίνει πολλές πρακτικές συμβουλές για το ποια πρέπει να είναι η σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία. Δεν πρέπει να κάνουμε στους άλλους όσα δεν επιθυμούμε και αυτοί να μας κάνουν. Η αξία κάθε πράξης κρίνεται σύμφωνα 30 με την ιδεολογία και τους κοινωνικούς σκοπούς και ό χι σύμφωνα με τους νόμους. Η βελτίωση του ανθρώπου συνεπάγεται τη βελτίωση της κοινωνίας. Οταν κάποιος μαθητής ρώτησε τον Κομφο\ικιο τι είναι η ανθρωπιά εκείνος απάντησε: <<να σέβεσαι τους άλλους, να είσαι σοβαρός στο χειρισμό των υποθέσεών σου και πιστός στις σχέσεις σου. Ακόμη και όταν ζεις ανάμεσα σε βάρβαρους δεν πρέπει να λησμονείς τις αρχές αυτές>~. Η ανθρωπιά έχει σαν αποτέλεσμα τη δικαιοσύνη, την ειλικρίνεια, την πολιτισμένη συμπεριφορά. Ο νόμος είναι ακατάλληλο μέσο για τη διοίκηση του κράτους. Μόνο όταν το κράτος διοικείται με ανθρωπιά δημιουργείται κλίμα καλής διάθεσης στο λαό. Για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση πίστευε ότι ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης και γι' αυτό πρέπει να τη μιμηθεί στη συμπεριφορά του και να ακολουθήσει το μέτρο και την ομορφιά που αποκαλύπτονται σ' αυτήν. Όλο του το έργο είναι διαποτισμένο με την ιδέα ότι η βελτίωση της σχέσης του ατόμου με τον εαυτό του θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της σχέσης του με την κοινωνία και το σύμπαν. Μετά την Κίνα ο Κομφουκισμός επεκτάθηκε στην Κορέα και στην Ιαπωνία. Σήμερα, οι χώρες αυτές δεν α ναγνωρίζουν κάποια επίσημη θρησκεία, αλλά οι αντιλήψεις του Κομφουκισμού επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη ζωή των λαών της Άπω Ανατολής. Ιδιαίτερα, οι Κινέζοι κουβάλησαν τις αντιλήψεις αυτές σε όποιο σημείο της γης εγκαταστάθηκαν. Πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο στην Κίνα όσο και έξω από αυτήν ο Κομφουκισμός αν και ήρθε σε αντιπαράθεση με τα υπόλοιπα θρησκευτικά και φιλοσοφικά συστήματα δεν τα εκμηδένισε. 31

17 -- Η διδασκαλία του Κομφουκισμού έχει ως βάση το τρίπτυχο Ουρανός -γη- άνθρωπος. Ο Ουρανός είναι η α νώτερη θεϊκή υπόσταση και μαζί με τη γη φέρνει στην ύπαρξη όλα τα πράγματα του κόσμου και φυσικά τον άνθρωπο. Ο πιο σπουδαίος άνθρωπος είναι ο Κινέζος αυτοκράτορας, ο οποίος αποτελεί και το συνδετικό κρίκο μεταξύ του Ουρανού και των υπολοίπων ανθρώπων. Η συμπεριφορά του ανθρώπου καθορίζεται από δύο έννοιες: από το Τάο, το οποίο είναι η οδός της α ρε τής και συνάμα ο αιώνιος κοσμικός Νόμος και από το τζ'έν, το ο ποίο είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το Τάο δημιουργήθηκε από τον Ουρανό. Άρα οι ό.νθρωποι πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες του Τάο για να βρίσκονται σε αρμονία με τον Ουρανό. Για να το πετύχουν αυτό οι άνθρωποι, ο Ουρανός τους έδωσε το Τε, δηλαδή την αρετή. Σύμφωνα με τον Κομφουκισμό και, γενικότερα με την κινεζική σκέψη, η λατρεία έχει δύο πτυχές. Τη λατρεία προς τον Ουρανό και προς τους προγόνους. Πα- 32 ράλληλα, ο aυτοκράτορας πρέπει να γίνεται σεβαστός γιατί αποτελεί τον εκπρόσωπο του Ουρανού στη γη για το καλό των ανθρώπων. Επίσης, οι aρχαίες παραδόσεις και τα έθιμα πρέπει να τηρούνται αυστηρά, ενώ η ορθή τελετουργία (li) είναι θεμελιώδες καθήκον. Ο Κομφούκιος διακήρυξε ότι οι θυσίες και τα τελετουργικά έθιμα χαρακτηρίζουν τη ζωή των ανώτερων, ευγενών ανθρώπων. Από την ι:χλλη, η παραδοσιακή δομή της κοινωνίας και η ηθική και διοικητικη αλληλεξ<χρτηση των ανθρώπων δεν πρέπει ανθρώπου πρέπει να είναι να αλλοιώνονται. Κύριο μέλημα του η ηθική συμπεριφορα του και η ορθή κρατική διακυβέρνηση και μετά η θρησκεία. Για να το πετύχει αυτό πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μεταμορφωθεί σε ανώτερο άνθρωπο. Ο Κομφουκισμός από τη στιγμη που δεν έχει την έννοια της θρησκείας, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς, δεν ανέπτυξε αντιπαραθέσεις που να οδηγήσουν σε <<θρησκευτικό.)) σχίσματα και διακλαδώσεις. Μέσα στον Κομφουκισμό συνυπι:χρχουν διι:χφορες τάσεις, οι οποίες έχουν ως αφετηρία τη διδασκαλία του Κομφούκιου και των μετά από αυτόν διδασκάλων. Υπήρξε ωστόσο ένα πολύ σημαντικό ρεύμα: ο Νεοκομφουκισμός, ο οποίος περισσότερο υπήρξε κατά βάση μια επανερμηνεία και εξέλιξη των κομφουκιανικών αντιλί']ψεων σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης ζωής. Τα σημαντικότερα βιβλία του Κομφουκισμού χωρίζονται σε δύο ομάδες: α) τα λεγόμενα «Πέντε κανονικά βιβλια (Wu-chίng) και β) τα «Τέσσερα κλασσικά (Szeshu))). Στην πρώτη ομάδα ανήκουν: το «Βιβλίο των Μεταβολών)) (1-ching), το (<Βιβλίο των επίσημων εγγράφων)) (Shu-ching), το (~Βιβλίο των Ωδών» (Shih-ching), το «Βιβλίο των τελετουργιών και της εθιμοτυπίας» (Li-chi), και 33

18 το «Έαρ και φθινόπωρο>> (Ch'un-ch'iu). Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν: οι Διάλογοι>> (Lun-yu), η «Μεγάλη μάθησψ> (Ta-hsueh), το ~<Μέτρον και μέσον>~ (chung-yung), τα βιβλία του Meng-tse (ή Mencius), και τα έργα της των Μοϊστών, που ιδρύθηκε από τον Mo-ti ή Μο-tzιι σχολής Τα κυριότερα μνημεία του Κομφουκισμού είναι ο μεγαλοπρεπής ναός του Κόμφοου στο Πεκίνο και ο ναός Τσού-ου φού (Ch'ϋ-fu) στη γενέτειρά του. Η διδασκαλία του Κομφουκισμού έχει εμφανή πολιτική και κοινωνική διάσταση. Ο άνθρωπος οφείλει να είναι ενεργό μέλος της κοινωνίας, να συμμετέχει στο δημόσιο βίο και να εφαρμόζει υπεύθυνα της αρχές της κοινωνίας. Ο Κομφουκισμός έγινε επίσημη ιδεολογία της αυτοκρατορίας γιατί δίδασκε την ιερότητα του κοι νωνικ:ού οργανισμού και θεωρούσε καθήκον την υπακοή στον αυτοκράτορα. Από την άλλη, ο aυτοκράτορας και η κυβέρνησή του ήταν υπόλογοι για την υλική ευδαιμονία και την ηθική προκοπή του λαού. ΕΝΔΕΙΚτΙΚΉ ΒΙΒΛ!ΟΓΡΑΦΙΑ Alexander Donald Leroy, The Concept ofr'ίen ίn the Conftcίan Thought of the Late Chou Dynasty and ίts ethical implicatίons, Ph.D. thesis, University of Califomia at Santa Barbara, Ariel Yoav, K'ung-7S'ung-Tzu: τhe K'ung Famίly Masters' Antho/ogy: Α Study and Trans/atίon ofchapters 1-1 Ο, 12-14, Pήnceton, N.J.: Princeton University Press, Bockover Mary I. (ed.), Ru/es, Rίtual.s, and Responsίbίlίty: Essays Dedίcated to Herbert Fίngarette, La Salle: Open Court, Cua Α. S., Dίmensίons of Moral Creatίvίty: Paradigms, 34 Prίncίples, and Ideals, University Park: Pennsylvania State University Press, Ethίcal Argumentation: Α Study ίn HsUn Tzu S Moral Epistemology, Honolulu: University of Hawaii Press, Moral Vιsion and Ίradίtion: Essays in Chίnese Ethics, Washington, D.C.: Catholic University of Ameήca Press, Dawson Raymond, Confiιcίus, Oxford: Oxford University Press, Fingarette Herbert, Confucius: The Secular as Sacred, ΝΥ: Harper Torchbooks, Graham Α. C., Dίsputers of the Tao: Phίlosophίcal Argument ίn Ancίent Chίna, La Sal1e: Open Court, Hall David L. and Ames Roger Τ., Thίnkίng Through Confucίus, Albany: State University ofnew York Press, Anticίpatίng China: Thinkίng τhrough the Narratives of Chίnese and Western Culture, Albany: State University ofnew York Press, Thίnkίng from the Han: Self, Truth, and Transcendence ίn Chίnese and Western Culture, Albany: State University ofnew York Press, The Democracy of the Dead: Dewey, ConjUcius, and the Hope for Democracy in Chίna, Chicago: Open Court, Hsiao Kung-chuan. Α History ofchinese Politίcal Thought (trans. Frederick Mote ), Princeton: Princeton University Press, Lenk Hans and Paul Gregor (eds.), Epίstemologίcal Jssues in Classical Chinese Philosophy. Albany: State University ofnew York,

19 Liu Xiusheng and Ivanhoe Philip J., Essays on the Moral Phi/osophy of Mengzί, Indianapo1is: Hackett Pub., Machle Edward J., Nature and Heaven in the Xunzi: Α Study of the 1ϊαn Lun, A1bany: State University of NewYorkPress, Moran Patrick Edwin, Three Smal/er Wisdom Books: Lao Ζί s Dao De Jing, the Great Learnίng (Da Xue), and the Doctrίne of the Mean (Zhong Yong), Lanham:. University Press of Ameήca, Munro Donald J., The Doncept of Man ίn Early China. Stanford: Stanford University Press, Obenchain Diane Burdette, Ministers of the Moral Order: Innovatίons of the Early Chou Kίngs, the Duke of Chou, Chung-ni and Ju, Ph.D. dissertation, Harvard University, Pines Yuri, Foundatίons of Confucian τhought: Intellectual Life ίn the Chunqίu Perίod, BCE, Hono1u1u: University of Hawaii Press, Raphals Lίsa Ann, Knowίng Words: Wisdom and Cunnίng in the Classίcal Traditions of Chίna and Greece, Ithaca: Comell- University Press, Roetz Heiner, Confucian Ethίcs of the Αχία/ Age: Α Reconstructίon Under the Aspect of the Breakthrough Toward Postconνentίonal Thίnking, Albany: State University ofnew York Press, Rosemont Henry G:. and Schwartz Benjamin I. (eds.), Studίes ίn Classίcal Chinese Thought, Chico: American Academy of Re1igion, Sato Masayuki, The Confiιcίan Quest for Order: The Orίgίn and Formatίon of the Po/itίcal τhought of Xun Ζί, Leiden: Brill, Smith D. Howard, Confiιcίus, ΝΥ: Scήbner's, Tu Wei~ming, Centralίty and Commonalίty: An Essay on Confiιcian Relίgiousness, A1bany: State University ofnew York Press, Wei Cho-min, τhe Polίtίcal Prίncίp/es of Mencius, Washington: University Publications of America, Yearley Lee Η., Mencius and Aquίnas: Theories of Virtue and Conceptίons of Courage, A1bany: State University ofnew York Press, ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ m.htrn

20

21 Ο Ταο'ίσμός ξεκίνησε σαν ένα φιλοσοφικό σύστημα και με το πέρασμα του χρόνου μετατράπηκε σε θρησκεία. Ιδρυτfις του θεωρείται ο Λάο-Τσε που γεννήθηκε και έζησε στην Κίνα τον 6 αιώνα π.χ. και ηταν σύγχρονος του Κομφούκιου. Ταο'iσμός και Κομφουκισμός συνυπήρχαν στην Κίνα από τα πολύ παλιά χρόνια. Βασική αρχή του Ταοϊσμού είναι το Τάο που οι Κινέζοι προφέρονν ως ντάο. Μια μεταφραστική απόδοσή του θα μπορούσε να είναι το μονοπάτι η η οδός. Δεν μπορεί να περιγραφεί με τα λόγια και το καλύτερο είναι να βιωθεί από τον πιστό. Είναι μια δύναμη που περιλαμβάνει μέσα της όλο τον κόσμο, που κυκλώνει και κυλά μέσα σε ό.ψυχα και έμψυχα και ρυθμίζει όλες τις φυσικές διεργασίες ισορροπώντας το σύμπαν. Ειδικά στον Ταο'ίσμό, η αρμονία του σύμπαντος επιτυγχάνεται όταν οι α ντίθετες δυνcχμεις βρίσκονται σε ισορροπία. Δεν μπορεί να υπcχρξει αγcχπη χωρίς το μίσος, φως χωρίς το σκοτάδι, αρσενικό χωρίς θηλυκό. Οι ταοϊστές δεν πιστεύουν σε κάποιον προσωποποιημένο θεό. Η ιδέα αυτή τους είναι ξένη. Δεν προσεύχονται γιατί απλούστατα δεν υπάρχει κάποιος να ακούσει τις προσευχές τους. Οι λύσεις των προβλημάτων των ανθρώπων προκύπτουν μέσα από την παρατήρηση και το διαλογισμό. Ο τελικός και υπέρτατος στόχος ενός ταοϊστή είναι η ένωσή του με το Τάο. 41

22 Για τους ταοϊστές ο χρόνος κινείται κυκλικά και όχι ευθύγραμμα όπως στη δυnκή σκέψη. Σύμβολο του Ταοϊσμού είναι το Γιν-γιάνγκ που συμβολίζει την ισορροπία και αρμονία των αντιθέτων. Το Γιν είναι η σκοτεινή και το γιάνγκ είναι η φωτεινή πλευρά των πραγμάτων. Όταν και τα δύο είναι παρόντα, τότε υm:χρχει αρμονία. Επειδή ό μως τίποτε στον κόσμο δεν είναι απόλυτα φωτεινό ή απόλυτα σκοτεινό ιιπάρχει ο μικρότερος αντίθετος κύκλος στο αντίστοιχο τμψα του συμβόλου. Τα κείμενα του Ταοϊσμού είναι δύο: το Τάο - Τε - Κίνγκ (το βιβλiο της Οδού και της Αρετής) που γράφτηκε από τον Λάο Τσε και σε πέντε χιλιάδες ιδεογράμματα περιγράφει τη φύση της ζωής και τον τρόπο για την επίτευξη της ειρήνης. Το δεύτερο είναι το τσουάνγκ Τσου, γραμμένο από τον ομώνυμο φιλόσοφο, που περιέχει συμπληρωματικές διδασκαλίες για τα ίδια θέματα και είναι μεταγενέστερο. Ο Ταοισμός διαιρείται σε δύο κλάδους: τον φιλοοοφι κό Τασισμό ή Τάο~τσία και τον λαίκό Τασισμό ή Τό.οτσιό.ο. Αντίθετα από τον φιλοοοφικό, ο λαικός Ταοισμός χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία μέσων για την επίτευξη των στόχων του όπως είναι η μαγεία, ο εξορκισμός, η αλχημεία και η γεωμαντεία. Πολλές από τις τεχνικές αυτές προέρ~ χονται από τις αντίστοιχες τεχνικές του Βουδισμού. Οι περιπέτειες του Ταοϊσμού ξεκίνησαν τον 20ό αιώνα. Το 1911, με την κατό.λυση της δυναστείας των Τσίνγκ: στην Κίνα, έπαψε να είναι η κυρίαρχη θρησκεία της Κίνας. Μεγαλύτερες περιπέτειες τον περίμεναν μετά την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία με τον Μάο το 1949 και κυ~ ρίως κατά τη λεγόμενη «πολιτιστική επανάσταση» που κράτησε από το 1966 μέχρι το 1976 οπότε και καταστράφηκαν πολλά από τα μνημεία του. 42 roaιι<mj'j'o () -. _/ ~- /... /"' aιοσι~ρt / '\ I '\ I '\ / '\ ' "' i'tfι l'ln rωτ APN1m1lD..,..,...,.., θlf4m>...,.., """"""" Nm'A...,.,.,..,..,.,.,., """ ~ UIA.,...,..., - All%N1ZJJ ι.ιοιισπn..,..,.,....., SID'O ΚMIJ/Wl'l """"' ~t - - ίiιι ι:ι~ί ".Υ ~ ι ~lf~ - -- ~ ~-- rv Οι ταοϊστές υπολογίζονται περίπου σε 20 εκατομμύρια και ζουν κυρίως στην Ταϊβάν ενώ για την κυρίως Κίνα δεν υπάρχουν στοιχεία. Μικρές ταοϊστικές κοινότητες υπάρ~ χουν στις Η.Π.Α., στον Καναδά και όπου αλλού υπάρχουν αξιόλογες κινεζικές παροικίες. 43

23 ΛΑIΚΗ ΘΡΗΣΚΕΥτΙΚΟΤΗΤ Α ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ Στην Κίνα η προγονική λατρεία είναι από τη φύση της μία πράξη υπακοής. Πολλοί άνθρωποι κάνουν κανονικές προσφορές στους νεκρούς που δεν είναι μέλη της γραμμής τους, μερικές φορές ακόμη και για να ησυχάσουν μακρινούς συγγενείς. Ομως, κανείς δεν θα λάτρευε ένα παιδί ή ένα εγγόνι. Παρόλο που οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να μελετήσουν την πιθανότητα, όλοι συμφωνούν ότι οι γονείς θα εγκατέλειπαν την ψυχή ενός εφήβου γιου, παρά να τον λατρεύουν οι ίδιοι. «Οι γονείς δεν μπορούν ποτέ να λατρεύουν τα παιδια τους. Τα παιδιά υποτίθεται ότι λατρεύουν τους γονείς τους>>. Η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στους θεούς και στους προγόνους δεν είναι ότι οι πρώτοι δεν είναι οι τιμωροί, ενώ οι δεύτεροι είναι ουσιωδώς αγαθοί. Ομως, ενώ οι θε οί είναι ισχυροί και αντιπροσωπεύουν τη δημόσια ηθι κή, οι πρόγονοι είναι σχετικά αδύναμοι και θεωρούνται ότι ασχολούνται μόνο με το δικό τους καλό και το κα λό από τους aπογόνους τους. Οι θεοi συχνά τιμωρούν ανθρώπους για εγκλήματα ενάντια στην κοινωνία, οι πρόγονοι ποτέ. Όταν ρώτησαν τους ανθρώπους, αν θεω ρούσαν πως οι πρόγονοί τους θα τους τιμωρούσαν, επει δή έκλεψαν από ένα ξένο, φαίνονταν γενικότερα έκπλη. κτοι από την ερώτηση. «Γιατί θα πρέπει να θέλουν να σε 45

24 τιμωρήσουν για κάτι σαν και αυτό; Δεν είναι οι πρόγονοί σου, γονείς και παππούδες σου;>~. Η διαφορά μεταξύ των θεών και των προγόνων είναι προφανής με τον τρόπο που τους ικετεύουν. Οταν έ νας άνθρωπος ζητά τη βοήθεια ενός θεού πρέπει να συνοδεύει την ευσέβεια του με μία προσφορά για να κερδίσει την προσοχή του θεού και να εξασφαλίσει την καλή του θέληση. Χωρίς προσφορά, δεν υπάρχει λόγος να περιμένει το θεό ν' ακούσει και ν' απαντήσει στην ικεσία του. Όμως, όταν ένα άτομο επικαλείται τους προγόνους του, δεν χρειάζεται να κάνει τότε και εκεί μια προσφορά. Έτσι, οι σχέσεις με τους θεούς πρέπει συνεχώς ν' ανανεώνονται με προσφορές και δείγματα σεβασμού, αφού κάθε χάρη εξαρτάται από μια καλή θέληση. Αντίθετα, οι σχέσεις του ατόμου με τους προγόνους του εί~ ναι γενικές και μόνιμες, συμπεριλαμβάνοντας μία υπό~ θεση συνηθισμένου καλσu και αμοιβαίας εξάρτησης. Η μία είναι συγγενική σχέση, ενώ η άλλη είναι πολιτική σχέση. Παρόλο που οι θεοί και οι πρόγονοι διαφέρουν σε πολλά σημαντικά σημεία, επίσης έχουν ένα σπουδαίο θέμα κοινό. Η ακραία σύγκριση. σύμφωνα με την κι νε~ ζική οπτική γωνία, είναι ανάμεσα στους θεούς και στους προγόνους από την μία πλευρά και στα φαντά~ σματα (κακά πνεύματα) από την άλλη. Οι θεοί και οι πρόγονοι κερδίζουν το σεβασμό μέσω των κοινωνικών α~ νωτέρων, ενώ τα φαντάσματα περιφρονούνται, όπως οι ζητιάνοι. Όπου επικαλούνται τα φαντάσματα και τους προγόνους για προστασία και.βοήθεια, τα φαντάσματα δεν προσφέρουν στους ανθρώπους τίποτα εκτός από δυ~ στυχία κάθε είδους. Οι χρησιμοποιούμενοι όροι για τις δύο μορφές του υπερφυσι κού δηλώνουν την πιο σκληρή 46 πνευματική και ηθική αντίθεση. Οι θεοί και οι πρόγονοι είναι άγιοι, ~~θεοί» ή <<θεότητες». φαντάσματα.είναι Το γενικό όνομα για τα ku~ <<δαίμονες» ή «διάβολοι}}, Κατά την κινεζική άποψη, η απαίτηση ενός ζητιάνου για ελεημοσύνη δεν είναι πραγματικά ζητιανιά. Είναι απειλή. Οι ζητιάνοι θεωρούνται ικανοί να προκαλέσουν φοβερές κατάρες στον καθένα που αγνοεί τις ικεσίες τους. ο άνθρωπος που διώχνει ένα ζητιάνο με άδεια χέ~ ρια ρισκάρει την πιθανότητα αρρώστιας ή ζημιάς στην περιουσία. Οι ζητιάνοι λοιπόν είναι όπως οι ληστές. Και τα φαντάσματα γι' αυτούς που τα φοβούνται, και οι λ η~ στές είναι όπως οι ζητιάνοι, που είναι κανονικά περιφρονημένοι. Οι κοινωνικές ταυτότητες των τριών είναι πολύ όμοιες. Ήταν κάποτε η πρακτική στη βόρεια Ταϊβάν για κάθε χωριό και πόλη να κάνουν μία μαζική προσφορά στα φαντάσματα κατά τη διάρκεια του έβδομου σεληνιακού μήνα. Η ιδέα ότι υπάρχουν θεοί, φαντάσματα και πρόγονοι εκφράζεται διαφορετικά, με διαφορετικά περιεχόμενα, ό μως φαί νεται ότι οπουδήποτε οι χωρι κ:οί σκέφτονται σχετικά με το υπερφυσικό, το σκέφτονται με βάση αυτές τις τρεις κλάσεις. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ Τ ΑΟIΣΜΟΥ Chang Hsien: Αθάνατο ον από την αρχαία παράδοση. Chen - Jen: Το ιδανικό πρότυπο για έναν Ταοϊστή δάσκαλο. «Αληθινό ανθρώπινο ον)). Ch'I: Βασική Ταοϊστική σκέψη. <<Αέρας, αναπνοή, δύνα~ μ ψ}, Ch'ien και K'un: Τα δύο πρώτα εξάγραμμα στο 1-Ching. Η αντρική και η γυναικεία αρχή. 47

25 ΕΝΔΕΙΚτΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Andersen Poul, "The Study of the Tao-tsang", Studies in Central and East Asian Religions 3 (1991), Barrett Τ. Η., "Introduction", in Henri Maspero, Taσίsm and Chίnese Religion, vii-xxiii, Amherst: University of Massachusetts Press. [English translation of Le taoϊsme et les religions chinoises (Paris: Gallimard, 1971).], Bokenkamp Stephen R., "Sources of the Ling-pao Scήptures", in Miche1 Strickmann (ed.), Tantric and Taoίst Studies in Honour of R.A. Stein, vol. 2: Bruxelles: Institute Belge des Hautes :Etudes Chinoises, 1983, "Taoist Literature. Part 1: Through the Ί'ang Dynasty", in William Η. Nienhauser Jr. (ed.), The Jndίana Companίon to Traditional Chίnese Literature, Bloomington: Indiana University Press, 1986, Bo1tz Judith Μ., Α Survey σf Taσist Literature. Tenth /σ Seventeenth Centurίes, Berkeley: lnstίtute of East Asian Studies, University of Ca1ifomia (China Research Monographs, 32), 1987a. 'Taoist Literature". in Mircea Eliade (ed.), Encyclopedίa of Relίgίon, vol. 14: New York and London: MacMillan, 1987b, "Notes on Modern Editions of the Taoist Canon", Bul/etin of the School of Orίental and African Studies 56 (1993), "Notes on the Daozang tiyao", China Revίew Internatίσnal1 (1994), Chavannes Edouard, "Me1anges", τ'σung Pao 13 (1912), Chen Guofu, Daozang yuanliu kao [Studies on the evolution ofthe Taoist Canon], Second edition Repr. 1985, 2 vo1s, Beijing: Zhonghua Shuju, Α Guίde to Tao- τsang Chί Yao, Stony Brook New York: The Institute for Advanced Studies of World Religions, Α Guίde to Cheng-t 'ung Tao-tsang, Taipei: Chinese Materials Center (Chinese Materials Center Research Aids Series, 10), Jan Yfin-hua, "The Religious Situation and the Stu-dies of Buddhism and Taoism ίη China: Απ In-complete and Imbalanced Picture", Journal of Chίnese Relίgίons 12 (1984), Lagerwey John, ''Ihe Taoist Religious Com-munity", in Mircea Eliade (ed.), Encyclopedia of Religίon, vol. 14, NewYork and London: MacMillan, 1987a, "Taoist Priesthood", in Mircea Eliade (ed.), Encyclopedia of Religion, vol. ΧΙ, New York and London: MacMillan, 1987b, "Taoist Cultic Life", in Mircea Eliade (ed.), Encyclopedia of Religion, vol. XV, New York and London: MacMillan, 1987c, Liu Ts'un-yan, "The Compilation and Historical Value of the Tao-tsang", in Donald D. ιeslie, (eds), Essays on the Source:;; for Chίne8e Hίstory. Canberra: Australian National University Press, 1973, McMu11en D.ι., Concordances and Indexes to Chίnese Text.<>, San Francisco: Chinese Materials Center (Chinese Materials and Research Aids, Occasional Series 34), '

26 όfuchi Ninji, "The Foπnation of the Taoist Canon", in Holmes Welch and Anna Seidel (eds.), Facets of Taoism. Essays ίn Chίnese Re/ίgion, New Haven and London: Yale University Press, 1979, Pregadio Fabrizio, An Index to Shih yao erh ya, α Chίnese 'Lexicon Alchemiae' of A.D. 806, Roma. (Mimeograph.), "The Medical Texts of Ma-wang-tui" (review of Yamada ed. 1985), Cahiers d'extrδme-asie 5: Also published in Chinese (transl. by Chen Jinmei) ίη Daojiao xue tansuo 5 (1991), , Saso Michel, 'Ά Guide to the Chuang Lin Hsίl Tao-tsang", Journal of the China Society (Iaipei) (1979), Thompson Laurence G., Chinese Relίgίon in Western Languages: Α Comprehensίve and Classified Bibliography of Publications in English, French, and German through 1980, Tucson: University of Aήzona Press (The Association for Asian Studies Monographs, 41 ), Chinese Relίgίon: Publicafions ίn Western Languages 1981 through 1990Α, by Gary Seaman (ed.), Los Angeles: Ethnographic Press, Center for Visual Anthropology, University of California (The Association for Asian Studies Monographs, 47), Chinese RelίgιΌn: Publίcatίons ίn Western Languages. Ed. by Gary Seaman (ed.), Ann Arbor: As.<Jociatίonfor Asίan Studίes, Volume 3: (Ίhe Association for Asian Studies Monographs, 58), ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ www. taoism.net

27 KINA ΕΠΙΣΗΜΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ: Πεκίνο Η Κίνα συνορεύει στα βόρεια με τη Μογγολία και τη Ρωσία, στα ΒΑ με τη Ρωσία και τη βόρεια Κορέα, στα α νατολικά βρέχεται από την Κίτρινη θάλασσα και την Ανατολική Κινεζική θάλασσα, στα νότια βρέχεται από τη Νότια Κινεζική θάλασσα και συνορεύει με το Βιετ-: νάμ, το Λάος, τη Μυανμάρ (πρώην Βιρμανία), την Ινδία, το Μπουτάν και το Νεπάλ, στα δυτικά συνορεύει με το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και το Τατζικιστάν και στα ΒΔ με την Κιργισία και το Καζακστάν. Γ ΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΗΤΕΣ Επίσημη γλώσσα είναι η κινεζική των μανδαρίνων (μανδαρίνος είναι ο υπάλληλος του κράτους), η οποία α ντιστοιχεί σε γενικές γραμμές στη διάλεκτο του βορρά. Από τις δεκάδες άλλες διαλέκτους, οι οποiες ομιλούνται στο αχανές κράτος, σημαντικότερες εiναι η καντονέζικη, η βου (της Σαγκάης), η μινμπέι (της Φουτσόου), η μινάν (της Ταϊβάν) κ.ά. Σε έναν πληθυσμό ο οποίος προσεγγίζει τους 1,3 δισ. κατοίκους, όσοι ανήκουν στη φυλή των Χαν και εκπροσωπούν τον κατεξοχήν κινεζικό πολιτι- 53

28 σμό αντιπροσωπεύουν το 91,9%, ενώ το υπόλοιπο 8,1% α φορά περίπου 50 μειονότητες. Η Λαϊκή Δημοκρατία της ΠΟΛΙτΕΥΜΑ, ΝΟΜΟΘΕτΙΚΉ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣτΙΚΉ ΕΞΟΥΣΙΑ Κίνας ανακηρύχθηκε ανεξάρ τητο κράτος την lη Οκτωβρίου Το Σύνταγμα που ι σχύει σήμερα ψηφίστηκε το 1982 από το 5 Εθνικό Λαϊ κό Κογκρέσο. Με βάση το άρθρο 1 του Συντάγμ(,Χτός της, η Κίνα χαρακτηρίζεται σοσιαλιστικό κράτος υπό τη δη μοκρατική δικτατορία της εργατικής τάξης, η οποία βα σίζεται στη συμμαχία εργατών και αγροτών. Ανώτατη αρχή είναι το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο. ΘΡΗΣΚΕΙΑ Ο Κομφουκισμός, ο Ταοϊσμός και ο Βουδισμός είναι οι τρεις πιο διαδεδομένες θρησκείες στην Κίνα. Ο κινεζικός λαός από παράδοση δε γνώριζε τις καθορισμένες δε σμεύσεις μιας θρησκείας, με τα δόγματα και τις τελε τουργίες της, ούτε την οργανωτική και πολιτική επιρροή μιας Εκκλησίας ή ενός κοσμικού θρησκευτικού συστή ματος, αλλά μόνο τους γενικούς ιδεολογικούς κανόνες της ηθικής, ενός συνόλου αξιών το οποίο έγινε αποδε κτό και μεταδόθηκε συστηματικά. Σύμφωνα με το Σύ νταγμα, στη χώρο; υπάρχει ανεξιθρησκία. Στην πραγμα τικότητα το πρόβλημα περιορίζεται στις μειονότητες, που πρεσβεύουν ουσιαστικά ξένες προς την Κίνα θρησκείες, δηλαδή τον Ισλαμισμό, και τον Χριστιανισμό, με 4 εκατ. πιστούς της Καθολικής Εκκλησίας και με 5 εκατ. προτε στάντες. 54 ΚΛΙΜΑ Η Κίνα εισέρχεται σε διό.φορες κλιματικές ζώνες, επει δη οι τοπικοί παράγοντες καθορίζουν και επηρεάζουν τό σο την κατανομή και την ποσότητα των βροχών όσο και τις θερμοκρασίες. Γενικά, μπορεί να γίνει λόγος για τρεις κύριες ζώνες: μία ψυχρή, μία εύκρατη και μία τρο πική ωστόσο δεν ακολουθούν η μία την άλλη κανονικά, καθώς επηρεάζονται από τη θάλασσα και από τις εκτε ταμένες ερημικές εσωτερικές περιοχές. ΠΟΛΕΙΣ Τα μεγαλύτερα σε πληθυσμό ή σε σημασία αστικά κέ ντρα της Κίνας είναι σήμερα τα εξής: Σαγκάη, Πεκίνο, Βουχαν ή Ουχάν, τιεντσίν, Σενγιάνγκ ή Μούκντεν, κου ανγκτσού ή Καντόνα, Σιάν, κ.ά. Τα κυριότερα αεροδρόμια, εκτός από το Πεκίνο, βρί σκονται στη Σαγκάη, στη Νανκίνγκ, στη Βουχάν, στη Σιάν, στην Καντόνα και στην Ουρούμτσι. ΝUΜΙΣΜΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Νομισματική μονάδα της Κίνας είναι το γιουάν ρεν μινμπί (νόμισμα του λαού), το οποίο διαιρείται σύμφω. να με το δεκαδικό σύστημα σε δέκα τσιάο και εκατό φεν (l ευρώ περίπου γιουάν). Το πιστωτικό σύ στημα της Κίνας είναι υπό κρατικό έλεγχο, εκτός από το Χονγκ Κονγκ, όπου εξακολουθεί να υφίσταται το ι. διότυπο καπιταλιστικό σύστημα, με τη λειτουργία ξέ νων τραπεζών. Η Bank of China διαθέτει περίπου 50 υ ποκαταστήματα στο εξωτερικό, το σπουδαιότερο από τα οποία βρίσκεται στο Λονδίνο. Υπάρχουν επίσης άλλα τρία ιδρύματα: η Λαϊκή Κατασκευαστική Τράπεζα, η 55

29 Εταιρεία Διεθνούς Πίστεως και Επενδύσεων και η Αγροτική Τράπεζα. Στην Κίνα οι ΑΡΠΕΣ ΚΑΙ ΕΟΡΤΕΣ: αργίες είναι συνολικά έντεκα μέρες το χρόνο. Την Πρωτοχρονιά, 2 μέρες. Στη Γιορτή της Άνοιξης (συνήθως πέφτει στα τέλη Γενάρη ή αρχές Φλεβάρη), 3 μέρες. Εργατική Πρωτομαγιά, 3 μέρες. Εθνική Εορτή lη Οκτώβρη, 3 μέρες. Συνηθίζεται να γίνονται οι αργίες ε βδομάδα, εάν ακολουθεί Σαββατοκύριακο. Τα γραφεία και τα καταστήματα ακολουθούν το πενθήμερο. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ: Δ/νση: Guang Hua Lu 19, Jianguo-menwai, Beijing Τηλ.: (0086!0) , , Fax: grembpek@\63bj.com Γραφείο ΟΕΥ: Δ/νση: Capital Mansion, Unit 4405, Νο 6 Xinyuan Nanlu, Beijing Τηλ.: (008610) έως 7- Fax: greekcom@public.gb.com.cn & china@dos.gr ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ Δ/νση: Two Pacific Place, 88 Queensway, Suite , Hong Kong Τηλ.: (00852) Fax: ΒΟΥΛΙΣΜΟΣ 56