ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1. Ανάπτυξη και Ενδυνάμωση του Εαυτού 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 Συναισθηματική Εκπαίδευση και Αυτοεκτίμηση 3.2 Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων και Σχέσεων ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2 διδακτικές περιόδους ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ: Οι μαθητές: Να εντοπίζουν παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Να αξιολογούν το βαθμό της αυτοεκτίμησής βασιζόμενοι σε συμπεριφορές. Να επιδεικνύουν τουλάχιστον δύο τρόπους διαχείρισης του θυμού. Να περιγράφουν συμπεριφορές ενσυναίσθησης Να επιδεικνύουν τρόπους αποτελεσματικής επικοινωνίας. Να αναπτύσσουν ικανότητες διαπραγμάτευσης και διαμεσολάβησης. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΦΟΡΜΙΣΗΣ Ο εκπαιδευτικός θέτει δυο ερωτήματα προς τους μαθητές: 1. «Πώς θα νιώθατε αν κατά τη διάρκεια της μέρας δεχόσασταν μόνο θετικά σχόλια;». 2. «Πώς θα νιώθατε αν κατά τη διάρκεια της μέρας δεχόσασταν μόνο αρνητικά σχόλια;». Χωρίζει τον πίνακα σε δυο στήλες και καταγράφει τις απαντήσεις των μαθητών. Η δραστηριότητα αυτή έχει ως σκοπό να προβληματίσει τους μαθητές για το πώς επηρεάζεται ο συναισθηματικός τους κόσμος από την συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω τους. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 Ο εκπαιδευτικός μοιράζει το Φύλλο εργασίας 1 στους μαθητές ζητώντας τους να χρησιμοποιήσουν τα χρωματιστά τους μολύβια για να περιγράψουν τα συναισθήματα των προσώπων της κάθε ιστορίας.

2 Ακολουθεί συζήτηση και οι μαθητές αναφέρουν το συναίσθημα που προκύπτει μέσα από κάθε ιστορία καθώς και το χρώμα που χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν αυτό το συναισθήματα. Συστήνεται στην κάθε ομάδα να τροποποιήσει τα σενάρια με τα αρνητικά συναισθήματα έτσι ώστε οι μαθητές να καταλήξουν πως μπορούν να επικοινωνούνε με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην προκαλούνται αρνητικά συναισθήματα στους γύρω μας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 Οι μαθητές καταγράφουν σε ένα χαρτί τα θετικά και αρνητικά σχόλια που δέχτηκαν το τελευταίο 24ωρο. Π.χ. Η μητέρα μου σήμερα το πρωί μου είπε ότι είμαι πολύ όμορφη ή ο καθηγητής μου με αποκάλεσε ανώριμο μπροστά στους συμμαθητές μου ή η κολλητή μου με είπε χοντρή μπροστά στις συμμαθήτριες μας κ.λπ. Ο εκπαιδευτικός μεταφέρει τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους στον πίνακα, διαχωρίζοντας τα σε τρεις στήλες 1) Λεκτικά μηνύματα 2) Τόνος φωνής /συμπεριφορές 3) Συναισθήματα Υπενθυμίζει στους μαθητές ότι μπορεί να έχουν γίνει δέκτες μη λεκτικών μηνυμάτων και τους ζητά να δώσουν παραδείγματα. Υποσημείωση: Η γλώσσα δεν είναι το μόνο μέσο επικοινωνίας. Μηνύματα μπορούν να σταλούν μέσω χειρονομιών και αγγιγμάτων (απτική επικοινωνία), μέσω της γλώσσας του σώματος ή της στάσης, της έκφρασης του προσώπου και οπτικής επαφής. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται αφού προηγουμένως οι μαθητές αναφέρουν το βαθμό που επηρεάζουν τα σχόλια, μηνύματα λεκτικά και μη των άλλων στην αυτοεκτίμηση του ατόμου. Πηγή: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΑΤΑ 3: Για να συνδέσουμε την ενότητα διαχείρισης του θυμού αναφέρουμε ότι πολλές φορές τα αρνητικά σχόλια κάποιων ίσως μας προκαλέσουν συναισθήματα θυμού. Ο εκπαιδευτικός διαβάζει το παρακάτω απόσπασμα: «Είναι σημαντικό να μάθετε να ελέγχετε το θυμό σας. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι λάθος να θυμώνετε. Αλλά για να έχει κάποιο αποτέλεσμα, πρέπει να ξέρουν οι άλλοι γιατί θυμώσατε. Ο θυμός είναι κάτι που όλοι αισθανόμαστε κατά καιρούς. Δεν ενδείκνυται ούτε η καταπίεση του θυμού αλλά ούτε

3 το βίαιο ξέσπασμα του. Δεν είναι κακό να δείξετε ότι είστε θυμωμένοι. Σημασία έχει ο τρόπος με τον οποίο το δείχνετε. Όσο θυμωμένοι και αν είστε, προσπαθήστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας. Βρείτε ένα τέτοιο τρόπο έκφρασης του θυμού σας ώστε να γνωρίζουν οι άλλοι πως αισθάνεστε, χωρίς όμως να χάνετε τον έλεγχο και χωρίς προσωπικές επιθέσεις.» Πηγή: Κέντρο Εκπαίδευσης για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την προαγωγή της υγείας, «Στηρίζομαι στα πόδια μου, συναισθήματα», Εκπαιδευτικό υλικό Αγωγής Υγείας. Ο εκπαιδευτικός επισημαίνει επίσης το γεγονός, ότι είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουμε κάποιον όταν είναι πολύ θυμωμένος. Ανεξάρτητα από το αν είναι δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα θυμωμένος μαζί μας, είναι γενικά καλύτερο να του δίνουμε χρόνο να εκτονώσει το θυμό του πριν αρχίσουμε να συζητάμε το θέμα. Οι άνθρωποι συχνά συγκρατούν για καιρό το θυμό τους και εκτονώνονται ξαφνικά και απρόβλεπτα, με αποτέλεσμα να φαίνονται σκληροί και άδικοι. Γίνεται σχετική συζήτηση και οι μαθητές αναφέρουν περιστατικά που πιστεύουν πως προκάλεσαν στους ίδιους θυμό ή πως προκάλεσαν θυμό σε άλλους Με ιδεοθύελλα οι μαθητές καλούνται να αναφέρουν τρόπους με τους οποίους πιστεύουν οι ίδιοι ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν το θυμό τους. Γίνεται συζήτηση και επεξήγηση για όλες τις τεχνικές αντιμετώπισης του θυμού. (Πληροφοριακό υλικό: Σχεδιάγραμμα 1) Στη συνέχεια χωρίζονται οι μαθητές σε ομάδες 3-4 ατόμων και τους δίνονται περιπτώσεις μελέτης (Φύλλο εργασίας 2 ). Οι μαθητές καλούνται να συζητήσουν και να καταγράψουν πώς θα αντιμετώπιζαν αποτελεσματικά την κάθε περίπτωση. Γίνεται σχετική συζήτηση αναφέροντας τα κυριότερα συμπεράσματα. Οι περιπτώσεις μελέτης μπορούν να παρουσιαστούν με υπόδηση ρόλων από τους μαθητές της κάθε ομάδας. ΕΠΕΚΤΑΣΗ: Οι μαθητές μαζί με την βοήθεια του καθηγητή ετοιμάζουν ένα ημερήσιο ημερολόγιο (Φύλλο εργασίας 3). Καλούνται να τηρήσουν το ημερολόγιο για μια εβδομάδα. Ο σκοπός του ημερολογίου είναι για να συμπληρώνουν οι μαθητές τα θετικά και τα αρνητικά μηνύματα που δέχτηκαν κατά τη διάρκεια της κάθε ημέρας και τα συναισθήματα που τους προκάλεσαν. Παράλληλα θα πρέπει να συμπληρώνουν τα θετικά και αρνητικά μηνύματα τα οποία οι ίδιοι πιστεύουν ότι απεύθυναν σε άλλους ανθρώπους και τυχόν συναισθήματα που διαπιστώνουν ότι μπορεί να προκάλεσαν στους άλλους.

4 Στο ημερολόγιο επίσης οι μαθητές συμπληρώνουν τους τρόπους με τους οποίους αντιμετώπισαν/διαχειρίστηκαν τα αρνητικά τους συναισθήματα (θυμό, απογοήτευση, λύπη) και τέλος αναφέρουν στο ημερολόγιο αν κατάφεραν να απαλύνουν (ή να εξαλείψουν) τα αρνητικά αυτά συναισθήματα που είχαν (βλ. φύλλο εργασίας 3) Στο μάθημα της επόμενης βδομάδας επαναφέρεται στην τάξη το θέμα του ημερολογίου και οι μαθητές συζητούν το βαθμό που τους ωφέλησε η διαδικασία τήρησης του και αξιολογούν επίσης την αποτελεσματικότητα των τεχνικών διαχείρισης θυμού που χρησιμοποίησαν.

5 Φύλλο Εργασίας 1

6 Φύλλο εργασίας 2 Να συζητήσετε με την ομάδα σας και να εισηγηθείτε τρόπους αντιμετώπισης του θυμού σε κάθε περίπτωση. Μαζί με κάποιους άλλους κάνεις φασαρία μέσα στην τάξη. Πιστεύεις πως το φταίξιμο ανήκει σε όλους εξίσου, αλλά ο δάσκαλος ξεχωρίζει εσένα και σε τιμωρεί. Τι κάνεις; Παίζεις σε ένα σημαντικό αγώνα. Κάποιος κάνει ένα σκληρό φάουλ σε ένα συμπαίκτη σου και τον αφήσει στο έδαφος. Τι κάνεις; Ένας συγγενής, ας πούμε μια θεία αρχίζει να επικρίνει τη συμπεριφορά σου απέναντι στους γονείς σου. Τι κάνεις; Ενώ διασχίζεις το προαύλιο του σχολείου, κάποιος αρχίζει να σε κοροϊδεύει και να σε προβάλλει. Τι κάνεις; Πηγή: Κέντρο Εκπαίδευσης για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την προαγωγή της υγείας, «Στηρίζομαι στα πόδια μου, συναισθήματα», Εκπαιδευτικό υλικό Αγωγής Υγείας

7 Πληροφοριακό Υλικό: Σχεδιάγραμμα: Αντιμετώπισης του Θυμού Σταματήστε και μετρήστε ως το 10 Ρώτησε γιατί είναι θυμωμένος Απομακρυνθείτε προσωρινά Κάντε κάτι για να λύσετε την προβληματική κατάσταση Ακούστε τι έχει να πει ο άλλος Σκεφτείτε τις επιλογές σας Αντιμετώπιση του Θυμού Φροντίστε να ξέρει ο άλλος ότι τον ακούτε Εξηγήστε στον άλλο με λόγια για ποιο λόγο είστε θυμωμένοι Κάντε κάτι για να απαλλαγείτε από την ένταση, τρέξτε, αναπνεύστε βαθιά, χτυπήστε ένα μαξιλάρι, ζωγραφίστε το θυμό σας, γράψτε ένα γράμμα και σκίστε το. Προτείνετε λύση Πηγή: Κέντρο Εκπαίδευσης για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την προαγωγή της υγείας, «Στηρίζομαι στα πόδια μου, συναισθήματα», Εκπαιδευτικό υλικό Αγωγής Υγείας

8 Φύλλο Εργασίας 3: Ημερήσιο Ημερολόγιο Δευτέρα.. Ως Δέκτης Θετικά Μηνύματα Αρνητικά Μηνύματα Συναισθήματα Θυμός Αντιμετώπιση Συναίσθημα Δευτέρα.. Ως Αποστολέας Θετικά Μηνύματα Αρνητικά Μηνύματα Συναισθήματα: Αγάπη, Χαρά, Θυμός, Απογοήτευση Θυμός Αντιμετώπιση Συναίσθημα

9 ΠΗΓΕΣ: Εκπαίδευσης για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την προαγωγή της υγείας, «Στηρίζομαι στα πόδια μου, Ταυτότητα και αυτοεκτίμηση», Εκπαιδευτικό υλικό Αγωγής Υγείας Κέντρο Εκπαίδευσης για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την προαγωγή της υγείας, «Στηρίζομαι στα πόδια μου, συναισθήματα», Εκπαιδευτικό υλικό Αγωγής Υγείας ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ Καθηγήτριες Οικιακής Οικονομίας - Αγωγής Υγείας: Μαριάννα Γεωργίου, Χριστιάνα Καραγεωργιάσου. Ομάδα Υποστηρικτών των Αναλυτικών Προγραμμάτων Οικιακής Οικονομίας- Αγωγής Υγείας: Αργυρώ Καζέλα, Βασιλική Λουκαΐδου.