ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα

Transcript

1 ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Γεωλογικός χρόνος Στρωµατογραφική κλίµακα ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005

2 Γεωλογικός χρόνος Ηλικία της γης Ηλικία της γης ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που πέρασε από τη στιγµή που η γη αποσπάστηκε από τον ήλιο µέχρι σήµερα. Το χρονικό αυτό διάστηµα, αποτελεί το γεωλογικό χρόνο.

3 Γεωλογικός χρόνος

4 Γεωλογικός χρόνος

5 ΠΡΟΚΑΜΒΡΙΟΣ ΠΕΡΙΟ ΟΣ Σχηµατισµός της Γης 4600 εκ. χρόνια? εκ. χρόνια. Ο κοσµικός αιώνας τελειώνει µε το σχηµατισµό του πρώτου λεπτού στερεού φλοιού. ΚΟΣΜΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ή ΚΑΤΑΡΧΑΙΟΖΩΙΚΟΣ εκ χρ. Ο αιώνας αυτός τελειώνει µε την εµφάνιση της πρώτης ζωής πάνω στη γη. ΑΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ή ΑΡΧΑΙΟΖΩΙΚΟΣ εκ χρ. Βέβαιη εµφάνιση της πρώτης ζωής πάνω στη γη. ΠΡΩΤΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ή ΗΩΖΩΙΚΟΣ εκ. χρόνια ΠΑΛΙΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ 65εκ.χρ.-σήµερα ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΜΕΣΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ 65εκ.χρ.-σήµερα ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ 65εκ.χρ.-σήµερα ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ περιλαµβάνει τα τελευταία 600 εκ. χρόνια. Τον αιώνα αυτό οι γνώσεις µας είναι πολύ περισσότερες και αυξάνεται γεωµετρικά όσο προσεγγίζουµε το σηµερινό στάδιο εξέλιξης. ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ εκ.χρ χρ. ΜΕΣΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ εκ.χρ χρ. ΚΑΙΝΟΖΩΙ- ΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ 65εκ.χρ χρ.-σήµερα

6 ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ περιλαµβάνει τα τελευταία 600 εκ. χρόνια. ΚΑΜΒΡΙΟ ΟΡ ΟΒΙΣΙΟ ΣΙΛΟΥΡΙΟ ΕΒΟΝΙΟ ΛΙΘΑΝΘΡΑ- ΚΟΦΟΡΟ ΠΕΡΜΙΟ εκ. χρ εκ. χρ εκ. χρ εκ.χρ χρ εκ.χρ χρ εκ.χρ χρ. Εκρηκτική αύξηση της ζωής εµφανίστηκε στη Γη. Εµφανίστηκαν τα πρώτα ζώα µε σκληρά κελύφη. Τα πιο χαρακτηριστικά ζώα είναι οι Τριλοβίτες που παρουσιάζονται σε τεράστια ποικιλία. Τα πρώτα ψάρια χωρίς σαγόνια αρχίζουν να εµφανίζονται κατόπιν, απόγονοι των οποίων υπάρχουν µέχρι σήµερα. Εµφανίζονται οι ιχθείς χωρίς σαγόνι αλλά µε θώρακα. Είναι τα πρώτα σπονδυλωτά. Επίσης εµφανίζονται τα Κεφαλόποδα τα Ναυτιλοειδή τα Κρινοειδή ενώ αποκτούν µεγάλη ανάπτυξη τα βραχιονόποδα και τα κοράλλια. Οι κυριότερες κατηγορίες ζώων που ανθούν είναι τα βραχιονόποδα, τα κρινοειδή και άλλα εχινόδερµα, κεφαλόποδα, βρυόζωα, γραπτόλιθοι και οστρακόδερµα. Τα ψάρια εµφανίστηκαν επίσης αυτήν την περίοδο. Ήταν τα πρώτα σπονδυλωτά ζώα, πρόγονοι όλων των σπονδυλωτών σήµερα. Τα ψάρια κατακτούν το υδάτινο περιβάλλον σε µεγάλη ποικιλία και γίνονται οι κυρίαρχοι κυνηγοί της εποχής. Τα πρώτα αµφίβια, απόγονοι ψαριών ήταν τα πρώτα σπονδυλωτά που βγήκαν από το νερό. Οι πρώτοι αµνιότες, δηλαδή ζώα των οποίων τα αβγά έχουν κατασκευή µε σάκο που τους επιτρέπει την εκκόλαψη στη στεριά, είναι τα ερπετά που εµφανίζονται ως εξέλιξη των αµφίβιων αυτήν την εποχή. Το 96% των ειδών στη θάλασσα εξαφανίστηκε, ιδιαίτερα τα ζώα που ζούσαν κοντά στο βυθό. Ίσως η πτώση των θαλασσών ξέρανε τις εκτεταµένες ρηχές περιοχές που ήταν οι κύριοι βιότοποί τους. Τα πρώτα αµφίβια και τα πρωτοθηλαστικά αντικαταστάθηκαν από άλλα διαφορετικά είδη και διάψιδα ερπετά, οι πρόγονοι των εινοσαύρων

7 ΜΕΣΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ Περιλαµβάνει τα τελευταία 600 εκ. χρόνια. Τον αιώνα αυτό οι γνώσεις µας είναι πολύ περισσότερες και αυξάνεται γεωµετρικά όσο προσεγγίζουµε το σηµερινό στάδιο εξέλιξης. Τριαδικό εκ. χρ. Ιουρασικό εκ. χρ. Κρητιδικό εκ. χρ. Τον Μεσοζωϊκό αιώνα αφθονούν τα ασπόνδυλα ζώα σε θάλασσα και στεριά. κοράλλια, εχινόδερµα, µαλάκια, έντοµα, αρθρόποδα, κεφαλόποδα. Τα πρώτα θηλαστικά και τα πτηνά εµφανίζονται κατά το µέσο της περιόδου, αλλά παραµένουν στη σκιά των ερπετών και ιδιαίτερα των δεινοσαύρων που κυριαρχούν στη στεριά. Πολλά είδη δεινοσαύρων εµφανίζονται και εκλείπουν, για να εµφανιστούν άλλα. Στον αέρα κυριαρχούν τα ιπτάµενα ερπετά, όπως ο πτεροδάκτυλος. Στη θάλασσα άλλα ερπετά, όπως ο ιχθυόσαυρος, τρέφονται µε τα ψάρια. ίκαια λοιπόν χαρακτηρίζεται ως ο αιώνας των ερπετών. Οι πρώτοι καρχαρίες εµφανίζονται στο µέσο της περιόδου. Τα Απαλάχια, τα Βραχώδη Όρη και οι Άνδεις σχηµατίζονται. Στο τέλος µια µαζική εξαφάνιση ειδών πάνω στον πλανήτη εξαφανίζει τελείως τους δεινόσαυρους, αλλά και την πλειοψηφία των ειδών στον πλανήτη.

8 ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ Περιλαµβάνει τα τελευταία 600 εκ. χρόνια. Τον αιώνα αυτό οι γνώσεις µας είναι πολύ περισσότερες και αυξάνεται γεωµετρικά όσο προσεγγίζουµε το σηµερινό στάδιο εξέλιξης. ΠΑΛΑΙΟΓΕΝΕΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΕΣ ΝΕΟΓΕΝΕΣ ΤΕΤΑΡΤΟ- ΓΕΝΕΣ Παλαιόκαινο εκ.χρ. Ηώκαινο εκ. χρ. Ολιγόκαινο εκ. χρ. Μειόκαινο 23-5 εκ.χρ. Πλειόκαινο 5-1,8 εκ.χρ. Πλειστόκαινο Ολόκαινο 1,8 εκ.χρ χρ σήµερα Τον Καινοζωικό αιώνα µε την εξαφάνιση των δεινοσαύρων τα θηλαστικά αρχίζουν να κυριαρχούν στη γη και τα πτηνά (οι µόνοι επιζήσαντες απόγονοι των δεινοσαύρων) στον αέρα. Στη συνέχεια τα θηλαστικά εξελίσσονται όλο και περισσότερο και παρ όλες τις εκτεταµένες εξαφανίσεις ειδών, η ποικιλία και ο αριθµός τους αυξάνει. Πριν από χρόνια περίπου εµφανίζεται ο Αυστραλοπίθηκος, ο πρόγονος των ανθρώπων, αλλά (σύµφωνα µε τελευταίες θεωρίες) και πολλών πιθήκων. Το µέγεθος του εγκεφάλου του είναι αυξηµένο σε σχέση µεάλλα πρωτεύοντα θηλαστικά, αλλά πολύ µικρότερος από του σηµερινού ανθρώπου και περπατά όρθιος. Πριν από 2 εκατοµµύρια χρόνια παρουσιάζεται ο Όρθιος Άνθρωπος (Homo Erectus) που µοιάζει πολύ στη φυσιολογία του σύγχρονου ανθρώπου. Ο όγκος του εγκεφάλου του ακόµα υπολείπεται του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά ήδη χρησιµοποιεί πρωτόγονα εργαλεία και τη φωτιά. Ο Homo Sapienς, ο σύγχρονος άνθρωπος, κάνει την εµφάνισή του πριν από χρόνια περίπου και εξαπλώνεται στη Γη.

9 Στρωµατογραφική κλίµακα

10 ΚΑΙΝΟΖΩΪΚΟΣ (Cz) ΜΕΣΟΖΩΪΚΟΣ (Mz) ΠΑΛΑΙΟΖΩΪΚΟΣ (Pz) Στρωµατογραφική κλίµακα Ma 0,07 2 5, ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΠΑΛΑΙΟ ΓΕΝΕΣ ΝΕΟ ΓΕΝΕΣ ΤΕΤΑΡ ΤΟΓΕΝΕΣ ΕΠΟΧΗ ΒΑΘΜΙ Α ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΗ ΟΛΟ ΚΑΙΝΟ Q 2 ΒΕΡΣΙΛΛΙΟ ΤΥΡΡΗΝΙΟ ΜΙΛΑΤΣΙΟ ΠΛΕΙΣΤΟΚΑΙΝΟ Q 1 ΣΙΚΕΛΙΟ ΚΑΛΑΒ Ρ ΙΟ ΠΛΕΙΟΚΑΙΝΟ ΠΛΑΚΕΝΤΙΟ ΖΑΓΚΛΙΟ N 2 ΜΕΣΣΗΝΙΟ ΤΟ Ρ ΤΟΝΙΟ ΣΕΡΡΑΒ ΑΛΙΟ ΜΕΙΟΚΑΙΝΟ ΛΑΓΓΙΟ N 1 ΒΟΥΡ ΙΓΑΛΙΟ ΑΚΟΥΙΤΑΝΙΟ ΟΛΙΓΟΚΑΙΝΟ ΣΑΤΤΙΟ ΡΟΥΠΕΛΙΟ Ε 3 ΜΠΑΡ ΤΟΝΙΟ ΗΩΚΑΙΝΟ ΛΟΥΤΗΣΙΟ Ε 2 ΥΠΡ ΕΣΙΟ ΠΑΛΑΙΟΚΑΙΝΟ ΘΑΝΕΤΙΟ ΑΝΙΟ /ΜΟΝΤΙΟ Ε 1 ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ Ho Pst Pl Mi Ol e p Ma ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ ΚΡ ΗΤΙ ΙΚΟ ΕΠΟΧΗ ΒΑΘΜΙ Α ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΩΤΕ Ρ Ο Κ 1 ΜΑΛΜΙΟ ΟΓΓΕΡΙΟ ΛΙΑΣΙΟ ΜΕΣΟ ΜΑΙΣΤΡΙΧΤΙΟ ΚΑΜΠΑΝΙΟ ΣΑΝΤΟΝΙΟ Κ 2 ΚΟΝΙΑΣΙΟ ΤΟΥΡΩΝΙΟ ΚΕΝΟΜΑΝΙΟ ΑΛΒ ΙΟ ΑΠΤΙΟ ΒΑΡ ΡΕΜΙΟ ΩΤΕΡΙΒΙΟ ΒΑΛΑΝΖΙΝΙΟ ΒΕΡ ΡΙΑΣΙΟ ΠΟΡΤΛΑΝ ΙΟ ΚΙΜΜΕΡΙ ΙΟ ΛΟΥΖΙΤΑΝΙΟ J 3 ΟΞΦΟ Ρ ΙΟ ΚΑΛΛΟΒΙΟ ΒΑΘΩΝΙΟ ΒΑΓΙΩΣΙΟ J 2 ΑΑΛΕΝΙΟ ΤΟΑΡΣΙΟ ΣΑΡΜΟΥΤΙΟ J ΣΙΝΕΜΟΥΡΙΟ 1 ΕΤΤΑΝΣΙΟ ΡΑΙΤΙΟ ΝΩΡΙΟ T ΚΑΡ ΝΙΟ 3 ΛΑ ΙΝΙΟ T ΑΝΙΣΙΟ 2 ΣΚΥΘΙΟ Τ 1 Ks K7-12 Ki K1-6 Js Jm Ji Ts Tm Ti Ma ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΚΑΜΒΡ ΙΟ ΟΡ ΟΒΙΣΙΟ ΣΙΛΟΥΡΙΟ ΕΒΟΝΙΟ ΛΙΘΑΝΘ ΡΑΚΟΦ. ΠΕΡΜΙΟ ΕΠΟΧΗ ΜΕΣΟ ΣΑΞΩΝΙΟ P 2 ΚΑΤΩΤΕΡ Ο ΚΑΤΩΤΕΡ Ο ΜΕΣΟ ΚΑΤΩΤΕΡ Ο ΠΡ Ι ΟΛΙΟ ΛΟΥ ΛΩΪΟ ΒΕΝΛΟΚΙΟ ΛΑΝ Ο ΒΕΡΙΟ ΜΕΣΟ ΜΕΣΟ ΚΑΤΩΤΕΡ Ο ΒΑΘΜΙ Α ΘΟΥΡΙΓΓΙΟ ΩΤΟΥΝΙΟ ΣΤΕΦΑΝΙΟ ΒΕΣΤΦΑΛΙΟ ΝΑΜΟΥΡΙΟ ΒΙΖΑΙΟ ΤΟΥΡΝΑΙΣΙΟ ΦΕΜΕΝΝΙΟ ΦΡΑΣΝΙΟ ΖΙΒΕΤΙΟ ΚΟΥΒΙΝΙΟ ΕΜΣΙΟ ΣΙΓΕΝΙΟ ΓΕ ΙΝΝΙΟ ΛΟΥ ΛΩΙΟ ΒΕΝΛΟΚΙΟ ΠΟΤΣ ΑΜΙΟ ΑΚΑ ΙΟ ΓΕΩΡ ΓΙΟ ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΗ P 3 P 1 C 2 C 1 D 3 D 2 D 1 S 4 S 3 S 2 S 1 O 3 O 2 O ΠΡΟΚΑΜΒΡΙΟ (P )