Παναγιώ της Ι.Τσόγιας ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ. Συνέχιση πλειστηριασμού και υποκατάσταση σε θέση επισπεύδοντος (973 ΚΠολΔ)

Transcript

1 0 Παναγιώ της Ι.Τσόγιας ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Συνέχιση πλειστηριασμού και υποκατάσταση σε θέση επισπεύδοντος (973 ΚΠολΔ) Υποβλήθηκε στο τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Τομέας Αστικού, Αστικού Δικονομικού και Εργατικού Δικαίου Ημερομηνία προφ ορικής εξέτασης 20/07/2007 Εξεταστική Επιτροπή 1. καθηγητής Νικόλαος Νίκας, επιβλέπων 2. καθηγητής Πάρις Αρβανιτάκης, μέλος συμβουλευτικής επιτροπής 3. καθηγήτρια Χαρίκλεια Απαλαγάκη, μέλος συμβουλευτικής επιτροπής 4. καθηγητής Αθανάσιος Καίσης, μέλος εξεταστικής επιτροπής 5. καθηγήτρια Καλλιόπη Μακρίδου, μέλος εξεταστικής επιτροπής 6. αν.καθηγήτρια Ευαγγελία Ποδηματία, μέλος εξεταστικής επιτροπής 7. επ.καθηγήτρια Λήδα Πίψου, μέλος εξεταστικής επιτροπής

2 1 & 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ I. O ατομικός και συλλογικός χαρακτήρας της εκτελέσεω ς Μετά το πέρας της διαγνωστικής δίκης έπεται η αναγκαστική εκτέλεση, μέσω της οποίας ολοκληρώνεται, πραγματώνεται και υλοποιείται η απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης, δια της μεταγγίσεως του ουσιαστικού περιεχομένου του δικαιώματος από το μη δικαιούχο προς το δικαιούχο 1. Η αναγκαστική εκτέλεση καταρχήν φαίνεται να έχει ατομικό σκοπό και χαρακτήρα, αφού επιδιώκει την ουσιαστική ικανοποίηση ιδιωτικών δικαιωμάτων, μέσω των οργάνων και των διαδικασιών της εκτελέσεως, που τίθενται στη διάθεση του δικαιούχου από την Πολιτεία. Όμως η αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων, η οποία υλοποιείται με την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό, στοχεύει στην ικανοποίηση των χρηματικών απαιτήσεων όχι μόνον ενός δανειστή, δηλαδή του επισπεύδοντος, που επέβαλε την κατάσχεση και κινεί την όλη διαδικασία, αλλά και άλλων δανειστών του κοινού οφειλέτη, που εμφανίζονται νόμιμα κατά την πορεία της εκτελεστικής διαδικασίας με τις αναγγελίες τους. Με την κατάσχεση δεσμεύεται ορισμένο αντικείμενο από την περιουσία του οφειλέτη, με σκοπό να οδηγηθεί αυτό αναλλοίωτο στη χρηματική ρευστοποίησή του μέσω του πλειστηριασμού, ώστε τελικά το κατασχεθέν να περιέλθει στον υπερθεματιστή και το χρηματικό αντάλλαγμα του πλειστηριάσματος να περιέλθει, μέσω της διανομής του, στους δικαιούχους δανειστές, δηλαδή στον επισπεύδοντα και στους λοιπούς αναγγελθέντες. 1 Μπρίνιας, ΝοΒ

3 2 Συνεπώς στο ελληνικό δικονομικό σύστημα αναγκαστικής εκτελέσεως προς ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων, η κίνηση της διαδικασίας έχει ατομικό χαρακτήρα, αφού διενεργείται με πρωτοβουλία ενός και μόνο δανειστή, του επισπεύδοντος, αλλά ο σκοπός έχει συλλογικό χαρακτήρα, αφού στοχεύεται η εξυπηρέτηση του συμφέροντος και η χρηματική ικανοποίηση όλων των δανειστών του κοινού οφειλέτη και όχι μόνο του επισπεύδοντος. II. Η αρχή της πρω τοβουλίας του επισπεύδοντος δανειστή Η διαδικασία της αναγκαστικής εκτελέσεως αρχίζει, κινείται, εξελίσσεται σταδιακά και περατώνεται, μόνο μετά από ενέργειες του επισπεύδοντος. Αυτή η αρχή της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος δανειστή 2, ως θεμελιώδης δικονομική αρχή της αναγκαστικής εκτελέσεως, προκύπτει με απόλυτη διαύγεια από το άρθρο 927 ΚΠολΔ, σύμφωνα με το οποίο «Η αναγκαστική εκτέλεση γίνεται με επιμέλεια εκείνου που έχει δικαίωμα να την ενεργήσει». Με την παραπάνω διατύπωση ο νόμος αναφέρεται στο πρόσωπο εκείνο από τον κύκλο των δανειστών του οφειλέτη, το οποίο επιχείρησε πρώτο την εναρκτήρια πράξη της κύριας διαδικασίας της αναγκαστικής εκτελέσεως, δηλαδή την κατάσχεση. Στο εξής, ο δανειστής αυτός αποκτά τον τίτλο του επισπεύδοντος και συγχρόνως την εξουσία να κινεί ή να αδρανοποιεί κατά βούληση την όλη διαδικασία. Το σύστημα της κινήσεως της διαδικασίας με πρωτοβουλία του επισπεύδοντος αποτέλεσε συνειδητή επιλογή της Συντακτικής 2 Βλ. Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Γενικό Μέρος, σ.206 την ίδια, Αρμ την ίδια, ΕλλΔνη , κεφάλαιο υπ.στ.2 α την ίδια, «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.42 επ. Μπρίνια, Δίκη Φραγκίστα, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ Νικολόπουλο, ΑνΕκτ, σελ.49 επ. και σελ.192 τον ίδιο, «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.132 επ. Πίψου, Αναγγελία, σελ. 1 επ. Βλαστό, Δίκη

4 3 Επιτροπής του ΚΠολΔ 3, απέναντι στο αντίθετο σύστημα της κινήσεως της διαδικασίας με πρωτοβουλία του δικαστηρίου, που ακολουθούν άλλες ευρωπαϊκές έννομες τάξεις 4 και το οποίο, παρότι αναγνωρίστηκε ως πλεονεκτικότερο, τελικά δεν επελέγη. Και τούτο, διότι κρίθηκε ότι μόνον η αρχή της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος εντάσσεται αρμονικά προς το όλο σύστημα της ελληνικής έννομης προστασίας των ιδιωτικών δικαιωμάτων και μπορεί να αποτελεί συνεπή προέκταση των θεμελιωδών αρχών του ελληνικού δικονομικού συστήματος της διαθέσεως και της πρωτοβουλίας των διαδίκων, που θεσπίζονται από τα άρθρα 106 και 108 ΚΠολΔ 5. Ειδικότερα, η αρχή της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος σημαίνει ότι κάθε πράξη της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτελέσεως μπορεί να πραγματοποιηθεί έγκυρα μόνο μετά από σχετική ειδική εντολή του επισπεύδοντος δανειστή 6. Ωστόσο, προκειμένου να αποφευχθούν οι δυσχέρειες που θα ανέκυπταν εάν ο νόμος επέβαλλε με απόλυτη συνέπεια την ύπαρξη ξεχωριστής εντολής για κάθε πράξη εκτελέσεως, με τη διάταξη του άρθρου 927 εδ.γ ΚΠολΔ εισήχθη ο κανόνας ότι η εντολή που δίδεται επάνω στο απόγραφο και σηματοδοτεί την έναρξη της διαδικασίας, περιέχει την εξουσία να διενεργηθούν ανεξαιρέτως 3 ΣχΠολΔικ VIII, σελ.7 επ. και 101 επ. 4 Βλ. Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη , κεφάλαιο υπ.στ.γ «Σύντομη συγκριτική επισκόπηση» και ομοίως την ίδια «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.46 επ. [από όπου αντλούνται και εν περιλήψει μεταφέρονται οι κάτωθι πληροφορίες για το σύστημα αναγκαστικής εκτελέσεως που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες προς ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων] : Στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Αυστρία υπάρχει ο θεσμός του δικαστηρίου της εκτελέσεως ως ειδικού αρμόδιου κεντρικού οργάνου που κατευθύνει ολόκληρη τη διαδικασία της εκτελέσεως, κατόπιν αιτήσεως δανειστή, με διαφοροποιήσεις και παραλλαγές από κράτος σε κράτος. Στη Γαλλία δε, ισχύει και ο θεσμός της υποκαταστάσεως, που επί κινητών εφαρμόζεται χωρίς τη μεσολάβηση δικαστηρίου αλλά επί ακινήτων διατάσσεται μόνο από το αρμόδιο δικαστήριο σε περίπτωση συμπαιγνίας ή υπαίτιας καθυστερήσεως (βλ.γέσιου Φαλτσή ΔικΑνΕκτ, Ειδικό Μέρος, σελ.346, υποσ.8). Στην Αγγλία η αναγκαστική εκτέλεση εναποτίθεται κατά κανόνα στην εξουσία του εκδόσαντος την απόφαση δικαστηρίου. Στην Ελβετία έχει καθιερωθεί ενιαία ομοσπονδιακή διαδικασία αναγκαστικής εκτελέσεως από ειδικά οργανωμένες υπηρεσίες, πλαισιωμένες με διοικητικά όργανα, σε αντίθεση με τη ρύθμιση της διαγνωστικής δίκης που αποτελεί υπόθεση των καντονίων. 5 Βλ. Γέσιου Φαλτσή, Αρμ , με τις υπ.αρ υποσημειώσεις Μπρίνια, Δίκη Νικολόπουλο, ΑνΕκτ, σ.49 επ. 6 Βλ. Γέσιου Φαλτσή, Αρμ , κεφάλαιο υπ.στ.3 την ίδια, Αρμ , κεφάλαιο υπ.στ.4.

5 4 όλες οι πράξεις εκτελέσεως, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά σε αυτήν. Έτσι, με την αρχική εντολή εκτελέσεως, που επί ποινή ακυρότητας 7 πρέπει να δίδεται επί του απογράφου, για τη διενέργεια της πρώτης, μετά την επιταγή, πράξεως εκτελέσεως, που είναι η κατάσχεση, τεκμαίρεται η ύπαρξη εντολής γενικής εμβέλειας, που περιλαμβάνει και όλες τις περαιτέρω πράξεις, μέχρι το πέρας της αναγκαστικής εκτελέσεως. Το τεκμήριο αυτό υποχωρεί μόνο εάν στην αρχική εντολή τεθεί ρητός περιορισμός για ορισμένες πράξεις της εκτελέσεως ή εάν μεταγενέστερα υπάρξει ρητή ανάκληση της εντολής ή αρνητική βούληση του επισπεύδοντος. Εάν η εκδήλωση αυτής της αρνητικής βουλήσεως του επισπεύδοντος γίνει πριν από την επιχείρηση ορισμένης πράξεως εκτελέσεως, πρόκειται για ματαίωση, ενώ εάν γίνει εκ των υστέρων, τότε πρόκειται για παραίτηση 8. Όμως η περίπτωση ματαιώσεως ή παραιτήσεως από συγκεκριμένες πράξεις εκτελέσεως πρέπει να διακρίνεται από την εξουσία του επισπεύδοντος να αρχίζει και να περατώνει εν γένει την εκτελεστική διαδικασία, εξουσία που εντάσσεται στο πλαίσιο της εφαρμογής της ευρύτερης αρχής της διαθέσεως 9. Η πρακτική διαφορά είναι σημαντική. Η δήλωση βουλήσεως τερματισμού της διαδικασίας της εκτελέσεως με τη γενική ανάκληση της εντολής, ως έκφανση της αρχής της διαθέσεως, σημαίνει οριστική αποχώρηση του επισπεύδοντος από τη διαδικασία. Αντίθετα η ματαίωση ή παραίτηση από συγκεκριμένη πράξη, ως έκφανση της αρχής της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος, σημαίνει προσωρινή αναστολή της προόδου της διαδικασίας και δε θέτει τον επισπεύδοντα εκτός διαδικασίας, η οποία εξακολουθεί να είναι εκκρεμής. Εξαιρείται καταρχήν η περίπτωση της παραιτήσεως από την επιβληθείσα κατάσχεση, που μοιραία θέτει τέρμα στην εκτελεστική διαδικασία, επειδή με την 7 ΜονΠρΠατρών 1110/1973, Δίκη Νικολόπουλος, ΑνΕκτ, σ.98 επ. 8 Όπως στην περίπτωση παραιτήσεως του επισπεύδοντος από την περίληψη της κατασχετήριας εκθέσεως (πρώην προγράμματος πλειστηριασμού), βλ.εφπατρ 590/2000, ΑχΝ επίσης στην περίπτωση παραιτήσεως του επισπεύδοντος από την επιταγή προς εκτέλεση, βλ.απ 80/2004,ΕλλΔνη Βλ.Νικολόπουλο, ΑνΕκτ, σ.46 επ.

6 5 παύση των συνεπειών της ελευθερώνεται το κατασχεθέν, εφόσον βέβαια δεν έχει προηγηθεί αναγγελία με ισχύ κατασχέσεως 10. III. Η αρχή της συλλογικής ικανοποιήσεω ς τω ν δανειστώ ν Ωστόσο, η αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων, παρότι κινείται με πρωτοβουλία του επισπεύδοντος, έχει συλλογικό σκοπό και αποσκοπεί σε ομαδικό αποτέλεσμα, που είναι η κοινή εξασφάλιση και η καταρχήν σύμμετρη ικανοποίηση των απαιτήσεων όλων των δανειστών που αναγγέλθηκαν νόμιμα και εμπρόθεσμα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 972 ΚΠολΔ. Έτσι, στον αντίποδα της αρχής της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος βρίσκεται η αρχή του συλλογικού συμφέροντος και της συλλογικής ικανοποιήσεως των αναγγελθέντων δανειστών, που αν και δεν είναι καταγεγραμμένη στα θεωρητικά συγγράμματα ως θεμελιώδης δικονομική αρχή της αναγκαστικής εκτελέσεως, προκύπτει έμμεσα από το πλέγμα και το πνεύμα των διατάξεων του ΚΠολΔ και κυρίως των διατάξεων περί κατανομής του επιτευχθέντος πλειστηριάσματος 11. Ειδικότερα, προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 971 και 974 επ. ΚΠολΔ, που ρυθμίζουν τον τρόπο ικανοποιήσεως των αναγγελθέντων δανειστών, αντίστοιχα σε 10 Με τον ΚΠολΔ καθιερώθηκε, έναντι του συστήματος της μοναδικής κατασχέσεως, η αρχή της αυτοτέλειας της αναγγελίας, που στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο, επί της οποίας μπορεί να στηριχθεί και αυτοτελώς η συνέχιση της αρξαμένης εκτελέσεως Βλ.Νικολόπουλο, «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.133 Πιψου, Αναγγελία, σελ Βλ. Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη την ίδια, Αρμ την ίδια, «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.33 επ. Μπρίνια, ΝοΒ , όπου αναφέρεται ως πάγιο πόρισμα των αποφάσεων του ΑΠ το ότι «η κατάσχεση λογίζεται επιβαλλόμενη παρά του κατασχόντος, ως εκπροσωπούντος πάντας τους δανειστάς του αυτού οφειλέτου και προς το συμφέρον πάντων» βλ.όμως και παρατηρήσεις Φραγκίστα, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.472, που εντοπίζει ότι στο ατομιστικό σύστημα του δικαίου της εκτελέσεως ο κατασχών και επισπεύδων ενεργεί μόνο προς το συμφέρον του, δικαιούμενος να κατάσχει, να επισπεύσει ή να παραιτηθεί από της κατασχέσεώς του και άνευ συναινέσεως των λοιπών δανειστών, και δεν δύναται να νοηθεί ότι ενεργεί ως εκπρόσωπος του συνόλου των λοιπών δανειστών του οφειλέτη, των οποίων αγνοεί την ύπαρξη και απεύχεται τη συρροή.

7 6 περίπτωση επάρκειας ή ανεπάρκειας του πλειστηριάσματος. Επίσης, προκύπτει και από τις διατάξεις των άρθρων ΚΠολΔ, που δεν προβλέπουν την ύπαρξη κάποιου γενικού ή ειδικού προνομίου κατατάξεως υπέρ του επισπεύδοντος και οι οποίες εισάγουν το σύστημα της σύμμετρης ικανοποιήσεως των αναγγελθέντων δανειστών 12, μεταξύ των μη προνομιούχων ή των προνομιούχων της ιδίας τάξεως, καθώς επίσης και από τη διάταξη του άρθρου 997 & 3 ΚΠολΔ, που δεν επιτρέπει τη δυνατότητα δημιουργίας προνομίων μετά την επιβολή της κατασχέσεως 13. Οι άνω διατάξεις διέπονται από την αρχή της ισότητας και της ίσης αντιμετωπίσεως όλων των αναγγελθέντων δανειστών και του επισπεύδοντος, ανάλογα με το μέγεθος της απαιτήσεως εκάστου. Σταδιακά δε, με τις εκάστοτε διορθωτικές και αποσπασματικές τροποποιήσεις του ΚΠολΔ, με τις οποίες έχουν θεσπιστεί περιορισμοί έναντι της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος και υπέρ των συμφερόντων των λοιπών δανειστών, ενισχύεται ολοένα και περισσότερο ο συλλογικός σκοπός και χαρακτήρας της αναγκαστικής εκτελέσεως 14. IV. Οι εξουσίες του επισπεύδοντος Το σύστημα της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος δίδει σε αυτόν την εξουσία να αναλαμβάνει τα ηνία της αναγκαστικής εκτελέσεως από την επιβολή της κατασχέσεως και να τα διατηρεί μέχρι τέλους, δηλαδή μέχρι και τη διενέργεια του πλειστηριασμού, αποκλείοντας καταρχήν τους άλλους δανειστές από κάθε τέτοια δυνατότητα. Ολόκληρη η διαδικασία της εκτελέσεως, από την κατάσχεση μέχρι τον πλειστηριασμό, μοιάζει με μονόδρομο του επισπεύδοντος 15. Οι άλλοι δανειστές, λόγω της απαγορεύσεως επιβολής δεύτερης κατασχέσεως, δεν δικαιούνται να κατάσχουν εκ νέου τα ήδη 12 ΑΠ 99/2004, ΕλλΔνη ΜονΠρΘεσ 794/1992, Αρμ Βλ.Ορφανίδη, Συγκρούσεις συμφερόντων δανειστών στην ΑνΕκτ, σελ.105 επ. 14 Νικολόπουλος, «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.132 επ Πίψου, Αναγγελία, σελ Μπρίνιας, ΑνΕκτ άρθρο 973 & 389 Ι, σ.1004.

8 7 αναγκαστικώς κατασχεθέντα ούτε και να επέμβουν καταρχήν στην εξέλιξη της διαδικασίας. Ενδιάμεσα μπορούν μόνο να αναγγελθούν και να προσμένουν παθητικά την ικανοποίηση των αναγγελθέντων απαιτήσεών τους από τη διανομή του πλειστηριάσματος, καιροφυλακτώντας να παρέμβουν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για να ακυρώσουν τη διαδικασία (με την ανακοπή του άρθρου 933) ή να βελτιώσουν τις συνθήκες της εκτελεστικής διδικασίας (με την ανακοπή του άρθρου 954) ή για να υποκατασταθούν (με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία του άρθρου 973), αναλαμβάνοντας τα ηνία της εκτελέσεως. Αυτή η μονοκρατορία του επισπεύδοντος 16 εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την ομαλή εξέλιξη της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτελέσεως, διότι παρέχει σε αυτόν τη δυνατότητα, με διάφορα μέσα και ιδίως με συνεχείς αναστολές, να παρελκύει τη διαδικασία και να καταστρατηγεί τα δικαιώματα των άλλων δανειστών. Πρακτικά αυτό συνεπάγεται τη δυνατότητα του επισπεύδοντος να εξουδετερώνει τα τυχόν νόμιμα προνόμια άλλων δανειστών, στοχεύοντας στην κατά προτεραιότητα ικανοποίηση της δικής του απαιτήσεως, η οποία μπορεί και να μην είναι προνομιακή, με μοναδικό μοχλό πιέσεως τη νόμιμη απειλή ολοκληρώσεως της εκτελέσεως. V. Οι περιορισμοί του επισπεύδοντος Άμεσα δεσμευτικά χρονικά όρια για τον επισπεύδοντα, ως προς την προώθηση και ολοκλήρωση της εκτελεστικής διαδικασίας, καταρχήν δεν έχουν προβλεφθεί 17. Υπάρχουν βέβαια κάποιες προθεσμίες που τίθενται ως χρονικοί περιορισμοί, πριν από την πάροδο των οποίων δεν μπορεί να επιχειρηθούν έγκυρα συγκεκριμένες κύριες πράξεις εκτελέσεως που προωθούν τη διαδικασία, όπως είναι η κατάσχεση και ο πλειστηριασμός. Τέτοιες 16 Μπρίνιας, ΝοΒ Βλ. Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη την ίδια «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.33 επ.

9 8 προθεσμίες π.χ. είναι αυτές που τίθενται από το άρθρο 926 & 1 ΚΠολΔ, με το οποίο ορίζεται ότι δεν επιτρέπεται η διενέργεια κατασχέσεως πριν την πάροδο τριών εργασίμων ημερών από την επίδοση της επιταγής, καθώς και από τα άρθρα 959 & 4 εδ.α και 998 & 4 εδ.α ΚΠολΔ, με τα οποία ορίζεται ότι δεν επιτρέπεται η διενέργεια πλειστηριασμού πριν την πάροδο σαράντα ημερών από την επιβολή κατασχέσεως επί ακινήτου και δεκαπέντε ημερών από την επιβολή κατασχέσεως επί κινητού. Υπάρχουν επίσης και ορισμένες προθεσμίες για τη διενέργεια επιμέρους διαδικαστικών πράξεων εκτελέσεως, επακολουθητικών ή προπαρασκευαστικών των κυρίων πράξεων. Τέτοιες προθεσμίες π.χ. είναι όσες πρέπει να επιχειρηθούν εντός ορισμένου χρόνου μετά την κατάσχεση, όπως οι εκ των άρθρων 955 && 1,2 και 995 && 1,2,3,4 ΚΠολΔ προθεσμίες επιδόσεων της κατασχετήριας εκθέσεως και της καταθέσεως των εγγράφων εκτελέσεως στον υπάλληλο του πλειστηριασμού, καθώς και αυτές που πρέπει να επιχειρηθούν εντός ορισμένου χρόνου πριν τον πλειστηριασμό, όπως οι εκ των άρθρων 960&1 και 999&3 ΚΠολΔ προθεσμίες επιδόσεων και δημοσιεύσεων της περιλήψεως της κατασχετήριας εκθέσεως. Μοναδικές προθεσμίες που έχουν τεθεί στον ΚΠολΔ, προς οριοθέτηση των ακρότατων χρονικών ορίων της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος, περιορισμό των κινδύνων καταχρηστικής ασκήσεως των εξουσιών του και αποφυγή τελματώσεως ή αποπροσανατολισμού της εκτελεστικής διαδικασίας, είναι οι εξής : Υπέρ του οφειλέτη έχει τεθεί η γενική εκ του άρθρου 926 & 2 ΚΠολΔ απαγόρευση κατασχέσεως μετά πάροδο έτους από την επίδοση της επιταγής και η ειδική εκ του άρθρου 1019 ΚΠολΔ δυνατότητα ανατροπής της κατασχέσεως μετά πάροδο έτους από την επιβολή της κατασχέσεως χωρίς τη διενέργεια πλειστηριασμού ή μετά πάροδο εξαμήνου από τον πλειστηριασμό χωρίς τη διενέργεια αναπλειστηριασμού. Υπέρ των αναγγελθέντων δανειστών, πέραν της άνω διατάξεως του άρθρου 1019 ΚΠολΔ την οποία και αυτοί έχουν έννομο συμφέρον να αξιοποιήσουν προς ανατροπή της κατασχέσεως, έχουν τεθεί, με τον ν.2298/95, οι

10 9 προθεσμίες εκ των άρθρων 959 & 4 εδ.β και 998 & 4 εδ.β ΚΠολΔ, με τις οποίες ορίζεται ότι δεν επιτρέπεται ο ορισμός πλειστηριασμού μετά πάροδο τριμήνου ή τετραμήνου, αντίστοιχα για κινητά και ακίνητα, από την ημέρα επιβολής της κατασχέσεως, επί απειλή της δυνατότητας εφαρμογής του άρθρου 973 & 4 ΚΠολΔ, από κάθε τρίτο δανειστή με εκτελεστό τίτλο, αναγγελθέντα ή μη. Στο πλαίσιο του περιορισμού των κυριαρχικών εξουσιών του επισπεύδοντος και προς εξυπηρέτηση του συλλογικού χαρακτήρα της εκτελεστικής διαδικασίας, τέθηκε, ως εξισορροπητικός μοχλός, και η διάταξη του άρθρου 973 ΚΠολΔ, που θέσπισε τη δυνατότητα υποκαταστάσεως τρίτου δανειστή στη θέση του επισπεύδοντος 18. VI. Συγκριτική θεώ ρηση του θεσμού της υποκατ αστ άσεω ς στην Ευρώ πη. Α) Συστήματα όπου ισχύει ο θεσμός της υποκαταστάσεω ς α) Γαλλικό δίκαιο Ο θεσμός της υποκαταστάσεως προϋπήρχε στο γαλλικό δίκαιο 19, από όπου και μεταφέρθηκε στο ελληνικό με την ΠολΔ/1835 (Maurer) 20. Στο γαλλικό δίκαιο, όπως και στο ελληνικό, υπέγγυα έναντι των δανειστών και δεκτική κατασχέσεως είναι ολόκληρη η περιουσία του οφειλέτη, κινητή και ακίνητη. Με την πρόσφατη σημαντική μεταρρύθμιση του 1993 το δίκαιο της κατασχέσεως αναμορφώθηκε σημαντικά ως προς την κατάσχεση κινητών και 18 Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη η ίδια «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.33 επ. Νικολόπουλος, ΑνΕκτ, σ.192 Ορφανίδης, Συγκρούσεις συμφερόντων δανειστών στην ΑνΕκτ, σελ Βλ. για την εκτέλεση και την υποκατάσταση στο γαλλικό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Ειδικό Μέρος, σ.346, υποσημ.8 Φραγκίστα, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ και 477 Κεραμέα, Όργανα εκτελέσεως και εκτελεστοί τίτλοι από συγκριτική άποψη, Αρμ επ. Πίψου, Αναγγελία, σ Κιτσικόπουλο, ΠολΔ, τόμο Η, σ.8229, 8238, 8257 Τσικρικά, Ιστορικές και Συγκριτικές αναφορές στη διαδικασία για την ικανοποίηση ενυπόθηκων απαιτήσεων, σ.52 επ. 20 Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.465.

11 10 απαιτήσεων, ενώ αντίθετα παρέμεινε άθικτο ως προς κατάσχεση ακινήτων. Η εκτελεστική διαδικασία διακρίνεται συστηματικά σε τρία στάδια : την κατάσχεση, τη ρευστοποίηση και τη διανομή. Η κατάσχεση κινητών κατά κανόνα είναι μία διαδικασία αμιγώς εξωδικαστηριακή 21. Όπως στο ελληνικό, έτσι και στο γαλλικό δίκαιο, προϋπόθεση της εκτελέσεως είναι η επίδοση στον οφειλέτη αντιγράφου του εκτελεστού τίτλου, που φέρει τον εκτελεστήριο τύπο, με επιταγή προς εκτέλεση. Μετά πάροδο οκτώ ημερών από την επίδοση επιτρέπεται η κατάσχεση, που διενεργείται από δικαστικό επιμελητή 22. Συνέπεια της κατασχέσεως είναι η δέσμευση του κατασχεθέντος, η απαγόρευση διαθέσεώς του (άρθρα CCiv και 184 διατ ) 23, καθώς επίσης και η απαγόρευση επιβολής νέας κατασχέσεως σ αυτό. Εντός μηνός από την επίδοση της κατασχετήριας εκθέσεως ο οφειλέτης δικαιούται να γνωστοποιήσει στο δικαστικό επιμελητή τη βούλησή του για ελεύθερη εκποίηση του πράγματος και εφόσον οι δανειστές συμφωνήσουν στους όρους της πωλήσεως το κατασχεθέν ρευστοποιείται με ελεύθερη εκποίηση 24. Αλλιώς, το κατασχεθέν κινητό οδηγείται σε δημόσιο πλειστηριασμό, μετά από άδεια του δικαστηρίου της εκτελέσεως (juge d execution), το οποίο είναι το δικαιοδοτικό όργανο επί όλων των σχετικών με την εκτέλεση ζητημάτων 25. Οι λοιποί δανειστές, πέραν του κατασχόντος, λόγω της ισχύουσας αρχής της απαγορεύσεως επιβολής κατασχέσεως επί κατασχεθέντος δεν δικαιούνται να προβούν σε νέα κατάσχεση (άρθρο 680 CCiv, «saisie 21 Η νομοθεσία για την αναγκαστική εκτέλεση επί κινητών και απαιτήσεων τροποποιήθηκε ριζικά με το νόμο / και το εκτελεστικό διάταγμα / , που τέθηκε σε ισχύ την Για τους λόγους της μεταρρυθμίσεως βλ. Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.12 σ.5 7 και για το περιεχόμενο της μεταρρυθμίσεως βλ. Martin Didier, La Reforme des procedures civiles d execution, passim. 22 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.239, σ.170 και αρ.245, σ Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.626 επ., σ.567 επ. 24 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.255, σ Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.641 επ., σ.576 επ. 25 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.15, σ.9.

12 11 sur saisie ne vaut») 26. Μπορούν, όμως, εφόσον διαθέτουν εκτελεστό τίτλο, να συμμετάσχουν στην εκτελεστική διαδικασία και στη διανομή του πλειστηριάσματος με την άσκηση ανακοπής (opposition), θεσμό ανάλογο προς την αναγγελία του ελληνικού δικαίου 27. Η ανακοπή αυτή, ασκείται χωρίς άδεια του δικαστηρίου με επίδοση δικογράφου από δικαστικό επιμελητή στον κατασχόντα και στον οφειλέτη και μπορεί να εμφανιστεί με τρεις μορφές περιεχομένου : α)με τη συμμετοχή του δανειστή στην ίδια κατάσχεση προς συμμετοχή στη διανομή του πλειστηριάσματος, οπότε διατηρούνται αμετάβλητα τα αντικειμενικά όρια αυτής, ενώ η πρωτοβουλία συνεχίσεως της εκτελεστικής διαδικασίας παραμένει στα χέρια του πρώτου κατασχόντος (άρθρο 119 διατ ) 28, β)με την επιβολή συμπληρωματικής κατασχέσεως και σε άλλα κινητά, οπότε τα αντικειμενικά όρια της κατασχέσεως επεκτείνονται σε νέα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη πέραν των αρχικά κατασχεθέντων, ενώ η πρωτοβουλία για τη ρευστοποίηση του συνόλου των αρχικά και συμπληρωματικά κατασχεθέντων, συνεχίζει να ανήκει στον πρώτο κατασχόντα (άρθρα διατ ) 29, και γ)με την υποκατάσταση του δανειστή στη θέση του επισπεύδοντος προς επίσπευση της εκτελεστικής διαδικασίας, εάν ο αρχικός κατασχών αμελεί ή καθυστερεί τη διενέργεια του πλειστηριασμού στον υπό του νόμου οριζόμενο χρόνο (άρθρο 123 διατ ) 30. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 123, ο δανειστής που προτίθεται να υποκατασταθεί, προσκαλεί τον πρώτο κατασχόντα να προχωρήσει στην εκποίηση μέσα σε οκτώ ημέρες. Εάν η πρόσκληση παραμείνει 26 Βλ.για την ειδικότερη έννοια αυτής της αρχής Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.153, σ Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.260,σ.184 Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.584, σ.535 και αρ.589, σ Donnier, Voies d execution, αρ.725,σ.229 Kerameus, Enforcement, σ.308 Encyclopedie Dalloz, Procedure ΙΙΙ, σ Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.261,σ.185 Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.590,σ.541 επ. Couchez, Voies d execution, αρ.180,σ Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.262,σ.185 Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.590,σ.541 επ. 30 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.265,σ.185 Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.593, σ Couchez, Voies d execution, αρ.184,σ.86 Πίψου, Αναγγελία, σ.28,υποσ.17.

13 12 χωρίς αποτέλεσμα, τότε την εκτελεστική διαδικασία συνεχίζει αυτός ο δανειστής, που υποκαθίσταται αυτοδίκαια, ενώ ο πρώτος κατασχών είναι υποχρεωμένος να του παραδώσει όλα τα έγγραφα της εκτελέσεως. Ο θεσμός αυτός («subrogation dans les poursuites») είναι ο αντίστοιχος του θεσμού της υποκαταστάσεως σε θέση επισπεύδοντος, που ισχύει στο ελληνικό δίκαιο (973 ΚΠολΔ) και, κατά τα προεκτεθέντα, εφαρμόζεται στην εκτέλεση επί κινητών 31. Για τη διανομή του προϊόντος της ρευστοποιήσεως κινητού (άρθρα CPrCiv), μετά την ικανοποίηση των τυχόν προνομιούχων και μεταξύ των απλών δανειστών ακολουθείται η λεγόμενη «διανομή με συνεισφορά», που διέπεται από την αρχή της σύμμετρης ικανοποιήσεως των δανειστών 32. Η κατάσχεση δεν εξασφαλίζει προνόμιο στον κατασχόντα και κάθε εγχειρόγραφος δανειστής, μετά την ικανοποίηση των ενεχυρούχων και προνομιούχων δανειστών, λαμβάνει ποσοστό ανάλογο με το μέγεθος της απαιτήσεώς του, συνεισφέροντας με το υπόλοιπο στη γενική απώλεια. Από την άλλη, η κατάσχεση επί ακινήτων είναι κατά βάση μία μικτή διαδικασία 33. Διενεργείται με την απλή κατάθεση στα οικεία βιβλία του υποθηκοφυλακείου της επιταγής προς πληρωμή, που εξισώνεται με κατάσχεση (άρθρα 674, 718 CPrCiv) 34. Από την κατάθεση αρχίζει η απαγόρευση διαθέσεως, που είναι σχετική και ενεργεί έναντι του οφειλέτη μόνον υπέρ του κατασχόντος. Δικαίωμα κατασχέσεως επί ακινήτου έχουν όλοι οι δανειστές του οφειλέτη, εγχειρόγραφοι και ενυπόθηκοι. Οι ενυπόθηκοι δανειστές, λόγου του 31 Βλ.για για το θεσμό της υποκαταστάσεως στη νέα ρύθμιση του 1993 Perrot/ Thery, Procedures civiles d execution, αρ.593, σ.542 επ. Donnier, αρ.736, σ.231 Martin Didier, La Reforme des procedures civiles d execution, passim. 32 Donnier, Voies d execution, αρ.1562 επ., σ.481 επ. Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.495,σ.337 Perrot/Thery, Procedures civiles d execution, αρ.636, σ.573 Couchez, Voies d execution, αρ180, σ.85 Kerameus, Enforcement, σ Η μεταρρύθμιση του 1993 άφησε άθικτη την αναγκαστική εκτέλεση επί ακινήτων, που μέχρι σήμερα εξακολουθεί να διέπεται κατά βάση από τον γαλλικό ΚΠολΔ του 1804 (άρθρα 673 επ. CPrCiv),), όπως διαμορφώθηκε με το ν , και από τον γαλλικό ΑΚ (άρθρα 2204 επ.) Σχετικά με τη νομοθετική εξέλιξη της κατασχέσεως ακινήτων βλ. Donnier, Voies d execution, αρ.1051 επ., σ.327 επ. και για τους λόγους της περιορισμένης μεταρρυθμίσεως του 1993 βλ. Kerameus, Enforcement, σ Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ ,σ

14 13 προνομίου που έχουν κατά τη διανομή του πλειστηριάσματος, αρχικά υποχρεούνται να στραφούν κατά του βεβαρυμμένου ακινήτου και μόνο σε περίπτωση μη επαρκούς ικανοποιήσεώς τους να στραφούν στη λοιπή ακίνητη περιουσία του οφειλέτη. Λόγω του συστήματος της μοναδικής κατασχέσεως, ο υποθηκοφύλακας οφείλει να αρνηθεί την εγγραφή δεύτερης αυτοτελούς κατασχέσεως στα δημόσια βιβλία. Όμως η κατά το γαλλικό δίκαιο αρχή της μοναδικότητας της κατασχέσεως ( saisie sur saisie ne vaut ) δεν έχει, όπως στο ελληνικό δίκαιο, την έννοια ότι η νέα κατάσχεση είναι άκυρη, αλλά έχει την έννοια ότι, ανεξάρτητα από την τυχόν επιβολή μεταγενέστερων κατασχέσων, η πρωτοβουλία επισπεύσεως του πλειστηριασμού και η εξουσία προωθήσεως της εκτελέσεως ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στον πρώτο κατασχόντα 35. Μετά την αρχική κατάσχεση, τρίτος δανειστής δύναται να κατάσχει εκ νέου το κατασχεθέν, αλλά η τυχόν νέα αυτή κατάσχεση εγγράφεται μόνον ως συμπληρωματική, ενώ με το ίδιο τρόπο και κατά χρονολογική σειρά σημειώνονται και όλες οι τυχόν μεταγενέστερες κατασχέσεις. Εάν η νέα κατάσχεση εκτείνεται και σε νέα ακίνητα, εγγράφεται για το επιπλέον και ως αυτοτελής με επέκταση των αντικειμενικών ορίων. Την πρωτοβουλία επισπεύσεως του πλειστηριασμού διατηρεί, στο όνομα όλων των εμφανισθέντων και κατασχόντων δανειστών, ο πρώτος κατασχών 36. Αυτό ισχύει ακόμα και σε περίπτωση κατασχέσεων επί διαφορετικών ακινήτων, οπότε οι δύο εκτελεστικές διαδικασίες συνενώνονται σε μία, που και πάλι κινείται ως ενιαία από τον πρώτο κατασχόντα, ενεργούντα για όλους από κοινού. Εάν ο πρώτος κατασχών καθυστερεί αδικαιολόγητα την προώθηση της εκτελεστικής διαδικασίας, λόγω αμέλειας ή ολιγωρίας ή συμπαιγνίας κλπ, τότε οι λοιποί δανειστές, που διαθέτουν εκτελεστό τίτλο, έχουν δικαίωμα υποκαταστάσεως στην εκτελεστική διαδικασία 37. Άρα, ο θεσμός της 35 Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.465 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.450, σ Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.451, σ Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.466 Πίψου, Αναγγελία, σ.30 Τσικρικάς, Ιστορικές και Συγκριτικές αναφορές, σ.52, με περαιτέρω

15 14 υποκαταστάσεως («subrogation dans les poursuites»), που ισχύει και στο γαλλικό δίκαιο, εφαρμόζεται και στην εκτέλεση επί ακινήτων ( anc CProcCiv) 38. Ενώ, όμως, στα κινητά η υποκατάσταση δεν προϋποθέτει ανάμειξη του δικαστηρίου, στα ακίνητα πάντα η υποκατάσταση διατάσσεται κατόπιν δικαστικής αποφάσεως από το δικαστήριο της εκτελέσεως 39. Προηγουμένως, θα πρέπει να έχει τηρηθεί η διαδικασία εγγράφου οχλήσεως, από τον τρίτο δανειστή, που επιθυμεί να υποκατασταθεί, προς τον αδρανούντα αρχικό επισπεύδοντα και να έχει παρέλθει άπρακτη η εκ του νόμου ταχθείσα προθεσμία για την ενεργοποίηση του τελευταίου. Από το δικαστήριο θα ελεγχθεί κατά περίπτωση η συνδρομή συμπαιγνίας μεταξύ επισπεύδοντος και οφειλέτη, ο δόλος, η αμέλεια ή η ολιγωρία και η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην επίσπευση της εκτελεστικής διαδικασίας. Για τη συντέλεση της υποκαταστάσεως δεν απαιτείται ενημέρωση του καθού η εκτέλεση οφειλέτη. Η υποκατάσταση τρίτου δανειστή, σε αντίθεση με το ελληνικό δίκαιο, όπου ο παραμεριζόμενος επισπεύδων λαμβάνει θέση τρίτου δανειστή, δεν μεταβάλλει τη θέση του πρώτου κατασχόντος, ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αυτού. Επομένως, αντίθετα με το ελληνικό δίκαιο, η μετά την υποκατάσταση τρίτου δανειστή εκποίηση του κατασχεθέντος με πλειστηριασμό γίνεται επ ονόματι του πρώτου κατασχόντος και η ελλείψει μείζοντος προσφοράς κατακύρωση γίνεται στον αρχικό κατασχόντα 40. Ο πλειστηριασμός του ακινήτου και η διανομή του πλειστηριάσματος διενεργούνται από το κατά παραπομπές Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.453 επ., σ.314 επ. Robin Cecile, Procedures civiles d execution, s Βλ.Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Ειδικό Μέρος, σ.346, υποσημ.8 Couchez, αρ Glasson/Tissier/Morel/Ράμμο Σύστημα ΠολΔ VI && 1341 επ. Guigue I., Encyclopedie Dalloz, Procedure III (1980), «saisie immobiliere», αρ Robin Cecile, Procedures civiles d execution, s Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Ειδικό Μέρος, σ.346, υποσημ.8 Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.477, υποσημ.27 Κιτσικόπουλος, ΠολΔ, τόμο Η, σ.8229 και 8238 Robin Cecile, Procedures civiles d execution, s Κιτσικόπουλος, ΠολΔ, τόμο Η, σ.8257 Glasson/Tissier/Morel/Ράμμος Σύστημα ΠολΔ VI & 1345, σ.317.

16 15 τόπον αρμόδιο (άρθρο 676 CPrCiv) δικαστήριο της εκτελέσεως 41. Οι προπαρασκευαστικές ενέργειες και η κατάρτιση του προγράμματος διενεργούνται με επιμέλεια του δικηγόρου του κατασχόντος ή του υποκατασταθέντος τρίτου δανειστή. Το πρόγραμμα κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου, καλούνται δε ειδικά και οι ενυπόθηκοι δανειστές, που μπορούν να υποβάλουν τυχόν παρατηρήσεις επ αυτού. Για τη διανομή του προϊόντος της ρευστοποιήσεως ακινήτου (άρθρα CPrCiv), ακολουθείται η λεγόμενη «διανομή κατά τη σειρά προτεραιότητας», που διέπεται από τη αρχή της χρονικής προτεραιότητας και την αρχή της σύμμετρης ικανοποιήσεως 42. Προηγείται η ικανοποίηση των προνομιούχων και εν συνεχεία των ενυπόθηκων δανειστών. Η κατάταξη μεταξύ τους γίνεται βάσει της χρονικής σειράς εγγραφής του προνομίου ή της υποθήκης καθενός, είτε με μεταξύ τους συμφωνία είτε με δικαστική απόφαση. Έπεται η διανομή του εναπομείναντος πλειστηριάσματος, το οποίο διανέμεται συμμέτρως μεταξύ των εγχειρόγραφων δανειστών, χωρίς να υπάρχει προνόμιο του πρώτου κατασχόντος. β) Ιταλικό δίκαιο Το ιταλικό δίκαιο 43 παρουσιάζει σοβαρές ομοιότητες με το γαλλικό. Η κατάσχεση κινητών (άρθρα 513 επ. CCivPr) διενεργείται με τη σύνταξη κατασχετήριας εκθέσεως από δικαστικό επιμελητή, που εγγράφεται στα βιβλία κατασχέσεων του ειρηνοδικείου και με την εν συνεχεία παράδοση του κατασχεθέντος πράγματος σε μεσεγγυούχο 44. Η κατάσχεση ακινήτων (άρθρα 555 επ. CCivPr) διενεργείται με επίδοση της κατασχετήριας εκθέσεως στον οφειλέτη και τους ενυπόθηκους δανειστές και με την καταχώρισή της στο 41 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.362, σ.256 και αρ.393 επ., σ.278 επ. Donnier, Voies d execution, αρ , σ.343 επ. 42 Donnier, Voies d execution, αρ.1562 επ., σ.481 επ. και αρ.1575, σ.485 και αρ.1721, σ.528 Vincent/Prevault, Voies d execution, αρ.499, σ.341 Τσικρικάς, Ιστορικές και συγκριτικές αναφορές, σ Βλ. για την εκτέλεση και την υποκατάσταση στο ιταλικό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, Αρμ την ίδια, ΕλλΔνη Κεραμέα, Όργανα εκτελέσεως και εκτελεστοί τίτλοι από συγκριτική άποψη, Αρμ επ. Πίψου, Αναγγελία, σ.32 επ. Κουσούλη, Παρέμβαση, σ.28 επ. 44 Luiso, Civil Procedure in Europe, σ.424 Bonsignori, L esecutione, σ.169 επ.

17 16 οικείο υποθηκοφυλακείο 45. Η διεύθυνση της εκτελεστικής διαδικασίας ανήκει στο δικαστήριο της εκτελέσεως καθ όλη διάρκεια αυτής (άρθρο 484 CCivPr) 46. Όπως στο γαλλικό, έτσι και στο ιταλικό δίκαιο η κατάσχεση ήδη κατασχεθέντος δεν είναι δυνατή (άρθρο 524 CCivPr). Για το λόγο αυτό επιτρέπεται η παρέμβαση στην εκτελεστική διαδικασία όλων των δανειστών του καθού που έχουν ληξιπρόθεσμη και απαιτητή αξίωση, με σκοπό τη συμμετοχή τους στη διανομή του πλειστηριάσματος (άρθρα CCivPr γενικά, CCivPr επί κινητών και 551, CCivPr επί ακινήτων). Η δυνατότητα παρεμβάσεως παρέχεται σε κάθε δανειστή του οφειλέτη, ανεξάρτητα αν διαθέτει εκτελεστό τίτλο 47. Εάν, όμως, η αναγγελία δε συνοδεύεται από εκτελεστό τίτλο, ο επισπεύδων μπορεί να παραιτηθεί από την εκτέλεση χωρίς τη συναίνεσή τους. Η εγκατάλειψη της εκτελεστικής διαδικασίας από τον επισπεύδοντα δεν επιδρά όμως έναντι των εξοπλισμένων με εκτελεστό τίτλο αναγγελθέντων δανειστών, που μπορούν να υποκατασταθούν. Η ύπαρξη εκτελεστού τίτλου είναι αναγκαία προϋπόθεση για την συνέχιση της εκτελεστικής διαδικασίας με υποκατάσταση τρίτου δανειστή (άρθρα CCivPr) 48. Η διανομή γίνεται με τους κανόνες του ουσιαστικού δικαίου. Για την συμμετοχή των δανειστών στη διανομή απαιτείται αναγγελία της απαιτήσεώς τους. Πρώτα ικανοποιούνται οι εμπραγμάτως ασφαλισμένοι δανειστές κατά τη χρονική σειρά εγγραφής της υποθήκης καθενός, ανεξαρτήτως του χρόνου αναγγελίας των απαιτήσεών τους. Ακολουθούν οι εγχειρόγραφοι δανειστές, που αναγγέλθηκαν εμπρόθεσμα, δηλαδή πριν από το δικαστικό προδιορισμό του τρόπου εκποιήσεως του κατασχεθέντος. Τελευταίοι όλων ικανοποιούνται οι εκπρόθεσμα αναγγελθέντες. Η κατάσχεση δεν δημιουργεί προνόμιο υπέρ του κατασχόντος, αλλά τηρείται η αρχή της σύμμετρης ικανοποιήσεως 49. Ο κανόνας αυτός γνωρίζει πάντως μία σημαντική εξαίρεση : αν η 45 Luiso, Civil Procedure in Europe, σ.425 Bonsignori, L esecutione, σ.229 επ. 46 Γέσιου Φαλτσή, Αρμ την ίδια, ΕλλΔνη Garbanati, Il concorso, 271 επ. 48 Luiso, Civil Procedure in Europe, σ Luiso, Civil Procedure in Europe, σ.429. τη

18 17 αναγγελθείσα αξίωση δεν έχει εμπράγματη εξασφάλιση και είναι αμφίβολη, ο επισπεύδων δικαιούται να υποδείξει στον τρίτο δανειστή άλλα αντικείμενα προς κατάσχεση, άλλως και σε περίπτωση μη συμμορφώσεως του τρίτου δανειστή, ο επισπεύδων ικανοποιείται κατά προτεραιότητα. Β) Συστήματα όπου δεν ισχύει ο θεσμός της υποκαταστάσεω ς. α) Γερμανικό δίκαιο Ως γνωστόν, στο γερμανικό δίκαιο 50 ισχύει η δυνατότητα επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων επί του ίδιου περιουσιακού αντικειμένου. Αυτό συνεπάγεται τη δυνατότητα κάθε τρίτου δανειστή, που διαθέτει εκτελεστό τίτλο, να επιβάλει πρόσθετη κατάσχεση επί του ήδη κατασχεθέντος. Το δικαίωμα αυτό σε συνδυασμό με την αυτεπάγγελτη επίσπευση της εκτελέσεως από τα αρμόδια κρατικά όργανα αποστερεί κάθε λόγο υποκαταστάσεως τρίτου δανειστή στην αναγκαστική εκτέλεση και αποτελεί την προφανή αιτία ελλείψεως θεσμού υποκαταστάσεως στο γερμανικό δίκαιο της εκτελέσεως. Τα όργανα εκτελέσεως προς ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων διαφοροποιούνται αναλόγως του αντικειμένου της εκτελέσεως 51. Η εκτέλεση επί κινητών διενεργείται από δικαστικό επιμελητή (Gerichtsvollzieher) με κατάσχεση (Pfändung) και ρευστοποίηση του κατασχεθέντος, κατά κανόνα μέσω δημόσιου πλειστηριασμού (&& 803, 804, 814 ZPO), χωρίς να αποκλείεται και η ρευστοποίηση με άλλο τρόπο, κατόπιν αδείας του δικαστηρίου 52. Η κατάσχεση δεσμεύει νομικά το κατασχεθέν κινητό και δημιουργεί επ αυτού και υπέρ του κατασχόντος δικαίωμα ενεχύρου (Pfändungspfandrecht), 50 Βλ. για την εκτέλεση και την υποκατάσταση στο γερμανικό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Ειδικό Μέρος, σ.281, υποσ.169 την ίδια, Αρμ την ίδια, ΕλλΔνη Φραγκίστα, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.465 Κεραμέα, Όργανα εκτελέσεως και εκτελεστοί τίτλοι από συγκριτική άποψη, Αρμ επ. Πίψου, Αναγγελία, σ.34 επ. Τσικρικά, Ιστορικές και Συγκριτικές αναφορές στη διαδικασία για την ικανοποίηση ενυπόθηκων απαιτήσεων, 1998 V.C.H. Beck, ZPO εκδ.2001 Band 3, άρθρα 803 επ., σ.3 επ. 51 Rosenberg / Gaul / Schilken, Zwangsvollstreckung, & 49 Ι, σ.757 Beck, ZPO εκδ.2001 Band 3, σ.3 επ. 52 Rosenberg / Gaul / Schilken, Zwangsvollstreckung, & 51 ΙΙ, σ.795 επ. και & 53 ΙΙΙ, σ.816 επ. Beck, ZPO εκδ.2001 Band 3, σ.160 επ

19 18 που εξασφαλίζει σ αυτόν την προνομιακή μεταχείρισή του κατά τη διανομή του πλειστηριάσματος. Οι τρίτοι δανειστές με εκτελεστό τίτλο, λόγω του επιτρεπτού της πολλαπλής κατασχέσεως, μπορούν να επιβάλουν νέα πρόσθετη κατάσχεση (Anschlusspfändung & 826 ZPO) στο ήδη κατασχεθέν η οποία επίσης δημιουργεί δικαίωμα ενεχύρου υπέρ του κατασχόντος, που έπεται όμως του αντίστοιχου δικαιώματος κάθε προγενέστερου κατασχόντος 53. Οι συπληρωματικές αυτές κατασχέσεις γίνονται με απλούστερη διαδικασία, που συνίσταται στην απλή σημείωση του δικαστικού επιμελητή στην κατασχετήρια έκθεση, κατόπιν αιτήσεως κάθε τρίτου δανειστή. Η εκτελεστική διαδικασία κινείται περαιτέρω για όλους τους δανειστές αυτεπαγγέλτως από το δικαστικό επιμελητή που επέβαλε την αρχική κατάσχεση, ανεξαρτήτως της βουλήσεως του πρώτου κατασχόντος 54. Η πρωτοβουλία της διαδικασίας δεν ανήκει ούτε στον πρώτο κατασχόντα ούτε σε άλλο δανειστή, παρά μόνο στον δικαστικό επιμελητή που επέβαλε την κατάσχεση 55. Η ικανοποίηση των κατασχόντων δανειστών γίνεται κατά την τάξη του προνομίου καθενός από το ενέχυρο, βάσει της αρχής της χρονικής προτιμήσεως, ανάλογα με τη χρονική σειρά επιβολής των κατασχέσεων. Σε περίπτωση αμφισβητήσεως αναφορικά με το χρόνο δημιουργίας του δικαιώματος του ενεχύρου καθενός, ο δικαστικός επιμελητής προβαίνει σε δημόσια κατάθεση του ποσού της ρευστοποιήσεως και τη διανομή αναλαμβάνει το δικαστήριο της εκτελέσεως. Η εκτέλεση επί ακινήτων, πραγματοποιείται με κατάσχεση (Beschlagnahme, & 866 ZPO), που διατάσσεται από το δικαστήριο της εκτελέσεως (Vollstreckungsgericht), κατόπιν αιτήσεως δανειστή, που διαθέτει εκτελεστό τίτλο. Με διαταγή του δικαστηρίου (Versteigerungsbeschluβ) διατάσσεται η κατάσχεση, ορίζεται ο χρόνος του πλειστηριασμού (Zwangsversteigerung), παρέχεται στον αιτούντα δανειστή το δικαίωμα ικανοποιήσεως από τη διανομή του 53 Blomeyer, Vollstr, & 41I, σ.173 επ, και & 70 III, σ.328 επ. 54 Schuske/Walker, Vollstr., & 827 αρ.1 σ Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ.465.

20 19 πλειστηριάσματος και καλούνται οι λοιποί δανειστές να αναγγείλουν τις τυχόν απαιτήσεις τους για τη συμμετοχή τους στη διανομή. Η διαταγή του δικαστηρίου επιδίδεται στον επισπεύδοντα και τον καθού η εκτέλεση, δημοσιεύεται σε επίσημο φύλλο και εγγράφεται στα βιβλία του υποθηκοφυλακείου, αφότου και ισχύει ως κατάσχεση. Οι τρίτοι δανειστές του καθού η εκτέλεση, που διαθέτουν τα σχετικά προσόντα, με την υποβολή αντίστοιχης αιτήσεως προς το δικαστήριο της εκτελέσεως, μπορούν να προσχωρήσουν στη διαδικασία του πλειστηριασμού 56. Η προσχώρηση (Beitrittsbeschluss) διατάσσεται με δικαστική απόφαση από το δικαστήριο της εκτελέσεως και ισχύει ως πρόσθετη κατάσχεση. Με αυτήν οι τρίτοι δανειστές αποκτούν δικαιώματα κατασχόντος (& 27 ZVG) και ιδίως το δικαίωμα συμμετοχής στη διανομή του πλειστηριάσματος. Ο δανειστής που ξεκίνησε τη διαδικασία έχει προνόμιο και ικανοποιείται κατά προτεραιότητα έναντι των λοιπών επόμενων εγχειρόγραφων δανειστών, όχι όμως και έναντι των εμπραγμάτως ασφαλισμένων δανειστών, που προηγούνται. Ομοίως και κάθε επόμενος δανειστής, που προέβη σε προσχώρηση με ισχύ κατασχέσεως, αποκτά προνόμιο έναντι των επόμενων απλών δανειστών, όχι όμως έναντι των ενυπόθηκων δανειστών 57. Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, η αρχή της χρονικής προτεραιότητας του δικονομικού δικαίου υποχωρεί έναντι της αρχής της χρονικής προτεραιότητας του ουσιαστικού δικαίου. Η διαδικασία τίθεται σε αναγκαστική διαχείριση (Zwangshypothek, & 867 ZPO) και διορίζεται διαχειριστής. Ο διαχειριστής διερευνά καταρχήν τη δυνατότητα ικανοποιήσεως των δανειστών από τα εισοδήματα του ακινήτου και εν συνεχεία επισπεύδει και κινεί τον πλειστηριασμό, επιλέγοντας τις ευνοϊκότερες συνθήκες επιτεύξεως αντάξιου πλειστηριάσματος, το οποίο διανέμει στους δανειστές, βάσει πίνακα που συντάσσεται από το δικαστήριο της εκτελέσεως. 56 Γέσιου Φαλτσή, ΔικΑνΕκτ Ειδικό Μέρος, σ.281, υποσ.169 Τσικρικάς, Ιστορικές και Συγκριτικές αναφορές, σ.51 επ. Rosenberg / Gaul / Schilken, Zwangsvollstreckung, & 62 Ι 2, σ.924 επ. Blomeyer, Vollstr, & 74 III, σ.347 Baur/Stürner I, & 35 III 3, αρ.35.7 επ. 57 Τσικρικάς, Ιστορικές και Συγκριτικές αναφορές, σ.65 επ.

21 20 Συμπερασματικά, στο γερμανικό δίκαιο ως προς την έναρξη της εκτελεστικής διαδικασίας ισχύει η αρχή της διαθέσεως 58, αφού η εκκίνηση δίδεται το πρώτον με την υποβολή αιτήσεως από δανειστή. Όμως η περαιτέρω προώθηση της εκτελεστικής διαδικασίας δεν επαφίεται στην πρωτοβουλία ούτε του επισπεύδοντα ούτε άλλου δανειστή, αλλά υπάγεται στην αυτεπάγγελτη ενέργεια και εξουσία του δημόσιου οργάνου της εκτελέσεως, δηλαδή του δικαστηρίου της εκτελέσεως και του διορισθέντος διαχειριστή 59. Ο πλειστηριασμός δύναται να ανασταλεί μόνο με τη συναίνεση πάντων των κατασχόντων δανειστών. Σε περίπτωση δε, μη ολοκληρώσεως της σχετικής διαδικασίας, π.χ. λόγω εξοφλήσεως των δανειστών, υπάρχει η δυνατότητα επιβολής νέας αυτοτελούς κατασχέσεως από τρίτο δανειστή, ανεξαρτήτως του κύρους των προηγηθέντων κατασχέσεων. Συνεπώς, για τους παραπάνω λόγους, δεν υφίσταται λόγος υπάρξεως του θεσμού της υποκαταστάσεως, που είναι άγνωστος στο γερμανικό δίκαιο 60. β) Αυστριακό δίκαιο Η διαμόρφωση του αυστριακού δικαίου 61 κινείται στα πρότυπα του γερμανικού. Η εκτέλεση ρυθμίζεται από την Exekutionsordnung της όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα το 1991 και το Η εκτέλεση επί κινητών διενεργείται με κατάσχεση (Pfändung), που επιβάλλεται από δικαστικό επιμελητή με τη σύνταξη κατασχετήριας εκθέσεως, μετά από έγκριση του δικαστηρίου της εκτελέσεως, κατόπιν αιτήσεως του επισπεύδοντος 62. Η καθού η εκτέλεση χάνει την εξουσία διαθέσεως, ενώ ο κατασχών δανειστής αποκτά δικαίωμα ενεχύρου επί του κατασχεθέντος, που του εξασφαλίζει προνομιακή ικανοποίηση κατά τη διανομή. Αυτό το δικαίωμα ενεχύρου, αν η 58 Baur/Stürner, Zwangsvollstreckung, Stürner, Prinzipien, 25 επ. 60 Φραγκίστας, Υποκατάσταση, Νομικές Μελέτες τ.α, σελ Βλ. για την εκτέλεση και την υποκατάσταση στο αυστριακό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη την ίδια, Αρμ Κεραμέα, Όργανα εκτελέσεως και εκτελεστοί τίτλοι από συγκριτική άποψη, Αρμ επ. Πίψου, Αναγγελία, σ.39 επ. 62 Rechberger/Oberhammer, Exekutionsrecht, αρ.341,342,343, σ και αρ.350 επ.,σ.150 επ.

22 21 διαδικασία σταματήσει για οιοδήποτε λόγο να κινείται, αποσβέννυται μετά πάροδο δύο ετών 63. Οι λοιποί δανειστές μπορούν να επιβάλουν νέα κατάσχεση στο ήδη κατασχεθέν (Nachpfändung, & 257 EO), η οποία σημειώνεται στην κατασχετήρια έκθεση 64. Η εκτέλεση προωθείται μέσω του δικαστικού επιμελητή. Ακολουθεί η ρευστοποίηση του κατασχεθέντος, που γίνεται είτε με πώληση του κατασχεθέντος υπό προϋποθέσεις είτε με δημόσια εκποίηση μέσω πλειστηριασμού (& 267 EO). Το προϊόν της ρευστοποιήσεως διανέμεται στους κατασχόντες. Η διανομή υπόκειται στην αρχή της χρονικής προτεραιότητας και η σειρά ικανοποιήσεως των δανειστών εξαρτάται από το χρόνο επιβολής της κατασχέσεως του καθενός. Η εκτέλεση επί ακινήτων διενεργείται είτε με κατάσχεση και πλειστηριασμό είτε με αναγκαστική διαχείριση του ακινήτου είτε με την εγγραφή αναγκαστικής υποθήκης, που δεν οδηγεί άμεσα στην εκτέλεση αλλά παρέχει εμπράγματη ασφάλεια υπέρ του εγγράψαντος δανειστή και εγκαθιδρύει αξίωση του επισπεύδοντος κατά του κράτους για επιβολή εκτελέσεως και προνομιακή του ικανοποίηση 65. Στο αυστριακό δίκαιο ισχύει ομοίως ο κανόνας της πολλαπλής κατασχέσεως και ο θεσμός του δικαστηρίου της εκτελέσεως, ως αρμόδιου κεντρικού οργάνου που, κατόπιν αιτήσεως δανειστή, επιλαμβάνεται και κατευθύνει την εκτελεστική διαδικασία, διατάσσοντας την πραγματοποίηση των πράξεων εκτελέσεως 66. Επομένως, ως προς την έναρξη της εκτελέσεως ισχύει η αρχή της διαθέσεως, αλλά ως προς την περαιτέρω διαδικασία ισχύει η αρχή της πρωτοβουλίας του δικαστηρίου. Το δικαστήριο προωθεί τη διαδικασία από στάδιο σε στάδιο είτε αυτεπαγγέλτως είτε με αίτηση του επισπεύδοντα, και είναι υπεύθυνο για τη εξέλιξη και ολοκλήρωση της εκτελέσεως. Συνεπώς για τους ίδιους λόγους ο θεσμός της υποκαταστάσεως είναι άγνωστος και στο αυστριακό δίκαιο. 63 Rechberger/Oberhammer, Exekutionsrecht, αρ.348, σ Rechberger/Oberhammer, Exekutionsrecht, αρ.343, σ Rechberger/Simotta, Exekutionsverfahren, αρ.413, σ Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη

23 22 γ) Ελβετικό δίκαιο Όπως το γερμανικό και το αυστριακό, έτσι και το ελβετικό δίκαιο 67 επιτρέπει την επιβολή περισσότερων κατασχέσεων επί του ίδιου αντικειμένου, κινητού ή ακινήτου 68. Σημειωτέον όμως ότι στο ελβετικό δίκαιο εφαρμόζεται πιστά η αρχή της αναλογικότητας. Η εφαρμογή της έχει ως συνέπεια να μην επιτρέπεται η κατάσχεση να υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την ικανοποίηση των απαιτήσεων. Έτσι, επιβάλλεται να προηγείται η κατάσχεση κινητών πριν την κατάσχεση ακινήτων, που διενεργείται σε περίπτωση ανεπάρκειας της λοιπής περιουσίας του οφειλέτη ή σε περίπτωση συμφωνίας αυτού (άρθρα 95 και 97 & 2 SchKG) 69. Το ελβετικό δίκαιο διαφέρει στο ότι η ανάμειξη των κατασχόντων δανειστών στην περαιτέρω εκτελεστική διαδικασία και στη διανομή του πλειστηριάσματος δεν γίνεται απο τον καθένα ατομικά αλλά με βάση το διαχωρισμό τους σε ομάδες στις οποίες αυτοί υπάγονται (άρθρα SchKG) 70. Ο δανειστής, που επέβαλε πρώτος την κατάσχεση και οι τρίτοι δανειστές, που κατόπιν αδείας της αρμόδιας δικαστικής αρχής επέβαλαν συμπληρωματικές κατασχέσεις μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τριάντα ημερών από την επιβληθείσα πρώτη κατάσχεση, σχηματίζουν τη λεγόμενη «πρώτη ομάδα δανειστών» (άρθρα SchKG) 71. Μετά την πάροδο της προθεσμίας των τριάντα ημερών, οι λοιποί τρίτοι δανειστές δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην πρώτη ομάδα δανειστών, αλλά ένας εξ αυτών πρέπει να επιβάλει δεύτερη αυτοτελή κατάσχεση και εν συνεχεία οι υπόλοιποι συμπληρωματικές κατασχέσεις, μέσα σε νέα προθεσμία άλλων τριάντα ημερών από την δεύτερη αυτοτελή κατάσχεση. Οι δανειστές αυτοί σχηματίζουν τη λεγόμενη «δεύτερη ομάδα δανειστών». Ομοίως μπορεί να ακολουθήσει ο σχηματισμός και άλλων επόμενων 67 Βλ. για την εκτέλεση και την υποκατάσταση στο ελβετικό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη την ίδια, Αρμ Πίψου, Αναγγελία, σ.41 επ. 68 Kerameus, Enforcement, σ Fritzsche Walder, Schuldbetreibung, & 23 ΙΙ 3 αρ.18 επ., σ.287 επ. 70 Kerameus, Enforcement, σ.313 Fragistas, Das Praventionsprinzip, σ Fritzsche Walder, Schuldbetreibung, & 27 ΙΙ αρ.2, σ.390 και αρ.6, σ.392.

24 23 ομάδων δανειστών 72. Η επίσπευση του πλειστηριασμού μπορεί να ζητηθεί από οποιονδήποτε δανειστή της πρώτης ομάδας, που ενεργεί όμως στο όνομα όλων των δανειστών της ομάδος 73. Η ικανοποίηση των δανειστών από το πλειστηρίασμα γίνεται με βάση την ομάδα στην οποία ανήκουν. Μεταξύ των ομάδων ισχύει η αρχή της χρονικής προτεραιότητας, δηλαδή η πρώτη ομάδα, ως σύνολο δανειστών, προηγείται της δεύτερης και ακολουθεί κατά σειρά κάθε επόμενη ομάδα. Μεταξύ των δανειστών της ίδιας ομάδος ισχύει η αρχή της προνομιακής ικανοποίησεως των εξοπλισμένων με εμπράγματη ασφάλεια δανειστών και εν συνεχεία ισχύει η αρχή της σύμμετρης ικανοποιήσεως, αναλόγως του μεγέθους της απαιτήσεως καθενός. Το τυχόν αδιάθετο υπόλοιπο, μετά την ικανοποίηση των δανειστών μίας ομάδας, χρησιμοποιείται για την ικανοποίηση των δανειστών της επόμενης ομάδας. Το ελβετικό σύστημα αποτελεί ένα συνδυασμό των αρχών της χρονικής προτεραιότητας, της σύμμετρης ικανοποίησης και της προνομιακής ικανοποιήσεως των εμπραγμάτως ασφαλισμένων δανειστών και η βασική διαφοροποίησή του από το γερμανικό και το αυστριακό δίκαιο εντοπίζεται στην μη προνομιακή ικανοποίηση του πρώτου καταχόντος. Σε αντίθεση με τη ρύθμιση της διαγνωστικής δίκης, που αποτελεί υπόθεση των καντονίων και διέπεται από τις ισχύουσες ιδιαιτερότητες αυτών, επί χρηματικών απαιτήσεων έχει καθιερωθεί ενιαία ομοσπονδιακή διαδικασία αναγκαστικής εκτελέσεως, ώστε να επιτευχθεί ενότητα δικαίου 74. Για την υλοποίηση της αναγκαστικής εκτελέσεως υπάρχουν οργανωμένες κρατικές υπηρεσίες αναγκαστικής εκτελέσεως (Betreibungsamter) πλαισιωμένες με ειδικά διοικητικά όργανα, που τελούν σε χαλαρή σχέση με τα δικαστήρια. Συνεπώς ο θεσμός της υποκαταστάσεως είναι άγνωστος και στο ελβετικό δίκαιο. 72 Fritzsche Walder, Schuldbetreibung, & 27 ΙΙ αρ.3, σ Kerameus, Enforcement, σ Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη η ίδια, Αρμ Fritzsche Walder, Schuldbetreibung, & 16, σ.33 επ. Schlosser, Zwangvsvollstreckung, 18 Buchi, σ.10 επ.

25 24 δ) Αγγλικό δίκαιο Κατά το αγγλικό δίκαιο 75 η αναγκαστική εκτέλεση μιας δικαστικής αποφάσεως κατά κανόνα εναποτίθεται στην εξουσία του δικαστηρίου που την εξέδωσε. Ο δικαστής ορίζει κατά βάση τον τρόπο της αναγκαστικής εκτελέσεως, ενώ κάθε είδος εκτελέσεως απαιτεί ιδιαίτερη διαταγή από το δικαστήριο (warrant of execution) και εκτελείται είτε μέσω των ειδικών οργάνων εκτελέσεως είτε μέσω της αστυνομίας. Συνεπώς ούτε στο αγγλικό σύστημα έχει θέση ο θεσμός της υποκαταστάσεως. VIΙ. Η διάταξη του άρθρου 973 ΚΠολΔ Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο συλλογικός χαρακτήρας και το κοινό ομαδικό συμφέρον των δανειστών της εκτελεστικής διαδικασίας έναντι του καθού η εκτέλεση και για να τεθεί ουσιώδης φραγμός απέναντι στην απόλυτη κυριαρχία του αρχικού επισπεύδοντος, ως προς τον έλεγχο και την προώθηση της εκτελεστικής διαδικασίας, προβλέφθηκε, ως εξισορροπητικός μοχλός, ο θεσμός της δυνατότητας υποκαταστάσεως τρίτου δανειστή στη θέση του επισπεύδοντος 76. Αυτός ο θεσμός ρυθμίζεται από το άρθρο 973 ΚΠολΔ, που θεσπίζει τη δυνατότητα επισπεύσεως του πλειστηριασμού από τον ίδιο τον επισπεύδοντα ή από τρίτο υποκατασταθέντα δανειστή, καθώς επίσης και τον τρόπο νέας επισπεύσεως του ματαιωθέντος πλειστηριασμού. Η διάταξη του άρθρου 973 ΚΠολΔ, που θεσπίζει τη δυνατότητα συνεχίσεως του πλειστηριασμού από τον ίδιο τον επισπεύδοντα αλλά και το δικαίωμα υποκαταστάσεως άλλου δανειστή στη θέση του αρχικού επισπεύδοντος, εφαρμόζεται στην αναγκαστική εκτέλεση προς ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων και ισχύει τόσο στην 75 Βλ. για την εκτέλεση στο αγγλικό δίκαιο Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη την ίδια, Αρμ Γέσιου Φαλτσή, ΕλλΔνη η ίδια «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠολΔ με το ν.2298/1995», σελ.33 επ. Νικολόπουλος, ΑνΕκτ, σ.192 Ορφανίδης, Συγκρούσεις συμφερόντων δανειστών στην ΑνΕκτ, σελ.94.