Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ "ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΕΛΙΞΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ"

Transcript

1 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ "ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΕΛΙΞΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ" 1 η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2011

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ 1. Συνοπτική περιγραφή επαγγέλματος (Job Profile) Ανάλυση επαγγελματικών δραστηριοτήτων (Task Analysis) Εξετάσεις Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης Το θεωρητικό μέρος των εξετάσεων Διαδικασία...7 α) Σκοπός...7 β) Περιεχόμενο εξέτασης...7 γ) Διαδικασία εξέτασης...7 δ) Διάρκεια εξετάσεων Στοχοθεσία εξεταστέας ύλης Το πρακτικό μέρος εξετάσεων Διαδικασία α) Σκοπός β) Περιεχόμενο εξέτασης γ) Διαδικασία εξέτασης δ) Διάρκεια εξετάσεων Στοχοθεσία εξεταστέας ύλης Κατάλογος Ερωτήσεων...14 Σελίδα 2 από 55

3 1. Συνοπτική περιγραφή επαγγέλματος (Job Profile) Ο κάτοχος διπλώματος Ι.Ε.Κ. στην ειδικότητα «Τεχνικός Περιελίξεων Ηλεκτρικών Μηχανών», έχει πιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης σύμφωνα με το εγκεκριμένο από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. πρόγραμμα, το οποίο με τη σειρά του στοχεύει στην εξασφάλιση από τους καταρτιζόμενους των απαραίτητων επαγγελματικών ικανοτήτων (γνώσεων, δεξιοτήτων και επαγγελματικών στάσεων). Τα ανωτέρω καθιστούν αυτόν ικανό να εργάζεται σαν ειδικευμένος εργαζόμενος, ικανός να εκτελεί αυτόνομα, υπεύθυνα και εμπρόθεσμα τις εργασίες που προκύπτουν κατά την επισκευή ή και συντήρηση τυλιγμάτων ηλεκτρικών μηχανών συνεχούς & εναλλασσόμενου ρεύματος τμημάτων ή συνόλων, όπως την τοποθέτηση εγκατάσταση, τη ρύθμιση, τον έλεγχο, τη σύνδεση αποσύνδεση μηχανών, τη χρήση οργάνων και εργαλείων, την εποπτεία, τη συντήρηση επισκευή μετατροπή μηχανών μετασχηματιστών που υπάρχουν στην επιχείρηση. Περιγραφή επαγγελματικών δραστηριοτήτων 1. Οργανώνει το εργαστήριό του. 2. Επεξεργάζεται το θέμα του. 3. Πραγματοποιεί εργασίες που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση. 4. Προετοιμάζει τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει. 5. Χρησιμοποιεί και εφαρμόζει συστηματικά τα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής που προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία. 6. Συντάσσει και ενημερώνει έντυπα και βιβλία αρχείων από την επισκευή ή συντήρηση ηλεκτρικών μηχανών. 7. Υπολογίζει και κοστολογεί την εργασία και τα υλικά συντήρησης ή επισκευής. Σελίδα 3 από 55

4 2. Ανάλυση επαγγελματικών δραστηριοτήτων (Task Analysis) 1. Οργανώνει το εργαστήριό του. 1.α. Οργανώνει το εργαστήριό του σύμφωνα με τους κανόνες. 1.β. Επιλέγει τον εξοπλισμό επίπλωσης του εργαστηρίου του. 1.γ. Επιλέγει τα βασικά και ειδικά εργαλεία του. 1.δ. Δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον φωτισμό του εργαστηρίου του. 1.ε. Χρησιμοποιεί τα σχετικά εγχειρίδια για την επιμόρφωσή του. 2. Επεξεργάζεται το θέμα του. 2.α. Σχεδιάζει υπολογίζει ή αντιγράφει το θέμα του. 2.β. Επιλέγει τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει. 3. Πραγματοποιεί εργασίες που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση. 3.α. Αναπεριέλιξη ηλεκτρικής μηχανής. 3.β. Συντήρηση επισκευή τυλιγμάτων ηλεκτρικών μηχανών. 3.γ. Σχεδίαση ηλεκτρικών τυλιγμάτων. 3.δ. Έλεγχος τυλιγμάτων με όργανο. 4. Προετοιμάζει τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει. 4.α. Επιλέγει τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει. 4.β. Διαμορφώνει πηνία με τη βοήθεια καλουπιών. 4.γ. Επιλέγει το κατάλληλο βερνίκι μόνωσης. Σελίδα 4 από 55

5 5. Χρησιμοποιεί και εφαρμόζει συστηματικά τα μέσα ατομικής προ- στασίας και υγιεινής που προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία. 6. Συντάσσει και ενημερώνει έντυπα και βιβλία αρχείων από την επι- σκευή ή συντήρηση ηλεκτρικών μηχανών. 7. Υπολογίζει και κοστολογεί την εργασία και τα υλικά συντήρησης ή επισκευής. Σελίδα 5 από 55

6 3. Εξετάσεις Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης Για την απόκτηση του Διπλώματος Ι.Ε.Κ. της ειδικότητας Τεχνικός Περιελίξεων Ηλεκτρικών Μηχανών πρέπει να ικανοποιηθούν οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) Επιτυχής ολοκλήρωση της φοίτησης στο Ι.Ε.Κ. και απόκτηση της βεβαίωσης επαγγελματικής κατάρτισης. β) Επιτυχία στο Θεωρητικό Μέρος των εξετάσεων πιστοποίησης επαγγελματικής κατάρτισης. γ) Επιτυχία στο Πρακτικό Μέρος των εξετάσεων πιστοποίησης επαγγελματικής κατάρτισης. Για το σκοπό αυτό, στον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., συγκροτείται Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Κ.) που έχει ως έργο την ευθύνη για την ομαλή και αδιάβλητη διεξαγωγή των εξετάσεων, την εποπτεία, κατεύθυνση και συντονισμό του έργου των Περιφερειακών Εξεταστικών Επιτροπών Πιστοποίησης (Π.Ε.Ε.Π.). Οι Π.Ε.Ε.Π. έχουν ως έργο την οργάνωση και εφαρμογή των διαδικασιών των σχετικών με τις εξετάσεις στην περιφέρειά τους με βάση τις εκάστοτε ισχύουσες αποφάσεις του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. και τις οδηγίες της Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Κ. Η Πιστοποίηση Επαγγελματικής Κατάρτισης βασίζεται σε τελικές εξετάσεις Θεωρητικού και Πρακτικού Μέρους, που διεξάγονται σε εθνικό επίπεδο με βάση τον ισχύοντα, κατά την διεξαγωγή των εξετάσεων, Κανονισμό Κατάρτισης κάθε ειδικότητας. Οι ενδιαφερόμενοι που απέτυχαν, μπορούν να συμμετέχουν εκ νέου στις Εξετάσεις Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης χωρίς περιορισμό, οποτεδήποτε αυτές διεξάγονται. Εξετασθείς, ο οποίος πέτυχε στο Πρακτικό ή Θεωρητικό Μέρος των εξετάσεων κατοχυρώνει την επιτυχία του στο μέρος αυτό για τις έξι (6) επόμενες διαδοχικές εξεταστικές περιόδους, κατά τη διάρκεια των οποίων συμμετέχει μόνο στις εξετάσεις του μέρους στο οποίο απέτυχε. Αν μέσα στο χρονικό διάστημα των έξι (6) επόμενων διαδοχικών εξεταστικών περιόδων δεν πετύχει και στη δεύτερη δοκιμασία, υποχρεούται, εφ' όσον επιθυμεί να καταστεί κάτοχος Διπλώματος ή Πιστοποιητικού, να επαναλάβει εκ νέου και τα δύο (2) μέρη των Εξετάσεων Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Θεωρητικό και Πρακτικό) με νέα αίτηση και νέα δικαιολογητικά, με βάση τις προϋποθέσεις που ισχύουν κατά το χρόνο υποβολής της νέας αυτής αίτησης. Σελίδα 6 από 55

7 3.1 Το θεωρητικό μέρος των εξετάσεων Διαδικασία α) Σκοπός Με τη δοκιμασία του Θεωρητικού Μέρους επιδιώκεται η διαπίστωση αν ο απόφοιτος του Ι.Ε.Κ. κατέχει και είναι ικανός να χρησιμοποιεί, σε συγκεκριμένες επαγγελματικές εφαρμογές, τις θεωρητικές γνώσεις που απαιτούνται για την άσκηση του επαγγέλματος. β) Περιεχόμενο εξέτασης Η γραπτή δοκιμασία γίνεται με ερωτήσεις που προκύπτουν από το περιεχόμενο της προβλεπόμενης στοχοθεσίας του Θεωρητικού Μέρους και μπορεί να περιέχει θέματα από όλα τα γνωστικά αντικείμενα (μαθήματα) που περιέχονται στην εξεταζόμενη θεματική ενότητα ή μέρος αυτών. Τα γραπτά είναι ανώνυμα κατά τη συλλογή και βαθμολόγηση μετά από επικάλυψη των ονομάτων των υποψηφίων. γ) Διαδικασία εξέτασης Το πρόγραμμα εξέτασης για το Θεωρητικό Μέρος ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. και αναρτάται στην έδρα της αρμόδιας Π.Ε.Ε.Π., μετά από έγκριση της Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Κ. και του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. Η Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Κ. διαβιβάζει τα θέματα που κληρώθηκαν στις Επιτροπές Εξεταστικών Κέντρων με τον προσφορότερο και ασφαλέστερο, κατά την κρίση της, τρόπο. Οι υποψήφιοι καλούνται να απαντήσουν σε όλα τα θέματα που τους έχουν τεθεί. Μετά την εξάντληση του χρονικού ορίου αποχώρησης οι υποψήφιοι παραδίδουν τα γραπτά τους στους επιτηρητές οι οποίοι παρουσία του υποψηφίου καλύπτουν το μέρος του γραπτού που φέρει τα στοιχεία του υποψηφίου, με αδιαφανές κάλυμμα (αυτοκόλλητο). Κάθε γραπτό δοκίμιο αξιολογείται από δυο (2) βαθμολογητές. Η αξιολόγηση γίνεται με βάση την βαθμολογική κλίμακα από Ως «Επιτυχών» στο Θεωρητικό Μέρος θεωρείται αυτός που βαθμολογήθηκε με βαθμό δέκα (10) έως είκοσι (20). Ο τελικός βαθμός προκύπτει από το άθροισμα των βαθμών των δυο (2) βαθμολογητών διαιρούμενος δια του δυο (2). Η βαθμολόγηση γίνεται με ακέραιο βαθμό. Αν μετά τη διαίρεση του αθροίσματος των βαθμών των δυο (2) βαθμολογητών προκύπτει δεκαδικός αριθμός, ο βαθμός αυτός στρογγυλοποιείται στον αμέσως επόμενο (εάν το δεκαδικό στοιχείο είναι > 0.5) ή προηγούμενο (εάν το δεκαδικό στοιχείο είναι < 0.5) ακέραιο βαθμό. Γραπτό δοκίμιο των Εξετάσεων Πιστοποίησης Επαγγελματικής Κατάρτισης, αναβαθμολογείται μόνο στην περίπτωση που η διαφορά βαθμολογίας μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου βαθμολογητή είναι μεγαλύτερη των τριών (3) μονάδων, από μέλος της οικείας ομάδας αναβαθμολογητών το οποίο ορίζει η Επιτροπή του Βαθμολογικού Κέντρου. Ο τελικός βαθμός στην περίπτωση αναβαθμολόγησης, προκύπτει από το άθροισμα των τριών βαθμών διαιρούμενο δια του τρία (3). Σελίδα 7 από 55

8 Επανεξέταση ή αναβαθμολόγηση πέραν της ανωτέρω προβλεπόμενης δεν επιτρέπεται. Η αξιολόγηση των γραπτών δοκιμίων γίνεται με αντικειμενική και δίκαιη κρίση και δεν επιτρέπεται αιτιολόγηση από τον βαθμολογητή ή τον αναβαθμολογητή. δ) Διάρκεια εξετάσεων Η εξέταση του Θεωρητικού Μέρους διαρκεί τρεις (3) ώρες Στοχοθεσία εξεταστέας ύλης Για την πιστοποίηση της επαγγελματικής ικανότητας, κατά το Θεωρητικό Μέρος, οι υποψήφιοι της ειδικότητας Τεχνικός Περιελίξεων Ηλεκτρικών Μηχανών εξετάζονται σε γενικά θέματα επαγγελματικών γνώσεων και ικανοτήτων και επίσης σε ειδικές επαγγελματικές γνώσεις και ικανότητες, που περιλαμβάνονται αποκλειστικά στη στοχοθεσία του Θεωρητικού Μέρους της ειδικότητας. 1.Αναγνωρίζει και περιγράφει τους βασικούς νόμους του ηλεκτρισμού και τους εφαρμόζει στην πράξη. 2.Επιλύει απλές κυκλωματικές διατάξεις συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος (μονοφασικά τριφασικά). 3.Περιγράφει τις βασικές μεθόδους για την πραγματοποίηση μετρήσεων τάσης, έντασης, αντίστασης και ισχύος σε κυκλώματα χαμηλής ισχύος. 4.Διαβάζει ηλεκτρολογικά σχέδια εγκαταστάσεων κίνησης και τυλιγμά- των μηχανών συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος. 5.Χρησιμοποιεί τα εργαλεία ηλεκτρολόγου (κατσαβίδια, κόφτη, πένσα, απογυμνωτή αγωγών, σφικτήρα ακροδεκτών, μονωτική ταινία, κολλητήρια κλπ). 6.Χρησιμοποιεί όργανα μέτρησης τάσης, έντασης, αντίστασης σε κυκλώματα χαμηλής τάσης (<500V) και μικρής ισχύος (10kW). 7.Περιγράφει την αρχή λειτουργίας των ηλεκτρικών κινητήρων συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και μετασχηματιστών. 8.Αναγνωρίζει τις συνδεσμολογίες ελέγχου και ισχύος των κινητήρων συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και μετασχηματιστών. 9.Διαβάζει απλά σχέδια προστασίας κινητήρων συνεχούς εναλλασσό- μενου ρεύματος και μετασχηματιστών. 10.Ελέγχει τη συνδεσμολογία των κυκλωμάτων ισχύος και ελέγχου των ηλεκτροκινητήρων συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και μετασχημα- τιστών χαμηλής τάσης, με την εκτέλεση των αναγκαίων Σελίδα 8 από 55

9 μετρήσεων και δοκιμών. 11.Ελέγχει τη συνδεσμολογία των διατάξεων προστασίας των κινητήρων συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και μετασχηματιστών, με την εκτέ- λεση των αναγκαίων μετρήσεων και δοκιμών. 12.Αναγνωρίζει και περιγράφει τυλίγματα μηχανών συνεχούς εναλλασ- σόμενου ρεύματος και μετασχηματιστών. 13.Γνωρίζει και αφαιρεί τα παλαιά τυλίγματα και τοποθετεί νέα σε μηχα- νές συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και μετασχηματιστές. 14.Χρησιμοποιεί μονωτικά για τα αυλάκια σφήνες. 15.Χρησιμοποιεί μονωτικά υλικά για την επένδυση πηνίων. 16.Γνωρίζει για τον τρόπο βερνικώματος πηνίων. 17.Γνωρίζει για τον τρόπο κατασκευής καλουπιών για τη δημιουργία πηνίων σειράς παράλληλου και σύνθετου. 18.Γνωρίζει να συγκολλάει τις ομάδες στους τομείς συλλέκτη και να τορνάρει το συλλέκτη. 19.Υπολογίζει τυλίγματα μηχανών συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος και σχεδιάζει τα αναπτύγματά τους. 20.Υπολογίζει τυλίγματα μετασχηματιστών μονοφασικών και τριφασικών. 21.Ελέγχει δοκιμάζει επαγώγιμα με διάφορους τρόπους καθώς και τυλίγματα μηχανών εναλλασσόμενου ρεύματος. 22.Κατασκευάζει τυλίγματα μηχανών συνεχούς - εναλλασσόμενου ρεύματος, τοποθετεί αυτά στις αυλακώσεις και θέτει σε λειτουργία τις μηχανές. Σελίδα 9 από 55

10 3.2 Το πρακτικό μέρος εξετάσεων Διαδικασία α) Σκοπός Κατά τη δοκιμασία του Πρακτικού Μέρους ελέγχονται οι επαγγελματικές ικανότητες και δεξιότητες του εξεταζομένου, όπως αυτές περιγράφονται στη Συνοπτική Περιγραφή Επαγγέλματος (Job Profile), η στοχοθεσία εξεταστέας ύλης του επαγγέλματος και τα επιμέρους επαγγελματικά καθήκοντα του Κανονισμού Κατάρτισης της ειδικότητας. β) Περιεχόμενο εξέτασης Η εξέταση των υποψηφίων στο Πρακτικό Μέρος γίνεται σε εργαστήρια των Ι.Ε.Κ. ή σε εργαστηριακούς ή εργασιακούς χώρους, όπου οι υποψήφιοι πραγματοποίησαν την πρακτική ή εργαστηριακή τους άσκηση κατά την περίοδο της Kατάρτισής τους ή σε εργαστήρια άλλων μονάδων (εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών) που κατά την κρίση της οικείας Π.Ε.Ε.Π. καλύπτουν τις απαιτήσεις αξιολόγησης. Οι υποψήφιοι εξετάζονται σε θέματα που περιλαμβάνονται στην στοχοθεσία των δεξιοτήτων και ικανοτήτων της ειδικότητας και μπορούν να πραγματοποιηθούν στους επιλεγμένους χώρους αξιολόγησης. Στο εργαστήριο μπορούν να εξετάζονται ταυτόχρονα περισσότεροι του ενός υποψήφιοι, σε διαφορετικά θέματα και σύμφωνα με τις δυνατότητες του εργαστηριακού εξοπλισμού. Οι εξεταστές βρίσκονται στον ίδιο χώρο και μετά την πάροδο εύλογου χρόνου ελέγχουν τις πραγματοποιηθείσες ασκήσεις και τα αποτελέσματα των έργων και εφόσον κρίνουν ότι αυτό χρειάζεται ή απαιτείται από το είδος εξέτασης, προχωρούν και σε προφορικές ερωτήσεις - διευκρινίσεις επί του εκτελεσθέντος έργου. Κάθε υποψήφιος εξετάζεται και βαθμολογείται από τρεις εξεταστές οι οποίοι ορίζονται από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., ύστερα από πρόταση της οικείας Π.Ε.Ε.Π. και εκπροσωπούν τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. και τους κοινωνικούς εταίρους σε περιφερειακό επίπεδο. Ο υποψήφιος θεωρείται επιτυχών εφόσον οι δύο (2) από τους τρεις (3) εξεταστές τον χαρακτηρίσουν επιτυχόντα. γ) Διαδικασία εξέτασης Το πρόγραμμα εξέτασης του Πρακτικού Μέρους για κάθε ειδικότητα ανακοινώνεται από την Π.Ε.Ε.Π. Η διάρκεια του εξεταστικού προγράμματος της πρακτικής δοκιμασίας εξαρτάται από τον αριθμό των υποψηφίων σε κάθε περιφέρεια και το διαθέσιμο εργαστηριακό εξοπλισμό. Οι υποψήφιοι προσέρχονται στο συγκεκριμένο εργαστήριο ή εργασιακό χώρο την ημέρα και ώρα που έχει οριστεί για την εξέτασή τους. Οι υποψήφιοι μπορεί να εξετάζονται σε περισσότερα του ενός εργαστήρια ή επαγγελματικούς ή εργασιακούς χώρους, αν η ειδικότητα ή η δέσμη των εξεταζομένων θεμάτων το επιβάλλουν. δ) Διάρκεια εξετάσεων Το Πρακτικό Μέρος εξετάζεται για τρεις (3) ώρες. Σελίδα 10 από 55

11 3.2.2 Στοχοθεσία εξεταστέας ύλης Για την πιστοποίηση της επαγγελματικής ικανότητας, κατά το Πρακτικό Μέρος, οι υποψήφιοι της ειδικότητας Τεχνικός Περιελίξεων Ηλεκτρικών Μηχανών, εξετάζονται σε γενικά θέματα επαγγελματικών γνώσεων και ικανοτήτων και επίσης σε ειδικές επαγγελματικές γνώσεις και ικανότητες, που περιλαμβάνονται αποκλειστικά στη στοχοθεσία του πρακτικού μέρους της ειδικότητας. 1.Αναγνώριση και χρήση αμπερομέτρων, βολτομέτρων, πολυμέτρων. 2.Αλλαγή και επέκταση κλιμάκων. 3.Μέτρηση τάσης με βολτόμετρο και πολύμετρο. 4.Μέτρηση έντασης με αμπερόμετρο και πολύμετρο. 5.Μέτρηση αντίστασης με βολτόμετρο, αμπερόμετρο, σύγκριση τάσεων, γέφυρα Wheatstone, γέφυρα χορδής. 6.Μετρήσεις σε κυκλώματα παράλληλης σειράς, μικτής σύνδεσης αντιστάσεων. 7.Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με Megger. 8.Μέτρηση ισχύος στο Σ.Ρ. με βολτόμετρο, αμπερόμετρο και βαττό- μετρο. 9.Μέτρηση ηλεκτρικών μεγεθών απλών συσκευών και μηχανών. 10.Μέτρηση χωρητικότητας, χωρητικής και επαγωγικής αντίστασης και συντελεστές. 11.Μετρήσεις σε κυκλώματα πυκνωτών πηνίων. 12.Χρήση και συνδεσμολογία βαττομέτρου. 13.Μέτρηση του συνφ με βολτόμετρο, αμπερόμετρο και βαττόμετρο. 14.Μέτρηση της πραγματικής ισχύος σε μονοφασικό και τριφασικό δίκτυο. 15.Συνδεσμολογία, μετρήσεις, έλεγχος μόνωσης σε μηχανές Σ.Ρ. και Ε.Ρ. 16.Συνδεσμολογία μέτρήσης, έλεγχος γείωσης και μόνωσης Μ/Σ. 17.Δοκιμή βραχυκύκλωσης Μ/Σ. 18.Καλούπια για το τύλιγμα πηνίων, κατασκευή πηνίων σειράς παραλ- λήλου και σύνθετης διέγερσης, έξοδος άκρων. 19.Επίδοση των πηνίων, χρησιμοποιούμενα μονωτικά υλικά για την κατά- σκευή αυτών. 20.Κατασκευή βοηθητικών πόλων, δοκιμή μόνωσης, μέτρηση αντίστασης βερνίκωμα (εμπότιση), τοποθέτηση πυρήνων, σύνδεση αυτών. Σελίδα 11 από 55

12 21.Έλεγχος ηλεκτρικών κυκλωμάτων δυναμομηχανών με τα βασικά όργανα. 22.Υποτιθέμενες βλάβες και ανωμαλίες στις μηχανές. 23.Αντικατάσταση ψηκτρών και ακροδεκτών, λίπανση και αλλαγές τριβείων. 24.Συλλέκτες φθαρμένοι και σε καλή κατάσταση, επαγώγιμο φθαρμένο και σε καλή κατάσταση 25.Γραφική παράσταση βροχοτυλίγματος επαγωγικού τυμπάνου. 26.Περιελίξεις (βροχοτύλιγμα) διπολικής μηχανής Σ.Ρ., αποσυναρμο- λόγηση μηχανής. 27.Σχέδιο τυλίγματος από τους σπουδαστές αφαίρεση των παλαιών τυλιγμάτων, τοποθέτηση μόνωσης στα αυλάκια. 28.Καθαρισμός συλλέκτη, διαμόρφωσης μόνωσης στα αυλάκια. 29.Κατασκευή τυλιγμάτων με διαμορφωμένες ομάδες (ή πηνία) πηνία με σπείρες (2) τεμαχίων. 30.Μονώσεις και επενδύσεις των σπειρών των ομάδων και των πηνίων τοποθέτηση του τυλίγματος στο τύμπανο. 31.Τοποθέτηση του τυλίγματος στο τύμπανο σφήνες για το κλείσιμο των αυλακιών. 32.Συγκόλληση των ομάδων με το συλλέκτη, τόρνευση αυτού. Μέτρηση. 33.Βερνίκωμα, περιφερειακοί ζωστήρες ασφαλείας. 34.Περιελίξεις (κυματοτύλιγμα) τετραπολικής μηχανής Σ.Ρ. Αποσυναρμο- λόγηση μηχανής. Σχέδιο τυλίγματος από τους σπουδαστές. 35.Αφαίρεση των παλαιών τυλιγμάτων, τοποθέτηση μόνωσης στα αυλάκια. 36.Καθαρισμός συλλέκτη, διαμόρφωση μόνωσης στα αυλάκια. 37.Κατασκευή τυλιγμάτων με διαμορφωμένες ομάδες (ή πηνία). 38.Μονώσεις και επένδυση των σπειρών ομάδων τοποθέτησης του τυλί- γματος στο τύμπανο. 39.Τοποθέτηση του τυλίγματος στο τύμπανο. 40.Τοποθέτηση του τυλίγματος στο τύμπανο, σφήνες για το κλείσιμο των αυλακιών. 41.Δοκιμές επαγωγικών τυλιγμάτων με ηλεκτρομαγνήτη εναλλασσόμενου ρεύματος. 42.Δοκιμές επαγωγικών τυλιγμάτων με μιλιβολτόμετρο μόνωσης. 43.Επίδειξη μονοφασικών και τριφασικών τυλιγμάτων διαφόρων τύπων. 44.Τρόποι σύνδεσης πηνίων μεταξύ τους σε επίπεδη επιφάνεια. Σελίδα 12 από 55

13 45.Αποσυναρμολόγηση διπολικού κινητήρα βραχυκυκλωμένου δρομέα. 46.Σχέδιο της περιέλιξης με στοιχεία από τον αποσυναρμολογηθέντα κινητήρα. 47.Αφαίρεση των παλαιών τυλιγμάτων, κύριων και βοηθητικών. 48.Καθαρισμός και επισκευή του πυρήνα του στάτη, κοπή και φορμά- ρισμα μονώσεων στα αυλάκια του στάτη. 49.Κατασκευή των πηνίων, κύριων και βοηθητικών. Τοποθέτηση των πηνίων στα αυλάκια. 50.Σύνδεση των άκρων των πηνίων, συγκόλληση στους ακροδέκτες. 51.Βαφή των πηνίων με βερνίκι. Σφήνες για το κλείσιμο των αυλάκων. 52.Συναρμολόγηση του κινητήρα και δοκιμή. Αλλαγή φοράς περιστροφής. Ηλεκτρικές μετρήσεις. Παρατηρήσεις κατά τη λειτουργία. 53.Αναπεριέλιξη μονοφασικού κινητήρα δύο ταχυτήτων. 54.Αναπεριέλιξη τριφασικού κινητήρα με διπολικό συγκεντρωτικό τύλιγμα. 55.Αναπεριέλιξη τριφασικού κινητήρα με εξαπολικό συγκεντρωτικό τύλιγ- μα δύο στρώσεων. 56.Μετατροπή τριφασικού κινητήρα βραχυκυκλωμένου δρομέα 220/380V σε 380/660V. 57.Μετατροπή συχνοτήτων σε μονοφασικούς και τριφασικούς κινητήρες από 60Hz σε 50Hz. 58.Αναπεριέλιξη μονοφασικών μετασχηματιστών. 59.Αναπεριέλιξη τριφασικών μετασχηματιστών. 60.Αναπεριέλιξη αυτομετασχηματιστών Σελίδα 13 από 55

14 4. Κατάλογος Ερωτήσεων. 1. Σε ποια φαινόμενα στηρίζεται η λειτουργία των ηλεκτρικών μηχανών; 2. Οι αγωγοί ενός τυλίγματος είναι όλοι ενεργοί; 3. Στην ανάπτυξη της ΗΕΔ συμβάλλουν οι μετωπικοί αγωγοί της σπείρας; 4. Να συνδέσετε τα πηνία του παρακάτω επαγωγέα σε σειρά. 5. Να συνδέσετε τα πηνία του παρακάτω επαγωγέα παράλληλα. 6. Να αναφέρετε τον απαραίτητο όρο για την συγκρότηση τυλιγμάτων. Σελίδα 14 από 55

15 7. Στα παρακάτω τυλίγματα να βρείτε τα βήματα y 1, y 2, y και y 6. Σελίδα 15 από 55

16 8. Οι διαδοχικοί αγωγοί, που συνδέονται για να σχηματίσουν σπείρα, πρέπει να βρίσκονται υπό την επίδραση ετερώνυμων πόλων; 9. Πώς συμπεριφέρεται κάθε παράλληλος κλάδος σε ένα τύλιγμα; 10. Να αναγνωρίσετε τις αναδρομικές και προοδευτικές σπείρες των παρακάτω σχημάτων: 11. Στην πράξη γιατί δεν κατασκευάζονται διπολικά κυματοτυλίγματα; 12. Να αναφέρετε την προϋπόθεση συμμετρίας ενός κυματοτυλίγματος σειράς παράλληλα. 13. Πόσο πρέπει να είναι το πλάτος κάθε ψήκτρας σε ένα κυματοτύλιγμα; 14. Πόσες ψήκτρες τοποθετούνται σε ένα κυματοτύλιγμα; 15. Πότε χρησιμοποιείται νεκρή ομάδα στα κυματοτυλίγματα; 16. Πότε χρησιμοποιείται άεργη ομάδα στα κυματοτυλίγματα; 17. Στα άκρα της νεκρής ομάδας υπάρχει ΗΕΔ; 18. Στα άκρα της άεργης ομάδας υπάρχει ΗΕΔ; 19. Η νεκρή ομάδα μπορεί να αποτελείται από δύο κομμάτια ξύλο ή από ίνες; 20. Στην πράξη οι ΗΕΔ των παράλληλων κλάδων σπάνια προκύπτουν ίσες. Να αναφέρετε τις αιτίες. 21. Τι είναι οι ισοδυναμικές συνδέσεις και γιατί χρησιμοποιούνται στα τυλίγματα των ηλεκτρικών μηχανών; 22. Πώς πραγματοποιούνται οι ισοδυναμικές συνδέσεις στα τυλίγματα των ηλεκτρικών μηχανών; 23. Πού χρησιμοποιούνται τα τυλίγματα με μάτσα; 24. Στα τυλίγματα με μεγάλη ένταση χρησιμοποιούνται μεγάλες μπάρες; 25. Πόσα μάτσα σε κάθε αυλάκι έχουν τα τυλίγματα σε μια στρώση; 26. Πώς είναι κατασκευασμένα συνήθως τα στοιχεία κάθε φάσης στα τυλίγματα με βήμα ακέραιο; 27. Τι εκφράζει ο συντελεστής τυλίγματος k r σε ένα τύλιγμα; 28. Να γραφούν οι κατηγορίες των μαγνητικών υλικών. Τι γνωρίζετε για το καθένα από αυτά τα υλικά; Σελίδα 16 από 55

17 29. Τρεις αντιστάσεις συνδέονται παράλληλα. Η R 1 = 20Ω, η R 2 = 25Ω και η R 3 = 40Ω. Διαρρέονται δε από ολικό ρεύμα 25Α (σχήμα α). Να υπολογιστούν: α. η ισοδύναμη αντίσταση που παρουσιάζει το κύκλωμα. β. η τάση που εφαρμόζεται στα άκρα των αντιστάσεων. γ. η ένταση του ρεύματος που διαρρέει την κάθε αντίσταση. 30. Η ηλεκτρική αντίσταση ενός σύρματος, που χρησιμοποιείται για περιελίξεις ηλεκτρικών μηχανών, έχει μήκος l = 28,4 και διάμετρο d = 4mm και R = 2,4Ω. Να υπολογιστούν: α. η ειδική αντίσταση του υλικού του σύρματος. β. η ειδική αγωγιμότητα του σύρματος. 31. Η ροή σκέδασης δημιουργεί, σε διάφορες μηχανές όπως π.χ. στις ηλεκτρικές μηχανές, ανεπιθύμητες καταστάσεις. Ποιες είναι οι καταστάσεις (αποτελέσματα) αυτές και ποιοι είναι οι τρόποι αποφυγής της ροής σκέδασης; 32. Σε διάφορες εφαρμογές και κυρίως στις ηλεκτρικές μηχανές, μας ενδιαφέρουν οι μεταβολές των μαγνητικών ικανοτήτων του σιδηρομαγνητικού υλικού. Δώστε απάντηση στους όρους: παραμένοντας μαγνητισμός, μαλακά σιδηρομαγνητικά υλικά, βρόχος υστέρησης. 33. Η ημιπερίοδος ενός εναλλασσόμενου ρεύματος είναι 0,02sec. Να υπολογιστεί η συχνότητά του και η κυκλική του συχνότητα σε rad. 34. α) Ποια είναι η μέγιστη τιμή της τάσης εναλλασσόμενου ρεύματος (A.C.) ηλεκτρικής μηχανής που έχει τιμή 400V. β) Ποια είναι η κυκλική συχνότητα του εναλλασσόμενου που έχει περίοδο 0,01sec. Σελίδα 17 από 55

18 35. Ένα πηνίο ηλεκτρικής μηχανής διαρρέεται από ρεύμα έντασης 2,5Α αν συνδεθεί με τα άκρα του πηγή 200V με συχνότητα 50Hz. Η ισχύς που καταναλώνεται τότε είναι 400W. Να υπολογιστούν: α. ο συντελεστής ισχύος του πηνίου (συνφ). β. ο συντελεστής αυτεπαγωγής του πηνίου και η ωμική αντίσταση (συντελεστ. αυτεπαγωγής L) (σχήμα). 36. Ένας ηλεκτρικός κινητήρας συνδέεται με δίκτυο εναλλασσόμενου ρεύματος (A.C.) τάσης 220V (ενεργός τιμή), απορροφά δε πραγματική ισχύ Ν = 2,64kW, με συντελεστή ισχύος συνφ = 0,7. Να υπολογιστούν: α. η ενεργή τιμή του ρεύματος που διαρρέει τον κινητήρα. β. το βαττικό και άεργο ρεύμα β, α (σχήμα). γ. η φαινόμενη και η άεργη ισχύς του κινητήρα. 37. Μια τριφασική γεννήτρια, σε σύνδεση αστέρα, δημιουργεί πολική τάση 660V και τροφοδοτεί τις γραμμές τριφασικού δικτύου με ρεύμα έντασης (ενεργής τιμής) =200Α (σχήμα).το σύστημα είναι τριφασικό και ισορροπημένο, με συνφ = 0,9. Να βρεθούν: α. η φαινομένη, η άεργη και η πραγματική ισχύς της γεννήτριας. β. η σύνθετη αντίσταση (Ζ) της κάθε φάσης. Σελίδα 18 από 55

19 38. Τρεις όμοιες ωμικές αντιστάσεις, 20Ω η κάθε μία, είναι συνδεδεμένες σε τρίγωνο και τροφοδοτούνται από τριφασικό δίκτυο 660V / 50Hz (σχήμα). Να βρεθούν: α. η ενεργή τιμή της έντασης του ρεύματος της κάθε φάσης και η ενεργή τιμή της έντασης στους αγωγούς τροφοδοσίας. β. η πραγματική ισχύς στην κάθε αντίσταση καθώς και στο σύνολό τους. 39. Γνωρίζουμε ότι τα όργανα που χρησιμοποιούνται γενικά σε διάφορες μετρήσεις δεν μας δίνουν με απόλυτη ακρίβεια την πραγματική τιμή του μετρούμενου μεγέθους. Άρα σε κάθε μέτρηση κάνουμε σφάλματα. Τα σφάλματα αυτά οφείλονται σε διάφορες αιτίες. Ποιες είναι οι αιτίες αυτές; Τι καλείται απόλυτο και τι σχετικό σφάλμα; 40. Γνωρίζουμε ότι η καρδιά μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης είναι ο πίνακας διανομής και χρησιμεύει για να τροφοδοτήσουμε και να ελέγχουμε τη λειτουργία αυτής της εγκατάστασης. Τι γνωρίζετε για τους πίνακες αυτούς; Ποια σειρά τηρείται κατά τη συνδεσμολόγηση ενός πίνακα; Τι τύπους πινάκων διακρίνουμε; 41. Οι μετασχηματιστές παρουσιάζουν έντονο το φαινόμενο της ανάπτυξης της θερμοκρασίας στα ενεργά μέρη τους, κατά τη λειτουργία τους με ή χωρίς φορτίο. Αυτό γίνεται γιατί τα τυλίγματα των Μ/Σ διαρρέονται από μεγάλες εντάσεις ρευμάτων, που λόγω του φαινομένου Joule αναπτύσσονται μεγάλες θερμοκρασίες. Έτσι είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων για την ψύξη των Μ/Σ, επειδή αποτελεί σοβαρό λόγο καλής λειτουργίας τους. Σε ποιες κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο ψύξης τους, κατατάσσουμε τους μετασχηματιστές; Γράψτε ότι γνωρίζετε γι αυτές. 42. Γνωρίζουμε ότι κάθε ηλεκτρική συσκευή ή μηχανή φέρνει μια πινακίδα (ταυτότητα) του κατασκευαστή, όπου αναγράφονται διάφορα σημαντικά στοιχεία γι αυτήν. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία πινακίδας μετασχηματιστή; Τι σημαίνει η ένδειξη πινακίδας /400V; 43. Γνωρίζουμε ότι οι γεννήτριες συνεχούς ρεύματος, από την άποψη της κατασκευής τους, είναι μηχανές όμοιες με τους κινητήρες συνεχούς ρεύματος. Να γράψετε ποια είναι τα δομικά μέρη των μηχανών αυτών και τι γνωρίζετε για αυτά. 44. Τι καλείται αντίδραση επαγωγικού τυμπάνου σε γεννήτριες συνεχούς ρεύματος και με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται; 45. Γνωρίζουμε ότι η δημιουργία του μαγνητικού πεδίου στις μηχανές συνεχούς ρεύματος (DC), που διαρρέει τα τυλίγματα των μαγνητικών πόλων, λέγεται διέγερση της μηχανής. Υπό ποιες συνθήκες ορισμένες μηχανές είναι αυτοδιεγειρόμενες; Σελίδα 19 από 55

20 46. Όταν δύο ή περισσότερες γεννήτριες τροφοδοτούν τους ίδιους ζυγούς, στους οποίους συνδέονται τα διάφορα φορτία, τότε λέμε ότι οι γεννήτριες λειτουργούν παράλληλα. Να γράψετε πώς πραγματοποιείται η παράλληλη αυτή ζεύξη γεννητριών σύνθετης διέγερσης. 47. Για να δώσει ηλεκτρική ενέργεια μια γεννήτρια, πρέπει να πάρει μηχανική ενέργεια από την κινητήρια μηχανή. Η μετατροπή αυτή της ενέργειας από μηχανική σε ηλεκτρική δεν γίνεται χωρίς απώλειες. Τι γνωρίζετε για αυτές τις απώλειες των ηλεκτρικών μηχανών; Να γίνει ανάλυση αυτών των απωλειών. 48. Γνωρίζουμε ότι εκτός από τις γεννήτριες με ξένη διέγερση, όλες οι άλλες ονομάζονται και αυτοδιεγειρόμενες γεννήτριες, για το λόγο ότι αυτές δίνουν το ρεύμα που χρειάζεται η διέγερσή τους. Γράψετε πώς προκαλείται η αυτοδιέγερση σε μια γεννήτρια και ποιας γεννήτριας είναι χαρακτηριστικό της η αυτοδιέγερση. 49. Τον ολικό αριθμό των μαγνητικών γραμμών, που διαπερνά μια επιφάνεια, ονομάζουμε μαγνητική ροή της μαγνητικής επαγωγής Β (Φ=Β * S). Να αναφέρετε τι μέγεθος είναι η μαγνητική επαγωγή και τι εκφράζει. 50. Στο εναλλασσόμενο ρεύμα υπάρχουν στιγμές, περιοδικά, που η μαγνητική επαγωγή στο διάκενο (Β δ ) γίνεται μηδέν και επομένως η ασκούμενη F του ηλεκτρομαγνήτη μηδενίζεται, με αποτέλεσμα την αποκόλληση του υλικού ανυψώσεως από τον ηλεκτρομαγνήτη. Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο αυτό, ποιο τέχνασμα δημιουργούμε στο πέρασμα της μαγνητικής ροής από το μαγνήτη προς τον οπλισμό του, μέσω του διακένου; 51. Τα μαγνητικά κυκλώματα αποτελούνται συνήθως από σιδηρομαγνητικά υλικά, αγώγιμα στη μεταφορά της μαγνητικής ενέργειας, η οποία συντελείται μέσω αυτών με τη μεταφορά της μαγνητικής ροής (Φ). Αποτέλεσμα αυτού είναι η παραγωγή επαγωγικών τάσεων και η κυκλοφορία επαγωγικών ρευμάτων, με αποτέλεσμα στον πυρήνα να έχουμε απώλειες ισχύος με μορφή θερμότητας. Πώς ονομάζονται τα εν λόγω ρεύματα, που προκαλούν αυτές τις ανεπιθύμητες θερμοκρασίες και ποια κατασκευαστικά τεχνάσματα χρησιμοποιούμε για την αποφυγή τους; 52. Το ηλεκτρικό ρεύμα που διαρρέει έναν αγωγό δημιουργεί θερμότητα σ αυτόν, η οποία είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα του ρεύματος. Να διατυπώσετε τι ονομάζεται πυκνότητα ρεύματος και γιατί επιβάλ λεται να την λάβουμε υπ όψη μας στους υπολογισμούς των τυλιγμάτων εναλλασσόμενου ρεύματος. 53. Το TRIAC είναι συνδυασμός SCR και DIAC. Η λειτουργία του TRIAC ελέγχεται από την πύλη, τόσο με θετικούς, όσο και με αρνητικούς παλμούς. Σύμφωνα με τη χαρακτηριστική του καμπύλη, δεν μπορεί να εργαστεί ως κλασσικός ανορθωτής. Να δώσετε σχεδιαστικά το συμβολισμό του TRIAC και να κατονομάσετε τους τρεις ακροδέκτες του. 54. Στο εργαστήριό μας έχουμε ένα ρότορα από μηχανή συνεχούς ρεύματος, τάσεως 500V και εντάσεως 400Α, δηλαδή ισχύος, ο οποίος πρέπει να αναπεριελιχθεί. Οι σπείρες του είναι από χαλκό ορθογωνικής διατομής, κατάλληλα διαμορφωμένες για βροχοτύλιγμα και φέρουν τέσσερεις παράλληλους αγωγούς κάθε μία. Προκειμένου να κατασκευάσουμε σπείρες με γεωμετρικά στοιχεία ίδια με τις παλαιές, να μας περιγράψετε τον τρόπο και τη σειρά εργασίας. Σελίδα 20 από 55

21 55. Στο παρακάτω ανάπτυγμα του τυλίγματος: 1. να βρεθεί το βήμα του τυλίγματος. 2. να χαρακτηρίσετε τους πόλους στο τύλιγμα. 3. να βρείτε των αριθμό των πόλων του τυλίγματος. 56. Τα επαγώγιμα των ηλεκτρικών μηχανών συνεχούς ρεύματος φέρουν συλλέκτη, στον οποίο καταλήγουν και συνδέονται τα άκρα του τυλίγματος. Να αναφέρετε τις λειτουργίες που εκτελεί ένας συλλέκτης σ αυτές τις μηχανές., 57. Τα θερμίστορς είναι αντιστάσεις, που η τιμή τους μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία και ανήκουν στην κατηγορία των μη γραμμικών αντιστάσεων. α. ποιες κατηγορίες θερμίστορς έχουμε, σύμφωνα με το θερμικό τους συντε λεστή; β. βρίσκουν εφαρμογή στα τυλίγματα των ηλεκτρικών μηχανών; 58. Πολλές φορές, για τεχνικούς λόγους, είναι απαραίτητο μια μηχανή να λειτουργεί και με συνεχές και με εναλλασσόμενο ρεύμα, δηλαδή το επαγώγιμο θα φέρει δακτυλίους και συλλέκτη. Πώς ονομάζεται μια τέτοια μηχανή, περιγράψτε την όλη δομή της και εξηγήστε τον τρόπο λειτουργίας της. 59. Για λόγους τεχνικής αναγκαιότητας, έχουν κατασκευαστεί ηλεκτρικές μηχανές για πολλαπλές χρήσεις, οι οποίες στο επαγώγιμό τους έχουν τριφασικό τύλιγμα τάσεως 380V Υ (αστέρα) και τύλιγμα συνεχούς ρεύματος, σε ξεχωριστή θέση το καθένα. Σε τι μπορεί να εξυπηρετεί λειτουργικά μια τέτοια κατασκευή και ποιος ο τρόπος λειτουργίας της; 60. Οι κινητήρες universal είναι κινητήρες σειράς με συλλέκτη και λειτουργούν στο εναλλασσόμενο ρεύμα. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο, κατά την αρνητική περίοδο του ρεύματος, δεν αλλάζει η ροπή στρέψης τους. 61. Ποια είναι η διαφορά της φοράς του ηλεκτρικού ρεύματος ανάμεσα στα συγκροτήματα των τυλιγμάτων με πόλους ομώνυμους και πόλους εναλλάξ; 62. Από τι εξαρτάται ο τρόπος σύνδεσης των συγκροτημάτων των τυλιγμάτων; 63. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που παρέχει ο πυκνωτής λειτουργίας (σταθερά τοποθετημένος); 64. Από πόσα τυλίγματα αποτελείται ένα διφασικό τύλιγμα; 65. Πώς ονομάζονται διαφορετικά τα ομόκεντρα τριφασικά τυλίγματα; 66. Πώς διατάσσονται οι κεφαλές των μάτσων των τριφασικών ομόκεντρων τυλιγμάτων; 67. Πώς συνδέονται τα άκρα των φάσεων των τριφασικών τυλιγμάτων; 68. Με ποια γράμματα δηλώνονται τα άκρα των τριών φάσεων; 69. Πώς συνδέονται τα μάτσα κάθε φάσης των ασύγχρονων κινητήρων; 70. Πόσους ακροδέκτες έχουν οι τριφασικοί κινητήρες και πότε χρησιμοποιείται η διάταξη των 3 ακροδεκτών; Σελίδα 21 από 55

22 71. Στις μηχανές Ε.Ρ. χρειάζεται η συνεργασία πολλών αγωγών συνδεδεμένων σε σειρά, για να πετύχουμε ΗΕΔ τέτοιου μεγέθους, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πράξη. Να δώσετε τη σχέση που δίνει την τιμή της ΗΕΔ που επάγεται σε κάθε φάση του στάτη. 72. Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στις γεωμετρικές και ηλεκτρικές μοίρες στις ηλεκτρικές μηχανές; 73. Το τύλιγμα του επαγωγικού τύμπανου αποτελεί κύκλωμα κλειστό ή ανοιχτό; D 74. Το πολικό βήμα ενός τυλίγματος Σ.Ρ. δίνεται από τη σχέση y όπου: y π = πολικό βήμα D ε = εξωτερική διάμετρος του επαγωγικού τύμπανου 2Ρ = αριθμός πόλων Να βρείτε το πολικό βήμα ενός βροχοτυλίγματος αναδρομικού με τα εξής στοιχεία: h a =16 αυλάκια και 2Ρ=2. 2P Σελίδα 22 από 55

23 75. Σε ένα τύλιγμα συνεχούς ρεύματος διακρίνουμε πέντε βήματα, ήτοι: βήμα οπίσθιο, βήμα εμπρόσθιο, βήμα συνιστάμενο, βήμα αυλακιών και βήμα τομέων συλλέκτη. Στα παρακάτω σχήματα να βρείτε τα βήματα. Σελίδα 23 από 55

24 76. Σε ένα τύλιγμα συνεχούς ρεύματος ζητείται να υπολογιστούν: 1 ο : το πολικό βήμα y π 2 ο : τα βήματα y 1, y 2, y, y 6 Το τύλιγμα είναι βροχοτύλιγμα απλό, προοδευτικό, διπολικό και έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: αριθμός αυλακιών h a = 12 αριθμός στοιχείων Σ = 5 αριθμός τομέων συλλέκτη h τ = 6 στοιχεία ανά αυλάκι m = 1 αριθμός παράλληλων κλάδων 2α = Το παρακάτω σχήμα δείχνει ένα τύλιγμα. Να βρεθούν τα εξής: 1 ο : το τύλιγμα είναι βροχοτύλιγμα ή κυματοτύλιγμα; 2 ο : ο αριθμός τομέων συλλέκτη. 3 ο : ο αριθμός αυλακιών. 4 ο : τα βήματα y 1, y 2, y, y r. 5 ο : ο αριθμός των παράλληλων κλάδων. Σελίδα 24 από 55

25 78. Στο παρακάτω σχήμα, φαίνεται το ανάπτυγμα ενός τυλίγματος. Να βρεθούν: 1 ο : ο αριθμός των αυλακιών. 2 ο : ο αριθμός των τομέων συλλέκτη. 3 ο : το βήμα αυλακιών. 4 ο : τα βήματα y1, y6, y2. 5 ο : το τύλιγμα είναι διπολικό ή τετραπολικό; 79. Το παρακάτω σχήμα δείχνει την κυκλική μορφή ενός τυλίγματος. Να βρείτε τα απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να το ανάπτυγμα του ίδιου τυλίγματος. Σελίδα 25 από 55

26 80. Η ΗΕΔ σε ένα αναδρομικό και σε ένα προοδευτικό βροχοτύλιγμα έχει την ίδια διεύθυνση; 81. Οι παρακάτω σπείρες ανήκουν σε προοδευτικά και αναδρομικά βροχοτυλίγματα. Να αναγνωρίσετε και κατονομάσετε τις σπείρες. 82. Στην πράξη, οι ΗΕΔ των παράλληλων κλάδων των τυλιγμάτων σπάνια προκύπτουν ίσες. Να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες οι ΗΕΔ των παράλληλων κλάδων δεν προκύπτουν ίσες. 83. Τι αποτελέσματα δημιουργεί η ανισότητα της ΗΕΔ στους παράλληλους κλάδους των τυλιγμάτων; 84. Τα βροχοτυλίγματα ή τα κυματοτυλίγματα είναι λιγότερο ευαίσθητα στη μαγνητική ασυμμετρία; 85. Πώς αποφεύγουμε τα δυσάρεστα και ασύμφορα αποτελέσματα που δημιουργεί η μαγνητική και η ηλεκτρική ασυμμετρία στα τυλίγματα των ηλ. μηχανών; 86. Τι ονομάζεται βήμα ισοδυναμικής σύνδεσης, από ποια σχέση δίνεται και πώς μετριέται; 87. Σε ένα τύλιγμα, ποια προϋπόθεση πρέπει να υπάρχει, ώστε να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ισοδυναμικές συνδέσεις; 88. Η δημιουργία του μαγνητικού πεδίου από το ηλεκτρικό ρεύμα λέγεται διέγερση μιας μηχανής. Πότε μια γεννήτρια δεν αυτοδιεγείρεται; 89. Τι γνωρίζετε για τη γεννήτρια σύνθετης διέγερσης, ως προς τον συνδυασμό των δύο τυλιγμάτων, σε ποσοστό συμμετοχής στη διέγερση της γεννήτριας ή σε πολικότητα των μαγνητικών πεδίων που δημιουργούν αυτά, καθορίζοντας και τη συμπεριφορά της; 90. Τι γνωρίζετε για τον ροοστάτη εκκίνησης κινητήρα παράλληλης διέγερσης; Γιατί τον χρησιμοποιούμε; Τι μας επιτρέπει ο ροοστάτης εκκίνησης; 91. Κινητήρας παράλληλης διέγερσης λειτουργεί με τάση 1000Volt και έχει ταχύτητα περιστροφής 3600 στρ./min, όταν το τύλιγμα του τυμπάνου του έχει αντίσταση 2Ω, απορροφά ένταση 100Α. α. ποια είναι η αντιηλεκτρεγερτική δύναμη του κινητήρα; β. ποια θα είναι η νέα αντιηλεκτρεγερτική δύναμη του κινητήρα και η ταχύτητα περιστροφής του, αν ελαττωθεί η απαιτούμενη από το κινούμενο μηχάνημα ροπή στο ½.; 92. Η ρύθμιση της ταχύτητας περιστροφής των κινητήρων συνεχούς ρεύματος γίνεται σχετικά εύκολα και με μεγάλη ακρίβεια. Πώς ενεργούμε για να ρυθμίσουμε την ταχύτητα αυτή; 93. Να υπολογιστεί η πολική ηλεκτρεγερτική δύναμη (ΗΕΔ) εξαπολικού τριφασικού κινητήρα, που περιστρέφεται με ταχύτητα 1000 στρ./min και του οποίου το επαγωγικό τύμπανο έχει 36 αυλάκια με 5 αγωγούς σε κάθε αυλάκι. Τα τυλίγματα του εναλλακτήρα είναι συνδεδεμένα σε αστέρα, η δε χρήσιμη μαγνητική ροή κάθε πόλου είναι 0,019 Vs (να ληφθεί k = 2,23). 94. Ποιοι είναι οι λόγοι που επιβάλλουν την παράλληλη λειτουργία εναλλακτήρων; Ποιες είναι οι συνθήκες παραλληλισμού; Σελίδα 26 από 55

27 95. Να υπολογιστεί ο βαθμός απόδοσης στο ονομαστικό φορτίο εναλλακτήρα με χαρακτηριστικά: συχνότητα 50Hz, τάση 380V, συνφ 0,9, φάσεις 3, στρ./min 1500, ένταση 12Α, kva 6,6, μέγιστη διέγερση 110V 3,5Α και του οποίου δίνεται το άθροισμα των μηχανικών και μαγνητικών απωλειών του ίσο με 320 Watt. Ο εναλλακτήρας έχει σύνδεση τυλιγμάτων σε αστέρα, με ωμική αντίσταση κάθε φάσης ίση με 2Ω. 96. Οι συνηθέστερες βλάβες, που παρουσιάζονται στις μικρές σύγχρονες γεννήτριες εναλλασσόμενου ρεύματος, έχουν σαν αποτέλεσμα να δημιουργείται ανωμαλία στην τάση της μηχανής. Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες; Πώς γίνεται η επισκευή; 97. Ασύγχρονος τριφασικός κινητήρας με τετραπολικό τύλιγμα (Ρ=2), που τροφοδοτείται από δίκτυο συχνότητας 50Hz, περιστρέφεται στο κανονικό του φορτίο με ταχύτητα 1440 στρ./min. Πόση είναι η διολίσθησή του; 98. Η ονομαστική ισχύς ενός διπολικού τριφασικού κινητήρα είναι 18kW και η ταχύτητα περιστροφής του 3000 στρ./min. Να υπολογιστεί ο βαθμός απόδοσής του. Πόσος γίνεται ο βαθμός απόδοσης, αν ο κανονικός αριθμός στροφών του κινητήρα γίνει 2700 στρ./min; (f=50hz). 99. Όταν ο σύγχρονος κινητήρας λειτουργεί χωρίς φορτίο στον άξονά του, η ένταση (ένταση φόρτισης) που απορροφά από το δίκτυο εναλλασσόμενου ρεύματος εξαρτάται από την ένταση διεγέρσεως δ, με την οποία τροφοδοτείται το τύλιγμα των πόλων του δρομέα. Σχεδιάστε τις καμπύλες V ενός σύγχρονου κινητήρα και εξηγήστε τις. Πού χρησιμοποιούνται οι σύγχρονοι κινητήρες; 100. Αν ένας καταναλωτής έχει ανάγκη ηλεκτρικής ενέργειας με διαφορετική τάση από την τάση του δικτύου διανομής, η χρησιμοποίηση ενός μετασχηματιστή του δίνει μια απλή και οικονομική λύση. Γράψτε πώς κατασκευάζονται οι μονοφασικοί Μ/Σ (κύριο μέρος Μ/Σ, τυλίγματα, κορμοί, τάσεις) Μετασχηματιστής έχει διατομή κορμού 10cm x 10cm. Αν η μέγιστη τιμή της μαγνητικής επαγωγής είναι Β μ = 2Vs/m 2 και η συχνότητα του εναλλασσόμενου ρεύματος που τροφοδοτεί το πρωτεύον είναι 50Hz, ποια είναι η ΗΕΔ που δημιουργείται στο δευτερεύον, όταν αυτό έχει W 2 = 200 σπείρες; Ποιος πρέπει να είναι ο αριθμός των σπειρών W 2 δευτερεύοντος, για να δίνει την ίδια ΗΕΔ όταν η διατομή του κορμού έχει διαστάσεις 20cm x 20cm; 102. Ποιος είναι ο αριθμός σπειρών W 1 ενός μετασχηματιστή, ο οποίος έχει αριθμό σπειρών W 2 =4000 και ο οποίος στη λειτουργία του χωρίς φορτίο, όταν τροφοδοτήθηκε με τάση U 1 = 24V, έδωσε U 2 = 240V; Ποια η σχέση μεταφοράς του μετασχηματιστή; 103. Η τάση, η οποία ξοδεύεται ολόκληρη για εσωτερική πτώση τάσης μέσα στο μετασχηματιστή, ονομάζεται τάση βραχυκύκλωσης. Ποια είναι η τάση βραχυκύκλωσης ενός μετασχηματιστή / 800V, στον οποίο κατά το πείραμα βραχυκύκλωσης, για να έχουμε ονομαστική ένταση στο δευτερεύον, χρειάστηκε να τροφοδοτήσουμε το πρωτεύον με τάση 480V; Να υπολογιστεί επί πλέον σε ποια τιμή μπορεί να φτάσει η ένταση βραχυκύκλωσης στο δευτερεύον με την ονομαστική τάση τροφοδότησης στο πρωτεύον, όταν η ονομαστική ένταση του δευτερεύοντος είναι 2Ν =400Α Ένας τριφασικός μετασχηματιστής κατασκευάστηκε για να τροφοδοτείται από δίκτυο τάσης 400V. Στο πλήρες φορτίο του το πρωτεύον τύλιγμα, που είναι συνδεσμολογημένο σε αστέρα, απορροφά από το δίκτυο ένταση 12Α. Για ποια τάση και ποια ένταση κατασκευάστηκε κάθε φάση του πρωτεύοντος τυλίγματος; 105. Ένας εξαπολικός τριφασικός κινητήρας, με δακτυλίδια, ισχύος 10kW, έχει τάση του δρομέα 240V και τροφοδοτείται από δίκτυο με συχνότητα 50Hz. Αν το τύλιγμα του δρομέα είναι συνδεσμολογημένο σε αστέρα, ποια είναι η τάση που αναπτύσσεται σε κάθε φάση του, όταν ο Σελίδα 27 από 55

28 κινητήρας λειτουργεί στο ονομαστικό του φορτίο με ταχύτητα 950 στρ./min; Ποια είναι τότε η ένταση και η συχνότητα του ρεύματος του δρομέα; 106. Ένα απλό 4πολικό βροχοτύλιγμα έχει 23 οδοντώσεις και τις ομάδες του σε 2 στρώσεις. Να βρεθούν το πολικό βήμα, το οπίσθιο βήμα, το πρόσθιο βήμα και το βήμα συλλέκτη Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κατασκευάσουμε ένα τύλιγμα στις μηχανές συνεχούς ρεύματος; 108. Το επαγώγιμο εξαπολικής μηχανής (Ρ=3) διαθέτει 56 στοιχεία και 28 τομείς συλλέκτη. Ο αριθμός των ζευγών των παράλληλων κλάδων είναι α = 2. Να γίνει υπολογισμός των στοιχείων του τυλίγματος (βήματα, βαθμός πολλαπλότητας) και να διερευνηθεί αν το τύλιγμα είναι κατασκευάσιμο σαν βροχοειδές και σαν κυματοειδές Να αναφέρετε ονομαστικά υλικά και εξαρτήματα που συνθέτουν ένα συλλέκτη, ο οποίος εργάζεται σε μηχανή μέσης ισχύος Κατά την συντήρηση μιας μηχανής συνεχούς ρεύματος, παρατηρούμε έντονο αποχρωματισμό και χαράξεις στην επιφάνεια του συλλέκτη. Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες που τα δημιούργησαν; 111. Οι μηχανές συνεχούς ρεύματος, κατά τη λειτουργία τους, τόσο εν κενώ, όσο και υπό φορτίο, παρουσιάζουν σπινθηρισμούς στο συλλέκτη τους, από εσωτερικές και εξωτερικές επιδράσεις. Να αναφέρετε κάποιες από αυτές Για τον σωστό τρόπο αποσυναρμολόγησης και συναρμολόγησης μιας μηχανής, είναι απαραίτητο να ακολουθούμε μια σειρά εργασίας, προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητες καταστάσεις (βλάβες) καθώς τα κατάλληλα εργαλεία. Να αναφέρετε, ονομαστικά, εργαλεία, όργανα που απαιτούνται καθώς και τη σειρά εργασίας για την αποσυναρμολόγηση ενός κινητήρα συνεχούς ρεύματος Κατά τη συντήρηση μιας μηχανής, παρατηρούμε ότι κάποια άκρα έχουν αποκολληθεί από το συλλέκτη. Ποια αίτια θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυτό το αποτέλεσμα; 114. Έχουμε αποσυναρμολογήσει ένα κινητήρα συνεχούς ρεύματος για συντήρηση. Πριν χρησιμοποιήσουμε κάποια όργανα για μετρήσεις, οπτικά μπορούμε να διακρίνουμε κάποια ελαττώματα; Να αναφέρετε κάποια από αυτά Μια ηλεκτρική μηχανή, κατά τη λειτουργία της, παρουσιάζει αυξημένη θερμοκρασία στον κορμό της, η οποία προέρχεται από τα τυλίγματά της. Σε ποιους ελέγχους πρέπει να προβούμε, ώστε να εξακριβώσουμε την ακριβή αιτία; 116. Ασύγχρονος κινητήρας τάσεως 380V, τον οποίο αναπεριελίξαμε, κατά τη δοκιμή του εν κενώ, δεν εκκινεί και παράγει βόμβο, ουσιαστικά δεν λειτουργεί κανονικά το μαγνητικό του κύκλωμα. Τι θα πρέπει να εξετάσουμε και πώς; 117. Οι ασύγχρονοι κινητήρες σε ζεύγος με πτερυγιοφόρες αντλίες μπορούν να εργαστούν μέσα και έξω από το νερό, καλούμενες αντλίες υποβρύχιες και επιφανείας αντίστοιχα. Περιγράψτε τις κατασκευαστικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσά τους και αναφέρετε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτών Μια μηχανή συνεχούς ρεύματος, κατά τη λειτουργία της, παρουσιάζει μεγάλους σπινθηρισμούς, για το λόγο ότι έχει μετακινηθεί ο ψηκτροφορέας. Εξηγήστε τον τρόπο με τον οποίο βρίσκουμε τη σωστή του θέση Αποξηλώνοντας επαγώγιμο με περιέλιξη κυματοτυλίγματος, διαπιστώνουμε ότι τα άκρα κάποιας σπείρας είναι μονωμένα και δεν καταλήγουν στο συλλέκτη. Εξηγήστε το λόγο για τον οποίο μπορεί να συμβαίνει αυτό. Σελίδα 28 από 55

29 120. Είναι δυνατόν ασύγχρονος κινητήρας να εργαστεί με συνημίτονο 0,95 έως 0,99; Και πώς επιτυγχάνεται; 121. Στα πολυπολικά τυλίγματα σειράς δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε ισοδυναμικές συνδέσεις. Γιατί; 122. Στην πράξη χρησιμοποιείται το ακέραιο ή το σμικρυμένο βήμα στα τριφασικά τυλίγματα; 123. Σε ποια τυλίγματα το βήμα αυλακιών y α είναι ίσο με το πολικό βήμα y π ; 124. Σε ποια τυλίγματα το βήμα αυλακιών y α είναι μικρότερο του πολικού βήματος y π ; 125. Τα πλέον διαδεδομένα τυλίγματα είναι τα τριφασικά, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ότι προκύπτουν από τρία κυκλώματα μονοφασικά, μετατοπισμένα μεταξύ τους. Πόσες ηλεκτρικές μοίρες είναι μετατοπισμένα; 126. Στην πράξη, πολλές φορές οι τυλιχτές αντικαθιστούν τα ομόκεντρα τυλίγματα με μια στρώση με άλλο τύπο τυλίγματος. Ποιος είναι αυτός ο τύπος; 127. Το κύριο τύλιγμα των μονοφασικών κινητήρων μικρής ισχύος πόσα αυλάκια καταλαμβάνει; 128. Πώς συνδέονται τα συγκροτήματα από μάτσα στα μονοφασικά τυλίγματα; 129. Από τι εξαρτάται ο τύπος σύνδεσης των συγκροτημάτων από μάτσα στους μονοφασικούς κινητήρες και γεννήτριες; 130. Πώς συνδέονται τα μάτσα του ίδιου συγκροτήματος ενός μονοφασικού τυλίγματος; 131. Πόσες μοίρες (ηλεκτρικές) είναι μετατοπισμένο το βοηθητικό τύλιγμα ή τύλιγμα εκκίνησης από το κύριο τύλιγμα ή τύλιγμα εργασίας; 132. Πώς επιτυγχάνεται το στρεφόμενο μαγνητικό πεδίο στους μονοφασικούς κινητήρες; 133. Κατά την εκκίνηση των μονοφασικών κινητήρων, πώς λειτουργούν τα τυλίγματα, βοηθητικό και κύριο; 134. Με ποιους τρόπους γίνεται η μετατόπιση του ρεύματος στο βοηθητικό τύλιγμα; 135. Στα συστήματα μετατόπισης του ρεύματος, στα βοηθητικά τυλίγματα, χρησιμοποιείται μια ωμική αντίσταση και δημιουργεί διαφορά φάσης, που δεν υπερβαίνει τις 40 0, ενώ με πυκνωτή επιτυγχάνεται διαφορά φάσης 90 0 περίπου. Σε ποια περίπτωση έχουμε μεγαλύτερο ζεύγος εκκίνησης; 136. Σε ποια περίπτωση μπορούν να λείπουν από τα βοηθητικά τυλίγματα των μικρών μονοφασικών κινητήρων η αντίσταση και ο πυκνωτής; 137. Πόσα αυλάκια καταλαμβάνει το βοηθητικό τύλιγμα στα μονοφασικά τυλίγματα; 138. Σήμερα χρησιμοποιούνται και οι κινητήρες με διπλό πυκνωτή. Πώς είναι συνδεδεμένοι οι δύο πυκνωτές και ποιο σκοπό εξυπηρετεί κάθε πυκνωτής; 139. Πώς συνδέονται τα άκρα των φάσεων των τριφασικών τυλιγμάτων; 140. Η σύνδεση των άκρων των φάσεων των τριφασικών τυλιγμάτων πραγματοποιείται εσωτερικά ή εξωτερικά; 141. Με ποια γράμματα δηλώνονται οι αρχές και τα πέρατα των τριφασικών τυλιγμάτων; 142. Οι τριφασικοί κινητήρες μπορεί να έχουν 3, 6 ή 12 ακροδέκτες. Πότε χρησιμοποιείται η διάταξη των τριών ακροδεκτών; Σελίδα 29 από 55

30 143. Να συνδέσετε τους παρακάτω κύριους και βοηθητικούς πόλους: 144. Γιατί ο πυρήνας των μετασχηματιστών συγκροτείται από ελάσματα σιδήρου και όχι από συμπαγή σίδηρο; 145. Πώς κατηγοριοποιούνται οι μετασχηματιστές; 146. Τι ονομάζεται τάση βραχυκύκλωσης στην τεχνική ορολογία; 147. Με ποιους τρόπους τυλίγονται τα τυλίγματα των μονοφασικών μετασχηματιστών υψηλής και χαμηλής τάσης; 148. Ένα απλό 4πολικό βροχοτύλιγμα έχει 34 οδοντώσεις και 68 τομείς συλλέκτη. Να βρεθούν το οπίσθιο βήμα, το βήμα συλλέκτη και το πρόσθιο βήμα Τριπλό τετραπολικό βροχοτύλιγμα έχει 48 οδοντώσεις και 48 λαμάκια συλλέκτη. Να βρεθούν το οπίσθιο, το πρόσθιο και το βήμα συλλέκτη Οι μηχανές με τύλιγμα αντιστάθμισης είναι πολύ πιο δαπανηρές από αυτές που δεν διαθέτουν. Γιατί όμως χρησιμοποιείται; Τι γνωρίζετε γι αυτό; Δώστε σχηματική παράσταση Προκειμένου μια περιέλιξη να είναι συμμετρική ως προς τον άξονα περιστροφής του επαγώγιμου και ισοκατανεμημένη στα αυλάκια της περιφέρειας του επαγωγικού τυμπάνου, επιβάλλεται η πραγματοποίηση μιας υπολογιστικής μελέτης. Σύμφωνα με αυτά, πώς γίνεται ο προσδιορισμός του βήματος Ψ στις μηχανές συνεχούς ρεύματος (DC), γράψτε τη βασική σχέση υπολογισμού, εξηγήστε την και σχεδιάστε ένα προοδευτικό και ένα αναδρομικό τύλιγμα Βροχοτύλιγμα απλό προοδευτικό διπολικό έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: αριθμό αυλακιών = 12, αριθμό στοιχείων = 12, αριθμό τομέων = 6, στοιχεία ανά αυλάκι = 1, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α = 2, αριθμό πόλων 2Ρ = 2. Ζητείται να υπολογιστούν: το πολικό βήμα, τα βήματα ψ 1, ψ 2, ψ και τα ψ σ (ψ σ = βήμα συλλέκτη) Βροχοτύλιγμα προοδευτικό δίνεται με τα παρακάτω στοιχεία: αριθμός αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου = 16, αριθμός τομέων συλλέκτη = 8, αριθμός παράλληλων κλάδων = 2, αριθμό πόλων = 2. Να υπολογιστούν: το πολικό βήμα, τα βήματα ψ 1, ψ 2, ψ, ψ συλλέκτη Βροχοειδές τύλιγμα (προοδευτικό) έχει τα παρακάτω στοιχεία: αριθμό αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α = 24, αριθμό τομέων συλλέκτη n τ = 12, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α = 4, αριθμό πόλων 2Ρ = 4. Ζητείται να υπολογιστούν το πολικό βήμα, το ψ 1, ψ 2, ψ συλλέκτη, ψ και να δειχτεί η σειρά περιέλιξης. Σελίδα 30 από 55

31 155. Τύμπανο έχει 39 οδοντώσεις και 39 τομείς συλλέκτη. Αν πρόκειται να τυλιχτεί με απλό 4πολικό κυματοτύλιγμα, να υπολογιστούν: α) το οπίσθιο βήμα, β) το βήμα συλλέκτη και γ) το πρόσθιο βήμα Γνωρίζουμε ότι οι ψήκτρες χρησιμεύουν για να παίρνουν το ηλεκτρικό ρεύμα από το συλλέκτη και να το διοχετεύουν, μέσω αγωγών, στους ακροδέκτες της μηχανής ή και αντίστροφα. Ποια είναι όμως η θέση των ψηκτρών στα κυματοτυλίγματα και ποια είναι η προϋπόθεση συμμετρίας σ αυτά; 157. Κυματοτύλιγμα προοδευτικό έχει τα παρακάτω στοιχεία: Αριθμός αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α =30, αριθμός τομέων συλλέκτη n τ =15, αριθμός παράλληλων κλάδων 2α=2 και αριθμός πόλων 2Ρ=4. Να υπολογιστούν τα βήματα ψ, ψ 1, ψ 2, ψ συλλέκτη. Το τύλιγμα τι είναι; 158. Απλό τετραπολικό κυματοτύλιγμα έχει τύμπανο με 27 οδοντώσεις και 44 λαμάκια συλλέκτη. Να βρεθούν: α) το οπίσθιο βήμα, β) το βήμα συλλέκτη και γ) το πρόσθιο βήμα Προοδευτικό κυματοτύλιγμα έχει χαρακτηριστικά: Αριθμός αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α =46, αριθμός τομέων συλλέκτη n τ =23, αριθμός παράλληλων κλάδων 2α=2 και αριθμός πόλων 2Ρ=4. Να βρεθούν: το συνιστάμενο βήμα ψ, τα βήματα ψ 1, ψ 2, το βήμα συλλέκτη ψ σ. Τι παρατηρείτε για το τύλιγμα; 160. Κυματοτύλιγμα σειράς παράλληλο έχει στοιχεία: Αριθμό αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α =38, αριθμό στοιχείων Σ=76, αριθμό τομέων συλλέκτη n τ =38, στοιχεία ανά αυλάκι m=2, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α=4 και αριθμό πόλων 2Ρ=4. Να υπολογιστούν τα βήματα: συνιστάμενο βήμα ψ, το ψ α (βήμα αυλακιών) και το βήμα συλλέκτη ψ σ Κυματοτύλιγμα σειράς παράλληλο αναδρομικό έχει τα παρακάτω στοιχεία: Αριθμό αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α =30, αριθμό τομέων συλλέκτη n τ =60, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α=2Ρ=6. Να βρεθούν τα βήματα ψ, ψ 1, ψ 2, ψ σ, ψ α και να γραφούν οι παρατηρήσεις που προκύπτουν Μερικές φορές υπάρχει η δυνατότητα να μπορούμε να πάρουμε από γεννήτρια δύο διαφορετικές τάσεις. Τότε λέμε ότι πρόκειται για μηχανές με δύο συλλέκτες. Τι γνωρίζετε γι αυτές και ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται για να τοποθετηθεί ένα βροχοτύλιγμα σ ένα τύμπανο; 163. Για να αποφύγουμε διάφορα τεχνικής φύσεως προβλήματα, που δημιουργούνται από την ηλεκτρική ή μαγνητική ασυμμετρία, χρησιμοποιούμε ισοδυναμικές συνδέσεις. Τι γνωρίζετε γι αυτές, γιατί επιβάλλονται και πώς τοποθετούνται; 164. Σε μερικά τύμπανα δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε κυματοτύλιγμα, αν δεν χρησιμοποιήσουμε νεκρές ή άεργες ομάδες. Τι γνωρίζετε για τα τυλίγματα με νεκρές και άεργες ομάδες και πού χρησιμοποιούνται; 165. Κυματοτύλιγμα απλό ή πολυπολικό σειράς, αναδρομικό, με ομάδα άεργη έχει τα στοιχεία: αριθμό αυλακιών επαγωγικού τυμπάνου n α =20, αριθμό τομέων συλλέκτη n τ =4, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α=2 και αριθμό πόλων 2Ρ=4. Να υπολογιστούν τα βήματα ψ, ψ 1, ψ 2, ψ σ, ψ α (ψ=συνιστάμενο βήμα). Σελίδα 31 από 55

32 166. Γνωρίζουμε ότι το απλό κυματοτύλιγμα έχει πάντοτε 2 παράλληλους κλάδους. Τι γνωρίζετε όμως για τους παράλληλους κλάδους πολλαπλού κυματοτυλίγματος και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνει ένα κυματοτύλιγμα; 167. Κυματοτύλιγμα απλό ή πολυπολικό σειράς, προοδευτικό με ζώνη νεκρή, έχει στοιχεία: αριθμό αυλακιών τυμπάνου n α =20, αριθμό τομέων συλλέκτη n τ =39, αριθμό παράλληλων κλάδων 2α=2 και αριθμός πόλων 2Ρ=4. Να βρεθούν τα βήματα ψ, ψ 1, ψ 2, ψ σ, ψ α Κάθε παράλληλος κλάδος κάθε τυλίγματος έχει συμπεριφορά πηγής και το όλο τύλιγμα μπορεί να παρομοιαστεί με μια παράλληλη συνδεσμολογία πηγών. Ποιες είναι οι αιτίες για τις οποίες οι ΗΕΔ των παράλληλων κλάδων δεν προκύπτουν ίσες; 169. Δώστε τον τρόπο υπολογισμού αντικατάστασης αγωγού διαμέτρου 0,80 mm ενός τυλίγματος με δύο παράλληλους αγωγούς καθώς και τη διάμετρο των παράλληλων αγωγών Έχουμε πηνίο με 360 σπείρες από σύρμα αλουμινίου, διαμέτρου 0,70 mm και απαιτείται να το περιελίξουμε με σύρμα κυκλικής διατομής από χαλκό. Ποια θα είναι η νέα διατομή και ποιος ο νέος αριθμός σπειρών; 171. Αναφέρετε, ονομαστικά, πέντε μονωτικά υλικά που χρησιμοποιούμε κατά την περιέλιξη Στο παρακάτω σχήμα να δείξετε και να αναφέρετε ποια στοιχεία του πυρήνα μας είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό περιέλιξης Να σχεδιάσετε ανάπτυγμα τυλίγματος διπολικό, με κύριο και βοηθητικό τύλιγμα, τοποθετημένο σε πυρήνα με 24 αύλακες Ο παρακάτω τύπος μας δίνει τη μαγνητική ροή (Φ) ανά πόλο, σε Maxwell. Να εξηγήσετε τα D I B μεγέθη του (το καθένα ξεχωριστά). 2P 175. Να εξηγήσετε πώς συνδέονται οι φάσεις των τυλιγμάτων εσωτερικά σε κινητήρες σταθερής ισχύος. Σελίδα 32 από 55

33 176. Στις γεννήτριες συνεχούς ρεύματος, οι πόλοι που βρίσκονται στο στάτη φέρουν αυλακώσεις, ώστε να τοποθετηθεί σπείρα. Το τύλιγμα που τοποθετείται στις αυλακώσεις των πόλων καλείται τύλιγμα αντιστάθμισης. Να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιούμε τύλιγμα αντιστάθμισης στις μεγάλες μηχανές Για την επισκευή και συντήρηση του συλλέκτη ενός επαγώγιμου, απαιτείται η εξαγωγή του. Να περιγράψετε τη σειρά εργασίας εξαγωγής και επανατοποθέτησης του συλλέκτη καθώς και τον τρόπο συντήρησής του Να σχεδιάσετε ανάπτυγμα διπλού βροχοτυλίγματος καθώς και απλού κυματοτυλίγματος και να σχολιάσετε τη διαφορά τους Να δώσετε τον τύπο της πραγματικής ισχύος που παρέχει ένας Μ/Σ καθώς και τον τύπο πραγματικής ισχύος που απορροφά από το δίκτυο ένας Μ/Σ Να κατονομάσετε τα αναγραφόμενα μέρη του πυρήνα ενός μονοφασικού Μ/Σ και να δώσετε τον τύπο του πυρήνα του παρακάτω σχήματος Με ποιες μεθόδους μπορεί να αντιστραφεί η πολικότητα ενός μονοφασικού μετασχηματιστή; 182. Πότε η παράλληλη λειτουργία δύο ή περισσοτέρων μετασχηματιστών, που έχουν ίδια ή διαφορετική ισχύ, είναι τέλεια στο κενό και υπό φορτίο; 183. Να υποδειχτεί τρόπος πρακτικού προσδιορισμού της πολικότητας μονοφασικού μετασχηματιστή Να υποδειχτεί τρόπος πρακτικού καθορισμού των αντίστοιχων άκρων δύο μονοφασικών μετασχηματιστών, οι οποίοι πρόκειται να λειτουργήσουν παράλληλα. Σελίδα 33 από 55

34 185. Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν μια συγκεκριμένη εργασία πάνω στο συλλέκτη ενός ηλ. κινητήρα. Να δώσετε τίτλο και στα δύο σχήματα Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν μια εργασία ενός τυλιχτή. Ποια εργασία είναι αυτή; Σελίδα 34 από 55

35 187. Το παρακάτω σχήμα δείχνει ένα εργαλείο και μια εργασία ενός τυλιχτή. Ποιο είναι το εργαλείο και ποια εργασία πραγματοποιείται; 188. Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε το παρακάτω εξάρτημα καθώς επίσης να κατονομάσετε τα μέρη που δείχνουν τα τόξα. Σελίδα 35 από 55

36 189. Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε το παρακάτω εξάρτημα καθώς επίσης να κατονομάσετε τα μέρη που δείχνουν τα τόξα Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν συγκεκριμένες κατασκευές. Να τις αναγνωρίσετε και να τις σχολιάσετε Αν αντιστραφούν τα άκρα μαγνητικού πόλου διπολικού κινητήρα, τότε αυτός λειτουργεί; Αν όχι, να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Σελίδα 36 από 55

37 192. Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν τον έλεγχο της πολικότητας ενός τετραπολικού κινητήρα. Να σχολιάσετε τους τρόπους ελέγχου της πολικότητας. Σελίδα 37 από 55

38 193. Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε τις παρακάτω συνδεσμολογίες Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε τις παρακάτω συνδεσμολογίες Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε την παρακάτω συνδεσμολογία. Σελίδα 38 από 55

39 196. Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε την παρακάτω εργασία που πραγματοποιείται συχνά στους πόλους ενός κινητήρα Να αναγνωρίσετε και να κατονομάσετε την ηλεκτρολογική εργασία που δείχνει το παρακάτω σχήμα Να βρείτε τι δείχνουν τα παρακάτω σχήματα: Σελίδα 39 από 55

40 199. Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν δύο συγκεκριμένες ενέργειες. Να τις κατονομάσετε και να τις σχολιάσετε Πώς αλλάζει η φορά περιστροφής των μονοφασικών κινητήρων; 201. Πώς αλλάζει η φορά περιστροφής των τριφασικών κινητήρων; 202. Να κατονομάσετε την εργασία που δείχνει το παρακάτω σχήμα Γιατί τοποθετούνται ξύλινες σφήνες στα κενά αυλάκια του στάτη κατά τη διάρκεια κατασκευής του τυλίγματος; Σελίδα 40 από 55

41 204. Το παρακάτω σχήμα δείχνει μια προκαταρκτική εργασία πριν πραγματοποιηθεί ένα τύλιγμα. Να αναγνωρίσετε την εργασία αυτή Το παρακάτω σχήμα δείχνει μια διαδικασία. Ποια διαδικασία είναι αυτή; 206. Να κατονομάσετε στον πίνακα τα αριθμημένα μέρη ενός τριφασικού κινητήρα. Αριθ. Ονομασία Σελίδα 41 από 55

42 207. Το παρακάτω σχήμα δείχνει μια προκαταρκτική εργασία για την ανακατασκευή ενός τυλίγματος. Να την σχολιάσετε Να υπολογιστεί η τάση που αναπτύσσεται σε 6πολική μηχανή, που περιστρέφεται με 1000 στρ./min, αν το τύλιγμα του τυμπάνου της είναι απλό βροχοτύλιγμα και έχει 300 αγωγούς. Η ροή του κάθε πόλου είναι 5 x 10 6 μαγνητικές γραμμές Γεννήτρια 4πολική 24Volt περιστρέφεται με 1750 στρ./min. Η ροή κάθε πόλου είναι 4 x 10 5 μαγνητικές γραμμές. Αν το τύλιγμά της είναι διπλό βροχοτύλιγμα και έχει 24 οδοντώσεις και 48 λαμάκια συλλέκτη, να βρεθούν: ο αριθμός των στοιχείων σε κάθε οδόντωση και ο αριθμός σπειρών σε κάθε ομάδα Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε ένα απλό κυματοτύλιγμα με 2 στοιχεία ανά αυλάκι (1 ομάδα / μάτσο) σε απλό βροχοτύλιγμα; Εξηγήστε και δώστε το σχετικό σκαρίφημα Ποιες είναι οι γενικές μέθοδοι περιελίξεως των χειροποίητων τυλιγμάτων; 212. Η τοποθέτηση διαμορφωμένων ομάδων μέσα στις οδοντώσεις εξαρτάται από τον τύπο της οδόντωσης. Σαν τύπους οδοντώσεων διακρίνουμε τις ανοικτές και τις ημίκλειστες οδοντώσεις. Τι γνωρίζετε για τις τελευταίες; 213. Η αναζήτηση και καταγραφή των τεχνικών στοιχείων, κατά την αφαίρεση τυλίγματος, είναι πολύ σημαντική εργασία. Ποια είναι η σειρά εργασιών που ακολουθούμε, προκειμένου να αντικαταστήσουμε τύλιγμα σε στάτες κινητήρων βραχυκυκλωμένου δρομέα; 214. Γνωρίζουμε ότι οι μηχανές εναλλασσόμενου ρεύματος κατασκευάζονται με τρία είδη τυλιγμάτων. Ποια είναι τα είδη τους; Τι γνωρίζετε γι αυτά; 215. Η αξία της σμικρύνσεως του βήματος μας δίνει τη δυνατότητα να επιτύχουμε πεδία περισσότερο ομοιόμορφα, έχοντας τη δυνατότητα μηδενισμού και απομάκρυνσης των αρμονικών. Ποια είναι τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά των τυλιγμάτων με σμικρυμένο βήμα; 216. Πώς τυλίγονται οι ομάδες των στατών των μικρών μηχανών, των μηχανών μέσης ισχύος και των μηχανών μεγάλης ισχύος; 217. Στάτης μονοφασικός διπολικός (2Ρ=2) έχει 12 αυλάκια (n α =12). Ζητείται να βρεθούν τα στοιχεία εκείνα, ώστε το τύλιγμα να σχεδιαστεί σε κυκλική μορφή: α) το κύριο τύλιγμα είναι ομόκεντρο, με 1 μάτσο / αυλάκι, πόλοι εναλλάξ, συγκροτήματα συνδεδεμένα σε σειρά β) το βοηθητικό τύλιγμα είναι με πόλους εναλλάξ και συγκροτήματα συνδεδεμένα σε σειρά. Δίνεται συντελεστής τυλίγματος k τ =0, Τα συγκροτήματα από μάτσα συνδέονται με διάφορους τρόπους. Ποιοι είναι αυτοί οι τρόποι ή συστήματα συνδέσεων των συγκροτημάτων; 219. Οι μονοφασικοί κινητήρες είναι μικροί κινητήρες, οι οποίοι χρησιμοποιούνται σε μεγάλο πεδίο εφαρμογής. Τι γνωρίζετε γι αυτούς γενικά; Με τι τρόπους επιτυγχάνεται η φασική απόκλιση σ αυτούς; 220. Δώστε το σχηματικό διάγραμμα μονοφασικού κινητήρα με βραχυκυκλωμένο δρομέα (με φυγοκεντρικό διακόπτη) και το σχηματικό διάγραμμα τριφασικού κινητήρα, με σύνδεση τυλιγμάτων κατ αστέρα και κατά τρίγωνο. Σελίδα 42 από 55

43 221. Μερικές φορές, παρουσιάζεται η ανάγκη να τροφοδοτηθεί ένας ασύγχρονος τριφασικός κινητήρας από μονοφασικό δίκτυο. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις και πώς γίνεται ο υπολογισμός; Δώστε σχηματική παράσταση Να καθοριστεί η χωρητικότητα ενός πυκνωτή, για ένα ζεύγος εκκίνησης 100% εκείνου του κανονικού. Η ισχύς του κινητήρα =1HP, η τάση τροφοδοσίας του =220V και η συχνότητα = 50Hz Στάτης τριφασικός διπολικός έχει 6 αυλάκια. Ζητείται να βρεθούν τα στοιχεία εκείνα, προκειμένου να σχεδιαστεί, σε κυκλική μορφή, τριφασικό τύλιγμα στεφάνης (μάτσα ίσα), με 2 μάτσα / αυλάκι, με πόλους εναλλάξ, με συγκροτήματα συνδεδεμένα σε σειρά και με βήμα κλασματικό Πώς πραγματοποιούνται οι συνδέσεις των φάσεων, σε επαγωγικό κινητήρα σταθερής ροπής στρέψεως και πώς σε κινητήρα σταθερής ισχύος; 225. Οι ημιαγωγοί τύπου p και n, χωριστά ο καθένας, δεν έχουν καμία πρακτική αξία. Αν όμως κατασκευαστεί ένας κρύσταλλος, ο οποίος να έχει σε επαφή ένα κρύσταλλο p και έναν n, δημιουργείται ένα στοιχείο πολύ χρήσιμο. Το στοιχείο αυτό το ονομάζουμε δίοδο. α. τι γνωρίζετε όμως για τη δίοδο ZENER; β. Τι είναι το φαινόμενο χιονοστιβάδας και τι η θλάση ZENER; 226. Τι γνωρίζετε για τις βασικές συνδεσμολογίες των τρανζίστορ; Σχεδιάστε τις βασικές συνδεσμολογίες. Ποια χρησιμοποιείται περισσότερο; 227. Πώς είναι κατασκευασμένο ένα θυρίστορ; Ποιο το σύμβολό του; Τι είναι το αμφίπλευρο θυρίστορ; Που χρησιμοποιούνται τα θυρίστορ; 228. Τι γνωρίζετε για τα τρανζίστορ FET ισχύος (ΥΜΟΣ); Πού χρησιμοποιούνται; Ποια τα πλεονεκτήματά τους; 229. Κινητήρας, που αναγράφει στην πινακίδα του 380V Y, μπορεί να συνδεθεί σε αυτοματισμό αστέρα τριγώνου; Να δικαιολογήσετε την απάντηση Τριφασικός κινητήρας ενός ίππου απαιτείται να λειτουργήσει ως μονοφασικός, με τη χρησιμοποίηση πυκνωτή. α. να σχεδιάσετε τη σύνδεση πυκνωτή, όταν ο κινητήρας έχει μόνιμη σύνδεση αστέρα και όταν έχει μόνιμη σύνδεση τριγώνου. β. να υπολογίσετε την τιμή του πυκνωτή Κινητήρας βραχυκυκλωμένου δρομέα, όταν λειτουργεί με το κανονικό του φορτίο, απορροφά από το δίκτυο 50Α. Σε ποια τιμή ρεύματος πρέπει να ρυθμιστεί το θερμικό του, για ασφαλή λειτουργία; Να εξηγήσετε τον τρόπο υπολογισμού. Σελίδα 43 από 55

44 232. Το παρακάτω σχήμα δείχνει ένα Μ/Σ. Να ονομάσετε τα στοιχεία που τον συνθέτουν Περιγράψτε τη λειτουργία ηλεκτρικής πέδης, που χρησιμοποιούν τα ηλεκτρικά οχήματα (τρόλεϊ, τραίνο) Περιγράψτε τη σειρά εργασίας αποξήλωσης και σχεδίασης ενός επαγώγιμου συνεχούς ρεύματος Δώστε την καλύτερη τιμή μόνωσης ενός κινητήρα με τάση λειτουργίας 380V Περιγράψτε τη σειρά εργασίας αποξήλωσης και σχεδίασης ενός στάτη τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα. Σελίδα 44 από 55

45 237. Το παρακάτω σχήμα δείχνει ένα μονοφασικό κινητήρα με πυκνωτή. α. να εξηγήσετε τον τρόπο λειτουργίας του. β. να βρεθούν το κύριο και βοηθητικό τύλιγμα. γ. να σχεδιάσετε αντίστοιχο με αντίθετη ροπή στρέψης Στην πινακίδα ενός ασύγχρονου κινητήρα αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία: 110V / 220V RPM / 1400 cosφ / 0,85 n / 0,87 IP / 55 Εξηγήστε τα αναλυτικά Να προσδιορίσετε το πρόβλημα του παρακάτω σχήματος και να διατυπώσετε τη λύση, δικαιολογώντας την. Σελίδα 45 από 55

46 240. Το παρακάτω σχήμα δείχνει ένα μονοφασικό κινητήρα με πυκνωτή, ισχύος 1,5 ΗΡ. Να υπολογίσετε τον πυκνωτή εκκίνησης για τη λειτουργία του Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν μια πρόχειρη επισκευή ενός τυλίγματος. Να κατονομάσετε την εργασία αυτή και να την σχολιάσετε. Σελίδα 46 από 55

47 242. Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν μια συγκεκριμένη εργασία. Να την κατονομάσετε και να την σχολιάσετε Να δώσετε τίτλο στην παρακάτω ηλεκτρολογική εργασία: Σελίδα 47 από 55

48 244. Το παρακάτω σχήμα δείχνει μια ηλεκτρολογική δοκιμή. Αν η μεταλλική σφαίρα κινείται, τότε οι συνδέσεις του κινητήρα είναι σωστές; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας Τα παρακάτω πηνία ανήκουν σε κινητήρα universal. Να βρείτε τη διαφορά που έχουν Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν συνδέσεις πηνίων επαγωγέα κινητήρων universal. Να αναφέρετε τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσά τους. Σελίδα 48 από 55

49 247. Να αναφέρετε την αναγκαιότητα χρήσης της μόνωσης στο παρακάτω σχήμα: 248. Το παρακάτω σχήμα δείχνει μια εργασία. Να την αναγνωρίσετε και να τη σχολιάσετε Πού χρησιμοποιούνται οι κινητήρες universal; 250. Τι δείχνει το παρακάτω σχήμα; Σελίδα 49 από 55

50 251. Το παρακάτω σχήμα δείχνει τη δοκιμή ενός επαγώγιμου. Να περιγράψετε πώς γίνεται Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων σπινθηρίζουν οι ψήκτρες των δακτυλίων διέγερσης 3φ εναλλακτήρα; 253. Να αναφέρετε τι θα συμβεί, αν κοπεί μια φάση της τροφοδοτικής γραμμής κινητήρα τριφασικού επαγωγικού Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων ένας ασύγχρονος μονοφασικός κινητήρας δεν τίθεται σε κίνηση Ποια είναι η πιθανή αιτία, λόγω της οποίας κινητήρας ασύγχρονος μονοφασικός τίθεται σε κίνηση απότομα; 256. Να υποδειχθεί μέθοδος, με την οποία διαπιστώνεται ότι ο πυκνωτής του βοηθητικού τυλίγματος είναι βραχυκυκλωμένος Τι σύμπτωμα παρουσιάζεται σε μονοφασικό ασύγχρονο κινητήρα, όταν τα ελατήρια του φυγοκεντρικού του διακόπτη είναι χαλαρά Ποια είναι η πιθανή αιτία, λόγω της οποίας κινητήρας ασύγχρονος μονοφασικός τίθεται σε κίνηση αλλά υπερθερμαίνεται; 259. Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων δεν τίθεται σε κίνηση κινητήρας ασύγχρονος 3φ δακτυλιοφόρος Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων ένας ασύγχρονος 3φ κινητήρας δακτυλιοφόρος τίθεται σε κίνηση απότομα Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων κινητήρας 3φ ασύγχρονος δακτυλιοφόρος παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα: 1 : ο κινητήρας τίθεται σε κίνηση δύσκολα χωρίς φορτίο. 2 : οι στροφές του κινητήρα είναι οι μισές από τις κανονικές. 3 : ο κινητήρας δεν σηκώνει το φορτίο του. 4 : ο ρότορας του κινητήρα θερμαίνεται. 5 : η ένταση του ρεύματος και στις τρεις φάσεις του στάτη είναι ίδια. 6 : ακούγεται βαρύς ήχος Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες, λόγω των οποίων 3φ κινητήρας δακτυλιοφόρος παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα: 1 : οι δακτύλιοι του κινητήρα σπινθηρίζουν. 2 : η επιφάνεια των δακτυλίων είναι φαγωμένη. Σελίδα 50 από 55

51 263. Να αναφέρετε την πιθανή αιτία, λόγω της οποίας 3φ κινητήρας δακτυλιοφόρος παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα: 1 : ο κινητήρας τίθεται σε κίνηση ομαλά. 2 : όταν ο κινητήρας φτάσει στις κανονικές του στροφές και βραχυκυκλώσου με τις ψήκτρες, η βελόνα του αμπερόμετρου ταλαντεύεται. 3 : η ταχύτητα του ρότορα είναι η μισή από την κανονική Γιατί οι ασύγχρονοι κινητήρες ονομάζονται και επαγωγικοί; 265. Να αναφέρετε τις πιθανές αιτίες λόγω των οποίων δεν τίθεται σε κίνηση ασύγχρονος τριφασικός κινητήρας με βραχυκυκλωμένο δρομέα Να αναφέρετε την πιθανή αιτία, λόγω της οποίας κινητήρας 3φ ασύγχρονος βραχυκυκλωμένου δρομέα παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα: 1 : ο ρότορας του κινητήρα θερμαίνεται. 2 : η ταχύτητα του κινητήρα είναι μικρότερη από την κανονική. 3 : η ισχύς του κινητήρα είναι μικρότερη από την κανονική Να αναφέρετε την πιθανή αιτία, λόγω της οποίας 3φ κινητήρας ασύγχρονος βραχυκυκλωμένου δρομέα παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα: [πρέπει να σημειωθεί ότι τα τυλίγματα του στάτη έχουν συνδεθεί κατά τρίγωνο και ότι η εκκίνηση γίνεται με διακόπτη αστέρος / τριγώνου (Υ / Δ)] 1 : η μία φάση του στάτη του κινητήρα είναι θερμότερη από τις άλλες. 2 : ο κινητήρας τίθεται σε κίνηση χωρίς φορτίο, αλλά μόλις φορτιστεί με το κανονικό του φορτίο σταματά Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτομετασχηματιστής για την εκκίνηση σύγχρονου κινητήρα; 269. α) Τι γνωρίζετε για την ανόρθωση γέφυρας; β) Ποιο το πλεονέκτημά της; Φτιάξτε χαρακτηριστικό σχέδιό της Τι γνωρίζετε για τη μεταβολή της ταχύτητας ασύγχρονου δακτυλιοφόρου κινητήρα, με τεμαχιστή στο κύκλωμα του δρομέα; 271. Τι γνωρίζετε για την τροφοδοσία των τυλιγμάτων του στάτη με μεταβλητή τάση και συχνότητα (σε κινητήρα κλωβού), χρησιμοποιώντας σύστημα αυτόνομου μετατροπέα ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ (DC AC) Τετραπολικός επαγωγικός κινητήρας εργάζεται σε δίκτυο συχνότητας 60Hz με 1710 στρ./min. Ποια είναι η διολίσθησή του; 273. Ασύγχρονος τριφασικός κινητήρας, που τροφοδοτείται από δίκτυο συχνότητας 50Hz, παρουσιάζει διολίσθηση 5%. Ζητείται η ταχύτητα περιστροφής του στο κανονικό φορτίο, αν η σύγχρονη ταχύτητα του μαγνητικού πεδίου είναι 750 στρ./min Διπολικός τριφασικός κινητήρας κινείται με ταχύτητα 2880 στρ./min. Να υπολογιστεί, κατά προσέγγιση, ο βαθμός απόδοσής του. Πόσος γίνεται αυτός, αν ο κανονικός αριθμός στροφών του κινητήρα είναι n=2800 στρ./min; 275. Να βρεθεί ο αριθμός των σπειρών n 1 ενός μετασχηματιστή (Μ/Σ), ο οποίος έχει n 2 =2600 σπείρες. Στη λειτουργία του σε κενό, ο Μ/Σ τροφοδοτείται με τάση V 1 =18V και δίνει V 2 =180V. Ποια η σχέση μεταφοράς του μετασχηματιστή; 276. Μονοφασικός μετασχηματιστής φορτιζόμενος με ένταση 2 =4Α έχει τάση δευτερεύοντος V 2 =60V, όταν η τάση του δικτύου τροφοδοσίας είναι V 1 =480V. Σελίδα 51 από 55

52 Ποια είναι η σύνθετη αντίσταση που παρουσιάζει ο Μ/Σ στο δίκτυο τροφοδοσίας, αν οι απώλειες θεωρηθούν αμελητέες; 277. Σε τριφασικό μετασχηματιστή (πολικής) τάσης δευτερεύοντος 220V, οι απώλειες χαλκού βρέθηκαν για 2 =100Α και P n =1200W, όπου P n =απώλειες χαλκού. Να βρεθεί ο βαθμός απόδοσης του Μ/Σ με συνφ=1. Από τη λειτουργία στο κενό του Μ/Σ, έχουμε μαγνητικές απώλειες λόγω υστέρησης P μ =3000W Ένας αυτομετασχηματιστής τροφοδοτείται με τάση V 1 =120V. Ο αριθμός σπειρών πρωτεύοντος είναι W 1 =100. Το όλο τύλιγμα έχει W 2 =200 σπείρες. Αν στο δευτερεύον του Μ/Σ είναι συνδεδεμένος καταναλωτής, που έχει ωμική αντίσταση 20Ω, να υπολογιστεί η ένταση που απορροφά ο αυτομετασχηματιστής από το δίκτυο και η ένταση στο κοινό μέρος του τυλίγματός του α) Ποια τα χαρακτηριστικά στοιχεία των μετασχηματιστών; β) Τι γνωρίζετε για τις απώλειες των μετασχηματιστών; 280. Περιγράψτε πώς γίνεται ο έλεγχος των τυμπάνων μικρών δακτυλιοφόρων κινητήρων (έλεγχος στατικής σύνθετης αντίστασης). Φτιάξτε το κατάλληλο σκαρίφημα Πώς γίνονται οι έλεγχοι γειώσεων των τυλιγμάτων των τυμπάνων; Αναφέρετε περιληπτικά για κάθε μία από αυτές Πώς πραγματοποιείται η αφαίρεση των ψηκτρών στις μηχανές και ποια τα γενικά μέτρα που παίρνουμε; Ποιος ο τρόπος της εργασίας που κάνουμε; 283. Κάθε φάση τριφασικού κινητήρα 400V, με το τύλιγμα συνδεδεμένο κατ αστέρα (Υ) και με τα συγκροτήματά του σε σειρά, έχει 480 σπείρες χάλκινου σύρματος διαμέτρου 10/10 =1mm. Η περιέλιξη του κινητήρα πρόκειται να τροποποιηθεί, ώστε ο κινητήρας να λειτουργεί σε δίκτυο 660V σε αστέρα (Υ) ή σε 380/660V. Να υπολογιστεί ο αριθμός των σπειρών του νέου τυλίγματος ανά φάση και η διατομή του χάλκινου σύρματος που θα χρησιμοποιήσουμε Τι γνωρίζετε για τους πολύστροφους σύγχρονους κινητήρες; 285. Τι γνωρίζετε για τους τριφασικούς μετατροπείς (κλιμακωτές), για τη ρύθμιση της τιμής της τάσης τροφοδοσίας των τυλιγμάτων του στάτη ασύγχρονων κινητήρων κλωβού ή δακτυλιοφόρων; 286. Τι γνωρίζετε για τους απωστικούς κινητήρες γενικά και τι για τους απωστικούς κινητήρες αντιστάθμισης σειράς; 287. Τι γνωρίζετε για τους βηματικούς κινητήρες μόνιμων μαγνητών και τι για τους βηματικούς κινητήρες μεταβλητής μαγνητικής αντίστασης; 288. Γράψτε ό,τι γνωρίζετε για τους σύνθετους βηματικούς κινητήρες. Σελίδα 52 από 55

53 289. Το παρακάτω σχήμα δείχνει πηνίο ενός Μ/Σ. Να κατονομάσετε τα στοιχεία που το αποτελούν Η κανονική μηχανική ισχύς ενός κινητήρα είναι 168 KPM/sec. Να βρείτε τη μηχανική του ισχύ σε HP και kw Στο παρακάτω σχήμα, φαίνεται ένας Μ/Σ τύπου μανδύα. Να περιγράψετε τη σειρά εργασίας αποξήλωσης, περιέλιξης καθώς και τον τρόπο σχεδίασης του παλαιού τυλίγματος. Σελίδα 53 από 55

54 292. Να κατονομάσετε και να σχεδιάσετε τις δυνατές συνδεσμολογίες πρωτεύοντος και δευτερεύοντος ενός τριφασικού Μ/Σ Δείξτε, σχεδιαστικά, τον τρόπο για τον έλεγχο των βραχυκυκλωμάτων του δευτερεύοντος τυλίγματος ενός Μ/Σ και διατυπώστε τον τρόπο λειτουργίας του Το παρακάτω σχήμα, μας δείχνει πυρήνα βαθέων αυλάκων από επαγώγιμο βραχυκυκλωμένου δρομέα. Να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιούνται ρότορες αυτού του είδους Να μετατραπεί αγωγός χαλκού ορθογωνικής διατομής, διαστάσεων 5mm x 3mm σε αγωγό κυκλικής διατομής Να ονομάσετε το είδος του κινητήρα του παρακάτω σχήματος και να περιγράψετε το μαγνητικό του κύκλωμα. Σελίδα 54 από 55