ΣΗΜΕΙΩΜΑ Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου τις αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ. : 16382/12 SOC 939 JAI 807 FREMP 138 EDUC 351 COHOM 254 Θέμα :

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 6 Δεκεμβρίου 2012 (07.12) (ΟΡ. εν) 17444/12 SOC 989 JAI 891 FREMP 153 EDUC 368 COHOM 268 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς : τις αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ. : 16382/12 SOC 939 JAI 807 FREMP 138 EDUC 351 COHOM 254 Θέμα : Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και παροχή υπηρεσιών αρωγής στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας - Συμπεράσματα του Συμβουλίου Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες η τελική μορφή των συμπερασμάτων όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (EPSCO) στις 6 Δεκεμβρίου /12 ΣΠΚ/ριτ 1

2 Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και παροχή υπηρεσιών αρωγής στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας Συμπεράσματα του Συμβουλίου 1 ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΟΤΙ 1. Θεωρείται βία κατά των γυναικών λόγω φύλου η βία που στρέφεται κατά των γυναικών επειδή είναι γυναίκες ή πλήττει τις γυναίκες κατά τρόπο δυσανάλογο. Συνιστά δε παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος στη ζωή, την ελευθερία, την ασφάλεια, την αξιοπρέπεια, την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, τη μη διακριτική μεταχείριση και τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα. 2. Οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τα κυριότερα θύματα της βίας λόγω φύλου. Οι γυναίκες θύματα βίας καθώς και τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες αυτής της μορφής βίας χρειάζονται συχνά ειδική υποστήριξη και προστασία λόγω του υψηλού κινδύνου δευτερεύουσας και επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης, εκφοβισμού και αντεκδίκησης που συνδέεται με αυτή τη μορφή βίας Η βία κατά των γυναικών πλήττει το σύνολο της κοινωνίας και αποτελεί εμπόδιο για την ενεργό συμμετοχή των γυναικών στο κοινωνικό γίγνεσθαι. 1 2 Τα συμπεράσματα εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της επανεξέτασης της εφαρμογής του προγράμματος δράσης του Πεκίνου, ιδίως δε του καίριου σημείου «Δ: Βία κατά των γυναικών.» Οδηγία 2012/29/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου του Συμβουλίου 2001/220/ΔΕΥ, Αιτιολογική σκέψη αριθ /12 ΣΠΚ/ριτ 2

3 4. Η βία κατά των γυναικών συνιστά παραβίαση, φαλκίδευση ή ακύρωση της απόλαυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών εκ μέρους των γυναικών και αποτελεί έκφραση (ή αποτέλεσμα) διακρίσεως κατά των γυναικών, νοείται δε ως κάθε πράξη βίας βάσει του φύλου η οποία επιφέρει ή είναι πιθανό να επιφέρει σωματική, γενετήσια, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή Η βία κατά των γυναικών αποτελεί έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και αιτία και συνέπεια της ανισότητας των φύλων. 6. Τα κοινωνικά, παραδοσιακά και πολιτιστικά πρότυπα και τα στερεότυπα του φύλου που δημιουργούν διακρίσεις συμβάλλουν στην άσκηση βίας κατά των γυναικών και διαιωνίζουν μία στάση αδιαφορίας και συγκατάβασης έναντι αυτού του σοβαρού προβλήματος. 7. Πρέπει να καταδικαστεί κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών ως παραβίαση της πλήρους απόλαυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους των γυναικών, και ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ότι κανένα έθιμο ή καμία επιταγή της παράδοσης, του πολιτισμού, της ιδιωτικότητας, της θρησκείας ή της καλούμενης τιμής δεν μπορεί να χρησιμεύσει ως δικαιολογία ή για να μην εκπληρώσουν τα κράτη μέλη τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την πρόληψη και την εξάλειψη της βίας και τη δίωξη των δραστών. 8. Η καταπολέμηση και η εξάλειψη κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών απαιτούν την ύπαρξη συντονισμένων πολιτικών τόσο σε εθνικό όσο και σε όλα τα σχετικά επίπεδα όπως και μια συνολική προσέγγιση που θα εστιάζεται στα βασικά ζητήματα της πρόληψης, της προστασίας, της αρωγής των θυμάτων και της δίωξης των δραστών καθώς και σε άλλα μέτρα που απευθύνονται σε αυτούς. 3 Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης Rec (2002)5 της Επιτροπής των Υπουργών προς όλα τα κράτη μέλη για την προστασία των γυναικών κατά της βίας και απόφαση 48/104 της ΓΣΗΕ της 20ής Δεκεμβρίου Συμπεράσματα του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2010) /12 ΣΠΚ/ριτ 3

4 9. Η συλλογή στοιχείων ως προς το μέγεθος και τις συνέπειες της βίας κατά των γυναικών αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση δεδομένου ότι πρόκειται για φαινόμενο που συχνά αποκρύπτεται. Η κατάσταση αυτή συμβάλλει στη συνεχιζόμενη έλλειψη διαθέσιμων και συγκρίσιμων δεδομένων, τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και ΕΕ, πράγμα που περιορίζει την κατανόηση της πραγματικής έκτασης της βίας κατά των γυναικών και των επιπτώσεών της και εμποδίζει την περαιτέρω ανάπτυξη πολιτικών, στρατηγικών και δράσεων. Συνεπώς, είναι σημαντικό να προσδιοριστούν, να χρησιμοποιηθούν και να αναπτυχθούν περαιτέρω σχετικές πηγές πληροφόρησης. 10. Η παροχή του πλήρους φάσματος εξειδικευμένων υπηρεσιών αρωγής στις γυναίκες θύματα βίας και στα παιδιά που γίνονται μάρτυρες αυτής της βίας, έχει ουσιαστική σημασία προκειμένου να προστατευθούν οι γυναίκες από τη βία, να αποτραπεί η επανάληψη τέτοιων φαινομένων και να παρασχεθεί η δυνατότητα στις συγκεκριμένες γυναίκες και παιδιά να ανακάμψουν και να ανασυγκροτήσουν τη ζωή τους. 11. Ένας από τους πέντε τομείς προτεραιότητας που επισημαίνονται στη στρατηγική της Επιτροπής για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών ( ) φέρει τον τίτλο «Αξιοπρέπεια, ακεραιότητα και τερματισμός της βίας που συνδέεται με το φύλο». Το Συμβούλιο έχει εγκρίνει την προτεραιότητα αυτή και έχει ζητήσει τη λήψη κατάλληλων μέτρων, μεταξύ άλλων στο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την ισότητα των φύλων ( ). 12. Το πρόγραμμα δράσης του Πεκίνου το οποίο εγκρίθηκε από την τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη για τις γυναίκες το 1995 προσδιορίζει τη «βία κατά των γυναικών» ως ένα από τα δώδεκα κρίσιμα σημεία που προκαλούν ανησυχία και αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει «να λάβουν μέτρα για την προστασία των γυναικών που είναι θύματα βίας» 4. Το 2002, υπό τη δανική προεδρία, το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα σχετικά με την επισκόπηση των εργασιών σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα και για τον καθορισμό δέσμης επτά δεικτών σχετικών με την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών 5. Με βάση τις εργασίες αυτές, η κυπριακή Προεδρία επέλεξε να εστιαστεί στο θέμα των υπηρεσιών αρωγής των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και να παρακολουθήσει την πρόοδο με την εφαρμογή δεικτών όσον αφορά το θέμα αυτό. 4 5 Πρόγραμμα δράσης του Πεκίνου, παρ. 124 στοιχείο δ). 1) Χαρακτηριστικά των γυναικών θυμάτων της βίας, 2) Χαρακτηριστικά των αρρένων δραστών, 3) αρωγή θυμάτων, 4) μέτρα αντιμετώπισης των αρρένων δραστών για τον τερματισμό του κύκλου βίας, 5) εκπαίδευση των επαγγελματιών του τομέα, 6) κρατικές προσπάθειες για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και 7) αξιολόγηση /12 ΣΠΚ/ριτ 4

5 13. Στο 18μηνο πρόγραμμα των τριών διαδοχικών Προεδριών, η Πολωνία, η Δανία και η Κύπρος ανέλαβαν τη δέσμευση «να στηρίξουν ενεργά κάθε πρωτοβουλία που σχετίζεται με μέτρα για την καταπολέμηση της βίας κατά γυναικών, της ενδοοικογενειακής βίας και του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, και ιδίως τις διασυνοριακές τους πτυχές, λαμβάνοντας υπόψη και τις εξελίξεις σε άλλα διεθνή όργανα όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης» Στο πλαίσιο της επανεξέτασης της εφαρμογής του προγράμματος δράσης του Πεκίνου, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την ισότητα των φύλων (EIGE) εκπόνησε έκθεση με θέμα «Επανεξέταση της εφαρμογής του προγράμματος δράσης του Πεκίνου από τα κράτη μέλη της ΕΕ: Βία κατά των γυναικών: Αρωγή των θυμάτων». Η έκθεση παρέχει επισκόπηση της παρούσας κατάστασης όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών στα κράτη μέλη της ΕΕ, και εκθέτει πρόσφατες νομοθετικές πράξεις και μέτρα πολιτικής που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος και των προκλήσεων που παραμένουν. Στην έκθεση επανεξετάζεται επίσης διεξοδικά το θέμα της αρωγής των θυμάτων, με βάση σχετικό δείκτη που καθόρισε το Συμβούλιο το Η εξάλειψη και η πρόληψη κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών θα αποτελέσει το θέμα προτεραιότητας της 57ης συνόδου της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το καθεστώς των γυναικών το Τα παρόντα συμπεράσματα βασίζονται στις πολιτικές δεσμεύσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Επιτροπής και άλλων φορέων στον τομέα αυτό, περιλαμβανομένων των εγγράφων που απαριθμούνται στο Παράρτημα ΙΙ /11, σ. 87. Βλ /02, Δείκτης /12 ΣΠΚ/ριτ 5

6 17. ΣΗΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ Τα αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών στην ΕΕ η οποία πραγματοποιήθηκε στις 8-9 Νοεμβρίου 2012 στη Λευκωσία και αποσκοπούσε στην επισκόπηση της προόδου σε επίπεδο ΕΕ και στη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα αυτό, καθώς και της Διάσκεψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Ακαδημίας (CEPOL) με θέμα την «Αντιμετώπιση της πρόωρης λήξης των υποθέσεων οικογενειακής βίας μέσω αστυνόμευσης (Overcoming Attrition in Domestic Violence through Policing)», η οποία πραγματοποιήθηκε στις Ιουλίου 2012 στη Λεμεσό, στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου της Κυπριακής Αστυνομίας για την εκπόνηση εγχειριδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, αφενός και, αφετέρου, τα αποτελέσματα της Διάσκεψης για τις βέλτιστες πρακτικές και του Ευρωπαϊκού Βραβείου για την πρόληψη του εγκλήματος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πρόληψης του Εγκλήματος (EUCPN), η θεματική των οποίων για το 2012 επικεντρώνεται στην αστυνόμευση της τοπικής κοινωνίας ως εργαλείο πρόληψης του εγκλήματος, σε σχέση με τις διαρρήξεις, την ενδοοικογενειακή βία και την εγκληματικότητα ανηλίκων. 18. Την έκθεση για την «Επανεξέταση της εφαρμογής του προγράμματος δράσης του Πεκίνου: Βία κατά των γυναικών από τα κράτη μέλη της ΕΕ: Αρωγή των θυμάτων» την οποία κατήρτισε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την ισότητα των φύλων (EIGE) κατ αίτηση της κυπριακής Προεδρίας 8. Παρά τη σημειωθείσα πρόοδο, οι παρεχόμενες υπηρεσίες αρωγής παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές στην ΕΕ όσον αφορά το φάσμα που καλύπτουν, την ποιότητα και το γεωγραφικό καταμερισμό τους. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες, ιδίως για να εξασφαλιστούν ο αποτελεσματικός συντονισμός του δημόσιου συστήματος αρωγής, η βιώσιμη χρηματοδότηση εξειδικευμένων υπηρεσιών αρωγής, στοχευμένα προγράμματα πρόληψης και η συστηματική εκπαίδευση των επαγγελματιών του τομέα οι οποίοι ασχολούνται με τα θύματα ή τους δράστες κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, καθώς για να βελτιωθεί η συλλογή δεδομένων που αφορούν τη βία κατά των γυναικών σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ. 8 Βλ /12 ADD /12 ΣΠΚ/ριτ 6

7 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους: 19. Να αναπτύξουν, να υλοποιήσουν και να βελτιώσουν όπου ήδη υφίστανται, ολοκληρωμένα και πολυτομεακά σχέδια δράσης, προγράμματα ή στρατηγικές, κατά περίπτωση, τα οποία θα συντονίζονται σε διυπηρεσιακό επίπεδο και θα αποσκοπούν στην καταπολέμηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, με τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων ενδιαφερομένων, και θα συνδυάζουν νομοθετικά και μη νομοθετικά μέτρα με στόχο την πρόληψη και την εξάλειψη της βίας, την παροχή προστασίας και αρωγής στα θύματα και τη δίωξη των δραστών καθώς και άλλα μέτρα που θα απευθύνονται σε αυτούς και να εξασφαλίσουν κατάλληλη και βιώσιμη χρηματοδότηση για την εφαρμογή των πολιτικών αυτών και τη λειτουργία των υπηρεσιών. 20. Να εξετάσουν το ενδεχόμενο να εκπονήσουν ευρωπαϊκή στρατηγική για την πρόληψη και την καταπολέμηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, σύμφωνα με τα συμπεράσματα που ενέκρινε το Συμβούλιο το 2010 σχετικά με την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 21. Να βελτιώσουν τη συλλογή και τη διάδοση τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, συγκρίσιμων, αξιόπιστων, τακτικά επικαιροποιημένων διοικητικών και στατιστικών δεδομένων για τα θύματα και τους δράστες κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, κατανεμημένων κατά φύλο, ηλικία και σχέση μεταξύ θύματος-δράστη, σε συνεργασία με εθνικές και ευρωπαϊκές στατιστικές υπηρεσίες και αξιοποιώντας πλήρως τις εργασίες του EIGE κατά περίπτωση, και να υποστηρίξουν την έρευνα και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε αυτόν τον τομέα. 22. Να βελτιώσουν την καταχώριση και διεκπεραίωση καταγγελιών που υποβάλλονται σε επίπεδο κρατών μελών από τις αστυνομικές, δικαστικές, υγειονομικές, κοινωνικές και άλλες αρμόδιες αρχές, υπηρεσίες, όργανα και ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της βίας κατά των γυναικών, καθώς και τον εντοπισμό υποθέσεων που σχετίζονται με την άσκηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, λ.χ. μέσω της χρήσης του εγχειριδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την αντιμετώπιση της πρόωρης λήξης των υποθέσεων οικογενειακής βίας μέσω αστυνόμευσης /12 ΣΠΚ/ριτ 7

8 23. Να παράσχουν ή να ενισχύσουν την κατάλληλη εκπαίδευση των επαγγελματιών του τομέα που ασχολούνται με τα θύματα και τους δράστες κάθε πράξης βίας κατά των γυναικών και όπου δη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και πρακτική, να ενισχύσουν τις ειδικές ή/και αστυνομικές μονάδες και επιχειρησιακές ομάδες που ασχολούνται με τις γυναίκες που είναι θύματα κάθε μορφής της συγκεκριμένης βίας. 24. Να εξασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες αρωγής στις γυναίκες που είναι θύματα βίας έχουν επαρκείς δυνατότητες και λειτουργούν με κριτήριο την ισότητα των φύλων, ιδίως με σκοπό την προστασία και την ενδυνάμωση του ρόλου των γυναικών και των παιδιών, και ότι οι υπηρεσίες αυτές ανταποκρίνονται στις ειδικές άμεσες και μακροπρόθεσμες ανάγκες και στην ασφάλεια των γυναικών. 25. Να λάβουν μέριμνα ώστε να εξασφαλιστεί η πρόβλεψη προγραμμάτων αρωγής που στοχεύουν στην αποτροπή περαιτέρω βίας κατά των γυναικών εκ μέρους των δραστών, καθώς και η παρότρυνση των δραστών να συμμετάσχουν σε αυτά. 26. Να ενισχύσουν τα εθνικά συστήματα υγείας και την κοινωνική υποδομή για την προώθηση της ίσης πρόσβασης των γυναικών θυμάτων βίας στο δημόσιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών στην υγεία τους. 27. Να ενισχύσουν και να στηρίξουν τη συνεργασία σε διυπηρεσιακό και πολυτομεακό επίπεδο με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων γυναικών και ΜΚΟ, που έχουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και στην παροχή υπηρεσιών στα θύματα αυτής της βίας και στα παιδιά τους. 28. Να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ευρωπαϊκής γραμμής τηλεφωνικής υποστήριξης (στο πλαίσιο του συστήματος τηλεφωνικών αριθμών 116), για την παροχή βοήθειας στις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας, με τον εντοπισμό και την άρση των εμποδίων που παραμένουν σε εθνικό επίπεδο /12 ΣΠΚ/ριτ 8

9 29. Να παρακολουθούν τακτικά την κατάσταση όσον αφορά τη βία κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αρωγής θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, με τη χρησιμοποίηση των δεικτών που καθορίστηκαν το 2002 και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι, και σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται για την παρακολούθηση του προγράμματος δράσης του Πεκίνου, και να προωθήσουν την περαιτέρω έρευνα για άλλες μορφές βίας κατά των γυναικών, μεταξύ άλλων με την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση των συγκεκριμένων δεικτών, ώστε να είναι δυνατή η αποτελεσματική παρακολούθηση και συγκρισιμότητα, αξιοποιώντας σχετικά τις εργασίες του EIGE. ΚΑΛΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους: 30. Να εξετάσουν το ενδεχόμενο υπογραφής, επικύρωσης και εφαρμογής της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, με την επιφύλαξη των ενδεχόμενων μελλοντικών διαπραγματεύσεων ενόψει της προσχώρησης της ΕΕ στη συγκεκριμένη Σύμβαση. 31. Να διεξαγάγουν και να υποστηρίξουν μακρόπνοες δραστηριότητες ευαισθητοποίησης, μεταξύ άλλων μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για την καταπολέμηση των παραδοσιακών, πολιτιστικών και κοινωνικών προτύπων που δημιουργούν διακρίσεις, και την αντιμετώπιση των επικρατούντων σεξιστικών στερεοτύπων και του κοινωνικού στιγματισμού, μέσω των οποίων νομιμοποιείται και διαιωνίζεται η βία κατά των γυναικών. Οι πρωτοβουλίες αυτές θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται αποτελεσματικά όσον αφορά τον αντίκτυπό τους στις επιμέρους ομάδες στόχους. 32. Να δώσουν προσοχή στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών σε πρωταρχικό στάδιο, μεταξύ άλλων αναγνωρίζοντας το ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος ως ενός εκ των πρωτογενών φορέων κοινωνικοποίησης και ως βασικού οχήματος μετάδοσης παραδοσιακών, πολιτιστικών και κοινωνικών προτύπων, τα οποία μπορεί επίσης να εμπεριέχουν και αρνητικά στοιχεία, όπως τα στερεότυπα που αφορούν το φύλο και οι άκαμπτοι ρόλοι των φύλων που ευνοούν τη βία κατά των γυναικών /12 ΣΠΚ/ριτ 9

10 33. Να τονίσουν τον κρίσιμο ρόλο και την ευθύνη των ανδρών και των αγοριών στη διαδικασία εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών, μεταξύ άλλων μέσω της παρότρυνσης των ανδρών να αποστρέφονται τη βία, και να διασφαλίσουν ότι λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος των ανδρών και των αγοριών σε κάθε στρατηγική, σχέδιο δράσης ή άλλο μέτρο που αποσκοπεί στον περιορισμό και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. 34. Να ενισχύσουν την προστασία των θυμάτων της βίας κατά των γυναικών όταν ασκούν το δικαίωμά τους να κυκλοφορούν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων με την εξασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής της οδηγίας 2011/99/ΕΕ για την ευρωπαϊκή εντολή προστασίας (σε ποινικές υποθέσεις) ή παρόμοιων μέτρων αστικού χαρακτήρα, λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών δικαστικών συστημάτων στην ΕΕ. 35. Να μεριμνήσουν για την έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας 2012/29/ΕΕ για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, τη στήριξη και την προστασία θυμάτων εγκληματικών πράξεων, η οποία θα ενδυναμώσει τα ελάχιστα πρότυπα της ΕΕ, ιδίως με τη βελτίωση της πρόσβασης των θυμάτων βίας κατά των γυναικών και των μελών της οικογενείας τους σε γενικές και ειδικές υπηρεσίες αρωγής θυμάτων, ανάλογα με τις ανάγκες τους. 36. Να αντιμετωπίσουν με ιδιαίτερη προσοχή τα συμφέροντα και τις δυσκολίες όλων των γυναικών και των κοριτσιών που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση και αντιμετωπίζουν πολλαπλές μορφές διακρίσεων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επέκταση της προστασίας κατά της βίας και της αρωγής των θυμάτων σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των περιθωριοποιημένων ομάδων. 37. Να εξασφαλίσουν κατάλληλη και βιώσιμη χρηματοδότηση σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο για την προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, με την επιφύλαξη των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο ( ). 38. Να εξετάσουν το ενδεχόμενο να ανακηρυχθεί το 2015 Ευρωπαϊκό Έτος μηδενικής ανοχής στη βία κατά των γυναικών με σκοπό τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και προβολή του ευρέως διαδεδομένου φαινομένου της βίας κατά των γυναικών και του αντικτύπου του στην κοινωνία /12 ΣΠΚ/ριτ 10

11 39. ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, να ενισχύσουν την παρεχόμενη στήριξη στις χώρες εταίρους για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και κάθε μορφής διάκρισης κατά των γυναικών και των κοριτσιών, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης μη κρατικών φορέων, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων και την ενδυνάμωση του ρόλου των γυναικών για την περίοδο /12 ΣΠΚ/ριτ 11

12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Δείκτες και υποδείκτες όσον αφορά την «Ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών» 9 Δείκτης Υποδείκτης 1. Χαρακτηριστικά των γυναικών θυμάτων βίας A. Αριθμός των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας Β. Γενικά ενημερωτικά στοιχεία για τις γυναίκες θύματα Αριθμός θυμάτων σύμφωνα με τις στατιστικές για την εγκληματικότητα Αριθμός θυμάτων σύμφωνα με τις έρευνες Αριθμός θανάτων λόγω ενδοοικογενειακής βίας Αναλογία της ενδοοικογενειακής βίας ως ποσοστού όλων των βίαιων εγκλημάτων Άλλα συναφή στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις γυναίκες θύματα και την ύπαρξη εξαρτώμενων τέκνων, π.χ. ο αριθμός των γυναικών που ζητούν βοήθεια στο πλαίσιο του συστήματος υγείας με πιθανή αιτία την ενδοοικογενειακή βία, ο αριθμός των θυμάτων που καταφεύγουν σε κέντρα υποδοχής/φιλοξενίας Σχέση με τον δράστη Ηλικία Οικογενειακή κατάσταση Ιθαγένεια Άλλα συναφή γενικά ενημερωτικά στοιχεία, π.χ. επίπεδο σπουδών, κατάσταση εργασίας 9 Οι δείκτες καθορίστηκαν το 2002 (έγγρ /02) /12 ΣΠΚ/ριτ 12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

13 2. Χαρακτηριστικά των αρρένων δραστών A. Αριθμός δραστών ενεχομένων σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας Β. Γενικά ενημερωτικά στοιχεία για τον δράστη Αριθμός δραστών σύμφωνα με τις στατιστικές για την εγκληματικότητα Αριθμός δραστών που ζητούν βοήθεια μέσω επίσημων ή εθελοντικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων π.χ. κέντρων υποδοχής Αριθμός δραστών σύμφωνα με τις έρευνες Άλλα συναφή στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους άρρενες δράστες, π.χ. αριθμός ανδρών που ζητούν βοήθεια στο πλαίσιο του συστήματος υγείας Σχέση με το θύμα Ηλικία Οικογενειακή κατάσταση Ιθαγένεια Άλλα συναφή γενικά ενημερωτικά στοιχεία, π.χ. επίπεδο σπουδών, κατάσταση εργασίας 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 13 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

14 3. Αρωγή θυμάτων A. Είδος αρωγής θυμάτων: Συμβουλευτικά κέντρα Υπηρεσίες βοήθειας έκτακτης ανάγκης 24ωρη τηλεφωνική γραμμή Κέντρα υποδοχής/φιλοξενίας γυναικών καθώς και αριθμός ξενώνων ανά πληθυσμό, αριθμός αιτήσεων φιλοξενίας αριθμός ανικανοποίητων αιτήσεων, χρηματοδότηση κέντρων Οδηγός παρεχόμενης αρωγής Ειδικευμένες αστυνομικές μονάδες/επιχειρησιακές δυνάμεις αρωγής των θυμάτων Παροχή νομικών συμβουλών στα θύματα Επίσημη ενημέρωση στο Διαδίκτυο σχετικά με τη βία κατά των γυναικών Υποστήριξη/Παράδοση μαθημάτων στα θύματα για την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας Πρωτόκολλο υγείας των θυμάτων (συγκεντρώνονται ανώνυμα), π.χ. ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αγωγή Συντονισμός του κρατικού συστήματος αρωγής Ειδικές υπηρεσίες αρωγής ευπαθών ομάδων Άλλα μέτρα αρωγής 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 14 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

15 4. Μέτρα αντιμετώπισης των αρρένων δραστών για τον τερματισμό του κύκλου της βίας 5. Εκπαίδευση επαγγελματιών 6. Κρατικές προσπάθειες για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών A. Μέτρα με σκοπό τον Συμβουλευτική τερματισμό του κύκλου Ψυχολογική / ψυχιατρική αγωγή βίας Προγράμματα κοινωνικής επανένταξης κατά τη διάρκεια της φυλάκισης Κέντρα υποδοχής για άνδρες Άλλα μέτρα A. Είδος εκπαίδευσης Είδος εκπαίδευσης νεοεισερχόμενου προσωπικού Είδος κατάρτισης υπάρχοντος προσωπικού Β. Ομάδες στόχοι Αστυνομικοί Δικαστικοί Υγειονομικό προσωπικό Προσωπικό στον τομέα της εκπαίδευσης, ιδίως εκπαιδευτικοί Άλλοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως κοινωνικοί λειτουργοί, διερμηνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων εθελοντών που απασχολούνται σε κέντρα υποδοχής Άλλες ομάδες A. Νομοθεσία και Ισχύουσα κατάσταση στον τομέα της Δικαιοσύνη νομοθεσίας Νομοθετικές αλλαγές κατά την τελευταία 5ετία Αριθμός δικαστικών αποφάσεων Αριθμός αποτελεσματικών προσφυγών για αστική αποκατάσταση, π.χ. με έκδοση προσωρινών διαταγών και διαταγών απαγόρευσης διαμονής σε ορισμένο τόπο Αριθμός καταδικαστικών αποφάσεων να προσδιοριστεί Αριθμός υποθέσεων με απαλλακτικό βούλευμα Άλλα μέτρα, π.χ. απομάκρυνση του δράστη από την οικία, επιβολή περιοριστικών όρων 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

16 Β. Έρευνες και Σχέδια Σχέδια τα οποία έχουν δρομολογηθεί από το κράτος κατά την τελευταία πενταετία Σχέδια τα οποία έχουν δρομολογηθεί σε μη κρατικά πλαίσια κατά την τελευταία πενταετία Γ. Πολιτική Έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση στρατηγική σχετικά με τη βία κατά των γυναικών; Εάν ναι, πότε ; Θεματολόγιο της στρατηγικής, π.χ. στόχοι, χρονοδιάγραμμα; Διατιθέμενοι πόροι για την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής Περιλαμβάνει η στρατηγική συμπράξεις μεταξύ κυβερνητικών φορέων και ΜΚΟ; Έχει γίνει αξιολόγηση της/των στρατηγικής/ών; Με ποιο τρόπο και πότε; Δ. Μέτρα Ενημερωτικές εκστρατείες που ευαισθητοποίησης / απευθύνονται στους δράστες πρόληψης Ενημερωτικές εκστρατείες που απευθύνονται στα θύματα Ενημερωτικές εκστρατείες που απευθύνονται στους επαγγελματίες που ασχολούνται με τα θύματα ή τους δράστες Γενικές ενημερωτικές εκστρατείες που απευθύνονται στο συνολικό πληθυσμό Άλλες δραστηριότητες περαιτέρω ευαισθητοποίησης Ε. Προϋπολογισμός Ποιος είναι ο προϋπολογισμός του κράτους για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών; 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

17 7. Αξιολόγηση A. Σημειωθείσα Στατιστικές μεταβολές σε δείκτες πρόοδος Εκθέσεις προόδου σχετικά με μέτρα των κρατών μελών συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης πληροφόρησης, π.χ. αναλογία συμμετεχόντων σε πρόγραμμα που υποτροπίασαν Άλλα μέτρα για την παρακολούθηση της προόδου ή τη δημοσιοποίηση της επιτευχθείσας προόδου Β. Διδάγματα Προσπάθειες/πρωτοβουλίες που υπήρξαν αποτελεσματικές, π.χ. ενημερωτικές εκστρατείες, προγράμματα κατάρτισης, μέτρα για την αντιμετώπιση των αρρένων δραστών, νομοθετικές αλλαγές που βελτίωσαν την αρωγή των θυμάτων ή μείωσαν τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών Προσπάθειες που έχουν δρομολογηθεί αλλά δεν είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, π.χ. ενημερωτικές εκστρατείες ή προγράμματα κατάρτισης 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

18 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ Έγγραφα αναφοράς 1) Νομοθεσία της ΕΕ Οδηγία 2012/29/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2001/220/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 315, , σ. 57). Οδηγία 2011/99/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, περί της ευρωπαϊκής εντολής προστασίας (σε ποινικές υποθέσεις) (ΕΕ L 338, , σ. 2). Οδηγία 2011/93/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2004/68/ΔΕΥ του Συμβουλίου ( ΕΕ L 335, , σ. 1). Οδηγία 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων (ΕΕ L 101, , σ. 1). 2) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ψήφισμα της 13ης Μαρτίου 2012 σχετικά με την «ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση -2011» 10. Ψήφισμα της 5ης Απριλίου 2011 σχετικά με τις «προτεραιότητες και τα γενικά χαρακτηριστικά ενός νέου πλαισίου πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών» 11. Ψήφισμα της 26ης Νοεμβρίου 2009 για την «εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών» P7_TA(2012) P7_TA(2011) Β7_0139/ /12 ΣΠΚ/ριτ 18 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

19 3) Συμβούλιο Όλα τα συμπεράσματα του Συμβουλίου που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο της επανεξέτασης με του προγράμματος δράσης του Πεκίνου 13, και ειδικότερα τα κατωτέρω: Ψήφισμα του Συμβουλίου της 10ης Ιουνίου 2011 σχετικά με Οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικαιωμάτων και την προστασία των θυμάτων, ιδίως σε ποινικές διαδικασίες (ΕΕ C 187, , σ. 1). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 19ης Μαΐου 2020 σχετικά με «ένα πλαίσιο της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά μέχρι το 2020» (ΕΕ C 258, , σ. 6). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 7ης Μαρτίου 2011 σχετικά με το «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων ( )» (ΕΕ C 155, , σ. 10). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Μαρτίου 2010 για την «εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (6585/10). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2009 σχετικά με στρατηγική για την εξασφάλιση της άσκησης των δικαιωμάτων των ατόμων που πέφτουν θύματα εγκλήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη βελτιωμένη συνδρομή προς τα άτομα αυτά (12944/09 + COR 1). Συμπεράσματα 14 της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την «επισκόπηση της εφαρμογής του προγράμματος δράσης του Πεκίνου από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ : Δείκτες σχετικά με τις γυναίκες και τις ένοπλες συγκρούσεις» (17099/08). Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ της 8ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με τη βία κατά των γυναικών και την καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων έναντι των γυναικών (16173/08+ COR 1). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2002 με θέμα την «επισκόπηση της εφαρμογής από τα κράτη μέλη και τα όργανα της ΕΕ του προγράμματος δράσης του Πεκίνου» και τη θέσπιση σειράς επτά δεικτών όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών (έγγρ /02). Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 με θέμα «Βία κατά των γυναικών» (6994/02). 4) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης που υιοθετήθηκε στις Δεκεμβρίου Συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου. european_union/jl0034_en.htm 17444/12 ΣΠΚ/ριτ 19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

20 5) Επιτροπή Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής: «Πρόοδος ως προς την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών το 2011» (έγγρ. 8905/12 ADD 2). Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 344: «Ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών» (Σεπτέμβριος 2011) Στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών (13767/10). Σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του προγράμματος της Στοκχόλμης (8895/10). Ανακοίνωση της Επιτροπής: - Ενίσχυση της δέσμευσης για την ισότητα γυναικών και ανδρών «Χάρτης για τα δικαιώματα των γυναικών Δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας για το 2010 σε συνδυασμό με τη 15η επέτειο της Διακήρυξης και του Προγράμματος Δράσης της Διάσκεψης του ΟΗΕ για τις γυναίκες στο Πεκίνο και την 30ή επέτειο της Σύμβασης του ΟΗΕ για την εξάλειψη κάθε μορφής διακρίσεων κατά των γυναικών» (έγγρ. 7370/10). Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με θέμα «Ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων στην ΕΕ», COM(2011) 274. Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αμοιβαία αναγνώριση μέτρων προστασίας σε αστικές υποθέσεις (COM(2011) 276 final). 6) Άλλα Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας 16. Γνωμοδότηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την ισότητα ευκαιριών γυναικών και ανδρών με θέμα «Μια στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών» (7 Δεκεμβρίου 2010). Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών» (SOC 465 (2012)) 16 http :// /12 ΣΠΚ/ριτ 20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ