ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΙΣΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ ΑΚΕ-ΕΕ. Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΙΣΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ ΑΚΕ-ΕΕ Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων 24 Ιανουαρίου 2005 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ για την αποκατάσταση μετά από συγκρούσεις στις χώρες ΑΚΕ Συνεισηγητές: José Ribeiro e Castro και Ana Rita Sithole (Μοζαμβίκη) DT\ doc APP/3743

2 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ, - συνερχόμενη στο Μπαμάκο από 16 έως 21 Απριλίου 2005, - έχοντας υπόψη το άρθρο 17, παράγραφος 1, του Κανονισμού του Κοινοβουλίου, - έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ που υπεγράφη στην Κοτονού (Μπενίν) στις 23 Ιουνίου , η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2003, κυρίως το άρθρο 11, Τίτλος II, Πολιτικές υπέρ της ειρήνης, πρόληψης και επίλυσης των συγκρούσεων, - έχοντας υπόψη την αναθεώρηση της Συμφωνίας της Κοτονού και τις προσπάθειες αμφότερων των πλευρών για βελτίωση και περαιτέρω διασάφηση των διαδικασιών και των μηχανισμών για την αποκατάσταση μετά από συγκρούσεις, - έχοντας υπόψη το ψήφισμά της σχετικά με την πρόληψη και διευθέτηση των συγκρούσεων και την εγκαθίδρυση βιώσιμης ειρήνης, το οποίo εγκρίθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2004 στην Αντίς Αμπέμπα, - έχοντας υπόψη το ψήφισμά της σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών και ειδικότερα των παιδιών-στρατιωτών που εγκρίθηκε στη Ρώμη στις 15 Οκτωβρίου 2003, - έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 26ης Οκτωβρίου 2000 σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που αφορά τη συνεργασία με τα κράτη ΑΚΕ που εμπλέκονται σε ένοπλες συγκρούσεις, - έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη σύνδεση μεταξύ αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης - αξιολόγηση, του Δεκεμβρίου 2001 (A5-0464/2001), - έχοντας υπόψη τη Νέα Εταιρική Σχέση για την Ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD), της οποίας η πράξη σύστασης υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2001 στην πόλη Αμπούτζα της Νιγηρίας, - έχοντας υπόψη τον πρωτοπόρο ρόλο της ΕΕ στην καθιέρωση και εφαρμογή της 1 ΕΕ L 317 της , σελ. 3. APP/3743 2/22 DT/ doc

3 διαδικασίας Kimberly για τα «ματωμένα διαμάντια» και της Σύμβασης της Οτάβα για την απαγόρευση των ναρκών ξηράς, - έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Υποθέσεων (ΑΚΕ-ΕΕ/0000), Α. εκτιμώντας ότι τουλάχιστον είκοσι πέντε από τις εβδομήντα εννέα χώρες ΑΚΕ βρίσκονται σε μεταπολεμική κατάσταση, εκπροσωπώντας την πλειοψηφία του πληθυσμού των εν λόγω κρατών, και κατά συνέπεια τη σοβαρότητα αυτού του θέματος για την ομάδα ΑΚΕ, Β. εκτιμώντας ότι η έκτακτη βοήθεια και η αποκατάσταση αποτελούν ένα επίκαιρο και ζωτικό θέμα στην πολιτική ατζέντα αυτών των χωρών, καθώς και στην ατζέντα της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ αντιστοίχως, Γ. αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο της ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ στον τομέα αυτό, καθώς πρόκειται για ένα φόρουμ και ένα πολιτικό περιβάλλον στο οποίο οι χώρες μέλη βρίσκουν το πλαίσιο για τη διεξαγωγή διπλωματικών διαπραγματεύσεων, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και στην επίτευξη ειρηνικής διευθέτησης των μεταξύ τους συγκρούσεων ή στην ανταλλαγή εμπειριών όσον αφορά τις εσωτερικές συγκρούσεις, Δ. προσδιορίζοντας την κατάσταση μετά από συγκρούσεις ως την περίοδο κατά την οποία έχει ήδη υπογραφεί ειρηνευτική συμφωνία και ξεκινά η διαδικασία μετάβασης από την αποστρατικοποίηση και τη διατήρηση της ειρήνης στην οικοδόμηση της ειρήνης, από την κατάπαυση του πυρός στην οριστική συμφιλίωση, τον πλήρη εκδημοκρατισμό και την εφαρμογή του κράτους δικαίου, από την έκτακτη βοήθεια και την αρωγή στην αποκατάσταση, την ανασυγκρότηση και τη μακροχρόνια ανάπτυξη, Ε. εκτιμώντας ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου κατά την πρόληψη και διευθέτηση των συγκρούσεων, κατά την οικοδόμηση της ειρήνης, στις επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης, στις προσπάθειες αποκατάστασης και ανασυγκρότησης, και να εξασφαλιστεί, όπου ενδείκνυται, ότι στις επιτόπιες επιχειρήσεις θα περιλαμβάνεται η παράμετρος του φύλου, ΣΤ. εκτιμώντας ότι οι συγκρούσεις στις χώρες ΑΚΕ, ιδιαίτερα στην Αφρική, έχουν ολοένα περισσότερο περιφερειακή ή διεθνή διάσταση, με την εμπλοκή γειτονικών και τρίτων χωρών και συχνά υποδαυλίζονται από διεθνικά οικονομικά συμφέροντα, Ζ. τονίζοντας ότι η επιτυχής αποκατάσταση μετά από συγκρούσεις συμβάλλει στον παγκόσμιο αγώνα κατά της τρομοκρατίας, και ότι με τη διασφάλιση ενός αποτελεσματικού κρατικού ελέγχου ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες για τρομοκρατικό σχεδιασμό και δραστηριότητες στην επικράτεια του εν λόγω κράτους, DT/ doc 3/22 APP/3743

4 Η. λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον επίκεντρο της προσοχής της παγκόσμιας κοινής γνώμης, δεδομένης της αυξημένης προσοχής και σημασίας της παγκόσμιας κοινής γνώμης στα προβλήματα των αναπτυσσόμενων χωρών, ως αποτέλεσμα του πρόσφατου σεισμού και της καταστροφής που προκάλεσε το παλιρροϊκό κύμα στον Ινδικό Ωκεανό εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις ή οι συνθήκες μετά από συγκρούσεις σε ορισμένες πληγείσες περιοχές δυσχέραιναν ακόμη περισσότερο τη παροχή βοήθειας στους δοκιμαζόμενους πληθυσμούς, Θ. υπογραμμίζοντας ότι, μολονότι η κατάσταση μετά από συγκρούσεις απαιτεί ειδική μεμονωμένη προσέγγιση, υπάρχουν πολλά παρόμοια προβλήματα και λύσεις σε αυτές τις περιπτώσεις και συνεπώς η εμπειρία και οι ορθές πρακτικές των μελών ΑΚΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως παραδείγματα για όλες τις πληγείσες χώρες μέλη, Ι. αναγνωρίζοντας ότι η επιτυχής αποκατάσταση των πληγεισών χωρών μετά από συγκρούσεις αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη αποτελεσματικής ανάπτυξης, καθώς δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ειρήνη, ειρήνη χωρίς συμφιλίωση και συμφιλίωση χωρίς δημοκρατία, Έκτακτη βοήθεια και η σύνδεση μεταξύ αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης ΙΑ. τονίζοντας ότι η παράλληλη συμπερίληψη των εννοιών της παροχής βραχυπρόθεσμης αρωγής και ταυτόχρονα μακροπρόθεσμης αποκατάστασης σε μία κατάσταση μετά από συγκρούσεις είναι ζωτική για την αποφυγή απρόσμενων παρενεργειών της έκτακτης βοήθειας, όπως η εξαφάνιση των συστημάτων τοπικής παραγωγής και η μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές, ΙΒ. ΙΓ. εκτιμώντας ότι η ανάγκη γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των διαφόρων φάσεων της διεθνούς βοήθειας προς τις χώρες ΑΚΕ καθίσταται ακόμη προφανέστερη, καθώς οι καταστάσεις μετά από συγκρούσεις γίνονται ολοένα πιο σύνθετες όσον αφορά τις ομάδες συμμετεχόντων και την εδαφική διάσταση, ενώ παράλληλα επικρατεί μεγάλη αστάθεια με διακυμάνσεις στην ένταση της βίας τόσο χρονικά όσο και χωρικά, και η γραμμή μεταξύ σταθερότητας και νέας αναταραχής είναι πολύ λεπτή, εκτιμώντας ότι οι δωρητές, οι δικαιούχοι και οι φορείς υλοποίησης πρέπει να προωθήσουν περαιτέρω τη σύνδεση αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης (ΣΑΑΑ), APP/3743 4/22 DT/ doc

5 ΙΔ. ΙΕ. εκτιμώντας ότι η αποτελεσματική αποκατάσταση μετά την κρίση ενέχει υψηλότερους πολιτικούς και τεχνικούς κινδύνους για τους δωρητές λόγω της ενδεχόμενης αστάθειας ή απουσίας των δικαιούχων εταίρων, εκτιμώντας ότι η αποκατάσταση αλληλεπιδρά με τη συμφιλίωση και την ανασυγκρότηση, είναι κρίσιμη για την ανανέωση της κυβερνητικής νομιμότητας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απλή επαναφορά της προπολεμικής κατάστασης, ΙΣΤ. εκτιμώντας ότι η αποκατάσταση ενός κράτους μετά από συγκρούσεις πρέπει να λειτουργεί ταυτόχρονα και ως κατασταλτικός παράγοντας μελλοντικών συγκρούσεων, ΙΖ. υπογραμμίζοντας τη σημασία της παροχής επαρκών συμπληρωματικών πληροφοριών στους φορείς λήψης αποφάσεων των πληγεισών χωρών σχετικά με την εμπειρία και τις ορθές πρακτικές της διεθνούς κοινότητας, οργανώσεων πολιτών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΙΗ. ΙΘ. υπογραμμίζοντας ότι, όπως διαπιστώθηκε από την πρόσφατη καταστροφή που προκάλεσε το παλιρροϊκό κύμα, στην ατυχή περίπτωση φυσικής καταστροφής σε μία αναπτυσσόμενη χώρα (σεισμός, πλημμύρα, παλιρροϊκό κύμα, τυφώνας, καταιγίδα, κτλ.), η κατάσταση μετά την καταστροφή ενδέχεται να διευκολύνει την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ των συγκρουόμενων μερών, καθώς όλες οι πλευρές πλήττονται από την καταστροφή και υπάρχει ζωτική ανάγκη για συνεργασία προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκής έκτακτη ανθρωπιστική βοήθεια, και ότι οι ειρηνευτικές συμφωνίες αυτού του είδους που συνάπτονται υπό την πίεση της τραγωδίας και της επείγουσας ανάγκης πρέπει να εμπεδωθούν και να παγιωθούν περαιτέρω, ώστε να μην καταργηθούν αμέσως μόλις υποχωρήσει η κρίση, τονίζοντας τη σημασία της ανθρωπιστικής βοήθειας και κρίνοντας ότι η βοήθεια αυτή πρέπει να παρασχεθεί κατά προτίμηση αποκλειστικά μέσω των οδών της διπλωματίας και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, Κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη Κ. εκτιμώντας ότι η αποκατάσταση μιας υγιούς κοινωνίας είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις μετά από μία ένοπλη σύγκρουση, καθώς καταρρέουν οι περισσότερες κοινωνικές δομές, όπως οικογένειες, τοπικές και θρησκευτικές κοινότητες, πολλά άτομα φέρονται ως αγνοούμενα και συχνά προκύπτουν μαζικές περιπτώσεις βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων εκτοπισθέντων και προσφύγων, ΚΑ. εκτιμώντας ότι η επανένταξη των πρώην μαχητών από όλες τις ένοπλες δυνάμεις, είτε πρόκειται για άνδρες είτε για γυναίκες μαχητές, αποτελεί ένα καίριο πρόβλημα για αυτές τις κοινωνίες αλλά και απολύτως βασικό παράγοντα για τη DT/ doc 5/22 APP/3743

6 σταθεροποίηση και την αποτροπή αναζωπύρωσης της σύγκρουσης ή της έξαρσης της τρομοκρατίας και της βίαιης αναρχίας, ΚΒ. εκτιμώντας ότι ο αφοπλισμός των αμάχων και κάθε είδους επίσημων ή ανεπίσημων πολιτοφυλακών είναι ύψιστης σημασίας για τη διασφάλιση της τάξης, της ασφάλειας, της ελευθερίας και της σταθερότητας, ΚΓ. υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται ειδική φροντίδα και προσοχή για τις ομάδες των παιδιών και των νέων κατά τη διάρκεια και μετά από ένοπλες συγκρούσεις, καθώς πολλά παιδιά γίνονται στρατιώτες ή θύματα της βίας, ΚΔ. εκτιμώντας ότι πολλοί άμαχοι μένουν ανάπηροι και μετατρέπονται σε θύματα, πολλοί άλλοι κινδυνεύουν να τραυματιστούν ή να χάσουν τη ζωή τους από νάρκες ξηράς κατά προσωπικού και μη εκραγέντες εκρηκτικούς μηχανισμούς ως αποτέλεσμα των ένοπλων συγκρούσεων, Συμφιλίωση ΚΕ. υπογραμμίζοντας ότι οι ένοπλες συγκρούσεις προκαλούν βαθιά προσωπικά τραύματα στον άμαχο πληθυσμό και σε όλα τα πρώην στρατιωτικά μέλη, γεγονός που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον σχεδιασμό της διαδικασίας αποκατάστασης, ΚΣΤ. εκτιμώντας τη σημασία μίας ειδικής επιτροπής ή ενός ανεξάρτητου σώματος σε μία διαδικασία μετά από συγκρούσεις, το οποίο μπορεί να συσταθεί προκειμένου να διεξαγάγει έρευνα για τις παραβιάσεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, ώστε να παρασχεθεί στήριξη και αποζημίωση στα θύματα και τις οικογένειές τους, ΚΖ. εκτιμώντας ότι μία πλήρης και αντικειμενική καταγραφή των επιπτώσεων της σύγκρουσης στον άμαχο πληθυσμό μπορεί να εκπονηθεί μόνο από μία ανεξάρτητη επιτροπής αλήθειας και συμφιλίωσης, ΚΗ. επισημαίνοντας το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι εκκλησίες και η κοινωνία των πολιτών, δηλαδή εθνικές ΜΚΟ και φόρα, ως αγγελιοφόροι ειρήνης ή ειρηνευτικοί μεσολαβητές και παρέχοντας βήματα για διάλογο και άμβλυνση των διαφορών, ΚΘ. υπενθυμίζοντας την κατευναστική επίδραση εκτόνωσης της έντασης που μπορούν να έχουν οι αμνηστίες σε καταστάσεις όπου το παρελθόν στέκεται εμπόδιο στο μέλλον, Μετάβαση σε μια δημοκρατική κοινωνία και προετοιμασία για εκλογές APP/3743 6/22 DT/ doc

7 Λ. εκτιμώντας ότι η οικτρή κατάσταση των πολιτικών και διοικητικών συστημάτων σε πολλές χώρες ΑΚΕ αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ΛΑ. εκτιμώντας ότι η ύπαρξη δημοκρατικών και διαφανών θεσμών αποτελεί βασικό στοιχείο για την ενίσχυση των αποτελεσματικών στρατηγικών ανάπτυξης, ΛΒ. θεωρώντας ζωτικής σημασίας την εφαρμογή της αρχής της συμμετοχικής ιδιοκτησίας, όπως υπογραμμίζεται στη Νέα Εταιρική Σχέση για την Ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD), ώστε οι ίδιες οι δικαιούχες χώρες να είναι υπεύθυνες και να συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση της δικής τους διαδικασίας ανάπτυξης, ΛΓ. τονίζοντας ότι η σταθερή και διαρκής ειρήνη μετά από τις συγκρούσεις είναι εφικτή μόνο μέσω της εθνικής συμφιλίωσης, της αποτελεσματικής δικαιοσύνης, της ελευθερίας, του πλουραλισμού και της δημοκρατίας, και με την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην πλήρη ειρηνευτική διαδικασία, ΛΔ. εκτιμώντας ότι οι δημοκρατικές εκλογές, ως πλατφόρμα έκφρασης των προσωπικών πολιτικών πεποιθήσεων των ψηφοφόρων, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό βήμα για τις χώρες υπό ανασυγκρότηση, οι οποίες ανυπομονούν να μεταμορφωθούν σε δημοκρατικές κοινωνίες, ΛΕ. αναγνωρίζοντας την ευθύνη του κράτους για αποκατάσταση της ασφάλειας, σε πολλές περιπτώσεις μέσω της διαδικασίας μετάβασης σε δημοκρατία, η οποία, ωστόσο, συνεπάγεται υψηλό κίνδυνο ασφάλειας μέσω της διεξαγωγής εκλογών, καθώς απειλείται ειδικά η προσωπική ασφάλεια των ψηφοφόρων, ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών ασφάλειας σε μία χώρα μετά από συγκρούσεις, ΛΣΤ. εκτιμώντας ότι η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και η συμμετοχή των γυναικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, είτε σε νομοθετική είτε σε εκτελεστική φάση, είναι βασικά στοιχεία χρηστής διαχείρισης, ΛΖ. αναγνωρίζοντας ότι η συμμετοχή μη κρατικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών είναι ζωτική για τη μετάβαση στη δημοκρατία, ΛΗ. εκτιμώντας ότι η ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι ένα από τα βασικά στοιχεία των δημοκρατικών εκλογών, καθώς οι πολίτες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται για τις διαφορετικές πολιτικές απόψεις, και η πρόσβασή τους σε αυτά δεν πρέπει να ελέγχεται, ΛΘ. αναγνωρίζοντας τη διαδικασία που διεξήχθη στον τομέα αυτό για την εφαρμογή των διατάξεων της Συμφωνίας της Κοτονού και, ιδιαίτερα, τις διατάξεις της για τον πολιτικό διάλογο και τις πολιτικές οικοδόμησης ειρήνης (Τίτλος ΙΙ, άρθρα 8 και 11), DT/ doc 7/22 APP/3743

8 1. επιβεβαιώνει την επιθυμία της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ να συμμετάσχει και να συμβάλει στην πρόληψη των συγκρούσεων και την αποκατάσταση μετά τις συγκρούσεις στις περιοχές της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού 2. καλεί όλα τα μέλη της ομάδας ΑΚΕ να αξιοποιήσουν τη συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και να συνεργαστούν με τις χώρες μέλη που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης, ώστε να συμβάλλουν στην ενίσχυση της συμφιλίωσης και του εκδημοκρατισμού, της αποκατάστασης και της ανάπτυξης 3. ζητεί από τα μέλη ΑΚΕ που διεξήγαγαν επιτυχώς τη διαδικασία αποκατάστασης να μοιραστούν τις βέλτιστες πρακτικές τους με άλλα μέλη 4. προωθεί την ιδέα της καθιέρωσης ακροάσεων του Εθνικού Διατάκτη και της αρμόδιας αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα εθνικά κοινοβούλια και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το περιεχόμενο της διευθέτησης των συγκρούσεων και της αποκατάστασης μετά από συγκρούσεις 5. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη της ΕΕ και την Επιτροπή ΕΤΑ να συνεργαστούν στενότερα στο πλαίσιο του προγραμματισμού αποκατάστασης με τους εκπροσώπους των χωρών ΑΚΕ, ώστε η λήψη αποφάσεων να πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τους ηγέτες των πληγεισών περιφερειών, και να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν μία συνεκτική ανταπόκριση της ΕΕ σε κοινοτικό επίπεδο στην κατάσταση μετά τις συγκρούσεις στις χώρες ΑΚΕ 6. ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει το συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής, μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών της και μεταξύ των δωρητών, για την εκπόνηση εγγράφων στρατηγικής που θα διευκολύνουν τις αναλύσεις και τη συνεκτικότητα μεταξύ των διαφόρων πολιτικών της ΕΕ, καθώς και το συντονισμό και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των διαφόρων δωρητών 7. καλεί τους δωρητές να εκπονήσουν για κάθε χώρα μία συναφή ανάλυση των δομικών αιτιών των συγκρούσεων και να αναπτύξουν γενικά πλαίσια που θα προσδιορίζουν τομείς προτεραιότητας και μέτρα, να εξασφαλίσουν ισορροπία μεταξύ των ενεργειών που στοχεύουν στην πολιτική, οικονομική, νομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και στρατιωτική σταθεροποίηση και να επιτύχουν σύγκλιση των ανεξάρτητων στόχων για ειρήνη και ανάπτυξη Έκτακτη βοήθεια και η σύνδεση μεταξύ αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης APP/3743 8/22 DT/ doc

9 8. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους δωρητές να ενσωματώσουν την ιδέα της αποκατάστασης και της ανάπτυξης από την αρχική φάση μίας περιόδου μετά από συγκρούσεις, καθώς οι φάσεις της διαδικασίας αποκατάστασης αλληλεπικαλύπτονται, ενώ συχνά ακόμη και κατά τη διάρκεια των ένοπλων συγκρούσεων είναι δυνατή η έναρξη των πρώτων βημάτων προς την κατεύθυνση της αρωγής και της αποκατάστασης, συνεπώς τα προγράμματα αυτά πρέπει να ξεκινούν το νωρίτερο δυνατό συνιστά ιδιαιτέρως τη συμμετοχή και σύμπραξη των εκκλησιών, των πολιτικά ανεξάρτητων ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών γενικότερα σε αυτά τα προγράμματα από πολύ πρώιμο στάδιο 9. καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να προσαρμόσει τα χρηματοδοτικά όργανα και τις διαδικασίες της, να τα καταστήσει πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά - όπως τονίζεται στη Συμφωνία της Κοτονού - ώστε να είναι δυνατή η παροχή διαθέσιμων επαρκών οικονομικών και ανθρώπινων πόρων σε σύντομο χρονικό διάστημα σε περιόδους μετά από συγκρούσεις 10. ζητεί από τα εμπλεκόμενα κράτη ΑΚΕ που έχουν εξέλθει από συγκρούσεις να παράσχουν, κατά τη διάρκεια της φάσης των επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοήθειας, όλα τα δυνατά μέσα και να προσπαθήσουν - ακόμη και με αστυνομικές δυνάμεις εφόσον απαιτείται να διευκολύνουν το έργο των εργαζομένων της ανθρωπιστικής βοήθειας και να διασφαλίσουν την προσωπική ασφάλεια και τις συνθήκες εργασίας τους. 11. ζητεί την ενσωμάτωση της συμμετοχικής προσέγγισης των τοπικών φορέων στη δημιουργία ενός πολυδιάστατου στρατηγικού πλαισίου αποκατάστασης, ώστε η ανθρωπιστική βοήθεια να παρέχεται μέσω των τοπικών φορέων, και την επίτευξη μίας σφαιρικής συνεργασίας μαζί τους, η οποία θα επιχειρήσει να φέρει κοντά τους διάφορους τοπικούς φορείς σε ίση βάση 12. υπογραμμίζει την ανάγκη για παρουσία σε τοπικό επίπεδο των δωρητών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων και χαιρετίζει την πρόσφατη εξωτερική μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποκέντρωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, για περισσότερη αυτονομία και για αύξηση των αρμοδιοτήτων των αντιπροσωπειών της στις χώρες ΑΚΕ 13. τονίζει τη σημασία του γεγονότος ότι δεν υπάρχει ένα μοναδικό μοντέλο αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης και οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να προσαρμοστούν στις ειδικές ανάγκες της εκάστοτε σύγκρουσης, με βάση μία προεκτίμηση των συνθηκών 14. υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή διάλογο και συνεργασία μεταξύ των υπαλλήλων διατήρησης της ειρήνης και οικοδόμησης της ειρήνης στις χώρες ΑΚΕ, λόγω της συχνής αλληλεπικάλυψης των ρόλων και των καθηκόντων τους, καθώς οι DT/ doc 9/22 APP/3743

10 κλασικές επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης έχουν επεκταθεί στους τομείς της ανασυγκρότησης και αποκατάστασης, ιδιαίτερα ο πολιτικο-στρατιωτικός συντονισμός, για να μειωθεί η σύγχυση, να διασαφηνιστεί η κατανομή καθηκόντων και να αποφευχθούν οι αλληλεπικαλυπτόμενες δράσεις 15. ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από άλλους δωρητές και δικαιούχους να μην θεωρήσουν γραμμική τη διαδικασία μετά τη σύγκρουση, ότι δηλαδή ξεκινά από την έκτακτη βοήθεια, την αρωγή, την αποκατάσταση και καταλήγει στην ανάπτυξη, καθώς πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι φάσεις αλληλεπικαλύπτονται και ενσωματώνονται στα στοιχεία αποκατάστασης, αρωγής και ανάπτυξης αυτή η οπτική θα συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των διαταραχών στο σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της κρίσης 16. τονίζει τη σημασία να συμπεριληφθεί στις στρατηγικές αποκατάστασης μετά από συγκρούσεις ο στόχος της πρόληψης μελλοντικών συγκρούσεων σε όλες τις φάσεις της αποκατάστασης μετά τις συγκρούσεις 17. ζητεί την ενσωμάτωση υποεθνικών (τοπικών) σχεδίων αποκατάστασης σε μία δεδομένη σύγκρουση, καθώς σε πολλές περιπτώσεις μία χώρα διαιρείται σε περιοχές όπου το επίπεδο απαιτούμενης βοήθειας μπορεί να διαφέρει και ζώνες με έντονες βίαιες συγκρούσεις ενδέχεται να συνορεύουν με περιοχές όπου απαιτείται ήδη αποκατάσταση θεωρεί σημαντική την ανάπτυξη άμεσης συνεργασίας με τις κρατικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές 18. ζητεί την ενσωμάτωση της περιφερειακής και πολυμερούς διάστασης στις στρατηγικές αποκατάστασης, καθώς οι συγκρούσεις τείνουν να επεκτείνονται και εκτός συνόρων και οι αιτίες των συγκρούσεων έχουν συχνά διακρατικές περιφερειακές πτυχές 19. ενθαρρύνει τη συμμετοχή και τη συμβολή των δωρητών ως σημαντική ένδειξη στο κράτος που έχει εξέλθει από σύγκρουση, καθώς και την ευαισθητοποίηση άλλων πιθανών δωρητών και την υποστήριξη της συμμετοχής τους στη διαδικασία διαμεσολάβησης για την επίτευξη ειρηνευτικής λύσης ωστόσο, υπογραμμίζεται παράλληλα η αναγκαιότητα για αμερόληπτη και ουδέτερη προσέγγισή τους καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, δεδομένης της ευαισθησίας του πολιτικού περιβάλλοντος 20. καλεί τους δωρητές και τους φορείς χάραξης πολιτικής να συνεργαστούν για τη στρατηγική, το σχεδιασμό και τις δραστηριότητές τους στον τομέα, καθώς και για τη σύσταση μεταξύ τους ενός βασικού φορέα για την αποκατάσταση, ώστε να ανταλλάσσουν πληροφορίες και εμπειρία με ευέλικτο και ευνοϊκό τρόπο, και καλεί τους δικαιούχους να συνεργαστούν με τους δωρητές σε εθνικό και τοπικό επίπεδο APP/ /22 DT/ doc

11 Κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη 21. ζητεί την επανένταξη σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας των πολιτών, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές, τόσο των θυμάτων όσο και των συμμετεχόντων σε βίαιες συγκρούσεις 22. καλεί τα κράτη μέλη της που έχουν εξέλθει από συγκρούσεις να συμμετάσχουν σε κυβερνητικό και τοπικό επίπεδο σε προγράμματα αφοπλισμού, αποστράτευσης και επανένταξης (ΑΑΕ) για την κοινωνική και οικονομική επανένταξη των πρώην μαχητών από πρώην μαχητικές ομάδες τονίζει την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στα προβλήματα των γυναικών-πρώην στρατιωτών και ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα στην εκπαίδευση και την επανένταξη των παιδιών-στρατιωτών 23. τονίζει ότι η διαδικασία αφοπλισμού και αποκατάστασης των πρώην στρατιωτών μπορεί να σχεδιαστεί με στόχο να αυξηθεί η συμμετοχής τους σε σχέδια που χρηματοδοτούνται από τον δημόσιο τομέα, για παράδειγμα η συμμετοχή τους στην ανασυγκρότηση της υποδομής, όπως δρόμοι, σιδηρόδρομοι, καθώς και η συμβολή τους στην κατάρτιση για την απόκτηση δεξιοτήτων, η οποία θα ενισχύσει τη δυνατότητα ανακάλυψης του χρήσιμου ρόλου τους στην κοινωνία 24. συνιστά τη συμμετοχή στη διαχείριση όλων των διεθνώς χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων ΑΑΕ (αφοπλισμός, αποστράτευση και επανένταξη) όχι μόνο της ηγεσίας, αλλά και όλων των πρώην μαχητικών κομμάτων ή ομάδων, ώστε να διασφαλιστεί η αμεροληψία, να οικοδομηθεί αμοιβαία εμπιστοσύνη και να εξασφαλιστεί η αποδοτικότητα στα χαμηλότερα επίπεδα 25. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη διεθνή κοινότητα δωρητών να επενδύσουν στην οικονομική αναζωογόνηση των χωρών ΑΚΕ που έχουν εξέλθει από συγκρούσεις, όπως με την υποστήριξη της οικονομικής εξυγίανσης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, ώστε να επιταχυνθεί η δημιουργία θέσεων εργασίας και να δημιουργηθούν κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης, για να διασφαλιστούν οι απαιτούμενοι πόροι για την ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών 26. τονίζει ότι η αποκατάσταση μπορεί να είναι επιτυχής μόνο εφόσον επιλυθεί το πρόβλημα των μεταναστών και των εσωτερικά εκτοπισθέντων, προσφέροντας ασφαλή επιστροφή στα σπίτια τους και, εφόσον απαιτείται, βοήθεια στη διαδικασία ανασυγκρότησης και ανάπτυξη δυνάμεων διατήρησης της ειρήνης 27. καλεί τους δωρητές και τους δικαιούχους να καταρτίσουν ειδικά σχέδια για τις πιο ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας, δηλαδή τα παιδιά και τους νέους, τα οποία θα εστιάζουν στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση για να διευκολυνθεί η επανένταξη των παιδιών-πρώην στρατιωτών και όσων στερήθηκαν την DT/ doc 11/22 APP/3743

12 εκπαίδευση, καθώς και στη δημιουργία εγκαταστάσεων αναψυχής και αθλητισμού, οι οποίες θα τους βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των ψυχικών τραυμάτων του πολέμου 28. καλεί τα κράτη μέλη της που έχουν εξέλθει από συγκρούσεις να διευκολύνουν και να συμβάλουν στο έργο των δωρητών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων για την αποστράτευση των παιδιών στρατιωτών, υποστηρίζοντάς τους και διασφαλίζοντας την απαλλαγή των παιδιών από τις ένοπλες δυνάμεις και ομάδες, να διευκολύνουν την αποστρατικοποίησή τους και την επανένταξή τους στην κοινωνία και να τα προστατεύσουν από τη βία, την κακομεταχείριση, την εκμετάλλευση και τις διακρίσεις 29. καλεί τη διεθνή κοινότητα και τους δικαιούχους να καταρτίσουν ειδικά σχέδια για την εκτεταμένη φροντίδα των γυναικών και των κοριτσιών που έπεσαν θύματα ένοπλων συγκρούσεων καθώς ο βιασμός χρησιμοποιείται ευρέως ως όπλο πολέμου, οι ακούσιες εγκυμοσύνες και τα ψυχικά τραύματα του πολέμου πλήττουν μεγάλο μέρος του γυναικείου πληθυσμού, το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί και να επιλυθεί μέσω μίας διαδικασίας επιτυχούς κοινωνικής αποκατάστασης 30. ζητεί από τα κράτη των οποίων τα εδάφη είναι σπαρμένα με νάρκες να καταρτίσουν ειδικά προγράμματα για την κοινωνική επανένταξη των ανάπηρων θυμάτων ναρκών και των επιζώντων, στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης και της χρηματοδοτικής στήριξης, καθώς και να οργανώσουν την αποτελεσματική ενημέρωση του πληθυσμού για τους κινδύνους των ναρκών, ιδιαίτερα απευθυνόμενη στα παιδιά, να διεξαγάγουν καθαρισμό των ναρκοπεδίων και να μην χρησιμοποιούν, αποθηκεύουν ή εμπορεύονται νάρκες κατά προσωπικού 31. καλεί τα κράτη μέλη της ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ που δεν έχουν υπογράψει ή επικυρώσει τη Σύμβαση της Οτάβα /Συνθήκη για την απαγόρευση των ναρκών, καθώς και τη Σύμβαση των ΗΕ για ορισμένα συμβατικά όπλα, να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση 32. καλεί τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ που υπέγραψαν τη Σύμβαση της Οτάβα να εφαρμόσουν τις διατάξεις της, συγκεκριμένα την υποχρέωσή τους για καθαρισμό των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού έως την ημερομηνία που τα ίδια καθόρισαν, σύμφωνα με το Σχέδιο δράσης του Ναϊρόμπι Συμφιλίωση 33. καλεί όλους τους φορείς να συστήσουν μία ανεξάρτητη επιτροπής αλήθειας και συμφιλίωσης που θα προωθήσει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία αποκατάστασης, καθώς η πραγματική κατάσταση μπορεί να εκτιμηθεί APP/ /22 DT/ doc

13 μόνο μετά από εξέταση των προσωπικών εμπειριών όλων των πλευρών, εφόσον απαιτείται, με τη συμμετοχή των διεθνών δυνάμεων οικοδόμησης της ειρήνης ζητεί από την εν λόγω επιτροπή, ως αποτέλεσμα του έργου της, να εκπονήσει μία έκθεση στην οποία θα αναφέρονται ολοκληρωμένα και αντικειμενικά όλες οι πτυχές της σύγκρουσης 34. συνιστά τη συμμετοχή των εκκλησιών, όπου και αν βρίσκονται, ως σημαντικοί φορείς της διαδικασίας συμφιλίωσης 35. υπογραμμίζει τη σημασία διεξαγωγής έρευνας για παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και βιασμούς, βασανιστήρια, συλλήψεις και εκτελέσεις με αμερόληπτο και αντικειμενικό τρόπο 36. απευθύνει εκκλήσεις για την προστασία της προσωπικής ασφάλειας των θυμάτων που παρουσιάζονται ενώπιον της επιτροπής αλήθειας, και, αν απαιτείται, με ιδιαίτερη προσοχή προς τις γυναίκες, με ειδικές ακροάσεις για τις γυναίκες και τα παιδιά ως οι πλέον ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας 37. επισημαίνει ότι οι αμνηστίες μπορούν να αποτελέσουν ένα σταθερό μέσο συμφιλίωσης, εφόσον έχουν προετοιμαστεί και αποφασιστεί με συνετό, δίκαιο αντικειμενικό τρόπο και δεν χρησιμοποιούνται ως προκατειλημμένη ασπίδα για την κάλυψη ειδεχθών εγκλημάτων και την αποφυγή τεράστιων ευθυνών Μετάβαση σε μια δημοκρατική κοινωνία και προετοιμασία για εκλογές 38. επιβεβαιώνει, όπως αναφέρεται στη Συμφωνία της Κοτονού, ότι οι δημοκρατικές αρχές είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένες αρχές επί των οποίων βασίζεται η οργάνωση του κράτους για τη διασφάλιση της νομιμότητας της εξουσίας του, της νομιμότητας των δράσεών του, που αντανακλώνται στο συνταγματικό, νομοθετικό και κανονιστικό σύστημα 39. ενθαρρύνει την τήρηση της αρχής της χρηστής διαχείρισης, η οποία αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ και εκφράζει τη διαφανή και υπεύθυνη διαχείριση των ανθρώπινων, φυσικών, οικονομικών και χρηματοδοτικών πόρων προς όφελος της δίκαιης και αιεφόρου ανάπτυξης 40. τονίζει τη σημασία της αύξηση των θεσμικών ικανοτήτων - τόσο των κεντρικών όσο και των τοπικών θεσμών - για την καταπολέμηση της διαφθοράς 41. εκτιμά ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και τα ειδικά δικαστήρια πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα εγκλήματα δεν θα παραμείνουν ατιμώρητα και ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη για τα θύματα DT/ doc 13/22 APP/3743

14 42. ενθαρρύνει την αναφορά στο κράτος δικαίου, ανάλογα με τη δομή του κράτους και τις αρμοδιότητες των διαφόρων εξουσιών, το οποίο θα περιλαμβάνει συγκεκριμένα την πρόσβαση σε εργασιακούς και νομικούς πόρους, ένα ανεξάρτητο νομικό σύστημα που θα διασφαλίζει την ισότητα έναντι του νόμου και ένα εκτελεστικό σώμα που θα διέπεται πλήρως από το σεβασμό προς το νόμο 43. συνιστά, μετά την οριστική κατάπαυση πυρός ή την εξασφάλιση των ελάχιστων συνθηκών ασφάλειας, τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών εντός περιόδου που δεν θα υπερβαίνει τα δύο έως τρία έτη εφιστά την προσοχή όχι μόνο στις γενικές προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές, αλλά και στις τοπικές εκλογές 44. καλεί τους υπεύθυνους για την προετοιμασία των εκλογών να συστήσουν μία ειδική, ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή, η οποία θα εκπροσωπεί τα μέλη κάθε υποψήφιου κόμματος, συνδικάτου και διάφορων άλλων εθνικών και, όπου είναι κατάλληλο κοινωνικά, θρησκευτικών ομάδων το έργο της εκλογικής επιτροπής πρέπει να είναι, συγκεκριμένα, η κατάρτιση του εκλογικού καταλόγου, η εγγραφή των ψηφοφόρων, ο ορισμός του αριθμού και των περιοχών των εκλογικών εδρών και άλλες απαραίτητες εργασίες, η πρόσληψη και η κατάρτιση υπαλλήλων, ο έλεγχος της διαφάνειας των δαπανών των υποψηφίων, η κατάρτιση κανονισμού που θα διέπει την ψηφοφορία και η σχετική πληροφόρηση του πληθυσμού 45. ενθαρρύνει τη συμμετοχή των γυναικών στην εκλογική διαδικασία, εισάγοντας την υποχρέωση συμμετοχής ενός ορισμένου αριθμού γυναικών σε κάθε εκλογική λίστα, για να διασφαλιστεί μία σημαντική γυναικεία συμμετοχή στην εθνική συνέλευση 46. εκτιμά ότι οι σημαντικοί, αρμόδιοι και ανεξάρτητοι μη κρατικοί φορείς (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, περιφερειακές και τοπικές αρχές, παραδοσιακές κοινοτικές δομές, εκκλησίες και συνδικάτα, ανεξάρτητα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ερευνητικά ιδρύματα) πρέπει να είναι σε θέση να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία, ενθαρρύνοντας έναν ανοικτό και γενικό διάλογο και θέτοντας τους υποψηφίους ενώπιον των ευθυνών τους 47. καλεί τους διεθνείς υπαλλήλους να ενεργήσουν ως παρατηρητές, για να βοηθήσουν την ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και άλλοι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να διαδραματίσουν ουσιώδη ρόλο όσον αφορά τη βοήθεια και τον έλεγχο των εκλογικών διαδικασιών, με σκοπό να συμβάλουν στον εκδημοκρατισμό των αναπτυσσόμενων χωρών 48. ζητεί την ανάπτυξη, εφόσον απαιτείται, μίας διεθνούς πολυμερούς δύναμης, πιθανώς με την υποστήριξη τοπικών στρατευμάτων, για τη διασφάλιση της APP/ /22 DT/ doc

15 ασφάλειας η αίσθηση ασφάλειας μπορεί να αυξηθεί επίσης και με το μεγάλο αριθμό εκλογικών κέντρων 49. ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ελευθερία της έκφρασης και του συνέρχεσθαι, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στα πολιτικά κόμματα να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να επιτραπεί η παρουσία ανεξάρτητων μέσων μαζικής ενημέρωσης, και ζητεί να διασφαλιστεί η πλέον αρμόζουσα ελεύθερη κυκλοφορία των δημοσιογράφων για το λειτούργημά τους και το σεβασμό του πλουραλισμού της πληροφόρησης 50. καλεί τους εκλεγμένους βουλευτές της εθνικής συνέλευσης, το σώμα που διασφαλίζει τη δημοκρατία, να εγκρίνουν ένα δημοκρατικό Σύνταγμα ή να το αναθεωρήσουν το συντομότερο δυνατόν, πριν ή αμέσως μετά τις πρώτες επερχόμενες γενικές εκλογές και πιθανώς να το υποβάλλουν σε δημοψήφισμα 51. υπογραμμίζει τη σημασία της διεξαγωγής μόνιμου πολιτικού διαλόγου με τις δικαιούχες χώρες σχετικά με την πολιτική κατάσταση, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 της Συμφωνίας της Κοτονού, συγκεκριμένα σε τομείς όπως το εμπόριο όπλων, οι υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες, τα ναρκωτικά και το οργανωμένο έγκλημα, η εθνική, η θρησκευτική ή η φυλετική διάκριση ο διάλογος καλύπτει επίσης την εκτίμηση, σε τακτική βάση, των εξελίξεων όσον αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των δημοκρατικών αρχών, του κράτους δικαίου και της χρηστής διαχείρισης 52. εκτιμά ότι η ανταλλαγή εμπειρίας σε ίση βάση, μεταξύ των αντιπροσώπων των χωρών δωρητών και των δικαιούχων χωρών είναι ένα από τα μέσα που διευκολύνουν την ενίσχυση αυτής της ικανότητας 53. αναθέτει στους συμπροέδρους να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στους Οργανισμούς Περιφερειακής Οικονομικής Ολοκλήρωσης ΑΚΕ, καθώς και σε τυχόν αντιμαχόμενα μέρη στο πλαίσιο των χωρών ΕΕ/ΑΚΕ. DT/ doc 15/22 APP/3743

16 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ I. Εισαγωγή Η Πολιτική Διάσταση της Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ είναι μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες μετά με τους πυλώνες εμπορίου και συνεργασίας. Στο άρθρο 11 της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης της Κοτονού τα μέρη δεσμεύονται να προβαίνουν σε κάθε κατάλληλη ενέργεια στις περιόδους που έπονται των συγκρούσεων, όπως να διευκολύνουν την επάνοδο σε μία σταθερή, χωρίς βία και βιώσιμη κατάσταση. Έχοντας ως στόχους την αποκατάσταση της ειρήνης και την οικοδόμηση ενός δημοκρατικού κράτους, τα μέρη συχνά συναντούν δυσκολίες στην εφαρμογή αυτών των σκοπών. Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, όσον αφορά την πολιτική συνεργασία και την ανάπτυξη των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, είναι η συχνή πυροδότηση ένοπλων συγκρούσεων σε αυτές τις περιοχές και οι καταστροφικές συνέπειες αυτών των πολέμων στην οικονομική και κοινωνική δυναμική τους. Σύμφωνα με τον πίνακα στο Παράρτημα Ι, τουλάχιστον είκοσι πέντε κράτη έχουν πληγεί από την ομάδα των κρατών ΑΚΕ και πολλά άλλα γειτονικά κράτη έχουν εμπλακεί σε αυτές τις συγκρούσεις. Δυστυχώς, πολύ συχνά ο πόλεμος για ανεξαρτησία δεν έχει τέλος ή σημειώνονται συχνές βίαιες ενέργειες για να διασφαλιστεί η εξουσία της κυβερνητικής ηγεσίας, καθιστώντας προβληματικές τις προοπτικές του κράτους και την επίτευξη καλύτερων συνθηκών για το λαό του. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης (ΚΣΙΕ) ΑΚΕ-ΕΕ συγκεντρώνει σε ένα φόρουμ χώρες που εμπλέκονται ή είχαν εμπλακεί σε εμφύλιο πόλεμο ή σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ τους. Κατά συνέπεια, πρέπει να χρησιμοποιήσει το ειδικό καθεστώς της για να συμβάλει στην ειρηνική επίλυση και τη μετά τις συγκρούσεις αποκατάσταση των κρατών μελών της. Οργανώνεται η ανταλλαγή απόψεων με τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων κρατών και δωρητών για να επιταχυνθεί η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ανταλλαγής ορθών πρακτικών. Εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΠΑΗΕ και άλλων φορέων των ΗΕ, καθώς και άλλοι δωρητές, καλούνται να διεξάγουν τακτικό διάλογο με την ΚΣΙΕ και τα εθνικά κοινοβούλια των ενδιαφερόμενων χωρών. Η αποκατάσταση μετά τις συγκρούσεις, ενσωματωμένη με τη διάσταση του φύλου και την περιφερειακή διάσταση, πρέπει να έχει έναν τελικό στόχο: Να ενισχύσει τη θέση του κράτους και του λαού του για ένα καλύτερο και ειρηνικό μέλλον. Στον τομέα αυτό, η ευθύνη των δωρητών και της διεθνούς κοινότητας είναι υψηλού επιπέδου. Το στρατηγικό πρόγραμμα πλαίσιο για την αποκατάσταση μετά από συγκρούσεις αποτελεί το βασικό μέσο για μία επιτυχή αποκατάσταση και, συνεπώς, η ποιότητά του και ο καλός σχεδιασμός του είναι ζωτικής σημασίας: πρέπει να περιέχει αναλύσεις για κάθε χώρα, σε συνδυασμό με μία περιφερειακή διάσταση, APP/ /22 DT/ doc

17 περιλαμβάνοντας ταυτόχρονα και μία προσέγγιση σε υπο-εθνικό επίπεδο. Ο προσδιορισμός τομέων προτεραιότητας και μέτρων, καθώς και η τακτική διαβούλευση με τους εκπροσώπους των ενδιαφερόμενων χωρών και η ενεργή συμμετοχή των τοπικών φορέων από όλες τις πλευρές αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για ένα αποτελεσματικό σχέδιο αποκατάστασης. Στην προηγούμενη έκθεσή της, η ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ ανέλυσε εις βάθος τις φάσεις διευθέτησης μιας σύγκρουσης από τον πόλεμο έως την ειρήνη. Στην παρούσα έκθεση, εξετάζονται τα επόμενα βήματα κατά την περίοδο που έπεται τις σύγκρουσης. II. Έκτακτη βοήθεια και η σύνδεση μεταξύ αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης Η γενική κατάσταση μετά από έναν πόλεμο μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πλήρης κατάρρευση της οικονομίας, των υποδομών και των βασικών υπηρεσιών. Δεν υπάρχει ιατρική περίθαλψη, παροχή νερού και τροφίμων, το έδαφος είναι επικίνδυνο καθώς είναι σπαρμένο με νάρκες ξηράς και μη εκραγέντες εκρηκτικούς μηχανισμούς. Οι οικογένειες και άλλες κοινωνικές ομάδες έχουν καταρρεύσει, πολλά άτομα δηλώνονται ως αγνοούμενοι και ένα άλλο τμήμα του πληθυσμού είναι μετανάστες ή εσωτερικά εκτοπισθέντες. Όπως είναι φυσικό, στην αρχή όλες οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην ανθρωπιστική αρωγή, την αποκατάσταση των βασικών υπηρεσιών, όπως είναι η παροχή τροφίμων και νερού και η υγειονομική περίθαλψη, καθώς και στα πρώτα βήματα για την επανένωση οικογενειών και την έναρξη αποκατάστασης των ζημιών. Στα μέτρα αυτά είναι απολύτως αναγκαίο να συμμετάσχουν οι τοπικοί φορείς των χωρών ΑΚΕ, καθώς συνήθως ένα υπό κατάρρευση κράτος αδυνατεί να κατευθύνει τη βοήθεια προς τα τμήματα του πληθυσμού όπου είναι περισσότερο απαραίτητη. Οι οργανώσεις πολιτών και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν να συμβάλουν στη διοχέτευση της βοήθειας, αποφεύγοντας ως εκ τούτου τη συμμετοχή των ένοπλων δυνάμεων ή των δυνάμεων διατήρησης της ειρήνης. Στην ιδανική περίπτωση, ο ρόλος τους είναι να διασφαλίζουν την κατανομή των ενισχύσεων η οποία διεκπεραιώνεται από πολιτικό προσωπικό. Η σύγχρονη ιδέα της σύνδεσης αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης υπογραμμίζει ότι, ακόμη και στην ανθρωπιστική φάση, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και οι φορείς εφαρμογής δεν πρέπει να ξεχνούν τη σημασία της μελλοντικής αποκατάστασης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Η έννοια της αποκατάστασης ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως: «Μία γενική, δυναμική και ενδιάμεση στρατηγική θεσμικής μεταρρύθμισης και ενίσχυσης, ανασυγκρότησης και βελτίωσης των υποδομών και των υπηρεσιών, η οποία στηρίζει τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις των ενδιαφερόμενων πληθυσμών, σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, και έχει ως στόχο τη συνέχιση της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα άτομα - τόσο τα θύματα όσο και οι συμμετέχοντες στις βίαιες συγκρούσεις - πρέπει να επανενταχθούν σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας των πολιτών, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές». DT/ doc 17/22 APP/3743

18 Εν τούτοις, η αρχική ιδέα της έκτακτης αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης ως γραμμική συνέχεια, αποδείχθηκε ανεπαρκής την τελευταία δεκαετία. Οι τρεις αυτές φάσεις αλληλεπικαλύπτονται, καθώς οι τρέχουσες καταστάσεις μετά από συγκρούσεις είναι πιο σύνθετες από ό,τι κατά το παρελθόν. Κατά τον σχεδιασμό της αποκατάστασης στις χώρες ΑΚΕ, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η σημαντικότερη αρχή δεν υπάρχει μία προσέγγιση, για κάθε περίπτωση απαιτείται μία μεμονωμένη εκτίμηση, υπάρχουν χώρες ΑΚΕ στις οποίες είναι δυνατό να ξεκινήσει η εφαρμογή των πρώτων μέτρων αρωγής ακόμη και κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης ή ενώ μόνο μία ζώνη της χώρας βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Η ουσία της ιδέας της «Σύνδεσης αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης» πρέπει να είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης με επιμέρους βραχυπρόθεσμα μέτρα, προσαρμοσμένο στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, απαλλαγμένο από περιττή γραφειοκρατία και εφαρμοσμένο με ευέλικτο, ευνοϊκό και συντονισμένο τρόπο. Είναι σημαντικό η ιδέα να βασιστεί στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις της κοινωνίας των πολιτών. III. Κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη Εκτός από την αποκατάσταση των ελάχιστων αναγκαίων υπηρεσιών, υπάρχει ζωτική ανάγκη για την αποκατάσταση και οικοδόμηση υγιών κοινωνικών δομών, καθώς η κοινωνία που εξέρχεται από περίοδο συγκρούσεων περιλαμβάνει κοινωνικές ομάδες, τα προβλήματα των οποίων πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν. Η αποτελεσματική αποκατάσταση μετά από συγκρούσεις δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί χωρίς την ανθρώπινη διάσταση. Ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού των χωρών ΑΚΕ είναι στρατιώτες που συμμετέχουν σε ένοπλες συγκρούσεις άνδρες και γυναίκες, καθώς και παιδιά, εξαναγκάζονται ή προσφέρονται εθελοντικά να πάρουν τα όπλα. Συνήθως για μακρές περιόδους, οι ένοπλες αυτές δυνάμεις δρουν και ζουν σε οργανωμένες δομές, κατευθυνόμενες από διοικητές και έχουν το ρόλο της ένοπλης ομάδας. Μετά το πέρας των βίαιων δραστηριοτήτων, τα άτομα αυτά πρέπει να βρουν το ρόλο τους στην κοινωνία, καθώς και να αντιμετωπίσουν το ψυχικό τραύμα που τους προκάλεσε ο πόλεμος. Ο πιο σημαντικός στόχος είναι να αποφευχθεί η επιστροφή τους στο ρόλο των στρατιωτών στην ίδια χώρα ή σε συγκρούσεις στο εξωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο η ιδέα της πρόληψης των συγκρούσεων μπορεί να ενσωματωθεί στην αποκατάσταση. Το σύνολο του πληθυσμού που υπέστη τις συνέπειες του πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των πρώην στρατιωτών, πρέπει να αποτελέσει στόχο οικονομικών σχεδίων, όπως η αποκατάσταση βιομηχανικών εγκαταστάσεων και εργοστασίων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και η ανασυγκρότηση της APP/ /22 DT/ doc

19 υγειονομικής περίθαλψης και της υποδομής και η συμμετοχή τους στο σχεδιασμό αυτών των μέτρων. Οι ομάδες νέων που απαιτούν προσεκτική αντιμετώπιση, η αποστράτευση και η αποκατάσταση των παιδιών-στρατιωτών και των παιδιών που επλήγησαν από τον πόλεμο δημιουργούν την ανάγκη για εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και εγκαταστάσεις αναψυχής. Τα κορίτσια και οι νέες γυναίκες είναι εξαιρετικά ευάλωτες πρέπει να διεξαχθεί μία εκτίμηση των προβλημάτων και των αναγκών τους κατά την κατάρτιση σχεδίων κοινωνικής αποκατάστασης. Έχουν πληγεί από τον πόλεμο ως θύματα βιασμού, ακούσιας εγκυμοσύνης, κοινωνικού αποκλεισμού, διακρίσεων και απώλειας μελών των οικογενειών τους, εισοδημάτων ή γης. Η συμπερίληψη των κοριτσιών στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια της αποκατάστασης μετά από συγκρούσεις είναι η διασπορά των εδαφών με νάρκες ξηράς κατά προσωπικού και μη εκραγέντες εκρηκτικούς μηχανισμούς. Αυτό προκαλεί επιπλοκές, καθώς οι αγρότες δεν μπορούν να πάνε στους αγρούς τους, οι πρόσφυγες δεν μπορούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και η ανασυγκρότηση δρόμων, σιδηροδρόμων, γεφυρών, καθώς και της αγροτικής παραγωγής, καθίσταται αδύνατη ή επικίνδυνη για τη ζωή. Επιπλέον, το κράτος ΑΚΕ που έχει εξέλθει από σύγκρουση πρέπει να αναπτύξει μία στρατηγική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των θυμάτων και των επιζώντων από νάρκες ξηράς. Απαιτείται ο σχεδιασμός και η στήριξη ειδικών προγραμμάτων ταχείας ιατρικής βοήθειας και μακροπρόθεσμης κοινωνικής αποκατάστασης και συμπερίληψης σε συνεργασία με τους δωρητές. Η επαρκής ενημέρωση του πληθυσμού για τους κινδύνους των ναρκών, ιδιαίτερα για τα παιδιά, καθώς και η απαγόρευση της χρήσης και αποθήκευσης ναρκών ξηράς αποτελούν κριτήρια για την επίτευξη περαιτέρω βιώσιμης ανάπτυξης. Η Σύμβαση της Οτάβα αποτελεί το πιο αποτελεσματικό πλαίσιο για την καταπολέμηση των ναρκών ξηράς και, κατά συνέπεια, είναι ζωτικής σημασίας η επικύρωση και η εφαρμογή των διατάξεών της από όλες τις χώρες ΑΚΕ. IV. Συμφιλίωση Το σοκ και τα ψυχικά τραύματα που προκαλούνται από μία ένοπλη σύγκρουση δεν πρέπει να αγνοηθούν κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας αποκατάστασης. Ο λαός θέλει να νιώθει ότι το κράτος ακούει τα προβλήματα και τον προσωπικό του πόνο και προτίθεται να τους συμπεριλάβει στη διαδικασία αποκατάστασης. Η σύσταση μίας εθνικής επιτροπής αλήθειας και συμφιλίωσης είναι μία από τις πιθανές επιλογές για την επίτευξη αυτού του στόχου. Κατά τις δημόσιες ακροάσεις της επιτροπής συμφιλίωσης, αναφέρονται παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και εγκλήματα πολέμου και καταγράφονται σε μία τελική έκθεση. Οι δραστηριότητες της επιτροπής πρέπει να διεξάγονται με αμερόληπτο και ουδέτερο τρόπο και πρέπει να είναι σφαιρικές, με την πρόσκληση θυμάτων από όλες τις εθνικές και θρησκευτικές ομάδες. Παρά το γεγονός ότι το σύγχρονο δόγμα υπερασπίζεται την ιδέα αυτών των διαδικασιών διερεύνησης της αλήθειας ως μέσο για την ανακούφιση του πόνου και την επίτευξη της DT/ doc 19/22 APP/3743

20 συμφιλίωσης, δεν πρέπει να λησμονείται ότι οι ισορροπημένες, ειλικρινείς και κατάλληλες αμνηστίες αποτελούν κλασική μέθοδο ανακούφισης, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις. Πρέπει να επισημανθεί και να τονιστεί ο ρόλος των εκκλησιών και της κοινωνίας των πολιτών σε αυτόν τον τομέα, καθώς μπορούν να ασκήσουν θετική επιρροή μέσω ενός «πνευματικού αφοπλισμού» και βοηθώντας τα άτομα να συζητήσουν ανοικτά και να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, αλλά και να οικοδομήσουν αμοιβαία κατανόηση. Καθώς πολλές χώρες ΑΚΕ έχουν ήδη ολοκληρώσει αυτή τη διαδικασία, η ΚΣΙΕ ΑΚΕ- ΕΕ θα αναλύσει τις διαδικασίες των εργασιών και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι επιτροπές αυτές και θα οργανώσει την ανταλλαγή απόψεων για τις ορθές πρακτικές και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το εν λόγω σώμα. V. Μετάβαση σε μια δημοκρατική κοινωνία και προετοιμασία για εκλογές Ως μέρος των πολιτικών αλλαγών μετά τις συγκρούσεις, διάφορες χώρες ΑΚΕ βρίσκονται τώρα σε μία διαδικασία μετάβασης στη δημοκρατία. Σε πολλές από αυτές τις χώρες, τα αυταρχικά καθεστώτα είχαν την εξουσία για μεγάλα χρονικά διαστήματα υπονομεύοντας το σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Πόλεμοι, εμφύλιες και εθνοτικές συγκρούσεις εξακολουθούν να υπάρχουν σε ορισμένες χώρες ΑΚΕ και η μετάβαση σε μία δημοκρατική κοινωνία δεν έχει επιτευχθεί σε πολλά κράτη. Ωστόσο, οι χώρες ΑΚΕ δεσμεύτηκαν στις ιδέες της χρηστής διαχείρισης και της δημοκρατίας, υπογράφοντας τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης της Κοτονού, το Σχέδιο Δράσης του Καΐρου ή τη Νέα Εταιρική Σχέση για την Ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD). Παρά τις δεσμεύσεις αυτές, η δημοκρατία σε πολλά κράτη ΑΚΕ εξακολουθεί να είναι ασταθής, αλλά είναι αναγκαίο να διεξαχθεί αποτελεσματική πολιτική αποκατάσταση μετά τις συγκρούσεις. Η έλλειψη εγκεκριμένου Συντάγματος ή μίας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την αποκατάσταση. Ο διαχωρισμός της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας δεν εφαρμόζεται σε πολλές περιπτώσεις. Ορισμένες χώρες αντιμετωπίζουν μία περίοδο πολιτικής κρίσης, η οποία ξέσπασε μετά από αμφισβητούμενες προεδρικές ή κοινοβουλευτικές εκλογές. Αιτία αυτής της αμφισβήτησης ήταν η έλλειψη διαφάνειας, όπως η παροχή εσφαλμένων πληροφοριών στους πολίτες και ο έλεγχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης από ένα και μόνο κόμμα. Εξάλλου, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κανόνες για την μετεκλογική περίοδο δεν είναι σαφείς. Τα προαναφερθέντα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω της διαδικασίας αποκατάστασης. Η οικοδόμηση θεσμικών ικανοτήτων και η ενσωμάτωση κυβερνητικών δομών τόσο στους πολιτικούς θεσμούς όσο και στο δημόσιο τομέα είναι ουσιώδεις. Για να APP/ /22 DT/ doc

21 διασφαλιστεί η διαφάνεια, απαιτείται η εστίαση στη συμμετοχή κυβερνητικών και μη κρατικών φορέων στη διαδικασία μετάβασης, όπως τοπικοί ΜΚΟ, παραδοσιακές κοινοτικές δομές, εκκλησίες και συνδικάτα, μέσα μαζικής ενημέρωσης και ερευνητικά ιδρύματα. Όσον αφορά τα άμεσα σχέδια, η διαφάνεια μπορεί να διασφαλιστεί με την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών, την τροποποίηση των νόμων και του νομικού συστήματος, για να ενισχυθεί το κράτος δικαίου. Εναπόκειται στην ευθύνη των κυβερνήσεων των χωρών ΑΚΕ να αναπτύξουν κυβερνητικές υποδομές και να διασφαλίσουν διαφανείς δημόσιες υπηρεσίες. Οι δημοκρατικές εκλογές είναι ένα από τα πρώτα σημαντικά βήματα για πολιτική αποκατάσταση μετά τις συγκρούσεις. Η μείωση της παρουσίας και του ρόλου του στρατού στην εκλογική διαδικασία είναι ζωτικής σημασίας, καθώς έτσι διευκολύνεται η μετάβαση από ένα στρατιωτικό καθεστώς σε ένα δημοκρατικό σύστημα. Ο ρόλος του στρατού πρέπει να περιοριστεί στη διασφάλιση της ασφάλειας των πολιτών. Η συμμετοχή ξένων παρατηρητών και διεθνών οργανισμών συμβάλλει στην αύξηση αυτής της διαφάνειας. DT/ doc 21/22 APP/3743

22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. Χώρες ΑΚΕ που έχουν εξέλθει από ένοπλή σύγκρουση* Χώρα μέλος ΑΚΕ Μετά από συγκρούσεις/ σε Τρέχουσα σύγκρουση μετάβαση** Αγκόλα Μπουρούντι Δημοκρατία της Κεντρικής 1996 Αφρικής Τσαντ Κονγκό-Brazzaville Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό Τζιμπουτί αρχές δεκαετίας Ανατολικό Τιμόρ 1999 Ισημερινή Γουινέα Ερυθραία Αιθιοπία Φίτζι 1987 Αϊτή 2004 Γουινέα-Μπισάου *** Λιβερία Μάλι Μαυριτανία Μοζαμβίκη Ναμίμπια Νίγηρας 1997 Ρουάντα 1994 Σιέρα Λεόνε Νήσοι Σολομώντος 1990 Σομαλία *** Σουδάν *** Σουρινάμ Ουγκάντα * Πηγή: Economist Intelligence Unit (EIU), Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΓΔ Ανάπτυξης - Οι χώρες μέλη ΑΚΕ που δεν ενεπλάκησαν πρόσφατα σε ένοπλη σύγκρουση δεν υποδεικνύονται στον πίνακα ** Υπεγράφη ειρηνευτική συμφωνία. APP/ /22 DT/ doc