θεωρητικών σπουδών N. Τζουγανάτου, εξαίρετου φιλολόγουιστορικού της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής, από την διδακτική εμπειρία και συμπαράσταση του

Transcript

1 1 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Θανάση Ι.Παπαδόπουλου, ομότιμου καθηγητή Προϊστ. Αρχαιολογίας Θεμιστοκλέους 69, Ν.Ψυχικό-Αθήνα Τηλ , κινητό Ε-mail. 1. Προσωπικά στοιχεία Γεννήθηκα στην Χαραυγή-Αχαίας το 1938, γιός του ιερέως Παπαγιάννη, στοργικού πατέρα και ξεχωριστού ιερωμένου. Tο ήθος, η αγάπη για τους συνανθρώπους του, η αξιοπρέπεια και οι πολύτιμες συμβουλές του χρησίμευσαν ως υπόδειγμα στην πορεία της ζωής μου.έχασα νωρίς την μητέρα μου Ευαγγελία και τα παιδικά μου χρόνια τα πέρασα στον Κάνδαλο, όπου ήταν εφημέριος ο πατέρας μου και διέμενε η οικογένειά μου. Εκεί τελείωσα το Δημοτικό σχολείο (1952) με την υπέροχη και αξέχαστη δασκάλα μου Μαργαρίτα Πολυμέρη, που μου έμαθε πολλά χρήσιμα πράγματα και κυρίως να αγαπώ την Ελλάδα, την όμορφη φύση και τους συνανθρώπους μου. 2. Σπουδές- Επαγγελματική σταδιοδρομία και Επιστημονικές δραστηριότητες Είχα την καλή τύχη στη συνέχεια ( ) να είμαι μαθητής ενός από τα καλύτερα σχολεία της Πάτρας, του Γ Οκτατάξιου Γυμνασίου Αρρένων και ευτύχησα να έχω μεταξύ άλλων αξιόλογων καθηγητών και το φιλόλογο Παναγιώτη Γκίνη, προσωπικότητα που επηρέασε με τις γνώσεις και την αγάπη του για την επιστήμη και τους μαθητές του σημαντικά την απόφασή μου να επιλέξω, ύστερα από εισαγωγικές εξετάσεις. την εγγραφή και την τετραετή φοίτησή μου( ) στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών (Τμήμα Φιλολογίας). Στο Πανεπιστήμιο είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω, μεταξύ άλλων, τις παραδόσεις των καθηγητών Σταματάκου, Ζακυθηνού και ιδιαίτερα του αυστηρού, αλλά και γοητευτικού Σ. Μαρινάτου. Μετά την αποιφοίτησή μου από το Πανεπιστήμιο, υπηρέτησα για 27 μήνες ( ) την στρατιωτική μου θητεία ως έφεδρος ανθυπολοχαγός, με ειδικότητα στρατιωτικού γραμματέως, στον Βόλο και στην Αθήνα (Α.Σ.Υ.Ε). Κατά τα δύο επόμενα χρόνια ( ) ήμουν υπότροφος του Ι.ΚΥ (ειδικότης Μεσαιωνικής Νεοελληνικής φιλολογίας) υπό την εποπτεία του καθηγητή Γ.Ζώρα και συνέγραψα τις δύο πρωτόλειες μελέτες μου για τον Μηνιάτη και τον Βαλαωρίτη, δημοσιευμένες στο περιοδικό «Παρνασσός». Παράλληλα, αναζητώντας απασχόληση, εργάσθηκα για τρία χρόνια ( ) στο καλύτερο και μοναδικό για την εποχή εκείνη στην Ελλάδα φροντιστήριο υποψηφίων

2 2 θεωρητικών σπουδών N. Τζουγανάτου, εξαίρετου φιλολόγουιστορικού της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής, από την διδακτική εμπειρία και συμπαράσταση του οποίου ωφελήθηκα πολλαπλώς. Η επαγγελματική και διδακτική μου εμπειρία βελτιώθηκε ακόμη περισσότερο από την υπηρεσία μου για ένα χρόνο ( ) στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ψυχικού, όπου δίδαξα ως φιλόλογος και είχα κερδίσει την εκτίμηση των προϊσταμένων μου διευθυντών (Λαλόπουλου και Γκάτσου) και την αγάπη των μαθητών μου. Το 1967 γνώρισα και παντρεύτηκα τη Λίτσα, φιλόλογο και κόρη του εξαίρετου φιλολόγου της Βαρβακείου Σχολής Κ. Κοντορλή. Συμφωνήσαμε και αποφασίσαμε, να παραιτηθούμε από τις θέσεις μας στην Μέση Εκπαίδευση και να μεταβούμε στην Αγγλία για μεταπτυχιακές σπουδές στην προϊστορική, μυκηναϊκή αρχαιολογία, πραγματοποιώντας έτσι μια επιθυμία μας, που μας ακολουθούσε από τα φοιτητικά μας χρόνια. Χωρίς καμιά υποτροφία, αλλά με την ηθική και οικονομική στήριξη των γονιών μας, νιόπαντροι φθάσαμε στο Λονδίνο, όπου συναντήσαμε τον J.N.Coldstream,φιλέλληνα υφηγητή (reader) τότε Ελληνικής Αιγαιακής Αρχαιολογίας στο Bedford College, του Παν/μίου του Λονδίνου, ο οποίος, ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις, πρότεινε και ανέλαβε την εποπτεία των θεμάτων μεταπτυχιακών σπουδών μας στην προϊστορική αρχαιολογία. Kατά την διάρκεια των σπουδών μας, σημαντική υπήρξε η υποστήριξη και οικονομική βοήθεια, με εισήγηση του καθηγητή Coldstream, του Παν/μίου του Λονδίνου, καθώς και κυρίως η επιστημονική συνεργασία και βοήθεια, τόσο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πατρών στα Μουσεία Πατρών και Αιγίου, όσο και επιφανών,ειδικών Άγγλων προϊστοριολόγων, όπως των S. Hood και V. Desborough. Ιδιαίτερα στην εκπόνηση της δικής μου διδακτορικής διατριβής, ο Desborough στάθηκε δίπλα μου, πρόθυμος πάντα για συζήτηση προβλημάτων, λύση αποριών και περάτωση άρτιας και τεκμηριωμένης επιστημονικής εργασίας. Τον Ιούλιο του 1972 εγκρίθηκε η διδακτορική μου διατριβή («The Archaeology of the Mycenaean Achaea» Ph.D. thesis, University of London), διατριβή που αξιολογήθηκε από τους εξεταστές μου, ελλείψει βαθμολογικόύ συστήματος στην Αγγλία, ως «work of high quality και έγινε αμέσως δεκτή για δημοσίευση από τον Σουηδό επιφανή προϊστοριολόγο-καθηγητή P.Aström, αξέχαστο φίλο και εκδότη της αρχαιολογικής Σειράς Studies in Mediterranean Archaeology. To καλοκαίρι του 1969, κατά τη διάρκεια επισκέψεώς μου και καταγραφής μυκηναϊκών θέσεων της Αχαίας εντόπισα ένα μυκηναϊκό νεκροταφείο στο Αίγιο και τον επόμενο χρόνο (1970), ύστερα από ευγενική πρόσκληση του Εφόρου Αρχαιοτήτων Πατρών αείμνηστου

3 3 Φ. Πέτσα διενήργησα την πρώτη μου αρχαιολογική ανασκαφή, που δημοσιεύθηκε το 1976 ως μονογραφία στην προαναφερθείσα Σουηδική Σειρά με τον τίτλο «Excavations at Aigion και είχε θετικές κριτικές.. Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, εργάσθηκα για λίγο χρονικό διάστημα με σύμβαση ως έκτακτος αρχαιολόγος στην Γ Εφορεία Αρχαιοτήτων Αττικής (Ιούλιος 1972-Μάρτιος 1973) και το φθινόπωρο του ιδίου έτους, διορίστηκα, ύστερα από προκήρυξη της θέσης, ως επιμελητής Προϊστορικής/Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Από το 1973 ως το 1981 ως επιμελητής και από το 1981 ως τα 1985 ως μόνιμος λέκτορας δίδαξα μαθήματα προϊστορικής αρχαιολογίας στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Κρήτης. Η εξέλιξή μου το 1985 στην βαθμίδα του αναπληρωτή καθηγητή- μετά την πρόωρη αποχώρηση του εκλεγέντος το 1980 Ηπειρώτη καθηγητή, που κατά τους εισηγητές του» είχε «φάει με το κουτάλι την προϊστορική αρχαιολογία» και δήλωνε ότι θα διενεργούσε ανασκαφές και στην Ήπειρο- μου επέτρεψε να συνεχίσω με μεγαλύτερη άνεση την επιστημονική μου δραστηριότητα και την διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ως επισκέπτης καθηγητής στο νεοσύστατο Τμήμα Ιστορίας του Ιόνιου Παν/μίου( ). Στο διάστημα αυτό ανέλαβα (1987) την διεύθυνση του Τομέα Αρχαιολογίας, θέση στην οποία υπηρέτησα ακόμη δύο φορές (1995 και 2002) μετά την εκλογή μου στη βαθμίδα του καθηγητή Α βαθμίδας το Εκλέχθηκα επίσης πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας για την διετία και προσπάθησα να βελτιώσω το πρόγραμμα σπουδών και να επιλύσω με αρκετές δυσκολίες προβλήματα του Τμήματος και των συναδέλφων. Έχω συμμετάσχει σε πολλές επιτροπές επιστημονικού και διοικητικού περιεχομένου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. 3 Υποτροφίες Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ., ) Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (2 φορές τρίμηνες στο Βερολίνο και μία εξάμηνη στη Βόννη) Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Κοπεγχάγης-Δανίας Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών (1 μήνα στο Princeton University, U.S.A. 4 Διδακτικό έργο Η διδασκαλία ήταν η κύρια και πιο σημαντική ενασχόλησή μου κατά την διάρκεια της μακρόχρονης (πλέον των 30 ετών) θητείας μου στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Πίστευα και συνεχίζω να θεωρώ ότι ο ακαδημαϊκός δάσκαλος πρέπει να είναι δίκαιος, άριστα

4 4 καταρτισμένος επιστημονικά, να αγαπά την δουλειά του, να μεταδίδει τις γνώσεις του αντικειμένου του στους φοιτητές του, ωθώντας τους ταυτόχρονα να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που διευρύνουν τους επιστημονικούς τους ορίζοντες και τους προετοιμάζουν να γίνουν καλοί επιστήμονες και χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία. Αυτό προσπάθησα να επιτύχω, διδάσκοντας στα Πανεπιστήμια Κρήτης, Ιονίου και κυρίως Ιωαννίνων. Έτσι, εκτός από το αντικείμενο της ειδικότητάς μου, την Αιγαιακή Προϊστορική Αρχαιολογία, δίδαξα τεχνική και μέθοδο ανασκαφών Προϊστορική Αρχαιολογία Δυτικής Ελλάδας και Ιόνιων νησιών, Ευρωπαϊκή προϊστορία, Πολιτισμούς Τροίας. Κύπρου, Αρχαίας (Φαραωνικής) Αιγύπτου και Ανατολικών Λαών και διοργάνωσα (α) επιστημονικά σεμινάρια με αντικείμενο ειδικούς τομείς και δραστηριότητες των προϊστορικών κατοίκων της χώρας μας, της Κύπρου και της αρχαίας Αιγύπτου (κεραμική, μεταλλοτεχνία, κοσμηματική αρχιτεκτονική οικισμών, και τάφων, κοινωνική διάρθρωση κ.ά.). και (β) εκπαιδευτικές εκδρομές σε προϊστορικές θέσεις και μουσεία της Ελλάδας. Αιγύπτου, Ιορδανίας και Συρίας. 5. Εποπτείες- εξεταστικές επιτροπές διδακτ. διατριβών Έχω εποπτεύσει περισσότερες από 15 διδακτορικές διατριβές και συμμετάσχει σε ακόμη περισσότερες εξεταστικές επιτροπές διδακτορικών διατριβών σε ελληνικά πανεπιστήμια και υποτροφιών του Ι.Κ.Υ. 6 Ανασκαφές Ως αρχαιολόγος πεδίου διενήργησα αρχαιολογικές ανασκαφές σε τρείς περιοχές της Ελλάδας, στην Ήπειρο, Αχαία και Ιθάκη και σε δύο θέσεις στην Ιορδανία. Ειδικότερα, η πρώτη μου (α) ανασκαφή έγινε στο μυκηναϊκό νεκροταφείο Αιγίου (1967) και ακολούθησαν οι, υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και την χρηματοδότηση αυτής και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, (β) ανασκαφές προϊστορικής ακρόπολης Εφύρας-Ηπείρου ( και ), (γ) μυκηναϊκών νεκροταφείων και οικισμών Αχαίας: Καλλιθέας-Ραμπαντανίων, Καλλιθέας Λαγανιδιάς, οικισμού στα Πουρναράκια-Καλλιθέας, μυκηναϊκού νεκροταφείου Κλάους-Πατρών ( ), σε συνεργασία με την σύζυγό μου Λίτσα Κοντορλή- Παπαδοπούλου (δ) στην Ιθάκη-Σχολή Ομήρου ( ) και (ε) στις προϊστορικές θέσεις Quar es-safi (νεκροταφείο) και Tell Kafrein (οικισμός+νεκροταφείο) ( ) της Ιορδανίας. Σε όλες σχεδόν αυτές τις ανασκαφές, που συνέβαλαν στην προώθηση της έρευνας, την αποκάλυψη και ανάδειξη σημαντικών μνημείων και ευρημάτων και στην διεθνή προβολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της

5 5 χώρας μας (βλ. αρχαιολογική αποστολή στην Ιορδανία) συμμετείχαν, βοήθησαν και εκπαιδεύτηκαν επιλεγμένοι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές των Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιονίου και Αθηνών, ενώ τις επισκέφθηκαν και συζήτησαν μαζί μου διάφορα προβλήματα Έλληνες και ξένοι προϊστοριολόγοι (Καμπιίτογλου, Γ. Λώλος, Βλαχόπουλος, Ν. Παπαδημητρίου, Schachermeyr, Aström, Hammond, Coulson, Laffineur, Buchholz, Knauss, Matthäus κ.ά.). Είμαι ισόβιος εταίρος της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. 7. Συμμετοχή σε τοπικά και διεθνή συνέδρια με ανακοινώσεις (Conferences Congresses-Symposia-Round Tables, Meetings) (Aug.Sept.) 4th International Cretological Congress, Herakleion Crete (Μay) B International Conference of Peloponnesian Studies, Patras (April) 2nd International Congress of Cypriot Studies, Nicosia Cyprus (April) Thanatos. Les Coutrumes Funeraires en Egee a l Age du Bronze. Colloque de Liège, Liège Belgique (April) Archaeology in the Dodecanese, International Symposium, Copenhagen (Oct.) Οι Σκωρίες της Αρχαίας Ελληνικής Μεταλλουργίας, Σεμινάριο Αρχαιομετρίας, Αθήνα (June) L Habitat Égéen Préhistorique. Table Ronde Intrnationale, Athènes (April) Transition. Le Monde Egeen du Bronze Moyen au Bronze Recent, Deuxième Rencontre égéenne intrnationale de l Université de Liège (Οκτ.) Α Archaeological and Historical Congress of Aetoloacarnania, Agrinio (May) Achaia und Elis in der Antike, 1. Intrenationale Symposium, Athen (Aug.) Acta Cypria, International Congress on Cypriote Archaeology, Göteborg (Dec.) Cyprus and the Aegean in Antiquity. From the Prehistoric period to the 7th century A.D., Intεrnational Archaeological Conference, Nicosia (Sept.) 8th International Cretological Congress, Herakleion Crete (Oct.) The Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age, International Symposium, Urla Izmir (Turkey) (Sept.) Το Γυαλί απο την Αρχαιότητα έως Σήμερα, Β Συνέδριο Μαργαριτών Μυλοποτάμου Ρεθύμνης Κρήτης, Μαργαρίτες Ρέθυμνο (April) Polemos. Le contexte Guerrier en Égée à l Âge du Bronze, 7th

6 Rencontre égéenne internationale de l Université de Liège (June) Aιγαίο, λίκνο του δυτικού πολιτισμού, One day Conference, Piraeus (Sept.) The Periphery of the Mycenaean World, 2nd International Interdisciplinary Colloquium, Lamia (Sept) Hellenic Studies on the Verge of Centuries, International Scientific Conference Tbilisi, Georgia (May) Greek Language in Jordan: Inscriptions- Past and Present, Bilateral Conference (Greece-Jordan), Amman (March) B Διεθνές Ιστορικό και Αρχαιολογικό Συνέδριο Αιτωλοακαρνανίας, Αγρίνιο (Feb. March) Αρχαιολογικό Εργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας,Intrnational Scientific Meeting, Volos (May) Cultural Interaction through the Ages, 9th International Conference on the History and Archaeology of Jordan, Petra Jordan (May July) Meetings with the Past: Treasures for the Future.An Exhibition on European Jordanian Cooperation in the Field of Archaeology in Jordan (Forum), Amman (June) Vom Tor des Hades über Ithaka zum Koloss von Rhodos, Archäologisches Symposion, München (March) Αρχαιολογικό Εργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, Ιnternational Scientific Meeting, Volos (June) A Aρχαιολογική Σύνοδος Νότιας και Δυτικής Ελλάδας, Patras (Feb) Greek Culture without Frontiers, One Day Conference of the Directorate of Prehistoric and Classical Antiquities, Ministry of Culture, Athens (Dec.) Το Αρχαιολογικό Εργο των Πανεπιστημίων στην Ελλάδα απο την Παλαιολιθική Περίοδο έως την Υστερη Αρχαιότητα, Two Days Conference of the Directorate of Prehistoric and Classical Antiquities, Ministry of Culture, Athens (April May) IV. International Cyprological Congress, Lefkosia (June) Democratic Principles from Classical Antiquity Present in our Conemporary Political Foundation, 4th International Conference, International Foundation for Greek Language and Culture, Athens (April) Honouring the Dead in the Peloponnese, International Conference, Sparti (April). KOSMOS.Jewellery, Adornment and Textiles in the Aegean Bronze Age. The 13 th International Aegean Conference, Copenhaguen (May) Athanasia Iimmortality. The Earthly, the Celestial and the Underworld in the Mediterranean from the Late Bronze and the Early Iron Age, International Conference, Rhodes (May). Athens and Attica in Prehistory. International Congress, Athens (November). Athens Greek Religion Seminar, Swedish Archaeological Institute, Athens 6

7 (May). EΣΠΕΡΟΣ/ESPEROS. The Aegean Seen from the West, 16 TH International Aegean Conference, Ioannina 8. Διαλέξεις 1. Achaea in the Late Bronze Age: Some aspects and problems Frankfurt and Mainz Germany, (a) Excavations at the Mycenaean cemetery of Kallithea in Achaea ( ), (b) Recent finds from the excavation at the prehistoric acropolis of Ephyra-Epirus, Göteborg Sweden, Excavations at Ephyra-Epirus, American School of Classical Studies, Athens, Series of lectures given according to the educational program Free University of the Ministry of Culture in several occasions and sites (Creto-Mycenaean Civilasitation, Minoan and Mycenaean Religion, Aegean Prehistoric Society, etc), Aιγυπτιακή Τέχνη», Αλεξάνδρεια, Κάϊρο Αίγυπτος, Aναζητώντας την Ομηρική Ιθάκη: Πρόσφατες ανασκαφές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Ιθάκη», Ιθάκη Recent Prehistoric Investigations in Achaea and Epirus, Princeton, USA, Recent Prehistoric Investigations in Epirus and Achaea. Results, Problems and Perspectives, Freiburg, Munich, Heidelberg, Erlangen, Copenhagen, Prähistorische Archäologische Forschungen in West-Griechenland (Epirus, Achaia, Aitoloakarnanien sowie auf den Ionischen Inseln (Lukas, Ithaka), München, Digging in the exciting land of Jordan: The Hellenic Archaeological Project of the University of Ioannina. A preliminary synthesis of the excavation results ( ), Muta University, Jordan, Ανασκάπτοντας στη συναρπαστική χώρα της Ιορδανίας. Προκαταρκτική σύνθεση των ανασκαφικών αποτελεσμάτων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων», Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα Ανασκάπτοντας στην Ιορδανία την δεκαετία , Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα Excavations in Ithaca , Illum University, Milano Τhe Heroon of Odysseus in Ithaca. Reconsidered, Σουηδικό Αρχ. Ινστιτούτο Athens Δημοσιεύματα 1. Θ.Ι. Παπαδόπουλος, Η Εποχή του Λίθου στην Ήπειρο, Δωδώνη 3,1974, Θ Ι. Παπαδόπουλος, Η Εποχή του Χαλκού στην Ήπειρο, Δωδώνη , Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή ΥΕ Νεκροταφείου Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ Α 1976, , πίν

8 8 4. Σ.Δάκαρης.Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή στο Νεκρομαντείο του Αχέροντος και στην ακρόπολη της Εφύρας, ΠΑΕ 1976, , πίν Α.J. Papadopoulos, Excavations at Aigion-1970, Studies in Mediterranean Archaeology, XLVI,Göteborg Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή ΥΕ Νεκροταφείου Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ,1977, , πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή ΥΕ Νεκροταφείου Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1978, , πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1978, 107, πίν Thanasis Papadopoulos, Some unpublished Mycenaean objects from Vrysarion in Achaea, BSA 73, 1978, Thanasis Papadopoulos, Mycenaean Achaea (Ph.D. thesis) Studies in Mediterranean Archaeology LV vol. 1-2, Göteborg Thanasis Papadopoulos, Vases mycéniens du Musée Bénaki, BCH 103, 1979, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας,ΠΑΕ, 1979, , πίν Thanasis J. Papadopoulos- Richard E. Jones, Rhodiaka in Achaea, Opuscula Atheniensia XIII: 15, 1980, Thanasis J.Papadopoulos, Zwei neue Entenaskoi aus Achaia, AA 1980, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ 1980, , πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1980, 33, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Μυκηναϊκή Αχαΐα και Κρήτη, Πρακτικά Δ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Α2, Ηράκλειο Κρήτης, 1981, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1981, 184, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1981, 78, πίν Thanasis J.Papadopoulos, Das mykenische Kuppelgrab von Kiperi bei Parga (Epiros), AM 96, 1981, 7-24, Taf. 2-6, Beil Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ,1982, 89-90, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1983 Α, 81-82, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1984 Α, , πίν Thanasis J.Papadopoulos, Two Achaean Mycenaean Weapons in the National Museum of Athens, BSA 79, 1984,

9 9 25. Thanasis J.Papadopoulos, The Problem of Relations between Achaea and Cyprus in the Late Bronze Age, Πρακτικά Β Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου Α, Λευκωσία 1985, , pl Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Εφύρας, ΠΑΕ, 1986, , πίν Thanasis J.Papadopoulos, A Mycenaean Inlaid Dagger from Messenia(?), Φίλια Έπη εις Γεώργιον.Ε.Μυλωνάν δια τα 60 έτη του ανασκαφικού του έργου.τόμος, Α, Αθήναι 1986, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Χάλκινα εγχειρίδια με ένθετη διακόσμηση απο τον Αιγαιακό χώρο, Πρακτικά Σεμιναρίου Αρχαιομετρίας. Οι σκωρίες της Αρχαίας Ελληνικής Μεταλλουργίας, ΙΓΜΕ-Αθήνα 1986, Thanasis J.Papadopoulos, Zum Stand der Bronzezeitforschung in Epirus, in H.-G. Buchholz (ed.), Ägäische Bronzezeit, Darmstadt 1987, Thanasis J.Papadopoulos, Tombs and Burial Customs in Late Bronze Age Epirus, in R.Laffineur (ed.)aegaeum 1, Thanatos. Les Coutumes Funeraires en Egee a l Age du Bronze. Actes du colloque de Liège (21-23 avril 1986) Université de l Etat à Liège 1987, ,pl. XXXIV-XXXIX 31.. Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Το πρόβλημα των εξωτερικών σχέσεων της προϊστορικής Ηπείρου στη 2 η χιλιετία π.χ., Δωδώνη 16, 1987, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1987, 69-72, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας-Κλάους Πατρών, ΠΑΕ, 1988, 32-36, πίν Thanasis J.Papadopoulos, The Dodecanese and the Western Peloponnese in the Late Bronze Age. Some thoughts on the problem of their relations, in S.Dietz and I.Papachristodoulou (eds.), Archaeology in the Dodecanese, Copenhagen 1988, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Προϊστορική Αιτωλοακαρνανία : Προβλήματα και προοπτικές, Πρακτικά του Α Ιστορικού-Αρχαιολογικού Συνεδρίου, Αγρίνιο, 1988, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας και Κλάους Πατρών, ΠΑΕ, 1989, 57-62, πίν Thanasis J.Papadopoulos, The Greek Mainland and its Aegean Neighbours during the transitional period from MBA to LBA : The evidence of Metalwork, R.Laffineur (ed.) Aegaeum 3. Transition le Monde Egeen du Bronze Moyen au Bronze Recent. Actes de la deuxième Rencontre égéenne internationale de l Universitéè de Liège (18-20 avril 1988), Université de l Etat à Liège 1989, , pl. XLIII-XLVI 38. Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας και Κλάους Πατρών, ΠΑΕ, 1990, 50-55, πίν

10 Thanasis J.Papadopoulos, Settlement-Types in prehistoric Epirus, in P.Darque et R. Treuil (ed.) BCH Supplement XIX, 1990, L Habitat Égéen Préhistorique. Acts de la Table Ronde internationale organisée par le Centre National de la Recherche Scientifique l Université de Paris I et l École française d Athènes (Athènes jun 1987) Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Κλάους, ΠΑΕ, 1991, 79-84, πίν Thanasis J.Papadopoulos, Achaea s role in the Mycenaean World, (KEPA)Μελετήματα 13, 1991, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Κλάους και Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1992, 53-59, πίν Thanasis J.Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Aegean Cult Symbols in Cyprus, Acta Cypria, Jonsered, 1992, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1993, 44-47, πίν Τhanasis J.Papadopoulos & E. Photos, R.E. Jones, The Black Inlay Decoration on a Mycenaean Bronze Dagger, Archaeometry, 36.2, 1994, Thanasis J.Papadopoulos, A Late Mycenaean Koine in Western Greece and the Adjacent Ionian Islands, Chr.Morris (ed.) KLADOS. Essays in honour of J.N.Coldstream, University of London, Institute of Classical Studies, 1995, Thanasis J.Papadopoulos, Cyprus and the Aegean World. Links in Religion, Proceedings of the International Archaeological Conference Cyprus and the Aegean in Antiquity. From Prehistoric period to the 7 th century A.D. Nicosia 8-10 December 1995, Nicosia, 1997, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή μυκηναϊκού νεκροταφείου Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1997, , πίν Thanasis J.Papadopoulos, The Late Bronze Age Daggers of the Aegean I. The Greek Mainland. Prähistorische Bronzefunde Abteilung VI. Band 11, Stuttgart, 1998, 50. Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή μυκηναϊκού νεκροταφείου Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1998, 83-87, πίν Θ.Ι.Παπαδοπουλος, Η διαχρονική ελληνικότητα του Αιγαίου, Ημερίδα για το Αιγαίο, Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοίας ανοικτής θαλάσσης, , Αθήνα, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 1999, 65-68, πίν Thanasis J.Papadopoulos, Warrior Graves in Achaean Mycenaean Cemeteries, in R.Laffineur (ed.) Aegaeum 19, Polemos. Le Contexte Guerrier en Égée à l

11 11 Âge du Bronze. Actes de la 7e Recontre égéenne internatioinale Université de Liège, avril 1998, Université de Liège 1999, , pl. LVI- LX 54. Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 2000, 71-73, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος &Λ. Κοντορλή-Παπαδοπούλου, Μινωικές επαφές με την Δυτική Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, Πεπραγμένα Η Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, Ηράκλειο 2000, , εικ Thanasis J.Papadopoulos &Litsa Kontorli-Papadopoulou, Four Late Bronze Age Italian Imports in Achaea, in P.Aström and D. Sürenhagen (eds.), Periplus. Festschrift für Hans-Günter Buchholz zu seinem achtzigsten Geburstag am 24.Dezember 1999, SIMA, CXXVII, Jonsered 2000, Τhanasis J.Papadopoulos, Prehistoric Aegean and the regions of Kaukasos: Archaeological evidence and myths. Αcta of the International Scientific Conference : Hellenic Studies on the verge of centuries. Tbilisi-Georgia, IX Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή Καλλιθέας Πατρών, ΠΑΕ, 2001, 61, πίν Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Ανασκαφή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στη βόρεια Ιθάκη , Corpus 28, 2001, Thanasis J. Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Death, Power and Troubles in Late Mycenaean Peloponnese, in P.Fischer (ed.) Contributions to the Archaeology and History of the Bronze and Iron Ages in the Eastern Mediterranean. Studies in Honour of Paul Aström, Österreichisches, Archäologisches Institut, Sonderschriften Band 39, Wien 2001, Thanasis J.Papadopoulos, Litsa Kontorli-Papadoipoulou and K.D.Politis, Rescue Excavations at An-Naq and Tulaylat Qasr Musa Al-Hamid, 2000, Annual of the Department of Antiquities of Jordan (ADAJ) 45, 2001, Θ.Ι.Παπαδόπουλος, Προϊστορική Αχαία, στο Σ.Πανέλης (ed.) Corpus. Σειρά : Ιστορία των Πολιτισμών 2, Η Αρχαιολογία στην Ελλάδα. Οι μεγαλυτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20 ου αιώνα και οι θησαυροί των ελληνικών μουσείων (Αθήνα 2002) Θανάσης Ι. Παπαδόιπουλος & Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου, Προϊστορική Αρχαιολογία Δυτικής Ελλάδας Ιόνιων Νησιών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Θ.Ι.Παπαδόπουλος & Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου, Δυτικο- Πελοπονησιακές Σχέσεις με Θεσσαλία και Σκύρο στην Υστερο-Μυκηναϊκή Εποχή, Πρακτικά Β Διεθνούς Διεπιστημονικού Συμποσίου. Η Περιφέρεια του Μυκηναϊκού Κόσμου Σεπτεμβρίου, Λαμία 1999, Αθήνα 2003, Θ.Ι.Παπαδόπουλος &Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου, Η Αιτωλοακαρνανία στα πλαίσια της Μυκηναϊκής Κοινής της Δυτικής Ελλάδας, Πρακτικά Β Διεθνούς Ιστορικού και Αρχαιολογικού Συνεδρίου Αιτωλοακαρνανίας 29-31Μαρτίου 2002, Αγρίνιο 2004, 33-40

12 L.Kontorli-Th.Papadopoulos-G.Owens, A Possible Linear Sign from Ithaki (AB09 SE )?, Kadmos XLIV (2005) Θ.Ι.Παπαδόπουλος & Λίτσα Κοντορλή Παπαδοπούλου, Προϊστορικές ανασκαφές(μυκηναϊκών νεκροταφείων) Πανεπιστημίου Ιωαννίνων / Αρχαιολογικής Εταιρείας στην περιοχή της Αχαίας, Πρακτικά Α Αρχαιολογικής Συνόδου Νότιας και Δυτικής Ελλάδας, 9-12 Ιουνίου 1996, Πάτρα 2007, Thanasis J.Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, The Hellenic Archaeological Project of the University of Ioannina in Jordan : A Preliminary Synthesis of the Excavation Results at Ghawr as-safi and Tall al- Kafrayn ( ), Studies in the History and Archaeology of Jordan IX : Cultural Interaction Through the Ages, Department of Antiquities, Amman, 2007, Athanassios J.Papadopoulos & Spyridoula Kontorli-Papadopoulou, Some thoughts on the Problem of Relations between the Aegean and Western Greece in the Early Bronze Age, in H.Erkanal, H. Hauptman, V.Sahoglu, R. Tunkel (eds.), Proceedings of the International Symposium. The Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age. Urla-Izmir (Turkey) October 13 th -19 th, 1997, Ankara Üniversitesi Basimevi, Ankara 2008, Θ. Ι. Παπαδόπουλος, Δημοκρατία και Φιλοκαλία: Ιδανική σύζευξη δύο διαχρονικών πολιτισμικών αξιών, Proceedings of the 4th International Conferenc.e.. Democratic Principles from Classical Antiquity present in our Contemporary Political Foundation, June 2008,, Athens 2010, Thanasis J.Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Mycenaean Military Presence in Central Greece and Thessaly, Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας Πρακτικά επιστημονικής συνάντησης Βόλος , Τόμος ΙΙ: Στερεά Ελλάδα, Βόλος 2009, Θανάσης Ι.Παπαδόπουλος, Τάφοι Μυκηναίων Πολεμιστών στην Αττική, Δώρον. Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Σπύρο Ιακωβίδη, Ακαδημία Αθηνών. Κέντρον Ερεύνης της Αρχαιότητος. Σειρά Μονογραφιών 6, Αθήνα 2009, Τhanasis J.Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Preliminary Report of the Seasons of Excavations by the University of Ioannina at Tell Kafrein in the Jordan Valley, Annual of the Department of Antiquities of Jordan 1911 (υπό εκτύπωση) 74. Thanasis J. Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Vravron- The Mycenaean Cemetery, SIMA CXLII, Uppsala Thanasis J. Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Links between NW Peloponnese and Cyprus: The evidence of imported or imitation objects, Proceedings of the IV. International Cyprological Congress, Nicosia 29 April- 3 May 2008 (Λευκωσία 2011), , pls

13 Thanasis J. Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Power, Troubles and Death in Late Bronze Age Aegean and the Eastern Mediterranean: The Evidence of Warrior-Graves and Painting, Proceedings of the International Conference. Athanasia Iimmortality. The Earthly, the Celestial and the Underworld in the Mediterranean from the Late Bronze and the Early Iron Age, Rhodes May 2009 ( Hράκλειο, 2012) Θανάσης Ι. Παπαδοπουλος, Θάνατος, εξουσία και αναταραχές στην Υστερο- Μυκηναϊκή κοινωνία της Πελοποννήσου: Η μαρτυρία των τάφων πολεμιστών. Proceedings of the CSPS International Conference Honouring the Dead in the Peolonnese, Sparta April S. Dietz - Th. Papadopoulos - L. Kontorli-Papadopoulou, The National Museum Denmark. Prehistoric Aegean and Near-Eastern Metal Types in the Department of Classical and Near-Eastern Archaeology. Copenhagen R.Jung- Λ.Κολώνας- Ι.Μόσχος- Θ.Παπαδόπουλος- Λιτσα Κοντορλή- Παπαδοπουλου-Κ.Πασχαλίδης-Μ.Πετρόπουλος-Γ. Χριστακοπουλου, Ιταλικές εξαγωγές και επιδράσεις στη Μυκηναϊκή Αχαϊα, στην Αιτωλία και στην Κεφαλονιά (υπό εκτύπωση από την Εταιρεία Μελετών Μυκηναϊκης Αχαϊας) 80. Thanasis J.Papadopoulos & Litsa Kontorli-Papadopoulou, Specific types of jewellery from Late Bronze Age tombs in western Greece as evidence for social differentiation, in R. Laffineur (ed.) Aegaeum 33, KOSMOS. Jewellery, Adornment and Textiles in the Aegean Bronze Age. Proceedings of the 13 th International Aegean Conference/ 13e Recontre égéenne internationale, University of Copenhagen, Danish National Research Foundation s Centre for Textile Research, April 2010 (Liege 2012) , pls. CXXIII- CXXXII Thanasis J.Papadopoulos-Litsa Kontorli-Papadopoulou. Life and Death in Eastern Mycenaean Attica. The evidence of the Vravron cemetery and other sites of the region. Proceedings of the International Conference Athens and Attica in Prehistory. Athens, May 2015 (in press) 82. Thanasis J.Papadopoulos, The Heroon of Odysseus in Ithaca. Reconsidered. Athens Greek Religion Seminar, November 2015 (forthcomimg) 83. Thanasis J.Papadopoulos. Mycenaean Citadels of Western Greece: Architecture, Purpose and Their Intricate Role in the Local Communities and Their Relations With the West. Proceedings of the 16 th International Conference ΕΣΠΕΡΟΣ/ESPEROS. The Aegean seen from the West, May 2016 Ioannina University (in press) 84. Thanasis J.Papadopoulo&-Evangelia Papadopoulou-Chrysikopoulou, Excavations of the Mycenaean Cemetery at Aigion (Rescue excavation of the late Ephor of Antiquities E.Mastrokostas), monograph, in press in the Series of Archaeopress, Oxford

14 Θανάσης Ι.Παπαδόπουλος-Λιτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου «Το Αρχαιολογικό Ερευνητικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Ιορδανία» ΔΩΔΩΝΗ τόμ. ΜΓ-ΜΔ( ), Τεύχος Α, Ιωάννινα 2017, Thanasis J.Papadopoulos- Evangelia Papadopoulou, Ephyra-Epirus. The Mycenaean acropolis. Results of the excavations and (monograph forthcoming)