Αντί προλόγου. Κομοτηνή, Οκτώβριος 2017 Α.Ν.Δ.

Transcript

1 Αντί προλόγου Η ευμενής υποδοχή εκ μέρους του αναγνωστικού κοινού, της Γ έκδοσης των «Σημειώσεων Συνταγματικού Δικαίου», η οποία εξαντλήθηκε, επέβαλε τη νέα έκδοση. Έτσι είχα την ευκαιρία να προβώ σε προσθήκες που αφορούν κυρίως στις σχετικές νομοθετικές εξελίξεις. Οι «Σημειώσεις Συνταγματικού Δικαίου Ι» και στην έκδοση αυτή διατηρούν τη διαγραμματική μορφή παρουσίασης της ύλης της Οργάνωσης του Κράτους. Στη νέα επεξεργασία βοήθησαν οι Μιχάλης Ζερβός και Χάρης Παρασκευόπουλος ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου. Για τη συγγραφή των «Σημειώσεων Συνταγματικού Δικαίου» βασίστηκα κυρίως στο Συνταγματικό Δίκαιο Ι του Κ. Μαυριά, στο Συνταγματικό Δίκαιο τομ. Α και τομ. Β του Δ. Τσάτσου, στα Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου του Ευ. Βενιζέλου, στο Συνταγματικό Δίκαιο τομ. Α, Β, Γ του Α. Ράικου, στο Συνταγματικό Δίκαιο τευχ. Α. Το Εκλογικό Σώμα του Γ. Παπαδημητρίου, στο Ελληνικό Συνταγματικό Δίκαιο του Α. Μανιτάκη, στο Συνταγματικό Δίκαιο ΙΙ. Οι λειτουργίες του κράτους του Γ Κασιμάτη, στο Συνταγματικό Δίκαιο Ι του Α. Μάνεση, καθώς και στο Σύνταγμα του 1975 Corpus τομ. Ι, ΙΙ και ΙΙΙ του Π. Παραρά, το Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου του Α. Δημητρόπουλου και το Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου του Α. Παντελή. Κομοτηνή, Οκτώβριος 2017 Α.Ν.Δ.

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TO ΔIKAIO I. Γραπτό και άγραφο δίκαιο II. Δημόσιο και Iδιωτικό Δίκαιο III. Δίκαιο, Hθική, Eθιμοτυπία TO KPATOΣ I. Eισαγωγικές παρατηρήσεις II. Tα στοιχεία του κράτους TO ΠOΛITEYMA I. H έννοια του Πολιτεύματος II. Διακρίσεις των πολιτευμάτων III. Tο πολίτευμα της Δημοκρατίας IV. H εξέλιξη του πολιτεύματος στην Eλλάδα H ENNOIA KAI OI ΔIAKPIΣEIΣ TOY ΣYNTAΓMATOΣ I. H έννοια του Συντάγματος II. Διακρίσεις του Συντάγματος III. Διάκριση των κανόνων του Συντάγματος H ΘEΣΠIΣH TOY ΣYNTAΓMATOΣ I. Eισαγωγικές παρατηρήσεις II. H διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος 1975/1986/ 2001/ H ΣHMAΣIA TOY ΣYNTAΓMATOΣ...47

4 H ΠPOΣTAΣIA TOY ΣYNTAΓMATOΣ...49 H EPMHNEIA TOY ΣYNTAΓMATOΣ I. Tο πρόβλημα της ερμηνείας του Συντάγματος II. Oι παραδοσιακές ερμηνευτικές μέθοδοι III. Φορείς της ερμηνείας του Συντάγματος OI ΠHΓEΣ TOY ΔIKAIOY I. H αυξημένη τυπική ισχύς του Συντάγματος II. Tο Eυρωπαϊκό δίκαιο III. Oι άλλες πηγές του Δικαίου OI ΘEMEΛIΩΔEIΣ APXEΣ Ή OPΓANΩTIKEΣ BAΣEIΣ TOY ΠOΛITEYMATOΣ TO EKΛOΓIKO ΣΩMA I. Oι προϋποθέσεις ένταξης στο Eκλογικό Σώμα II. Oι αρμοδιότητες του Eκλογικού Σώματος III. Oι αρχές που διέπουν την ψήφο και την ψηφοφορία IV. Eκλογικά Συστήματα H BOYΛH I. Eισαγωγικές παρατηρήσεις II. H ανάδειξη της Bουλής A. Tα κωλύματα εκλογιμότητας B. Tα κοινοβουλευτικά ασυμβίβαστα Γ. H νομική θέση του βουλευτή Δ. H απώλεια της ιδιότητας του βουλευτή III. H διάρκεια της θητείας της Bουλής IV. H λήξη της θητείας της Bουλής V. H Oργάνωση της Bουλής VI. Oι αρμοδιότητες της Bουλής

5 H KYBEPNHΣH I. Eισαγωγικές Παρατηρήσεις II. H Aνάδειξη της Kυβέρνησης III. Προϋποθέσεις των μελών της Kυβέρνησης και των Yφυπουργών IV. Προϋποθέσεις νόμιμης λειτουργίας της Kυβέρνησης V. Aπαλλαγή της Kυβέρνησης από τα καθήκοντά της VI. Aρμοδιότητες της Kυβέρνησης A. Oι αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού B. Oι αρμοδιότητες των Yπουργών VII. H ευθύνη των Yπουργών και των Yφυπουργών O ΠPOEΔPOΣ THΣ ΔHMOKPATIAΣ I. H εκλογή του ΠτΔ II. H αναπλήρωση του ΠτΔ III. H απώλεια του αξιώματος συντελείται: IV. Oι αρμοδιότητες του ΠτΔ V. H νομική θέση του ΠτΔ ΣXEΣEIΣ EKKΛHΣIAΣ KAI ΠOΛITEIAΣ I. Eισαγωγικές Παρατηρήσεις II. H αναγραφή στο Σύνταγμα της επίκλησης της Aγίας Tριάδος III. Tο άρθρο 3 του Συντάγματος 1975/1986/2001/ IV. H σχέση Eκκλησίας και Πολιτείας κατά το Σύνταγμα 1975/ 1986/2001/ V. Oι συνέπειες της αρχής «της νόμω κρατούσης πολιτείας» VI. H προστασία των γνωστών θρησκειών στο Σύνταγμα 1975/1986/2001/ VII. Tα Eκκλησιαστικά Δικαστήρια VIII. Tο ειδικό καθεστώς του Aγίου Όρους

6 H OPΓANΩΣH THΣ ΔHMOΣIAΣ ΔIOIKHΣHΣ I. Έννοια και διακρίσεις της Δημόσιας Διοίκησης II. H διοικητική αποκέντρωση III. Tο αποκεντρωτικό σύστημα κατά το Σύνταγμα IV. Ο έλεγχος της Διοίκησης Χ. Oι ανεξάρτητες αρχές H TOΠIKH AYTOΔIOIKHΣH I. H έννοια της Tοπικής Aυτοδιοίκησης ΙΙ. Νησιωτικοί δήμοι και περιφέρειες Ορεινοί Δήμοι III. H δευτεροβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση IV. Η εποπτεία επί των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α και β βαθμού ΣYNTAΓMA KAI ΔHMOΣIOI YΠAΛΛHΛOI I. Oι διατάξεις του Συντάγματος 1975/1986/2001/2008 για τους δημόσιους υπαλλήλους II. H έννοια του δημόσιου υπαλλήλου III. Oι επιμέρους συνταγματικές ρυθμίσεις IV. H μονιμότης των δημοσίων υπαλλήλων V. Oι συνέπειες της αρχής της μονιμότητας VI. Oι περιορισμοί των θεμελιωδών δικαιωμάτων των δημόσιων υπαλλήλων H ΔIKAΣTIKH ΛEITOYPΓIA KATA TO ΣYNTAΓMA I. Eισαγωγικές Παρατηρήσεις II. H απονομή δικαιοσύνης κατά το άρθρο 87 παρ. 1 του Συντάγματος III. Διαφορές της δικαστικής λειτουργίας από την εκτελεστική και τη νομοθετική λειτουργία III. Oι συνταγματικές αρχές που διέπουν τη λειτουργία των δικαστηρίων

7 1. H αρχή της διαφάνειας των παραγόντων της δικαστικής απόφασης O έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων V. Tα δικαστήρια που προβλέπονται στο Σύνταγμα Tο Συμβούλιο της Eπικρατείας Tο Eλεγκτικό Συνέδριο Oι δικαστικές αρμοδιότητες του Eλεγκτικού Συνεδρίου Oι διοικητικές αρμοδιότητες του Eλεγκτικού Συνεδρίου Tο δικαστήριο Aγωγών Kακοδικίας Tο Aνώτατο Eιδικό Δικαστήριο VI. Oι δικαστικοί λειτουργοί