ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1975 ΣΤΟ 2008 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ. Βασικές διατάξεις. ΤΜΗΜΑ Α Μορφή του πολιτεύματος...

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... XVII Πρόλογος της αρχικής έκδοσης... XIX ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1975 ΣΤΟ 2008 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Βασικές διατάξεις Άρθρο 1. Άρθρο 2. ΤΜΗΜΑ Α Μορφή του πολιτεύματος Μορφή του πολιτεύματος...3 Πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας...3 ΤΜΗΜΑ Β Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας Άρθρο 3. Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας...3 ΜΕΡΟΣ ΕΥΤΕΡΟ Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Άρθρο 4. Ισότητα των Ελλήνων, Ιθαγένεια...4 Άρθρο 5. Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, προσωπική ελευθερία...5 Άρθρο 5Α. ικαίωμα στην πληροφόρηση...7 Άρθρο 6. Προσωπική ασφάλεια, προφυλάκιση...7 Άρθρο 7. Νομιμότητα των ποινών, απαγόρευση βασανιστηρίων γενικής δήμευσης-θανατικής ποινής...8 Άρθρο 8. ικαίωμα νόμιμου δικαστή...9 Άρθρο 9. Άσυλο της κατοικίας...9 Άρθρο 9Α. Προστασία προσωπικών δεδομένων...9 Άρθρο 10. ικαίωμα του αναφέρεσθαι στις αρχές Άρθρο 11. ικαίωμα του συνέρχεσθαι Άρθρο 12. ικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι... 11

2 VIII ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Άρθρο 13. Θρησκευτική ελευθερία Άρθρο 14. Ελευθερία του τύπου Άρθρο 15. Κινηματογράφος, φωνογραφία, ραδιοφωνία, τηλεόραση Άρθρο 16. Παιδεία, τέχνη, επιστήμη Άρθρο 17. Προστασία της ιδιοκτησίας, απαλλοτρίωση, αποζημίωση Άρθρο 18. Προστασία της ιδιοκτησίας, ειδικές περιπτώσεις, επίταξη Άρθρο 19. Απόρρητο επιστολών, ανταπόκρισης και επικοινωνίας Άρθρο 20. Έννομη προστασία, δικαίωμα προηγούμενης α- κρόασης Άρθρο 21. Προστασία οικογένειας, γάμου, μητρότητας, παιδικής ηλικίας και ατόμων με αναπηρίες Άρθρο 22. Προστασία της εργασίας Άρθρο 23. Συνδικαλιστική ελευθερία Άρθρο 24. Προστασία του περιβάλλοντος Άρθρο 25. Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων, απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Οργάνωση και λειτουργίες της Πολιτείας ΤΜΗΜΑ Α Σύνταξη της Πολιτείας Άρθρο 26. ιάκριση των λειτουργιών Άρθρο 27. Όρια της Επικράτειας Άρθρο 28. Κανόνες του διεθνούς δικαίου, διεθνείς οργανισμοί, περιορισμοί της εθνικής κυριαρχίας Άρθρο 29. Πολιτικά κόμματα ΤΜΗΜΑ Β Πρόεδρος της ημοκρατίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ανάδειξη του Προέδρου Άρθρο 30. Ο Πρόεδρος της ημοκρατίας ρυθμιστής του πολιτεύματος, θητεία ασυμβίβαστα Άρθρο 31. Προσόντα εκλογιμότητας... 33

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ IX Άρθρο 32. Εκλογή Άρθρο 33. Έναρξη θητείας, όρκος, χορηγία Άρθρο 34. Αναπλήρωση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Εξουσίες και ευθύνη από τις πράξεις του Προέδρου Άρθρο 35. Ισχύς των πράξεων, προσυπογραφή Άρθρο 36. ιεθνής παραστάτης, διεθνείς συνθήκες Άρθρο 37. ιορισμός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης Άρθρο 38. Κυβέρνηση, απαλλαγή από τα καθήκοντά της, αδυναμία του Πρωθυπουργού να ασκήσει τα καθήκοντά του Άρθρο 39. Συμβούλιο της ημοκρατίας (καταργήθηκε) Άρθρο 40. Σύγκληση της Βουλής, αναστολή των εργασιών της Άρθρο 41. ιάλυση της Βουλής Άρθρο 42. Έκδοση και δημοσίευση των νόμων Άρθρο 43. Έκδοση διαταγμάτων Άρθρο 44. Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, δημοψηφίσματα, διαγγέλματα Άρθρο 45. Αρχηγός των Ενόπλων υνάμεων Άρθρο 46. ιορισμός και παύση δημοσίων υπαλλήλων, απονομή παρασήμων Άρθρο 47. Χάρη και αμνηστία Άρθρο 48. Κατάσταση πολιορκίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Ειδικές ευθύνες του Προέδρου της ημοκρατίας Άρθρο 49. Ευθύνη, κατηγορία, δίκη Άρθρο 50. Τεκμήριο αρμοδιότητας ΤΜΗΜΑ Γ Βουλή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ανάδειξη και συγκρότηση της Βουλής Άρθρο 51. Εκλογή βουλευτών, εκλογικό δικαίωμα Άρθρο 52. Ελεύθερη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης Άρθρο 53. Βουλευτική περίοδος Άρθρο 54. Εκλογικό σύστημα, εκλογικές περιφέρειες, βουλευτές Επικρατείας... 59

4 X ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών Άρθρο 55. Προσόντα εκλογιμότητας Άρθρο 56. Κωλύματα εκλογιμότητας Άρθρο 57. Ασυμβίβαστα έργα Άρθρο 58. ικαστικός έλεγχος εκλογών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Καθήκοντα και δικαιώματα των βουλευτών Άρθρο 59. Όρκος Άρθρο 60. ικαίωμα γνώμης και ψήφου, παραίτηση από το αξίωμα Άρθρο 61. Ανεύθυνο των βουλευτών Άρθρο 62. Ακαταδίωκτο των βουλευτών Άρθρο 63. Αποζημίωση, ατέλειες, απουσίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Οργάνωση και λειτουργία της Βουλής Άρθρο 64. Σύνοδος Άρθρο 65. Κανονισμός, προεδρείο Άρθρο 66. Συνεδριάσεις Άρθρο 67. Λήψη αποφάσεων, πλειοψηφία Άρθρο 68. Κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές Άρθρο 69. Αναφορές [κοινοβουλευτικός έλεγχος] Άρθρο 70. Άσκηση νομοθετικού έργου, Ολομέλεια-διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές-λήψη αποφάσεων, κοινοβουλευτικός έλεγχος Άρθρο 71. Τμήμα διακοπής των εργασιών της Βουλής Άρθρο 72. Αρμοδιότητες Ολομέλειας, τμήματος διακοπής των εργασιών και διαρκών επιτροπών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Νομοθετική λειτουργία της Βουλής Άρθρο 73. ικαίωμα πρότασης νόμων-περιορισμοί Άρθρο 74. ιαδικασία εισαγωγής για συζήτηση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων-προσθήκες, τροπολογίες Άρθρο 75. Νομοσχέδια και προτάσεις νόμων που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού Άρθρο 76. Συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων-προσθήκες τροπολογίες Άρθρο 77. Αυθεντική ερμηνεία των νόμων... 85

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ XI ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Φορολογία και δημοσιονομική διαχείριση Άρθρο 78. Νόμοι φορολογικού περιεχομένου Άρθρο 79. Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός ισολογισμός, προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης Άρθρο 80. Μισθός, σύνταξη, χορηγία, αμοιβή, νόμισμα ΤΜΗΜΑ Κυβέρνηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Συγκρότηση και αποστολή της Κυβέρνησης Άρθρο 81. Υπουργικό Συμβούλιο, σύνθεση Άρθρο 82. Κυβέρνηση, Πρωθυπουργός, Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής Άρθρο 83. Υπουργοί και Υφυπουργοί-αρμοδιότητες ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Σχέσεις Βουλής και Κυβέρνησης Άρθρο 84. Εμπιστοσύνη της Βουλής-αρχή της δεδηλωμένης Άρθρο 85. Ευθύνη Υπουργών και Υφυπουργών Άρθρο 86. ίωξη κατά μελών της Κυβέρνησης, Ειδικό ικαστήριο ΤΜΗΜΑ Ε ικαστική Εξουσία ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ικαστικοί λειτουργοί και υπάλληλοι Άρθρο 87. Λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστών Άρθρο 88. Εγγυήσεις ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών, αποδοχές, μετατάξεις Άρθρο 89. Ασυμβίβαστα των δικαστών Άρθρο 90. Ανώτατο ικαστικό Συμβούλιο, αρμοδιότητες Άρθρο 91. Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο Άρθρο 92. ικαστικοί υπάλληλοι, συμβολαιογράφοι, υπάλληλοι υποθηκοφυλακείων...105

6 XII ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Οργάνωση και δικαιοδοσία των δικαστηρίων Άρθρο 93. ιακρίσεις των δικαστηρίων, δικαστικές αποφάσεις Άρθρο 94. ικαιοδοσία διοικητικών και πολιτικών δικαστηρίων Άρθρο 95. Συμβούλιο της Επικρατείας Άρθρο 96. Ποινική δικαιοσύνη, πολιτική-στρατιωτική Άρθρο 97. Μικτά ορκωτά δικαστήρια Άρθρο 98. Ελεγκτικό Συνέδριο Άρθρο 99. Αγωγές κακοδικίας Άρθρο 100. Ανώτατο Ειδικό ικαστήριο Άρθρο 100Α. Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ΤΜΗΜΑ ΣΤ ιοίκηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Οργάνωση της διοίκησης Άρθρο 101. ιοικητική αποκέντρωση-διαίρεση της Χώρας Άρθρο 101Α. Ανεξάρτητες αρχές Άρθρο 102. Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρμοδιότητες ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ Υπηρεσιακή κατάσταση των οργάνων της διοίκησης Άρθρο 103. ημόσιοι υπάλληλοι Άρθρο 104. Περιορισμοί δημοσίων υπαλλήλων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Άρθρο 105. Καθεστώς του Αγίου Όρους ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Ειδικές Τελικές και Μεταβατικές ιατάξεις ΤΜΗΜΑ Α Ειδικές ιατάξεις Άρθρο 106. Κράτος και εθνική οικονομία Άρθρο 107. Προστασία κεφαλαίων εξωτερικού και ειδική οικονομική νομοθεσία Άρθρο 108. Απόδημος ελληνισμός...128

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ XIII Άρθρο 109. ιαθήκες, κωδίκελλοι, δωρεαί υπέρ του ημοσίου, μητρώο κληροδοτημάτων ΤΜΗΜΑ Β Αναθεώρηση του Συντάγματος Άρθρο 110. Αναθεώρηση του Συντάγματος ΤΜΗΜΑ Γ Μεταβατικές διατάξεις Άρθρο 111. ιατήρηση σε ισχύ Συντακτικών Πράξεων και ψηφισμάτων αντίθετων προς το Σύνταγμα Άρθρο 112. Προσωρινή ισχύς πράξεων μέχρι την έκδοση προβλεπομένων από το Σύνταγμα νόμων Άρθρο 113. Ισχύς προσωρινού Κανονισμού της Βουλής Άρθρο 114. Εκλογή πρώτου Προέδρου της ημοκρατίας, προσωρινός Πρόεδρος της ημοκρατίας Άρθρο 115. Ειδικά ικαστήρια που προβλέπονται από το Σύνταγμα Άρθρο 116. Προσωρινή ισχύς διατάξεων αντίθετων προς την αρχή της ισότητας ανδρών-γυναίκων Άρθρο 117. Αγροτική ιδιοκτησία, δάση, απαλλοτριώσεις, οικιστικές περιοχές Άρθρο 118. Ανώτατοι ικαστικοί λειτουργοί Άρθρο 119. Ακύρωση πράξεων που εκδόθηκαν από ως ΤΜΗΜΑ Ακροτελεύτια διάταξη Άρθρο 120. Θέση σε ισχύ του Συντάγματος, σεβασμός σε αυτό, δίωξη σφετεριστών της λαϊκής κυριαρχίας, δικαίωμα αντιστάσεως ΜΕΡΟΣ ΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ 1975 ΚΑΙ ΤΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ Ψήφισμα ΙΒ της Ε Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων Περί ψηφίσεως και θέσεως εις ισχύν του νέου Συντάγματος της Χώρας...145

8 XIV ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Απόφαση του Προέδρου της ημοκρατίας περί δημοσιεύσεως στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του οριστικού Συντάγματος της Ελλάδος Το Σύνταγμα της Ελλάδος Η πρώτη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος, ΣΤ Α- ναθεωρητική Βουλή-Έτος Ψήφισμα Α της ΣΤ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως των αναθεωρημένων διατάξεων του Συντάγματος Παραγγελία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως ολόκληρου του κειμένου του Συντάγματος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (στην καθαρεύουσακωδικοποίηση των διατάξεων του Α ψηφίσματος σε ενιαίο κείμενο) Ψήφισμα Β της ΣΤ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων Περί μεταφοράς του κειμένου του Συντάγματος στη δημοτική γλώσσα Η δεύτερη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος, Ζ Α- ναθεωρητική Βουλή-Έτος Ψήφισμα της Ζ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως των αναθεωρημένων διατάξεων του Συτντάγματος Παραγγελία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως ολόκληρου του κειμένου του Συντάγματος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. (Κωδικοποίηση των διατάξεων του ψηφίσματος της Ζ Αναθεωρητικής Βουλής σε ενιαίο κείμενο) Η Τρίτη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος, Η Αναθεωρητική Βουλή-Έτος Ψήφισμα της Η Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως των αναθεωρημένων διατάξεων του Συντάγματος Παραγγελία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων περί δημοσιεύσεως ολόκληρου του κειμένου του Συντάγματος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Κωδικοποίηση των διατάξεων του Ψηφίσματος της Η Αναθεωρητικής Βουλής σε ενιαίο κείμενο)...248

9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ XV Παράρτημα ύο Νόμοι Νόμος 3126/2003 Ποινική ευθύνη των Υπουργών Νόμος 3213/2003 ήλωση και έλεγχος περιουσιακής κατάστασης βουλευτών, δημόσιων λειτουργών και υπαλλήλων, ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλων κατηγοριών προσώπων ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Α ΣΥΜΒΑΣΙΣ ΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΙΝ ΤΩΝ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩ ΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ Β ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ Σύμβασις δια την προάσπισιν των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών ικαιώματα και ελευθερίες Ευρωπαϊκό ικαστήριο των ικαιωμάτων του Ανθρώπου ιάφορες διατάξεις Πρόσθετον Πρωτόκολλον «εις την Σύμβασιν» εύτερον Πρωτόκολλον (Παροχή γνωμοδοτήσεων από το Ευρωπαϊκό ικαστήριο) Τρίτον Πρωτόκολλον (Τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης) Τέταρτο Πρωτόκολλο (Προσθήκη διατάξεων στη Σύμβαση) Πρωτόκολλον Νο 5 (τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης) ο Πρωτόκολλο (κατάργηση της ποινής του θανάτου) Πρωτόκολλο αριθμός 7 (προστασία αλλοδαπών από απελάσεις) Πρωτόκολλο αριθμός 8 (τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης) Ένατο Πρωτόκολλο (τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης) έκατο Πρωτόκολλο (τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης) Πρωτόκολλο υπ αριθμ. 11 (Αντικατάσταση άρθρων της Σύμβασης)...324

10 XVI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρωτόκολλο Νο 12 (προσθήκη άρθρων στη Σύμβαση) Πρωτόκολλο Αριθ. 13 (Γενική κατάργηση της ποινής του θανάτου) Πρωτόκολλο υπ αριθμόν 14 (Τροποποίηση άρθρων της Σύμβασης)...338