ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΚΡΑΝΙΟ-ΤΡΑΧΗΛΟΣ. Φωτεινή Μάλλη

Transcript

1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι 1 ΚΡΑΝΙΟ-ΤΡΑΧΗΛΟΣ Φωτεινή Μάλλη

2 ΚΡΑΝΙΟ Σκελετος της κεφαλής 2 μοίρες εγκεφαλικο κρανίο και σπλαχνικό κρανίο Περιβάλλει εγκέφαλο-μήνιγγες και περιέχει εγγύς μοίρες εγκεφαλικών νεύρων και των αγγείων του εγκεφάλου

3 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ: Μετωπιαίο οστό Δύο Βρεγματικά οστά Δύο Κροταφικά οστά Σφηνοειδές οστό Ινιακό οστό

4 ΚΡΑΝΙΟ Μετωπιαίο οστό σχηματίζει το μέτωπο Βρεγματικά οστά ανω και πλάγια επιφάνεια κρανίου Ινιακό οστο οπίσθια επιφανεια Κροταφικά οστά πλαγια επιφάνεια κρανίου Σφηνοειδές οστο βάση κρανίου Ηθμοειδές οστό οροφή μύτης

5 5

6 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Ή ΣΠΛΑΓΧΝΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ: Δύο Ρινικά Δύο Κάτω Ρινικές Κόγχες Δύο Δακρυϊκά Δύο Ζυγωματικά Δύο Υπερώια Δύο Άνω Γνάθοι Κάτω Γνάθος.

7 Οι ρινικές κόγχες βρισκονται στο εσωτερικό της ρινικής θαλάμης Τα δυο ρινικά οστα βρισκονται στη ραχη της μύτης και ενώνονται μεταξύ τους Τα δυο δακρυικά οστά βρισκονται στο εσωτερικό του οφθαλμικού κόγχου 7

8 Τα δυο οστα της άνω γνάθου σχηματίζουν οφθαλμικό κόγχο, ρινική θαλάμη και κοιλότητα στόματος Τα ζυγωματικά οστά σχηματίζουν τα μήλα του προσώπου Τα υπερώια οστά βρισκονται στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας Η κάτω γναθος είναι το μοναδικό οστο που έχει κινητικότητα 8

9 ΚΡΑΝΙΟ Το εγκεφαλικό κρανίο έχει μια δίκην θόλου οροφή και ένα έδαφος (=βάση του κρανίου) Τα περισσότερα οστα του θόλου του κρανίου ενώνονται μεταξύ τους στις ραφές του κρανίου

10 ΡΑΦΕΣ ΤΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ: Στεφανιαία Οβελιαία Λαμβδοειδής Στεφανιαία βρεγματικά οστα με μετωπιαίο οστό Οβελιαία βρεγματικά οστα Λαμβδοειδής βρεγματικά οστά με ινιακό οστό

11 11

12 ΚΡΑΝΙΟ Τα οστά του κρανίου αποτελούνται από δύο συμπαγείς πλάκες μεταξύ των οποίων υπάρχει μια λεπτή αραιά περιοχή. Σε ορισμένες περιοχές οι δύο πλάκες απομακρύνονται μεταξύ τους και έτσι δημιουργούνται χώροι με αέρα που λέγονται κόλποι. Όταν κάποιο μικρόβιο αναπτυχθεί μέσα στους κόλπους προκύπτουν φλεγμονές με συνηθέστερη την ιγμορίτιδα. Το μετωπιαίο, τα κτροταφικά, το σφηνοειδές και το ηθμοειδές είναι αεροφόρα οστά δηλαδή περιέχουν αεροφόρους κόλπους

13 13

14 ΚΡΑΝΙΟ 14 Βαση του κρανίου Κατω μοίρα εγκεφαλικού κρανίου και του σπλαχνικού κρανίου (πλην κάτω γναθου)

15 ΚΡΑΝΙΟ 15 Βαση του κρανίου Κατω μοίρα εγκεφαλικού κρανίου και του σπλαχνικού κρανίου (πλην κάτω γναθου)

16 ΤΟΙΧΩΜΑΤΑ ΚΡΑΝΙΑΚΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ Ποικίλλουν σε πάχος στις διάφορες περιοχές Λεπτότερα στις γυναίκες Εσω και έξω πλάκα συμπαγούς οστού που χωρίζονται από τη διπλόη Η διπλόη αποτελείται από σπογγώδες οστό που περιέχει μ.ο.

17 Καταγματα θόλου κρανίου Η κυρτότητα του θόλου του κρανίου κατανέμει και συνήθως ελαχιστοποιεί τα αποτελέσματα των χτυπημάτων στο κρανίο Σοβαρα χτυπήματα σε λεπτές περιοχές του θόλου σχηματίζουν τα συμπιεστικά κατάγματα(ένα τμημα του οστού βυθίζεται προς τα έσω προκαλώντας τραύμα στον εγκέφαλο)

18 Καταγματα θόλου κρανίου O πιο συχνός τύπος είναι τα γραμμικά κατάγματα και ξεκινούν από το σημείο της πρόσκρουσης αλλα οι γραμμες του καταγματος ακτινοβολούν μακριά από αυτό Συντριπτικά καταγματα: το οστο σπάει σε πολλά κομμάτια Καταγματα αντικτυπήματος: Παρατηρείται κάταγμα στην αντιθετη πλευρα της προσκρουσης

19 Χειρουργική προσπέλαση κρανιακής κοιλότητας Οι χειρουργοι προσεγγιζουν κρανιακη κοιλότητα και εγκεφαλο με κρανιοτομή (τμημα του κρανίου ανασηκώνεται ή αφαιρείται) Η αναγεννηση του κρανίου στην ενηλικη ζώη είναι μικρή οπότε τα τμηματα του οστού που μετακινήθηκαν χειρουργικά βιδώνονται ή τοποθετούνται με μεταλλικές πλάκες πίσω στις θεσεις τους

20 Διαπλαση κρανίου Το κρανίο του νεογεννητου είναι δυσαναλογα μεγάλο σε σχεση με υπόλοιπο σωμα Τα οστα του θόλου του κρανίου στο νεογνό ξεχωρίζουν από υμενώδη διαστηματα πηγές (πρόσθια, οπίσθια, σφηνοειδείς, μαστοειδείς)

21 Διαπλαση κρανίου Η ψηλάφηση πρόσθιας και οπίσθιας πηγης κατά τη βρεφική ηλικία δίνει σημαντικές πληροφορίες Αυξηση οστων Βαθμο ενυδάτωσης Επίπεδο ενδοκράνιας πίεσης

22 Διαπλαση κρανίου Τα οστα των νεογεννητων είναι μαλακά και οι συνδεσεις μεταξυ τους είναι χαλαρες Το σχήμα του θόλου του κρανίου προσαρμόζεται κατα τον τοκετό το μετωπιαίο οστο αποπλατύνεται, το ινιακό έλκεται προς τα έξω και το ένα βρεγματικό εφιππεύει το άλλο Σε λίγες ημερες επιστρέφει στο φυσιολογικό σχήμα

23 Μήνιγγες Είναι υμενώδη καλυμματα το εγκεφάλου που βρίσκονται εσωτερικά του κρανίου Προστατευουν τον εγκεφαλο Σχηματιζουν υποστηρικτικό δίκτυο για τις αρτηρίες, φλέβες και φλεβωδεις κόλπους Περικλείουν τον υπαραχνοειδή χωρο, μια γεμάτη με υγρό κοιλότητα

24 Μήνιγγες Τρεις υμένες συνδετικού ιστού Σκληρά μήνιγγα (ισχυρη παχια εξωτερική στιβάδα) Αραχνοειδή μήνιγγα (λεπτη μέση στιβάδα) Χοριοειδή μήνιγγα (πολύ λεπτη εσωτερική αγγειώδη στιβάδα) Μεταξυ αραχνοειδούς και χοριοειδούς μήνιγγας: υπαραχνοειδής χωρος που περιέχει εγκεφαλονωτιαίο υγρό

25 25

26 Μήνιγγες Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι διαυγές Παραγεται στα χοριοειδή πλέγματα των 4 κοιλιών του εγκεφάλου Χρησιμεύει σαν μαξιλάρι για τους κραδασμούς και για την τροφοδοσία του εγκεφάλου

27 Ενδοκρανια αιμορραγια Επισκληριδια αιμορραγία Αρτηριακης προέλευσης Μεταξύ σκληρας μήνιγγας και κρανίου Συνηθως τραυματικής αιτιολογίας Συμπιεησ του εγκεφάλου όσο μεγαλώνει η αιμορραγία Αρχικά βραχεία απώλεια συνείδησης, βελτίωση και ακολουθως υπνηλία και κώμα

28 Ενδοκρανια αιμορραγια Υποσκληριδια αιμορραγία Αιματωμα σε εσω επιφάνεια μήνιγγας Φλεβικής προέλευσης Συνηθως ακολουθεί λιγότερο σημαντικο τραυμα (ο ασθενης μπορεί να μην το θυμάται) Σχαση σκληρας μηνιγγας

29 Ενδοκρανια αιμορραγια Υπαραχνοειδης αιμορραγία Αιματωμα στον υπαραχνοειδή χώρο Αρτηριακής προέλευσης Συνηθως μετα από ρήξη ανευρύσματος Μηνιγγικός ερεθισμός-εντονη κεφαλαλγία- δυσκαμψία αυχένααπώλεια συνείδησης

30 Τραχηλος =Λαιμός Μεταβατική περιοχή μεταξύ βάσης κρανίου και κλειδων Συνδεει κεφαλή με κορμό και άκρα Θυρεοειδής, παραθυρεοειδής αδένας, οισοφάγος, λαρυγγας

31 Τραχηλος Οστα τραχήλου Αυχενικοί σπόνδυλοι Υοειδές οστό Λαβή στερνου Κλείδες

32

33 Τραχηλος Τραχηλική περιτονία Οι δομές του τραχήλου περιβάλλονται από μια στοιβάδα υποδόριου ιστού και δημιουργούνται διαμερίσματα από τις στοιβάδες της εν τω βαθει τραχηλικής περιτονίας Λογω των περιτονιών καθορίζεται και η κατευθυνση που θα διασπαρεί μια λοίμωξη της περιοχής

34 Τραχηλικές χωρες Ο τραχηλος διαιρείται σε χωρες βάση των ορατων ή/και ψηλαφητων ορίων των μεγάλων και σχετικά επιπολής στερνοκλειδομαστοειδών και τραπεζοειδών μυών

35 ΜΥΩΔΕΣ ΠΛΑΤΥΣΜΑ Έκφυση: περιτονία και δέρμα της δελτοειδούς και της υποκλείδιας χώρας Κατάφυση: κάτω χείλος της κάτω γνάθου και δέρμα της κάτω μοίρας του προσώπου Νεύρωση: Προσωπικό νεύρο (VII εγκεφαλική συζυγία) Ενέργεια: κατάσπαση της κάτω γνάθου, ρυτιδώνει το δέρμα του τραχήλου, βίαιη εισπνοή

36 ΣΤΕΡΝΟΚΛΕΙΔΟΜΑΣΤΟΕΙΔΗΣ Εκφύσεις: Στερνική μοίρα: πρόσθια επιφάνεια λαβής του στέρνου. Κλειδική μοίρα: άνω επιφάνεια έσω τριτημορίου της κλείδας Κατάφυση: μαστοειδής απόφυση και άνω αυχενική γραμμή του ινιακού οστού Νεύρωση: Νωτιαία μοίρα παραπληρωματικού νεύρου (ΧΙ εγκεφαλική συζυγία) και κλάδοι του δεύτερου και τρίτου αυχενικού νεύρου(α2, Α3). Ενέργεια: στροφή τραχήλου και προσώπου προς το αντίθετο πλάγιο, κλίση της κεφαλής προς το σύστοιχο πλάγιο (ετερόπλευρη ενέργεια), κάμψη του τραχήλου και έλξη της κεφαλής προς τα εμπρός (αμφοτερόπλευρη ενέργεια)

37

38 ΟΙ ΜΥΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ, ΓΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ, ΣΕ ΤΡΙΓΩΝΑ. ΤΟ ΟΠΙΣΘΙΟ ΤΡΙΓΩΝΟ οριοθετείται: από τον τραπεζοειδή (πίσω), τον στερνοκλειδομαστοειδή (μπροστά) και το μέσο τριτημόριο της κλείδας (κάτω). ΤΟ ΠΡΟΣΘΙΟ ΤΡΙΓΩΝΟ οριοθετείται: από τη μέση γραμμή του τραχήλου, το πρόσθιο χείλος του στερνοκλειδομαστοειδούς και το χείλος της κάτω γνάθου. Τα δυο αυτά κύρια τρίγωνα μπορούν να χωριστούν σε υποκατηγορίες: μείζον υπερκλείδιο ωμοκλειδικό, καρωτιδικό, μυϊκό, υπογενίδειο, υπογνάθιο.

39

40 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΤΡΑΧΗΛΙΚΟΥ ΤΡΙΓΩΝΟΥ 1. Πρόσθιοι τραχηλικοί μύες (μύες πάνω από το υοειδές οστό: γναθοϋοειδής, γενειοϋειδής, βελονοϋοειδής, διγάστορας της κάτω γνάθου. Μύες κάτω από το υοειδές οστό: στερνοϋοειδής, στερνοθυρεοειδής, θυρεοϋοειδής, ωμοϋοειδής), 2. Υπογνάθιος αδένας, υπογνάθιοι λεμφαδένες, υπογλώσσιο νεύρο ΧΙΙ εγκεφαλική συζυγία (υπογνάθιο τρίγωνο), 3. Κοινή καρωτίδα αρτηρία, έσω-έξω καρωτίδα, καρωτιδικός κόλπος, καρωτιδικό σωμάτιο, έσω σφαγίτιδα φλέβα, πνευμονογαστρικό νεύρο Χ εγκεφαλική συζυγία, αγκύλη του υπογλωσσίου, τραχηλική μοίρα του συμπαθητικού στελέχους, εν τω βάθει τραχηλικοί λεμφαδένες (καρωτιδικό τρίγωνο), 4. θυρεοειδής αδένας, παραθυρεοειδής αδένες, λεμφαδένες, μύες κάτω από το υοειδές οστό (μυϊκό τρίγωνο), 5. Υπογενείδιοι λεμφαδένες (υπογενείδιο τρίγωνο)

41

42 ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΓΕΙΩΔΟΥΣ Η ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΟΥ ΕΛΥΤΡΟΥ: - κοινή καρωτίδα αρτηρία, - έσω σφαγίτιδα φλέβα, - πνευμονογαστρικό νεύρο (ΧΙΙ)

43 ΚΟΙΝΗ ΚΑΡΩΤΙΔΑ: ΕΞΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑ ΕΣΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑ ΚΛΑΔΟΙ ΕΞΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑΣ: άνω θυρεοειδής, γλωσσική, προσωπική, ινιακή, οπίσθια ωτιαία, ανιούσα φαρυγγική Η ΕΣΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑ ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΕΙ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ ΣΤΟΝ ΤΡΑΧΗΛΟ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ ΣΤΗ ΛΙΘΟΕΙΔΗ ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΚΡΟΤΑΦΙΚΟΥ ΟΣΤΟΥ ΚΑΙ ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΡΑΝΙΟ Η δεξιά κοινή καρωτίδα εκφύεται από την ανώνυμη αρτηρία (εκφύεται από την αορτή) Η αριστερή κοινή καρωτίδα εκφύεται απευθείας από την αορτή.

44 Η ΕΣΩ ΣΦΑΓΙΤΙΔΑ ΦΛΕΒΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΚΛΕΙΔΙΑ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΦΛΕΒΑ Φλέβες που εκβάλουν στην Έσω Σφαγίτιδα: κάτω λιθοειδής κόλπος (αρχικά), γλωσσική, πρόσθια προσωπική, φαρυγγικές, άνω και μέσες θυρεοειδείς φλέβες, ινιακή

45 Έξω Σφαγίτιδα Φλέβα Έξω Σφαγίτιδα Φλέβα Η Έξω Σφαγίτιδα φλέβα υποδέχεται το αίμα από το πρόσωπο και το κρανίο και εκβάλλει στην υποκλείδια φλέβα Υποκλείδια Φλέβα

46 ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΤΡΑΧΗΛΙΚΟΥ ΤΡΙΓΩΝΟΥ ΤΟ ΟΠΙΣΘΙΟ ΤΡΙΓΩΝΟ οριοθετείται: από τον τραπεζοειδή (πίσω), τον στερνοκλειδομαστοειδή (μπροστά) και το μέσο τριτημόριο της κλείδας (κάτω). Οι μύες του εδάφους του οπίσθιου τραχηλικού τριγώνου είναι: Κεφαλικός Σπληνιοειδής, Ανελκτήρας της Ωμοπλάτης, Μέσος Σκαληνός, Οπίσθιος Σκαληνός. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Έξω Σφαγίτιδα φλέβα, Υποκλείδια φλέβα, Υποκλείδια αρτηρία, Παραπληρωματικό νεύρο (ΧΙ εγκεφαλική συζυγία), Φρενικό νεύρο (πρόσθιοι κλάδοια3,α4,α5), Αυχενικό Πλέγμα (Πρόσθιοι κλάδοι των Α1,Α2,Α3,Α4 νεύρων), Άνω Μοίρα Βραχιόνιου Πλέγματος, Λεμφαδένες Μείζον θωρακικός πόρος ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΤΡΑΧΗΛΙΚΟΥ ΤΡΙΓΩΝΟΥ: Μείζον Υπερκλείδιο τρίγωνο, Ωμοκλειδικό τρίγωνο (η κάτω γαστέρα του ωμοϋοειδούς μυός το διαιρεί σε δύο τρίγωνα)