Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Transcript

1 Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας

2 Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι ευθεία. Η αυχενική και η οσφυϊκή περιοχή στρέφουν το κυρτό προς τα εμπρός Η θωρακική και η ιερά περιοχή στρέφουν το κυρτό προς τα πίσω.

3 ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Σκολίωση Κύφωση Λόρδωση Αύξηση της φυσιολογικής θωρακικής καμπύλης λέγεται κύφωση και της οσφυϊκής, λόρδωση

4 ΑΥΧΕΝΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ 1 ος Αυχενικός σπόνδυλος ραχιαία Άτλας (εκ των άνω) Οπίσθιο τόξο Μεγάλο σπονδυλικό τρήμα Αρθρική γληνοειδής επιφάνεια (άνω & κάτω, Δ & Α) Εγκάρσια απόφυση Εγκάρσιο τρήμα Πλάγιο όγκωμα Πρόσθιο τόξο πρόσθιο φύμα Αρθρική επιφάνεια για τον οδόντα του άξονα (2 ος αυχενικός σπονδ.) Ο πρώτος αυχενικός σπόνδυλος λέγεται και Άτλας διότι, σηκώνει το βάρος της κεφαλής. Αντί για σώμα, έχει δύο πλάγια ογκώματα που συνδέονται με δύο τόξα. Στο πάνω μέρος έχει μία κοίλη αρθρική επιφάνεια που λέγεται γληνοειδής και συνδέεται με τους ινιακούς κονδύλους στη βάση του κρανίου. Στο κάτω μέρος του κάθε ογκώματος υπάρχει από μία άλλη αρθρική επιφάνεια που συνδέεται με τον 2 ο αυχενικό σπόνδυλο

5 2 ος ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΣ Ή ΑΞΟΝΑΣ κοιλιακά Οδόντας Οπίσθια αρθρική επιφάνεια Άνω αρθρική επιφάνεια Εγκάρσια απόφυση Εγκάρσιο τρήμα Κάτω αρθρική απόφυση Ακανθώδης απόφυση ραχιαία Ο δεύτερος αυχενικός σπόνδυλος λέγεται και άξων γιατί στο πάνω μέρος του σώματος έχει μία κυλινδρική προεξοχή, τον οδόντα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται ο Άτλας και ολόκληρη η κεφαλή (σε αυτό διαφέρει και από τους 3 ο -6 ο αυχ.σπ.)

6 7 ος ΑΥΧΕΝΙΚΟΣ ΣΠΟΝΔΥΛΟΣ (προεξέχων σπόνδυλος) Ακανθώδης απόφυση Εγκάρσια απόφυση Εγκάρσιο τρήμα (όχι πάντα) Ο έβδομος αυχενικός σπόνδυλος έχει και αυτός μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. 1. Υπάρχει η πιθανότητα να μην διαθέτει εγκάρσιο τρήμα όπως οι υπόλοιποι αυχενικοί σπόνδυλοι και 2. η ακανθώδης απόφυσή του είναι συνήθως μεγαλύτερη σε μήκος. Για το λόγο αυτό την χρησιμοποιούμε ως οδηγό σημείο για την μέτρηση των σπονδύλων

7

8 ΘΩΡΑΚΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ 12 ΘΩΡΑΚΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Οι θωρακικοί σπόνδυλοι διαθέτουν περισσότερες αρθρικές επιφάνειες από τους άλλους σπονδύλους Για τη σύνδεσή τους με τις πλευρές.

9 ΟΙ ΘΩΡΑΚΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Ακανθώδης απόφυση Εγκάρσια απόφυση Σπονδυλικό τρήμα Αυχένας Σώμα Άνω πλευρικό ημιγλήνιο Κάτω πλευρικό Ημιγλήνιο Για τη συνένωση με τις πλευρές Κάτω σπονδυλική εντομή Ανάντης αρθρική επιφάνεια Εγκάρσια γλήνη Για τη σύνταξη με το φύμα της πλευράς Μεσοσπονδύλιο τρήμα Από τη συνένωση των σπονδυλικών εντομών

10

11 ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Ακανθώδης απόφυση Θηλοειδές φύμα Κάτω αρθρική απόφυση Επικουρικό φύμα Οι οσφυϊκοί σπόνδυλοι, είναι μεγαλύτεροι από τους άλλους σπονδύλους. Οι ακανθώδεις αποφύσεις τους είναι τετράγωνες & πιο οριζόντιες Οι εγκάρσιες αποφύσεις λέγονται πλευροειδής και διαθέτουν 4 πρόσθετα μικρά φύματα: -Δύο στη βάση που λέγονται επικουρικά. -Δύο στο πίσω χείλος της κάθε αρθρικής επιφάνειας που λέγονται θηλοειδή.

12 ΙΕΡΟ ΟΣΤΟ Ιερός σωλήνας 2 Ιερά πτερύγια ΡΑΧΙΑΙΑ ΠΡΟΒΟΛΗ Άνω αρθρική απόφυση Συντάσσεται με τον τελευταίο οσφυϊκό σπόνδυλο 4 οπίσθια ιερά τρήματα για την έξοδο των οπίσθιων κλάδων των ιερών νωτιαίων νεύρων Μέση ιερή ακρολοφία Από τη συνοστέωση των ακανθωδών αποφύσεων Ιερό σχίσμα, πρόκειται για το κάτω του σπονδυλικού σωλήνα Ιερό κέρας Αποτελείται από 5 συνοστεομένους σπονδύλους και έχει σχήμα τριγωνικό.

13 ΚΟΚΚΥΓΑΣ Αποτελείται από 3 έως 4 συνοστεομένους σπονδύλους. Έχει σχήμα τριγωνικό Πλάγια κέρατα κόκκυγα Εγκάρσιο κέρας Ωτοειδής επιφάνεια Οι εντομές στην άνω επιφάνεια των εγκάρσιων κεράτων ενώνονται με το ιερό οστό και σχηματίζουν το τελευταίο μεσοσπονδύλιο τρήμα από το οποίο περνά το τελευταίο ΚΟΚΚΥΓΑΣ νωτιαίο νεύρο

14 Μεσοσπονδύλιοι δίσκοι Τα σπονδυλικά σώματα δεν εφάπτονται μεταξύ τους, αλλά παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι προσφέρουν ελαστικότητα και απορροφούν τους κραδασμούς Αποτελούνται από τον ινώδη δακτύλιο και τον πηκτοειδή πυρήνα Συγκρατούνται με τους επιμήκεις συνδέσμους (πρόσθιο και οπίσθιο) Πρόπτωση πηκτοειδή πυρήνα του μεσοσπονδύλιου δίσκου στο νωτιαίο σωλήνα = δισκοκήλη= δισκοπάθεια. =πίεση του νωτιαίου μυελού

15 Προεξέχων σπόνδυλος (ακανθώδης απόφυση)

16 Πρόσθιος επιμήκης σύνδεσμος (1): φέρεται κατά μήκος των σπονδυλικών σωμάτων στην πρόσθια επιφάνεια τους (κοιλιακά) Οπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος (2): φέρεται κατά μήκος της οπίσθιας επιφάνειας των σωμάτων. Προσφύεται δυνατά στους μεσοσπονδύλιους δίσκους. Ωχρός σύνδεσμος (5): Φέρεται μεταξύ των σπονδυλικών τόξων (μεσοτόξιοι σύνδ.) Επακάνθιος σύνδεσμος (10): από την ακανθώδη απόφυση του 7 ου αυχενικού σπονδύλου μέχρι το ιερό. Αποτελεί τη συνεχή σύνδεση των σπονδύλων ραχιαία.

17 Η σπονδυλική στήλη συνοπτικά Η σπονδυλική στήλη στηρίζει το ανθρώπινο σώμα και προστατεύει το νωτιαίο μυελό. Μέσω του νωτιαίου μυελού και των νωτιαίων νεύρων μεταφέρονται ερεθίσματα από τον εγκέφαλο προς τον κορμό και τα άκρα για την εκτέλεση κινήσεων. Μέσω των ίδιων σχηματισμών μεταφέρονται και τα αισθητικά μηνύματα από την περιφέρεια, με αντίστροφη κατεύθυνση, για να γίνει η επεξεργασία τους από τον εγκέφαλο. Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από σπονδύλους. Από πάνω προς τα κάτω διακρίνουμε 7 αυχενικούς σπονδύλους (συμβολίζονται ως Α1 έως Α7), 12 θωρακικούς σπονδύλους (Θ1 έως Θ12), 5 οσφυϊκούς σπονδύλους (Ο1 έως Ο5), 5 ιερούς σπονδύλους (Ι1 έως Ι5) και 4-5 κοκκυγικούς σπονδύλους. Οι ιεροί και κοκκυγικοί σπόνδυλοι είναι συνοστεωμένοι μεταξύ τους και σχηματίζουν το ιερό οστό και τον κόκκυγα, αντίστοιχα. Στους σπόνδυλους διακρίνουμε το σώμα (μπροστά) και το σπονδυλικό τόξο (πίσω). Μεταξύ τους υπάρχει κοιλότητα, ο σπονδυλικός σωλήνας, ο οποίος φιλοξενεί το νωτιαίο μυελό. Τα σπονδυλικά τόξα έχουν αρθρικές επιφάνειες για την άρθρωση με τον υπερκείμενο και υποκείμενο σπόνδυλο. Τα σπονδυλικά σώματα δεν εφάπτονται μεταξύ τους, αλλά παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι προσφέρουν ελαστικότητα και απορροφούν τους κραδασμούς. Προς τα πίσω κάθε σπόνδυλος έχει μια ακανθώδη και δύο εγκάρσιες αποφύσεις που χρησιμεύουν για την πρόσφυση μυών και συνδέσμων που σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη. Οι δύο πρώτοι αυχενικοί σπονδυλοι ονομάζονται άτλαντας και άξονας, αντίστοιχα και παρουσιάζουν ειδική μορφολογία καθώς αρθρώνονται με την κεφαλή και συμμετέχουν στις περιστροφικές κινήσεις της. Οι θωρακικοί σπόνδυλοι έχουν επιπλέον αρθρικές επιφάνειες για την άρθρωση με τις πλευρές. Διακρίνουμε 12 ζεύγη πλευρών που περικλείουν τη θωρακική κοιλότητα. Το ιερό οστό διαθέτει επιπλέον αρθρικές επιφάνειες για την άρθρωση με τα οστά της λεκάνης. Τα νεύρα εξέρχονται από το σπονδυλικό σωλήνα μέσω των σπονδυλικών τρημάτων (δεξιά και αριστερά). Έχουμε 31 ζεύγη νωτιαίων νεύρων που είναι μεικτά, δηλαδή έχουν τόσο κινητική, όσο και αισθητική λειτουργία. Διακρίνουμε 8 αυχενικά νεύρα, 12 θωρακικά, 5 οσφυϊκά, 5 ιερά και 1 κοκκυγικό. Υπάρχει μια αναντιστοιχία στην τοπογραφική κατανομή των νευροτομίων του νωτιαίου μυελού και των σπονδυλικών τρημάτων από τα οποία εξέρχονται τα αντίστοιχα νωτιαία νεύρα. Συγκεκριμένα, ο νωτιαίος μυελός είναι βραχύτερος από τη σπονδυλική στήλη και τελειώνει στο ύψος του Ο1-Ο2 μεσοσπονδύλιου δίσκου. Επομένως, τα νεύρα κατέχονται ελαφρά προκειμένου να εξέλθουν από το αντίστοιχο τρήμα και η περιοχή του σπονδυλικού σωλήνα κάτω του Ο2 περιέχει μόνο νεύρα (που σχηματίζουν την ιππουρίδα) και εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Γι αυτό η θέση αυτή είναι ιδανική για τη διενέργεια οσφυονωτιαίας παρακέντησης για τη λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού, χωρίς τον κίνδυνο τραυματισμού του νωτιαίου μυελού. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι ευθεία, αλλά εμφανίζει φυσιολογικά κυρτώματα. Η αυχενική και η οσφυϊκή περιοχή στρέφουν το κυρτό προς τα εμπρός, ενώ η θωρακική και η ιερά περιοχή στρέφουν το κυρτό προς τα πίσω. Επίταση ή εξαφάνιση των φυσιολογικών αυτών κυρτωμάτων της σπονδυλικής στήλης είναι η αιτία παθήσεων όπως η κύφωση και η λόρδωση.