"Αναλυτικό πρόγραμμα Φυσικής: Η λογική και η τεχνική της δημιουργίας του. Λευκωσία. Μάρτιος 2012 Π. Κουμαράς

Transcript

1 "Αναλυτικό πρόγραμμα Φυσικής: Η λογική και η τεχνική της δημιουργίας του Λευκωσία. Μάρτιος 2012 Π. Κουμαράς

2 για το σύνολο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης Φυσικές επιστήμες από Α έως Στ Δημοτικού. Φυσική στη Δευτεροβάθμια.

3 Μοντέλο ανάπτυξης του προγράμματος.

4 Εξαγωγή συμπερασμάτων από: Ανάλυση προγραμμάτων σπουδών των χωρών: Γαλλία Αγγλία Γερμανία (Βαυαρία και Βάδη Βυρτεμβέργη) Φινλανδία Σουηδία Ιταλία Καναδάς Βικτώρια (Αυστραλία PISA TIMSS

5 Νέα Προγράμματα Σπουδών Κύπρου Απόκτηση συνεκτικού και επαρκούς σώματος γνώσεων από όλες τις επιστήμες. Καλλιέργεια των Ικανοτήτων-κλειδιών, μέσω όλων των μαθημάτων Καλλιέργεια της ιδιότητας του πολίτη (απόκτηση γνώσεων - ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών) μέσω όλων των μαθημάτων. Project από την α Δημοτικού

6 Ικανότητα Αναπτύσσεται βαθμιαία συνδυάζοντας γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες και επιτρέπει στο άτομο να δραστηριοποιηθεί αποτελεσματικά στο πλαίσιο μιας περίπλοκης κατάστασης (Χαραλάμπους 2010) π.χ. επικοινωνία.

7 . Λειτουργικός ορισμός για την Ικανότητα (Westera, 2001)

8 Ικανότητες κλειδιά: Ποιες είναι; Δημιουργικότητα Κριτική σκέψη και αναστοχαστική διαχείριση της γνώσης Θεωρητική σκέψη και ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη Ικανότητες και δεξιότητες ανάλυσης και (ανα)σχεδιασμού Προθυμία και ικανότητα για συλλογική εργασία και ανταλλαγή πληροφοριών Ικανότητα λύσης προβλημάτων και, παράλληλα, ετοιμότητα αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων και ικανότητα ανάπτυξης εναλλακτικών θεωριών Άριστη, δόκιμη και συνετή χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας Ενσυναίσθηση και δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας.

9 Χαρακτηριστικά Αναπτύσσονται μέσω όλων των μαθημάτων. Κάθε μάθημα έχει τους δικούς του στόχους μπορεί όμως να συμβάλλει από τη μεριά του στην καλλιέργεια των «ικανοτήτων κλειδιών»

10 Συνιστώσες των ικανοτήτων κλειδιών που καλλιεργούνται με το μάθημα της Φυσικής Έρευνα στα προγράμματα σπουδών Φυσικής ή Φυσικών Επιστημών 9 χωρών με στόχο τη διερεύνηση: Τι κάνουν για την καλλιέργεια ικανοτήτων.

11 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της ερευνητικής τους εργασίας, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα μέσων και μεθόδων συμπεριλαμβανομένων των κειμένων, των διαγραμμάτων, των σχεδίων και των πινάκων. Χρησιμοποιούν την κατάλληλη ορολογία και τις κατάλληλες μονάδες μέτρησης Ανακοινώνουν συμπεράσματα σε συγκεκριμένο ακροατήριο ή παρακολουθούν και ελέγχουν την ορθότητα σε ανακοίνωση συμπερασμάτων από άλλους. Ακούνε προσεκτικά τους άλλους και αποδέχονται τις απόψεις τους, όταν είναι τεκμηριωμένες Επικοινωνούν με τη χρήση των ΤΠΕ (κείμενο, Poster, λογισμικό παρουσίασης, φωτογραφίες, βίντεο, διαδίκτυο)

12 Επίλυση προβλήματος Αναγνώριση του «ποια ερώτηση πρέπει να απαντηθεί για να δοθεί λύση στο πρόβλημα» Προσδιορισμός των στοιχείων και της τεχνικής που απαιτούνται για να απαντηθεί η ερώτηση (σχεδιασμός του πειράματος) Εξαγωγή και αξιολόγηση των συμπερασμάτων που μπορούν να προκύψουν από τα δεδομένα Ανακοίνωση των συμπερασμάτων σε δεδομένα ακροατήρια

13 Η πορεία από το παραδοσιακό στο σύγχρονο Πρόβλημα Υλικά οδηγίες Πρόβλημα Υλικά.. Πρόβλημα.

14 Μαγνητικά αποτελέσματα του ρεύματος (Β Γυμνασίου σελ. 163 ο καθηγητής έκανε το πείραμα: Ικανότητες β1 γ3 β2, α4,δ1,ε1, στ3,δ3 α1, στ7, γ3 β4, ε3 Οδηγός οργάνωσης δραστηριοτήτων Θέτουν ερωτήματα σχετικά με μια παρατήρηση που να μπορούν να απαντηθούν από τη φυσική. Κάνουν υποθέσεις για το από ποιους παράγοντες εξαρτάται το πόσο ισχυρός θα είναι ένας ηλεκτρομαγνήτης. Αναγνωρίσουν μεταβλητές, σχεδιάζουν πείραμα (χειρισμός μεταβλητών) και το εκτελούν (ή να ακολουθούν γραπτές οδηγίες) για να επικυρώσουν ή όχι τις υποθέσεις τους. Εξάγουν συμπεράσματα, τα αξιολογούν και τα ανακοινώνουν

15 . Η Φυσική δεν είναι μόνο γνώσεις

16 Πλαίσιο αναφοράς Παραδοσιακό: Επιλογή και εφαρμογή τύπων για επίλυση μαθηματικοποιήμενων ασκήσεων σε ακαδημαϊκό πλαίσιο Σύγχρονο Να αναγνωρίζουν σε θέματα που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια τη δράση δυνάμεων λόγω μεταβολής της ορμής. Να επιχειρηματολογούν γιατί πρέπει ο επιβάτης αυτοκινήτου να φορά ζώνη έστω και αν κάθεται στο πίσω κάθισμα. Να μπορούν χρησιμοποιώντας γραφικές παραστάσεις να υπολογίσουν την απόσταση που θα διανύσει αυτοκίνητο κινούμενο με ταχύτητα v μέχρι να ακινητοποιηθεί. να εκτιμήσουν με υπολογισμούς και όρους Φυσικής το λόγο για τον οποίο υπάρχει όριο ταχύτητας για μια στροφή και από ποιους παράγοντες εξαρτάται αυτό.

17 Μεθοδολογία

18 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Επικαλούνται τις επιστημονικές γνώσεις σε συζητήσεις σχετικά με τη χρήση των πόρων, τα περιβαλλοντικά ζητήματα, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την προαγωγή της υγείας του ανθρώπου Διακρίνουν αν τα συμπεράσματα ή οι ισχυρισμοί ενός τρίτου στηρίζονται σε δεδομένα, προκύπτουν από σωστό χειρισμό μεταβλητών, επαρκή αριθμό μετρήσεων, αντιπροσωπευτικό δείγμα κτλ. Λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις για γεγονότα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ και τις διαφημίσεις, για πληροφορίες που σχετίζονται με την υγεία και για ζητήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους Καθορίζουν τις επιστημονικές και τεχνολογικές πτυχές καθημερινών ζητημάτων Ενδιαφέρονται και προβληματίζονται για τις επιπτώσεις της επιστήμης και των τεχνολογικών εξελίξεων. Προτείνουν την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων

19 Η Φυσική δεν είναι μόνο γνώσεις. Μπορεί να ελεγχθεί ο ισχυρισμός κάποιου; Ο Γιώργος έφτιαξε με το βιβλίο του ένα κεκλιμένο επίπεδο (μια ράμπα) πάνω στο πάτωμα και άφηνε πάνω σε αυτό μία - μία μπίλιες να κυλούν. Παρατηρούσε τις μπίλιες καθώς κατέβαιναν από τη ράμπα στο πάτωμα και σημείωνε πόσο μακριά έφταναν στο πάτωμα μέχρι να σταματήσουν. Ο Χρήστος του είπε ότι το πόσο μακριά θα φτάσει μια μπίλια εξαρτάται από το χρώμα της. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (που καλείσαι να απαντήσεις): 1η: Γράψε λεπτομερώς τι θα έκανες εσύ, στη θέση του Γιώργου, για να ελέγξεις αν ο Χρήστος έχει δίκιο. 2η: Αν όλα τα παραπάνω (δηλ. η εκφώνηση και η 1η ερώτηση) είναι θέμα εξετάσεων σε διαγώνισμα Φυσικής στην Ε Δημοτικού γράψε αναλυτικά τι νομίζεις ότι ελέγχει ο δάσκαλος με αυτό το διαγώνισμα;

20 ευρύτερα βασικά γνωρίσματα της επιστημονικής νοοτροπίας Αναζήτηση, σεβασμός και προσήλωση στα αποδεικτικά στοιχεία. Αναζήτησή των αποδεικτικών στοιχείων στις απόψεις των άλλων Ευελιξία και δεκτικότητα σε εναλλακτικές απόψεις αν είναι τεκμηριωμένες

21 Εποικοδόμηση και διαμόρφωση στάσης

22 Στοιχεία που διαφοροποιούν το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Φ.Ε. Προσανατολισμός των επιστημονικών δεξιοτήτων και στάσεων στις «Ικανότητες Κλειδιά» και στη Δημοκρατική πολιτότητα. Ο κόσμος της καθημερινής ζωής ως αντικείμενο και μέσο διδασκαλίας. Έμφαση στην επίλυση προβλημάτων. Ορθολογιστική και στοχευμένη χρήση των ΤΠΕ. Ο υπολογιστής χρησιμοποιείται όταν υπάρχει η ανάγκη. Ο μικρόκοσμος δεν εισάγεται αξιωματικά. Xρήση της ιστορίας των φυσικών Επιστημών. Εισαγωγή «κρισίμων πειραμάτων» για την αλλαγή παγιωμένων απόψεων των μαθητών.

23 Δομή του προτεινόμενου αναλυτικού προγράμματος

24 Μοντέλο για τη η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση

25 Έναρξη και σχεδιασμός της έρευνας Ενέργειες Προσδιορίστε τα προβλήματα ή τα θέματα που θα ερευνηθούν Διατυπώστε σχετικές ερωτήσεις Προσδιορίστε τις μεταβλητές Κάνετε προβλέψεις, αναπτύξτε υποθέσεις Προσδιορίστε, αναζητήστε και εντοπίστε πηγές για τις απαιτούμενες πληροφορίες Επιλέξτε όργανα και υλικά Σχεδιάστε έρευνες ασφαλείς για τον εαυτό σας και το περιβάλλον. Ικανότητες - κλειδιά Δημιουργικότητα Κριτική σκέψη και αναστοχαστική διαχείριση της γνώσης Θεωρητική σκέψη και ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη Ικανότητες και δεξιότητες ανάλυσης και σχεδιασμού Προθυμία και ικανότητα για συλλογική εργασία και ανταλλαγή πληροφοριών Ικανότητα λύσης προβλημάτων και, παράλληλα, ετοιμότητα αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων και ικανότητα ανάπτυξης εναλλακτικών θεωριών

26 επίλογος Αναλυτικό πρόγραμμα, διδακτικό υλικό και επιμόρφωση επιβάλλεται να έχουν κοινή γραμμή. Το αναλυτικό πρόγραμμα προσδιορίζει το απαιτούμενο διδακτικό υλικό και την απαιτούμενη επιμόρφωση. Η επιτυχία ενός προγράμματος σπουδών απαιτεί, για πολλά χρόνια, σταθερή γραμμή και ενδιάμεσες διορθωτικές κινήσεις που θα προκύψουν ως αναγκαιότητα από την εμπειρία της εφαρμογής του.

27 ΕΦΕΔΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΕΦΕΔΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ

28 Ποσοτικά προβλήματα Πλαίσιο αναφοράς Παραδοσιακό Σώμα πέφτει ελεύθερα από ύψος h και φτάνει στο έδαφος με ταχύτητα 30m/sec. Από ποιο ύψος έπεσε; Πρόταση Αυτοκίνητο κινείται στην εθνική οδό με ταχύτητα 108 χιλιόμετρα την ώρα και αιφνιδίως συγκρούεται με ένα σταθερό εμπόδιο. Ο οδηγός, που δεν φορά ζώνη, εκτοξεύεται από αυτοκίνητο και χτυπά στο πεζοδρόμιο. Η ταχύτητα με την οποία φτάνει στο πεζοδρόμιο με πτώση από ποιον όροφο ισοδυναμεί;

29 γνώσεις που συνδέονται με το πλαίσιο της καθημερινής ζωής Παραδείγματα: 1. Σύγκρουση αυτοκινήτου σε τοίχο, ο συνοδηγός δε φοράει ζώνη (σελ.174 στο πρόγραμμα σπουδών Φ.Ε.). 2. Σύγκρουση αυτοκινήτου σε τοίχο, ο επιβάτης του πίσω καθίσματος δε φοράει ζώνη (σελ.181 στο πρόγραμμα σπουδών Φ.Ε.).

30 Διαστολή των υγρών (Α Γυμνασίου σελ. ) ο καθηγητής έκανε το πείραμα: Ικανότητες β1 γ3 β2, α4,δ1,ε1, στ3,δ3 α1, στ7, γ3 β4, ε3 Οδηγός οργάνωσης δραστηριοτήτων Θέτουν ερωτήματα σχετικά με μια παρατήρηση που να μπορούν να απαντηθούν από τη φυσική. Κάνουν υποθέσεις για το από ποιους παράγοντες εξαρτάται το πόσο διαστέλλεται ένα υγρό. Αναγνωρίσουν μεταβλητές, σχεδιάζουν πείραμα (χειρισμός μεταβλητών) και το εκτελούν (ή να ακολουθούν γραπτές οδηγίες) για να επικυρώσουν ή όχι τις υποθέσεις τους. Εξάγουν συμπεράσματα, τα αξιολογούν και τα ανακοινώνουν

31 Παραδοσιακό Πρόγραμμα Σπουδών - Σύγχρονο Παραδοσιακό Εισαγωγή του μικρόκοσμου: Σύγχρονο Εισαγωγή του μικρόκοσμου: αξιωματικά Εισαγωγή της ενέργειας Κινητική, δυναμική, μηχανική Με τις ενδείξεις από τον καθημερινό κόσμο που οδήγησαν στην ανάγκη για την εισαγωγή τους.( π.χ. εισαγωγή της έννοιας του μορίου από τον Boyle 1650, ρόλος της Ιστορίας των Φ.Ε.) Εισαγωγή της Ενέργειας Ηλεκτρική, μετατροπές στους σταθμούς παραγωγής και στο κύκλωμα του σπιτιού.

32

33 Τι εξετάζει αυτός;

34 PISA 2000

35

36 Εποικοδόμηση και διαμόρφωση στάσης Η εποικοδόμηση όχι μόνο για αλλαγή άποψης ως προς την έννοια αλλά και για τη διαμόρφωση στάσης «αλλάζω άποψη αν τα δεδομένα στηρίζουν μια άλλη»