ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ ΑΛΑΤΑ το super πρόσθετο στη τεχνολογία τροφίμων Επίδραση στην υγεία ; Ιατρικές θέσεις-

Transcript

1 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 1 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ ΑΛΑΤΑ το super πρόσθετο στη τεχνολογία τροφίμων Επίδραση στην υγεία ; Ιατρικές θέσεις- Λέξεις κλειδιά : πρόσθετα τροφίμων, φωσφορικά άλατα, όρια προσθήκης, κατηγορίες τροφίμων, επεξεργασμένα τρόφιμα, ασβεστοποίηση αγγείων. Σκοπός αυτού του σημειώματος είναι : 1. μια σύντομη προσέγγιση για την συμβολή των φωσφορικών στην τεχνολογία τροφίμων 2. μια σύντομη ανασκόπηση επιστημονικών θέσεων, σχετικά με τις τυχόν επιδράσεις στην υγεία ορισμένων ευπαθών ομάδων καταναλωτών καθώς και η πιθανή επίδραση στους υγιείς οργανισμούς από υπερβολική χρήση φωσφορικών με τις τροφές. Στο παράρτημα ΙΙ του Καν. (ΕΕ) αριθ. 257/2010, σχετικά με την κατάρτιση προγράμματος για την επαναξιολόγηση εγκεκριμένων προσθέτων τροφίμων (καν. (ΕΚ) 1333/2008), καθορίζονται ειδικές προθεσμίες για ορισμένα πρόσθετα τροφίμων και ομάδες προσθέτων τροφίμων. Μεταξύ αυτών και κατά σειρά συγκεκριμένης προτεραιότητας συγκαταλέγονται, τα «φωσφορικά» πρόσθετα και συγκεκριμένα το φωσφορικό οξύ και τα φωσφορικά άλατα (E ), καθώς και τα διφωσφορικά, τριφωσφορικά και πολυφωσφορικά άλατα (E ). 1. Τα φωσφορικά στην φύση Τα φωσφορικά, ενυπάρχουν υπό μορφή εστέρων ως εγγενή συστατικά των τροφών, κυρίως σε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια, το κρέας, τα αλλαντικά, τα αυγά. Οι οργανικοί φωσφορικοί εστέρες, που καταναλώνονται με τις τροφές υδρολύονται κατά τη διαδικασία της πέψης στον γαστρεντερικό σωλήνα και απορροφώνται από το έντερο. σε ποσοστό το 40% έως 60% περίπου. (1). Τα "ελεύθερα" (μη οργανικά οργανικά συνδεδεμένα) φωσφορικά απορροφώνται πολύ εύκολα στο γαστρεντερικό σωλήνα.

2 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 2 Τα φωσφορικά διάφορων σπόρων, των ξηρών καρπών και των οσπρίων υπάρχουν κυρίως με τη μορφή φυτικού οξέως (εξα-φωσφορο--ινοσιτόλη), η οποία δεν μπορεί να διασπαστεί στο έντερο, λόγω της έλλειψης του ενζύμου φυτάση.(2) Η ποσότητα των φωσφορικών εστέρων στα λαχανικά είναι πολύ χαμηλότερη από εκείνη των φωσφορικών εστέρων τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες (3). 2. ως πρόσθετα επεξεργασμένων τροφίμων Η χρήση φωσφορικών αλάτων ως προσθέτων, επιτρέπεται κατά περίπτωση κατηγορίας τροφίμων ( φωσφορικό άλας νατρίου (E 339), φωσφορικού καλίου (E 340), φωσφορικό άλας ασβεστίου (Ε 341), και ορθοφωσφορικού οξέος, διφωσφορική (E 450), αδενοσίνη (E 451), και πολύ-φωσφορικά (E 452) ( καν. (ΕΕ) 1129/2011 Επεξεργαστήκαμε το παράρτημα ΙΙ του κανονισμού, απομονώσαμε και αποτυπώσαμε συγκεντρωτικά στον πίνακα 2 όλες τις κατηγορίες τροφίμων, στα οποία επιτρέπεται η προσθήκη φωσφορικών αλάτων, που υποστηρίζουν τεχνολογικές λύσεις, όπως αυτές του ρυθμιστή οξύτητας ή του γαλακτωματοποιητή. Τα φωσφορικά χρησιμοποιούνται ακόμη στα ρυθμιστικά διαλύματα. Στον ίδιο πίνακα εμφαίνονται ακόμη, τα ανώτατα ποσοστά προσθήκης καθώς και εξαιρέσεις. Είναι φανερό ότι ο κατάλογος είναι πάρα πολύ μεγάλος. Αν επιχειρηθεί ένας υπολογισμός για το πόσο συχνά και σε ποιες ποσότητες τα φωσφορικά συμμετέχουν στην διατροφή μας, ενδέχεται η ποσότητα του προσλαμβανόμενου φωσφόρου υπό μορφή προσθέτων σε επεξεργασμένα τρόφιμα, να είναι πολύ μεγάλη, αν και για κάθε κατηγορία τροφίμων προβλέπεται ανώτατο όριο χρήσης. Ιδιαίτερα ενδιαφέρων είναι ο ρόλος των φωσφορικών στη τεχνολογία του κρέατος καθώς συμβάλλουν στην βελτίωση της Ικανότητας Συγκράτησης Υγρασίας του κρέατος ( ΙΣΥ ) και κατ επέκταση της απόδοσης σε προϊόν ( επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος, ζαμπόν, αλλαντικά, παρασκευάσματα κρέατος ). Τα φωσφορικά, διαδραματίζουν και ως πρόσθετα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη βιομηχανία κρέατος. Λειτουργικά, τα φωσφορικά άλατα υποστηρίζουν την χαλάρωση της δομής της πρωτεΐνης, που επιτρέπει την δέσμευση περισσότερης ποσότητας νερού με την βοήθεια γεφυρών υδρογόνου ( τύπος χημικού δεσμού ) αλλά και την σταθεροποίηση του προϊόντος. Σε επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος και πουλερικών η ποσότητα πρόσθετων φωσφορικών έχει αναφερθεί ότι μπορεί να είναι διπλάσια από το φυσικά ενυπάρχον περιεχόμενο φωσφόρου (4).

3 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 3 χρησιμοποιούνται επίσης ευρέως στην τεχνολογία ανακατεργασμένων τυριών ( για τοαστ ) και μάλιστα σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό συγκριτικά με άλλα προϊόντα. Προϊόντα επεξεργασμένων τροφίμων έτοιμα για κατανάλωση ( fast-food ), θεωρούνται βασικοί συντελεστές στη σημερινή αυξανόμενη διαιτητικά κατανάλωση φωσφορικού ασβεστίου. Λόγω της αυξημένης χρήσης των προσθέτων, η εκτιμώμενη ημερήσια πρόσληψη φωσφορικών έχει υπερδιπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1990, από λίγο κάτω από 500 mg/ημέρα σε 1000 mg/ημέρα ( ) (4,5) Προϊόντα αρτοποιίας, γάλα αποστειρωμένο, γάλα υψηλής παστερίωσης, ροφήματα γάλακτος καθώς και σκόνη γάλακτος είναι προϊόντα στα οποία η παρουσία των φωσφορικών είναι συνήθης. Αλλά και ως αντισυσσωματικά σε προϊόντα σε σκόνη (καφές, μίγματα υλών ζαχαροπλαστικής κλπ), σε κονσερβοποιημένα ψάρια, αναψυκτικά τύπου κόλα και σε άλλα μη αλκοολούχα ποτά,παίζουν ένα ιδιαίτερο τεχνολογικό ρόλο. Ειδικότερα το φωσφορικό οξύ (Ε 338) χρησιμοποιείται συχνά σε αναψυκτικά ως μέσο οξίνισης για την μείωση του ph και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να συμβάλλει στην αναστολή ανάπτυξης ζυμών, μυκήτων ή και βακτηριδίων. Είναι προφανές ότι στα πλαίσια αυτού του σημειώματος δεν είναι δυνατό να παρουσιαστούν όλες οι εφαρμογές των φωσφορικών στα τρόφιμα. Σύντομα θα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε τμηματικά μια ολοκληρωμένη εικόνα της χρήσης των φωσφορικών ανά κατηγορία τροφίμων. Στον πίνακα 1 απεικονίζεται το περιεχόμενο σε φωσφορικά μερικών ομάδων τροφίμων ( μερίδες ). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τελευταία στήλη, όπου τα σύμβολα +/-, επεξηγούν την προσθήκη ή μη προσθήκη, το επίπεδο των φωσφορικών ( 6 ) 3. και πιθανές επιδράσεις στην Υγεία Ιατρικές έρευνες από τον χώρο της ιατρικής συνδέονται με δυνητικό πρόβλημα που ελλοχεύει από την υπερβολική πρόσληψη φωσφορικών αλάτων με την διατροφή. άλατα προκαλούν αγγειακή ασβεστοποίηση τόσο in vitro όσο και in vivo. (7,8). Σύμφωνα με γερμανούς ερευνητές, αυτό που συμβαίνει, δεν είναι μόνο η αύξηση του επιπέδου του φωσφορικού ασβεστίου στο αίμα ( υπερ-φωσφαταιμία ) ή η εναπόθεση φωσφορικών αλάτων σε όργανα (ασβεστοποίηση), αλλά μάλλον πρόκειται και για μια ενεργή διαδικασία (osteogenic transdifferentiation) στα κύτταρα η οποία έχει ως αποτέλεσμα και την ασβεστοποίηση των αγγείων. (9).

4 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 4 Η ασβεστοποίηση εθεωρείτο μέχρι πρόσφατα μια παθητική διαδικασία που εξαρτάται μόνο από : ( 10 ) Το αυξημένο επίπεδο φωσφόρου στο αίμα Το αυξημένο γινόμενο ασβεστίου x φωσφόρο,που καθορίζει την διαλυτότητα του αντίστοιχου άλατος στα βιολογικά υγρά Την ημερήσια πρόσληψη του ασβεστίου Τον υπερ-παραθυρεοειδισμό *Ελληνική Νεφρολογία 2006; 18 (2): , Αγγειακή ασβεστοποίηση, Γ. Ευστρατιάδης, Α. Κυβεντίδης, Μ. Διαμαντίδης Η κατακρήμνιση ασβεστίου και φωσφόρου και ο σχηματισμός ιζήματος δεν είναι απλά ένα φυσικοχημικό φαινόμενο, αλλά μια ενεργή κυτταρική διεργασία που περιλαμβάνει αύξηση του ενδοκυττάριου φωσφόρου, με ότι αυτό δυσμενές για την υγεία σημαίνει από ιατρική άποψη. (11 ) Ωστόσο, θα πρέπει να αναφερθεί, ότι η τελευταία έρευνα έχει αμφισβητηθεί από τον κλάδο των παρασκευαστών φωσφορικών. Ο κίνδυνος για την υγεία από την υπερβολική χρήση των φωσφορικών δεν έχει αντιμετωπιστεί με την δέουσα προσοχή, υποστηρίζουν ειδικοί επιστήμονες (12 ). Μάλιστα υποστηρίζεται ότι ο κίνδυνος δεν αφορά ειδικές ομάδες πληθυσμού, μόνο, αλλά και τον γενικότερο υγιή πληθυσμό. Κατόπιν των παραπάνω θεωρείται εύλογο το ερώτημα κατά πόσο τα φωσφορικά και στις ποσότητες που ενδέχεται να προσλαμβάνονται καθημερινά μέσω της διατροφής θα πρέπει να αποτελέσουν μελλοντικά αντικείμενο σε βάθος διερεύνησης για το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες στην υγεία τω καταναλωτών από την υπερβολική χρήση φωσφορικών αλάτων, θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις τεχνολογικής υποκατάστασής τους στο μέλλον. θα πρέπει ίσως να εξεταστεί η δυνατότητα ειδικότερης πληροφόρησης των καταναλωτών στην επισήμανση για το επίπεδο ανώτατης συμμετοχής στην ημερήσια κατανάλωση ( σήμερα η επισήμανση περιορίζεται στην απλή αναφορά τους ως προσθέτου ). Ειδικοί επιστήμονες προτείνουν η προσθήκη φωσφορικών και το επίπεδο αυτής να επισημαίνεται κατά τρόπο πιο κατανοητό στον καταναλωτή με σύστημα "traffic light " πράσινο, κίτρινο, κόκκινο- επί της συσκευασίας, και να μη περιορίζεται μόνο στην αναφορά τους ως προσθέτων υλών.

5 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 5 Πίνακας 1: περιεκτικότητα διαφόρων οµάδων τροφίµων. Πηγή: Ritz, E; Hahn, K; Ketteler, M; Kuhlmann, M K; Mann, J. Dtsch Arztebl Int 2012; 109(4): 49-55; DOI: /arztebl

6 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 6 Πίνακας 1. ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Φωσφορικό οξύ - άλατα Κατηγορία προϊόντων 0. Η χρήση φωσφορικών αλάτων επιτρέπεται στις παρακάτω κατηγορίες τροφίμων Αριθμός E : (E ) Όνομα: Φωσφορικό οξύ - φωσφορικά άλατα - δι - τρι- και πολυφωσφορικά άλατα Ανώτ. Επίπεδο : mg/l ή mg/kg ανάλογα με την περίπτωση Τα πρόσθετα μπορεί να προστίθενται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό Το ανώτατο επίπεδο εκφράζεται ως P 2 O 5 Υποσημειώσεις : Εφαρμόζεται το ανώτατο επίπεδο, εκτός αν ορίζεται διαφορετικό ανώτατο επίπεδο στα σημεία 01 έως 18 του παρόντος παραρτήματος σε σχέση με μεμονωμένα τρόφιμα ή κατηγορίες τροφίμων 5. Μόνο τα τρόφιμα σε αποξηραμένη μορφή σε σκόνη (π.χ. τρόφιμα που αποξηραίνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παραγωγής και τα μείγματά τους), εξαιρουμένων των τροφίμων που απαριθμούνται στον πίνακα 1 του μέρους A του παρόντος παραρτήματος Γαλακτοκομικά προϊόντα και ανάλογα προϊόντα Μη αρωματισμένο παστεριωμένο και αποστειρωμένο γάλα (συμπεριλαμβανομένου του αποστειρωμένου σε εξαιρετικά υψηλή θερμοκρασία UHT)

7 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 7 Ανώτ. επίπεδα (mg/l ή mg/kg ανάλογα με την περίπτωση) Περιορισμοί/εξαιρέσεις Μόνο αποστειρωμένο γάλα και αποστειρωμένο σε εξαιρετικά υψηλή θερμοκρασία γάλα UHT 01.4 Αρωματισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα ζύμωσης, συμπεριλαμβανομένων των θερμικώς επεξεργασμένων προϊόντων Αφυδατωμένο γάλα όπως ορίζεται στην οδηγία 2001/114/ΕΚ 1000 μόνο μερικώς αφυδατωμένο γάλα με στερεό υπόλειμμα κάτω του 28 % 1500 μόνο μερικώς αφυδατωμένο γάλα με στερεό υπόλειμμα άνω του 28 % 2500 μόνο γάλα σε σκόνη και αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη 01.6 Κρέμα γάλακτος και κρέμας γάλακτος σε σκόνη Άλλες κρέμες γάλακτος 5000 μόνο αποστειρωμένη, παστεριωμένη κρέμα γάλακτος UHT και κτυπημένη κρέμα γάλακτος Τυριά και προϊόντα τυριού Τυρί χωρίς ωρίμανση, εξαιρουμένων των προϊόντων που εμπίπτουν στην κατηγορία εκτός από mozzarella Ανακατεργασμένο τυρί Προϊόντα τυριού (εξαιρουμένων προϊόντων που εμπίπτουν στην κατηγορία 16) 2000 μόνο προϊόντα χωρίς ωρίμανση 01.8 Ανάλογα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων λευκαντικών ροφημάτων μόνο ανάλογα προϊόντα ανακατεργασμένου τυριού μόνο λευκαντικά ροφημάτων μόνο λευκαντικά ροφημάτων για αυτόματους πωλητές Γαλακτώματα λιπών και ελαίων, κυρίως ύδωρ σε έλαιο Βούτυρο και συμπυκνωμένο βούτυρο και βουτυρέλαιο και άνυδρες λιπαρές ουσίες του γάλακτος 2000 μόνο βούτυρο από όξινη κρέμα γάλακτος Άλλα λίπη και γαλακτώματα ελαίων, συμπεριλαμβανομένων υλών προς επάλειψη όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 και υγρά γαλακτώματα 5000 μόνο λιπαρές ύλες προς επάλειψη 02.3 Φυτικά έλαια για ψεκασμό μαγειρικών σκευών μόνο γαλακτώματα με βάση το νερό για ψεκασμό προς επικάλυψη ταψιών

8 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 8 03 Παγωτά, 1000, mg/l ή mg/kg ανώτ. επίπεδα Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών, εξαιρουμένων των προϊόντων που εμπίπουν στην κατηγορία 5.4 Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών, εξαιρουμένης της κομπόστας 800 μόνο παρασκευάσματα φρούτων 4000 μόνο υλικό γλασαρίσματος για προϊόντα λαχανικών Λιπαρές ύλες και επαλείψεις ξηρών καρπών 5000 μόνο λιπαρές ύλες προς επάλειψη εκτός του βουτύρου Επεξεργασμένα προϊόντα πατάτας 5000 συμπεριλαμβάνονται προτηγανισμένες κατεψυγμένες πατάτες ή πατάτες βαθείας κατάψυξης 05.2 Άλλα είδη ζαχαροπλαστικής, μεταξύ των οποίων μικρο-προϊόντα αρωματισμού της αναπνοής 5000 μόνο ζαχαρώδη, εκτός από ζαχαρωμένα φρούτα 800 μόνο ζαχαρωμένα φρούτα 05.3 Τσίχλες Quantum satis 05.4 Υλικά διακόσμησης, επικάλυψης και γέμισης εξαιρουμένων των υλικών γέμισης με βάση τα φρούτα που εμπίπτουν στην κατηγορία μόνο ύλες για γαρνίρισμα (σιρόπια για τηγανίτες, αρωματισμένα σιρόπια για μιλκσέικ και παγωτά παρόμοια προϊόντα) 06.2 Άλευρα και λοιπά αλεσμένα προϊόντα και άμυλα Άλευρα μόνο αυτοδιογκούμενο αλεύρι 06.3 Δημητριακά προγεύματος Παναρίσματα Αρτοσκευάσματα μόνο soda bread 07.2 Εκλεκτά αρτοσκευάσματα (Ε 541) Φωσφορικό αργιλιονάτριο, όξινη μόνον scones και σπογγώδη αρτοσκευάσματα ουσία) 08 Κρέας και προϊόντα κρέατος Παρασκευάσματα κρέατος όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 853/ μόνο breakfast sausages στο προϊόν αυτό, το κρέας είναι κατά τέτοιο τρόπο τεμαχισμένο ώστε οι μύες και ο λιπώδης ιστός να είναι πλήρως διασπαρμένοι, κατά τρόπο ώστε οι ίνες ομογενοποιούνται με το λίπος και δίνουν στο προϊόν

9 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 9 την τυπική του όψη 08.2 Επεξεργασμένο κρέας Μη θερμικώς επεξεργασμένο κρέας Θερμικώς επεξεργασμένο κρέας 5000 εκτός από foie gras, foie gras entier, blocs de foie gras, Libamáj, libamáj egészben, libamáj tömbben Περιβλήματα και επικαλύψεις και υλικά διακόσμησης για κρέας 4000 μόνο υλικά γλασαρίσματος για κρέας 09 Ψάρια και προϊόντα αλιείας 09.1 Μη επεξεργασμένα ψάρια και προϊόντα Μη επεξεργασμένα ψάρια 5000 μόνο κατεψυγμένα και βαθείας κατάψυξης φιλέτα ψαριών Μη επεξεργασμένα μαλάκια και καρκινοειδή 5000 μόνο κατεψυγμένα και βαθείας κατάψυξης μαλάκια και καρκινοειδή 09.2 Επεξεργασμένα ψάρια και προϊόντα αλιείας, συμπεριλαμβανομένων των μαλακίων και των καρκινοειδών 1000 μόνο κονσερβοποιημένα προϊόντα καρκινοειδών, σουρίμι και παρόμοια προϊόντα 10.2 Επεξεργασμένα αυγά και προϊόντα αυγών μόνο αυγό σε υγρή μορφή (λεύκωμα, κρόκος ή ολόκληρο αυγό) 11 Σάκχαρα, σιρόπια, μέλι και επιτραπέζια γλυκαντικά 11.1 Σάκχαρα και σιρόπια όπως ορίζονται στην οδηγία 2001/111/ΕΚ μόνο τροφές σε σκόνη Επιτραπέζια γλυκαντικά σε μορφή σκόνης Ε 341, ασβεστίου, quantum satis 12 Αλάτι, μπαχαρικά, σούπες, σάλτσες, σαλάτες και προϊόντα πρωτεϊνών 12.1 Αλάτι και τα υποκατάστατα αλατιού, Υποκατάστατα αλατιού, Σούπες και ζωμοί, Σάλτσες, 5000 Πρωτεϊνούχα προϊόντα, εξαιρουμένων προϊόντων που εμπίπτουν στην κατηγορία , μόνο ποτά με βάση φυτικές Παρασκευάσματα για βρέφη όπως ορίζονται στην οδηγία 2006/141/ΕΚ Ε 338 Φωσφορικό οξύ Ε 339 νατρίου 1000 Ε 340 καλίου Το E 339 και το E 340 εγκρίνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό και σύμφωνα με τα όρια που καθορίζονται στις οδηγίες 2006/141/ΕΚ, 2006/125/ΕΚ, 1999/21/ΕΚ Παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας όπως ορίζονται στην οδηγία 2006/141/ΕΚ

10 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 10 Ε 338 Φωσφορικό οξύ Ε 339 νατρίου 1000 Ε 340 καλίου Το E 339 και το E 340 εγκρίνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό και σύμφωνα με τα όρια που καθορίζονται στις οδηγίες 2006/141/ΕΚ, 2006/125/ΕΚ, 1999/2. Ε338 : Σύμφωνα με τα όρια που καθορίζονται στις οδηγίες 2006/141/ΕΚ, 2006/125/ΕΚ, 1999/21/ΕΚ Επεξεργασμένες τροφές με βάση τα δημητριακά και παιδικές τροφές για βρέφη και μικρά παιδιά κατά την έννοια της οδηγίας 2006/125/ΕΚ Ε 338 Φωσφορικό οξύ Ε 339 νατρίου Άλλες τροφές για μικρά παιδιά Ε 338 Ε 339 Φωσφορικό οξύ νατρίου 1000 Ε 340 καλίου Ε 340 καλίου Ε 341 ασβεστίου Ε 341 ασβεστίου Ε 338, : μόνο επεξεργασμένες τροφές και παιδικές τροφές με βάση τα δημητριακά, μόνο για τη ρύθμιση του ph Ε 339, Ε 340, Ε 341 :: μόνο δημητριακά Ε341 : μόνο επιδόρπια με βάση τα φρούτα Τα E 339, E 340 και E 341 εγκρίνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Το E 339 και το E 340 εγκρίνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό και σύμφωνα με τα όρια που καθορίζονται στις οδηγίες 2006/141/ΕΚ, 2006/125/ΕΚ, 1999/21/ΕΚ Διαιτητικά τρόφιμα για βρέφη και μικρά παιδιά που προορίζονται για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, όπως ορίζονται στην οδηγία 1999/21/ΕΚ και ειδικά παρασκευάσματα για βρέφη Διαιτητικά τρόφιμα για βρέφη που προορίζονται για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς και ειδικά παρασκευάσματα για βρέφη Ε 338 Φωσφορικό οξύ Ε 339 νατρίου Ε 340 καλίου Ε 341 ασβεστίου Ε 338: μόνο για τη ρύθμιση του ph E 339, E 340 και E 341 εγκρίνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό Διαιτητικά τρόφιμα για βρέφη και μικρά παιδιά για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, όπως ορίζονται

11 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 11 στην οδηγία 1999/21/ΕΚ Τα πρόσθετα της κατηγορίας έχουν εφαρμογή, εκτός από E 341 E , Διαιτητικές τροφές για δίαιτες με σκοπό τον έλεγχο του σωματικού βάρους, τροφές που προορίζονται να αντικαταστήσουν το σύνολο της ημερήσιας πρόσληψης τροφής ή ένα επιμέρους γεύμα (το σύνολο ή μέρος της συνολικής ημερήσιας δίαιτας), E , Τρόφιμα κατάλληλα για άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 41/2009 E , Ποτά 14.1 Μη αλκοολούχα ποτά Νερό, συμπεριλαμβανομένων του φυσικού μεταλλικού νερού όπως ορίζεται στην οδηγία 2009/54/ΕΚ και του νερού πηγής και όλων των λοιπών εμφιαλωμένων ή συσκευασμένων νερών E , 500, μόνο μη φυσικά επιτραπέζια νερά Αρωματισμένα ποτά, E , 700 E , μόνο ποτά για αθλητές 500 E , 4 μόνο ποτά για αθλητές που περιέχουν πρωτεΐνη ορού γάλακτος 000 E , 20 μόνο ποτά με φυτικές πρωτεΐνες 000 E , 2 μόνο ποτά σοκολάτας και βύνης με βάση γαλακτοκομικά προϊόντα Άλλα, E , 2000 μόνο ροφήματα με βάση τον καφέγια μηχανήματα πωλήσεων στιγμιαίο τσάι και στιγμιαία φυτικά αφεψήματα Μηλίτης και απίτης, E , Οίνος από φρούτα και made wine, E , Αλκοολούχα ποτά όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 110/2008, E ,1000, εκτός από: whisky, whiskey Αρωματισμένα προϊόντα με βάση τον οίνο όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1601/ με βάση τον οίνο όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91,, E , Αρωματισμένα ποτά με βάση τον οίνο- E , Αρωματισμένα κοκτέιλ αμπελοοινικών προϊόντων- E , Άλλα ποτά με αλκοόλη συμπεριλαμβανομένων των μειγμάτων ποτών με αλκοόλη με μη αλκοολούχα ποτά και των αποσταγμάτων με λιγότερο από 15 % αλκοόλη - E Επεξεργασμένοι ξηροί καρποί- E , Επιδόρπια εξαιρουμένων των προϊόντων που εμπίπτουν στις κατηγορίες 1, 3 και 4, E , 7000, μόνο ξηρά μείγματα επιδορπίων σε μορφή σκόνης 17 Συμπληρώματα διατροφής, όπως ορίζονται στην οδηγία 2002/46/ΕΚ, εξαιρουμένων των

12 Οικονομολόγος ( ΒΒΑ, ΜΒΑ ) 12 συμπληρωμάτων διατροφής για βρέφη και μικρά παιδιά 17.1 Συμπληρώματα διατροφής που παρέχονται σε στερεά μορφή, και συμπεριλαμβάνονται οι κάψουλες, τα δισκία και παρόμοιες μορφές, εξαιρουμένων των μασώμενων μορφών,- E quantum satis 17.2 Συμπληρώματα διατροφής που παρέχονται σε υγρή μορφή- E quantum satis 17.3 Συμπληρώματα διατροφής που παρέχονται σε μορφή σιροπιού ή σε μασώμενη μορφή- E quantum satis Σηµ. 1 βιβλιογραφικά δεδοµένα καλύπτονται από βιβλιογραφικές αναφορές Σηµ 2 τα στοιχεία του πίνακα 2 δεν υποκαθιστούν τον αυθεντικό πίνακα του παραρτήµατος ΙΙ, του Καν. (ΕΕ) 1129/2011, που είναι ο µόνο έγκυρος. Για τυχόν εντοπιζόµενα σφάλµατα ο συντάκτης δεν αναλαµβάνει καµία ευθύνη