THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΛΕΤΣΑ. RESEARCH SCIENTIST AND DIRECTOR OF COMPUTING, MIT s MEDIA LAB

Transcript

1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΛΕΤΣΑ RESEARCH SCIENTIST AND DIRECTOR OF COMPUTING, MIT s MEDIA LAB TO A WORLD IN TRANSITION: THE NEW JOBS - THE NEW SKILLS Predicting the future in unpredictable times ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ

2 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΛΕΤΣΑ RESEARCH SCIENTIST AND DIRECTOR OF COMPUTING, MIT s MEDIA LAB TO A WORLD IN TRANSITION: THE NEW JOBS - THE NEW SKILLS Predicting the future in unpredictable times ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018 Διάβαζα στα «Νέα» πρόσφατα μια αναφορά του Associate Press για το brain drain και το πόσο δύσκολο θα είναι ν ανακάμψει ένας τομέας. Δεν αφορούσε την Ελλάδα, αφορούσε το Rust Belt στις ΗΠΑ. Και ήθελα αυτό να το πω, προκειμένου να δώσω έμφαση στο γεγονός ότι το brain drain και οι μεγάλες μετακινήσεις δεξιοτήτων, θα έλεγα δεν είναι χαρακτηριστικά μόνο στην Ελλάδα, είναι χαρακτηριστικά που εντοπίζεται κι αλλού. Πολλές φορές είναι η φυσική εξέλιξη αυτού που θέλουμε να επιτύχουμε. Θεωρώ ότι πολλοί σ αυτήν εδώ την αίθουσα, πιστεύουμε στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την ευρωπαϊκή ενοποίηση, το οποίο σημαίνει ότι κάθε χώρα θα ειδικευτεί σε συγκεκριμένες δεξιότητες και δραστηριότητες, προκειμένου να είναι αυτάρκης. Πολλές φορές η αυτάρκεια είναι άμεσα συσχετισμένη με την απόδοση. 2

3 Γιατί το λέω αυτό; Γιατροί: Μεγάλο κομμάτι των Ελλήνων που έφυγαν από τη χώρα πρόσφατα, υψηλά εξειδικευμένοι, η εκπαίδευσή τους έχει μεγάλο κόστος, τα πάνε πολύ καλά στο εξωτερικό. Έχω πάρα πολλούς φίλους στη Βοστόνη οι οποίοι τελείωσαν τις σπουδές τους εδώ στην Ελλάδα και πλέον είναι εκεί, αναλαμβάνοντας υψηλές θέσεις σε διάφορα Ιδρύματα των ΗΠΑ. Μπορούμε να κάνουμε κάτι να το σταματήσουμε αυτό; Όχι, δε νομίζω ότι μπορούμε. Αν κάποιος δει τις στατιστικές στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, η Ελλάδα έχει δύο φορές περισσότερους γιατρούς κατά κεφαλήν απ όσο ο μέσος όρος του ΟΑΣΑ αλλά μόνο το 1/3 νοσηλευτριών, του μέσου όρου. Και έχουμε 10 φορές περισσότερους φαρμακοποιούς. Άρα, εξάγουμε άτομα τα οποία δε χρειαζόμαστε. Είναι μια εξαγωγή. Είναι κακές αυτές οι εξαγωγές; Όχι, δεν είναι κακές. Όλοι επωφελούνται. Και καθώς οι χώρες πλέον έρχονται πιο κοντά η μία στην άλλη και καθώς οι αποστάσεις περιορίζονται, υπάρχουν οφέλη για όλες τις χώρες. Στο δικό μου τομέα, της Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας, για κάθε 10 φοιτητές της Πληροφορικής μπαίνει ένας θεολόγος. Αν μετρήσουμε όλους τους φοιτητές, όλους τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη Θεολογία και στους Υπολογιστές, νικά η Θεολογία. Εδώ υπάρχει πρόβλημα. Παρ όλα αυτά δε μπορώ να κάνω κάτι γι αυτό παρά μόνο να σκεφτώ ότι η απάντησή μας στο brain drain μου θυμίζει ένα παραμύθι. Το παραμύθι του σκεπαρνοσκοτωμένου. Βλέπουμε ότι το τσεκούρι να επικρέμεται από πάνω μας και λέμε τί θα συμβεί; Για τους ξένους φίλους μας, για τους μη Έλληνες, θα προσπαθήσω να το περιγράψω εν συντομία: Έχουμε μια οικογένεια η οποία καλωσορίζει τον πιθανό γαμπρό για πρώτη φορά για την κόρη, τελειώνει το κρασί, ο πατέρας στέλνει τη κόρη στο κελάρι να φέρει λίγο κρασί, μπαίνει η κόρη στο κελάρι, βλέπει το τσεκούρι να κρέμεται στο ταβάνι και λέει «θα παντρευτώ, θα κάνω παιδί, μπορεί το παιδί μου να μπει μέσα, να γίνει σεισμός και να πέσει το τσεκούρι και να το σκοτώσει. Ωχ Παναγία μου, τί να κάνω;». Αρχίζει και κλαίει κάτω από το τσεκούρι. 3

4 Ανησυχεί η μητέρα πάει στο κελάρι, εξηγεί στη μητέρα, αρχίζει να κλαίει κι η μητέρα. Πάει κι ο πατέρας, το ίδιο, αρχίζουν όλοι να κλαίνε, στο τέλος πάει κι ο γαμπρός και λέει «είστε όλοι ηλίθιοι» και φεύγει. Κατά κάποιον τρόπο, δε βλέπουμε ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες. Και παρά όλες τις μεσοβέζικες λύσεις και τις ειλικρινείς μας προσπάθειες όπως αυτές που περιέγραψε ο Υπουργός πριν που είναι πραγματικά σημαντικές για τη χώρα, αποτυγχάνουμε ν αναγνωρίσουμε την αλήθεια, η οποία αλήθεια είναι όπως είχε πει ο Μπιλ Κλίντον, it s the economy stupid. Είναι η οικονομία. Πρέπει ν αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της οικονομίας. Και για να διαχειριστούμε την οικονομία, την ανεργία, την ανεργία των νέων, τί χρειαζόμαστε; Επενδύσεις. Και για να έχουμε επενδύσεις όπως μας έχει δείξει η πρόσφατη εμπειρία, χρειαζόμαστε πολιτική σταθερότητα, ένα φορολογικό σύστημα το οποίο δεν αλλάζει κάθε τόσο και το οποίο δίνει έμφαση στη συμμόρφωση των υψηλών φορολογικών συντελεστών, ένα ασφαλιστικό σύστημα και ένα συνταξιοδοτικό σύστημα το οποίο είναι πολλαπλών πυλώνων και δε βάζει όλα τα βάρη στους νέους, προκειμένου να υποστηρίξουν αυτοί και να κουβαλήσουν αν θέλετε στην πλάτη τους ένα τεράστιο φορτίο που αφορά τις παλαιότερες γενεές. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε ότι η ισότητα πρέπει να εφαρμόζεται στο τέλος της ζωής ενός ανθρώπου και ν αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι η ύπαρξη ίσων ευκαιριών για όλους τους νέους, είναι πολύ πιο σημαντική προτεραιότητα. Δυστυχώς, δε μπορούμε να τα κάνουμε όλα. Θα ήταν υπέροχο να μπορούμε να τα κάνουμε όλα, όμως πρέπει να πάρουμε κάποιες δύσκολες αποφάσεις. Δεν υπάρχει πιο σημαντικός και μεγάλος πόρος για ένα κράτος που δεν πρέπει να δαπανηθεί από τη νεολαία μας. Και τη σπαταλάμε τη νεολαία μας, μην αυταπατάσθε. Τους εκπαιδεύουμε στα Πανεπιστήμια, ότι η ελάχιστη προσπάθεια, η παραβατικότητα, έχω μάλιστα και μια αστρονομική εξήγηση γι αυτό, είμαστε πολύ φίλοι με το σύμπαν, θέλουμε να τα καταφέρουμε όλα χωρίς ν αυξάνουμε την εντροπία. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Βεβαίως ο πιο μακρύς δρόμος είναι και ο πιο δύσβατος. Δεν υπάρχει λόγος λοιπόν για μια ιδιωτική εταιρεία παρά τα γραφειοκρατικά κωλύματα, να μη δώσει μια ενίσχυση σ ένα Πανεπιστήμιο. 4

5 Το πρόβλημα είναι, τα τελευταία 20 χρόνια, ουδείς στην Ελλάδα, στον ιδιωτικό τομέα δεν ασχολείται με την έρευνα και την ανάπτυξη. Όπως σας είπα, απαιτούνται δύο για να συνδράμουν. Το κράτος έχει κάνει τη δουλειά του αλλά ο ιδιωτικός τομέας δεν έχει ακολουθήσει. Και οι λόγοι είναι πολλοί. Έχει να κάνει με το γεγονός ότι η οικονομία μας βασίζεται σε υπηρεσίες χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Πρέπει να το ελέγξουμε αυτό. Πρέπει να πάμε σ ένα νέο προϊοντικό μίγμα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Πρέπει να κοιτάξουμε τα πιο εξαγώγιμα προϊόντα. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, για άτομα όπως ο Νίκος Μωραϊτάκης, ο οποίος ήταν εδώ πιο πριν, να μεταναστεύσει στη Βοστόνη. Η Ελλάδα γι αυτόν είναι πολύ μικρή αγορά. Δεν υπάρχει μέλλον, αν μια εταιρεία επικεντρωθεί πρωτίστως στην ελληνική αγορά. Οι Ισραηλινοί τα κατάφεραν διότι ποτέ δε σκέφτηκαν τί θα πουλήσουν στο Ισραήλ. Εγώ δουλεύω με ισραηλινές εταιρείες στη Βοστόνη. Όλες οι ισραηλινές εταιρείες ασφαλείας δικτύων έχουν την έδρα στη Βοστόνη, έχουν το RND στο Ισραήλ αλλά η βάση, τα κεντρικά είναι στη Βοστόνη. Και πρέπει να ξεκινήσουμε λοιπόν μ αυτά τα απλά, μικρά βήματα όπως αυτά τα βήματα που έκανε ο Υπουργός για τη μείωση της φορολογίας στα επιδόματα των προπτυχιακών. Υπήρχαν στο παρελθόν. Τώρα είναι μηδενικά. Πρέπει να δούμε όμως τα σημαντικά: Πρέπει να σταματήσουμε να μεμψιμοιρούμε όταν τα παιδιά μας φεύγουν. Είμαστε κομμάτι της Ευρώπης. Πρέπει να φύγουν έξω. Πάνε έξω και εκπαιδεύονται, αποκτούν νέες δεξιότητες τις οποίες δε μπορούν ν αποκτήσουν στα δικά μας Πανεπιστήμια αυτή τη στιγμή. Και πρέπει να το διορθώσουμε αυτό, ότι δε μπορούν να τις πάρουν στα δικά μας Πανεπιστήμια. Τοπ παραμύθι έχει πολύ ευχάριστο τέλος σε μια από τις εκδόσεις του. Όντως ο Τύπος πάει γύρω-γύρω, βρίσκει πιο μεγάλους ηλίθιους, χειρότερους απ αυτούς και επιστρέφει για να παντρευτεί την κόρη τελικά. Πρέπει λοιπόν να διασφαλίσουμε ότι όντως κατεβάζουμε το τσεκούρι, το αφήνουμε στην άκρη και προχωράμε. Ευχαριστώ πολύ. 5