B. KAΛΛIOΣHΣ, B. ΠANAΓIΩTOΠOYΛOΣ, X. ΠAΠAΪΩANNOY ΓYMNAΣIOY

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "B. KAΛΛIOΣHΣ, B. ΠANAΓIΩTOΠOYΛOΣ, X. ΠAΠAΪΩANNOY ΓYMNAΣIOY"

Transcript

1 B. KAΛΛIOΣHΣ, B. ΠANAΓIΩTOΠOYΛOΣ, X. ΠAΠAΪΩANNOY IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο... 9 Ενότητα 1η Ενότητα 2η Ενότητα 3η Ενότητα 4η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Ενότητα 5η Ενότητα 6η Ενότητα 7η Ενότητα 8η Ενότητα 9η Ενότητα 10η Ενότητα 11η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Ενότητα 12η Ενότητα 13η Ενότητα 14η Ενότητα 15η Ενότητα 16η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο Ενότητα 17η Ενότητα 18η Ενότητα 19η Ενότητα 20ή Ενότητα 21η Ενότητα 22η Ενότητα 23η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο Ενότητα 24η Ενότητα 25η Ενότητα 26η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο Ενότητα 27η Ενότητα 28η Ενότητα 29η Ενότητα 30ή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο Ενότητα 31η Ενότητα 32η Ενότητα 33η Ενότητα 34η

3 6 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο Ενότητα 35η Ενότητα 36η Ενότητα 37η Ενότητα 38η Ενότητα 39η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο Ενότητα 40ή Ενότητα 41η Ενότητα 42η Ενότητα 43η Ενότητα 44η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο Ενότητα 45η Ενότητα 46η Ενότητα 47η Ενότητα 48η Ενότητα 49η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11ο Ενότητα 50ή Ενότητα 51η Ενότητα 52η Ενότητα 53η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο Ενότητα 54η Ενότητα 55η Ενότητα 56η Ενότητα 57η Ενότητα 58η ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13ο Ενότητα 59η Ενότητα 60ή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14ο Ενότητα 61η Ενότητα 62η Ενότητα 63η Ενότητα 64η Ενότητα 65η

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το µάθηµα της Ιστορίας µπορεί να αποτελέσει για κάθε µαθητή ένα γοητευτικό ταξίδι στο παρελθόν, µέσα από το οποίο θα ζωντανέψουν όλα τα θαυ- µαστά επιτεύγµατα του ανθρώπινου πολιτισµού, αλλά και όλες εκείνες οι στιγµές που αµαύρωσαν την πορεία της εξέλιξης του ανθρώπου και σηµάδεψαν αρνητικά κατά καιρούς τις κοινωνίες του. Η επαφή µε τις κατακτήσεις, αλλά και µε τα σφάλµατα του παρελθόντος, η οποία επιτυγχάνεται µέσα από την ιστορική γνώση, µπορεί να συµβάλλει στη διαµόρφωση ανθρώ-πων µε συγκροτηµένη σκέψη και αναπτυγµένη κρίση, ανθρώπων που θα ξέρουν να αξιοποιούν τη γνώση των πολιτισµών που προηγήθηκαν για τη δηµιουργία δίκαιων και δηµιουργικών κοινωνιών. Με γνώµονα τις αρχές αυτές προσπαθήσαµε να δηµιουργήσουµε ένα βιβλίο που δε θα περιορίζεται στην απάντηση των εργασιών του σχολικού βιβλίου, αλλά θα βοηθά τους αναγνώστες του να αποκτήσουν όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, προκει- µένου να σχηµατίσουν σαφή όσο είναι δυνατόν αντίληψη για τα ιστορικά γεγονότα και για το ρόλο που διαδραµάτισαν τα πρόσωπα σε αυτά. Γι' αυτό δοµήσαµε το βιβλίο ως εξής: ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Στο µέρος αυτό παρουσιάζουµε διαγραµµατικά το υλικό της κάθε ενότητας του σχολικού βιβλίου. Το διάγραµµα είναι αρκετά αναλυτικό, ώστε να βοηθάει τον µαθητή να σχηµατίσει πλήρη εικόνα των ιστορικών δεδοµένων κάθε µαθήµατος, και οργανώνεται µε βάση µικρές υποενότητες στις οποίες διατηρήθηκαν στο µεγαλύτερο µέρος τους οι υπότιτλοι του σχολικού βιβλίου. Πριν από κάθε διάγραµµα υπάρχει ένας µικρός πίνακας µε χρονική αναφορά στο τώρα, στο πριν και στο µετά. Ο σύντοµος αυτός χρονικός προσδιορισµός βοηθάει τον µαθητή να κατανοεί το χρονικό πλαίσιο στο οποίο εξελίσσεται κάθε ενότητα και παράλληλα να συνδέει µεταξύ τους τις ιστορικές περιόδους που διδάσκεται. ΧΡΟΝΟΛΟΠΟ Στο µέρος αυτό δίνονται τα πιο σηµαντικά ιστορικά γεγονότα των οποίων οι ηµεροµηνίες παρουσιάζονται στη συγκεκριµένη ενότητα. Το χρονολόγιο αυτό λειτουργεί και ως µια σύντοµη επανάληψη των βασικών ιστορικών γεγονότων κάθε µαθήµατος. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Στο µέρος αυτό δίνονται οι απαντήσεις των ερωτήσεων που υπάρχουν στο σχολικό βιβλίο για τη συγκεκριµένη ενότητα. Το υλικό για την απάντηση των διαθεµατικών δραστηριοτήτων βρίσκεται στο cd-rom που συνοδεύει το βιβλίο. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Στο µέρος αυτό σχολιάζονται αναλυτικά οι εικόνες και τα παραθέµατα που υπάρχουν σε κάθε ενότητα. Πολύ συχνά η ανάλυσή τους περιλαµβάνει πρό-

5 8 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY σθετες ιστορικές πληροφορίες, που σκοπό έχουν να εµπλουτίσουν την ιστορική γνώση του µαθητή γύρω από τα συγκεκριµένα γεγονότα και παράλληλα να του κεντρίσουν το ενδιαφέρον. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στο πέµπτο και τελευταίο µέρος παραθέτουµε επιπλέον πληροφορίες για τα γεγονότα που αναλύονται στην κάθε ενότητα, µε στόχο, από τη µία, να αποσαφηνίσουµε δύσκολες είτε σκοτεινές πλευρές τους και, από την άλλη, να ικανοποιήσουµε τη διάθεση του µαθητή να εµβαθύνει στα ιστορικά δεδο- µένα και να διευρύνει τη γνώση του γύρω από αυτά. ώσαµε έµφαση σε θέµατα και γεγονότα που είναι πιθανόν να προβληµατίσουν τον µαθητή και να δηµιουργήσουν ερωτηµατικά, καθώς και σε γεγονότα που ξεχωρίζουν για τη βαρύτητα τους και την έντονη επίδραση που άσκησαν στην εποχή τους αλλά και στα µετέπειτα χρόνια. ΠΑΡΑΪΣΤΟΡΙΚΑ Ιδιαίτερο τµήµα του βιβλίου αποτελούν τα λεγόµενα Παραϊστορικά. Πρόκειται για σύντοµες ιστορικές αναφορές σε στοιχεία που συχνά εντυπωσιάζουν µε την ιδιαιτερότητα τους είτε σε γεγονότα παράξενα και αξιοσηµείωτα. Πιστεύουµε ότι οι αναφορές αυτές θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον του µαθητή και επιπλέον θα τον βοηθήσουν να γνωρίσει και κάποιες άλλες διαστάσεις είτε και αθέατες πτυχές των ιστορικών γεγονότων. Τα Παραϊστορικά βρίσκονται διάσπαρτα και στα πέντε µέρη από τα οποία αποτελείται κάθε ενότητα του βιβλίου, δίπλα στο αντίστοιχο συµβάν ή πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται. Στο cd-rom που συνοδεύει το βιβλίο παραθέσαµε πλούσιο υλικό για αξιοποίηση από τον µαθητή ή από τον εκπαιδευτικό. Πιο συγκεκριµένα, το cd-rom περιέχει: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ Ο ΗΓΙΕΣ ΠΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΙΑΘΕΜΑΤΙ- ΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ (ανά ενότητα) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ανά ενότητα) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ανά κεφάλαιο) Ελπίζουµε πως το βιβλίο αυτό θα είναι ένα πολύτιµο εργαλείο για τους µαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Οι συγγραφείς

6 1 Kεφάλαιο Πρώτο ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

7 Eνότητα1 ÂappleÔ ÙÔ È ÊˆÙÈÛÌÔ appleôï Ù Ú Úˆapple Îfi È ÊˆÙÈÛÌfi ÌÂÚÈÎ ÓÈÎ & Á ÏÏÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË ΠPIN TΩPA META 1 π ƒ ªª Δ Δ Δ Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17ο και τον 18ο αι. Οικονομικές μεταβολές Στη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα στην Ευρώπη: Σημειώθηκε θεαματική αύξηση του πληθυσμού. Έγιναν μεταβολές στην αγροτική οικονομία, για να καλύψουν τις ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού. Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε αγροτική επανάσταση. Το εμπόριο αναπτύχθηκε ανάμεσα στην Ευρώπη, στην Αφρική και στην Αμερική (τριγωνικό εμπόριο) και κεφάλαια συσσωρεύτηκαν στα χέρια Eυρωπαίων επιχειρηματιών. ÚÒappleË ÌÂÚÈÎ ÊÚÈÎ Αποτελέσματα: Οι παραπάνω εξελίξεις έφεραν μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία. Η ύπαρξη ταυτόχρονα α) τεχνολογικών εξελίξεων και ισχυρών μηχα-

8 ENOTHTA 1 11 νών, β) επιχειρηματιών με κεφάλαια, γ) χιλιάδων αγροτών που αναζητούσαν εργασία στις πόλεις, οδήγησε στην εκβιομηχάνιση. Αυτά συνέβησαν (αρχικά) στη Μεγάλη Βρετανία, στα , και αποτέλεσαν την πρώτη φάση του φαινομένου που ονομάστηκε βιομηχανική επανάσταση. Κοινωνικές μεταβολές Η αριστοκρατία προσπάθησε να διαφυλάξει τα προνόμιά της. Η αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, μεγαλέμποροι) ενίσχυσε τη θέση της. ÔÈÓˆÓÈÎ apple Ú Ì Αγρότες και ασθενή κοινωνικά στρώματα πόλεων ζούσαν σε άσχημες συνθήκες. Η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη κατά τον 17ο και τον 18ο αι. Η πολιτική κατάσταση δε γνώρισε τις ραγδαίες μεταβολές που συντελέστηκαν στην οικονομία παρέμεινε στάσιμη: Σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ευρώπης επικρατούσε η απόλυτη μοναρχία. Στη Μεγάλη Βρετανία, αντίθετα, οι οικονομικά ισχυρές τάξεις είχαν ο- ρισμένα πολιτικά δικαιώματα, αποτέλεσμα της ένδοξης επανάστασης του 1688, η οποία οδήγησε στον περιορισμό των εξουσιών του βασιλιά. I O K E Φ A Λ A 1 Πνευματικές εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17ο αι. Η πρόοδος των φυσικών επιστημών απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τις προλήψεις του Μεσαίωνα. Παρακινημένοι από την επιτυχία των φυσικών επιστημών, κάποιοι διανοούμενοι σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν με βάση τη λογική να ανακαλύψουν (παρόμοιους με τους φυσικούς) νόμους που διέπουν τη λειτουργία του κόσμου. Πρωτοπόροι στις πνευματικές εξελίξεις Φράνσις Mπέικον (ή Bάκων): Το πείραμα πρέπει να επαληθεύει μια επιστημονική θέση, προκειμένου αυτή να γίνεται αποδεκτή. Pενέ Nτεκάρτ (ή Kαρτέσιος): Η συστηματική αμφιβολία οδηγεί στην αληθινή γνώση. Tζον Λοκ: Οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα (ζωής, ελευθερίας, περιουσίας). Iσαάκ Nιούτον (ή Nεύτων): Το σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς

9 12 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY νόμους. O Nεύτων, εφαρμόζοντας την επαγωγική μέθοδο, διατύπωσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης. Το κίνημα του Διαφωτισμού Οι θεμελιακές θέσεις των διαφωτιστών Απόρριψη κάθε αυθεντίας Κριτική υφιστάμενης γνώσης Αποδοχή λογικής για την ερμηνεία του κόσμου (ορθολογισμός) Πεποίθηση ότι ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει συνεχώς Γεωγραφικά χρονικά όρια και εκπρόσωποι του Διαφωτισμού Στα τέλη του 17ου αι. εμφανίστηκε στην Aγγλία. Kυριότερος εκπρόσωπος ήταν ο Tζον Λοκ. Tον 18ο αι. κορυφώθηκε στη Γαλλία. Aνάμεσα στους Γάλλους διαφωτιστές ξεχώρισαν ο Pουσό, ο Bολτέρος, ο Nτιντερό, ο Mοντεσκιέ και ο Nτ Aλαμπέρ. Aπό τη Γαλλία ο Διαφωτισμός εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Eυρώπη. Διαφωτισμός και πολιτική Ο Διαφωτισμός υπήρξε κίνημα κατεξοχήν πολιτικό. Η αστική τάξη εκφράστηκε πολιτικά μέσω του Διαφωτισμού και διεκδίκησε τη συμμετοχή της στην πολιτική εξουσία. Oι βασικές πολιτικές θέσεις του Διαφωτισμού Φυσικά δικαιώματα: Όλοι οι άνθρωποι έχουν ορισμένα απαραβίαστα δικαιώματα (ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας, ελευθερίας σκέψης και έκφρασης). Τα δικαιώματα αυτά δεν μπορεί να τα καταργήσει καμία εξουσία. Κοινωνικό συμβόλαιο: Διατυπώθηκε από τον Tζον Λοκ και υποστηρίχθηκε από τον Ρουσό. Οι άνθρωποι παραχώρησαν κάποιες ελευθερίες τους προκειμένου να ζήσουν αρμονικά. Το κράτος είναι ο εγγυητής των όρων αυτής της συμφωνίας. Στην περίπτωση που το κράτος παραβιάσει το συμβόλαιο και γίνει τυραννικό, οι αρχόμενοι έχουν δικαίωμα αντίστασης. Για τον Ρουσό, που ήταν πιο ριζοσπαστικός, η εξουσία πρέπει να βρίσκεται στα χέρια του λαού και όχι του ηγεμόνα. Γενική βούληση: Όρος του Ρουσό που σημαίνει την έκφραση του γενικού συμφέροντος μέσα από τη σύνθεση των ατομικών βουλήσεων. Πρόκειται ουσιαστικά για τη συμμετοχή του λαού στη λήψη των αποφάσεων. Διάκριση των εξουσιών: Διατυπώθηκε από τον Μοντεσκιέ. Οι φορείς της εξουσίας πρέπει να είναι διαφορετικοί: Εκτελεστική εξουσία: εφαρμόζει τους νόμους (η κυβέρνηση). Νομοθετική εξουσία: θεσπίζει τους νόμους (η βουλή). Δικαστική εξουσία: ελέγχει την τήρηση των νόμων (οι δικαστές).

10 ENOTHTA 1 13 H επίδραση που άσκησε ο Διαφωτισμός στην πολιτική πραγματικότητα του 18ου αι. Ο Διαφωτισμός άσκησε σημαντική επίδραση στην εποχή του. Ενέπνευσε την αμερικανική (1774) και τη γαλλική (1789) επανάσταση. Ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν κάποιες ιδέες του: περιόρισαν τα προνόμια των ανώτερων τάξεων, έλαβαν μέτρα κοινωνικής πρόνοιας, ενίσχυσαν τα Γράμματα και τις Τέχνες. Αυτή η παραλλαγή της μοναρχίας ονομάστηκε φωτισμένη δεσποτεία. Κύριοι εκπρόσωποί της ήταν: ο Φρειδερίκος Β ( ) στην Πρωσία, η Μαρία Θηρεσία και ο γιος της Ιωσήφ ( ) στην Αυστρία και η Αικατερίνη B ( ) στη Ρωσία. H επίδραση του Διαφωτισμού στις σύγχρονες δημοκρατίες. Οι ιδέες του Διαφωτισμού καθιερώθηκαν και άσκησαν σημαντική επίδραση ακόμα και στις σύγχρονες δημοκρατίες. Διαφωτισμός και θρησκεία Οι περισσότεροι διαφωτιστές ήταν υπέρ του ντεϊσμού, ενός θρησκευτικού δόγματος που πρέσβευε ότι ο Θεός έπλασε τον κόσμο, αλλά δεν παρεμβαίνει στη λειτουργία του. Επομένως, δε χρειάζονται ούτε ιερές τελετές ούτε προσευχές. Οι διαφωτιστές ασκούσαν αυστηρή κριτική στην καθολική εκκλησία, στη μισαλλοδοξία και στον φανατισμό. Οι διαφωτιστές ήταν υπέρ της ανεξιθρησκίας. Κάποιοι διαφωτιστές ήταν άθεοι. I O K E Φ A Λ A 1 Διαφωτισμός και εκπαίδευση Η εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα μέσα για τη συνεχή πρόοδο του ανθρώπου. Ο Ρουσό, στο έργο του Αιμίλιος, ανέδειξε τη σημασία της προσωπικής αναζήτησης του διδασκόμενου. Οι διαφωτιστές δε δέχονταν την αυθεντία του δασκάλου. Ήθελαν τον δάσκαλο οδηγό του μαθητή στην ανακάλυψη των απαντήσεων. Διαφωτισμός και οικονομικός φιλελευθερισμός Φυσιοκρατία: Η οικονομία πρέπει να αφεθεί να λειτουργεί «φυσικά», χωρίς την παρέμβαση του κράτους (= μερκαντιλισμός). Την άποψη αυτή υποστήριξαν Γάλλοι οικονομολόγοι με κύριο εκπρόσωπο τον Κενέ. Οικονομικός φιλελευθερισμός: Η οικονομική αυτή θεωρία γεννήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία με κύριο εισηγητή τον Άνταμ Σμιθ στο έργο του Έρευνες για τη φύση και τα αίτια του πλούτου των εθνών (1776). Σύμφωνα με

11 14 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY αυτήν, το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει παρά ελάχιστα στην οικονομική ζωή 1. Η Εγκυκλοπαίδεια Eίναι το πιο αντιπροσωπευτικό έργο του Διαφωτισμού: Eίναι ένα συλλογικό έργο 33 τόμων. Πρωτεργάτες ήταν ο Ντιντερό και ο Ντ Αλαμπέρ. Συνοψίζει τις ιδέες του Διαφωτισμού. Παρουσιάζει τις νέες γνώσεις, ιδέες και αντιλήψεις για την οικονομία, την κοινωνία, την πολιτική. Η διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού Οι διαφωτιστικές ιδέες διαδόθηκαν αρχικά στα ανώτερα μορφωμένα κοινωνικά στρώματα. Μέσα από εκλαϊκευτικά βιβλία έγιναν γνωστές και δημοφιλείς και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Τέλος, από τη Γαλλία οι ιδέες του Διαφωτισμού διαδόθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη (και στην Αμερική). 2 XPONO O IO 17ος αι. «Επιστημονική επανάσταση»: πρόοδος των φυσικών επιστημών 18ος αι. Αγροτική επανάσταση Διαφωτισμός Η πρώτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης περ. μέσα του 18ου αι. «Φωτισμένη δεσποτεία»: μονάρχες που αποδέχονται τις αρχές του διαφωτισμού 3 A ANTH EI TI EPøTH EI TOY XO IKOY BIB IOY 1. Αφού μελετήσετε τις πηγές 3α, 3β και 4, να παρουσιάσετε σε σύντομο κείμενο τις πολιτικές θέσεις του Διαφωτισμού που υποστηρίζονται σε αυτές. Ο Διαφωτισμός υπήρξε κατεξοχήν πολιτικό κίνημα. Οι κύριες πολιτικές του θέσεις ήταν: α) Ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ατόμου και του πολίτη, δικαιώματα που θεωρήθηκαν «φυσικά» και απαραβίαστα. β) Η εκπόρευση της νομιμότητας της εξουσίας από τον λαό. γ) Η διάκριση των εξουσιών. Σύμφωνα με τον Διαφωτισμό, ο λαός έχει το δικαίωμα ακόμα και της χρήσης βίας απέναντι στο μέχρι πρότινος ιερό πρόσωπο του ηγεμόνα. Το δικαίωμα 1 Για μερικές επιγραμματικές διαφορές μεταξύ γαλλικής φυσιοκρατίας και βρετανικού φιλελευθερισμού, βλέπε στα ΣTOIXEIA ΓIA THN KATANOHΣH TOY MAΘHMATOΣ.

12 ENOTHTA 1 15 αντίστασης του λαού κατοχυρώνεται με το σκεπτικό του «κοινωνικού συμβολαίου»: ο ηγεμόνας κυβερνάει στο όνομα του λαού του, επομένως πρέπει οι αποφάσεις του να μη θίγουν τα συμφέροντα του λαού. Σε περίπτωση που ο ηγεμόνας ενεργεί διαφορετικά, ο λαός έχει το δικαίωμα να αντιδράσει δυναμικά (Tζον Λοκ). Κάθε εξουσία, λοιπόν, πηγάζει από τον λαό και ασκείται για χάρη του λαού. Ο λαός έχει τη δύναμη να διορίζει τους δημόσιους λειτουργούς και να τους παύει σύμφωνα με τη θέλησή του. Οι κρατικοί αξιωματούχοι και υπάλληλοι οφείλουν να εξυπηρετούν τις ανάγκες των πολιτών και σε καμία περίπτωση να τους τυραννούν και να τους εξουσιάζουν (Zαν Zακ Pουσό). Η διάκριση των εξουσιών είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την ύπαρξη ελευθερίας σε ένα κράτος. Σε διαφορετική περίπτωση, η κατάχρηση της εξουσίας θα γεννήσει τη διαφθορά και την αδικία (παράθεμα 4). 2. Ποιας κοινωνικής τάξης τις επιδιώξεις εξυπηρετούσε, αντικειμενικά, ο οικονομικός φιλελευθερισμός; Πριν απαντήσετε, να μελετήσετε την πηγή 6. Μέσα από τον Διαφωτισμό η αναδυόμενη αστική τάξη εξέφρασε τα πολιτικά της επιχειρήματα, με τα οποία διεκδικούσε τη συμμετοχή της στην άσκηση της εξουσίας. Είναι επόμενο, λοιπόν, η οικονομική θεωρία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της ιδεολογίας του Διαφωτισμού να εκφράζει την αστική τάξη και τα συμφέροντά της. Η εναντίωση στον κρατικό παρεμβατισμό, που έθιγε τα συμφέροντα των αστών και περιόριζε τις δραστηριότητές τους, εκφραζόταν με την προσπάθεια κατάργησης του παλιού οικονομικού συστήματος, του μερκαντιλισμού. Η αντίθεση στον μερκαντιλισμό έφερε στο προσκήνιο τις θεωρίες για ελεύθερη και αβίαστη οικονομική δραστηριότητα. Πρότυπο για την οικονομική δραστηριότητα έγινε η ίδια η φύση, η οποία λειτουργεί καλύτερα όταν λειτουργεί ελεύθερη από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η «φυσική» λειτουργία της οικονομίας ονομάστηκε φυσιοκρατία, ενώ στην Αγγλία πήρε τη μορφή του οικονομικού φιλελευθερισμού, που υποστήριζε ότι το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει, παρά μόνο ελάχιστα, στην οικονομική ζωή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο παράθεμα 6, ένα απόσπασμα από το έργο του Σκότου οικονομολόγου Άνταμ Σμιθ, θεμελιωτή της φιλελεύθερης οικονομίας, ζητείται ελάχιστη παρουσία του κράτους. Τα πράγματα, και μάλιστα τα οικονομικά, πρέπει να κινούνται με «φυσική ροή». I O K E Φ A Λ A 1 4 XO IA MO EIKONøN KAI APA EMATøN Εικόνα 1: Εργοστάσιο υφαντουργίας στην Aγγλία (περίπου 1750) Στην εικόνα αποτυπώνονται κάποια χαρακτηριστικά του νέου τρόπου παραγωγής που επικρατεί σταδιακά στη βιομηχανική εποχή: εκμηχάνιση της παραγωγικής διαδικασίας, δημιουργία μεγάλων εργοστασίων. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούμε στην εικόνα έναν τεράστιο χώρο που καλύπτεται δεξιά και αριστερά από μηχανές και κάποιους εργάτες που χειρίζονται αυτές τις μηχανές (πρόκειται για υφαντικές). Είναι χαρακτηριστική η αίσθηση του κενού χώρου που δημιουργεί η ύπαρξη ελάχιστων εργατών

13 16 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY στο εσωτερικό του εργοστασίου. Στο κέντρο της εικόνας υπάρχει κάποιος που φαίνεται να επιτηρεί τους εργάτες. Πρόκειται μάλλον για τον επιστάτη (διαφορετική ενδυμασία). Όπως διαβάζουμε και στο παράθεμα 1, «οι εξελιγμένες μηχανές [ ] απαιτούν λίγα χέρια [...] με την επίβλεψη ενός επιστάτη». Eικόνα 2: Pουσό Παράθεμα 3: Διαφωτισμός και πολιτική. Για την εικόνα 2 και τα παραθέματα 3α και β, βλ. την απάντηση στην ερώτηση 1 του σχολικού βιβλίου. Παράθεμα 1: Οι κοινωνικές επιπτώσεις της εκβιομηχάνισης Το παράθεμα μας δίνει μια άλλη διάσταση της βιομηχανικής επανάστασης. Πρόκειται για μία συμπληρωματική εικόνα της βιομηχανικής κοινωνίας, ειδικά στις απαρχές της. Πίσω από τη «βιτρίνα» του αυτοματισμού και της ελάττωσης του μόχθου, την αύξηση της παραγωγής και της αφθονίας των προϊόντων, αλλά και τις ευκαιρίες πλουτισμού κάποιων κοινωνικών ομάδων που επωφελήθηκαν από την καινοτομία της μηχανής (βιομήχανοι, κεφαλαιούχοι, εφευρέτες), υπάρχει η θλιβερή εικόνα των άθλιων συνθηκών διαβίωσης των εργατών, που είναι και τα θύματα αυτής της ιστορίας. Πρόκειται για τους εργάτες που συνωστίζονταν στις πόλεις για αναζήτηση εργασίας την εποχή ακριβώς που οι μηχανές περιόριζαν τις ανάγκες σε εργατικά χέρια. Μία ιδιαίτερη κοινωνική κατηγορία εργαζομένων, τα μικρά παιδιά και οι γυναίκες, ανήμπορη για διαπραγματεύσεις με τους εργοστασιάρχες και χωρίς δικαιώματα, χρησιμοποιήθηκε και εξοντώθηκε στον βωμό του κέρδους. Η «είσοδος» των παιδιών και των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία έγινε για δύο κυρίως λόγους: Οι μηχανές δεν απαιτούσαν μεγάλη μυϊκή δύναμη για τον χειρισμό τους. Οι χαμηλές αμοιβές τους ελάττωναν το κόστος της παραγωγής. Γυναίκες και παιδιά, λοιπόν, δούλευαν μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες και πολλές ώρες με πολύ χαμηλές έως εξευτελιστικές αμοιβές. Από την άποψη αυτή, η βιομηχανική επανάσταση, τουλάχιστον στην αρχή της, εγκαινίασε μια σύγχρονη μορφή δουλείας. Εικόνα 3: Bολτέρος Παράθεμα 5: Ο Βολτέρος για την ανεξιθρησκία Ο Βολτέρος ( ) ήταν ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους του Διαφωτισμού με τεράστια ακτινοβολία. Πολέμησε με πείσμα τη μισαλλοδοξία και τον φανατισμό, ειδικά στη θρησκευτική του μορφή, και, εξαιτίας του ελεύθερου φρονήματός του, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στην Αγγλία. Ο Βολτέρος διακήρυξε την αρχή της ανεξιθρησκίας και της πνευματικής ανεκτικότητας. Γράφει στο Φιλοσοφικό Λεξικό του: «... έχουμε χρέος αμοιβαίο να παραβλέπουμε ο ένας τα λάθη του άλλου. Το μεγαλύτερο κακό της ανθρωπότητας είναι η διχόνοια, κι ένα μόνο βάλσαμο υπάρχει: η αμοιβαία ανοχή». Χαρακτηριστική, επίσης, για τη βασική ιδεολογική του στάση ελευθερία της σκέψης και του λόγου είναι η αποφθεγματική φράση που του έχει αποδοθεί: «Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου ακόμη το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες όσα πιστεύεις».

14 ENOTHTA 1 17 Εικόνα 4: Γκ. Λενονιέ, O Nτ Aλαμπέρ (στο τραπέζι) διαβάζει την Eγκυκλοπαίδεια στο σαλόνι της μαντάμ Ζοφρέν: τα παρισινά σαλόνια υπήρξαν εστίες του Διαφωτισμού Η εικόνα αποδεικνύει τον ισχυρισμό του σχολικού βιβλίου ότι «οι διαφωτιστικές ιδέες διαδόθηκαν, αρχικά, στα ανώτερα μορφωμένα κοινωνικά στρώματα». Λαμβάνοντας, μάλιστα, κανείς υπόψη τη σύνθεση αυτών των σαλονιών (αριστοκράτες, ανώτεροι αξιωματούχοι, οικογένειες κοντά στο βασιλικό περιβάλλον), θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο Διαφωτισμός «άλωσε» τον αντίπαλο χώρο και βρήκε υποστηρικτές, ή έστω σαγήνευσε τους «φυσικούς» εχθρούς του, προτού εξαπλωθεί και εδραιωθεί στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Πάντως, σε μια εποχή κατά την οποία ο Τύπος αποτελεί το μοναδικό μέσο μαζικής ενημέρωσης, συναντήσεις τέτοιου είδους, με αναγνώσεις και σχολιασμό των ιδεών των φιλοσόφων του Διαφωτισμού, συνέτειναν αποφασιστικά στη διάδοση της νέας ιδεολογίας. Το έργο αυτό της διάδοσης το συνέχισε πιο συστηματικά και το ο- λοκλήρωσε η Εγκυκλοπαίδεια. Παραϊστορικά Ο Κοραής από το Παρίσι 2 περιγράφει με συγκίνηση τη μετακομιδή των λειψάνων του Βολτέρου στο Πάνθεον, στις 10 Ιουλίου 1791: «...έβαλαν την θήκην η οποία περιείχε τα οστά του επάνω εις μίαν λαμπράν άμαξαν [...] το πρωί λοιπόν εξήλθεν η άμαξα συρόμενη από δώδεκα λευκούς ωραίους ίππους. Από το έν μέρος της άμαξας ήτον γεγραμμένον: "Αν ο άνθρωπος εγεννήθη αυτεξούσιος, πρέπει να κυβερνάται και να δεσπόζεται μόνος του". Από το άλλο: "Ο άνθρωπος έχει την εξουσίαν και το δικαίωμα να κολάζη τους τυράννους του". Επάνω εις την θήκην του λειψάνου του ήτον το άγαλμα του Βολτέρου, απαραλλάκτως όμοιον, κείμενον εις την κλίνην ύπτιον, σκεπασμένον με πάπλωμα, πλην του προσώπου. Εις την θήκην ήτον η παρούσα επιγραφή: "Ποιητής, φιλόσοφος, ιστορικός, εφώτισε το ανθρώπινον πνεύμα και μας προητοίμασεν εις την υποδοχήν της ελευθερίας"». I O K E Φ A Λ A 1 5 TOIXEIA IA THN KATANOH H TOY MA HMATO Βιομηχανική επανάσταση: Οικονομικός μετασχηματισμός που χαρακτηρίζεται από α) τη χρήση της μηχανής στην παραγωγική δραστηριότητα και τη δημιουργία ενός μηχανικά εξοπλισμένου εργοστασιακού συστήματος που παράγει μεγάλες ποσότητες με μικρό κόστος 3 και β) τις τεχνολογικές εξελίξεις στις μεταφορές (χερσαίες και θαλάσσιες) με τη χρήση της ατμομηχανής. Οι επιπτώσεις των αλλαγών αυτών επηρέασαν όλους τους τομείς της κοινωνίας (πολιτική, ιδεολογία, κοινωνικές σχέσεις), με αποτέλεσμα την ανατροπή των παλαιών (αγροτικών, φεουδαλικών) δομών και της κατεστημένης κοσμοθεωρίας. 2 Ο Αδ. Κοραής έφτασε στο Παρίσι ένα χρόνο πριν ξεσπάσει η γαλλική επανάσταση, τον Μάιο του Οι περιγραφές και τα σχόλια που κάνει για την επανάσταση, που αποτυπώνονται με ζωντάνια στις επιστολές του προς φίλους, αποτελούν σημαντική πηγή για την αποτίμηση των γεγονότων της εποχής αυτής. 3 E.J. Hobsbawm, Η Εποχή των Επαναστάσεων, , (1962) Αθήνα, 1992, β έκδ., σελ. 53.

15 18 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Η βιομηχανική επανάσταση διακρίνεται γενικά σε δύο φάσεις: 1η φάση: : εποχή άνθρακα και σιδήρου 2η φάση: ός αι.: εποχή ηλεκτρισμού και πετρελαίου Η εκβιομηχάνιση, όπως και το σχολικό βιβλίο επισημαίνει, παρουσιάζεται αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία, γύρω στα Αυτό συνέβη γιατί στη χώρα αυτή υπήρχαν όλες οι ευνοϊκές συνθήκες και οι απαραίτητες προϋποθέσεις: συσσώρευση κεφαλαίων, αυξημένη ζήτηση, άφθονο εργατικό δυναμικό, νέα τεχνικά μέσα, νέες πηγές ενέργειας. Μερικά από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά μιας βιομηχανικής κοινωνίας είναι: ο χωρισμός της επιχείρησης από την οικογενειακή εστία, ο καταμερισμός της εργασίας εντός του πλαισίου του εργοστασίου ή της επιχείρησης, η συσσώρευση του κεφαλαίου, ο ορθολογικός υπολογισμός για τη μείωση του κόστους παραγωγής και η εργατική συγκέντρωση στον τόπο της εργασίας 4. Μερκαντιλισμός: (Κρατικός) προστατευτισμός της οικονομίας. Πρόκειται δηλαδή για την επέμβαση του κράτους στην οικονομική ζωή, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα. Ο μερκαντιλισμός ήταν μία έκφανση της πολιτικής του κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία, η οποία άρχισε τον 16ο αιώνα και έγινε εντονότερη κατά τη διάρκεια του 17ου. Στη Γαλλία εδραιώθηκε παράλληλα με την απόλυτη μοναρχία και συνδέθηκε με το όνομα του «Γενικού Ελεγκτή των Οικονομικών» Κολμπέρ (Jean Baptiste Colbert, ), γι αυτό και αυτή η οικονομική πρακτική ονομάστηκε επίσης «κολμπερισμός». Βασική πεποίθηση του μερκαντιλισμού είναι ότι η δύναμη ενός κράτους κρίνεται από τα αποθέματά του σε χρυσό. Έτσι, το διεθνές εμπόριο (μερκαντιλισμός = εμποροκρατία) μετατράπηκε σε στίβο ενός ανελέητου ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών. Οι λόγοι που επέβαλαν αυτή την οικονομική πρακτική ήταν η στροφή των ευρωπαϊκών κρατών στα εσωτερικά τους ζητήματα, μετά από μια μεγάλη περίοδο έντονων διεθνών (ευρωπαϊκών) συγκρούσεων (Τριακονταετής πόλεμος, ), με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την εξασφάλιση πρόσθετων εσόδων για τη συντήρηση και συγκρότηση στρατού, στόλου και υπαλληλικής γραφειοκρατίας. Κύριοι άξονες ενός προγράμματος κρατικού παρεμβατισμού είναι: α) η αύξηση των αποθεμάτων του χρυσού και του ρευστού νομίσματος, β) το θετικό εμπορικό ισοζύγιο, δηλαδή αύξηση των εξαγωγών και μείωση των εισαγωγών (με τελωνειακούς δασμούς που κάνουν τα εισαγόμενα προϊόντα ακριβότερα), γ) η ανάπτυξη και στήριξη της εθνικής παραγωγής με φοροαπαλλαγές, ίδρυση κρατικών βιοτεχνιών, ναυπήγηση κρατικού εμπορικού στόλου. Φυσιοκρατία Οικονομικός φιλελευθερισμός: Οι Γάλλοι φυσιοκράτες θεωρούσαν ως βασική πηγή πλούτου τη γεωργία. Αυτό οφειλόταν κυρίως στο ότι η χώρα τους, η Γαλλία, ήταν η πρώτη αγροτική δύναμη στην 4 R. Aron, Η Βιομηχανική Κοινωνία, δεκαοχτώ μαθήματα, (1962) Αθήνα, 1981, σελ

16 ENOTHTA 1 19 Ευρώπη τον 18ο αι. Αντίθετα, στη Βρετανία, που πλούτιζε από το διεθνές εμπόριο, ήταν επόμενο να προταθεί ως κύρια πηγή πλούτου και δύναμης το εμπόριο. Το εμπόριο, που ασκούσε κυρίως και έλεγχε η ανερχόμενη αστική τάξη, δεν έπρεπε να περιορίζεται από καμία εξω-οικονομική δύναμη, και κυρίως από την κρατική εξουσία (η οποία δεν ελεγχόταν από τους αστούς). Γενικά, το σύνθημα για τη νέα οικονομική σκέψη και στις δύο τις μορφές ήταν: «Laissez-faire, laissez-passer», δηλαδή «αφήστε τους ανθρώπους να δρουν ελεύθεροι στην οικονομική ζωή, αφήστε τα αγαθά να διακινούνται ελεύθερα» 5. Ένδοξη επανάσταση: Πρόκειται για την εξέγερση της άρχουσας τάξης στην Αγγλία (η εμπορική αστική τάξη των πόλεων και οι μεγάλοι γαιοκτήμονες της υπαίθρου) εναντίον της βασιλικής απολυταρχίας. Ο θεσμός της βασιλείας νομιμοποιείται πλέον από τη θέληση του έθνους, η οποία εκφράζεται (όπως προπαγάνδιζαν οι ανώτερες τάξεις) από το Κοινοβούλιο. Το Κοινοβούλιο προσπάθησε να περιορίσει τις απολυταρχικές τάσεις της μοναρχίας και η αδιαλλαξία του μονάρχη Ιακώβου της δυναστείας των Στιούαρτ οδήγησε σε δυναστική μεταβολή. Ο νέος βασιλιάς, ο πρίγκιπας της Οράγγης, Γουλιέλμος, έδωσε όρκο ότι θα σεβαστεί τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων» (Bill of Rights, 1689), η οποία αναγνώριζε την πρωτοκαθεδρία του Κοινοβουλίου για τη σύνταξη των νόμων και την επιβολή των φόρων. Αυτό το νέο πολιτικό καθεστώς αποτελεί τον προάγγελο της διαφωτιστικής ιδεολογίας, καθώς θεμελιώνεται στην πολιτική θεωρία του Tζον Λοκ, η οποία μιλά για φυσικά δικαιώματα του ατόμου και ένα «σιωπηρό συμβόλαιο» ανάμεσα στον ηγεμόνα και τους υπηκόους του, για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. Η ένδοξη επανάσταση είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της βαθιάς κρίσης στην οποία περιήλθαν οι εθνικές μοναρχίες της Ευρώπης στα μέσα του 17ου αι. 6 I O K E Φ A Λ A 1 5 βλ. Θέματα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας από τις Πηγές, ΟΕΔΒ, σελ S. Berstein, P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης: «Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα ευρωπαϊκά κράτη, 5ος- 18ος αι.», τόμ. 1, Αθήνα, 1977, σελ

17 Eνότητα2 ÌÂÚÈÎ ÓÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË È ÊˆÙÈÛÌfi ÌÂÚÈÎ ÓÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË ÌÂÚÈÎ ÓÈÎ ÓÂÍ ÚÙËÛ ΠPIN TΩPA META 1 π ƒ ªª Δ Δ Δ Oι αγγλικές αποικίες στην Αμερική Η δημιουργία των πρώτων αποικιών Οι 13 αγγλικές αποικίες στα ανατολικά παράλια της βόρειας Αμερικής δημιουργήθηκαν σε μια μεγάλη περίοδο χρόνου (1607 ως το 1732). Η προέλευση των πρώτων αποίκων Οι άποικοι ήταν κυρίως: Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί και Σουηδοί. Τεχνίτες, κατεστραμμένοι μικροεπιχειρηματίες, θύματα θρησκευτικών διώξεων, κατάδικοι. Κοινό τους στοιχείο ήταν ότι όλοι αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη. Σύγκριση ανάμεσα στις αποικίες του βορρά και του νότου Tο 1763 Oι αποικίες του βορρά: Eίχαν περίπου κατοίκους, από τους οποίους οι ήταν μαύροι σκλάβοι. Eίχαν αναπτύξει μια δυναμική αγροτική οικονομία, παρόμοια με αυτήν της δυτικής Eυρώπης. Άκμαζαν από το εμπόριο η Bοστόνη, η Nέα Yόρκη και η Φιλαδέλφεια ήταν μεγάλα εμπορικά κέντρα. Διέθεταν τα πρώτα πανεπιστήμια (Xάρβαρντ, Γέιλ, Πρίνστον), τα οποία αποτέλεσαν τους χώρους διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισμού. Oι αποικίες του νότου: Eίχαν κατοίκους περίπου, από τους οποίους οι ήταν μαύροι σκλάβοι.

18 ENOTHTA 2 21 Στηρίζονταν οικονομικά στις μεγάλες φυτείες καπνού, ρυζιού και βαμβακιού, οι οποίες άνηκαν σε Eυρωπαίους αποίκους και καλλιεργούνταν από τους μαύρους. Eίχαν λίγες μεγάλες πόλεις. Ο τρόπος διοίκησης και οργάνωσης των αποικιών Κάθε πολιτεία είχε έναν κυβερνήτη διορισμένο από την Αγγλία. Μία συνέλευση αποίκων είχε λόγο στην ψήφιση των νόμων και στην έγκριση των φόρων. Στη συνέλευση αυτή δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι είχαν μόνο ορισμένοι από τους πλούσιους αποίκους. Οι άποικοι δεν εκπροσωπούνταν στο αγγλικό κοινοβούλιο. Tο εξωτερικό εμπόριο ελεγχόταν πλήρως από την Aγγλία. Η αποικιακή κρίση και η αμερικανική επανάσταση Τα αίτια της αμερικανικής επανάστασης Η δυσφορία των αναπτυγμένων οικονομικά αποικιών για την κηδεμονία της Αγγλίας. Η απαγόρευση της Αγγλίας να εκμεταλλευτούν οι άποικοι τα νέα εδάφη που είχε καταλάβει στην αμερικανική ήπειρο (Καναδάς, Φλόριντα). Η επιβολή νέων φόρων από την Αγγλία για την κάλυψη των εξόδων του Επταετούς πολέμου ( ). Το «μποϊκοτάζ» των αποίκων στα αγγλικά προϊόντα: Οι άποικοι σταμάτησαν να αγοράζουν αγγλικά προϊόντα. I O K E Φ A Λ A 1 Η αφορμή για την αμερικανική εξέγερση Οι άποικοι, αντιδρώντας στον φόρο του τσαγιού, κατέστρεψαν αγγλικά φορτία τσαγιού στη Βοστόνη. Οι Άγγλοι, ως αντίποινα, επέβαλαν εμπορικούς περιορισμούς στο λιμάνι της Βοστόνης. Τα γεγονότα που οδήγησαν στη Διακήρυξη της Aνεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776) Στο Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας (Σεπτέμβριος 1774), με συμμετοχή αντιπροσώπων από όλες τις αποικίες, υπήρχε διάθεση συμβιβασμού. Ο βασιλιάς της Αγγλίας (Γεώργιος Γ ) ήταν αδιάλλακτος και επέλεξε την ένοπλη σύγκρουση. Οι άποικοι νίκησαν στη μάχη του Λέξινγκτον (Απρίλιος 1775), κι αυτό σήμανε την οριστική ρήξη. Οι ριζοσπάστες διανοούμενοι, οπαδοί του Διαφωτισμού (Τόμας Πέιν), κυκλοφορούσαν φυλλάδια υπέρ της ανεξαρτησίας. Διαμορφώθηκε η αμερικανική εθνική συνείδηση.

19 22 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Το Κογκρέσο ψήφισε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776). Η Διακήρυξη απηχούσε ιδέες του Διαφωτισμού και είχε συνταχθεί από τους Τόμας Τζέφερσον και Βενιαμίν Φραγκλίνο. Η νίκη των αποίκων στον πόλεμο της ανεξαρτησίας (αμερικανική επανάσταση) Αρχικά οι Αμερικανοί αντιμετώπισαν δυσκολίες. Αρχιστράτηγος ήταν ο Τζορτζ Ουάσινγκτον. Μετά το 1778, όμως, οι Αμερικανοί εκμεταλλεύτηκαν τις αντιθέσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων και σύναψαν συμμαχίες με τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ολλανδία, χώρες που ήθελαν να περιορίσουν τη δύναμη της Αγγλίας 7. Αποτέλεσμα των συμμαχιών ήταν η άφιξη γαλλικών στρατευμάτων στην Αμερική σε βοήθεια των αποίκων. H ήττα των Άγγλων στη μάχη του Γιόρκταουν (1781) σήμανε το τέλος του πολέμου της ανεξαρτησίας. Ανεξαρτησία και νέο κράτος Η οργάνωση του νέου κράτους: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Η Αγγλία αναγνώρισε τις αποικίες ως ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) με τη συνθήκη των Βερσαλλιών, το Το Σύνταγμα των ΗΠΑ (1787) ανακήρυξε τη χώρα ομοσπονδία πολιτειών και βασίστηκε στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Η κεντρική κυβέρνηση αποφασίζει για: την οικονομία, την άμυνα, την εξωτερική πολιτική. Οι πολιτείες ρυθμίζουν μόνες τους: ζητήματα τοπικής αυτοδιοίκησης, δικαιοσύνης, εκπαίδευσης, αστυνόμευσης. Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών H νομοθετική εξουσία: Το Κογκρέσο αποτελείται από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων και ασκεί τη νομοθετική εξουσία. Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται στη Γερουσία από δύο γερουσιαστές. Οι πολιτείες εκπροσωπούνται στη Βουλή των Αντιπροσώπων αναλογικά προς τον πληθυσμό τους. 7 Η συνθήκη συμμαχίας με τη Γαλλία έγινε στις αρχές του 1778, όταν και η Γαλλία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Αγγλίας.

20 ENOTHTA 2 23 H εκτελεστική εξουσία: Ο Πρόεδρος εκλέγεται κάθε 4 χρόνια από ένα σώμα εκλεκτόρων και ασκεί την εκτελεστική εξουσία με δικαίωμα μιας επανεκλογής. Πρώτος Πρόεδρος εκλέχτηκε, το 1789, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, προς τιμήν του οποίου πήρε το όνομά του η πρωτεύουσα του νέου κράτους. Η δικαστική εξουσία: Eίναι ανεξάρτητη και αιρετή. 2 XPONO O IO Δημιουργία αγγλικών αποικιών στη βόρεια Αμερική Επταετής πόλεμος Αγγλίας-Γαλλίας 1773 Η «γιορτή του τσαγιού» (Δεκέμβριος ) 1774 Σύγκληση του Κογκρέσου της Φιλαδέλφειας (Σεπτέμβριος) 1776 O πόλεμος της ανεξαρτησίας (4 Iουλίου) 1775 Μάχη του Λέξινγκτον: με αφορμή τη σύγκρουση των Άγγλων στρατιωτών με την αμερικανική πολιτοφυλακή, ο βασιλιάς Γεώργιος Γ κηρύσσει τους αποίκους επαναστάτες (Aπρίλιος) 1776 Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Iουλίου) 1778 Συμμαχία ΗΠΑ με Γαλλία: η Γαλλία κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Αγγλίας και στέλνει στρατό στην Αμερική να πολεμήσει στο πλευρό των αποίκων (Φεβρουάριος) 1781 Μάχη στο Γιορκτάουν και ήττα των Άγγλων (Oκτώβριος) 1783 Συνθήκη Βερσαλλιών: οι ΗΠΑ ανακηρύσσονται ανεξάρτητο κράτος 1787 Σύνταγμα ΗΠΑ: Οι ΗΠΑ ανακηρύσσονται ομοσπονδία πολιτειών 1789 Εκλογή του Τζορτζ Ουάσινγκτον ως πρώτου προέδρου των ΗΠΑ I O K E Φ A Λ A 1 3 A ANTH EI TI EPøTH EI TOY XO IKOY BIB IOY 1. Να διαβάσετε την πηγή. Κατόπιν να τη μελετήσετε παράλληλα με την πηγή 3α της προηγούμενης ενότητας. Να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας σε σύντομο κείμενο. Βασικοί άξονες της πηγής αυτής της ενότητας (το προοίμιο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, 4 Ιουλίου 1776) είναι οι ακόλουθοι: Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Υπάρχουν ατομικά δικαιώματα που δεν μπορούν να καταργηθούν (να παραγραφούν), όπως της ζωής, της ελευθερίας, της αναζήτησης της ευτυχίας. Οι κυβερνήσεις νομιμοποιούνται μόνο με τη διασφάλιση αυτών των δικαιωμάτων.

21 24 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Η εξουσία των κυβερνήσεων πηγάζει από τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων (του λαού). Ο λαός έχει το δικαίωμα να αντικαταστήσει την κυβέρνησή του, αν αυτή έρθει σε αντίθεση με τα συμφέροντά του. Κριτήριο μιας επιτυχημένης και αποδεκτής κυβέρνησης είναι η ευτυχία των πολιτών. Είναι αδιαμφισβήτητη η κυριαρχία της ιδεολογίας του Διαφωτισμού στην Αμερικανική Διακήρυξη. Οι συντάκτες της φαίνεται να έχουν υπόψη τους τις πολιτικές ιδέες του Τζον Λοκ, κάποιες από τις οποίες παραθέτει η πηγή 3α της πρώτης ενότητας. Ο αγγλικός Διαφωτισμός είχε θεμελιώσει την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου, με βάση το οποίο ασκούνταν η μοναρχική εξουσία. Η εξουσία του μονάρχη δεν ήταν απόλυτη αντίθετα, ελεγχόταν από ένα ισχυρό κοινοβούλιο, που προωθούσε τα αιτήματα και προστάτευε τα δικαιώματα του λαού. Παρατηρώντας, εξάλλου, τη χρονολογία συγγραφής των δύο δοκιμίων περί διακυβερνήσεως του Λοκ (1689), βλέπουμε ότι βρισκόμαστε ένα μόλις χρόνο μετά την ένδοξη επανάσταση 8 στην Αγγλία και την ίδια χρονιά που ο Άγγλος μονάρχης ορκίστηκε την υπεράσπιση της «Διακήρυξης των Δικαιωμάτων» (Bill of Rights). Οι Αμερικανοί άποικοι υιοθέτησαν την ιδέα του «κοινωνικού συμβολαίου», γιατί τους έδινε εκείνο ακριβώς το δικαίωμα που απαιτούσαν οι περιστάσεις (= εξέγερση): το δικαίωμα αντίστασης ενάντια σε έναν καταπιεστή μονάρχη (τον Γεώργιο της Αγγλίας). 2. Να αναζητήσετε επιδράσεις των πολιτικών θέσεων του Μοντεσκιέ στον τρόπο πολιτειακής οργάνωσης των ΗΠΑ. Η κύρια πολιτική ιδέα του Μοντεσκιέ, η αρχή της διάκρισης των εξουσιών, βρίσκει την εφαρμογή της στο αμερικανικό σύνταγμα του Το αμερικανικό σύνταγμα διαχωρίζει ρητά τα τρία είδη της εξουσίας: νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική, και απαγορεύει την άσκηση δύο ή περισσότερων μορφών εξουσίας από το ίδιο σώμα. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τα δύο σώματα που απαρτίζουν το Κογκρέσο, τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο Πρόεδρος, που εκλέγεται από ένα χωριστό σώμα εκλεκτόρων, ασκεί την εκτελεστική εξουσία. Τέλος, η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη και αιρετή. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η συγκέντρωση περισσότερων από μίας εξουσίας σε ένα πρόσωπο ή σώμα, που θα εξέθετε σε κίνδυνο το δημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτεύματος. 4 XO IA MO EIKONøN KAI APA EMATøN Εικόνα-Xάρτης 1: Oι 13 αγγλικές αποικίες στην Αμερική και η αμερικανική επανάσταση Ο χάρτης απεικονίζει τις δεκατρείς αποικίες που ίδρυσαν οι Άγγλοι κατά τον 17ο αιώνα και στις αρχές του 18ου και οι οποίες αργότερα επαναστάτησαν: Γεωργία, Νότια Καρολίνα, Βόρεια Καρολίνα, Βιρτζίνια, Μαίρυλαντ, Ντελαγουέρ, Nιου 8 Βλέπε ενότητα 1, ΣTOIXEIA ΓIA THN KATANOHΣH TOY MAΘHMATOΣ.

22 ENOTHTA 2 25 Tζέρσεϊ, Πενσυλβάνια, Νέα Υόρκη, Κονέκτικατ, Ρόουντ Άιλαντ, Nιου Χάμσαϊρ, Μασαχουσέτη. Οι αποικίες αυτές είχαν πολλές διαφορές μεταξύ τους, οι οποίες οφείλονταν τόσο στη διαφορετική προέλευση των κατοίκων τους όσο και στις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες. Οι αποικίες του βορρά ήταν περισσότερο πυκνοκατοικημένες με ανεπτυγμένη οικονομία και φιλελεύθερη ιδεολογία, ενώ οι αποικίες του νότου ήταν αραιοκατοικημένες, κυριαρχούσε η μεγάλη ιδιοκτησία και μια συντηρητική ιδεολογία (λ.χ. ήταν υπέρ της δουλείας). Εικόνα 2: H «γιορτή του τσαγιού» Τη νύκτα της 16ης Δεκεμβρίου του 1773, αγανακτισμένοι κάτοικοι της Βοστόνης (Μασαχουσέτη), μεταμφιεσμένοι σε Ινδιάνους, πέταξαν στη θάλασσα αγγλικό τσάι, που ανήκε στην αγγλική εταιρεία των Ινδιών, αντιδρώντας με τον τρόπο αυτό στη φορολογική πολιτική της μητρόπολης Αγγλίας. Η εταιρεία των Ινδιών είχε το μονοπώλιο του τσαγιού στις 13 αποικίες 9. Η δυναμική αυτή αντίδραση των Αμερικανών αποίκων, ένδειξη της ελευθεροφροσύνης, είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις, με αποκορύφωμα το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας (Σεπτέμβριος 1774) και τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (Ιούλιος 1776). Εικόνα 3: Tζ. Tράμπουλ, «H υπογραφή της αμερικανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας 4 Iουλίου 1776» Στο μέσον της εικόνας, όρθιοι, διακρίνονται με σκούρα ενδυμασία οι δύο συντάκτες της Διακήρυξης, ο Τόμας Τζέφερσον και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας αποτελεί την πρώτη πρακτική εφαρμογή των πολιτικών ιδεών του Διαφωτισμού και θεμελίωσε ιδεολογικά την αμερικανική επανάσταση. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ψηφίστηκε από τη Συνέλευση της Φιλαδέλφειας (το Κογκρέσο, τη γενική συνέλευση των αντιπροσώπων των επαναστατημένων αποίκων) στις 4 Ιουλίου I O K E Φ A Λ A 1 Παράθεμα: H Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας Για την ανάλυση του παραθέματος, βλ. την απάντηση στην ερώτηση 1 του σχολικού βιβλίου. 5 TOIXEIA IA THN KATANOH H TOY MA HMATO Επταετής πόλεμος ( ): Η Αγγλία ήταν δυσαρεστημένη από την επέμβαση της Γαλλίας στον πόλεμο για τη διαδοχή της Αυστρίας (όταν η Μαρία Θηρεσία ανέβηκε στον αυστριακό θρόνο στη θέση του πατέρα της Καρόλου ΣT, το 1740, τα πιο ισχυρά κράτη της Ευρώπης Ισπανία, Πρωσία, Γαλλία αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της διαδοχής της και επιτέθηκαν στην Αυστρία με στόχο την κατάληψη εδαφών της δυναστείας των Αψβούργων). Επιπλέον, η Αγγλία εποφθαλμιούσε τις γαλλικές αποικίες στον Καναδά και στην Ινδία. Το 1756 έγινε αντιστροφή συμμαχιών: Η Αγγλία συμμάχησε με την 9 Β. Σκουλάτου, Ν. Δημακοπούλου, Σ. Κόνδη, Ιστορία νεότερη, ΟΕΔΒ, 2002, σελ

23 26 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Πρωσία εναντίον της Γαλλίας και της Αυστρίας 10. Ο πόλεμος, που χαρακτηρίζεται ως πρώτος παγκόσμιος, έληξε με νικήτρια την αγγλοπρωσική πλευρά και η Γαλλία αναγκάστηκε να παραχωρήσει στην Αγγλία τον Καναδά. Αποτέλεσμα του Επταετούς πολέμου ήταν ολόκληρη η βόρεια Αμερική, ε- Παραϊστορικά: Ένας άποικος περιγράφει τον εαυτό του «Ποιος είναι λοιπόν ο Αμερικανός, αυτός ο νέος άνθρωπος; Είναι είτε ένας Ευρωπαίος είτε ο απόγονος κάποιου Ευρωπαίου, φορέας αυτής της περίεργης μείξης αίματος που δεν τη συναντά κανείς σε καμιά άλλη χώρα [...] θα μπορούσα να σας δώσω σαν παράδειγμα μια οικογένεια που ο παππούς ήταν Άγγλος και η γυναίκα του Ολλανδή. Ο γιος του παντρεύτηκε μια Γαλλίδα και τα τέσσερα παιδιά τους έχουν τώρα γυναίκες διαφορετικής εθνικότητας». κτός από το τμήμα δυτικά των Απαλαχίων, που κατοικείται από ιθαγενείς, και της Λουϊζιάνας (δυτικά του ποταμού Μισισιπή), που ανήκε στην Ισπανία, να βρεθεί κάτω από αγγλική επιρροή. Η πολιτική της Αγγλίας μετά τον Επταετή πόλεμο την έφερε σε σύγκρουση με τους αποίκους. Η πολιτική αυτή εκφράστηκε: α) με την απαγόρευση της επέκτασης των εδαφών των αποίκων προς τη δύση (περιοχή του ποταμού Οχάιο), β) με την πρόθεση της Αγγλίας να κάνει απόσβεση των πολεμικών της δαπανών με την επιβολή νέων φόρων και δασμών σε βάρος των αποίκων. 10 Βλ. ενδεικτικά S. Berstein, P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, ό.π., σελ

24 Eνότητα3 ÎÚËÍË Î È Ë ÂÍ ÏÈÍË ÙË Á ÏÏÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË ( ) «Ï Èfi Î ıâûùò» appleôï Ù Ú ÏÏÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË È Î Ú ÍË ÈÎ ÈˆÌ ÙˆÓ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ Î È ÙÔ appleôï ÙË appleôïâfióùâèôè applefiïâìôè («ÂÍ ÁˆÁ» ÙË Âapple Ó - ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÚÒappleË) ΠPIN TΩPA META Η οργάνωση της γαλλικής κοινωνίας κατά τον 18ο αιώνα (προεπαναστατικά) 1 π ƒ ªª Δ Δ Δ Η γαλλική κοινωνία, κατά την προεπαναστατική περίοδο, ήταν αυστηρά διαχωρισμένη σε τρεις τάξεις με κριτήριο την καταγωγή και τα προνόμια που απολάμβανε η κάθε τάξη. Οι τρεις τάξεις ήταν: Οι ανώτεροι κληρικοί: αποτελούσαν το 0,5% του συνολικού πληθυσμού. Οι ευγενείς: αντιπροσώπευαν το 1,5% του πληθυσμού. (Και οι δύο παραπάνω τάξεις είχαν πολλά προνόμια και δε φορολογούνταν.) Η τρίτη τάξη (αστοί, αγρότες και εργάτες): αποτελούσαν το 98% του πληθυσμού. Είχαν πολλές υποχρεώσεις και πλήρωναν το σύνολο των φόρων. I O K E Φ A Λ A 1 Οι επιπτώσεις του παλαιού καθεστώτος Η προεπαναστατική κοινωνική δομή ονομάστηκε «παλαιό καθεστώς». Το παλαιό καθεστώς προκάλεσε δυσαρέσκεια και δυσφορία στην τρίτη τάξη, που δεν είχε προνόμια. Τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια, όπως ήταν φυσικό, την προκαλούσε στην αστική τάξη που, ενώ δέσποζε οικονομικά, αποκλειόταν από τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων. Η πρώτη φάση της γαλλικής επανάστασης, Μάιος Αύγουστος 1792 Η Συνέλευση των Γενικών Tάξεων Το αίσθημα γενικής δυσφορίας που εδραιώθηκε στη γαλλική κοινωνία από την επιδείνωση των συνθηκών ζωής ανάγκασε τον βασιλιά Λουδο-

25 28 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY βίκο ΙΣΤ να συγκαλέσει Συνέλευση των Γενικών Τάξεων (Μάιος 1789). Στη Συνέλευση των Γενικών Tάξεων η «τρίτη τάξη» απαίτησε μεταρρυθμίσεις, αλλά ο βασιλιάς ζήτησε νέους φόρους. Η τρίτη τάξη αντέδρασε στα νέα φορολογικά μέτρα του βασιλιά και αυτοανακηρύχθηκε σε Εθνοσυνέλευση. Ο βασιλιάς όμως δεν αναγνώρισε την Εθνοσυνέλευση και έκλεισε την αίθουσα του συνεδρίου. Οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης συγκεντρώθηκαν τότε στην αίθουσα του σφαιριστηρίου, όπου και ορκίστηκαν (ο «όρκος του σφαιριστηρίου», 20 Ιουνίου 1789) ότι θα δώσουν σύνταγμα στη Γαλλία. Ο βασιλιάς αναγκάστηκε να υποχωρήσει και η Εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύχθηκε σε Συντακτική 11 (9 Ιουλίου 1789). Στην προσπάθεια του βασιλιά να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, οι πολίτες αντέδρασαν δυναμικά και εξεγέρθηκαν: Αποφάσισαν να υπερασπιστούν την Εθνοσυνέλευση και κατέλαβαν τη Βαστίλη, μισητό σύμβολο της απολυταρχίας (14 Ιουλίου 1789). Η 14η Ιουλίου αποτελεί σήμερα εθνική γιορτή των Γάλλων. Παράλληλα, όλο και περισσότερες περιοχές στην ύπαιθρο επαναστατούσαν. Οι ενέργειες της Συντακτικής συνέλευσης Η Συντακτική Συνέλευση κατάργησε τα προνόμια (4 Aυγούστου 1789) και ψήφισε τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη (26 Aυγούστου 1789). Οι ενέργειες αυτές της Συνέλευσης διαπνέονταν από τα ιδεώδη του Διαφωτισμού. Ο βασιλιάς, τελικά, αναγκάστηκε να αποδεχτεί αυτές τις αποφάσεις ύ- στερα από την κατάληψη των ανακτόρων των Βερσαλλιών (5 Οκτωβρίου 1789). Τα πολιτικά ρεύματα της Συντακτικής συνέλευσης Στη Συντακτική συνέλευση διαμορφώθηκαν τρία πολιτικά ρεύματα. Οι παρατάξεις αυτές ονομάστηκαν συμβατικά από τις θέσεις στις οποίες κάθονταν (αλλά τα ονόματα αυτά μέχρι και σήμερα είναι έντονα φορτισμένα ιδεολογικά): Η δεξιά: δεν επιθυμούσε περαιτέρω μεταβολές του παλαιού καθεστώτος. Το κέντρο: αποδεχόταν τη μοναρχία, αλλά με συμμετοχή ευγενών και μεγαλοαστών στη λήψη των αποφάσεων. Η αριστερά: είχε ως όραμα το αμερικανικό πολίτευμα (αβασίλευτη δημοκρατία). 11 Μια Συντακτική εθνοσυνέλευση αλλάζει το πολίτευμα ενός κράτους. Μια Αναθεωρητική εθνοσυνέλευση (βουλή) αλλάζει κάποιες διατάξεις του συντάγματος, αλλά όχι το πολίτευμα.

26 ENOTHTA 3 29 Η διάδοση των ιδεών της επανάστασης Συνέπεια της συμμετοχής του λαού στις εξελίξεις ήταν η δημιουργία πολιτικών οργανώσεων (λέσχες). Οι ιδέες της επανάστασης γίνονταν ολοένα και περισσότερο κτήμα περισσότερων ανθρώπων. Ιδιαίτερα στη διάδοση των ιδεών της επανάστασης βοήθησαν: Οι λέσχες (λ.χ. Ιακωβίνοι, Κορδελιέροι), που κινητοποιούσαν μεγάλο αριθμό πολιτών. Tα πολιτικά φυλλάδια και οι εφημερίδες, που πολλαπλασιάστηκαν. Το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας Η Συντακτική συνέλευση ψήφισε το πρώτο σύνταγμα της Γαλλίας το 1791, εγκαθιδρύοντας το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, Το έθνος ανακηρύχτηκε κυρίαρχο. Η Νομοθετική συνέλευση (Βουλή) ορίστηκε ως νομοθετικό σώμα. Ο βασιλιάς θα ασκούσε την εκτελεστική εξουσία μαζί με έξι υπουργούς. Η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη. Δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο όσοι κατείχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους. Περαιτέρω ενέργειες της Συντακτικής συνέλευσης Η Συντακτική συνέλευση είχε να αντιμετωπίσει και σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Αυτά την ώθησαν σε περαιτέρω ενέργειες: Προέβη στην εθνικοποίηση της περιουσίας του κλήρου, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως εγγύηση για την έκδοση χαρτονομίσματος. Οι κληρικοί θεωρήθηκαν λειτουργοί του κράτους και όφειλαν υπακοή στην πολιτεία. Οι συντεχνίες καταργήθηκαν και απαγορεύτηκαν οι απεργίες. Οι ρυθμίσεις αυτές δεν έγιναν δεκτές από τον βασιλιά, ο οποίος προσπάθησε να διαφύγει από το Παρίσι, αλλά έγινε αντιληπτός και αναγκάστηκε να επιστρέψει, ούτε από την εκκλησία. I O K E Φ A Λ A 1 Η Νομοθετική συνέλευση και η πολιτική των Γιρονδίνων Η Νομοθετική συνέλευση, που προήλθε από τις εκλογές του 1791, ελεγχόταν από τους Γιρονδίνους. Η συνέλευση είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, τόσο στο εξωτερικό: ο βασιλιάς και ορισμένοι αριστοκράτες, σε συνεννόηση με τους βασιλείς της Αυστρίας και της Πρωσίας σχεδίαζαν επίθεση εναντίον του επαναστατικού καθεστώτος, όσο και στο εσωτερικό: τα πιο ριζοσπαστικά τμήματα του λαού οι «αβράκωτοι» αξίωναν την έκπτωση του βασιλιά.

27 30 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Οι Γιρονδίνοι, εκτιμώντας ότι ο πόλεμος εναντίον εξωτερικών εχθρών της Γαλλίας θα συσπείρωνε τον λαό, κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Αυστρίας και της Πρωσίας (20 Aπριλίου 1792). Ύστερα από τις πρώτες αποτυχίες του γαλλικού στρατού, την ύποπτη στάση του βασιλιά και την πείνα, τα λαϊκά στρώματα ανέλαβαν επαναστατική δράση (κατάληψη των ανακτόρων του Κεραμεικού, 10 Αυγούστου 1792) H Νομοθετική Συνέλευση: Έθεσε τον βασιλιά υπό περιορισμό. Έδωσε την εκτελεστική εξουσία σε ένα συμβούλιο με επικεφαλής τον Δαντόν, ο οποίος ήταν στέλεχος των Κορδελιέρων. Αναγνώρισε το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας (όλοι οι άντρες απέκτησαν πολιτικά δικαιώματα). Δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών που διέφυγαν στο εξωτερικό. Διαχώρισε την εκκλησία από το κράτος. Κήρυξε την πατρίδα σε κίνδυνο. Η νίκη των Γάλλων στο Βαλμί (20 Σεπτεμβρίου 1792) κατά των Πρώσων έσωσε την επανάσταση. Η δεύτερη φάση της γαλλικής επανάστασης, Σεπτέμβριος Ιούλιος 1794 Οι ενέργειες της Συμβατικής συνέλευσης Η Συμβατική συνέλευση αναδείχτηκε έπειτα από καθολική ψηφοφορία. Κατάργησε τη μοναρχία (ύστερα από πρόταση των Ορεινών) στις 21 Σεπτεμβρίου Εγκαθίδρυσε (για πρώτη φορά στην Ευρώπη) το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας. Άλλαξε το ημερολόγιο και καθιέρωσε τα έτη της Δημοκρατίας. Καταδίκασε τον βασιλιά και τη βασίλισσα σε θάνατο (1793). Συνέχισε τον πόλεμο με στόχο την κατάληψη των εδαφών που θεωρούνταν γαλλικά στο Βέλγιο και στις όχθες του ποταμού Ρήνου. Tα προβλήματα της Συμβατικής (τέλη αρχές 1793) Η συνέχιση του πολέμου συσπείρωσε εναντίον της Γαλλίας πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ταυτόχρονα, σημειώθηκαν αντεπαναστατικές εξεγέρσεις στο εσωτερικό (1793, στην επαρχία της Βανδέας) και η οικονομική κατάσταση επιδεινωνόταν, ιδίως για τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα. Η πτώση των Γιρονδίνων και η επαναστατική κυβέρνηση των Ορεινών Η Συμβατική, μετά από πιέσεις των Ορεινών (όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έ- παιζαν οι Ιακωβίνοι):

28 ENOTHTA 3 31 Σύστησε την Eπιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας και την Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας, καθώς και επαναστατικά δικαστήρια, με στόχο την καταστολή της αντεπανάστασης. Διέταξε τη σύλληψη των ηγετών των Γιρονδίνων (Ιούνιος 1793). Ενέκρινε το σύνταγμα του έτους I (24 Iουνίου 1793). Οι Ορεινοί, με ηγέτη τον Ροβεσπιέρο, σχημάτισαν επαναστατική κυβέρνηση (4 Δεκεμβρίου 1793) και επέβαλαν την περίοδο της Τρομοκρατίας. Δύο όψεις της Τρομοκρατίας είναι: Ο στρατός χρησιμοποιήθηκε για την καταστολή των εσωτερικών ε- χθρών και όχι μόνο για εξωτερικούς. Στο όνομα της προστασίας της επανάστασης εκτελέστηκαν ύποπτοι για αντεπαναστατική δράση. Kαταργήθηκε η χριστιανική θρησκεία και θεσπίστηκε η λατρεία του Ανώτατου Όντος. Άλλαξε το ημερολόγιο και τα ονόματα των μηνών. Τα ακραία μέτρα προκάλεσαν αντιδράσεις και ο Ροβεσπιέρος εκτελέστηκε (28 Ιουλίου 1794) μαζί με 20 συνεργάτες του. 2 XPONO O IO Βαρύς χειμώνας και πείνα αναγκάζουν τον λαό σε λεηλασίες 1789 Έναρξη γαλλικής επανάστασης Η Συνέλευση των Γενικών Τάξεων στο ανάκτορο των Βερσαλλιών (Μάιος) Ο όρκος του σφαιριστηρίου: οι αντιπρόσωποι της Τρίτης Τάξης ορκίζονται να δώσουν σύνταγμα στη Γαλλία (Ιούνιος) Η Εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύσσεται σε Συντακτική (Ιούλιος) Κατάληψη της Βαστίλης (14 Ιουλίου) Κατάργηση των προνομίων (4 Αύγουστου) Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη (26 Αυγούστου) Ο βασιλιάς δέχεται τις αποφάσεις της Συντακτικής συνέλευσης, ύστερα από την κατάληψη των Βερσαλλιών (5 Οκτωβρίου ) 1791 Η Συντακτική ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας: συνταγματική μοναρχία 1792 Η Νομοθετική συνέλευση κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Πρωσίας (20 Απριλίου) Ο λαός του Παρισιού καταλαμβάνει τα ανάκτορα του Κεραμεικού (10 Αυγούστου) Νίκη των Γάλλων κατά των Πρώσων στο Βαλμί (20 Σεπτεμβρίου) I O K E Φ A Λ A 1

29 32 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Η Συμβατική συνέλευση, ύστερα από πρόταση των Ορεινών, καταργεί τη μοναρχία και εγκαθιδρύει το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας (21 Σεπτεμβρίου) 1793 Αντεπανάσταση της Βανδέας (Iανουάριος) Εκτέλεση του βασιλιά (21 Iανουαρίου) Σύλληψη των ηγετών των Γιρονδίνων από τη Συμβατική συνέλευση που ελέγχεται από τους Ιακωβίνους (Iούνιος) Έγκριση από το σύνταγμα του έτους I (24 Iουνίου) Eπαναστατική κυβέρνηση του Ροβεσπιέρου περίοδος Τρομοκρατίας (4 Δεκεμβρίου) 1794 Καταδίκη Ροβεσπιέρου σε θάνατο (28 Iουλίου) 3 A ANTH EI TI EPøTH EI TOY XO IKOY BIB IOY 1. Να μελετήσετε την πηγή 1. Στη συνέχεια, και αφού ξαναμελετήσετε τις πηγές 3 και 4 της ενότητας 1, να συντάξετε σύντομο κείμενο με θέμα τις επιδράσεις του Διαφωτισμού στη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη της γαλλικής επανάστασης. Στην πηγή 1 της ενότητας 3 (η Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, 1789), διαφαίνεται με σαφήνεια η επίδραση των ιδεών του Διαφωτισμού στη γαλλική επανάσταση. Υπάρχει αναφορά, ακόμα και με την ίδια διατύπωση, των ιδεών που διακήρυξαν οι πιο διακεκριμένοι διαφωτιστές, όπως ο Λοκ, ο Ρουσό, ο Βολτέρος, ο Μοντεσκιέ κ.ά. Παραθέτουμε αναλυτικότερα, τον παρακάτω πίνακα: Ενότητα 1η: Διαφωτισμός Ενότητα 3η: Γαλλική επανάσταση Πηγή 3 α Λοκ Πηγή 3 β Ρουσό Πηγή 4 Μοντεσκιέ Πηγή 1 Ο λαός έχει δικαίωμα αντίστασης και χρήσης βίας κατά ενός άδικου και τυραννικού ηγεμόνα. Η εξουσία πηγάζει από τη λαϊκή βούληση. Κάθε εξουσία απορρέει από τον λαό και υπάρχει υπέρ αυτού. Τα τρία είδη εξουσίας νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική δεν πρέπει να συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο ή θεσμό, γιατί απειλείται η ελευθερία των πολιτών. Οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και απολαμβάνουν ισότητα δικαιωμάτων. Σκοπός του κράτους είναι η διαφύλαξη των «φυσικών» δικαιωμάτων (ζωής, ελευθερίας, ιδιοκτησίας). Κάθε εξουσία πηγάζει από το έθνος και σέβεται τη γενική βούληση.

Ιστορία Γ Γυμνασίου. Διαγώνισμα στο 1 ο Κεφάλαιο

Ιστορία Γ Γυμνασίου. Διαγώνισμα στο 1 ο Κεφάλαιο Ιστορία Γ Γυμνασίου Διαγώνισμα στο 1 ο Κεφάλαιο Ενότητα 1 1. Να δώσετε σύντομους ορισμούς για τις παρακάτω έννοιες: αγροτική επανάσταση, βιομηχανική επανάσταση, κίνημα του Διαφωτισμού. Αγροτική Επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ αύξηση πληθυσμού αγροτική επανάσταση (μεγάλα αγροκτήματα νέες μέθοδοι εισαγωγή μηχανημάτων) ανάπτυξη εμπορίου α. Ευρώπη Αφρική Αμερική (τριγωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Διαφωτισμού

Η εποχή του Διαφωτισμού Ομαδική εργασία μαθητών Γ1 (12-01-2015) ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Η εποχή του Διαφωτισμού ΟΜΑΔΑ 1 Κωνσταντίνος Σταύρος Χρήστος - Γιάννης Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα Οικονομικές μεταβολές Αγροτική

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Διαφωτισμού

Η εποχή του Διαφωτισμού ΟΜΑΔΑ 1 Σοφία Μαρία Χριστίνα Χρύσα - Ιωάννα ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Η εποχή του Διαφωτισμού Ομαδική εργασία μαθητών Γ2 (13-10-2015) Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα Αύξηση του πληθυσμού Αύξηση του

Διαβάστε περισσότερα

1 E ANA H TIKA EMATA Kεφάλαιο Πρώτο

1 E ANA H TIKA EMATA Kεφάλαιο Πρώτο 1 Kεφάλαιο E ANA H TIKA EMATA Πρώτο 2 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Επαναληπτικά θέµατα Α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες σηµειώνοντας Χ στο αντίστοιχο τετραγωνάκι. Ενότητα 1 Σ

Διαβάστε περισσότερα

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794)

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Το πλαίσιο 18 ος αιώνας, Γαλλία: Παλαιό Καθεστώς, δηλ. 3 θεσμοθετημένες τάξεις: Κλήρος (0,5%) Ευγενείς (1,5%) Υπόλοιποι, δηλ. αστοί, αγρότες εργάτες (98%) Κριτήρια ένταξης:

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική.

Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική. Η Αγγλία και οι αποικίες της στην Αμερική. Κατά το 18 ο αιώνα η Αγγλία κατείχε δεκατρείς αποικίες στην Αμερική. Οι αποικίες αυτές παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές που οφείλονταν: - Στη διαφορετική προέλευση

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1 Η εποχή του Διαφωτισμού

Ενότητα 1 Η εποχή του Διαφωτισμού Ενότητα 1 Η εποχή του Διαφωτισμού Ιστορία Γ Γυμνασίου Συγκέντρωση στο σαλόνι της Μαντάμ Ζεοφρέν,Gabriel Lemonnier Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα (1) Σημαντική αύξηση του πληθυσμού Αγροτική

Διαβάστε περισσότερα

Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη από τον 17 ο αιώνα ίδρυσε 13 αποικίες στη βόρεια Αμερική. Ήταν ο προορ

Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη από τον 17 ο αιώνα ίδρυσε 13 αποικίες στη βόρεια Αμερική. Ήταν ο προορ Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Γνωρίζετε τι είναι οι Η.Π.Α σήμερα; Θα δούμε πώς δημιουργήθηκαν και ποια είναι τα θεμέλια της ισχύος τους. Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΡΙΑ Γ ΓΤΜΝΑΙΟΤ. Σχεδιαγράμματα-Φύλλα εργασίας ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ

ΙΣΟΡΙΑ Γ ΓΤΜΝΑΙΟΤ. Σχεδιαγράμματα-Φύλλα εργασίας ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ *Πληκτρολογθςτε κείμενο+ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ Ο ΚΟΜΟ ΑΠΟ ΣΙ ΠΑΡΑΜΟΝΕ ΣΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΑΗ ΕΩ ΣΑ ΣΕΛΗ ΣΟΤ 19 ΟΤ ΑΙΩΝΑ. ΙΣΟΡΙΑ Γ ΓΤΜΝΑΙΟΤ Σχεδιαγράμματα-Φύλλα εργασίας ΤΝΣΟΝΙΜΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ 102 Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 1ο ΣΧΕ ΙΟ Κοινωνική και οικονοµική κατάσταση στη Γαλλία µέχρι το 1789 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποιο πολίτευμα συναντάμε σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά κράτη το 17ο και 18ο αιώνα ;

1. Ποιο πολίτευμα συναντάμε σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά κράτη το 17ο και 18ο αιώνα ; Ενότητα 1. Η εποχή του Διαφωτισμού 1. Ποιο πολίτευμα συναντάμε σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά κράτη το 17ο και 18ο αιώνα ; 2. Τι ήταν ο Διαφωτισμός και ποιες ήταν οι βασικές του θέσεις; 3. Που και πότε εμφανίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1 α. σχολικό βιβλίο, σελ. 46. Φεντερασιόν: ήταν μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοικτή σε νέες ιδέες

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα Διαφωτισμός και Επανάσταση 3 ο μάθημα 24.10.2018 Διαφωτισμός Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές; 1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης (στους πολιτικοκοινωνικούς

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Όθων συνδιαλέγεται με τον έφιππο συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη που του ζητά την παραχώρηση συντάγματος Καθιέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794) (κριτήρια: καταγωγή και προνόμια από τον ηγεμόνα) παλαιό καθεστώς

Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794) (κριτήρια: καταγωγή και προνόμια από τον ηγεμόνα) παλαιό καθεστώς 18 ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794) α τ δαφτσ Δομή γαλλικής κοινωνίας 18 ου αιώνα (κριτήρια: καταγωγή και προνόμια από τον ηγεμόνα) κλήρος (0,5%) ευγενείς (1,5%) τρίτη

Διαβάστε περισσότερα

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ εμφανίζεται ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΙΤΑΛΙΑ Επηρεάζεται από το ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Αξία στον ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ Άνθρωπο ΜΙΧΑΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση

Διαφωτισμός και Επανάσταση Διαφωτισμός και Επανάσταση Γαλλική Επανάσταση και οι επιπτώσεις της 5o μάθημα 31.10.2018 Ως ξεκίνημα της Επανάστασης: η κατάληψη της Βαστίλης στις 14 Ιουλίου 1789. Το ουσιαστικό ξεκίνημα της Επανάστασης:

Διαβάστε περισσότερα

Τζων Λοκ. Λήδα Ευαγγελινού

Τζων Λοκ. Λήδα Ευαγγελινού Τζων Λοκ Λήδα Ευαγγελινού Στην Αγγλία του 17 ου αιώνα εμφανίζονται τα προιόντα της Ένδοξης Επανάστασης κατά του βασιλειά : ο δημοκρατικός ριζοσπαστισμός των Ισοπεδωτών (Levellers) και ο κουμμουνισμός των

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19 ου

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19 ου ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19 ου ΑΙΩΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Το κίνημα του ιαφωτισμού Η αμερικανική επανάσταση και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36 1ο ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 4 Οι Οικονοµικές Θεωρίες ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΑΞΗ:...ΤΜΗΜΑ:... ΜΑΘΗΜΑ:...

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 7/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Απαντήσεις Α1. α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: το κόμμα του Γ. θεοτόκη Αντιβενιζελικών. Σελ. 92-93 και Από τα Αντιβενιζελικά κόμματα..το πιο διαλλακτικό.σελ92 β. Προσωρινή Κυβέρνηση της Κρήτης(1905): Στο μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδικές εξετάσεις 2016

Πανελλαδικές εξετάσεις 2016 Πανελλαδικές εξετάσεις 2016 Ενδεικτικές απαντήσεις στο μάθημα «ΙΣΤΟΡΙΑ» ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: Σχολικό βιβλίο, σελ. 92, «Από τα αντιβενιχελικά κόμματα πιο διαλλακτικό.» και σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΓ Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΩΣ ΤΟ 1941 100 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση -Η έννοια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης επιχειρεί να συλλάβει τις περίπλοκες σχέσεις ανάμεσα στα διάφορα κυβερνητικά επίπεδα.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση)

Διαβάστε περισσότερα

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 2/21/13 10:20 AM Page 1 Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 4/2/13 2:41 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ευαγγελία Λούβη

Διαβάστε περισσότερα

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ 1.2.1 1)α)Σε ποιους, ας τους πούμε κλάδους, διαιρούσε ο Αριστοτέλης τη Φιλοσοφία (6 μονάδες); β)ποιο ήταν το περιεχόμενο κάθε κλάδου από αυτούς; β)ποιος από αυτούς ασχολούνταν, έστω και έμμεσα, με την

Διαβάστε περισσότερα

1. ΔΙΑΦΩΣΙΜΟ. υμπλήρωση κενών. Πολλαπλής επιλογής

1. ΔΙΑΦΩΣΙΜΟ. υμπλήρωση κενών. Πολλαπλής επιλογής 1. ΔΙΑΦΩΣΙΜΟ υμπλήρωση κενών Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις ακόλουθες λέξεις /φράσεις (τρεις περισσεύουν): Μοντεσκιέ, Ανθρωπισμός, κοινωνικό συμβόλαιο,

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 9 Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους

Ενότητα 9 Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους Ενότητα 9 Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους Ιστορία Γ Γυμνασίου Ivan Aivazovskiy (1846): Ναυμαχία στο Ναβαρίνο στις 2 Οκτωβρίου 1827 Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων

Διαβάστε περισσότερα

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 2/21/13 10:20 AM Page 1 Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 4/2/13 2:41 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ευαγγελία Λούβη

Διαβάστε περισσότερα

1η - 2η ιδακτική Ενότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Παρατηρήσεις - Σχόλια - Επεξηγήσεις

1η - 2η ιδακτική Ενότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Παρατηρήσεις - Σχόλια - Επεξηγήσεις Ε Ι Α Γ Ω Γ Η 16 1η - 2η ιδακτική Ενότητα ΕΙΑΓΩΓΗ Παρατηρήσεις - χόλια - Επεξηγήσεις 1. «τις µέρες µας όλο και πιο σηµαντικό τµήµα των κανόνων δικαίου βρίσκεται έξω από το Κράτος, όπως π.χ. τα όργανα της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,ΓΕΝΙΚΑ Ο σύγχρονος πολιτισμός αναπτύσσεται με κέντρο και σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο. Η έννομη τάξη, διεθνής και εγχώρια, υπάρχουν για να υπηρετούν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ- 1 υ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Β ΤΑΞΗ 3 Ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΙΚΗ ΓΚΟΥΒΑΤΣΟΥ ΜΑΡΣΙΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ ΡΟΔΑΝΘΗ ΛΕΚΑ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΙΚΗ ΣΕΛΙΜΑΙ ΜΑΡΙΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑ 3η ΕΛΠ 11 Διδάσκων Kυριακίδου Μαρία ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΛΑΜΑΡΑ ΕΛΙΣΑΒΕΤ Α.Μ.67630 1 Περιεχόμενα ΕΡΓΑΣΙΑ 3η ΕΛΠ 11...1 Διδάσκων Kυριακίδου Μαρία...1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος { Μοναρχία Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος ΟΡΙΣΜΟΣ: Η Μοναρχία ή Βασιλεία είναι ο θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο Βασιλιάς. Αυτό που τη χαρακτηρίζει είναι ότι ο τελευταίος κρατά

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση Φύλλο Εργασίας 1. Αφού συμβουλευτείτε τη σελίδα 44 του βιβλίου σας καθώς και το χάρτη που παρατίθεται, να συμπληρώσετε την πιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης

Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης Ιστορία Γ Γυμνασίου Απεικόνιση των γεγονότων στην Haymarket Square Σικάγο - Μάιος 1886 Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 2/21/13 10:20 AM Page 1 Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ Γυμνασίου 21-0151_NEOT K SYGXR ISTORIA _C GYM_21-0151 4/2/13 2:41 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ευαγγελία Λούβη

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815)

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) Η εποχή του Ναπολέοντα (1799 1815) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) 1799 1804: Πρώτος Ύπατος «ένας ισχυρός λαϊκός ηγέτης που δεν ήταν βασιλιάς» Ο Ναπολέων «σώζει» το Διευθυντήριο Μάρτιος 1797: οι πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΕΦ. 1:Οι απαρχές της διαμόρφωσης του νεότερου κόσμου Ενότητα 1: Η εποχή του διαφψτισμού.(σελ. 10-13) 1.Διαφωτισμός-Ορισμός: Η απόρριψη κάθε αυθεντίας,

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου ΘΕΜΑΤΑ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Απόλυτη διάκριση λειτουργιών υπάρχει όταν τα όργανα της μιας κρατικής λειτουργίας δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α) Απάντηση σελ. 66-67 σχολ. βιβλίου : «Και οι της χώρας.» β) Απάντηση σελ. 107-108 σχολ. βιβλίου : «Η Ελλάδα αυτό αποτέλεσμα.»

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Ενότητα 5: Δημήτριος Σταματόπουλος Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΣΤ 2

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΣΤ 2 Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΣΤ 2 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (αγγλικά: United States of America) αποκαλούμενες επίσης Ηνωμένες Πολιτείες, ΗΠΑ ή Αμερική,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

ΕΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ -Πώς έγινε βασιλιάς του ελληνικού κράτους ο Όθωνας; Αφού δεν ήταν Έλληνας! -Για να δούμε τι θα βρούμε γι αυτό το θέμα στο διαδίκτυο. -Κοιτάξτε τι βρήκα, παιδιά.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ Ο ρόλος της Δια βίου Μάθησης στην καταπολέμηση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Τοζήτηματωνκοινωνικώνανισοτήτωνστηνεκπαίδευσηαποτελείένα

Διαβάστε περισσότερα

<<Ευρωπαϊκός ιαφωτισµός>>

<<Ευρωπαϊκός ιαφωτισµός>> Κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα συντελέστηκαν στην Ευρώπη σηµαντικές µεταβολές, οι οποίες στιγµάτισαν την πορεία της ανθρωπότητας στο πέρασµα των χρόνων. Οι µεταβολές αυτές αφορούν

Διαβάστε περισσότερα

Το πολιτειακό σύστημα των ΗΠΑ

Το πολιτειακό σύστημα των ΗΠΑ Το πολιτειακό σύστημα των ΗΠΑ Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Γ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Γ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2016 2017 ΤΑΞΗ Γ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Ενότητες: 1 Α, Β1, Ε 2 ολόκληρη εκτός του Δ 3 ολόκληρη εκτός του Δ 4 Β1, Β2, Δ 5 ολόκληρη, 6 Β1, Β2 7 Β1, Β2 ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: H διεκδίκηση του αυτονόητου

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: H διεκδίκηση του αυτονόητου ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: H διεκδίκηση του αυτονόητου Α Αρσάκειο - Τοσίτσειο Λύκειο Εκάλης Τάξη Β Σχολικό Έτος: 2014-2015 Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Κουλάδη Στέλλα ΥΠΕΡΜΑΧΟΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Αναστασοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 12 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ ΘΕΜΑ Α1 ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2008 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Α1.1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 18 - Από την άφιξη του Όθωνα (1833) έως την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου Ιστορία Γ Γυμνασίου

Ενότητα 18 - Από την άφιξη του Όθωνα (1833) έως την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου Ιστορία Γ Γυμνασίου Ενότητα 18 - Από την άφιξη του Όθωνα (1833) έως την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο (Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας). Χρονολόγιο 1828-1831: Καποδιστριακή

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 2/11/2015

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ 10:30 Σελίδα 2 από 8 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 12/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 α. Φεντερασιόν:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΑΞΗ Γ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΑΞΗ Γ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΑΞΗ Γ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΑΞΗ Γ 1 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΜΗΤΤΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ: 2016-17 ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Ως εξεταστέα ύλη ορίζεται η παρακάτω: Από το βιβλίο Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου του Ο.Ε.Δ.Β. α. Οι Ενότητες 2, 3, 4, 5, 6. ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Μιχάλης Κοκοντίνης 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη 2017-18 1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 Θέμα Α1 Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α) Με τη βιομηχανική επανάσταση καθώς η κατοχή γης έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ενότητα 5: Τουρκικός Εθνικισμός Δημήτριος Σταματόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ α. Η Γαλλία σε κρίση Γαλλική κοινωνία: (αριστοκρατική φεουδαρχική) Κλήρος Ευγενείς : συρρίκνωση ρόλου απροθυμία προσαρμογής στις νέες οικον. συνθήκες, εντούτοις

Διαβάστε περισσότερα

α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη

α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη Σελ. 122 3. Οι ανακαλύψεις α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων Η αναζήτηση νέων δρόμων είναι αναγκαία εξαιτίας : της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα.

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα. Τι πρέπει να γνωρίζω για τη Βουλή Τι είναι η Βουλή; Είναι συλλογικό πολιτικό όργανο που αντιπροσωπεύει τον λαό. Αναδεικνύεται µε την ψήφο του εκλογικού σώµατος, δηλαδή όλων των ελλήνων πολιτών που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: «Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη πυρήνα των Αντιβενιζελικών.», σελ. 92-93 β. Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης (1905)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Ποια ήταν η θέση των ευγενών στην κοινωνική διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εργασία για το σπίτι Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της ηµοκρατίας που ίσχυσε στην Αρχαία Ελλάδα; (Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτουµε αποσπάσµατα από το

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις

Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.χ) Πολιτεύματα Πολιτειακές εξελίξεις Σελ. 92-94 1 Δεμοιράκου Μαρία, φιλόλογος Ο Θεσμός της πόλης-κράτους και τα πολιτεύματα Μέσα στο θεσμό της πόλης κράτους λειτούργησαν κοινωνικοί

Διαβάστε περισσότερα

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κάθε γνήσιο αντίτυπο φέρει τη σφραγίδα των εκδόσεων ΒΟΛΟΝΑΚΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΟΛΟΝΑΚΗ Απαγορεύεται η αναπαραγωγή του παρόντος βιβλίου ή μέρους αυτού με οποιοδήποτε μέσο

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνα Αρβανίτη Άννα-Μαρία Γώγουλου Πάνος Τσιώλης

Κωνσταντίνα Αρβανίτη Άννα-Μαρία Γώγουλου Πάνος Τσιώλης Κωνσταντίνα Αρβανίτη Άννα-Μαρία Γώγουλου Πάνος Τσιώλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στo μάθημα της ερευνητικής εργασίας του πρώτου τετραμήνου του σχολικού έτους 2015-16 ασχοληθήκαμε με τον Φανατισμό και Ανεξιθρησκία. Το τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!»

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!» 18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ «Σώστε με από τους φίλους μου!» Σο Ανατολικό ζήτημα, ορισμός Είναι το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( )

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( ) Πέμπτη, 11 Δεκέμβριος 2014 17:36 ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία (18211830) 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης

Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Ιστορία Γ Γυμνασίου Αίθουσα με μηχανές στο εργοστάσιο Chemnitz του Richard Hartmann (1868) Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Εκβιομηχάνιση οικονομίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α2 ΛΑΘΟΣ 4 ΛΑΘΟΣ 5 ΣΩΣΤΟ 6 ΛΑΘΟΣ 7

ΘΕΜΑ Α2 ΛΑΘΟΣ 4 ΛΑΘΟΣ 5 ΣΩΣΤΟ 6 ΛΑΘΟΣ 7 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 Νεοτουρκικό Κίνημα 1 : Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908, που υποσχέθηκε στους λαούς της αυτοκρατορίας ισονομία, ισοπολιτεία και ευρύτατο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, είχε ως στόχο τον εκτουρκισμό

Διαβάστε περισσότερα

1ο ΣΧΕ ΙΟ. Η βιοµηχανική επανάσταση

1ο ΣΧΕ ΙΟ. Η βιοµηχανική επανάσταση Ε. ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 Η βιοµηχανική επανάσταση ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΑΞΗ:... ΤΜΗΜΑ:... ΜΑΘΗΜΑ:... ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:...

Διαβάστε περισσότερα

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη  συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 323 [Θάνατος Μ. Αλεξάνδρου] ΕΩΣ 30 π.χ. [κατάληψη της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους ολοκληρώνεται η κατάκτηση της Ανατολής από τους Ρωμαίους, ξεκινά η περίοδος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Λόρδος Βύρων στο Μεσολόγγι Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη 1815: Παλινόρθωση 1821-1826: Ελληνική επανάσταση 1823-1827: Ευρωπαϊκή διπλωματία

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Τίτλος Κωδικός Τύπος μαθήματος Επίπεδο Έτος / Εξάμηνο φοίτησης Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό 1 ο / 1 ο (Χειμερινό) ECTS 6 Διαλέξεις / εβδομάδα Στόχος

Διαβάστε περισσότερα

ο ΡΗΓΑΧ Φ^ΑΙ Χ ο ΡΗΓΑΧ Φ^ΑΙ Σ Η Χάρτα Διασυνδέσεις ΒιΒλιογραφία

ο ΡΗΓΑΧ Φ^ΑΙ Χ ο ΡΗΓΑΧ Φ^ΑΙ Σ Η Χάρτα Διασυνδέσεις ΒιΒλιογραφία Η Χάρτα ο ΡΗΓΑΧ Φ^ΑΙ Χ Εκείνη την εποχή η περιοχή που καλύπτει τη σημερινή Ελλάδα ήταν τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο Ρήγας σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη, έμαθε γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά και

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Α1. 1. Να δώσετε τον ορισµό των όρων : α) «Πεδινοί» β) «Βενιζελισµός»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Α1. 1. Να δώσετε τον ορισµό των όρων : α) «Πεδινοί» β) «Βενιζελισµός» ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑ Α Α. Α1. 1. Να δώσετε τον ορισµό των όρων : α) «Πεδινοί» β) «Βενιζελισµός» 8 ΜΟΝΑ ΕΣ 2. Ποιοι ήταν οι λόγοι της ίδρυσης και ποια τα αποτελέσµατα της δραστηριότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : TO ΔΙΚΑΙΟ Κεφάλαιο 2: Ατομικά & Κοινωνικά Δικαιώματα Περιεχόμενα 1. Δικαιώματα & υποχρεώσεις 2. Άσκηση & κατάχρηση δικαιώματος 3. Τα ατομικά δικαιώματα 4. Τα πολιτικά δικαιώματα

Διαβάστε περισσότερα

Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση

Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση Θεσμοί, Όργανα και Δομή της Δημόσιας Διοίκησης Χαρίτα Βλάχου Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας Στέλεχος Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μ-Θ Σήμερα Ποιό είναι το πολίτευμα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ Μάθημα: ΙΣΤΟΡΙΑ Ημερομηνία: 15 Ιουνίου 2015

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ Μάθημα: ΙΣΤΟΡΙΑ Ημερομηνία: 15 Ιουνίου 2015 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: ΙΣΤΟΡΙΑ Ημερομηνία: 15 Ιουνίου 2015 Τάξη: Γ Γυμνασίου Χρόνος εξέτασης: 2 ώρες Ώρα: 8:00-10:00 π.μ.

Διαβάστε περισσότερα

Τειχισμένο, κέντρο διοίκησης. Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας και ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών. Κώμες & καλλιεργήσιμες εκτάσεις

Τειχισμένο, κέντρο διοίκησης. Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας και ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών. Κώμες & καλλιεργήσιμες εκτάσεις Τα πολιτεύματα Ποιες ήταν οι επιδιώξεις κάθε πόλης-κράτους; ελευθερία-αυτονομία-αυτάρκειααυτάρκεια Ποια είναι τα συστατικά στοιχεία της πόλης-κράτους; γεωγραφικά-οργανωτικά Τα πολιτεύματα Ποιες ήταν οι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 3 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 3 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 3 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 2.1 Το δουλοκτητικό σύστημα 2.1 ΤΟ ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα