Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΙΑ 3η ΕΛΠ 11 Διδάσκων Kυριακίδου Μαρία ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΛΑΜΑΡΑ ΕΛΙΣΑΒΕΤ Α.Μ

2 Περιεχόμενα ΕΡΓΑΣΙΑ 3η ΕΛΠ Διδάσκων Kυριακίδου Μαρία...1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ Περιεχόμενα...2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...9 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ανεξάρτητο ελληνικός κράτος ιδρύθηκε το 1827 μετά το τέλος της Επανάστασης βασισμένο σε μια καινούργια για την εποχή εκείνη ιδέα, αυτής της εθνικής συνείδησης που βασίζονταν στη γλώσσα, τη θρησκεία και τους προγόνους. Η φυλετική καταγωγή ήταν για τους Έλληνες εκείνης της εποχής το ουσιαστικότερο συστατικό του έθνους αλλά και ο λόγος έμπνευσης της Ελληνικής Επανάστασης. 1 Τα όρια του ελλαδικού κράτους θεωρούνταν από όλους εκείνη την εποχή προσωρινά και στενά και κύριος στόχος ήταν η ελευθέρωση όλων των Χριστιανών Ελλήνων και η επέκταση των γεωγραφικών ορίων του κράτους. Το κράτος όμως αυτό που μόνο προετοιμασμένο δεν ήταν για συμμόρφωση σε νέους θεσμούς και νοοτροπίες, αντιμετώπισε προβλήματα, αντιξοότητες και δυστυχίες. Τα προβλήματα που καλέστηκαν να αντιμετωπίσουν οι Έλληνες εκείνης της εποχής ήταν πολλά και δυσβάσταχτα ωσότου να αποκατασταθεί η ισορροπία και η ένταξη τους στο κράτος. Στην παρακάτω μελέτη θα αναλύσουμε τα βασικά ιδεολογικά, κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι κυβερνήσεις του ελληνικού κράτους μέχρι και τη δεκαετία του 1860 και τις προσπάθειες που έκανε η κάθε κυβέρνηση ώστε να αναμετρηθεί με τα ζητήματα αυτά. 1 Α.Πολίτης, Ρομαντικά Χρόνια, Ιδεολογίες και Νοοτροπίες στην Ελλάδα του ,εκδ.Μνήμων, Αθήνα, 2008,σελ

4 1. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Η Ελληνική επανάσταση διαπνεόταν κυρίως από τις ιδέες του Διαφωτισμού και φιλελευθερισμού τα οποία κυριαρχούσαν σε όλη τη Δύση εκείνη την εποχή. Αυτές οι ιδέες αποτυπώθηκαν και στα πρώτα καταστατικά κείμενα του ελληνικού κράτους, τα οποία ψηφίστηκαν από την Α και Β Εθνική συνέλευση. Ωστόσο η Γ Εθνική Συνέλευση, κάλεσε ως πρώτο κυβερνήτη του νέου κράτους τον Ι.Καποδίστρια, το 1828, με όραμα καθαρά συντηρητικό. 2 Ο Καποδίστριας, Επτανήσιος γόνος αριστοκρατικής οικογένειας με δυτική παιδεία, γνώση των ευρωπαϊκών καταστάσεων και πολιτική εμπειρία λόγω του βαθμού του ως υπουργός εξωτερικών στη Ρωσία, φτάνοντας στο Ναύπλιο το 1828, την πρώτη πρωτεύουσα του κράτους, βρήκε τη χώρα σε δεινή κατάσταση. Ο Καποδίστριας πίστευε ότι η Ελλάδα εκείνη την εποχή δεν ήταν ακόμη ώριμη για συνταγματικό πολίτευμα. Για το λόγο αυτό συγκέντρωσε στα χέρια του την εκτελεστική αλλά και νομοθετική εξουσία και διέλυσε την Εθνοσυνέλευση. Για τον κυβερνήτη του νέου κράτους προείχε η απελευθέρωση της χώρας, η διεθνής αναγνώριση της και ο καθορισμός ασφαλών συνόρων αλλά και η ηθική και πνευματική βελτίωση του πληθυσμού. Θεωρούσε λοιπόν ότι η συγκεντρωτική κυβέρνηση εκείνη τη δεδομένη στιγμή, ήταν το πολίτευμα που θα εξασφάλιζε κοινωνική ισορροπία. 3 Η αυταρχική στάση του θα προκαλέσει τη δυσαρέσκεια των πλουσιοτέρων «ισχυρών», οι οποίοι είχαν προσπαθήσει να επιβληθούν ως τάξη με τα περισσότερα δικαιώματα στα δημόσια θέματα και αφού δεν το κατάφεραν μετατράπηκαν από υποστηρικτές του σε εχθροί του. Το αντίθετο όμως συνέβαινε με το λαό, ο οποίος υποστήριζε τα μέτρα κατά των «δυνατών». Αυτοί ήταν οι λόγοι που προκάλεσαν και την δολοφονία του από την ισχυρή οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων. Αμέσως ακολούθησε ένας χαώδης πόλεμος μεταξύ των κομματικών φατριών. Μετά από παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων(Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας) επιβλήθηκε το καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας με πρώτο βασιλιά της Ελλάδος, τον ανήλικο Όθωνα από τη Βαυαρία και με επιτροπή Αντιβασιλείας και έλεγχο από το Μόναχο. Για να διασπάσει μάλιστα η Πρώτη Αντιβασιλεία κάθε κομματικό σχηματισμό, έστειλε τους ισχυρότερους πολιτικούς ως πρεσβευτές στο εξωτερικό και δημιούργησε ένα «βασιλικό περιβάλλον» από αυτόχθονες και ετερόχθονες. 4 Τα 2 Σ.Μαρκέτος, στο ίδιο,σελ Χ.Λούκος, «Κυβερνήτης Καποδίστρια.Πολιτικό έργο, συναίνεση και αντιδράσεις» σε Β.Παναγιωτόπουλος, στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού ,τόμος 3, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σελ Όπου αυτόχθονες εννοούνται οι Έλληνες που κατοικούσαν εντός ελλαδικού χώρου και ετερόχθονες οι Έλληνες που κατοικούσαν εκτός. 4

5 γνωστότερα κόμματα της εποχής(αγγλικό, Γαλλικό και Ρώσικο), μας δείχνουν ξεκάθαρα πως υπήρχαν συναλλαγές με τα κέντρα εξουσίας και ότι οι Δυνάμεις προσπαθούσαν να παρεμβάλουν στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας. Η Αντιβασιλεία στη προσπάθεια της να διαφυλάξει την εθνική ανεξαρτησία και να αποσπάσει την Ελληνική Εκκλησία από τη ρωσική επιρροή την ανακήρυξε σε αυτοκέφαλη και ιδιοποιείσαι την περιουσία της από το Δημόσιο. 5 Ενώ το Αγγλικό και Γαλλικό κόμμα επικεντρώθηκε στη διεκδίκηση συντάγματος, το Ρώσικο από την άλλη εξέφραζε αλυτρωτικούς στόχους, έδειχνε ξεκάθαρη την εναντίωση του στο θρόνο και στην αυτοκέφαλη Εκκλησία αλλά και στους ετερόχθονες Έλληνες. Η οικονομική άνοδος των ετεροχθόνων και οι θέσεις που κατέλαβαν στους κρατικούς μηχανισμούς, τους κατέστησε αντιπαθείς στους αυτόχθονες δημιουργώντας προστριβές. Όλες αυτές οι προστριβές και σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που ξέσπασε εκείνη την εποχή, επέβαλαν στον Όθωνα την παραχώρηση συντάγματος. 6 Μια νέα εποχή ξεκίνησε όπου ο μονάρχης πλέον δεν κυβερνούσε ως απόλυτος άρχοντας αλλά μοιράζονταν την εξουσία με ελληνική ηγετική τάξη. Στο εξής, οι Βαυαροί περιορίστηκαν και οι προύχοντες οικειοποιήθηκαν τις κρατικές θέσεις τους. Με το θεσμό της γενικής ανδρικής ψηφοφορίας, η λειτουργία του κράτους κατοχυρώθηκε ως εξουσιαστικού μηχανισμού. Με τον τρόπο αυτό αναβαθμίστηκε ο ρόλος των κομμάτων και μαζί του αναζωπυρώθηκαν και οι εντάσεις. Το σύστημα της πελατείας εξασφάλισε αρχικά κυβερνητική σταθερότητα με πρώτο πρωθυπουργό τον Κωλέττη αλλά η ανοχή στις αυθαιρεσίες, τα εγκλήματα των τοπικών ισχυρών έφεραν πολύ γρήγορα αντιδράσεις και προκηρύχθηκαν εκ νέου εκλογές με κυβερνήσεις να εναλλάσσονται συνεχώς η μια την άλλη, αδύναμες να αντιμετωπίσουν τα βιαία γεγονότα. Η λαϊκή αγανάκτηση το 1862 δεν άργησε να φανεί και ο λαός να εξεγερθεί, με διάφορες στάσεις σε όλες τις πόλεις. Οι εξεγερμένοι αφού κήρυξαν έκπτωτο τον Όθωνα ανέθεσαν την εξουσία σε μια προσωρινή κυβέρνηση. Αυτή με τη σειρά της συγκάλεσε Εθνική Συνέλευση η οποία άνοιξε μια νέα εποχή για την Ελλάδα, με πολίτευμα τη βασιλευόμενη δημοκρατία και βασιλιά τον Γεώργιο τον Α και ένωση των Επτανησίων με την Ελλάδα ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 5 Πετρόπουλος Ι.-Κουμαριανού Α., «Περίοδος βασιλείας του Όθωνος :περίοδος απόλυτης μοναρχίας» στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΓ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα,1977, σ Ν.Διαμαντούρος, «Περίοδος συνταγματικής μοναρχίας», στο ίδιο,σ Λ.Λούβη, «Το ελληνικό κράτος Α.Το πολιτικό πλαίσιο των πρώτων βηματισμών» στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού , τόμος 4, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σ