ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. Γ Λυκείου 22 / 04 / 2018

Transcript

1 Γ Λυκείου 22 / 04 / 2018 ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΟΜΑΔΑ Α Α1. Να εξηγήσετε γιατί: α) το εξωτερικό εμπόριο είχε μεγάλη σημασία για την ελληνική οικονομία του 19 ου αιώνα(μονάδες 4) β) τα αποτελέσματα της επιβολής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου μπορούν να θεωρηθούν και θετικά(μονάδες 7) γ) το ελληνικό κράτος δεν παρουσίαζε επενδυτικό ενδιαφέρον για τους πλούσιους ομογενείς κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19 ου αιώνα(μονάδες 4) [Μονάδες 15] Α2. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές(σ) και ποιες λανθασμένες(λ); α) Μία από τις πρώτες ενέργειες της Κρητικής Πολιτείας ήταν η συγκρότηση Κρητικής Πολιτοφυλακής με Ιταλούς αξιωματικούς και υπαξιωματικούς καραμπινιέρους. β) Ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Θ. Δηλιγιάννης στράφηκε με δηλώσεις του εναντίον της επανάστασης του Θερίσου. γ) Η «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης» εξέδωσε την εφημερίδα το Θέρισο. δ) Η πρώτη πράξη της Β Συντακτικής Συνέλευσης στην Κρήτη το 1906 ήταν να εκδώσει ενωτικό ψήφισμα με την Ελλάδα, μέσα σε ατμόσφαιρα συμφιλίωσης και εθνικής έξαρσης. ε) Την 1 η Δεκεμβρίου 1913 κηρύχθηκε επίσημα η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα με την παρουσία του τότε βασιλιά Γεωργίου του Α. [Μονάδες 10] Σελίδα 1 από 5

2 Α3. Να εξηγήσετε γιατί η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων(Ε.Α.Π.) προσπάθησε να αποκαταστήσει τους πρόσφυγες στον αγροτικό τομέα(μονάδες 4) και να καταδείξετε τη σημασία που είχε αυτή η επιλογή για την ελληνική οικονομία(μονάδες 6) [Μονάδες 10] Α4. Αφού αναφερθείτε στο εκλογικό αποτέλεσμα του 1920, να επισημάνετε τις συνέπειες που είχε για τα επόμενα δύο χρόνια σε επίπεδο: α) οικονομικό και πολιτειακό(μονάδες 10). β) εθνικό/στρατιωτικό (μονάδες 5) ΟΜΑΔΑ Β [Μονάδες 15 ] Β1. Να αναφερθείτε στην κατάσταση που επικρατούσε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος από πλευράς υποδομών και στη συνέχεια στην κατασκευή των μεγάλων δημόσιων έργων που πραγματοποιήθηκαν στις χερσαίες συγκοινωνίες, στις αποξηράνσεις λιμνών και ελών και στις διώρυγες. Για την απάντηση, σας δίνονται και τα επόμενα τρία κείμενα. Κείμενο Ι Ο αντιβασιλεύς Μάουρερ περιγράφει την εικόνα που συνάντησε όταν αφίχθηκε στην Ελλάδα το 1833: «Όπου κι αν γύριζες τα μάτια σου, βράχοι γυμνοί και ξεραΐλα, χωράφια ακαλλιέργητα, πουθενά δρόμος, πουθενά γεφύρια. Οι άνθρωποι έμεναν είτε σε σπηλιές, είτε σε καλύβες, αλλού χωμάτινες κι αλλού φτιαγμένες από πέτρες, που τις είχαν βάλει απλώς τη μία απάνω στην άλλη. Δεν έβλεπες μονάχα σπίτια ερειπωμένα, αλλά κι ολόκληρα χωριά και πόλεις. Η Αθήνα, που πριν από τον Απελευθερωτικό Αγώνα αριθμούσε 3000 περίπου σπίτια, τώρα δεν έχει ούτε 300. Τ άλλα είχαν μεταβληθεί σ έναν άμορφο σωρό από πέτρες, και τα πιο πολλά έτσι παραμένουν [ ] Λιθόστρωμα η πόλις [του Ναυπλίου] δεν είχε. Δρομάκια στενά, απ όπου αμάξι δεν χωρούσε να περάσει. Η κεντρική πλατεία, η πλατεία των Πλατανιών, γεμάτη πέτρες και χώματα απ τα γκρεμισμένα σπίτια. Για ν ανέβεις στο Ίτς-Καλέ έπρεπε να σκαρφαλώσεις, γιατί οι δρόμοι εκεί ήσαν ανύπαρκτοι, όπως προς το Παλαμήδι. Το υδραγωγείο που έφερνε το νερό από το Άργος είχε τρυπήσει σε πολλά σημεία και το πολύτιμο νερό απλωνόταν σε μικρά τέλματα εδώ κι εκεί. Η τάφρος γύρω από τα τείχη είχε μεταβληθεί σ ένα έλος με απαίσιες αναθυμιάσεις, κι ωστόσο κατοικούσαν εκεί μέσα άνθρωποι μαζί με τα γουρούνια. Τα οχυρωματικά έργα και ο ναύσταθμος, ερείπια». Γκέοργκ Λούντβιχ Μάουρερ, Ο Ελληνικός Λαός, εκδ. Αφοί Τολίδη, 1976, σ Σελίδα 2 από 5

3 Κείμενο ΙΙ «Είναι καταφανές ότι τα έργα ναυτικής υποδομής πραγματοποιήθηκαν με βάση τις τοπικές και συγκυριακές ανάγκες και ότι η προοπτική έλειπε από όλα. Εμφανές παράδειγμα αποτελεί το μεγάλο έργο της διόρυξης του Ισθμού της Κορίνθου, το οποίο δεν ικανοποίησε ποτέ τους οικονομικούς στόχους των δημιουργών του και δεν ανταποκρίθηκε στις επιταγές της ναυτιλιακής κίνησης, εξαιτίας της περιορισμένης τεχνικο-οικονομικής εκτίμησης και της μη ορθής εκμετάλλευσης. Η διώρυγα δεν έγινε ποτέ ουσιαστικός πόλος εμπορικής κίνησης και συγκέντρωσης διεθνών δραστηριοτήτων, όπως είχαν ονειρευτεί οι αισιόδοξοι κατασκευαστές της. Μόνο το λιμάνι της Πάτρας επωφελήθηκε ιδιαίτερα σε κίνηση από το άνοιγμα της διώρυγας και αυτό χάρη στα ελληνικά πλοία περιορισμένης χωρητικότητας. Αντίθετα, ο Πειραιάς δεν κέρδισε παρά τα αναμενόμενα από τη διώρυγα, αλλά από την εγκαθίδρυση του σιδηροδρομικού δικτύου που τον συνέδεε με την Πάτρα». Εύη Παπαγιαννοπούλου, «Η αναγκαιότητα Ναυτιλιακών Υποδομών. Η Διώρυγα της Κορίνθου», στο Καίτη Αρώνη-Τσίχλη, Λύντια Τρίχα (επιμ.), Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του. Πολιτικές επιδιώξεις και κοινωνικές συνθήκες, Παπαζήσης, 2000, σ Κείμενο ΙΙΙ «Στα πρώτα και επείγοντα έργα οδοποιίας χρησιμοποιείται το δυναμικό του στρατού όμως είναι ευνόητο ότι το πρόβλημα των εργατικών χεριών που απαιτούσε το εγχείρημα οδοποιία έπρεπε να αντιμετωπιστεί σε μονιμότερη βάση. Οι βαυαροί ιθύνοντες θεωρούν αυτονόητη τη λύση της αγγαρείας, στο μέτρο που η πραγματικότητα της αγγαρείας είναι τμήμα του παρελθόντος τους, της πείρας και της γνώσης τους και, συνεπώς, θεωρούν αναγκαίο να εφαρμοστεί ως γενική αρχή, τόσο στην οδοποιία όσο και στα άλλα δημόσια έργα. Για τους Έλληνες, όμως, τέτοια πραγματικότητα δεν υπάρχει, αφού το οθωμανικό φορολογικό σύστημα δεν περιελάμβανε παρόμοια υποχρέωση». Μαρία Συναρέλλη, Δρόμοι και Λιμάνια στην Ελλάδα, , Πολιτιστικό Τεχνολογικό ίδρυμα ΕΤΒΑ, 1989, σ. 35. [Μονάδες 25] Β2. Οι εκλογικές αναμετρήσεις που έλαβαν χώρα το Νοέμβριο του 1910, το 1912 και το 1915: σας ζητείται να ερμηνεύσετε τους λόγους για τους οποίους προκλήθηκαν, καθώς και το αποτέλεσμά τους. Για την απάντηση, να ληφθούν υπόψη και τα επόμενα κείμενα. Κείμενο Ι «Ο Βενιζέλος, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, είχε από την πρώτη ήδη στιγμή προσανατολίσει την κυβερνητική πορεία προς την επιδίωξη της άμεσης διαλύσεως του κοινοβουλίου. Η διάταξη των πολιτικών δυνάμεων, όπως αντικατοπτριζόταν στη σύνθεση της νέας Βουλής, έστω κι αν επέτρεπε την προσωρινή επιβίωση της κυβερνήσεως, δεν παρείχε οπωσδήποτε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποδοτική εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος αλλά και γενικότερα δεν επέτρεπε τη διαμόρφωση οποιουδήποτε βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος, ικανού να ανταποκριθεί στην επιταγή των κρίσιμων εθνικών περιστάσεων[ ] Ο Γεώργιος Α διαισθανόμενος το εντεινόμενο λαϊκό ρεύμα υπέρ του Βενιζέλου, δε δίστασε πιά να δεχθεί την επίμονη εισήγηση του Σελίδα 3 από 5

4 πρωθυπουργού. Στις 12 Οκτωβρίου 1910 δημοσιεύθηκε το διάταγμα της διαλύσεως της Α Αναθεωρητικής Βουλής και η προκήρυξη νέων εκλογών για την ανάδειξη της Β Αναθεωρητικής. Η πρωτοβουλία του ανώτατου άρχοντα προκάλεσε τη ζωηρή αντίδραση των παλαιών κομμάτων. Ο Γ. Θεοτόκης, ο Δ. Ράλλης και ο Κ. Μαυρομιχάλης, επικεφαλής των τριών ισχυρότερων κομματικών σχηματισμών, αποφάσισαν να καταγγείλουν τη βίαιη διάλυση της Βουλής και να απόσχουν από την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση». Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, «Η είσοδος του Ελευθερίου Βενιζέλου στην πολιτική ζωή της Ελλάδος και οι εσωτερικές εξελίξεις από το τέλος του 1909 ως το 1912», στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, 1977, τ. ΙΔ, σ Κείμενο ΙΙ «Η αναφορά στη χαρισματική προσωπικότητα του Βενιζέλου μάλλον δεν αρκεί για να ερμηνεύσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα [του 1912]. Φαίνεται ότι η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων προτίμησε τους Φιλελεύθερους, επειδή με τις ταχύρυθμες μεταρρυθμίσεις τους είχαν θέσει πολλά πράγματα σε κίνηση και είχαν δημιουργήσει την εμπιστοσύνη ότι θα μπορούσαν να δαμάσουν τα προβλήματα κάθε κοινωνικής ομάδας και κάθε περιοχής. Τους ευνόησε επίσης το γεγονός ότι τα στελέχη του κόμματος δεν ήταν βεβαρημένα με την κρίση των κομμάτων και τις αδυναμίες του πολιτικού συστήματος προ του Αλλά και τα ελαττώματα και τα ημίμετρα, το κοινωνικό κόστος και οι κοινωνικοί κίνδυνοι, όπως και οι αρνητικές επιπτώσεις της εξουσιομανίας των Φιλελευθέρων δεν είχαν προλάβει να εμφανιστούν με τόση ενάργεια στο σχετικά σύντομο διάστημα μεταξύ 1910 και 1912, ώστε να αποκτήσουν δυνατότητες τα αναξιόπιστα, στα μάτια των ψηφοφόρων, αντιβενιζελικά κόμματα». Gunnar Hering, Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα, , Μ.Ι.Ε.Τ., 2006, τ. Β, σ Κείμενο ΙΙΙ «Η επικράτηση του Κόμματος των Φιλελευθέρων στις εκλογές της 31 ης Μαΐου δεν τερμάτισε την πολιτική κρίση. Το Σεπτέμβριο του 1915 ο Κωνσταντίνος διαφώνησε και πάλι με τον Ελ. Βενιζέλο(ο οποίος είχε αναλάβει ξανά την πρωθυπουργία πριν από ένα μόλις μήνα), εξαναγκάζοντάς τον, για δεύτερη φορά, σε παραίτηση. Τον επόμενο μήνα διαλύθηκε και η Βουλή, χωρίς να προλάβει να συμπληρώσει ούτε τέσσερις μήνες ζωής. Οι νέες εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 6 Δεκεμβρίου 1915 μέσα σε εξαιρετικά ανώμαλες συνθήκες. Η χώρα βρισκόταν υπό καθεστώς γενικής επιστράτευσης και το Κόμμα Φιλελευθέρων τήρησε αποχή από τις εκλογές θεωρώντας αντισυνταγματική τη δεύτερη αυτή διάλυση της Βουλής. Με την επιλογή αυτή συντάχθηκε περίπου το μισό εκλογικό σώμα (ψήφισαν μόνο ), γεγονός που υποδηλώνει ότι η βενιζελική παράταξη παρουσίασε μια αξιοσημείωτη πειθαρχία». Ηλίας Νικολακόπουλος, «Οι Εκλογές Ελευθέριος Βενιζέλος: από το θρίαμβο στην ήττα», στο Βασίλης Παναγιωτόπουλος(επιμ.) Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, , Ελληνικά Γράμματα, 2003, τ. 6 ος, σ. 36. [Μονάδες 25] Σελίδα 4 από 5

5 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω- πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 5