ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2017) 669 final ANNEX 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στην ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έκθεση Προόδου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση Κοινό Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας {SWD(2017) 372 final} EL EL

2 Αύξηση των τοποθετήσεων προσωπικού διεκπεραίωσης αιτήσεων ασύλου στα νησιά Διεκπεραίωση των υποθέσεων οικογενειακής επανένωσης βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου Διεκπεραίωση των υποθέσεων ευάλωτων προσώπων Από τις 12 Νοεμβρίου, η EASO έχει τοποθετήσει 232 άτομα, μεταξύ των οποίων 107 εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, ως χειριστές υποθέσεων, ειδικούς σε ευάλωτες ομάδες και εμπειρογνώμονες για την παροχή πληροφοριών, 17 υπαλλήλους της EASO και 25 προσωρινούς υπαλλήλους της EASO, καθώς και 83 διερμηνείς στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά. Πρόσφατα, προσελήφθησαν ακόμη 15 προσωρινοί χειριστές υποθέσεων από την EASO. Επί του παρόντος, παρακολουθούν ειδική κατάρτιση ενώ σύντομα θα καταστούν λειτουργικοί και θα χρησιμοποιηθούν. Η EASO ενημερώνει τα κράτη μέλη σε τακτική βάση σχετικά με τα ειδικά προφίλ και τις ανάγκες όσον αφορά τους εμπειρογνώμονες στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης Υπάρχουν ενημερωτικοί φάκελοι οι οποίοι περιγράφουν τα απαιτούμενα προσόντα και παρέχουν πληροφορίες πριν από την τοποθέτηση σε κάθε νησί. Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου: 101 υπάλληλοι δραστηριοποιούνται στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης από τις αρχές Νοεμβρίου. Εκκρεμεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο η έγκριση διάταξης η οποία παρέχει στους αιτούντες άσυλο που υποβάλλουν αίτηση για οικογενειακή επανένωση βάσει του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ τη δυνατότητα να μην εξαιρούνται από τη διαδικασία στα σύνορα. Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου αναλύει τις πληροφορίες που έχει συλλέξει η EASO από 15 κράτη μέλη σχετικά με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται για την οικογενειακή επανένωση ατόμων προερχόμενων από την Τουρκία οι σχετικές κατευθυντήριες γραμμές βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας. Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου θεωρεί ότι οι ευάλωτες ομάδες θα πρέπει να εξαιρούνται από τη διαδικασία στα σύνορα ώστε να κατοχυρώνονται επαρκώς ειδικές διαδικαστικές εγγυήσεις (π.χ. αντικειμενική ανεπάρκεια ιατρικών και ψυχιατρικών υπηρεσιών) για τις ομάδες αυτές. Παρόλα αυτά, η εξασφάλιση αντικειμενικής αξιολόγησης για τα ευάλωτα πρόσωπα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Κατά συνέπεια, ένα νέο ιατρικό υπόδειγμα για τα ευάλωτα πρόσωπα θα πρέπει να εφαρμοστεί σύντομα στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, με στόχο την τυποποιημένη και αντικειμενική εξακρίβωση τρωτότητας. Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν τη μόνιμη παρουσία επαρκούς αριθμού κατάλληλα εκπαιδευμένων ιατρών και άλλων υπαλλήλων ιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης σε όλα τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης με στόχο την αποτελεσματική αξιολόγηση των ευάλωτων προσώπων. 1 Το παρόν παράρτημα βασίζεται σε προηγούμενα στοιχεία διαθέσιμα στην έβδομη έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας (COM(2017) 470), ιδίως στο Παράρτημα 1. 1

3 Επιτάχυνση των συνεντεύξεων και των διαδικασιών για την αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου Διατήρηση και περαιτέρω επιτάχυνση της διαδικασίας επιλεξιμότητας για τους αιτούντες από χώρες καταγωγής με χαμηλά ποσοστά αναγνώρισης Βελτίωση των μέτρων προστασίας και ασφάλειας που λαμβάνονται στα νησιά Διορισμός μόνιμων συντονιστών για τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης Αύξηση του αριθμού των επιτροπών προσφυγών Στο τέλος Σεπτεμβρίου, η EASO ίδρυσε, σε συνεργασία με την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, γραφείο υποστήριξης που εδρεύει στην Αθήνα, όπου τρεις ανώτεροι εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και ένας εμπειρογνώμονας της χώρας καταγωγής είναι διαθέσιμοι για να απαντούν σε ερωτήματα των χειριστών υποθέσεων της EASO και των ειδικών σε ευάλωτες ομάδες σχετικά με διαδικαστικά ζητήματα, με τον ποιοτικό έλεγχο και την αξιολόγηση των ευάλωτων προσώπων. Μεταξύ των εργαλείων που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στον τομέα του ασύλου περιλαμβάνονται οι Νέες Τυποποιημένες Επιχειρησιακές Διαδικασίες για τη διαδικασία ασύλου στα σύνορα, πρότυπο για ενοποιημένες συνεντεύξεις και λίστα παραπομπών για πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής. Σημαντικές βελτιώσεις έχουν καταγραφεί στον προγραμματισμό των συνεντεύξεων για χορήγηση ασύλου, καθώς και στην ποιότητα και τη διάρκεια τους. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εκδήλωσης ενδιαφέροντος για υποβολή αίτησης ασύλου και της πραγματικής κατάθεσης της αίτησης δεν υπερβαίνει, κατά μέσο όρο, τις δύο εβδομάδες. Επίσης, έχει βελτιωθεί η παροχή πληροφοριών για τους διαμένοντες στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης μέσω της επιτυχούς λειτουργίας περιπτέρων ενημέρωσης σε όλα τα νησιά. Η επιτάχυνση των διαδικασιών δεν έχει ακόμη επηρεάσει τα αποτελέσματα όσον αφορά τη διαδικασία προσφυγής. Σε πρόσφατη συνεδρίαση με τα μέλη των επιτροπών προσφυγών αποφασίστηκε ότι οι ακόλουθες προτάσεις θα εξεταστούν περαιτέρω με στόχο την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων: α) βελτίωση του συστήματος ανάθεσης υποθέσεων β) πρόσληψη περισσότερων εισηγητών και τροποποίηση των εργασιακών ρυθμίσεων γ) εξειδίκευση των επιτροπών δ) καθορισμός στόχων επίδοσης και παρακολούθηση της παραγωγικότητας. Η διαδικασία επιταχύνεται σε όλα τα νησιά, ενώ η Υπηρεσία Ασύλου και η EASO παρακολουθούν την κατάσταση εκ του σύνεγγυς. Στις 19 Οκτωβρίου 2017, σε κοινή επιχειρησιακή συνεδρίαση η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου και η EASO συζήτησαν καίρια θέματα σχετικά με τον εκ των προτέρων προγραμματισμό και σχεδιασμό, τη διαχείριση της διερμηνείας και διαδικαστικά ζητήματα, με στόχο την αξιολόγηση των αναγκών για τους προσεχείς μήνες και την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Αναλυτικά σχέδια εκκένωσης και αναλυτικές περιλήψεις για όλα τα νησιά είναι πλέον διαθέσιμα για κάθε κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης. Σε όλα τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης έχουν πραγματοποιηθεί ασκήσεις εκκένωσης για το προσωπικό που εργάζεται εκεί. Επιπλέον, απαιτείται μεγαλύτερη υποστήριξη από τις ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις για την εξασφάλιση συστηματικού ελέγχου των εισόδων των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης (ΚΥΤ). Οι περιπολίες εντός των χώρων διαμονής πρέπει να αυξηθούν σε συνδυασμό με αυστηρή επιτήρηση κάθε ζώνης ασφαλείας για ασυνόδευτους ανηλίκους, πράγμα που λείπει ακόμη σε ορισμένα ΚΥΤ. Από τις 20 Φεβρουαρίου 2017, μόνιμοι διοικητές συντονίζουν τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Οι ελληνικές αρχές επιβάλλεται να εγκρίνουν επίσημα επειγόντως τις Τυποποιημένες Επιχειρησιακές Διαδικασίες για τα κέντρα πρώτης υποδοχής ώστε να ξεκινήσει άμεσα η εφαρμογή τους σε όλα τα κέντρα πρώτης υποδοχής από τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Λειτουργούν 13 επιτροπές προσφυγών, οι οποίες συμπληρώνονται από αναπληρωματική επιτροπή. 2

4 Αύξηση του αριθμού των αποφάσεων ανά επιτροπή προσφυγών Διατήρηση των τοποθετήσεων προσωπικού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στα αναγκαία επίπεδα Περιορισμός του κινδύνου διαφυγής Κλιμάκωση του προγράμματος υποβοηθούμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης (AVRR) στα νησιά Παρά την αύξηση του αριθμού των επιτροπών προσφυγών και τη συνδρομή 11 εισηγητών της EASO, χαμηλός παραμένει ο αριθμός των αποφάσεων σε δεύτερο βαθμό που εκδόθηκαν από τις επιτροπές προσφυγών. Υπάρχει επίσης το ζήτημα του αριθμού των γνωμοδοτήσεων που συντάσσονται από τους εισηγητές. Οι ελληνικές αρχές μπορούν να αυξήσουν επειγόντως την απόδοση των επιτροπών μεταξύ άλλων με πλήρη απασχόληση των μελών της επιτροπής τα οποία θα αφοσιώνονται αποκλειστικά σε αυτό το καθήκον με την εξεύρεση λύσεων για διασφάλιση της εγγύτητας των επιτροπών προσφυγών στις τοποθεσίες των ενδιαφερόμενων αιτούντων άσυλο (κατά προτίμηση εγκατάσταση επιτροπών στα νησιά) και με την αύξηση του αριθμού των επιτροπών προσφυγών. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που δημοσιεύτηκε στις 22 Σεπτεμβρίου η οποία επιβεβαίωσε το απαράδεκτο των αιτήσεων ασύλου δύο Σύρων για τους οποίους είχε εκδοθεί προηγουμένως απόφαση σε πρώτο και δεύτερο βαθμό βάσει της παραδοχής ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα επιστροφής, δεν έχει ακόμη το προσδοκώμενο αποτέλεσμα όσον αφορά την αύξηση των αποφάσεων περί προσφυγών κατά τρόπο ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των επιστροφών. Την εβδομάδα της 30ής Οκτωβρίου, οι επιτροπές προσφυγών εξέδωσαν 63 αρνητικές αποφάσεις σε δεύτερο βαθμό περί απαραδέκτου αιτήσεων ασύλου που αφορούν Σύρους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής απασχολεί επί του παρόντος 45 συνοδούς στη Λέσβο, οι οποίοι καλύπτουν τις μεταφορικές ανάγκες των επιχειρήσεων επιστροφής. Είναι απαραίτητο να συνεχιστούν οι τοποθετήσεις προσωπικού από τα κράτη μέλη. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα ώστε να αυξήσει ταχέως την υποστήριξη του στην περίπτωση πιθανής αύξησης των επιχειρήσεων επιστροφής προς την Τουρκία. Επί του παρόντος, οι ελληνικές αρχές εφαρμόζουν γεωγραφικό περιορισμό των μετακινήσεων σε νεοαφικνούμενους μετανάστες και αιτούντες άσυλο στους οποίους δεν επιτρέπεται να φύγουν από το νησί στο οποίο έφτασαν. Εφαρμόζεται ηλεκτρονική παρακολούθηση μέσω αυτοματοποιημένων ημερήσιων και εβδομαδιαίων καταλόγων/εκθέσεων: σε ημερήσια βάση: κατάλογος προγραμματισμένων συνεντεύξεων, κατάλογος ραντεβού για καταχώριση, κατάλογος ανεπίδοτων αποφάσεων, κατάλογος υποθέσεων στις οποίες είναι δυνατή η επιστροφή, ημερήσιος κατάλογος υποθέσεων στις οποίες η διαδικασία ματαιώνεται, κατάλογος αρχειοθετημένων υποθέσεων που χρησιμοποιούνται από τις ελληνικές αρχές για την παρακολούθηση των φακέλων των προσώπων που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης και για την εφαρμογή μέτρων επιστροφής κατά περίπτωση σε εβδομαδιαία βάση: κατάλογος των ατόμων που δεν εμφανίστηκαν για συνεντεύξεις, κατάλογος των ατόμων που δεν εμφανίστηκαν σε ραντεβού για καταχώριση. Η αύξηση των περιπολιών από τις ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις θα περιορίσει περαιτέρω τον κίνδυνο διαφυγής. Η επείγουσα εφαρμογή συστήματος εισόδου/εξόδου στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης θα συμβάλει επίσης στην καλύτερη παρακολούθηση του πληθυσμού των μεταναστών και στον εντοπισμό τους. Από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβριο του 2017, μεταφέρθηκαν από τα ελληνικά νησιά 145 άτομα μηνιαίως κατά μέσο όρο μέσω του προγράμματος υποβοηθούμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης, ενώ κατά την περίοδο Ιουνίου-Δεκεμβρίου 2016 μεταφέρθηκαν κατά μέσο όρο 70 δικαιούχοι τον μήνα. Οι δραστηριότητες οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης από τα νησιά, οι οποίες εφαρμόζονται επί του παρόντος από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, θα πρέπει να υποστηριχθούν περαιτέρω προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό των σχετικών επιχειρήσεων. 3

5 Έκδοση αποφάσεων επιστροφής σε προγενέστερο στάδιο της διαδικασίας επιστροφής Δημιουργία πρόσθετης ικανότητας υποδοχής στα νησιά και αναβάθμιση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων Δημιουργία επαρκούς ικανότητας κράτησης στα νησιά Τεχνικές προσαρμογές και προσαρμογές ΤΠ απαιτούνται επειγόντως προκειμένου να καταστεί δυνατή η έκδοση αποφάσεων επιστροφής ταυτόχρονα με την κοινοποίηση των πρωτοβάθμιων απορριπτικών αποφάσεων επί αιτήσεων ασύλου. Παρά τις σημαντικές προσπάθειες αύξησης της ικανότητας και βελτίωσης των συνθηκών υποδοχής στα νησιά, σε αρκετές περιπτώσεις η στέγαση για τους νεοαφικνούμενους παραμένει κάτω από τα αποδεκτά όρια. Οι ελλείψεις αυτές έχουν επισημανθεί ενόψει του αυξανόμενου αριθμού αφίξεων και απαιτούν επίσης επείγουσα αναβάθμιση για προσαρμογή στις χειμερινές συνθήκες. Τα νησιά δεν διαθέτουν ακόμη τις κατάλληλες συνθήκες υποδοχής για ασυνόδευτους ανηλίκους, ούτε τα χαρακτηριστικά ασφαλείας, κυρίως για τα παιδιά που παραμένουν ακόμη υπό προστατευτική κράτηση. 710 θέσεις είναι επί του παρόντος διαθέσιμες σε κέντρα κράτησης πριν από την απομάκρυνση στα νησιά, ειδικότερα 210 θέσεις στη Λέσβο και 500 στην Κω. Δεν υπάρχουν ακόμη εγκαταστάσεις κράτησης στη Σάμο και τη Χίο. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει επειγόντως να αυξήσουν την ικανότητα κράτησης προκειμένου να επιταχυνθεί ο ρυθμός των επιστροφών. 4