ιερεύνηση των µορφών αστοχίας και του σχήµατος αποκατάστασης ενός κτιρίου Ο/Σ µε ζηµιές µετά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου 1999 (Μ=5.6) στη Λεµεσό.

Transcript

1 ιερεύνηση των µορφών αστοχίας και του σχήµατος αποκατάστασης ενός κτιρίου Ο/Σ µε ζηµιές µετά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου 1999 (Μ=5.6) στη Λεµεσό. Π. Παπαδόπουλος ρ Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος Τµήµατος Πολ. Μηχανικών, Frederick Institute of Technology, Λευκωσία Μ. ηµοσθένους ρ Πολιτικός Μηχανικός, Εντεταλµένος Ερευνητής του Ι.Τ.Σ.Α.Κ., Θεσσαλονίκη Λέξεις κλειδιά: Σεισµική συµπεριφορά, βλάβες, επισκευή, ενίσχυση ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Στην εργασία αυτή εξετάζεται ένα τριώροφο κτίριο από οπλισµένο σκυρόδεµα το οποία ανέπτυξε εκτεταµένες βλάβες κατά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου 1999, µεγέθους Μ=5.6, που έπληξε την ευρύτερη περιοχή της Λεµεσού στην Κύπρο. Αρχικά έγινε µια σειρά ερευνητικών εργασιών µε στόχο την τεκµηρίωση της υφιστάµενης κατάστασης του κτιρίου, τον εντοπισµό παραµέτρων τρωτότητας και τον προσδιορισµό των αιτίων πρόκλησης των βλαβών. Με βάση τα αποτελέσµατα αυτής της εξέτασης, επιλέγηκε ένα σχήµα επέµβασης που προέβλεπε επισκευή των υποστυλωµάτων µε βλάβες και ενίσχυση του κτιρίου, µε στόχο την αύξηση της αντοχής, της δυσκαµψίας και της πλαστιµότητας χωρίς αλλοίωση της λειτουργικότητάς του. Το σχήµα αυτό τεκµηριώθηκε υπολογιστικά µε βάση του ισχύοντες κυπριακούς κανονισµούς και έτυχε επιτυχούς εφαρµογής. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αποκατάσταση ενός κτιρίου από Ο/Σ µε βλάβες µετά από ένα σεισµό αποτελεί µια σχετικά δύσκολη προσπάθεια η οποία οφείλεται κυρίως στους εξής παράγοντες: - Άγνοια της υφιστάµενης κατάστασης του κτιρίου γεγονός το οποίο επιβάλλει σειρά ερευνητικών εργασιών για την τεκµηρίωσή της. - Έλλειψη ενός κανονιστικού πλαισίου για επεµβάσεις σε υφιστάµενα κτίρια και ειδικά σ αυτά µε βλάβες µετά από σεισµό. - Το τελικό σχήµα της επέµβασης θα πρέπει να προσαρµόζεται και να συνάδει µε σειρά περιοριστικών µέτρων, όπως π.χ. µη αλλαγή της λειτουργικότητας του κτιρίου, περιορισµένες τεχνικοοικονοµικές δυνατότητες υλοποίησης ενός αποτελεσµατικού σχήµατος αποκατάστασης κ.λ.π. Για την τεκµηρίωση της υφιστάµενης κατάστασης του κτιρίου απαιτείται η διενέργεια αρκετών ερευνητικών εργασιών. Μεταξύ άλλων απαιτείται σχολαστική καταγραφή του τύπου και της έντασης των βλαβών, αποσαφήνιση του φέροντα οργανισµού του κτιρίου, επιτόπου ή/και εργαστηριακές δοκιµές εκτίµησης των µηχανικών χαρακτηριστικών των υλικών και η υιοθέτηση ενός υπολογιστικού προσοµοιώµατος το οποίο να περιγράφει σε ικανοποιητικό βαθµό τη σεισµική

2 του συµπεριφορά. Έχει δειχθεί κατά το παρελθόν ότι, σε κτίρια µε «µαλακό όροφο» στον κατώτερο όροφο (σύστηµα πυλωτής), όπως αυτό που εξετάζεται στα πλαίσια αυτής της εργασίας, η συνεκτίµηση της επιρροής των τοιχοπληρώσεων στην δυσκαµψία και αντοχή του κτιρίου έχει καθοριστικό ρόλο στη διαµόρφωση ενός «ικανοποιητικού» υπολογιστικού προσοµοιώµατος. Η επιτυχής προσοµοίωση των τοιχοπληρώσεων σε τέτοιου τύπου κατασκευές έχει καταστεί εφικτή κατά το παρελθόν και έχει τεκµηριωθεί, τόσο µε τη σύγκριση υπολογιστικών αποτελεσµάτων και επιτόπου µετρήσεων, σε ερευνητικό επίπεδο, σε µια πραγµατική κατασκευή (Manos et al. 1996), όσο και µέσα από τη σύγκριση υπολογιστικών αποτελεσµάτων µε την εικόνα των βλαβών που ανέπτυξαν επίσης πραγµατικές κατασκευές κατά τη διάρκεια µετά από σεισµό (Manos et al., 1995, ηµοσθένους κ.σ. 1999). Στόχος όλων των πιο πάνω ερευνητικών εργασιών είναι ο εντοπισµός παραµέτρων τρωτότητας του υπό µελέτη κτιρίου καθώς και των αιτιών πρόκλησης των βλαβών, κατά τρόπο ώστε να µπορεί να επιλεγεί ένα αποτελεσµατικό σχήµα επέµβασης. Το σχήµα επέµβασης, µπορεί, πέραν από την επισκευή, να προβλέπει και την ενίσχυση του κτιρίου. Η επισκευή έχει ως στόχο την αποκατάσταση των βλαβών και την επαναφορά των δοµικών στοιχείων στην προ του σεισµού κατάσταση. Με την ενίσχυση επιδιώκεται η επαύξηση της αντοχής, ή/και της δυσκαµψίας ή/και της πλαστιµότητας του κτιρίου (Πενέλης, 1999). Η απόφαση για την ενίσχυση του κτιρίου λαµβάνεται συνεκτιµώντας κυρίως τους εξής παράγοντες (Πενέλης και Κάππος, 1990): - Τη γενική εικόνα των βλαβών µετά από το σεισµό. Συνήθως όταν οι βλάβες είναι περιορισµένες (τοπικού χαρακτήρα) και χαµηλής έντασης, η επέµβαση περιορίζεται µόνο στην επισκευή. Εάν αυτές είναι εκτεταµένες ή έντονες (γενικού χαρακτήρα), η επέµβαση περιλαµβάνει και ενίσχυση του κτιρίου. - Εάν η «σεισµική ικανότητα» του κτιρίου µετά την επισκευή είναι πολύ µικρότερη από αυτή που ορίζουν οι ισχύοντες κανονισµοί, τότε, είναι φρόνιµο όπως αυτή επαυξηθεί µε την εφαρµογή κατάλληλων τεχνικών ενίσχυσης. Για το σκοπό αυτό εξετάζονται διάφορες τεχνικές ενίσχυσης και το τελικό σχήµα συνήθως αποτελεί συνδυασµό από αυτές τις τεχνικές (ΟΑΣΠ, 2001). Για την επιλογή του τελικού σχήµατος επέµβασης συνεκτιµούνται επίσης οι τεχνικοοικονοµικές δυνατότητες υλοποίησης του και επιδιώκεται η διατήρηση ή επιθυµητή διαφοροποίηση της λειτουργικότητας του κτιρίου. Πριν από την υλοποίηση του σχήµατος επέµβασης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υπολογιστική τεκµηρίωσή του η οποία συνήθως γίνεται µε βάση τους ισχύοντες κανονισµούς, εκτός και αν ορίζεται διαφορετικά. Το υπολογιστικό προσοµοίωµα που θα χρησιµοποιηθεί σ αυτό το στάδιο βασίζεται εν πολλοίς σ αυτό που έχει επιλεγεί στο προηγούµενο στάδιο, κατάλληλα τροποποιηµένο σύµφωνα µε το σχήµα της ενίσχυσης. Επιπλέον απαιτείται η υιοθέτηση ενός νέου συντελεστή συµπεριφοράς του κτιρίου (q factor), σύµφωνα µε το τελικό σχήµα της ενίσχυσης, και η επιλογή των σεισµικών φορτίων συνεκτιµώντας το υπόλοιπο του χρόνου ζωής του κτιρίου. Καθοριστικής σηµασίας είναι επίσης ο βαθµός µείωσης των δυσκαµψιών των δοµικών στοιχείων που θα ενισχυθούν, λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει ως προς το βαθµό συνεργασίας του παλιού και του νέου τµήµατος (Rodriguez and Park, 1991). Στα πλαίσια αυτής της εργασίας εξετάζεται η συµπεριφορά ενός τριώροφου κτιρίου από οπλισµένο σκυρόδεµα το οποίο έχει υποστεί εκτεταµένες ζηµιές κατά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου 1999, µεγέθους Μ=5.6, που έπληξε την πόλη της Λεµεσού. Με βάση τα αποτελέσµατα αυτής της εξέτασης υιοθετήθηκε ένα σχήµα επισκευής και ενίσχυσης του κτιρίου το οποίο τεκµηριώθηκε µε βάση τους ισχύοντες κυπριακούς κανονισµούς. Λόγω έλλειψης κανονιστικού πλαισίου για τέτοιου είδους επεµβάσεις, εφαρµόστηκαν βασικές αρχές και µεθοδολογίες που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία κατά τρόπο ώστε η συγκεκριµένη εργασία να αποτελεί πιλοτική εφαρµογή στα πλαίσια ενός χρηµατοδοτηµένου ερευνητικού προγράµµατος (DEVETECH 2000).

3 2.ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ Ε ΑΦΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ Το κτίριο που εξετάζεται στα πλαίσια αυτής της εργασίας βρίσκεται στην τουριστική περιοχή Γερµασόγειας στη Λεµεσό. Πρόκειται για µια τριώροφη οικοδοµή µε διαµερίσµατα στους δύο ανώτερους ορόφους και ηµιυπόγειο χώρο που λειτουργεί ως χώρος στάθµευσης. Το συνολικό εµβαδόν κάθε ορόφου είναι περίπου 250m2 και το ύψος του τυπικού ορόφου h=3m. Χαρακτηριστικό του φέροντα οργανισµού του κτιρίου είναι η σχεδόν παντελής έλλειψη τοιχείων. Τα εξωτερικά φατνώµατα των πλαισίων στους ανώτερους ορόφους καλύπτονται µε τοιχοπληρώσεις πάχους 20cm και τα εσωτερικά µε10cm. Αντίθετα, στο ηµιυπόγειο δεν υπάρχουν τοιχοπληρώσεις µε συνεπακόλουθο τη δηµιουργία µαλακού ορόφου. Περιµετρικά του ηµιυπόγειου χώρου υπάρχει τοιχείο οπλισµένου σκυροδέµατος ύψους 1.3m και ως εκ τούτου τα περιµετρικά υποστυλώµατα διαµορφώνονται σε «κοντά» ενώ τα εσωτερικά υποστυλώµατα είναι σε πλήρη ανάπτυξη καθ ύψος (Εικόνες 1 έως 4). Εικόνα 1. Το κτίριο αµέσως µετά το σεισµό Εικόνα 3. Κοντό υποστύλωµα µε βλάβες (C36) Εικόνα 2. Το ηµιυπόγειο του κτιρίου Εικόνα 4. Κάτοψη του ηµιυπόγειου χώρου

4 Η ισχυρή εδαφική κίνηση που αναπτύχθηκε κατά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου καταγράφηκε από τρεις επιταχυσνιογράφους του κυπριακού δικτύου που ήσαν εγκατεστηµένοι στην ευρύτερη περιοχή. Οι µέγιστες οριζόντιες επιταχύνσεις που καταγράφηκαν σε κάθε θέση, σε δύο κάθετες µεταξύ τους διευθύνσεις (L, T), δίνονται στον πίνακα 1. Στην εικόνα 5 δίνονται τα φάσµατα απόκρισης από τις τρεις καταγραφές, συγκρινόµενα µε τις αντίστοιχες τιµές που ορίζει ο κυπριακός σεισµικός κώδικας στην περιοχή του έργου (µέγιστη επιτάχυνση 0.15g και φασµατικός συντελεστής ενίσχυσης α=2.5) (Μικροζωνική Μελέτη Λεµεσού, 2000). Παρατηρούµε ότι, για περιόδους 0.08sec µέχρι 0.25sec, οι µέγιστες φασµατικές επιταχύνσεις στις θέσεις 1 και 3 υπερβαίνουν κατά πολύ αυτές που ορίζονται από το σεισµικό κώδικα ενώ οι αντίστοιχες τιµές στη θέση 2 κυµαίνονται πλησίον αυτών των τιµών. Πλησιέστερα προς το κτίριο είναι η θέση 2 ενώ η απόσταση από το επίκεντρο και οι εδαφικές συνθήκες στη θέση του κτιρίου είναι παρόµοιες µε αυτές της θέσης 3. Η µακροσεισµική ένταση που παρατηρήθηκε στη θέση του κτιρίου είναι πλησιέστερα προς αυτή που παρατηρήθηκε στις θέσεις 1 και 2. Με βάση αυτή την ανάλυση, είναι δύσκολο να αποφανθούµε ποια εκ των τριών καταγραφών περιγράφει καλύτερα την εδαφική κίνηση στη θέση του κτιρίου. Κάνουµε λοιπόν την παραδοχή ότι στη θέση του κτιρίου οι µέγιστες φασµατικές επιταχύνσεις της εδαφικής κίνησης είναι ίδιες µε αυτές που καθορίζονται από το ελαστικό φάσµα του κυπριακού σεισµικού κώδικα και αναπτύσσονται σε ένα εύρος τιµών περιόδου από sec. Ως εκ τούτου, στη συνέχεια για την ερµηνεία των βλαβών που ανέπτυξε το υπό µελέτη κτίριο συνεκτιµούνται τα χαρακτηριστικά της εδαφικής κίνησης όπως ορίζονται από τον κυπριακό σεισµικό κώδικα. Πίνακας 1. Μέγιστες οριζόντιες επιταχύνσεις από το σεισµό της 11 ης Αυγούστου Θέση Κωδικός Θέσης Μέγιστη οριζόντια Μέγιστη οριζόντια Εδαφικές συνθήκες επιτάχυνση L (g) επιτάχυνση T (g) 1 WTD Συνεκτικά εδάφη 2 YER Συνεκτικά εδάφη 3 PWD Χαλαρά εδάφη Εικόνα 5. Φάσµατα απόκρισης ισχυρής εδαφικής κίνησης κατά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου και ελαστικά φάσµατα του κυπριακού σεισµικού κώδικα.

5 3. ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 3.1. Περιγραφή των βλαβών Κατά το σεισµό της 11 ης Αυγούστου 1999, πέντε από τα κοντά υποστυλώµατα στη στάθµη του ηµιυπόγειου χώρου είχαν αναπτύξει καµπτοδιατµητικές αστοχίες. Τρία από αυτά τα υποστυλώµατα παρουσίασαν διάρρηξη του σκυροδέµατος, λυγισµό των διαµήκων οπλισµών και αστοχία των συνδετήρων (εικόνα 3). Αµέσως µετά το σεισµό το κτίριο εκκενώθηκε και υποστυλώθηκε προσωρινά µέχρι την οριστική του αποκατάσταση Αποσαφήνιση του φέροντα οργανισµού του κτιρίου Ο υφιστάµενος φέρων οργανισµός του κτιρίου εξετάστηκε σε αντιπαραβολή µε τα σχέδια της αρχικής µελέτης. ιαπιστώθηκε ότι δύο υποστυλώµατα που προέβλεπε η αρχική µελέτη δεν έχουν κατασκευαστεί και εις αντικατάσταση αυτών των υποστυλωµάτων, κατασκευάστηκε ένα άλλο σε ενδιάµεση θέση, χωρίς να αναφέρεται πουθενά κατά πόσον υπήρξε αναθεώρηση της όλης µελέτης. Επίσης, το κτίριο κατασκευάστηκε προτού τεθεί σε ισχύ ο κυπριακός αντισεισµικός κώδικας και ως εκ τούτου είναι χαρακτηριστική η έλλειψη τοιχείων. Επιπλέον, οι διατοµές και ο υπάρχων οπλισµός στα κατακόρυφα δοµικά στοιχεία προδιαγράφουν χαµηλά επίπεδα φέρουσας ικανότητας τόσο σε κάµψη όσο και σε διάτµηση Εργαστηριακές δοκιµές σκυροδέµατος Στη συνέχεια λήφθηκαν πυρήνες σκυροδέµατος διαµέτρου 68mm από τέσσερα υποστυλώµατα και τέσσερις δοκούς στη στάθµη του ηµιυπόγειου χώρου καθώς και ένας πυρήνας από το περιµετρικό τοιχείο. Οι πυρήνες αυτοί εξετάστηκαν εργαστηριακά σε δοκιµές θλίψης. Τα δοκίµια των υποστυλωµάτων ανέπτυξαν θλιπτική αντοχή από 12,9 18,2 N/mm 2 µε µέση τιµή 15.6 N/mm 2. Τρεις από τους τέσσερις πυρήνες που λήφθηκαν από τις δοκούς παρουσίασαν χαλαρή σύνδεση του σκυροδέµατος και ως εκ τούτου δεν έγιναν δοκιµές θλίψης. Το ένα δοκίµιο που ήταν κάπως σε καλή κατάσταση ανέπτυξε θλιπτική αντοχή 9.4 N/mm 2 και το αντίστοιχο δοκίµιο που λήφθηκε από το τοχείο 10.9 N/mm 2. Από χηµικές αναλύσεις που έγιναν βρέθηκε ότι το βάθος ενανθράκωσης των πιο πάνω δοκιµίων κυµαίνεται από 10 20mm. Στα δοκίµια των υποστυλωµάτων βρέθηκε περιεκτικότητα σε θειϊκά άλατα 2.63% και της δοκού 2.85%, που κρίνεται ως ικανοποιητική σύµφωνα µε το Βρετανικό πρότυπο BS8110: Part 1: 1985, στο οποίο ορίζεται µέγιστη επιτρεπόµενη περιεκτικότητα 4%. Αντίθετα, η περιεκτικότητα σε χλωριούχα άλατα βρέθηκε για µεν τα δοκίµια των υποστυλωµάτων 0.71% και για τις δοκούς 1.89%, ποσοστά αρκετά µεγαλύτερα από αυτά που ορίζονται από το πιο πάνω πρότυπο (επιτρεπόµενα όρια %). Τέλος, διαπιστώθηκε ότι όλα τα δοκίµια αποτελούντο από φυσικά αδρανή συνεχής κοκκοµετρικής διαβάθµισης. Από τα αποτελέσµατα της πιο πάνω διερεύνησης διαπιστώθηκε ότι το σκυρόδεµα του κτιρίου, τουλάχιστον στο επίπεδο του ηµιυπόγειου χώρου, ήταν πολύ χαµηλής αντοχής µε προχωρηµένο βαθµό ενανθράκωσης και υψηλή περιεκτικότητα χλωριούχων αλάτων παράγοντες που ευνοούν τη διάβρωση των οπλισµών. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και από επί τόπου παρατηρήσεις στους χάλυβες των κοντών υποστυλωµάτων που είχαν αποκαλυφθεί µετά την εκδήλωση ζηµιών. Σύµφωνα µε την αρχική µελέτη προβλεπόταν η χρήση λείων χαλύβων διαµέτρων Φ12-Φ Επιτόπου µέτρηση και υπολογιστική εκτίµηση των ιδιοπεριόδων του κτιρίου. Παράλληλα έγιναν επιτόπου διεγέρσεις του κτιρίου µε την κατάλληλη χρήση ενός δονητή συµπίεσης επιχωµατώσεων. Στόχος αυτής της προσπάθειας ήταν να προκληθούν µικροταλαντώσεις στο κτίριο και µε τη βοήθεια δύο επιταχυνσιογράφων να καταγραφεί η απόκρισή του στην οροφή. Μετά από επεξεργασία αυτών των µετρήσεων υπολογίστηκαν οι πρώτες ιδιοσυχνότητες (ιδιοπερίοδοι) του κτιρίου σε κάθε διεύθυνση ταλάντωσης (δύο

6 µεταφορικές παράλληλα προς τους δύο κύριους άξονες του κτιρίου και στροφική). Λόγω του µικρού εύρους αυτών των ταλαντώσεων, γίνεται η παραδοχή ότι το κτίριο αποκρίνεται στην ελαστική περιοχή και ότι οι µετρηθείσες ιδιοσυχνότητες ταυτίζονται µε τις κυρίαρχες ιδιοσυχνότητες του κτιρίου σε κάθε διεύθυνση. Τα αποτελέσµατα αυτών των µετρήσεων φαίνονται στην εικόνα 6 και στον πίνακα 2. Για τον ίδιο λόγο εξετάστηκαν δύο χωρικά υπολογιστικά προσοµοιώµατα του κτιρίου τα οποία υποβλήθηκαν σε ιδιοµορφική ανάλυση. Στο πρώτο παραγνωρίζεται η συνεισφορά των τοιχοπληρώσεων στην δυσκαµψία και την αντοχή του κτιρίου (Προσοµοίωµα Χωρίς Τοιχοπληρώσεις - ΠΧΤ) και στο δεύτερο συνεκτιµάται µε κατάλληλα φατνώµατα (Προσοµοίωµα Με Τοιχοπληρώσεις - ΠΜΤ), κατά πώς προβλέπεται από το λογισµικό που έχει χρησιµοποιηθεί (ETABS 1994). Στον πίνακα 2 δίνονται οι πρώτες ιδιοπερίοδοι σε κάθε διεύθυνση ταλάντωσης (δύο µεταφορικές και στροφική) καθώς και τα ποσοστά της δρώσας µάζας. Με βάση αυτά τα αποτελέσµατα προκύπτει πολύ µεγάλη απόκλιση µεταξύ των ιδιοπεριόδων των δύο προσοµοιωµάτων καθώς και των ποσοστών της δρώσας µάζας σε κάθε µια από αυτές, γεγονός που υποδηλώνει την πολύ σηµαντική συνεισφορά των τοιχοπληρώσεων στη δυσκαµψία του ΠΜΤ. Για το ίδιο προσοµοίωµα (ΠΜΤ) παρατηρείται επίσης έντονη σύζευξη της κύριας στροφικής ιδιοµορφής (Ζ-Ζ) µε την αντίστοιχη µεταφορική στη διεύθυνση Υ-Υ, ενώ το ποσοστό της δρώσας µάζας στις τρεις πρώτες ιδιοµορφές είναι σαφώς πολύ µεγαλύτερο στην περίπτωση του ΠΜΤ, γεγονός που υποδηλώνει την έντονη συνεισφορά των πρώτων ιδιοµορφών στη σεισµική απόκριση αυτού του προσοµοιώµατος. Τέλος, προκύπτει πολύ καλή σύγκλιση µεταξύ των ιδιοπεριόδων του ΠΜΤ µε τα αντίστοιχα αποτελέσµατα των επιτόπου µετρήσεων, γεγονός που υποδηλώνει ότι το ΠΜΤ περιγράφει καλύτερα το δυναµικό σύστηµα της υφιστάµενης κατασκευής. α) ΙΕΥΘΥΝΣΗ Χ-Χ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Υ-Υ β) ΠΛΑΤΟΣ (cm/sec * 10-3) 6 f xx = 4.17Hz ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ (Hz) ΠΛΑΤΟΣ (cm/sec * 10-4) 12 f zz = 6 Hz f yy = 4 Hz ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ (Hz) Εικόνα 6. Κύριες ιδιοσυχνότητες του κτιρίου από επιτόπου µετρήσεις Πίνακας 2. Αποτελέσµατα ιδιοµορφικής ανάλυσης και επιτόπου µετρήσεων ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Ιδιοπερίοδοι Ι ΙΟΜΟΡΦΕΣ Ποσοστό ρώσας Μάζας % T (sec) X X Y Y Z - Z Προσοµοίωµα χωρίς Τ1 (Χ-Χ) = τοιχοπληρώσεις Τ2 (Υ-Υ) = ΠΧΤ Τ3 (Ζ-Ζ) = Προσοµοίωµα µε Τ1 (Χ-Χ) = τοιχοπληρώσεις Τ2 (Υ-Υ) = ΠΜΤ Τ3 (Ζ-Ζ) = Τ1 (Χ-Χ) = Επιτόπου µετρήσεις Τ2 (Υ-Υ) = Τ3 (Ζ-Ζ) =

7 4. ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ 4.1. ιερεύνηση της σεισµικής συµπεριφοράς του κτιρίου Στο στάδιο αυτό έγινε µια σειρά υπολογιστικών διερευνήσεων της σεισµικής συµπεριφοράς του υφιστάµενου φορέα µε τα δύο υπολογιστικά προσοµοιώµατα που περιγράφηκαν στην προηγούµενη παράγραφο. Για το σκοπό αυτό χρησιµοποιήθηκε η φασµατική ελαστική ανάλυση, λόγω της έντονης συνεισφοράς της στροφικής ταλάντωσης του κτιρίου στη σεισµική του συµπεριφορά. Για τον υφιστάµενο φορέα έχει ληφθεί συντελεστής συµπεριφοράς q=2 και τα σεισµικά φορτία έχουν υπολογιστεί µε βάση τις πρόνοιες του κυπριακού σεισµικού κώδικα, θεωρώντας ότι η σεισµική φόρτιση κατά τη διάρκεια του σεισµού ήταν της ίδια τάξης µεγέθους µε αυτή που ορίζεται από αυτό τον κώδικα (βλέπε πιο πάνω παράγραφος 2). Για κάθε προσοµοίωµα υπολογίστηκαν οι µετακινήσεις και τα εντατικά µεγέθη των υποστυλωµάτων σε κάθε όροφο. Με βάση τα εντατικά µεγέθη υπολογίστηκαν στη συνέχεια οι απαιτήσεις (demand) όπλισης των υποστυλωµάτων του ηµιυπόγειου σε κάµψη και διάτµηση και συγκρίθηκαν µε τους υπάρχοντες οπλισµούς του υφιστάµενου φορέα (capacity). Στον πίνακα 3 δίνεται ο λόγος της απαίτησης οπλισµού προς τον υφιστάµενο, τριών κοντών υποστυλωµάτων που έχουν υποστεί βλάβες. Φαίνεται σαφώς ότι για το ΠΜΤ οι απαιτήσεις όπλισης αυτών των υποστυλωµάτων τόσο σε κάµψη όσο και σε διάτµηση είναι πολύ πιο αυξηµένες έναντι του ΠΧΤ, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στη λειτουργία του «µαλακού ορόφου» στη στάθµη του ηµιυπόγειου χώρου και που έχει ως αποτέλεσµα τη συσσώρευση υψηλής έντασης στα δοµικά στοιχεία αυτού του ορόφου. Εισάγοντας την παραδοχή ότι, όταν ο λόγος της απαίτησης οπλισµού προς τον υπάρχοντα υπερβαίνει την µονάδα ταυτόχρονα υποδηλώνεται αντίστοιχη µορφή αστοχίας, εύκολα συµπεραίνουµε ότι µε το προσοµοίωµα που συνεκτιµά την επιρροή των τοιχοπληρώσεων (ΠΜΤ) µπορεί να περιγραφεί καλύτερα η εµφάνιση των βλαβών καθώς και η σεισµική συµπεριφορά του κτιρίου. Τέλος, µε το προσοµοίωµα αυτό (ΠΜΤ) υπολογίστηκε ο «δείκτης σεισµικής ικανότητας» Rc του κτιρίου, που εδώ εκφράζεται ως ο λόγος της διαθέσιµης «σεισµικής ικανότητας» του κτιρίου πριν από το σεισµό προς την απαιτούµενη από τον κανονισµό, λαµβάνοντας υπόψη το υπόλοιπο του χρόνου ζωής του κτιρίου (πίνακας 4). Σε κάθε περίπτωση, ως «σεισµική ικανότητα» ορίζεται το οριζόντιο σεισµικό φορτίο για το οποίο επέρχεται η πρώτη πλαστική άρθρωση στον υπό εξέταση φορέα (Πενέλης 1999). Πίνακας 3. Απαίτηση προς υφιστάµενο οπλισµό υποστυλωµάτων µε βλάβες ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑ ΟΠΛΙΣΜΟΣ ΙΑΤΜΗΣΗΣ (Απαίτηση / υφιστάµενος) ΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΜΨΗΣ (Απαίτηση / υφιστάµενος) ΠΧΤ ΠΜΤ ΠΧΤ ΠΜΤ C ,06 2,93 C35 1,18 1,35 C ,44 1, Προσδιορισµός παραµέτρων τρωτότητας και αιτιών πρόκλησης των βλαβών Στόχος όλων των διερευνήσεων που προηγήθηκαν ήταν ο προσδιορισµός των πλέον σηµαντικών παραµέτρων τρωτότητας του κτιρίου καθώς και τα αίτια πρόκλησης των βλαβών έτσι ώστε να µπορεί να επιλεγεί ένα αποτελεσµατικό σχήµα αποκατάστασης του κτιρίου. Με βάση λοιπόν τα αποτελέσµατα των πιο πάνω διερευνήσεων µπορούµε να αναφέρουµε ότι η τρωτότητα και τα αίτια πρόκλησης των βλαβών στο υπό µελέτη κτίριο είναι τα εξής:

8 - Η σεισµική φόρτιση που αναπτύχθηκε στο κτίριο, σύµφωνα µε τις σχετικές παραδοχές που έχουν γίνει, πρέπει να ήταν πολύ µεγαλύτερη απ αυτή που το κτίριο ήταν σε θέση να παραλάβει χωρίς την εκδήλωση βλαβών. Τούτο οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι κατά τον αρχικό σχεδιασµό του κτιρίου δεν ήταν σε ισχύ ο κυπριακός σεισµικός κώδικας. - Επιπλέον, το σκυρόδεµα που έχει εξεταστεί παρουσίασε πολύ χαµηλές τιµές θλιπτικής αντοχής µε σηµαντική παρουσία χλωριούχων αλάτων και προχωρηµένο στάδιο ενανθράκωσης, παράµετροι που οδηγούν στην οξείδωση των υφιστάµενων οπλισµών. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και από την εξέταση των οπλισµών των δοµικών στοιχείων που είχαν υποστεί βλάβες. - Η έντονη συνεισφορά της στροφικής ταλάντωσης στην απόκριση του κτιρίου οδηγεί στην ανάπτυξη υψηλής έντασης λόγω σεισµικής φόρτισης. - Η ύπαρξη «µαλακού ορόφου» στη στάθµη του ηµιυπόγειου χώρου οδηγεί στη συγκέντρωση υψηλής έντασης στα δοµικά στοιχεία αυτού του ορόφου, όπου εµφανίστηκαν και οι βλάβες λόγω σεισµού. - Η παρουσία κοντών υποστυλωµάτων στο ηµιυπόγειο, σε συνδυασµό µε το πολύ χαµηλό ποσοστό όπλισής τους, είχε ως αποτέλεσµα την εκδήλωση βλαβών ειδικά σε αυτά τα δοµικά στοιχεία. 5. ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 5.1. Περιγραφή και υπολογιστική τεκµηρίωση του σχήµατος επέµβασης Λόγω της έκτασης των ζηµιών αλλά και των πολλών παραγόντων τρωτότητας που επισηµάνθηκαν στο εν λόγω κτίριο αποφασίστηκε η επισκευή όλων των υποστυλωµάτων που έχουν υποστεί ζηµιές και η ενίσχυση του κτιρίου. Ο τύπος της ενίσχυσης είχε ως στόχο την αύξηση της αντοχής, της πλαστιµότητας και της δυσκαµψίας του κτιρίου κατά τρόπο ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις των σηµερινών κανονισµών και να διατηρείται η λειτουργικότητα του κτιρίου. Έτσι λοιπόν, το σχήµα της επέµβασης προέβλεπε τα εξής (εικόνες 7, 8, 9, 10) : - Επισκευή όλων των υποστυλωµάτων που έχουν παρουσιάσει βλάβες µε ρητινενέσεις. - Ενίσχυση όλων των κοντών υποστυλωµάτων µε µανδύες. Με την τεχνική αυτή επιδιώκεται η αύξηση της αντοχής, της δυσκαµψίας και πλαστιµότητας όλων των κοντών υποστυλωµάτων. Λήφθηκε ιδιαίτερη πρόνοια για την αγκύρωση των µανδυών και τη σύνδεσή τους τόσο µε τη θεµελίωση όσο και µε τους κόµβους των υποστυλώµατων µε τις δοκούς. - Ενίσχυση των εσωτερικών υποστυλωµάτων µε ανθρακονήµατα µε στόχο την επαύξηση της φέρουσας ικανότητά τους σε περίσφιγξη. - Προσθήκη δύο τοιχείων σε όλο το ύψος του κτιρίου, ένα σε κάθε διεύθυνση, µε στόχο την αύξηση της δυσκαµψίας και της αντοχής του κτιρίου. Απαιτήθηκε η κατασκευή ειδικής θεµελίωσης και λήφθηκαν ιδιαίτερες πρόνοιες για τη σύνδεση των τοιχείων µε τον υφιστάµενο φορέα.

9 - Προσθήκη τοιχοπληρώσεων στα ανοίγµατα του ηµιυπόγειου χώρου µε στόχο την άρση «µερικώς» της λειτουργίας των κοντών υποστυλωµάτων και του µαλακού ορόφου. Σε ορισµένα ανοίγµατα δεν έγινε προσθήκη τοιχοπληρώσεων ώστε να εξασφαλίζεται φυσικός φωτισµός και αερισµός του χώρου αυτού που λειτουργεί ως χώρος στάθµευσης οχηµάτων. - Ενίσχυση της θεµελίωσης όπου απαιτείται.(θέσεις κοντών υποστυλωµάτων και προσθήκης τοιχείων). Μεταξύ του ανώτερου τµήµατος των υφιστάµενων θεµελίων και της συνδετήριας δοκού µεσολαβούσε υποστύλωµα µικρού ύψους (υποκόλωνο). Κατά τις εκσκαφές στις θέσεις των θεµελίων δεν παρατηρήθηκαν σχετικές βλάβες ούτε και όποιες άλλες ενδείξεις περί µετακίνησης των θεµελίων. Ωστόσο, το ενδιάµεσο αυτό τµήµα, µεταξύ συνδετήριας δοκού και θεµελίου σκυροδετήθηκε αφού προηγουµένως αγκυρώθηκαν κατάλληλα οι οπλισµοί των µανδυών. Οι πιο πάνω τεχνικές και τρόποι ενίσχυσης του κτιρίου εξετάστηκαν µε διάφορες παραλλαγές µε στόχο κυρίως την άρση της σύζευξης των κύριων µεταφορικών ιδιοµορφών του ενισχυµένου φορέα µε την αντίστοιχη στροφική. Η υπολογιστική τεκµηρίωση του τελικού σχήµατος επέµβασης έγινε σύµφωνα µε τις διατάξεις των κυπριακών κανονισµών (σεισµικό κώδικά και κανονισµό οπλισµένου σκυροδέµατος) καθώς και βασικές αρχές περί επεµβάσεων, όπως αυτές καταγράφονται στη διεθνή βιβλιογραφία, ακολουθώντας τα παρακάτω στάδια: - Μείωση των σεισµικών φορτίων που καθορίζονται από τον κυπριακό σεισµικό κώδικα λόγω µείωσης του χρόνου ζωής του κτιρίου. Ο αρχικός χρόνος ζωής εκτιµάται στα 50 χρόνια και το υπόλοιπο του χρόνου ζωής στα 35 χρόνια. Σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία (Πενέλης και Κάππος 1990), η τέµνουσα βάσης για τον ανασχεδιασµό του κτιρίου προκύπτει περίπου 80% αυτής που ορίζεται από τον κανονισµό. - Ο συντελεστής συµπεριφοράς του ενισχυµένου φορέα έχει ληφθεί ίσος µε δύο (q=2) λόγω αβεβαιοτήτων στο βαθµό συνεισφοράς του σχήµατος ενίσχυσης. - Μείωση δυσκαµψιών των ενισχυµένων στοιχείων. Παραγνωρίζεται η συνεισφορά του τµήµατος της υφιστάµενης διατοµής των υποστυλωµάτων που έχουν ενισχυθεί και συνεκτιµάται µόνο το νέο τµήµα. - Για την υπολογιστική τεκµηρίωση του σχήµατος ενίσχυσης έχει χρησιµοποιηθεί το χωρικό προσοµοίωµα της κατασκευής που συνεκτιµά την επιρροή των τοιχοπληρώσεων, µετά από κατάλληλη τροποποίηση, σύµφωνα µε το τελικό σχήµα της ενίσχυσης (προσθήκη τοιχείων, νέες διατοµές υποστυλωµάτων, προσθήκη τοιχοπληρώσεων στο ηµιυπόγειο) (ΕΠΜΤ). - Η διαστασιολόγηση των νέων στοιχείων που έχουν προστεθεί (τοιχεία και θεµελίωση) καθώς και των υποστυλωµάτων που έχουν ενισχυθεί µε µανδύες έγινε µε βάση τους ισχύοντες κυπριακούς κανονισµούς (σεισµικό κώδικα και κανονισµό σκυροδέµατος). - Τέλος, η όλη µελέτη συνοδεύεται από κατασκευαστικά σχέδια, σχέδια λεπτοµερειών και αναλυτική περιγραφή των εργασιών και των προδιαγραφών των υλικών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης στον τρόπο υποστύλωσης του κτιρίου κατά το στάδιο των επεµβάσεων. - Το κόστος της µελέτης και των εργασιών αποκατάστασης του κτιρίου έφτασε στις Λίρες Κύπρου (περίπου ευρώ). Το κόστος αυτό εκτιµάται ότι αποτελεί περίπου το 10% της αντικειµενικής αξίας του κτιρίου, πριν από την ενίσχυση. Μέρος αυτού του ποσού καλύφθηκε από την Υπηρεσία Αποκατάστασης Ζηµιών της Κύπρου.

10 Εικόνα 7. Ενίσχυση υποστυλώµατος µε µανδύα Εικόνα 9. Τελική όψη του κτιρίου µετά την ενίσχυση Εικόνα 8. Προσθήκη τοιχείου Εικόνα 10. Κάτοψη σχήµατος ενίσχυσης του κτιρίου στη στάθµη στη διεύθυνση Χ-Χ. του ηµιυπόγειου χώρου 5.2. Σύγκριση του φορέα προ του σεισµού µε τον ενισχυµένο φορέα. Για να αποτιµηθεί ο «βαθµός ενίσχυσης» του κτιρίου, έγιναν συγκρίσεις µεταξύ αποτελεσµάτων όπως προκύπτουν από τις επιλύσεις του προσοµοιώµατος µε συνεκτίµηση της επιρροής των τοιχοπληρώσεων (ΠΜΤ) και του προσοµοιώµατος που περιγράφει τον ενισχυµένο φορέα (ΕΠΜΤ). Μερικά αποτελέσµατα από αυτή τη σύγκριση παρατίθενται στον πίνακα 4. Κατ αρχάς παρατηρούµε ότι µε το σχήµα της ενίσχυσης που τελικώς επιλέγηκε, τεκµηριώνεται υπολογιστικά η άρση της σύζευξης των πρώτων κύριων µεταφορικών ιδιοµορφών µε την αντίστοιχη στροφική. Επίσης παρατηρούµε ότι οι τιµές των πρώτων τριών ιδιοπεριόδων του ενισχυµένου φορέα είναι πολύ µικρότερες από αυτές του αρχικού φορέα (µείωση περίπου κατά 50%). Η σηµαντική αυτή

11 µείωση των ιδιοπεριόδων υποδηλώνει την εξίσου σηµαντική αύξηση της δυσκαµψίας του κτιρίου µετά την επέµβαση. Λόγω της αύξησης της δυσκαµψίας του κτιρίου καθώς και λόγω της άρσης της λειτουργίας του µαλακού ορόφου, από την προσθήκη τοιχοπληρώσεων στη στάθµη του ηµιυπόγειου χώρου, προκύπτει σηµαντική µείωση των µετακινήσεων αυτού του ορόφου λόγω σεισµικής φόρτισης. Επιπλέον, για τα γωνιακά υποστυλώµατα, η µείωση αυτών των µετακινήσεων είναι ακόµα µεγαλύτερη λόγω µείωσης της συνεισφοράς της στροφικής ταλάντωσης στην απόκριση του ενισχυµένου φορέα. Στον πίνακα 4 φαίνεται χαρακτηριστικά η σηµαντική µείωση των µετακινήσεων σε δύο κάθετες διευθύνσεις στην κεφαλή του υποστυλώµατος C36, το οποίο είχε εµφανίσει σηµαντικές βλάβες µετά το σεισµό. Στο στάδιο αυτό έγινε µια επιπλέον σύγκριση µεταξύ του αρχικού και του ενισχυµένου κτιρίου, συγκρίνοντας το «δείκτη σεισµικής ικανότητας» των δύο φορέων (Rc). Έχει ήδη αναφερθεί ότι ο δείκτης αυτός ορίζεται από το λόγο της διαθέσιµης «σεισµικής ικανότητας» του κτιρίου προς την απαιτούµενη από τον κανονισµό (κυπριακός σεισµικός κώδικας). Σε κάθε περίπτωση, ως «σεισµική ικανότητα» ορίζεται το οριζόντιο σεισµικό φορτίο για το οποίο επέρχεται η πρώτη πλαστική άρθρωση στον υπό εξέταση φορέα. Οι τιµές του δείκτη αυτού, για τους δύο υπό εξέταση φορείς (αρχικός και ενισχυµένος) δίνονται επίσης στον πίνακα 4. Είναι προφανές ότι η σεισµική ικανότητα του ενισχυµένου φορέα έχει αυξηθεί κατά πολύ, σχεδόν τρείς φορές περισσότερο από αυτή που διέθετε το κτίριο προ του σεισµού. Πίνακας 4. Παράµετροι σύγκρισης του αρχικού µε τον ενισχυµένο φορέα Ι ΙΟΜΟΡΦΕΣ ΦΟΡΕΑΣ Ποσοστό ρώσας Μάζας % Αρχικός ΠΜΤ Ενισχυµένος ΕΠΜΤ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ιδιοπερίοδοι T (sec) Σχετικές µετακινήσεις υποστυλώµατος C36 είκτης σεισµικής ικανότητας Rc Χ-Χ Υ-Υ Ζ-Ζ X-X (mm) Y-Y (mm) Τ1 (Χ-Χ) = Τ2( Υ-Υ) = Τ3 (Ζ-Ζ) = Τ1 (Χ-Χ) = Τ2 (Υ-Υ) = Τ3 (Ζ-Ζ) = Τα τελευταία χρόνια οι επεµβάσεις σε υφιστάµενα κτίρια στην Κύπρο παρουσιάζουν συνεχώς αυξανόµενη τάση. Ένας από τους κύριους λόγους ήταν ο µεγάλος αριθµός κτιρίων µε βλάβες µετά τους τελευταίους σεισµούς (1995, 96 και 99). Οι σεισµοί αυτοί αποκάλυψαν σειρά προβληµάτων σε υφιστάµενα κτίρια, τα οποία δεν οφείλονταν αποκλειστικά στο αίτιο του σεισµού, µε συνεπακόλουθο την ευαισθητοποίηση τόσο του τεχνικού κόσµου όσο και της πολιτείας. Ωστόσο, η έλλειψη ενός θεσµικού πλαισίου περί επεµβάσεων σε υφιστάµενα κτίρια, δηµιουργεί αρκετούς προβληµατισµούς κατά πόσον οι επεµβάσεις αυτές διενεργούνται κατά τρόπο ορθολογικό, σύµφωνα µε τις διεθνώς επικρατούσες απόψεις. Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελεί πιλοτική εφαρµογή στα πλαίσια ενός χρηµατοδοτηµένου ερευνητικού προγράµµατος το οποίο είχε ως στόχο τη διερεύνηση των τεχνικών που εφαρµόζονται στον κυπριακό χώρο για επεµβάσεις σε υφιστάµενα κτίρια. Η όλη µελέτη τεκµηρίωσε για άλλη µια φορά την ευρέως αποδεκτή θέση, ότι είναι υψίστης σηµασίας η διερεύνηση της υφιστάµενης κατάστασης ενός κτιρίου πριν από την επιλογή ενός αποτελεσµατικού σχήµατος επέµβασης. Ιδιαίτερα δε όσον αφορά το θέµα της ενίσχυσης του κτιρίου έναντι σεισµικών φορτίσεων, η προεπιλογή και τεκµηρίωση ενός υπολογιστικού προσοµοιώµατος που να περιγράφει το δυναµικό σύστηµα του κτιρίου έχει καθοριστικό ρόλο στην υπολογιστική τεκµηρίωση του σχήµατος επέµβασης. Η τεκµηρίωση αυτού του προσοµοιώµατος

12 µπορεί να γίνει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, είτε µε επιτόπου µετρήσεις των δυναµικών χαρακτηριστικών του κτιρίου είτε µέσα από τη σύγκριση της σεισµικής του συµπεριφοράς µε την εικόνα των βλαβών που µπορεί να παρουσιάσει µετά από σεισµό. Για το συγκεκριµένο κτίριο που εξετάστηκε, ο εντοπισµός της σηµαντικής συνεισφοράς της στροφικής ταλάντωσης και της σύζευξης της µε µια εκ των κύριων µεταφορικών ιδιοµορφών, επέβαλε τη χρήση χωρικού προσοµοιώµατος και την επίλυσή του µε φασµατική ιδιοµορφική ανάλυση, τόσο για την τεκµηρίωση του υφιστάµενου φορέα όσο και του τελικού σχήµατος της ενίσχυσης. Επισηµάνθηκε επίσης ότι η παρουσία του «µαλακού ορόφου» στο κτίριο και η ύπαρξη κοντών υποστυλωµάτων είχαν καθοριστικό ρόλο στην σεισµική του συµπεριφορά και στην εµφάνιση βλαβών. Έγινε επίσης κατορθωτή η επιλογή ενός σχήµατος ενίσχυσης το οποίο αφενός αίρει αρκετούς παράγοντες τρωτότητας αφ ετέρου δε διατηρεί τη λειτουργικότητα του κτιρίου προσδίδοντας σ αυτό πολλαπλάσια σεισµική ικανότητα απ αυτή που διέθετε πριν από κάθε επέµβαση. Τέλος, το συνολικό κόστος της επέµβασης αποκατάστασης του κτιρίου εκτιµάται περίπου στο 10% της αντικειµενικής του αξίας, ποσοστό όχι ιδιαίτερα απαγορευτικό, αλλά µάλλον ενθαρρυντικό για τέτοιου είδους επεµβάσεις, ιδιαίτερα σε κτίρια µε υψηλό βαθµό τρωτότητας. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ: Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του ερευνητικού προγράµµατος µε τίτλο «Ανάπτυξη και αξιολόγηση µεθόδων εκτίµησης αντισεισµικής φέρουσας ικανότητας και επεµβάσεων ενίσχυσης υφισταµένων κτιρίων DEVETECH, αρ. 39/1998, που χρηµατοδοτήθηκε από το Ίδρυµα Προώθησης Έρευνας της Κύπρου, το οποίο και ευχαριστούµε. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ηµοσθένους, Μ., Πενέλης, Γ., Πέτρου, Ε. και Σάρδαλου Ξ.(1999). ιερεύνηση της σεισµικής συµπεριφοράς µιας 6-όροφης πολυκατοικίας µε πυλωτή στη Λεµεσό κατά το σεισµό της 9 ης Οκτωβρίου 1996 (Μ=6.8). Πρακτ. 13 ου Ελληνικού Συνεδρίου Σκυροδέµατος, Τόµος ΙΙΙ, σελ DEVETECH (2000). Ερευνητικό πρόγραµµα µε τίτλο: Ανάπτυξη και αξιολόγηση µεθόδων εκτίµησης αντισεισµικής φέρουσας ικανότητας και επεµβάσεων ενίσχυσης υφισταµένων κτιρίων αρ. 39/1998. Χρηµατοδότηση Ίδρυµα Προώθησης Κύπρου. Συντονιστής, Μ. ηµοσθένους. 3. ETABS-Version 6 (1994), E. Wilson & A. Hubibollah 4. Manos G.C. et al. (1995). The seismic response of reinforced concrete multistory buildings with masonry infills. Proc. Of the second Cairo Earthquake Engineering Symposium on Seismic Design Codes, pp Manos, G.C., et al (1996). Prediction of the dynamic characteristics of a 5-story R.C. Building ath the Volvi-Euroseistest site utilisinglaw intensity vibrations. Proc. Of the Eurodyn 96, Vol. 2, pp Μικροζωνική µελέτη της ευρύτερης αστικής περιοχής Λεµεσού (2000). Ερευνητικό πρόγραµµα. Χρηµατοδότηση Τµήµα Γεωλογικής Επισκόπησης Κύπρου. Συντονιστής, Κ. Πιτιλάκης. 7. ΟΑΣΠ (2001). Συστάσεις για προσεισµικές και µετασεισµικές επεµβάσεις σε κτίρια. Αθήνα. 8. Πενέλης, Γ., (1999). Ενισχύσεις Επισκευές µετά από σεισµό. Εισήγηση στο 13 ο Ελληνικό Συνέδριο Σκυροδέµατος. 9. Πενέλης, Γ., Κάππος Α. (1990) Αντισεισµικές Κατασκευές από Σκυρόδεµα. Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη. 10. Rodriguez, M. and Park, R. (1991). Repair and strengthening of reinforced concrete buildings for seismic resistance. Earthquake Spectra, Journal of EERI, 7 (3).

13