Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα"

ŌἈαρών Βουρδουμπάς
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Το πέρασμα από το μονοκύτταρο στο πολυκύτταρο επίπεδο οργάνωσης, όπως εκδηλώνεται στα ανώτερα φυτά, είναι μια σταδιακή και πολύπλοκη διεργασία στην οποία οι κυτταροδιαιρέσεις ακολουθούνται από κυτταρικές διαφοροποιήσεις και αύξηση του φυτικού σώματος Η διαφοροποίηση εξαρτάται τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς(ενδο- και εξωσωματικούς παράγοντες), σε ιστοκαλλιέργεια δεν παρατηρείται διαφοροποίηση.

2 Ταξινόμηση των έμβιων όντων

3 Επίπεδα κυτταρικών διαιρέσεων και πολυπλοκότητα του Φ.Σ. 1

4 Επίπεδα κυτταρικών διαιρέσεων και πολυπλοκότητα του Φ.Σ.2 Ανάλογα με τον αριθμό και τα επίπεδα των κυτταροδιαιρέσεων έχουμε μονο-, δι- και πολύ-διάστατη ανάπτυξη του φυτικού σώματος

5 Επίπεδα κυτταρικών διαιρέσεων και πολυπλοκότητα του Φ.Σ.3 Συνδυασμός διαφορετικών επιπέδων κυτταρικών διαιρέσεων και διακλαδώσεων (πλευρικές ) καθώς και παρουσίας επάκριου κυττάρου

6 Βρυόφυτα, Τραχεόφυτα

7 Σπερματόφυτα, απαρχή των βασικών οργάνων

8 Ανατομία πρωτογενούς βλαστού 2 (αριστερά κατά μήκος τομή σε σχέση με αντίστοιχη της ρίζας

9 Τα φυτικά όργανα Στα πλαίσια της οργάνωσης του φυτικού σώματος αλλά και της σχετικής Βιοποικιλότητας έχουν αναγνωρισθεί και αναφερθεί, ως όργανα, πλήθος δομών π.χ. ρίζα, βλαστός, φύλλα, άνθη, καρποί, βολβοί κλπ. Μια λεπτομερής μελέτη όμως αποδεικνύει ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είναι ανεξάρτητες ισότιμες δομές αλλά μορφολογικές παραλλαγές του ίδιου βασικού οργάνου Ως τέτοια βασικά όργανα θεωρούνται ο βλαστός, η ρίζα και το φύλλο

10 Ομόλογα και ανάλογα όργανα Όργανα τα οποία έχουν κοινή καταγωγή (προέρχονται από τον ίδιο μεριστωματικό ιστό) αλλά μεταγενέστερη μορφολογική απόκλιση ονομάζονται ομόλογα ή ισότιμα. Όργανα με συγκλίνουσα διαφοροποίηση αλλά διαφορετική καταγωγή ονομάζονται ανάλογα ή ανισότιμα Παράδειγμα 1. Τα μέρη ενός άνθους (πέταλα, σέπαλα, στήμονες), είναι δομές ομόλογες μεταξύ τους και ως προς τα φύλλα. Παράδειγμα 2. Οι κόνδυλοι της πατάτας είναι δομές ομόλογες με το βλαστό (με τον οποίο έχουν κοινή καταγωγή) και ανάλογες με τη ρίζα με την οποία μοιάζουν, ως υπόγειο όργανο

11 Άλλες διακρίσεις και ορολογίες που σχετίζονται με τα όργανα.1 Όργανα οι λειτουργίες των οποίων εξυπηρετούν τις λειτουργίες της μονάδας άτομο(αύξηση, ανάπτυξη, προστασία) χαρακτηρίζονται ως Βλαστητικά (φύλλα, ρίζες κλπ). Όργανα τα οποία εξυπηρετούν τη διαιώνιση του είδους, την αναπαραγωγή, ονομάζονται αναπαραγωγικά (άνθη, σπέρματα, καρποί κλπ.)

12 Άλλες διακρίσεις και ορολογίες που σχετίζονται με τα όργανα.2 Με βάση τη δομή και τη μορφολογία τους τα Φ.Ο. διακρίνονται σε 1. Μονοσυμμετρικά 2. Δισυμμετρικα 3. Πολυσυμμετρικα Ανάλογα με τον αριθμό των αξόνων (επιπέδων) συμμετρίας που διαθέτουν

13 Μονοσυμμετρικα και πολυσυμμετρικά όργανα

14 Βλαστός Με τον όρο αυτό εννοούμε το πάνω από το έδαφος (υπέργειο )τμήμα του φυτικού άξονα. Με τον όρο κορμό εννοούμε το σύνολο του φυτικού σώματος που βρίσκεται πάνω από το έδαφος(βλαστός+ πλευρικοί κλάδοι + φύλλα)

15 ΒΛΑΣΤΟΣ: Ως όργανο χαρακτηρίζει τα ανώτερα φυτά και είναι αποτέλεσμα προσαρμογής στη χερσαία διαβίωση. Ως κύριες λειτουργίες έχει 1. Τη στήριξη του φυτού και των επί μέρους οργάνων. 2. Την μεταφορά (αγωγή) του νερού και των άλλων ουσιών. Ως δευτερεύουσες λειτουργίες έχει 1. Την διατήρηση των μεριστωμάτων και την παραγωγή νέων κυττάρων για την ανάπτυξη αύξηση του φυτού. 2. Φωτοσύνθεση 3. αποταμίευση

16 Μορφολογία ενός τυπικού πρωτογενούς (νεαρού) βλαστού Είναι το υπέργειο (το πάνω από το έδαφος) τμήμα του Φ.Σ. Φέρει τα Φύλλα σε προκαθορισμένες θέσεις που ονομάζονται «Γόνατα» Το μεταξύ 2 διαδοχικών γονάτων τμήμα του βλαστού ονομάζεται μεσογονάτιο διάστημα.

17 Κύρια χαρακτηριστικά της μορφολογίας του βλαστού Το μήκος (λ) των μεσογονατίων διαστημάτων. λ=0, σημαίνει απουσία βλαστού και τα φύλλα φύονται στην επιφάνεια του εδάφους(ροζέτα) Ο αριθμός και η θέση τω φύλλων στα γόνατα (αντίθετα, κατ εναλλαγή, σε σπονδύλους) Η παρουσία και η δραστηριότητα των μασχαλιαίων οφθαλμών (Διακλαδισμένοι ή μη βλαστοί)

18 Αποκλίσεις από τη τυπική μορφολογία (μεταμορφώσεις του βλαστού) Όταν μια από τις δευτερεύουσες λειτουργίες του βλαστού (φωτοσύνθεση, αποταμίευση, διατήρηση μεριστωμάτων κλπ.) καταστεί πρωτεύουσα η μορφολογία του βλαστού παραλλάσσει σημαντικά και τότε μιλάμε για μεταμορφώσεις του βλαστού

19 Αποταμιευτικοί βλαστοί α και β, βολβοί κρεμμυδιού γ, κόρμος Γλαδίολου Δ. κόνδυλος λάχανου

20 Ανατομία πρωτογενούς βλαστού 1 Με τον όρο ανατομία εννοούμε τη μελέτη του τρόπου διάταξης των επί μέρους ιστών σε ένα όργανο. Στη περίπτωση του βλαστού η ανατομική μελέτη γίνεται σε τομές που κάνουμε σε περιοχές των μεσογονατίων διαστημάτων. Και αυτό πρώτα για λόγους συγκριτικούς και δεύτερο επειδή στα γόνατα τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα

21 Η θέση των βασικών ιστών στο πρωτογενή βλαστό από έξω προς τα μέσα Επιδερμίδα (επιδερμικά κύτταρα). Φλοιός. Παρεγχυματικά κύτταρα. Κεντρικός κύλινδρος (αγωγός ιστός) Εντεριώνη (παρεγχυματικός ιστός)

22 Ανατομία πρωτογενούς βλαστού 2 (αριστερά κατά μήκος τομή σε σχέση με αντίστοιχη της ρίζας

23 Ανατομικά χαρακτηριστικά του Πρωτογενούς βλαστού Ηθμαγειώδης δεσμίδα Στους βλαστούς το Ξύλωμα και το Φλοίωμα (οι δυο επί μέρους ιστοί του αγωγού ιστού) συγκροτούν ενιαίους σχηματισμούς που ονομάζονται «Ηθμαγγειώδεις δεσμίδες)

24 Η θέση του αγωγού ιστού (ηθμαγγειώδεις δεσμίδες)στη τομή του βλαστού και η διάταξη των επί μέρους στοιχείων του, αποτελεί κύριο στοιχείο της ανατομία του οργάνου

25 Η θέση του αγωγού ιστού στη τομή του βλαστού και η διάταξη των επί μέρους στοιχείων του αποτελεί κύριο στοιχείο της ανατομία του οργάνου

26 Άποψη ανοικτής ηθμαγγειώδους δεσμίδας

27 Στους βλαστούς των μονοκότυλων φυτών οι ηθμαγγειώδεις δεσμίδες είναι κλειστές (χωρίς κάμβιο) και διάσπαρτες

28 Διαφορές ανάμεσα σε μονοκότυλα (διάσπαρτες, κλειστές)και δικότυλα (σε περιφέρεια κύκλου, ανοικτές) ηθμαγγειώδεις δεσμίδες

29 Τύποι ηθμαγγειωδών δεσμίδων Α. Φλοιοκεντρική Β. Ξυλοκεντρική Γ. Ετερόπλευρη Δ. Ετερόπλευρη ανοικτή. Ε. Αμφίπλευρη ανοικτή Ζ. Πεντακτινωτή

30 Αναστομώσεις των ηθμαγγειωδών Δεσμίδων στα γόνατα (θέσεις έκφυσης των φύλλων

31 Οντογένεση του βλαστού δικότυλου φυτού Α,Β. έμβρυα Γ. Αρτίβλαστο Δ. Φυτό σε βλάστηση ε. Αρχέφυτρο Κo. κοτυληδόνες Κρ. Κύρια ρίζα ε. Επικοτύλιο Εο. Επάκριος οφθαλμός Υ. Υποκοτύλιο

Σχετικά έγγραφα

Κυτταρική διαφοροποίηση, Φυτικοί Ιστοί

Κυτταρική διαφοροποίηση, Φυτικοί Ιστοί Τζανουδάκης Δημήτριος Καθηγητής τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πάτρας Τηλ. / Fax: 2610997279 Email: tzanoyd@upatras.gr Κυτταρικός κύκλος, κυτταρική διαφοροποίηση