Γυμνοσπερμα - Gymnospermae Αγγειόσπερμα - Angiospermae

Transcript

1 Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής / Ζιζανιολογίας 2 ο Εξάμηνο (Εαρινό) Αθροισμα Σπερματόφυτα Γυμνοσπερμα - Gymnospermae Αγγειόσπερμα - Angiospermae Δρ. Γεωργία Τοουλάκου

2 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα I Coniferophytina c. 600 είδη Yποάθροισμα II Cycadophytina c. 200 είδη Yποάθροισμα III Magnoliophytina c είδη Γυμνόσπερμα Γυμνόσπερμα Αγγειόσπερμα

3 Γυμνόσπερμα vs Αγγειόσπερμα Σπέρματα γυμνά και ελεύθερα Σπέρματα κλεισμένα στην ωοθήκη

4 Γυμνόσπερμα 1. Συνήθως βελονοειδή ή λεπιοειδή φύλλα (σπανίως με πλατύ έλασμα) 2. Άνθη χωρίς περιάνθιο, σχεδόν πάντα μονογενή 3. Στήμονες μικροσποριόφυλλα / Καρπόφυλλα μακροσποριόφυλλα 4. Μεγάλος αριθμός γυρεοκόκκων Ανεμογαμή φυτά 5. Ελεύθερες σπερμοβλάστες 6. Καρπός συνήθως ξυλώδης κώνος

5 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση Ι Ginkgoatae Ginkgo biloba Κλάση ΙI Pinatae

6 Κλάση Ι Ginkgoatae Μοναδικός ζωντανός αντιπρόσωπος: Ginkgo biloba Αυτοφυές στην Κίνα, αλλού καλλιεργημένο ως καλλωπιστικό

7 ΚΙΝΑ Δέντρο στο Lengqi, Luding Xian, Sichuan. Ύψος 30 m, περίμετρος 12.4 m. «Λέγεται ότι φυτεύτηκε όταν ο Zhu Geliang πήγε εκδρομή στο νότιο Sichuan κατά την περίοδο των Τριών βασιλείων. Σήμερα είναι τουλάχιστον 1700 χρονών»

8 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση Ι Ginkgoatae Ginkgo biloba Κλάση ΙI Pinatae

9 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση ΙI Pinatae Υπόκλαση 1 Cordaitidae (απολιθώματα) Υπόκλαση 2 Taxidae Υπόκλαση 3 Pinidae

10 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση ΙI Pinatae Υπόκλαση 1 Cordaitidae Υπόκλαση 2 Taxidae Υπόκλαση 3 Pinidae

11 Υπόκλαση Taxidae Οικογένεια Taxaceae Taxus baccata, ήμερο έλατο, ίταμος

12 Παράγουν αλκαλοειδή (ταξόλη). Εξαιρετικά τοξικά. Παραγωγή αντικαρκινικών φαρμάκων

13 Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση ΙI Pinatae Υπόκλαση Ι Cordaitidae Απολιθώματα Υπόκλαση ΙΙ Taxidae Taxus baccata Υπόκλαση ΙΙI Pinidae

14 Yποάθροισμα I Coniferophytina Κλάση ΙI Pinatae Υπόκλαση ΙΙI Pinidae Τάξη Pinales Οικογένεια Pinaceae Οικογένεια Cupressaceae

15 Οικογένεια Pinaceae: φύλλα βελονοειδή, σε ομάδες των 2-5 σε βραχυλάδια ή μεμονωμένα Ξυλώδεις κώνοι (κουκουνάρια) και σπέρματα με πτερύγιο Αρσενικές ταξιανθίες και γυρεόκοκκοι με αεροφόρους σάκκους

16 Οικογένεια Pinaceae Pinus - πεύκο Pinus pinea - κουκουναριά Φύλλα σε ομάδες των 2-5.

17 Φύλλα μεμονωμένα Οικογένεια Pinaceae Abies έλατο

18 Οικογένεια Cupressaceae: Φύλλα λεπιοειδή ή βελονοειδή. Καρπός ξυλώδης κώνος ή σαρκώδης ράγα Cupressus sempervirens - κυπαρίσσι

19 Cupressus sempervirens f. pyramidalis f. horizontalis

20 Οικογένεια Cupressaceae

21 Οικογένεια Cupressaceae Juniperus oxycedrus, κέδρος ή άρκευθος

22 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα II Cycadophytina ΚΛΑΣΗ Ι Lyginopteridatae Απολιθώματα ΚΛΑΣΗ II Cycadatae Cycas ΚΛΑΣΗ III Bennettitatae Απολιθώματα ΚΛΑΣΗ IV Gnetatae Ephedra

23 SPERMATOPHYTA Υποάθροισμα II Cycadophytina ΚΛΑΣΗ II Cycadatae Cycas

24 Cycas Aυτοφυές μόνο σε τροπικές περιοχές Συχνά καλλωπιστικό

25 SPERMATOPHYTA Υποάθροισμα II Cycadophytina ΚΛΑΣΗ IV Cnetatae

26 Οικογένεια Ephedraceae Ephedra Παράγει αλκαλοειδή (εφεδρίνη)

27 SPERMATOPHYTA Yποάθροισμα III Magnoliophytina Αγγειόσπερμα Κλάση Ι Magnoliatae Δικότυλα Κλάση ΙΙ Liliatae Μονοκότυλα

28 ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΩΝ Στήμονας Ανθήρας Νήμα Στύλος Στίγμα Ωοθήκη Καρπόφυλλα (ύπερος) Ωάριο Πέταλα (στεφάνη) Μίσχος Ανθοδόχη Σέπαλα (κάλυκας)

29 ΔΙΚΟΤΥΛΑ Φυτάριο ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Δύο κοτυληδόνες Μία κοτυληδόνα

30 ΔΙΚΟΤΥΛΑ Ρίζα ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Κύρια πασσαλώδης ρίζα με αρκετές δευτερεύουσες Δεν υπάρχει κύρια ρίζα, αλλά πολλές παρόμοιες

31 ΔΙΚΟΤΥΛΑ Φύλλα ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Συνήθως με πλατύ έλασμα με δικτυοειδή νεύρωση Συνήθως στενά, επιμήκη, παραλληλόνευρα

32 ΔΙΚΟΤΥΛΑ Βλαστός ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Ποώδης ή ξυλώδης (υπάρχει κάμβιο). Ηθμαγγειώδεις δεσμίδες σε δακτύλιο Συνήθως ποώδης. Δεν υπάρχει κάμβιο. Ηθμαγγειώδεις δεσμίδες διάσπαρτες

33 ΔΙΚΟΤΥΛΑ Περιάνθιο ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Πενταμερές ή τετραμερές σπάνια τριμερές, συνήθως ετεροχλαμυδικό (διακρίνεται κάλυκας και στεφάνη) Τριμερές ή πολλαπλάσιο του τρία, συχνά ομοιχλαμυδικό (δεν διακρίνεται κάλυκας και στεφάνη)

34 Ανθικός τύπος: Ένας σύντομος τρόπος για να περιγράψουμε ένα άνθος Κ: Κάλυκας, Σ: Στεφάνη, Α: Ανδρείο, Γ: Γυναικείο Περιγόνιο (=σέπαλα και πέταλα είναι ίδιου χρώματος / σχήματος Oι αριθμοί δηλώνουν τον αριθμό των μερών κάθε τμήματος Οι παρεθέσεις δηλώνουν ότι τα μέρη του τμήματος είναι ενωμένα εν μέρει ή εξ ολοκλήρου Π.χ. Κ 5 Σ 5 Α 10 Γ 1 άνθος με 5 σέπαλα, 5 πέταλα, 10 στήμονες, ένα καρπόφυλλο

35 Ακτινόμορφο άνθος: Άνθος με πολλούς άξονες συμμετρίας

36 Ζυγόμορφο άνθος: Άνθος με έναν άξονα συμμετρίας

37 Κλάση Ι Magnoliatae, Δικότυλα Υπόκλαση Ι Magnoliidae Υπόκλαση ΙΙ Hamamelididae Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Υπόκλαση ΙV Dilleniidae Υπόκλαση V Caryophyllidae Υπόκλαση VI Asteridae

38 Συστηματική βοτανική των αγγειοσπέρμων Τα αγγειόσπερμα στην οποία ανήκουν τα περισσότερα είδη των καλλιεργούμενων φυτών χωρίζονται σε δύο κλάσεις: Κλάση Μονοκοτυλήδονα (Monocotyledons, Liliatae ή Liliopsida,) Κλάση Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida, Magnoliatae ή Dicotyledons )

39 Κλάση Μονοκοτυλήδονα (Monocotyledons)

40 Χαρακτηριστικά Μονοκότυλα Δικότυλα Ανθικά μέρη Τριμερή άνθη (3Χ) με Περιγόνιο (τέπαλα) Τετραμερή ή πενταμερή άνθη (4 ή 5) με Κάλυκα και Στεφάνη (σέπαλα και πέταλα) Αριθμός αυλακιών ή πόρων στους γυρεόκοκκους Ένα (1) Τρείς (3) Αριθμός κοτυληδόνων στο έμβρυο Μία (1) Δύο (2) Διάταξη ηθμαγγειωδών δεσμίδων στο βλαστό Διάσπαρτες Διαταγμένες σε κύκλους ή ελλείψεις Ρίζες Θυσανωτές Πασσαλώδεις Μορφή & νεύρωση φύλλων (η πλειοψηφία των ειδών) Επιμήκη (συχνά με κολεό) παράλληλη νεύρωση Διαφόρων μορφών (συχνά με μίσχο) δικτυωτή, πτερωτή, κ.α. νεύρωση Δευτερογενής κατά πλάτος αύξηση βλαστού-κάμβιο Απούσα (ποώδη φυτά) Συχνά παρούσα (πόες, θάμνοι, δένδρα)

41 Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) Αγγειόσπερμα Μονοκότυλα - Δικότυλα