ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ"

Transcript

1 52 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ

2 53 ΤΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Στα σπερματόφυτα ανήκουν τα πιο εξελιγμένα τραχεόφυτα που παράγουν πολυκύτταρα σπέρματα προστατεύμενα από την αφυδάτωση και η αναπαραγωγή τους δεν εξαρτάται από την παρουσία νερού. Εμφανίστηκαν πριν από 360 εκατομμύρια χρόνια περίπου, εξαπλώθηκαν γρήγορα, και αποδείχθηκαν η πλέον επιτυχημένη και ποικιλόμορφη ομάδα φυτών εξαιτίας των προσαρμογών τους που μειώνουν τις απώλειες νερού και αυξάνουν την πρόσληψή του από το έδαφος. Έτσι, αν και τα σπερματόφυτα αποτελούν μόλις 5 από τα 12 φυτικά φύλα, περιλαμβάνουν πάνω από το 80% των φυτικών ειδών. Τα σπερματόφυτα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Τα γυμνόσπερμα, στα οποία η σπερμοβλάστη δεν είναι πλήρως καλυμμένη από ιστούς του σποριόφυτου κατά την επικονίαση, και Τα αγγειόσπερμα, στα οποία η σπερμοβλάστη περιβάλλεται πλήρως από ιστούς του σποριόφυτου και τα σπέρματα είναι κλεισμένα σε καρπούς. Τα πιο γνωστά γυμνόσπερμα είναι τα κωνοφόρα ενώ στα αγγειόσπερμα ανήκουν όλα τα ανθοφόρα φυτά. Ανεξάρτητα από την αναπαραγωγική στρατηγική τους, όλα τα σπερματόφυτα χαρακτηρίζονται από δομή και οργάνωση τέτοια, που να διευκολύνεται η διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Η δομή και η θέση των φύλλων εγγυώνται τη μέγιστη απορρόφηση ηλιακής ενέργειας. Ο βλαστός μεταφέρει νερό από τις ρίζες προς στα φύλλα και οργανικές ουσίες από τα φύλλα προς το υπόλοιπο φυτό. Η ρίζα στηρίζει το φυτό και απορροφά το νερό από το έδαφος (Εικ.1). Εικόνα 1. Σχηματική απεικόνιση των οργάνων ενός αγγειόσπερμου. Η ρίζα, ο βλαστός και τα φύλλα είναι τα βλαστικά όργανα του φυτού. Το άνθος και ο καρπός είναι οι αναπαραγωγικές του δομές.

3 54 Η δομική και λειτουργική μονάδα ζωής των φυτών είναι το φυτικό κύτταρο. Τα φυτικά κύτταρα είναι ευκαρυωτικά και εμφανίζουν σύνθετη δομή, που οφείλεται στην παρουσία πολλών εσωτερικών οργανιδίων και διαμερισμάτων. Τέτοια είναι ο πυρήνας, τα πλαστίδια, τα μιτοχόνδρια, η συσκευή Golgi, το ενδοπλασματικό δίκτυο, τα ριβοσώματα, οι μικροσωληνίσκοι, τα ινίδια ακτίνης, τα χυμοτόπια. Το φυτικό κύτταρο διαφέρει από το ζωϊκό κύτταρο στην παρουσία των πλαστιδίων, των χυμοτοπίων και του κυτταρικού τοιχώματος, που είναι η στερεά στοιβάδα που περιβάλλει το κύτταρο και προστατεύει το περιεχόμενό του. Η πολυπλοκότητα που παρουσιάζουν τα φυτά οφείλεται στην πολυκυτταρική οργάνωση, η οποία με τη σειρά της επιτρέπει την εξειδίκευση των κυττάρων. Μια ομάδα εξειδικευμένων όμοιων κυττάρων, που έχουν την ίδια δομή και εκτελούν την ίδια λειτουργία αποτελούν ένα ιστό. Περισσότεροι από ένας ιστοί σχηματίζουν με τη σειρά τους τα όργανα. Όλα τα φυτικά όργανα, ρίζα, βλαστός και φύλλα δομούνται από εξειδικευμένα κύτταρα και ιστούς. Οι φυτικοί ιστοί ταξινομούνται σε 2 γενικές κατηγορίες με βάση την ικανότητα των κυττάρων τους να διαιρούνται ή όχι: Μεριστωματικοί ιστοί ή μεριστώματα, των οποίων τα κύτταρα διαιρούνται συνεχώς για την παραγωγή νέων κυττάρων, Μόνιμοι ιστοί, των οποίων τα κύτταρα προέρχονται από τα μεριστώματα, έχουν όμως διαφοροποιηθεί, με αποτέλεσμα να χάσουν την ικανότητα διαίρεσής τους. Στη διάρκεια αυτής της εργαστηριακής άσκησης θα έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε τη δομή του βλαστού των σπερματόφυτων αλλά και μεμονωμένα τους ιστούς από τους οποίους αποτελείται. Ο Βλαστός Ο βλαστός αποτελεί τον κεντρικό άξονα του φυτού, που επιμηκύνεται συνεχώς και παράγει τα φύλλα, τα άνθη και τους καρπούς. Το γόνατο είναι η περιοχή σύνδεσης του φύλλου πάνω στο βλαστό και η απόσταση ανάμεσα σε δύο διαδοχικά γόνατα ονομάζεται μεσογονάτιο διάστημα. Εκτός από τη στήριξη των φύλλων, ο βλαστός είναι διάτρητος από αγωγά στοιχεία που μεταφέρουν νερό από τη ρίζα προς τα φύλλα και τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης προς την αντίθετη κατεύθυνση. Επιπλέον, σε κάποια φυτά ο βλαστός έχει αποθηκευτικό ρόλο. Στους κάκτους για παράδειγμα αποθηκεύει μεγάλες ποσότητες νερού ενώ στις πατάτες υδατάνθρακες και θρεπτικά στοιχεία.

4 55 Η δομή του βλαστού Ο βλαστός δεν έχει ομοιόμορφη δομή, αλλά διαφοροποιείται από το έδαφος προς τα πάνω. Στα ανώτερα και πιο απομακρυσμένα τμήματά του αποτελείται από μεριστώματα, που διαιρούνται συνεχώς για να δώσουν νέα κύτταρα (Εικ.2). Μεριστωματικοί Ιστοί ή Μεριστώματα, Παρασκεύασμα As121e Οι μεριστωματικοί ιστοί αποτελούνται από μη διαφοροποιημένα κύτταρα, που διαιρούνται απεριόριστα, με αποτέλεσμα να προσθέτουν συνεχώς νέα κύτταρα στο φυτικό σώμα, το οποίο μ αυτόν τον τρόπο αυξάνεται. Οι μεριστωματικοί ιστοί βρίσκονται στα άκρα των βλαστών και των ριζών (επάκρια μεριστώματα), ανάμεσα σε διαφοροποιημένους μόνιμους ιστούς (ενδιάμεσα μεριστώματα), ή στην περιφέρεια βλαστών και ριζών (πλευρικά μεριστώματα). Εικόνα 2. Η δομή του βλαστού στα ανώτερα τμήματά του. Τα μεριστωματικά κύτταρα έχουν μικρό μέγεθος και λεπτά κυτταρικά τοιχώματα. Συνήθως δεν έχουν χυμοτόπια, ή αν έχουν είναι μικροσκοπικά. Στο παρασκεύασμα As121e (Εικ.3) θα δείτε το επάκριο μερίστωμα ενός βλαστού. Διακρίνονται καθαρά οι καταβολές των φύλλων και οι οφθαλμοί. Εκτός από τις καταβολές των φύλλων, από τη διαίρεση του επάκριου μεριστώματος προκύπτουν τρεις ακόμη κατηγορίες μεριστωματικών κυττάρων, από τη διαφοροποίηση των οποίων θα προκύψουν οι μόνιμοι ιστοί του βλαστού (Εικ.2):

5 56 Το πρωτόδερμα. Το εξωτερικό στρώμα μεριστωματικών κυττάρων που θα δώσει τον επιδερμικό ιστό. Το βασικό μερίστωμα. Τα μεριστωματικά κύτταρα αμέσως κάτω από το πρωτόδερμα που θα δώσουν τους παρεγχυματικούς ιστούς. Το προκάμβιο. Ομάδες κυττάρων διεσπαρμένες μέσα στο βασικό μερίστωμα που θα δώσουν αρχικά το πρωτογενές ξύλωμα και φλοίωμα, το οποίο στη συνέχεια θα διαφοροποιηθεί σε αγγεία και ηθμοσωλήνες. Εικόνα 3. Επάκριο μερίστωμα του βλαστού του Elodea, παρασκεύασμα As121e. Μόνιμοι Ιστοί Οι μόνιμοι ιστοί αποτελούνται από διαφοροποιημένα κύτταρα, τα οποία προέρχονται από πρωτογενή ή δευτερογενή μεριστώματα και διακρίνονται στον επιδερμικό, τον παρεγχυματικό, τον στηρικτικό και τον αγωγό ιστό. Ο επιδερμικός ιστός ή επιδερμίδα, Παρασκεύασμα As1451c Η επιδερμίδα είναι ένα επιφανειακό στρώμα κυττάρων, που καλύπτει όλα τα τμήματα ενός νεαρού φυτού, καθώς και τα άνθη, τους καρπούς, και τα σπέρματα, και τα προστατεύει από εξωτερικές επιδράσεις. Συνήθως η επιδερμίδα αποτελείται από ένα μόνο στρώμα κυττάρων, που βρίσκονται σε στενή επαφή μεταξύ τους, χωρίς μεσοκυττάριους χώρους. Στην επιφάνεια, τα κύτταρα εκκρίνουν μια κηρώδη, αδιάβροχη εφυμενίδα, η οποία συμβάλλει στην προστασία του φυτού ενάντια στην απώλεια νερού, στους τραυματισμούς, και στην εισβολή παρασιτικών μυκήτων. Ο παρεγχυματικός ιστός, Παρασκευάσματα As1451c, As147b, As132c Το παρέγχυμα είναι ένας απλός ιστός που συναντάται σ όλα τα μέρη ενός φυτού. Είναι ο πιο κοινός, και ίσως ο πιο αρχέγονος ιστός. Αποτελείται από πολυεδρικά, ισοδιαμετρικά κύτταρα

6 57 με λεπτό κυτταρικό τοίχωμα. Αν και τα παρεγχυματικά κύτταρα είναι απλά από δομική άποψη, από φυσιολογική άποψη, παρουσιάζουν μεγάλη εξειδίκευση: 1. στο φλοιό του βλαστού και στα φύλλα υπάρχει το χλωροφυλλούχo παρέγχυμα, με κύτταρα που περιέχουν χλωροπλάστες, οργανίδια που παίζουν σημαντικό ρόλο στη φωτοσύνθεση, 2. στους υπόγειους βλαστούς και στα σπέρματα υπάρχει το αποταμιευτικό παρέγχυμα, με κύτταρα που αποταμιεύουν θρεπτικές ουσίες όπως άμυλο, λιπίδια, πρωτεΐνες. Μορφή αποταμιευτικού παρεγχύματος είναι το υδροφόρο παρέγχυμα, όταν στα κύτταρα αποταμιεύεται νερό (Εικ.4). Στους βλαστούς συναντώνται και οι δύο τύποι παρεγχυματικού ιστού. Ο στηρικτικός ιστός, Παρασκευάσματα As1451c, As147b, As132c Η στήριξη είναι μια σημαντικότατη λειτουργία στα φυτά, η οποία παρέχεται από το στηρικτικό ιστό. Διακρίνονται δύο τύποι στηρικτικού ιστού, το κολλέγχυμα και το σκληρέγχυμα. Το κολλέγχυμα βρίσκεται συνήθως κάτω από την επιδερμίδα. Τα κύτταρα του έχουν παχιά κυτταρικά τοιχώματα, που αποτελούνται κυρίως από κυτταρίνη, και προσδίδουν στον ιστό αντοχή και μαζί ελαστικότητα (Εικ.4). Η πάχυνση των τοιχωμάτων δεν είναι ομοιόμορφη και συνήθως περιορίζεται είτε στις γωνίες των κυττάρων (γωνιώδες κολλέγχυμα) ή στις περικλινείς πλευρές των κυττάρων (πλακοειδές κολλέγχυμα). Το σκληρέγχυμα βοηθά τα φυτά να αντέχουν και να αντιστέκονται σε διάφορες πιέσεις (πχ. θύελλες), και να δυναμώνουν το φυτό ώστε όσο αυτό μεγαλώνει να μπορεί να υποστηρίζει το όλο και αυξανόμενο βάρος του. Τα κύτταρα του σκληρεγχύματος έχουν ομοιόμορφη πάχυνση του κυτταρικού τοιχώματος και κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: τις σκληρεγχυματικές ίνες και τα λιθώδη κύτταρα (σκληρεΐδες). Τα σκληρεγχυματικά κύτταρα έχουν πολύ παχιά κυτταρικά τοιχώματα, που αποτελούνται κυρίως από λιγνίνη προσδίδοντας στον ιστό μεγάλη αντοχή (η αντοχή των σκληρεγχυματικών κυττάρων προσεγγίζει την τιμή του χάλυβα). Οι ίνες είναι μακριές και σχετικές ευλύγιστες και στηρίζουν τα αγωγά στοιχεία του φυτού. Τα λιθώδη κύτταρα είναι πιο κοντά και άκαμπτα και βρίσκονται διάσπαρτα στους καρπούς αλλά και προσδίδουν σκληρότητα στα ξυλώδη ενδοκάρπια (κουκούτσια) τους (Εικ.4). Χαρακτηριστικό είναι, ότι τα σκληρεγχυματικά κύτταρα στην περίοδο της ωριμότητάς τους, όταν δηλ. είναι σε θέση να παρέχουν στήριξη στο φυτό, είναι συνήθως νεκρά.

7 58 Παρέγχυμα Κολλέγχυμα Σκληρέγχυμα Εικόνα 4. Τύποι στηρικτικού ιστού Στο παρασκεύασμα As1451c θα δείτε την εγκάρσια τομή ενός νεαρού βλαστού. Αρχίζοντας από την περιφέρεια προς το κέντρο, παρατηρήστε τα κύτταρα της επιδερμίδας εξωτερικά και τα κύτταρα του κολλεγχύματος ακριβώς Λιθώδη κύτταρα από αχλάδι από κάτω (Εικ.5). Στην τομή υπάρχουν άφθονα παρεγχυματικά κύτταρα ενώ καθώς προχωράτε προς το κέντρο της τομής θα εντοπίσετε σκληρεγχυματικές ίνες με ενισχυμένα τοιχώματα (Εικ.6). Η κεντρική στήλη της τομής αποτελείται από μεγάλα παρεγχυματικά κύτταρα. Στο παρασκεύασμα As147b θα δείτε απομονωμένες σκληρεγχυματικές ίνες, ενώ στο παρασκεύασμα As132c θα δείτε αποταμιευτικό παρέγχυμα από κόνδυλο πατάτας (Εικ.7). Η πατάτα είναι μεταμορφωμένος υπόγειος βλαστός που στο παρέγχυμά του αποθηκεύεται άμυλο με τη μορφή κόκκων. Εικόνα 5. Κύτταρα κολλεγχύματος βλαστού.παρασκεύασμα As1451c. Εικόνα 6. Σκληρεγχυματικές ίνες σε διατομή βλαστού ανάμεσα σε κύτταρα παρεγχύματος. Παρασκεύασμα As1451c. Εικόνα 7. Αποταμιευτικό παρέγχυμα από κόνδυλο πατάτας. Παρασκεύασμα As132c.

8 59 Ο αγωγός ιστός, Παρασκευάσματα As1547d, As160d Ο αγωγός ιστός είναι ο ιστός που είναι υπεύθυνος για την κυκλοφορία και τη μεταφορά του νερού και των θρεπτικών ουσιών κατά μήκος του φυτικού άξονα στα διάφορα όργανα. Υπάρχουν δύο τύποι αγωγού ιστού: το ξύλωμα, και το φλοίωμα. Οι δυο αυτοί τύποι συνυπάρχουν σε διακριτές ομάδες, τις ηθμαγγειώδεις δεσμίδες. Στις ηθμαγγειώδεις δεσμίδες, συνήθως το φλοίωμα βρίσκεται τοποθετημένο εξωτερικά από το ξύλωμα. Το ξύλωμα έχει σαν κύρια λειτουργία τη μεταφορά νερού και διαλυμένων ουσιών από τις ρίζες στα άλλα τμήματα του φυτού. Το ξύλωμα περιέχει δύο χαρακτηριστικούς τύπους κυττάρων, τις τραχεΐδες και τα αγγειακά στοιχεία, με βασική αποστολή τη μεταφορά νερού και αλάτων (Εικ.8). τραχεϊδα αγγείο Εικόνα 8. Δομή του ξυλώματος Και οι δύο τύποι είναι νεκρά, κοίλα κύτταρα, διατεταγμένα κατά μήκος ώστε να σχηματίζουν ένα αγωγό. Επίσης στο ξύλωμα συνυπάρχουν παρεγχυματικά κύτταρα, που εξυπηρετούν αποταμιευτικές λειτουργίες, και σκληρεγχυματικά κύτταρα με στηρικτικό ρόλο. Εικόνα 9. Διαγραμματική απεικόνιση και μικροφωτογραφία στοιχείων του ξυλώματος. Παρασκεύασμα As1547d.

9 60 Στο παρασκεύασμα As1547d θα δείτε τραχεΐδες και αγγειακά στοιχεία (Εικ.9). Οι τραχεΐδες είναι επιμήκη κύτταρα, μυτερά στην άκρη, χωρίς κυτταρόπλασμα κατά την ώριμη φάση τους (Εικ.9). Τα κυτταρικά τους τοιχώματα δεν είναι συνεχή, αλλά εμφανίζουν διακοπές της συνέχειας, που είναι γνωστές με το όνομα βοθρία. Οι τραχεΐδες συνδυάζονται σε ομάδες (δέσμες), έτσι ώστε τα βοθρία της μιας να αντιστοιχούν στα βοθρία της γειτονικής τραχεΐδας και το νερό να κυκλοφορεί ελεύθερα ανάμεσά τους. Τα βοθρία είναι λοιπόν κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στα κύτταρα. Τα αγγειακά στοιχεία είναι επιμήκη κύτταρα, φαρδύτερα και κοντύτερα από τις τραχεΐδες, μυτερά στην άκρη (Εικ.9). Τα πλευρικά κυτταρικά τους τοιχώματα είναι διάτρητα από βοθρία, ενώ απουσιάζουν τα ακριανά τοιχώματα, κατά τρόπο ώστε, η κατά μήκος ένωση πολλών αγγειακών στοιχείων να δημιουργεί ένα σωλήνα, το αγγείο. Το φλοίωμα μεταφέρει τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης προς τη ρίζα, το βλαστό και τα φύλλα για αποθήκευση, ή προς αναπτυσσόμενα μέρη του φυτού για άμεση χρήση. Όπως και στην περίπτωση του ξυλώματος, έτσι και στο φλοίωμα στην κατασκευή του ιστού συμμετέχουν παρεγχυματικά και σκληρεγχυματικά κύτταρα. Τα ειδικά κύτταρα του φλοιώματος είναι τα ηθμώδη κύτταρα και τα σύνδρομα (συνοδά) κύτταρα (Εικ.10). Απ αυτά, τα πρώτα αποτελούν στοιχεία από τα οποία δημιουργούνται οι ηθμοσωλήνες, ενώ τα δεύτερα έχουν σχέση με τη διατήρηση της πίεσης μέσα στους ηθμοσωλήνες. Στο παρασκεύασμα As160d θα δείτε στοιχεία του φλοιώματος (Εικ.11). Τα ηθμώδη κύτταρα βρίσκονται ανάμεσα σε παρεγχυματικά κύτταρα. Προσπαθήστε να εντοπίσετε τις ηθμώδεις πλάκες ανάμεσά τους. Εικόνα 10. Δομή του φλοιώματος Εικόνα 11. Μικροφωτογραφία των στοιχείων του φλοιώματος. Παρασκεύασμα As160d.

10 61 Διαφορές δικότυλων μονοκότυλων Παρασκεύασματα As343c, As311c Τα αγγειόσπερμα φυτά χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα μονοκότυλα και τα δικότυλα. Η γενική δομή του φυτικού σώματος είναι κοινή και στις δύο κατηγορίες, αλλά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του άνθους, του σπέρματος και τις διάταξης των αγγειακών στοιχείων τα διαφοροποιούν σημαντικά. Οι βλαστοί των μονοκότυλων και δικότυλων φυτών διακρίνονται εύκολα από την αρχιτεκτονική τους. Στο παρασκεύασμα As343c θα δείτε σε εγκάρσια τομή το βλαστό του ηλίανθου, ενός δικότυλου φυτού (Εικ.12). Η εξωτερική επιφάνεια καλύπτεται από επιδερμικό ιστό, ο οποίος φέρει μια κηρώδη επίστρωση για την ελαχιστοποίηση των απωλειών νερού, την εφυμενίδα. Τα αγωγά στοιχεία βρίσκονται με τη μορφή ηθμαγγειωδών δεσμίδων οι οποίες είναι διαταγμένες σε ένα δακτύλιο. Σε κάθε ηθμαγγειώδη δεσμίδα το ξύλωμα είναι προσανατολισμένο προς το εσωτερικό του βλαστού και το φλοίωμα προς το εξωτερικό. Ενδιάμεσα υπάρχει το κάμβιο, που αποτελείται από μικρά μεριστωματικά κύτταρα. Ο δακτύλιος των αγγειακών στοιχείων διαχωρίζει τον πρωτογενή φλοιό από τη κεντρική στήλη. Τα παρεγχυματικά κύτταρα του πρωτογενούς φλοιού έχουν συχνά χλωροπλάστες και φωτοσυνθέτουν, ενώ η κεντρική στήλη έχει αποταμιευτικό ρόλο. Εικόνα 12. Εγκάρσια τομή στο βλαστό του ηλίανθου. Παρασκεύασμα As343c.

11 62 Ο βλαστός των μονοκότυλων παρουσιάζει διαφορετική οργάνωση. Στο παρασκεύασμα As311c θα δείτε σε εγκάρσια τομή τον βλαστό του καλαμποκιού. Παρατηρήστε ότι οι ηθμαγγειώδεις δεσμίδες είναι διάσπαρτες παντού και δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στον πρωτογενή φλοιό και την κεντρική στήλη (Εικ.13). Καθεμιά από τις ηθμαγγειώδεις δεσμίδες αποτελείται εξωτερικά από φλοίωμα και εσωτερικά από ξύλωμα, χωρίς να υπάρχει ανάμεσά τους κάμβιο. Εικόνα 13. Παρασκεύασμα As311c Α. Εγκάρσια τομή στο βλαστό μονοκοτυλήδονου, όπου φαίνεται το πρότυπο κατανομής των αγωγών στοιχείων. Β-Γ. Μεγέθυνση μιας ηθμαγγειώδους δεσμίδας

12 63 Δευτερογενής αύξηση, Παρασκεύασμα Gy125c Στα ξυλώδη φυτά εκτός από την πρωτογενή αύξηση παρατηρείται και δευτερογενής. Πρωτογενείς ιστοί παράγονται τον πρώτο χρόνο από το επάκριο μερίστωμα. Δευτερογενείς ιστοί παράγονται τα επόμενα χρόνια. Με την πρωτογενή αύξηση ο βλαστός αυξάνει σε ύψος ενώ με τη δευτερογενή σε διάμετρο. Η δευτερογενής αύξηση προσδίδει στο βλαστό μια τελείως διαφορετική δομή (Εικ.14). Στα δικότυλα διακρίνονται τρεις ζώνες: ο φλοιός εξωτερικά, το ξύλο και η κεντρική στήλη. Η διαδικασία της δευτερογενούς αύξησης αρχίζει λίγο πριν τελειώσει η πρωτογενής. Τότε, τα παρεγχυματικά κύτταρα που βρίσκονται στο ενδιάμεσο των ηθμαγγειωδών δεσμίδων μετατρέπονται σε μεριστωματικά. Έτσι σχηματίζεται το λεγόμενο μεσοδεσμικό κάμβιο, το οποίο ενώνεται με το δεσμικό κάμβιο των ηθμαγγειωδών δεσμίδων και σχηματίζει έναν πλήρη δακτύλιο, τον αγωγό καμβιακό δακτύλιο. Ο αγωγός καμβιακός δακτύλιος παράγει κύτταρα τόσο προς την εξωτερική πλευρά (δευτερογενές φλοίωμα) όσο και στην εσωτερική (δευτερογενές ξύλωμα). Σε δέντρα που έχουν μια συγκεκριμένη περίοδο ανάπτυξης μέσα στο χρόνο, ο αγωγός καμβιακός δακτύλιος είναι ανενεργός στη διάρκεια του χειμώνα. Την άνοιξη, που οι απαιτήσεις σε νερό για τη ανάπτυξη των νέων φύλλων είναι μεγάλες, διαιρείται για να δώσει ευρεία αγγειακά στοιχεία με λεπτά τοιχώματα. Έτσι σχηματίζεται το «ανοιξιάτικο» ξύλο. Το καλοκαίρι, που η διαθεσιμότητα νερού πέφτει, σχηματίζονται στενά αγγειακά στοιχεία, και αυτό το κομμάτι του βλαστού είναι γνωστό ως «καλοκαιρινό» ξύλο. Το «ανοιξιάτικο» και το «καλοκαιρινό» ξύλο αποτελούν ένα ετήσιο δακτύλιο αύξησης (Eικ.14). Ο φλοιός του δέντρου αποτελείται από το φελλό, το φελλογόνο καμβιακό δακτύλιο, τον πρωτογενή φλοιό και το νεοσχηματιζόμενο δευτερογενές φλοίωμα. Αν και δευτερογενές φλοίωμα σχηματίζεται κάθε χρόνο, τα στοιχεία του φλοιώματος δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής. Στο παρασκεύασμα Gy125c θα δείτε εγκάρσια τομή του βλαστού πεύκου με ετήσιους δακτυλίους (Εικ.15). Προσπαθήστε να εντοπίσετε τα στοιχεία που φαίνονται στην Εικόνα 14.

13 64 Εικόνα 15. Εγκάρσια τομή στο βλαστό πεύκου. Παρασκεύασμα Gy125c. Εικόνα 14. Εγκάρσια τομή στον κορμό ενός δέντρου ηλικίας τριών ετών.

14 65 ΑΣΚΗΣΗ 6: ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ Σχεδιάστε την τομή του βλαστού που παρατηρήσατε στο παρασκεύασμα As1451c και αναγνωρίστε τους ιστούς που δομούν το βλαστό. Πόσους τύπους στηρικτικού ιστού αναγνωρίζετε; Διακρίνετε μεριστωματικά κύτταρα; Τι διαφορές παρατηρείτε στην αρχιτεκτονική του βλαστού των δικότυλων και των μονοκότυλων φυτών; Ποια αγωγά στοιχεία είναι ευρύτερα, του ξυλώματος ή του φλοιώματος, και γιατί; Πόσες κατηγορίες παρεγχυματικού ιστού μπορείτε να εντοπίσετε στο βλαστό των δικότυλων φυτών (παρασκεύασμα As343c); Τι ιστός είναι το ξύλο; Σε ποιο σημείο του βλαστού βρίσκεται ο μεριστωματικός ιστός που είναι υπεύθυνος για τη δευτερογενή αύξηση; Ποια φυτά παρουσιάζουν δευτερογενή αύξηση;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ 66 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ 67 Η Ρίζα Αν και είναι συνηθισμένο να αναφερόμαστε στη ρίζα ενός φυτού, η έκφραση «ριζικό σύστημα» αποδίδει καλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Κεφάλαιο 3 Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Τα µέρη ενός αντιπροσωπευτικού σπερµατόφυτου Οβλαστός: (α) στηρίζει τα φύλλα και τα άνθη, (β) µεταφέρει νερό και ανόργανα άλατα από τις ρίζες προς όλα τα εναέρια µέρη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Μεριστωματικοί ιστοί: ειδικευμένα κύτταρα, πολλαπλασιάζονται, αύξηση δέντρων (ύψος, διάμετρος) Αρχέφυτρα: πρωτογενείς μεριστωματικοί ιστοί στις κορυφές των

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών Οργάνωση μία ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη λειτουργία ή λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

Όλα αρχίζουν από το έμβρυο

Όλα αρχίζουν από το έμβρυο ΙΣΤΟΙ Όλα αρχίζουν από το έμβρυο Οι ιστοί διακρίνονται σε: - ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΙΚΟΥΣ ή ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΑ - ΜΟΝΙΜΟΥΣ Τα μεριστόματα διακρίνονται σε: Πρωτογενή: πρωτόδερμα, προκάμβιο, θεμελιώδες μερίστομα υπεύθυνα για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μίτωση... 41 Μείωση... 44 ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (ΚΥΤΟΚΙΝΗΣΗ)... 48

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μίτωση... 41 Μείωση... 44 ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (ΚΥΤΟΚΙΝΗΣΗ)... 48 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟ ΦΥΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ... 17 ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ... 19 ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ... 22 Μικροσωληνίσκοι... 23 Μικρονηµάτια ακτίνης... 28 ΠΥΡΗΝΑΣ... 31 Πυρηνικός φάκελλος... 33 Πυρηνόπλασµα... 35 Χρωµατίνη...

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογία & Ανατομία Φυτών. Εργαστηριακός Οδηγός

Μορφολογία & Ανατομία Φυτών. Εργαστηριακός Οδηγός ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μορφολογία & Ανατομία Φυτών Εργαστηριακός Οδηγός Βόλος, 2018 Εργαστηριακές Ασκήσεις Μορφολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ρίζα. νερού και θρεπτικών. Στήριξη και πρόσληψη

Ρίζα. νερού και θρεπτικών. Στήριξη και πρόσληψη Ρίζα νερού και θρεπτικών Στήριξη και πρόσληψη Η ρίζα Ρόλος 1. στήριξη 2. πρόσληψη νερού & αλάτων 3. παραγωγή ορμονών (κυτοκινίνη & γιβερελίνη) 4. αποταμίευση μερική αυτονομία στη διαχείριση των υδατανθράκων,

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική διαφοροποίηση, Φυτικοί Ιστοί

Κυτταρική διαφοροποίηση, Φυτικοί Ιστοί Κυτταρική διαφοροποίηση, Φυτικοί Ιστοί Τζανουδάκης Δημήτριος Καθηγητής τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πάτρας Τηλ. / Fax: 2610997279 Email: tzanoyd@upatras.gr Κυτταρικός κύκλος, κυτταρική διαφοροποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μίτωση... 39 Μείωση... 42 ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (ΚΥΤΟΚΙΝΗΣΗ)... 46

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μίτωση... 39 Μείωση... 42 ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (ΚΥΤΟΚΙΝΗΣΗ)... 46 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟ ΦΥΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ... 15 ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ... 17 ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ... 20 Μικροσωληνίσκοι... 21 Μικρονημάτια ακτίνης... 26 ΠΥΡΗΝΑΣ... 29 Πυρηνικός φάκελλος... 31 Πυρηνόπλασμα... 33 Χρωματίνη...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ. Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας

ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ. Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστηµών Αγίων Αναργύρων Υπεύθυνος: Ευάγγελος Κουντούρης, Φυσικός Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας Α Γυµνασίου: Η µεταφορά ουσιών στα φυτά Επιµέλεια-Παρουσίαση: Λαµπρινή Σιαφάκα

Διαβάστε περισσότερα

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί 5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι Αγωγοί Ιστοί Οι μόνιμοι ιστοί κατατάσσονται σε 3 συστήματα: Σύστημα δερμικών ιστών Σύστημα αγωγών ιστών Σύστημα θεμελιωδών ιστών ΑΚΡΑΙΑ ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΒΛΑΣΤΟΥ ΡΙΖΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί 5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι Αγωγοί Ιστοί Οι μόνιμοι ιστοί κατατάσσονται σε 3 συστήματα: Σύστημα δερμικών ιστών Σύστημα αγωγών ιστών Σύστημα θεμελιωδών ιστών ΑΚΡΑΙΑ ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΒΛΑΣΤΟΥ ΡΙΖΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα

Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Το πέρασμα από το μονοκύτταρο στο πολυκύτταρο επίπεδο οργάνωσης, όπως εκδηλώνεται στα ανώτερα φυτά, είναι μια σταδιακή και πολύπλοκη διεργασία στην

Διαβάστε περισσότερα

IX. ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Τύποι ιστών Όργανα : ρίζα βλαστός φύλλα

IX. ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Τύποι ιστών Όργανα : ρίζα βλαστός φύλλα IX. ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Τύποι ιστών Όργανα : ρίζα βλαστός φύλλα Το 80% των φυτών που υπάρχουν σήμερα είναι αγγειόσπερμα ΦΥΤΑ ΧΩΡΙΣ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ [Βρύα] ΤΡΑΧΕΟΦΥΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΣΠΕΡΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ρίζα. Διαφορές από βλαστό 1. δεν έχει στόματα 2. δεν φέρει φύλλα 3. δεν έχει γόνατα 4. δεν έχει οφθαλμούς (πλευρικές ρίζες από περικύκλιο)

Ρίζα. Διαφορές από βλαστό 1. δεν έχει στόματα 2. δεν φέρει φύλλα 3. δεν έχει γόνατα 4. δεν έχει οφθαλμούς (πλευρικές ρίζες από περικύκλιο) Ρίζα Ρόλος 1. έδραση 2. πρόσληψη νερού & αλάτων 3. παραγωγή ορμονών (κυτοκινίνη & γιβερελίνη) 4. αποταμίευση (καρότο) 5. στήριξη (φίκος) 6. αναρρίχηση (κισσός) 7. μυζητικός (ιξός) 8. φωτοσύνθεση (επιφυτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Στόχοι - Να αναγνωρίζετε τα όργανα µε τα οποία τα φυτά µεταφέρουν το νερό από τις ρίζες στα υπόλοιπα µέρη του φυτού.. - Να διαπιστώσετε την άνοδο του νερού και των διαλυµένων ουσιών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΦΥΤΑ. Πολυκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με λειτουργικά εξειδικευμένους ιστούς. Φωτοσυνθετικοί, αυτότροφοι οργανισμοί

ΤΑ ΦΥΤΑ. Πολυκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με λειτουργικά εξειδικευμένους ιστούς. Φωτοσυνθετικοί, αυτότροφοι οργανισμοί ΤΑ ΦΥΤΑ Πολυκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με λειτουργικά εξειδικευμένους ιστούς. Φωτοσυνθετικοί, αυτότροφοι οργανισμοί Περιέχουν χλωροφύλλες α και β και καροτενοειδή. Το άμυλο είναι η κύρια αποθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Οι πληροφορίες που αντλούνται από μια εικόνα μικροσκοπίου είναι διαφορετικές, ανάλογα με το είδος του μικροσκοπίου

Οι πληροφορίες που αντλούνται από μια εικόνα μικροσκοπίου είναι διαφορετικές, ανάλογα με το είδος του μικροσκοπίου Οι πληροφορίες που αντλούνται από μια εικόνα μικροσκοπίου είναι διαφορετικές, ανάλογα με το είδος του μικροσκοπίου Κατάλληλος απομορφισμός ανάγκες Στο θαλάσσιο περιβάλλον Στο περιβάλλον της ξηράς Στήριξης

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστός. Ο βλαστός αποτελεί το φυσικό σύνδεσμο, τον δίαυλο επικοινωνίας. των υπέργειων και υπόγειων οργάνων του φυτού

Βλαστός. Ο βλαστός αποτελεί το φυσικό σύνδεσμο, τον δίαυλο επικοινωνίας. των υπέργειων και υπόγειων οργάνων του φυτού Βλαστός Ο βλαστός αποτελεί το φυσικό σύνδεσμο, τον δίαυλο επικοινωνίας των υπέργειων και υπόγειων οργάνων του φυτού των ιστών που παρήχθησαν κατά το παρελθόν και αυτών που παράγονται κατά το παρόν μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Το φύλλο. Λειτουργία. Η ανατομία του, εξαρτάται από περιβαλλοντικούς παράγοντες: νερό, φως, θερμοκρασία, άνεμος

Το φύλλο. Λειτουργία. Η ανατομία του, εξαρτάται από περιβαλλοντικούς παράγοντες: νερό, φως, θερμοκρασία, άνεμος Το φύλλο Δομή Λειτουργία Η ανατομία του, εξαρτάται από περιβαλλοντικούς παράγοντες: νερό, φως, θερμοκρασία, άνεμος 3 ιστολογικά συστήματα: επιδερμίδα μεσόφυλλο ηθμαγγειώδεις δεσμίδες Η ανατομία του φύλλου

Διαβάστε περισσότερα

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο Μέρη Δένδρου Υπόγειο Επίγειο Μέρη Δένδρου Ακραίο μερίστωμα βλαστού Οφθαλμός Καταβολή φύλλου Φύλλο Βλαστός Λαιμός Ριζικά τριχίδια Ακραίο μερίστωμα ρίζας Καλύπτρα Βλαστός Βλαστός: αδιαφοροποίητος βλαστικός

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

6o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Φύλλο Άνθος - Αναπαραγωγή

6o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Φύλλο Άνθος - Αναπαραγωγή 6o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι Φύλλο Άνθος - Αναπαραγωγή Φωτοσύνθεση: Δέσμευση της ηλιακής ενέργειας και του CO 2 της ατμόσφαιρας και μετατροπή σε οργανικές θρεπτικές ενώσεις φως 6 CO 2 + 12 H 2 O --------->

Διαβάστε περισσότερα

3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ)

3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ) 3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ) Εισαγωγή Βασικές Έννοιες https://mediasrv.aua.gr/eclass/courses/afpgm135/ Τι είναι φυτό; ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Κάθε ευκαρυωτικός φωτοσυνθετικός οργανισμός...

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II Προστατευτικοί ιστοί Οι προστατευτικοί ιστοί περιβάλλουν το φυτικό σώμα Επιδερμίδα Περίδερμα Επιδερμίδα: το όριο μεταξύ φυτικών οργάνων και περιβάλλοντος Η βασική της

Διαβάστε περισσότερα

IX. ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Τύποι ιστών Όργανα : ρίζα βλαστός φύλλα Οι πολυκύτταροι οργανισµοί έχουν το πλεονέκτηµα (έναντι των µονοκύτταρων) ότι αποτελούνται από διαφορετικές οµάδες κυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς

Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς Iστός: Μια ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ 43 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ 44 ΤΑ ΦΥΤΑ Τα πρώτα χερσαία φυτά προήλθαν από ένα οργανισμό, που αν υπήρχε σήμερα, θα ταξινομούνταν ως πολυκύτταρο χλωροφύκος. Οι τόσες

Διαβάστε περισσότερα

Η μορφολογία και η ανατομία του βλαστού

Η μορφολογία και η ανατομία του βλαστού Η μορφολογία και η ανατομία του βλαστού Ανατομία του φυτικού σώματος Βλαστός Βλαστός: ο φυσικός σύνδεσμος των υπέργειων και υπόγειων οργάνων του φυτού καθώς και το υπόβαθρο στο οποίο δημιουργούνται συνεχώς

Διαβάστε περισσότερα

Carl Downey - Colours de Vine

Carl Downey - Colours de Vine ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΥ Επίκουρος Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Πάτρα 2016 Carl Downey - Colours de Vine Βοτανική ταξινόμηση της Αμπέλου ΒΑΣΙΛΕΙΟ (REGNUM):

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΦΥΤΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 204008

ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΦΥΤΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 204008 ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΦΥΤΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 204008 Υπόβαθρο Τα φυτά προσαρμόζονται πρώτιστα στη ζωή στο έδαφος, αν και πολλά ζουν στο νερό κατά τη διάρκεια μέρους του κύκλου ζωής τους. Αυτό το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Ιστορικά 1665: Ο Ρ.Χουκ μιλά για κύτταρα. Σύγχρονη κυτταρική θεωρία: Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

14η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016

14η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 14η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΥΡΟΥ ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 (Διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΦΥΤΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΦΥΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μορφολογία των φυτών: Κλάδος της επιστήμης της Βοτανικής που ασχολείται με τη μελέτη της εξωτερικής διαμόρφωσης των φυτών. Ανατομία των φυτών: Κλάδος της επιστήμης της Βοτανικής που ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 7: Ανατομία ρίζας

Εργαστηριακή άσκηση 7: Ανατομία ρίζας Εργαστηριακή άσκηση 7: Ανατομία ρίζας Σύνοψη Με την εργαστηριακή άσκηση, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν το σχήμα και τη μορφή διαφορετικών ριζών, να μάθουν να πραγματοποιούν

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών II Στηρικτικοί ιστοί Οι στηρικτικοί ιστοί παρέχουν μηχανική στήριξη και προστασία Κολλέγχυμα Σκληρέγχυμα Κολλέγχυμα Παρέχει στήριξη και μηχανική αντοχή σε νεαρά κυρίως φυτά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Βλαστός Ο βλαστός στηρίζει το υπέργειο μέρος των φυτών και καθορίζει την αρχιτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ ΙΣΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑ 2016 ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ ΙΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο μαθητών /μαθητριών

Ονοματεπώνυμο μαθητών /μαθητριών ΕΚΦΕ: ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ - ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ Α ΦΑΣΗ (ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2014. ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

Δευτερογενείς βλαστοί

Δευτερογενείς βλαστοί Δευτερογενείς βλαστοί Ως τέτοιοι ονομάζονται οι βλαστοί που έχουν περάσει το στάδιο της πρωτογενούς ανάπτυξης και έχει αρχίσει η διαδικασία της κατά πάχος αύξησης με την ενεργοποίηση των πλευρικών δευτερογενών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 1.1 Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών... 3,4 1.2 Κύτταρο: Η μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 Ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΙΙΙ Χαρακτηριστικές δομές φυτικών κυττάρων Παρατήρηση / Ταυτοποίηση ζωντανών πρωτόζωων

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΙΙΙ Χαρακτηριστικές δομές φυτικών κυττάρων Παρατήρηση / Ταυτοποίηση ζωντανών πρωτόζωων ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΙΙΙ Χαρακτηριστικές δομές φυτικών κυττάρων Παρατήρηση / Ταυτοποίηση ζωντανών πρωτόζωων Ι. Παρατήρηση στομάτων φύλλων και πλαστιδίων (χλωροπλαστών, χρωμοπλαστών, αμυλοπλαστών) Τα στόματα των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Υποδομή του ξύλου Δομή της ξυλώδους ύλης: κυτταρικά τοιχώματα, μεσοκυττάρια στρώση, τυλώσεις Αόρατη με κοινό μικροσκόπιο Μελέτη με πολωτικό μικροσκόπιο, ακτίνες Χ, ηλεκτρονικό

Διαβάστε περισσότερα

3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ)

3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ) 3465. ΒΟΤΑΝΙΚΗ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΩΝ) Τα όργανα των σπερματοφύτων https://mediasrv.aua.gr/eclass/courses/afpgm135/ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Όλα τα είδη σπερματόφυτων απαρτίζονται από διακριτά όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ, ΚΑΤΑΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 10-11. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ Μεταβλητότητα δομής Δομή δακτυλίων Μορφολογία κυττάρων Χημική σύσταση Υποδομή Μέσα σ ένα δέντρο Ανάμεσα στα δέντρα Οριζόντια Κατακόρυφα Πλάγια Στο ίδιο είδος Σε διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

υπέργειο στηρικτικό όργανο σύνδεσµος υπέργειων οργάνων µε ρίζα

υπέργειο στηρικτικό όργανο σύνδεσµος υπέργειων οργάνων µε ρίζα λειτουργικότητα βλαστού βλαστός υπέργειο στηρικτικό όργανο σύνδεσµος υπέργειων οργάνων µε ρίζα στηρίζει φύλλα, άνθη, καρπούς παράγει νέους ιστούς και όργανα (ιστογένεση/οργανογένεση) ο πράσινος βλαστός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΤΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΑΘΗΝΑ 2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 2 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Το φύλλο. Λειτουργικός ρόλος. 1. φωτοσύνθεση. 2. διαπνοή. 3. προστασία (λέπια οφθαλμών, αγκάθια) 4. στήριξη (έλικες)

Το φύλλο. Λειτουργικός ρόλος. 1. φωτοσύνθεση. 2. διαπνοή. 3. προστασία (λέπια οφθαλμών, αγκάθια) 4. στήριξη (έλικες) Το φύλλο Λειτουργικός ρόλος 1. φωτοσύνθεση 2. διαπνοή 3. προστασία (λέπια οφθαλμών, αγκάθια) 4. στήριξη (έλικες) 5. αποθήκευση (κοτυληδόνες, βολβοί) 6. αναπαραγωγή (σέπαλα, πέταλα, στήμονες, καρπόφυλλα)

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά στο φλοίωμα

Μεταφορά στο φλοίωμα Μεταφορά στο φλοίωμα τα φωτοσυνθετικά προϊόντα μεταφέρονται από τις πηγές προς τους αποδέκτες φωτοσυνθετικά όργανα (κυρίως τα φύλλα) που παράγουν και εξάγουν φωτοσυνθετικά προϊόντα όργανα στα οποία έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2013 ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 08 Δεκεμβρίου 2012 (Διάρκεια εξέτασης

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή και μικροσκοπική παρατήρηση νωπού παρασκευάσματος αμυλόκοκκων

Παρασκευή και μικροσκοπική παρατήρηση νωπού παρασκευάσματος αμυλόκοκκων Παρασκευή και μικροσκοπική παρατήρηση νωπού παρασκευάσματος αμυλόκοκκων Το άμυλο είναι ένας από τους πολυσακχαρίτες. Είναι σώμα λευκό, χωρίς γλυκιά γεύση, αδιάλυτο στο κρύο νερό. Στο ζεστό όμως μετατρέπεται

Διαβάστε περισσότερα

Μετακίνηση. Απώλλεια 95-97% του νερού που απορροφάται ενώ ~2% υποστηρίζει την αύξηση ~1% συμμετέχει σε φωτοσύνθεση & άλλες μεταβολικές διεργασίες

Μετακίνηση. Απώλλεια 95-97% του νερού που απορροφάται ενώ ~2% υποστηρίζει την αύξηση ~1% συμμετέχει σε φωτοσύνθεση & άλλες μεταβολικές διεργασίες Το νερό στο φυτό Άριστος διαλύτης συμμετέχει στη διαμόρφωση της λειτουργικής στερεοδομής των μακρομορίων παίζει ενεργό ρόλο στο μεταβολισμό αποτελεί τον πρωταρχικό δότη e - κατά τη φωτοσυνθετική ροή e

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ Τύποι και ρόλος κυττάρων πλατυφύλλων Μέλη αγγείων: αγωγά στοιχεία Ίνες: στερεωτικά στοιχεία (σπάνια και αγωγά) Τραχεϊδες: αγωγά και στερεωτικά στοιχεία Παρεγχυματικά

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Ενότητα 2: Η οργάνωση της ζωής Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Κεφάλαιο 3: Η οργάνωση των οργανισμών Γενικοί Στόχοι: Φύλλα Εργασίας 3α Ανθρώπινος οργανισμός οργανικά συστήματα όργανα Α.1.18. Να διακρίνουν τα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 Σάββατο 5 Δεκεµβρίου 2015 Διαγωνισµός στη Βιολογία (Διάρκεια 1 ώρα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 1)... 2)...

Διαβάστε περισσότερα

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 Μεγεθυντική ικανότητα και διακριτική ικανότητα ή ανάλυση Μέγιστη ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1 ΦΥΤΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 450.ΟΟΟ ΕΙΔΗ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ 3.600 ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ 450.000 1.600 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 33.000 ΦΥΚΗ 2.000 ΚΥΑΝΟΦΥΚΗ 100.000000

Διαβάστε περισσότερα

7 Φεβρουαρίου 2015 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑ Α ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑ ΕΣ:

7 Φεβρουαρίου 2015 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑ Α ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑ ΕΣ: ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 7 Φεβρουαρίου 2015 ΛΥΚΕΙΟ:..... ΟΜΑ Α ΜΑΘΗΤΩΝ: 1.. 2..... 3..... ΜΟΝΑ ΕΣ: 2 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προτείνεται οι ομάδες να προχωρήσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 08/12/2012. Σύνολο µορίων:..

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 08/12/2012. Σύνολο µορίων:.. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 11 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2013 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Μαθητές/τριες που συµµετέχουν: (1) (2) (3) Σέρρες 08/12/2012

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικός κύκλος: Μιτωτική και μειωτική διαίρεση του πυρήνα

Κυτταρικός κύκλος: Μιτωτική και μειωτική διαίρεση του πυρήνα Κυτταρικός κύκλος: Μιτωτική και μειωτική διαίρεση του πυρήνα Ο κυτταρικός κύκλος περιλαμβάνει 5 φάσεις: Τη Μεσόφαση και τις 4 Φάσεις της Μιτωτικής διαίρεσης (Πρόφαση, μετάφαση, ανάφαση, τελόφαση) G1= grow

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ Κύτταρο Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών Φυτικό κύτταρο Χαρακτηριστικά των κυττάρων των πολυκύτταρων φυτών: 1. Μερική ανεξαρτησία

Διαβάστε περισσότερα

τα φύκη τα βακτήρια οι µύκητες

τα φύκη τα βακτήρια οι µύκητες Ποια κύτταρα έχουν τοίχωµα όλα τα κύτταρα των ανώτερων φυτών τα φύκη τα βακτήρια οι µύκητες Από τι αποτελείται το κυτταρικό τοίχωµα κυτταρίνη (σε µικροϊνίδια) ηµικυτταρίνες πηκτίνες γλυκοπρωτεΐνες λιγνίνη

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογία και Φυσιολογία Φυτών

Μορφολογία και Φυσιολογία Φυτών ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡ/ΜΑ ΔΡΑΜΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ και ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μορφολογία και Φυσιολογία Φυτών Εργαστηριακές Σημειώσεις Μάρθα Λαζαρίδου -Αθανασιάδου Καθηγήτρια ΤΕΙ 2009 Σελίδα 1 ΠΙΝΑΚΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ Τύποι και ρόλος κυττάρων κωνοφόρων Τραχεΐδες (αξονικές, ακτινικές): αγωγά και στερεωτικά στοιχεία Παρεγχυματικά κύτταρα: αποθηκευτικά στοιχεία αξονικές τραχεϊδες

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι Φυτών. Ετήσια Διετή Πολυετή. Ποώδη. Ξυλώδη

Τύποι Φυτών. Ετήσια Διετή Πολυετή. Ποώδη. Ξυλώδη Τύποι Φυτών Ετήσια Διετή Πολυετή Ποώδη Ξυλώδη Δένδρα Θάμνοι Ανατομική των αγγειωδών φυτών Κύτταρο Ιστός Όργανο Φυτό Υπόγειο μέρος Υπέργειο μέρος Ρίζα Βλαστοί ή στελέχη Ιστοί του βλαστού Εφυμενίδα Επιδερμίδα

Διαβάστε περισσότερα

8 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2010

8 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2010 ΕΚΦΕ ΣΕΡΡΩΝ 8 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2010 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ : Μαθητές/τριες που συµµετέχουν: (1).. (2) (3) Ηµεροµηνία: 28/11/2009 Σύνολο µορίων :.

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι Φυτών. Ετήσια Διετή Πολυετή. Ποώδη. Ξυλώδη

Τύποι Φυτών. Ετήσια Διετή Πολυετή. Ποώδη. Ξυλώδη Τύποι Φυτών Ετήσια Διετή Πολυετή Ποώδη Ξυλώδη Δένδρα Θάμνοι Ανατομική των αγγειωδών φυτών Κύτταρο Ιστός Όργανο Φυτό Υπόγειο μέρος Υπέργειο μέρος Ρίζα Βλαστοί ή στελέχη Ιστοί του βλαστού Εφυμενίδα Επιδερμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας

Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας Πλασμόλυση κυττάρων κρεμμυδιού, χρώση και μικροσκοπική παρατήρηση Μικροσκοπική παρατήρηση χλωροπλαστών σε κύτταρα φυτού Tradescantia (τηλέγραφος) Λαγωνίκα Μαριτίνα 1 Διδακτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου Άνθος Αναπαραγωγή Το άνθος Λειτουργίες 1. Όργανο εγγενούς παραγωγής των ανώτερων φυτών α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά ουσιών στα φυτά

Μεταφορά ουσιών στα φυτά Μεταφορά ουσιών στα φυτά Αγωγός ιστός Α Γυμνασίου Κεφάλαιο 3 Ενότητα 3.1 Σελ. 60-61 Χύλωμα & Φλοίωμα 1 Εισαγωγή Το έλασμα του φύλλου αποτελείται από την επάνω και την κάτω επιδερμίδα και το μεσόφυλλο που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 2... 3... ΜΟΝΑΔΕΣ:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 2... 3... ΜΟΝΑΔΕΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:..... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1.. 2..... 3..... ΜΟΝΑΔΕΣ: ΜΕΡΟΣ Α Κυτταρική ανάπτυξη και διάχυση ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Διάχυση: Με τον όρο διάχυση, γενικά, χαρακτηρίζουμε την τάση

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. Ηπείρου Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ. Εργαστήριο 2 ο. Υλικό Καλλιέργειας. Δούμα Δήμητρα Άρτα, 2013

Τ.Ε.Ι. Ηπείρου Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ. Εργαστήριο 2 ο. Υλικό Καλλιέργειας. Δούμα Δήμητρα Άρτα, 2013 Τ.Ε.Ι. Ηπείρου Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Φυτικής Παραγωγής ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ IN VITRO Εργαστήριο 2 ο Υλικό Καλλιέργειας Δούμα Δήμητρα Άρτα, 2013 ΥΛΙΚΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ o Ο ζυγώτης εμφανίζει ολοδυναμικότητα

Διαβάστε περισσότερα

3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων

3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων 3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο: Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Για την παρατήρηση 1 Η γλυκόζη αποτελεί μία από τις βασικές πηγές ενέργειας στους

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ Το ξύλο στο μικροσκόπιο Κύτταρα: μικρές δομικές μονάδες ξύλου Κύτταρα φελλού (Hooke, 1665) 1 cm 3 ξύλου κωνοφόρα: 600-800 χιλιάδες πλατύφυλλα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕUSO 2015 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου. ιάρκεια εξέταση :1h. Μαθητές/τριες: Σχολείο: Ηµ/νία:

ΕUSO 2015 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου. ιάρκεια εξέταση :1h. Μαθητές/τριες: Σχολείο: Ηµ/νία: ΕUSO 2015 Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ιάρκεια εξέταση :1h Σχολείο: Ηµ/νία: 14 12-2014 Μαθητές/τριες: 1..... 2.... 3.... 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 η :Μικροσκοπική παρατήρηση κυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο Μέρη Δένδρου Υπόγειο Επίγειο Μέρη Δένδρου Ακραίο μερίστωμα βλαστού Οφθαλμός Καταβολή φύλλου Φύλλο Λαιμός Ριζικά τριχίδια Ακραίο μερίστωμα ρίζας Καλύπτρα Ρίζα Ο ώριμος σπόρος (έμβρυο) έχει ριζικές καταβολές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3465 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 Ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

I. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ

I. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός ΕΚΦΕ Χαλανδρίου και ΕΚΦΕ Νέας Ιωνίας για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν στη 12 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2014 Μάθημα : Βιολογία ΣΧΟΛΕΙΟ: ΜΑΘΗΤΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Mεταφορά βιομορίων στον ηθμό (φλοίωμα)

Mεταφορά βιομορίων στον ηθμό (φλοίωμα) Mεταφορά βιομορίων στον ηθμό (φλοίωμα) Ανατομία του φλοιώματος Ανατομία του φλοιώματος Ηθμώδη κύτταρα (γυμνόσπερμα, τραχεόφυτα) Ηθμώδη στοιχεία Ηθμώδη άρθρα- ηθμοσωλήνες (αγγειόσπερμα) Συνοδά κύτταρα (ή

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ Ο ανθρώπινος οργανισμός συνίσταται α- πό τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος,

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Α ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ Κεφάλαιο 1 ο ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΡΤΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΥΤΑ.

Μέρος Α ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ Κεφάλαιο 1 ο ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΡΤΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΥΤΑ. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ Βασικά μαθήματα μορφολογίας και φυσιολογίας Σπερματοφύτων ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ενδιαφέρον και η χρήση των φυτών στον άνθρωπο. Η ιστορία και η εξέλιξη της βοτανικής επιστήμης.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ Κίνηση στα αγγεία του ξύλου Κίνηση μέσω του φλοιού Τρόποι μετακίνησης των θρεπτικών στοιχείων στο εσωτερικό της ρίζας: Κίνηση με διάχυση

Διαβάστε περισσότερα

: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ

: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦ. Δ/ΝΣΗ Π&Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΦΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ The 13th European Union Science

Διαβάστε περισσότερα

2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια: Βολακάκης Γιάννης, Βιολόγος 1) ΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΧΟΙ Εξοικείωση με το μικροσκόπιο Βασικοί κανόνες μικροσκόπησης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 16/12/2017

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 16/12/2017 Α & Β ΕΚΦΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 16/12/2017 ΣΧΟΛΕΙΟ: 1 2 3 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ( Α) ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΑΜΥΛΟΚΚΟΚΩΝ ΤΡΙΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ & (Β) ΔΡΑΣΗ ΕΝΖΥΜΟΥ ΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργία: Διακίνηση (μεταφορά) υλικών μέσα στο φυτικό σώμα

Λειτουργία: Διακίνηση (μεταφορά) υλικών μέσα στο φυτικό σώμα Λειτουργία: Διακίνηση (μεταφορά) υλικών μέσα στο φυτικό σώμα Διακίνηση σε μικρή απόσταση από κύτταρο σε κύτταρο μέσα στον ιστό μηχανισμός διάχυσης Διακίνηση σε μεγάλη απόσταση από όργανο σε όργανο μηχανισμός

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή στην 13η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2015 Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή στην 13η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2015 Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισμός για την επιλογή στην 13η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2015 Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο:.. Ονόματα των μαθητών: 1). 2).... 3). ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Β ΜΕΡΟΣ)

ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Β ΜΕΡΟΣ) ΑΝΑΤΟΜΙΑ και ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Β ΜΕΡΟΣ) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Οι µύες είναι συσταλτά όργανα που χρησιµεύουν για να επιτελούνται οι ενεργητικές κινήσεις του οργανισµού. Οι µύες αποτελούνται

Διαβάστε περισσότερα

1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής

1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής 1.2 Κύτταρο: η βασική μονάδα της ζωής Γιατί το κύτταρο χαρακτηρίζεται βασική μονάδα ζωής; Γιατί είναι η μικρότερη μονάδα που μπορεί: Να τρέφεται Να αναπνέει Να αναπαράγεται Δηλαδή εμφανίζει τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

The 16th European Union Science Olympiad - EUSO η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2018 Τοπικός Διαγωνισμός Μαγνησίας ΘΕΜΑΤΑ

The 16th European Union Science Olympiad - EUSO η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2018 Τοπικός Διαγωνισμός Μαγνησίας ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦ. Δ/ΝΣΗ Π&Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΦΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ The 16th European

Διαβάστε περισσότερα

Ησυμβιωτικήσχέσημε ενδομυκορριζικούς μύκητες ως στρατηγική αφομοίωσης ανοργάνων θρεπτικών από τα φυτά

Ησυμβιωτικήσχέσημε ενδομυκορριζικούς μύκητες ως στρατηγική αφομοίωσης ανοργάνων θρεπτικών από τα φυτά Ησυμβιωτικήσχέσημε ενδομυκορριζικούς μύκητες ως στρατηγική αφομοίωσης ανοργάνων θρεπτικών από τα φυτά 1 Η ικανότητα των φυτών να προσλαμβάνουν νερό και ανόργανα θρεπτικά από το έδαφος σχετίζεται και με

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ 2008-09 2 Επαναλ. Ασκήσεις Α Γυμν 2008-9 Κύτταρο 1. Από ποια μέρη αποτελείται το μικροσκόπιο; 2. Στην εικόνα φαίνεται ένα μικροσκόπιο. Να γράψετε τα μέρη του όπως υποδεικνύονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο μαθητών. «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης»

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο μαθητών. «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης» ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμο μαθητών Σχολείο α. β. γ. Στόχοι της δραστηριότητας «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης» Να επιβεβαιώσουμε το ρόλο του φωτός και της χλωροφύλλης

Διαβάστε περισσότερα