Προκαταρκτική Έκθεση Υποβρύχιας Έρευνας στη Θαλάσσια Περιοχή του Στρυµονικού Κόλπου

Transcript

1 Αθήνα: 26 Νοεµβρίου 2014 Προκαταρκτική Έκθεση Υποβρύχιας Έρευνας στη Θαλάσσια Περιοχή του Στρυµονικού Κόλπου Σε συνέχεια της επίσκεψης µας για την διενέργεια της Προκαταρκτικής Υποβρύχιας Έρευνας στη θαλάσσια περιοχή του Στρυµονικού κόλπου, θα θέλαµε να σας πληροφορήσουµε για τα κάτωθι: Έπειτα από συλλογή ιστορικών στοιχείων, µελέτη αρχείων και µε τη σηµαντική βοήθεια των τοπικών αλιέων, συγκεντρώσαµε περίπου 30 στίγµατα και πληροφορίες που πιθανόν θα αναγνωρίζονταν σαν ανθρωπογενείς στόχοι (manmade targets). Χάρτης της περιοχής µε τις θέσεις που ερευνήθηκαν.

2 Όλοι οι στόχοι ερευνήθηκαν συστηµατικά, µε τη διενέργεια καταδύσεων, µε τη χρήση ηχητικών σαρωτών απεικόνισης του πυθµένα (ηχογραφίες), είτε µε τη χρήση υποβρύχιας τηλεχειριζόµενης ρυµουλκούµενης κάµερας (TCS). Στο σκάφος ρυµουλκώντας την υποβρύχια κάµερα. Ο πίνακας οργάνων του σκάφους και το όργανο DownScan Sonar. Η οθόνη της ρυµουλκούµενης κάµερας.

3 Τα πρώτα αποτελέσµατα ανάδειξαν την ύπαρξη ενός ιστορικού ατµόπλοιου σε βάθος 65 µέτρων, σε εξαιρετική κατάσταση, ενός δεύτερου πλοίου σε βάθος 45 µέτρων το οποίο κείτεται στον πυθµένα επί της αριστερής του πλευράς και ενός τρίτου εντυπωσιακού ατµόπλοιου σε βάθος 63 µέτρων. Όλα από την περίοδο του A' Παγκοσµίου Πολέµου. Στη συνέχεια εντοπιστήκαν δυο πολεµικά αεροσκάφη, πιθανόν ένα µαχητικόκαταδιωκτικό, σε βάθος 53 µέτρων και ένα µεταγωγικό ή βοµβαρδιστικό, σε βάθος 60 µέτρων Η ηχογραφία ατµόπλοιου το οποίο εικάζεται πως µπορεί να είναι τροχήλατο (paddleship). Η ηχογραφία του ναυαγίου του οποίου αρχικά ερµηνεύτηκε σαν το «Clacton. Κάτω, η ηχογραφία του περίφηµου ναυαγίου «Ermine.

4 Συντρίµµια ή άλλα αντικείµενα εντοπίστηκαν επίσης σε διάφορες περιοχές, χωρίς όµως να είναι δυνατή η περαιτέρω αναγνώριση τους. Ηχητικές καταγραφές, καταδύσεις και οπτικές διασκοπίσεις, πραγµατοποιήθηκαν επίσης στις «Ελευθερίδες» και σχεδόν σε όλη την γειτονική παράκτια ζώνη Επάνω, πιθανά συντρίµµια σε βάθος 80 µέτρων ανοιχτά από τις «Ελευθερίδες». Κάτω, εντοπισµός πιθανού σιδερένιου λέβητα ίσως από το ναυάγιο κάποιου πλοίου, σε βάθος 23 µέτρων. Τέλος, διενεργήθηκαν καταδύσεις για την επιβεβαίωση της παρουσίας των ιππόκαµπων, ακριβώς µπροστά από το ρέµα που καταλήγει στη θάλασσα, παραπλεύρως της εισόδου του εργοστάσιου εµπλουτισµού στο Στρατώνι.

5 Σαν πρώτα συµπεράσµατα έχουµε: Την επιβεβαίωση του νεότευκτου Βρετανικού ατµόπλοιου "Ermine", µήκους περίπου 110 µέτρων, βυθισθέν ξηµερώµατα της 2ας Αύγουστου του 1917, προσκρούοντας σε νάρκη του ναρκοπεδίου που είχε ποντίσει το γερµανικό υποβρύχιο UC-23. Με απώλειες περίπου 30 ανθρώπων και βυθισθέν µόλις σε δυόµισι λεπτά. Ο χάρτης µε τα ναρκοπέδια που πόντισε το UC-23. Κάτω, το καράβι ermine. ιαφηµιστικό έντυπο του 1913, για το πλοίο Ermine. Κάτω, το γερµανικό υποβρύχιο UC-23. εξιά, το σήµα ναρκών του γερµανικού υποβρυχίου UC-23.

6 Το ναυάγιο βρίσκεται σε αρίστη κατάσταση καθώς το φουγάρο του υψώνεται έως τα 42 µέτρα βάθος και τα δυο κατάρτια παραµένουν έως σήµερα στην αρχική τους θέση. Το φουγάρο του ναυαγίου Ermine. εξιά, η γέφυρα του ναυαγίου Ermine. Το φουγάρο, το πίσω κατάρτι και τα καπόνια των σωστικών λέµβων του Ermine. Η ορατότητα είναι σχεδόν µηδενική. Ένα "ναυάγιο - µουσείο'' που έχει ήδη προκαλέσει το ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο. Εκτεταµένα ιστορικά στοιχεία θα παρουσιαστούν µόλις ολοκληρωθεί το πρώτο σκέλος της έρευνας. Σηµειώνεται πάραυτα, πως έως σήµερα έχουν συλλεχθεί σηµαντικές πληροφορίες και στοιχεία, όπως τα σχεδία από το ναυπηγείο του πλοίου, γράµµα από τον τηλεγραφητή του πλοίου, τάφους των θυµάτων στην περιοχή της Καλαµαριάς στη Θεσσαλονίκη και άλλα. Ο τηλεγραφητής John Parry. Ο John Parry χάθηκε µε το πλοίο. Γράµµα του Parry προς την αδελφή του. To Ermine, στα ναυπηγεία κατασκευής του. Τάφοι των θυµάτων του ναυάγιου στη Καλαµαριά.

7 Ένα σηµαντικό ναυάγιο πιθανότατα παλαιότερο του 1916, που αρχικά ταυτίστηκε µε το Βρετανικό ναρκαλιευτικό "Clacton", βυθισθέν στις 3 Αύγουστου του 1916, τορπιλισθέν από το γερµανικό υποβρύχιο UC-73, (αξίζει να αναφέρουµε πως το συγκεκριµένο υποβρύχιο έχει τορπιλίσει και βυθίσει στην περιοχή της Κέας, το αδελφό πλοίο του "Τιτανικού", τον "Βρετανικό" και το "Burdigala", επίσης σηµαντικό και µεγάλων διαστάσεων πλοίο). Κατόπιν όµως περαιτέρω µελέτης των αρχείων του Βασιλικού Βρετανικού Ναυτικού, προκύπτει πως η ταυτοποίηση αυτή δεν επαληθεύεται. Το Βρετανικό ναρκαλιευτικό «Clacton». Το ναυάγιο το οποίο αρχικά ταυτίστηκε µε το «Clacton. Το ναυάγιο κείτεται στον πυθµένα µε την αριστερή πλευρά του, δηλαδή στο πλάι. Η ορατότητα στο τρίτο ναυάγιο είναι πλέον µηδενική, λόγω των σωµατιδίων, όσο κατεβαίνουµε βαθύτερα σκοτεινιάζει. Το τρίτο ναυάγιο εντοπίστηκε σε απόσταση 711 µέτρων βορειανατολικά του ναυαγίου "Ermine" και όλα δείχνουν πως είναι βυθισµένο εντός του ναρκοπεδίου 667, που είχε ποντίσει το γερµανικό υποβρύχιο UC-23. Στο συγκεκριµένο ναυάγιο έγιναν δυο καταδύσεις, εξαιτίας όµως της µηδενικής ορατότητας, κατέστη αδύνατη η οπτική τεκµηρίωσή του. Από τις ηχογραφίες και τις µαρτυρίες των αλιέων, υπολογίζεται πως πρόκειται για ένα ατµόπλοιο µήκους περίπου 40 µέτρων, µε το φουγάρο του να παραµένει ακόµα σε θέση, προσδίδοντας σαφές ναυπηγικό σχήµα. Οι παλαιοί καπετάνιοι το αναφέρουν ως "ποταµόπλοιο", γεγονός που εφόσον εξακριβωθεί θα είναι ιδιαίτερα σηµαντικό, αφού θα είναι ένα από τα σπάνια τροχήλατα ατµόπλοια (Paddleship).

8 Στις θέσεις των δυο αεροπλάνων δεν µπορέσαµε να καταδυθούµε άλλα ούτε να χρησιµοποιήσουµε άλλα µέσα για την οπτική τεκµηρίωση, εξαιτίας της µηδενικής ορατότητας. Παραµένουν όµως αρκετά υποσχόµενοι, "κλειδωµένοι" στόχοι για την συνέχεια της έρευνας. Στις "Ελευθερίδες", το ανάγλυφο και το είδος του πυθµένα, οι απότοµες διακυµάνσεις και αναβαθµοί του βυθού καθώς και η γεωγραφική τους θέση, τις καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλες για τη δηµιουργία καταδυτικού πάρκου. Βράχια, τρύπες, υποβρύχια ζωή, στις «Ελευθερίδες». Στις «Ελευθερίδες», το ανάγλυφο του πυθµένα είναι κατάλληλο για καταδυτικό πάρκο. Υποβρύχια φωτογραφία από την περιοχή «Ελευθερίδες. Καταδυόµενοι από το 2008 στο συγκεκριµένο σηµείο, που εντοπίζεται ο πληθυσµός των ιππόκαµπων, είµαστε πλέον σε θέση να υποστηρίξουµε πως οι ιππόκαµποι εµφανίζονται αποκλειστικά και ΜΟΝΟΝ στη εν λόγω περιοχή (Στρατώνι), µοναδικό φαινόµενο για όλη την ελληνική επικράτεια. Το γεγονός αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι πως το ρέµα που εκβάλει στη θάλασσα περιέχει διάφορα στοιχεία τα οποία είναι ευνοϊκά για την ανάπτυξη των ιππόκαµπων. Εµπεριστατώµενα όµως συµπεράσµατα θα πρέπει να προέλθουν από θαλάσσιους βιολόγους. Σηµειώνεται επίσης ότι κατά την δεκαπενθήµερη διάρκεια της έρευνας, διενεργήθηκαν πλήθος καταδύσεων στην ευρύτερη περιοχή, επιχειρώντας καθηµερινά (πλην µιας µέρας λόγω κακοκαιρίας) σε διάφορα βάθη, παρόλα αυτά σε κανένα άλλο σηµείο δεν εντοπίστηκε κάποιος ιππόκαµπος. Φωτογραφία ιππόκαµπου από την τελευταία επίσκεψη, Νοέµβριος του Η περιοχή που εµφανίζονται πάντα οι ιππόκαµποι, ΜΟΝΟ µπροστά από το εργοστάσιο.

9 Τέλος, θα θέλαµε να σας ενηµερώσουµε πως κατά την διάρκεια της έρευνας, επικρατήσαν ιδιαίτερα δυσµενείς καιρικές συνθήκες για την εκτέλεση των εργασιών µας. Ο συνδυασµός των εντόνων βροχοπτώσεων, οι διαρκείς πνέοντες νότιοι άνεµοι, µε αποκορύφωµα την έναρξη της αλιείας µε µηχανότρατες από την 1η Νοέµβριου στο Στρυµονικό κόλπο, είχε ως αποτέλεσµα τα ύδατα να είναι κυριολεκτικά "κορεσµένα" σε σωµατίδια, ενώ παράλληλα τα ρεύµατα από τους νότιους ανέµους κατεύθυναν το ίζηµα έντος του κόλπου. Το καταδυτικό συνεργείο ξεκινούσε καθηµερινά από το αλιευτικό καταφύγιο του Στρατωνίου. Στην περιοχή των «Ελευθερίδων». Σε µια πρώτη προσέγγιση λοιπόν, µπορούµε να πούµε πως υπάρχει κατάλληλη περιοχή για τη δηµιουργία καταδυτικού πάρκου (Ελευθερίδες). Ιδρύοντας ένα παράκτιο καταδυτικό πάρκο, µπορούν να γίνουν τα ναυάγια που εντοπίστηκαν, επισκέψιµα. Με τη νέα νοµοθεσία και µε τις επικείµενες διευκρινιστικές διατάξεις, επιλύεται ουσιαστικά το θέµα των καταδυτικών πάρκων. Η ύπαρξη ενός καταδυτικού πάρκου θωρακίζει την βιοποικιλότητα της θαλάσσιας περιοχής και λειτουργεί ως κέντρο εµπλουτισµού των γύρω ιχθυοπληθυσµών. (Οι αλιείς της περιοχής που συναντηθήκαµε και συζητήσαµε αρκετές φορές, ήταν θετικοί). Το Στρατώνι, µπορεί να «υιοθετήσει» τον ιππόκαµπο, όπου χωρίς την παραµικρή προσπάθεια είναι ήδη αυτεπάγγελτα προστατευόµενο είδος. Ο ήµος δύσκολα θα φέρει αντιρρήσεις σε ένα αναπτυξιακό έργο στον τοµέα του τουρισµού, το οποίο εκ πρώτης όψεως εµφανίζεται ως «ανταγωνιστικό» της µεταλλευτικής ανάπτυξης. Ένα καταδυτικό πάρκο εκτός από την ενίσχυση του προφίλ της εταιρείας, προσφέρει νέες θέσεις εργασίας, αύξηση επισκεψιµότητας και νέες πήγες εσόδων για την τοπική οικονοµία. Συµβάλλει επίσης στην ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας στην ευρύτερη περιοχή.

10 Το ενδιαφέρον για τα ναυάγια της περιοχής δείχνει να είναι µεγαλύτερο από το αναµενόµενο, έχοντας ανεπίσηµα ήδη ενδιαφέρον για την παρουσίαση του θέµατος από το Πολεµικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθήνων, τα οποία διαθέτουν λιγοστές πληροφορίες και ευρήµατα από την περίοδο του Α' Παγκοσµίου Πολέµου. Σηµαντική καταδυτική εταιρεία από την Αγγλία, η οποία εκπαιδεύει αυτοδύτες άλλα και επισκέπτεται ναυάγια σε όλο τον κόσµο (η οποία είχε εκπαιδεύσει και την Μονάδα Βατραχανθρώπων του Λιµενικού Μ.Υ.Α.), θα µας αποστείλει "Επιστολή Ενδιαφέροντος", για να δραστηριοποιηθεί στην περιοχή ή ακόµα και να συµµετέχει σε οποίο επιχειρηµατικό σχήµα δηµιουργηθεί. Επίσης έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από πολλούς αυτοδύτες από τη Θεσσαλονίκη, την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό, µεγάλη ανταπόκριση από ιστορικούς, ερευνητές, καταδυτικούς συλλόγους και οργανισµούς που καταγράφουν τα ναυάγια σε παγκόσµια βάση. Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν, από µια µόνο ανεπίσηµη δηµοσίευση στο Facebook, για τον εντοπισµό του ναυάγιου "Εrmine", χωρίς να αναφερθεί καµία άλλη λεπτοµέρεια. Καταδύσεις κατά την διάρκεια των ερευνών, λόγω του µεγάλου βάθους χρησιµοποιήθηκαν και εµπλουτισµένα µείγµατα οξυγόνου καθώς και τεχνικές βαθιάς κατάδυσης. Αναµένουµε την επόµενη συνάντηση µας, ώστε να µπορέσουµε να αναπτύξουµε περισσότερο το θέµα καθώς και να συναποφασίσουµε για τις περαιτέρω ενέργειες µας. Με εκτίµηση Βασίλης Μεντόγιαννης Έδρα: ηµοσθένους 30-32, Καλλιθέα Office: Dimosthenous str. Kallithea , Athens / Greece Καταδυτικό Εργαστήριο: Αιτωλίας 2-4, Γέρακας Diving Laboratory: 2-4, Aitolias str. GR Gerakas-Athens Tel/Fax: , info@ufr-team.com