Newsletter # 2. Οι Πιλοτικές περιοχές στην Ελλάδα. 1. Όνομα και τοποθεσία των πιλοτικών τοποθεσιών. Ιανουάριος 2019

Transcript

1 A HarmonizEd framework to Mitigate coastal EroSion promoting ICZM protocol implementation Newsletter # 2 Ιανουάριος 2019 Οι Πιλοτικές περιοχές στην Ελλάδα 1. Όνομα και τοποθεσία των πιλοτικών τοποθεσιών Οι πιλοτικές τοποθεσίες στην Ελλάδα βρίσκονται στον Δήμο Παγγαίου, στο Θρακικό Πέλαγος -Βόρειο Αιγαίο. Η παραλία της Κάριανης έχει μήκος περίπου 16,3 χλμ. με μέγιστο πλάτος 76 μ., στο δυτικό τμήμα, κοντά στο δέλτα του ποταμού Στρυμόνα. Δίπλα στην παραλία της Κάριανης, στην ανατολική πλευρά της, η ακτογραμμή συνεχίζει και σχηματίζει Αμμολόφους, την αμμώδη παραλία και το σύστημα των αμμοθίνων που εκτείνονται μέχρι πλάτος 50 μ. και καλύπτουν ένα μήκος περίπου 20 χλμ. [1]

2 2. Σημασία για την τοπική οικονομία, Η παράκτια ζώνη του Δήμου Παγγαίου αποτελεί τη κυριότερη πηγή απασχόλησης και τη βασική προοπτική για την τοπική οικονομία. Δεδομένου ότι αποτελεί το κύριο πλεονέκτημα ενός από τους πιο γοργά ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα, η υγιής και αποτελεσματική περιβαλλοντική διαχείριση της παράκτιας ζώνης έχει καταστεί κορυφαία προτεραιότητα για τον Δήμο 3. Το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών και ο αντίκτυπός τους στην τοπική κοινωνία Στις ελληνικές πιλοτικές περιοχές, η διάβρωση των ακτών είναι μια διαδικασία που καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τις ανθρωπογενείς πιέσεις και την ύπαρξη κατασκευών με σαφώς αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ωστόσο, η παράκτια ζώνη είναι κομβικό σημείο της τοπικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και ως εκ τούτου η σημαντικότερη πηγή οικονομικής ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό, οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση της περιβαλλοντικής κατάστασης της παράκτιας ζώνης θα έχει άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομική δραστηριότητα. 4. Η συμβολή του έργου HERMES Η διακρατική προσέγγιση που εισήγαγε το έργο HERMES διευκολύνει την ανάπτυξη της γνώσης και τη χρήση νέων μεθόδων για την ανάπτυξη και εφαρμογή δοκιμασμένων λύσεων που συνδυάζουν τεχνολογίες αιχμής με την αξιοποίηση της τοπικής τεχνογνωσίας.. [2]

3 . Οι Πιλοτικές περιοχές στην Κύπρο 1. Όνομα και τοποθεσία των πιλοτικών τοποθεσιών Οι επιλεγμένες πιλοτικές τοποθεσίες είναι οι βορειοανατολικές ακτές του κόλπου της Λάρνακας, ιδιαίτερα αυτές της Οροκλίνης και η ακτογραμμή στο Ζυγή. Και οι δύο περιοχές αντιμετωπίζουν σοβαρή διάβρωση των ακτών, ειδικά η ακτή της Ορόκλινης. 2. Σημασία για την τοπική οικονομία, Η ακτή της Οροκλίνης είναι γνωστή ως χώρος αναψυχής με πολλές σχετικές εγκαταστάσεις, ενώ το Ζύγι είναι γνωστό ως περιοχή με μεγάλο αλιευτικό καταφύγιο. Η Ορόκλινη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην τουριστική βιομηχανία της Λάρνακας, ενώ το Ζύγι συνδέεται κυρίως με την τοπική αλιευτική οικονομία. 3. Το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών και ο αντίκτυπός τους στην τοπική κοινωνία Κατά μήκος της αστικοποιημένης βόρειας ακτογραμμής του κόλπου της Λάρνακας, η διάβρωση της παραλίας της Οροκλίνης είναι ορατή κατά μήκος λίγων χιλιομέτρων καθώς και οι κυματοθραύστες που έχουν τοποθετηθεί. Προκειμένου να προστατευθεί η ακτογραμμή από περαιτέρω διάβρωση έχουν αναπτυχθεί κλασσικές αντιδιαβρωτικές κατασκευές στην παραλία, ενώ την τρέχουσα περίοδο έχουμε σε εξέλιξη την ανάπτυξη ακόμη περισσότερων. Στο Ζύγι, μετά την κατασκευή ε- νός μεγάλου αλιευτικού καταφυγίου αλιείας, κατασκευάστηκαν υπεράκτιοι κυματοθραύστες για την προστασία της ακτογραμμής. 4. Η συμβολή του έργου HERMES Στο πλαίσιο του έργου HERMES θα αναπτυχθεί ένα δίκτυο τεσσάρων Ωκεανογραφικών σταθμών για την παρακολούθηση των θαλάσσιων ρευμάτων, των κυμάτων, της διακύμανσης της στάθμης της θάλασσας και των αιωρούμενων σωματιδίων. Ένας από αυτούς τους τέσσερεις σταθμούς θα αναπτυχθεί στο δυτικό τμήμα του κόλπου της Λάρνακας σε βάθος περίπου 30 μέτρων, όχι μακριά από το γνωστό ναυάγιο της Ζηνοβίας, το οποίο αποτελεί ένα από τα 10 πιο [3]

4 δημοφιλείς καταδυτικούς προορισμούς στον κόσμο. Τα δεδομένα θα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας (GSM) για τις ανάγκες του έργου HERMES αλλά και την ενημέρωση των δυτών στην περιοχή του ναυάγιού της Ζηνοβίας για ζητήματα θαλάσσιας ασφάλειας. Επιπλέον, η πρόβλεψη δεδομένων (θαλάσσια ρεύματα, κύματα, άνεμοι, θερμοκρασία θαλάσσιας επιφάνειας-sst, στάθμη της θάλασσας) από ένα αριθμητικό μοντέλο υψηλής ανάλυσης σε ένα ειδικό πεδίο που καλύπτει τόσο τον κόλπο της Λάρνακας όσο και την περιοχές του Ζύγι. Χάρτης του κόλπου της Λάρνακας που δείχνει τη θέση του ναυάγιού της Ζηνοβίας, όπου θα αναπτυχθεί ένας από τους σταθμούς παρακολούθησης του έργου HERMES. Οι Πιλοτικές περιοχές στη Βουλγαρία 1. Όνομα και τοποθεσία των πιλοτικών περιοχών Οι επιλεγμένες πιλοτικές τοποθεσίες είναι παράκτιες περιοχές της βόρειας και νότιας ακτής του Δήμου της Βάρνας. Και οι δύο περιοχές επηρεάζονται από τη διάβρωση των ακτών. Κατά μήκος του βόρειου τμήματος έχουν γίνει αρκετά παράκτια έργα τα τελευταία 40 χρόνια, ενώ στο νότιο τμήμα οι ακτές δεν έχουν γίνει έργα. Μία αξιοσημείωτη επίδραση της κλιματικής αλλαγής είναι η επιτάχυνση της διάβρωσης των ακτών κατά την τελευταία δεκαετία. Τόσο προκυμαία εντός του αστικού ιστού όσο και η ακτή δέχονται ισχυρότερες πιέσεις λόγω καταιγίδων. Συνεπώς, θα πραγματοποιηθούν δράσεις συστηματικής παρακολούθησης και απόκτησης δεδομένων, προκειμένου να εντοπιστούν νέες τάσεις στις παράκτιες διαδικασίες. 2. Σημασία για την τοπική οικονομία, Η παραλιακή αναψυχή στην περιοχή της Βάρνας ξεκίνησε ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Μια αξιοσημείωτη για εκείνη την εποχή υποδομή παραλιακής αναψυχής δημιουργήθηκε το Η ανάπτυξη του παραλιακού μετώπου της Βάρνας συνοδεύτηκε με την διαμόρφωση του περιβάλλοντος τοπίου σε κατά μήκος περίπου 5 χλμ ακτογραμμής την φύτευση σπάνιων φυτών [4]

5 και την ανάπτυξη του λεγόμενου Κήπου της Θάλασσας και φυτεία των σπάνιων φυτών που οδήγησαν στο λεγόμενο Sea Garden. Το μερίδιο της βουλγαρικής οικονομίας που συνδέεται με τον τουρισμό είναι σημαντικά υψηλότερο από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο(14% έναντι9%) γεγονός που σημαίνει ότι για τη βουλγαρική οικονομία ο τουρισμός έχει 50% μεγαλύτερο βάρος. Είναι σαφές ότι ο ρόλος των παραθαλάσσιων θέρετρων μας είναι υψίστης σημασίας για τη βιωσιμότητα του βουλγαρικού τουρισμού. Έχοντας υπόψη ότι ο Δήμος της Βάρνας στεγάζει τα παλαιότερα βουλγαρικά θέρετρα της Μαύρης Θάλασσας από το 1903, το μέλλον των παραλιών μας θα είναι θέμα ύψιστης προτεραιότητας. Η ακτή του δήμου της Βάρνας και τα δύο σημεία εγκατάστασης του Ωκεανογραφικού Σταθμού 3. Το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών και ο αντίκτυπός τους στην τοπική κοινωνία Κατά μήκος της βόρειας ακτής εντός του αστικού ιστού, η διάβρωση στην παραλία αυξάνεται. Η χρόνια διάβρωση ήταν γεγονός ήδη πριν από 20 χρόνια εξαιτίας της δραστικής μείωσης φερτών υλών. Κατά την τελευταία δεκαετία, λίγες αλλά ακραίες καταιγίδες προκάλεσαν αλλαγές στην πιθανότητα υπέρβασης των παραμέτρων των θυελλωδών κυμάτων, οι οποίες ενδέχεται να αποτελέσουν νέες τάσεις για επιταχυνόμενη παράκτια διάβρωση στο εγγύς μέλλον. Οι παράκτιες δομές που κατασκευάστηκαν θα εκτίθενται σε ισχυρότερες πιέσεις από αυτές που προβλέπονται από τον σχεδιασμό και επομένως η ζημιά γίνεται πιο πιθανή. Θυελλώδη Κύματα στη βόρεια ακτή του Δήμου της Βάρνας (Θέρετρο Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης) [5]

6 Στα νότια του ακρωτηρίου Γαλατά, όπου η ακτή δεν είναι αστικοποιημένη και δεν υ- πάρχουν παράκτιες κατασκευές, παρατηρούνται παντού σημάδια διάβρωσης. Για περίπου 50 χρόνια αυτό το τμήμα της ακτής ήταν περισσότερο ή λιγότερο σε δυναμική ισορροπία. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η κατάσταση αλλάζει και ότι είναι απαραίτητη η προσεκτική παρατήρηση και παρακολούθηση της ακτής. Ακτή με πρόβλημα διάβρωσης στα νότια της Βάρνας (Παραλία Γαλατά-Νότια) 4. Η συμβολή του έργου HERMES Το έργο HERMES δρομολογεί μια συστηματική προσέγγιση για την εκμάθηση, την παρακολούθηση και τον μετριασμό της διάβρωσης των ακτών που θα ενσωματωθεί στις λειτουργικές διαδικασίες των εμπλεκομένων δήμων. Έχοντας αυτό υπόψη, ο πρώτος σταθμός παρακολούθησης στη Βουλγαρία θα πραγματοποιηθεί σε μια περιοχή όπου οι πληροφορίες και τα δεδομένα που συλλέγονται αναμένεται να είναι επωφελής βραχυπρόθεσμα. Εν προκειμένω, η α- κτή του Δήμου της Βάρνας είναι μια κατάλληλη παράκτια περιοχή. Ένας ωκεανογραφικός σταθμός που θα βρίσκεται στην είσοδο του κόλπου της Βάρνας αλλά αρκετά μακριά από την ακτή θα παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και δεδομένα για την εξυπηρέτηση και των δύο περιοχών. Λόγω της υπάρχουσας υποδομής, η βόρεια περιοχή είναι πιο κατάλληλη για την πρώτη εγκατάσταση του σταθμού. Αυτή είναι η θέση HERMES BG1. Στο δεύτερο στάδιο, ο σταθμός θα μετακινηθεί στη θέση HERMES BG2. Εκτός αυτού, η α- νταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των εταίρων θα βελτιώσει την κατανόηση των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος στην διάβρωση των ακτών και θα συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην πρόβλεψη των αλλαγών που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν τις επόμενες δεκαετίες. Οι Πιλοτικές περιοχές στην Αλβανία 1. Όνομα και τοποθεσία των πιλοτικών τοποθεσιών Οι επιλεγμένες πιλοτικές τοποθεσίες βρίσκονται στη βορειοδυτική Αλβανία κοντά στην πόλη Shëngjin και το στόμα του ποταμού Buna. Η μεταβολή των μεταφερόμενων όγκων ιζημάτων που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και η εξέλιξη του ποταμού επηρεάζει έντονα τη δυναμική των ιζημάτων κατά μήκος της παράκτιας ζώνης αυτών των περιοχών. Προκειμένου να αναληφθεί δράση, το σημείο εκκίνησης είναι η γνώση των σύνθετων φαινομένων που διέπουν την παράκτια δυναμική. 2. Σημασία για την τοπική οικονομία, Ολόκληρη η περιοχή έχει σπουδαίο φυσικό κεφάλαιο καθώς χαρακτηρίζεται από την παρουσία λιμνοθάλασσων, αλμυρών ελών, πεδινών χώρων και αμμόλοφων. Αυτές οι ζώνες είναι κοντά στην ακτή, με ύψη κοντά σε 1-2 μέτρα, αλλά και στο εσωτερικό μέρος της ακτογραμμής. Η παράκτια ζώνη χωρίζεται σε τομείς με αμμώδεις περιοχές ή προσχωσιγενή κοιτάσματα και λιμνοθάλασσες. Και οι δύο τομείς είναι πολύ σημαντικοί για τον τουρισμό και τα ενδιαιτήματα. Η λιμνοθάλασσα Kune Vain είναι μια προστατευόμενη φυσική περιοχή που βρίσκεται στο τμήμα που είναι το πιο εκτεθειμένο στην παράκτια διάβρωση. [6]

7 Η θέση της πιλοτικής περιοχής 3. Το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών και ο αντίκτυπός τους στην τοπική κοινωνία Η μορφή μιας ακτογραμμής εξαρτάται έντονα από το κλίμα των συνθηκών κύματος στο οποίο εκτίθεται. Δεδομένου ότι μεγάλος αριθμός παραλιών χαρακτηρίζεται από χαμηλές τιμές ύψους, η ακτογραμμή είναι πολύ ευαίσθητη στις εκδρομές της μέσης στάθμης της θάλασσας και κινδυνεύει σοβαρά από την αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας λόγω της μελλοντικής κλιματικής αλλαγής. Τα τελευταία χρόνια, οι αμμοθίνες και η βλάστηση έχουν υποστεί σοβαρή ζημιά από ανθρώπινες ενέργειες, όπως την δημιουργία μικρών χωριών και την διάνοιξη δρόμων που διευκολύνουν την πρόσβαση στις παραλίες. Η εικόνα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο στις λοφώδεις περιοχές, κοντά στην προσχωσιγενή πεδιάδα, όπου τα τελευταία χρόνια έχουν κατασκευαστεί πολλές μικρές δεξαμενές άρδευσης που προκαλούν μείωση των ιζημάτων που μεταφέρονται στη θάλασσα. Η συνέπεια είναι ένα έλλειμμα ιζημάτων, το οποίο συνδέεται με την παράκτια διάβρωση. Οι διεργασίες διάβρωσης χαρακτηρίζουν σχεδόν όλη την παράκτια περιοχή από το στόμιο του ποταμού Μάτι έως την περιοχή της παραλίας κοντά στο λιμάνι του Shëngjin. Παράκτια διάβρωση κοντά στην λιμνοθάλασσα Kune-Vain [7]

8 Παράκτια διάβρωση κοντά στην λιμνοθάλασσα Kune-Vain 4. Η συμβολή του έργου HERMES Η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί αύξηση της στάθμης της θάλασσας καθώς η επέκταση των ωκεανών καθιστούν ωκεανοί αναπτύσσονται και καθιστούν τις μορφές των καταιγίδων πιο ενεργητικές. Συνεπώς, οι περισσότερες ακτές του κόσμου θα επηρεαστούν μέσω πλημμυρών και αυξημένης διάβρωσης. Για την αντιμετώπιση των πηγών κινδύνων που προκύπτουν απαιτούνται αξιόπιστες προβλέψεις για την μελλοντική εξέλιξη τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο σωστός σχεδιασμός για την ανάπτυξη των ακτών και για στοχοθετημένες παρεμβάσεις, όπως η διατήρηση και η ανασυγκρότηση των συστημάτων αμμολόφων, έχουν θεμελιώδη σημασία για την προστασία των ακτών και των πεδινών περιοχών. Το έργο HERMES αυξάνει τη γνώση για τα φαινόμενα αυτά στις πιο εκτεθειμένες περιοχές. Η χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας θα συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του κινδύνου τώρα και στο μέλλον. Η ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα θα οδηγήσει στην βέλτιστη αξιολόγηση των πιθανών λύσεων. Το εταιρικό σχήμα του έργου HERMES φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις πληροφορίες και τις απόψεις αυτού του ενημερωτικού δελτίου. Το Πρόγραμμα BalkanMed δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται. Επικοινωνία: [8]