Α.Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ

Transcript

1 Α.Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δομικά Υλικά - Τεχνικές & Μέθοδοι Χαρακτηρισμού και Ελέγχου ΛΑΡΙΣΑ, Ιανουάριος 2018

2 Α. Δομή της ύλης Ιδιότητες των υλικών ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Ποια η διαφορά κρυσταλλικών και άμορφων σωμάτων; Στα κρυσταλλικά υλικά, οι δομικές μονάδες (άτομα, μόρια) καταλαμβάνουν αυστηρά καθορισμένες θέσεις στο χώρο, σύμφωνα με ένα γεωμετρικό υπόδειγμα που λέγεται κρυσταλλικό σύστημα. Το σύνολο σχεδόν των κρυσταλλικών σωμάτων δεν εμφανίζεται σαν ενιαίος κρύσταλλος, αλλά με τη μορφή συσσωματωμάτων κρυστάλλων, που το μέγεθός τους ποικίλει από μερικά εκατοστά του μέτρου (χαλαζίας, διαμάντι) μέχρι μερικές υποδιαιρέσεις του χιλιοστού (μέταλλα, κράματα). Στα άμορφα υλικά, οι δομικές μονάδες κατέχουν τυχαίες θέσεις στη μάζα του στερεού. Τα κρυσταλλικά σώματα έχουν καθορισμένο σημείο τήξης σε μια καθορισμένη θερμοκρασία, ενώ τα άμορφα δεν έχουν καθορισμένο σημείο τήξης και η τήξη λαμβάνει χώρα σταδιακά σε ένα εύρος θερμοκρασιών. 2. Πως διακρίνονται οι κρυσταλλικές ατέλειες ανάλογα με τις διαστάσεις και τη γεωμετρική τους μορφή; Σημειακές: Έχουν τοπικό χαρακτήρα και περιορίζονται σε χώρο με διαστάσεις της τάξης των ατόμων του κρυστάλλου. Παρουσιάζονται όταν άτομα άλλης ύλης καταλαμβάνουν ενδιάμεσες θέσεις στο πλέγμα του κρυστάλλου ή όταν κανονικές θέσεις ατόμων παραμένουν κενές. Γραμμικές: Δημιουργούνται στο στάδιο κρυστάλλωσης της ύλης και αναπτύσσονται στο κρυσταλλικό πλέγμα κατά μήκος γραμμών. Επιφανειακές: Ανήκουν οι οριακές επιφάνειες των κόκκων και των φάσεων των πολυφασικών υλικών. Χωρικές: Μακροσκοπικά σημεία ασυνέχειας σε τρείς διαστάσεις. 3. Τι είναι πορώδες; Πορώδες ενός υλικού είναι ο βαθμός κατά τον οποίο ο φαινόμενος όγκος του περιέχει πόρους ή άλλα κενά. Ιδιότητες όπως η αντοχή σε παγετό, η υδροαπορροφητικότητα, η θερμική αγωγιμότητα και οι μηχανικές ιδιότητες εξαρτώνται από το πορώδες. 4. Τι είναι υδροαπορροφητικότητα; Η ικανότητα ενός υλικού να απορροφά και να συγκρατεί νερό στους πόρους του. Η υδροαπορροφητικότητα είναι ίση με το λόγο του νερού που έχει απορροφήσει το υλικό μετά από 24ωρη παραμονή στο νερό προς το αρχικό βάρος. 5. Τι είναι υγροσκοπικότητα; Η ικανότητα ενός υλικού να απορροφά νερό με τη μορφή ατμού από τον αέρα. Εξαρτάται από τη φύση του υλικού, τη θερμοκρασία, τη σχετική υγρασία του αέρα, το είδος και το μέγεθος των πόρων. 6. Τι είναι υδροπερατότητα; Η ικανότητα ενός υλικού να επιτρέπει τη δίοδο του νερού μέσα από τη μάζα του και μετράται σε μάζα νερού ανά μονάδα επιφανείας του υλικού και ανά μονάδα πίεσης. 7. Τι είναι θερμική αγωγιμότητα; 1

3 Η ικανότητα που έχουν τα υλικά να επιτρέπουν τη διέλευση θερμότητας μέσω της μάζας τους. Περιγράφεται από τον συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας, που εκφράζει το ποσό της θερμότητας που διαφεύγει στη μονάδα του χρόνου μέσω μοναδιαίας επιφανείας υλικού μοναδιαίου πάχους, για διαφορά θερμοκρασιών μεταξύ των δύο επιφανειών 1 ο C. 8. Τι είναι αντοχή στον παγετό; Η ικανότητα κορεσμένου σε νερό υλικού να υποστεί επανειλημμένους κύκλους τήξης και πήξης του νερού που βρίσκεται στους πόρους του χωρίς να μειωθεί σημαντικά η μηχανική του αντοχή και το βάρος του. Το νερό κατά την πήξη του υφίσταται σημαντική αύξηση του όγκου του, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη τάσεων στο εσωτερικό του υλικού. Η διαρκής φόρτιση και αποφόρτιση του υλικού με τον παραπάνω τρόπο δημιουργεί κόπωση στο υλικό και διευκολύνει τη γήρανσή του. Β. Κονίες κονιάματα 9. Τι είναι χρόνος αρχικής και τελικής πήξης μιας κονίας; Αρχή πήξης μιας κονίας είναι κατάσταση κατά την οποία η πλαστική μάζα της κονίας έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών και συγκολλητικών της ιδιοτήτων. Η μηχανική αντοχή της πλαστικής μάζας στο σημείο αυτό είναι πολύ χαμηλή και συνεπώς κάθε μεταβολή στο σχήμα της καταστρέφει την εσωτερική της συνοχή και την πρόσφυση που έχει επιτευχθεί πάνω στις επιφάνειες του αδρανούς. Χρόνος αρχικής πήξης είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της ανάμιξης της κονίας με νερό. Ο χρόνος της τελικής πήξης μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τα κριτήρια που τίθενται ως προς τη μηχανική αντοχή. Για σκυρόδεμα ο χρόνος τελικής πήξης είναι 1 έτος. Η μηχανική αντοχή του σκυροδέματος στη διάρκεια αυτού του έτους αυξάνεται αργά αλλά σταθερά. 10. Τι είναι αερικές και τι υδραυλικές κονίες; Αερικές είναι οι κονίες που πήζουν, σκληραίνουν, αποκτούν μηχανική αντοχή και τη διατηρούν μόνο όταν βρίσκονται σε επαφή με τον αέρα (π.χ. υδράσβεστος) Υδραυλικές είναι οι κονίες που επιτυγχάνουν τα παραπάνω και στο νερό (π.χ. τσιμέντο). 11. Τι προϊόντα λαμβάνονται κατά την θέρμανση και όπτηση της φυσικής γύψου; CaSO 4. 2H 2O ( o C) ----> CaSO 4. 1/2H 2O (500 o C) ----> CaSO 4 (1000 o C) ----> CaSO 4 + CaO Φυσική γύψος πλαστική γύψος ανυδρίτης τραχεία γύψος Πλαστική γύψος: Χρησιμοποιείται ως κονία, για διακοσμητικούς λόγους (γυψοσανίδα), ενυδατώνεται εύκολα και είναι ταχύπηκτη Ανυδρίτης: δεν ενυδατώνεται, δεν χρησιμοποιείται. Τραχεία: Σε μίξη με νερό 40-50%, δίδει προϊόν διπλάσιας αντοχής από το αντίστοιχο της πλαστικής γύψου. 12. Ιδιότητες και χρήση της πλαστικής γύψου Η γύψος θεωρείται αερική κονία και για το λόγο αυτό δεν χρησιμοποιείται εκεί που μπορεί να προσβληθεί από υγρασία. Η αντοχή της γύψου λίγες ώρες μετά την πήξη κυμαίνεται γύρω στα 50 kg/cm 2, ενώ μετά την ξήρανσή της και με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να ξεπεράσει τα 300 kg/cm 2. Οι παράγοντες που μειώνουν την αντοχή της γύψου είναι οι ίδιοι που επιβραδύνουν την πήξη της. Η αντοχή της σε εφελκυσμό είναι το 20% της αντοχής της σε θλίψη, αλλά αυξάνεται με προσθήκες ζωϊκών ή φυτικών ινωδών υλικών. Για την ενυδάτωση της γύψου απαιτείται 18,5% περίπου νερό σε σχέση με το βάρος της. Ωστόσο παραγωγή 2

4 πλαστικής μάζας με ικανοποιητικό εργάσιμο απαιτεί νερό κατά 60-80% περισσότερο. Ως εκ τούτου το προϊόν που λαμβάνεται μετά την πήξη και ξήρανση είναι αρκετά πορώδες (μικρή θερμική και ηχητική αγωγιμότητα). Η μεγάλη περιεκτικότητα της γύψου σε κρυσταλλικό νερό την καθιστά υψηλής θερμοχωρητικότητας και υψηλής αντοχής στη φωτιά. 13. Έλεγχος ποιότητας Ασβέστου και υδρασβέστου Ο σπουδαιότερος έλεγχος της ασβέστου είναι ο προσδιορισμός αδιαλύτου υπολείμματος μετά τη σβέση. Μεγάλη τιμή αδιαλύτου υπολείμματος φανερώνει χρήση ασβεστολίθου κακής ποιότητας ή ατελή όπτηση. Μέτρο επίσης της ποιότητας της ασβέστου αποτελεί ο βαθμός αποδοχής, η ποσότητα δηλαδή του πολτού υδρασβέστου σε m 3, που παράγεται από 1tn άσβεστο. Ο βαθμός απόδοσης πρέπει να είναι 2,5 m 3 /tn για την παχειά και 1,5 m 3 /tn για την ισχνή άσβεστο. 14. Τι είναι άσβεστος, πως παρασκευάζεται και ποιες είναι οι ιδιότητές της ανάλογα με τη θερμοκρασία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή της; Άσβεστος είναι το οξείδιο του ασβεστίου (CaO) και λαμβάνεται κατά την όπτηση CaCO3 σε θερμοκρασίες περίπου 1000 o C, ήτοι: CaCO3 + 42,5 Kcal > CaO + CO2 Η θερμοκρασία πύρωσης είναι καθοριστική για την τελική δομή της ασβέστου και κατά συνέπεια για την ταχύτητα σβέσης, όπως αναφέρεται παρακάτω: Θερμοκρασία ο C ο C > 1050 o C πύρωσης Πορώδες 45-55% 34-45% 35% Σβέση Ταχεία Ημιταχεία Βραδεία 1. Μείωση διαστάσεων ένυδρων τεμαχιδίων 2. βελτίωση ποιότητας 3. αύξηση πλαστικότητας Η άσβεστος είναι αερική κονία. 15. Διαδικασία σβέσης της ασβέστου (παραγωγή υδρασβέστου) Η σβέση της ασβέστου λαμβάνει χώρα με την προσθήκη κατάλληλης ποσότητας νερού. Η αντίδραση κατά την οποία παράγεται υδροξείδιο του ασβεστίου (Ca(OH)2) είναι εξόχως εξώθερμη. Διακρίνονται δύο μέθοδοι σβέσης: Υγρή μέθοδος (ασβεστοπολτός με 35-40% κ.β στερεή ύλη) Η σβέση γίνεται με νερό σε αναλογία νερό/άσβεστος = 3:1 κ.β. Το μίγμα αναδεύεται για 15 min και προστίθεται νερό σε αναλογία 20% Ca(OH)2 + 80% νερό. Η ποιότητα του λαμβανόμενου πολτού εξαρτάται από την ποιότητα της ασβέστου και τις συνθήκες σβέσης. Αντικειμενικός σκοπός είναι η λήψη Ca(OH)2 σε κολλοειδή μορφή, με μεγάλο όγκο, μεγάλη πλαστικότητα και ικανότητα ενσωμάτωσης μεγάλης ποσότητας άμμου για παρασκευή ασβεστοκονιαμάτων. Μετά τη σβέση της ασβέστου είναι απαραίτητη η φύρανσή της με παραμονή του πολτού σε σάκους για 15 περίπου ημέρες, ώστε να απομακρυνθεί η περίσσεια του νερού μαζί με τα διαλυτά άλατα και να αυξηθεί η πλαστικότητα. Τα σωματίδια του ασβεστοπολτού δεν υπερβαίνουν τα 2μm. Ξηρή μέθοδος (ξηρή σκόνη με μικρά υπολείμματα υγρασίας 1% κ.β) Στην περίπτωση αυτή η απαιτούμενη ποσότητα νερού για τη σβέση είναι ίση με το 32% του βάρους της ασβέστου. Λόγω όμως της αύξησης της θερμοκρασίας σε υψηλά επίπεδα σημαντική ποσότητα νερού εξατμίζεται, με αποτέλεσμα το απαιτούμενο νερό να ανέρχεται στο διπλάσιο της θεωρητικής ποσότητας. 3

5 16. Τι είναι παχειά και ισχνή υδράσβεστος; Η παχειά υδράσβεστος προέρχεται από σβέση καλής ποιότητας ασβέστου. Είναι πολτός με λιπαρή υφή, μεγάλη πλαστικότητα και ικανότητα πρόσληψης μεγάλης ποσότητας άμμου. Άσβεστος με μεγάλο ποσοστό προσμίξεων ή αντικανονική όπτηση και σβέση δίνει την ισχνή υδράσβεστο, που έχει τις προαναφερόμενες ιδιότητες σε πολύ μικρότερο βαθμό. 17. Πήξη και σκλήρυνση της υδρασβέστου Η πήξη και η σκλήρυνση της υδρασβέστου γίνεται με το CO2 της ατμόσφαιρας σύμφωνα με την αντίδραση: Ca(OH)2 + CO > CaCO3 + H2O Η πήξη της υδρασβέστου είναι μία αργή διαδικασία και ευνοείται από υψηλές θερμοκρασίες. Ο πολτός της υδρασβέστου συστέλλεται σημαντικά κατά την πήξη του. Προσθήκη άμμου στα κονιάματα, επηρεάζει θετικά την αντοχή και το κόστος, ενώ περιορίζει την εμφάνιση ρωγμών. Η μαγνησιακή υδράσβεστος πήζει με μικρότερη ταχύτητα, παρουσιάζει μικρότερη συστολή, μεγαλύτερη πλαστικότητα και αντοχή σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. 18. Πως διακρίνονται τα κονιάματα με βάση την ποσότητα της χρησιμοποιούμενης κονίας; Διακρίνονται σε: Κανονικά: Περιέχουν όση κονία χρειάζονται για να πληρωθούν τα κενά της άμμου. Ισχνά: Χρήση μικρότερης από το κανονικό κονίας, με αποτέλεσμα μικρότερες αντοχές. Παχειά: Πλούσια σε κονία. Σημαντική συστολή και ρωγμές στις επιφάνειες. 19. Ποια είναι η σύνθεση του κοινού τσιμέντου Portland; Το τσιμέντο περιέχει πολύπλοκες ενώσεις. Ωστόσο η σύνθεσή του εκφράζεται πάντα με την περιεκτικότητα των στοιχείων που περιέχει σε οξείδια. Η σύνθεση του κοινού τσιμέντου Portland κυμαίνεται μεταξύ των ορίων που αναφέρονται παρακάτω για τα κύρια συστατικά του: Οξείδιο του ασβεστίου : CaO 60-68% Οξείδιο του πυριτίου : SiO % Οξείδιο του αργιλίου : Al2O3 3-8 % Οξείδιο του σιδήρου : Fe2O3 2-5% Οξείδιο του μαγνησίου : MgO 1-5% Τριοξείδιο του θείου : SO3 1-3% Το τελευταίο προέρχεται από την προσθήκη CaSO4 στο τσιμέντο (πριν την όπτησή του και σκοπό έχει την επιβράδυνση της πήξης του τσιμέντου). 20. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ταχύτητα πήξης του τσιμέντου; Τσιμέντο λεπτότερης άλεσης πήζει ταχύτερα. Μεγαλύτερη αναλογία σε νερό επιβραδύνει την πήξη. Υψηλότερη θερμοκρασία περιβάλλοντος επιταχύνει την πήξη. Προσθήκη αδρανών επιβραδύνει την πήξη. Η αυξημένη υγρασία περιβάλλοντος επιταχύνει την πήξη. 21. Ποια είναι η χημική σύνθεση του κλίνκερ; Οι πολύπλοκες χημικές ενώσεις που προκύπτουν από την όπτηση (1400 ο C περίπου) πρώτων υλών για την παρασκευή κλίνκερ είναι οι ακόλουθες: Πυριτικό τριασβέστιο 3CaO.SiO2 C3S 45-65% Πυριτικό διασβέστιο 2CaO.SiO2 C2S 15-35% 4

6 Αργιλικό τριασβέστιο 3CaO.Al2O3 C3A 4-14% Σιδηραργιλικό τετρασβέστιο 4CaO.Al2O3.Fe2O3 C4AF 10-18% 22. Ποια η χαρακτηριστική αντοχή του τσιμέντου Portland; Η αντοχή στη θλίψη εξαρτάται σημαντικά από την αναλογία νερό/τσιμέντο και κυμαίνεται από Kg/cm 2. Πειραματικές μετρήσεις δείχνουν ότι το κοινό τσιμέντο Portland αποκτά το 40-50% της αντοχής του έως την 3 η ημέρα, το 60-70% έως την 7 η και από την 7 η έως την 28 η η αύξηση της αντοχής είναι πολύ αργή. Κάτω από ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας η αύξηση μπορεί να συνεχιστεί επί μήνες ή και χρόνια και η αντοχή να καταστεί διπλάσια ή τριπλάσια της χαρακτηριστικής. 23. Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι του τσιμέντου: α. Τύπου Ι Πόρτλαντ Καθαρά τσιμέντα πόρτλαντ χαρακτηρίζονται τα τσιμέντα τα οποία προέρχονται από συνάλεση κλίνκερ και γύψου, και στα οποία επιτρέπεται η προσθήκη μέχρι 3% προϊόντων που προέρχονται από θραύση ή κονιοποίηση φυσικών ή τεχνητών υλικών, όπως ασβεστολίθων, βασάλτου, σκουριών, γης διατόμων, μπετονιτών, ιπτάμενης τέφρας κ.ά. β. Τύπου ΙΙ Πόρτλαντ με ποζολάνη Τσιμέντα πόρτλαντ με ποζολάνη χαρακτηρίζονται τα τσιμέντα που προέρχονται από συνάλεση κλίνκερ πόρτλαντ, ποζολάνης φυσικής ή τεχνητής και του απαραίτητου γύψου. Το ποσοστό της ποζολάνης καθορίζεται από το αδιάλυτο υπόλειμμα του τσιμέντου, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 20%. Δεν είναι απαραίτητο να ικανοποιούν τη δοκιμή ποζολανικότητας. Ειδικά το τσιμέντο με 10% αδιάλυτο υπόλειμμα ονομάζεται τσιμέντο πόρτλαντ ελληνικού τύπου. γ. Τύπου ΙΙΙ Ποζολανικό Ποζολανικά τσιμέντα πόρτλαντ χαρακτηρίζονται τα τσιμέντα που προέρχονται από συνάλεση κλίνκερ πόρτλαντ, ποζολάνης φυσικής ή τεχνητής και του απαραίτητου γύψου. Το ποσοστό της ποζολάνης καθορίζεται από το αδιάλυτο υπόλειμμα του τσιμέντου, το οποίο πρέπει να είναι μεταξύ 20% και 40%. Τα τσιμέντα αυτά χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα για ογκώδη έργα, όπου απαιτείται χαμηλός βαθμός θερμότητας ενυδάτωσης ή βελτιωμένη αντοχή στα διαβρωτικά μέσα. δ. Τύπου ΙV Πόρτλαντ ανθεκτικό στα θειικά Τσιμέντα πόρτλαντ ανθεκτικά στα θειικά άλατα και στο θαλάσσιο νερό χαρακτηρίζονται τα τσιμέντα που προέρχονται από συνάλεση κλίνκερ πόρτλαντ και γύψου. Το αργιλικό τριασβέστιο C3A πρέπει να είναι μικρότερο από 3,5% και η περιεκτικότητα σε SO3 να μην ξεπερνά το 2,5%. 24. Ποια ποσότητα νερού θεωρείται απαραίτητη για την πλήρη ενυδάτωση του τσιμέντου; Η ποσότητα του νερού που είναι απαραίτητη για την πλήρη ενυδάτωση του τσιμέντου δεν είναι γνωστή με ακρίβεια, διότι οι αντιδράσεις και τα προϊόντα ενυδάτωσης δεν είναι μοναδικά. Γίνεται αποδεκτό ότι η αναλογία νερού προς τσιμέντο για την ολοκλήρωση των αντιδράσεων είναι 0,25/1, στην πράξη όμως η αναλογία γίνεται 0,40/ Θερμότητα ενυδάτωσης τσιμέντου Η ενυδάτωση των συστατικών του τσιμέντου είναι εξώθερμη χημική αντίδραση κατά την οποία εκλύονται σημαντικές ποσότητες θερμότητας, κυρίως κατά τις πρώτες ημέρες μετά την ανάμιξη. Το 50% της συνολικής θερμότητας εκλύεται μέχρι την 3 η ημέρα, το 75% μέχρι την 7 η και το 85-90% περίπου μέχρι τους 6 μήνες. 5

7 Ο ρυθμός της θερμότητας ενυδάτωσης κατά τα στάδια της πήξης και αρχικής σκλήρυνσης του τσιμεντοπολτού είναι έντονος στα πρώτα λεπτά της ενυδάτωσης (ενυδάτωση αργιλικών και θειϊκών συστατικών), κατόπιν μειώνεται απότομα, έπειτα αρχίζει να αυξάνεται (αρχική πήξη) σχεδόν γραμμικά μέχρι τις πρώτες 4-8 ώρες ενυδάτωσης, οπότε ολοκληρώνεται η τελική πήξη, και τέλος αρχίζει πάλι να μειώνεται με την έναρξη της σκλήρυνσης. Η θερμότητα ενυδάτωσης μπορεί να αποτελέσει αιτία ρηγμάτωσης, όπως π.χ. σε ογκώδη στοιχεία από σκυρόδεμα (βάθρα, φράγματα, μεγάλα θεμέλια κλπ), όπου η θερμότητα που παράγεται στο εσωτερικό καθυστερεί να μεταφερθεί στην επιφάνεια και από εκεί στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα τη ρηγμάτωση λόγω διαφορικής θερμικής συστολής. Σε περίπτωση σκυροδέτησης σε χαμηλές θερμοκρασίες η θερμότητα ενυδάτωσης μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική. 26. Έλεγχοι και δοκιμές τσιμέντου Οι έλεγχοι και οι δοκιμές του τσιμέντου στοχεύουν στον προσδιορισμό των φυσικών, χημικών και μηχανικών χαρακτηριστικών του. Φυσικά χαρακτηριστικά: Περιλαμβάνουν το χρώμα τη λεπτότητα άλεσης, το φαινόμενο και απόλυτο ειδικό βάρος, το χρόνο αρχικής και τελικής πήξης και την ογκοσταθερότητα του τσιμεντοπολτού. Χημικά χαρακτηριστικά: Προσδιορίζονται με χημική ανάλυση, της οποίας τα αποτελέσματα εκφράζονται με την περιεκτικότητα σε οξείδια των διαφόρων συστατικών του τσιμέντου. Το αδιάλυτο σε υδροχλωρικό οξύ υπόλειμμα αποτελεί ένδειξη για ενδεχόμενη προσθήκη αδρανών στο κλίνκερ ή ανεπαρκή όπτηση. Η απώλεια βάρους μετά από πύρωση προδίδει την ύπαρξη ανθρακικών ενώσεων ή την προσβολή του από υγρασία. Μηχανικά χαρακτηριστικά: Για κοινό τσιμέντο Portland η αντοχή σε θλίψη κυμαίνεται από Kg/cm Τι γνωρίζετε για την αντοχή των κονιαμάτων στη γήρανση; Η αντοχή των κονιαμάτων στη γήρανση εξαρτάται από την ποιότητα των αδρανών, το είδος της κονίας, το πορώδες και την έκτασή του και την ποιότητα της επιφανείας τους. Συμπαγή κονιάματα είναι περισσότερον ανθεκτικά επειδή εμποδίζουν τη διείσδυση του νερού και τη συνακόλουθη δράση του. Το πορώδες περιορίζεται με τη χρήση άμμου καλής κοκκομετρικής σύνθεσης και με τη χρήση ορισμένων προσμίξεων που ελαττώνουν την επιφανειακή τάση του νερού και δημιουργούν μικροσκοπικές φυσαλίδες που αφ ενός βελτιώνουν το εργάσιμο, αφετέρου αυξάνουν την αντίσταση του κονιάματος στον παγετό. Στα επιχρίσματα η αντοχή αυξάνεται με επιμελή λείανση της επιφάνειας και με περιορισμό των μικροσκοπικών ρηγμάτων, που οφείλονται στη συστολή κατά την πήξη και σκλήρυνση. Οι πλίνθοι (τούβλα) φέρουν ειδικές επιμήκεις εσοχές με σκοπό την αύξηση της πρόσφυσης των κονιαμάτων. 28. Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για την καλή εφαρμογή των κονιαμάτων Καλή ανάμιξη των συστατικών ώστε το κονίαμα να αποκτήσει πλήρη ομοιογένεια Στην περίπτωση των ασβεστοκονιαμάτων είναι αποτελεσματικότερο να διαλύεται ο πολτός της υδρασβέστου σε νερό και να ακολουθεί η ανάμιξη με άμμο. Ο χρόνος αρχικής και τελικής πήξης της κονίας. Οι συνθήκες στις οποίες συντελείται η πήξη και η σκλήρυνση πρέπει να είναι ύφυγρες, ώστε να εξασφαλίζεται ομαλή σκλήρυνση και περιορισμός των ρηγματώσεων. Η εφαρμογή σε θερμοκρασίες κάτω από 0 ο C πρέπει να αποφεύγεται. 6

8 Οι επιφάνειες εφαρμογής πρέπει να είναι πορώδεις και αδρές δεδομένου ότι, η πρόσφυση των κονιαμάτων στις επιφάνειες των δομικών στοιχείων επιτυγχάνεται με μηχανική εμπλοκή και όχι με τη δημιουργία χημικών δεσμών. Η πρόσφυση των τσιμεντοκονιαμάτων αυξάνεται με την προσθήκη μικρής ποσότητας υδρασβέστου (10%). Με την προσθήκη αυτή αυξάνεται επίσης η πλαστικότητα του τσιμεντοκονιάματος. 29. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η μηχανική αντοχή των κονιαμάτων; 1. Ποιότητα και κοκκομετρική σύνθεση της άμμου. 2. Ποσοστό της κονίας. Μεγαλύτερο ποσοστό κονίας δίδει ανθεκτικότερα κονιάματα. 3. Για τα τσιμεντοκονιάματα η αντοχή αυξάνεται αντιστρόφως ανάλογα του λόγου νερό/τσιμέντο. 4. Η αντοχή εξαρτάται από τον τρόπο παρασκευής και εφαρμογής του κονιάματος καθώς και από τις συνθήκες που επικρατούν ή εξασφαλίζονται κατά τη διάρκεια της πήξης και της σκλήρυνσης. 30. Πλεονεκτήματα της χρήσης σκυροδέματος στις κατασκευές 1. Εξαιρετική αντοχή στη θλίψη και μεγάλη διάρκεια. 2. Δυνατότητα ελέγχου και καθορισμού των ιδιοτήτων του με κατάλληλη επιλογή και ποσοστιαία ανάμιξη των συστατικών του. 3. Παρασκευή στον τόπο εφαρμογής και εύκολη μορφοποίηση. 4. Σχετικά χαμηλό κόστος, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του όγκου του (80-90%) αποτελείται από αδρανή, που κατά κανόνα λαμβάνονται από λατομεία που ευρίσκονται κοντά στην τοποθεσία εφαρμογής του. 5. Μπορεί να συνδυαστεί με ράβδους σιδήρου και να δώσει στοιχεία και κατασκευές που επιδεικνύουν υψηλή αντοχή σε κάμψη και εφελκυσμό. 31. Ποιες είναι οι πρώτες ύλες παρασκευής του σκυροδέματος; Τσιμέντο, νερό, άμμος μαύρη πλυμένη, λεπτή άμμος από θραύση σκύρων και σκύρα. Η επιφάνεια των σκύρων πρέπει να είναι ανώμαλη και αδρή. Οι ξένες προσμίξεις (κυρίως οι αργιλώδεις) πρέπει να περιοριστούν, διότι περιβάλλουν τους κόκκους των αδρανών και εμποδίζουν την πρόσφυση της κονίας (μείωση αντοχής), αφετέρου αυξάνουν το νερό που απαιτείται για τη μίξη (μείωση αντοχής). Ο ΚΤΣ προβλέπει ανώτατο ποσοστό αργιλωδών προσμίξεων έως 2%. 32. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το εργάσιμο του σκυροδέματος; Με τον όρο εργάσιμο εννοείται η ευκολία με την οποία το σκυρόδεμα τοποθετείται σε καλούπια και ακολούθως συμπυκνώνεται, ώστε να δώσει μια ομοιόμορφη και ομοιογενή μάζα με τη μεγαλύτερη δυνατή πυκνότητα και το ελάχιστο δυνατό πορώδες (ορισμός συμπύκνωσης). Αύξηση της περιεκτικότητας σε νερό αυξάνει το εργάσιμο αλλά μειώνει τη μηχανική αντοχή. Αύξηση της περιεκτικότητας σε τσιμέντο, αυξάνει το εργάσιμο και δεν μειώνει την αντοχή. Αύξηση της λεπτότητας άλεσης του τσιμέντου αυξάνει το εργάσιμο. Αύξηση της περιεκτικότητας των αδρανών σε λεπτόκοκκα συστατικά ελαττώνει το εργάσιμο, λόγω αύξησης της επιφάνειας τριβής. Για τον ίδιο λόγο αδρανή με λεία επιφάνεια αυξάνουν το εργάσιμο. 7

9 Το εργάσιμο μειώνεται προϊόντος του χρόνου λόγω της απομάκρυνσης νερού (απώλεια κάθισης). Το εργάσιμο μειώνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. 33. Τι γνωρίζετε για το οπλισμένο σκυρόδεμα; Η αντοχή του απλού σκυροδέματος σε θλίψη είναι αρκετά υψηλή και μπορεί να ξεπεράσει τα 600 Kg/cm 2. Αντίθετα οι αντοχές σε εφελκυσμό και κάμψη είναι πολύ μικρότερες και κυμαίνονται από το 1/10 έως το 1/15 η πρώτη, και από το 1/7 έως το 1/10 η δεύτερη της αντοχής σε θλίψη. Για το λόγο αυτό το απλό σκυρόδεμα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή στοιχείων τα οποία δέχονται υψηλές τάσεις κάμψης (δοκοί, πλάκες). Τα απλό σκυρόδεμα σε συνδυασμό με ράβδους χάλυβα ή σιδήρου (υψηλή αντοχή σε εφελκυσμό) αποκτά υψηλή αντοχή σε κάμψη και εφελκυσμό. Το σύνθετο αυτό υλικό ονομάζεται οπλισμένο σκυρόδεμα. Η επιτυχία της λειτουργίας του οπλισμένου σκυροδέματος στηρίζεται κατ αρχήν στην ισχυρή πρόσφυση του σκυροδέματος πάνω στον χάλυβα εξασφαλίζοντας την ομοιόμορφη κατανομή των τάσεων πάνω σε όλη την έκταση της επιφάνειας. Μολονότι η φύση του δεσμού ανάμεσα στο τσιμέντο και τον χάλυβα δεν είναι ακριβώς γνωστή, έχει παρατηρηθεί ότι ελαφρώς διαβρωμένος (σκουριασμένος) χάλυβας επιτυγχάνει καλύτερη πρόσφυση. Αντίθετα παχύ και χαλαρό στρώμα σκουριάς μειώνει την πρόσφυση και πρέπει να απομακρύνεται πριν την τοποθέτηση του οπλισμού. Ενίσχυση της πρόσφυσης επιτυγχάνεται με τη δημιουργία εξάρσεων (νευρώσεων) στην επιφάνεια των χαλύβδινων ράβδων. 34. Ποιες ιδιότητες του σκυροδέματος πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη χρήση του; Η σπουδαιότερη ιδιότητα του νωπού σκυροδέματος είναι το εργάσιμο, ενώ του σκληρυμένου η μηχανική αντοχή και η αντοχή σε γήρανση. Σημαντικές επίσης ιδιότητες είναι η αντοχή στον παγετό, η αντοχή σε τριβή και η στεγανότητα. Οι ιδιότητες αυτές ενισχύουν την αντοχή του σκυροδέματος σε γήρανση και μηχανική αντοχή. Οι συμπύκνωση του σκυροδέματος έχει επίσης μεγάλη σημασία διότι παγιδευμένες φυσαλίδες αέρα στη μάζα του μειώνουν αισθητά την αντοχή του. 35. Ανάμιξη, διάστρωση και συμπύκνωση του σκυροδέματος Η ανάμιξη των συστατικών του σκυροδέματος πρέπει να γίνεται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ακρίβεια η σταθερότητα της σύνθεσης του σκυροδέματος και η ομοιογένειά του. Η σύνθεση αυτή ρυθμίζεται με αυτόματη ζύγιση των συστατικών. Η διάστρωση του σκυροδέματος (τοποθέτηση σε καλούπια) πρέπει να γίνεται γρήγορα (διάρκεια μικρότερη της ώρας μετά την παρασκευή του). Η διάστρωση και η συμπύκνωση του σκυροδέματος αποτελούν σημαντικές φάσεις της εφαρμογής του και ο τρόπος διεκπεραίωσής τους επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την αντοχή και τις άλλες ιδιότητες του σκυροδέματος. Οι τύποι (καλούπια) πρέπει να είναι καθαροί, ανθεκτικοί και στεγανοί. Η διάστρωση γίνεται σε οριζόντιες στρώσεις πάχους 15-25cm. Γωνίες, ακμές και τμήματα μικρής διατομής χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή για την ασφαλή και τέλεια πλήρωσή τους. Η διάστρωση του σκυροδέματος πρέπει να αποφεύγεται σε θερμοκρασίες κάτω των 5 ο C. Η συμπύκνωση του σκυροδέματος αποσκοπεί στην επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής πυκνότητας και την απαλλαγή από έγκλειστες φυσαλίδες αέρα στη μάζα του. Συνήθως επιτυγχάνεται με μηχανικούς δονητές. 36. Συντήρηση σκυροδέματος κατά τη σκλήρυνση Η συντήρηση του σκυροδέματος συνίσταται στη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών υγρασίας και θερμοκρασίας διότι η σκλήρυνση είναι προϊόν αντιδράσεων ενυδάτωσης. Η διατήρηση 8

10 των συνθηκών αυτών είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα κατά την αρχική φάση (15-20 ημέρες) της σκλήρυνσης του τσιμέντου. Η θερμοκρασία κατά τη διάστρωση του τσιμέντου θα πρέπει να υπερβαίνει τους 5 ο C. Χαμηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της διάστρωσης και τις πρώτες ώρες μετά από αυτή έχει συνέπεια τη μείωση της αντοχής εφόσον οι συνθήκες διατηρηθούν το ίδιο χαμηλές και αργότερα. Πειραματικές μετρήσεις έδειξαν ότι οι ευνοϊκότερες συνθήκες για την πήξη και σκλήρυνση του σκυροδέματος διαμορφώνονται στους 20 ο C. 37. Πρόσμικτα και πρόσθετα σκυροδέματος Πολλές φορές κατά την ανάμιξη των συστατικών του σκυροδέματος προστίθενται υλικά σε μικρές ποσότητες σχετικά με την ποσότητα του τσιμέντου, με σκοπό τη τροποποίηση ορισμένων χαρακτηριστικών του όσο αυτό είναι νωπό (εργάσιμο, χρόνος πήξης) ή ακόμα και μετά τη σκλήρυνση (ανάπτυξη αντοχής, ανθεκτικότητα σε διάρκεια). Τα υλικά αυτά ονομάζονται πρόσμικτα. Συχνά επίσης προστίθενται λεπτόκοκκα ανόργανα υλικά, με στόχο τη βελτίωση ή την επίτευξη συγκεκριμένων ιδιοτήτων. Τα τελευταία ονομάζονται πρόσθετα. Η ταξινόμηση των πρόσμικτων ή πρόσθετων υλικών ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετούν είναι αρκετά δύσκολη, διότι πολλά από αυτά επιτελούν πάνω από μία λειτουργίες. Έτσι, τα υλικά αυτά διακρίνονται ανάλογα με τη δράση τους σε χημικά πρόσμικτα που δρουν αμέσως στην επιφάνεια των κόκκων του τσιμέντου, σε χημικά πρόσμικτα που επηρεάζουν τις αντιδράσεις μεταξύ τσιμέντου και νερού από λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες μετά την προσθήκη τους, και σε ορυκτά πρόσθετα, που συνήθως επιδρούν αμέσως στα ρεολογικά χαρακτηριστικά του νωπού σκυροδέματος αλλά εμφανίζουν χημική δραστηριότητα αρκετές ημέρες ή και,μήνες μετά την ανάμιξη των συστατικών του σκυροδέματος. 38. Δράση του παγετού στο σκυρόδεμα Η φθορά λόγω της επίδρασης του παγετού στο σκυρόδεμα εμφανίζεται με διάφορες μορφές, με πιο συνηθισμένη τη ρηγμάτωση σε όλη την επιφάνεια του σκυροδέματος, με εύρος και πλάτος ρωγμών μέχρι 0,25 και 35 mm αντίστοιχα, την αποφλοίωση, που χαρακτηρίζεται από την αφαίρεση μεγάλων κομματιών από την επιφάνεια, και την απολέπιση, που διακρίνεται από την αφαίρεση επιφανειακά μικρών κομματιών μορφής λεπίδων δημιουργώντας μικρές κοιλότητες. Όταν ο παγετός επιδράσει σε σκυρόδεμα μικρής ηλικίας, το τελευταίο έχει υγρή εμφάνιση, είναι σκουρόχρωμο και έχει πολύ μικρή αντοχή. 39. Ρηγμάτωση σκυροδέματος Εμφανίζεται με τη μορφή τριχοειδών ρωγμών μικρού μήκους και πολύ μικρού βάθους ( 1 mm ) στην επιφανειακή στρώση του σκυροδέματος και ονομάζεται σκάσιμο. Η ρηγμάτωση αυτή συμβαίνει συνήθως όταν η εξωτερική επιφάνεια είναι πλουσιότερη σε νερό από το εσωτερικό, ως αποτέλεσμα ανεπαρκούς συντήρησης και τελειώματος. Παρουσιάζεται αρκετές εβδομάδες μετά τη σκυροδέτηση και συνήθως πριν τη ρηγμάτωση λόγω συστολής ξήρανσης, και γίνεται εμφανέστερη όταν η επιφάνεια του σκυροδέματος έχει διαβραχεί. 40. Απόμιξη Εξίδρωση Ως απόμιξη ορίζεται ο διαχωρισμός των συστατικών του σκυροδέματος λόγω διαφοράς ειδικού βάρους, έτσι ώστε να παύουν να είναι ομοιόμορφα διασκορπισμένα. Η απόμιξη εμφανίζεται με δύο μορφές. Η πρώτη (συμβαίνει σε ξηρά αναμίγματα) χαρακτηρίζεται από διαχωρισμό των χονδρόκοκκων αδρανών από τη μάζα του σκυροδέματος, και η δεύτερη (που συμβαίνει συνήθως σε σχετικά υγρά αναμίγματα), χαρακτηρίζεται από την άνοδο του νερού με τσιμέντο και λεπτή άμμο προς την επιφάνεια του σκυροδέματος, προκαλώντας το φαινόμενο που ονομάζεται εξίδρωση. 9

11 Χαρακτηριστικό της εξίδρωσης είναι η εμφάνιση στην επιφάνεια του σκυροδέματος νερού που τελικά εξατμίζεται, προκαλώντας έτσι μείωση του όγκου του στοιχείου, αλλά κάποια αύξηση της αντοχής. Συνήθως όμως το νερό κινείται προς την επιφάνεια του στοιχείου συμπαρασύροντας τσιμέντο και λεπτότατα αδρανή (λεπτή άμμος, παιπάλη), με αποτέλεσμα αφενός το ανάμιγμα να γίνεται πτωχότερο σε τσιμέντο, αφετέρου να δημιουργείται στην επιφάνεια μια λεπτή στρώση τσιμεντοκονιάματος μεγάλου πορώδους και μικρής αντοχής, που ρηγματώνεται και αποφλοιώνεται εύκολα. 41. Χαρακτηριστική και συμβατική αντοχή σκυροδέματος Οι διαφορές στην ποιότητα των υλικών και στην αναλογία τους στο ανάμιγμα, στον τρόπο διάστρωσης, συμπύκνωσης και συντήρησης, καθιστούν το σκυρόδεμα ανομοιογενές υλικό με θλιπτική αντοχή fc που θεωρείται τυχαία μεταβλητή που περιγράφεται από κανονική κατανομή (δεν υπάρχει συστηματική αιτία που να επηρεάζει την αντοχή) με μέση τιμή fcm και τυπική απόκλιση s. Γενικά η ασφάλεια ενός έργου καθορίζεται από τα αδύνατα σημεία του και ως εκ τούτου ο σχεδιασμός του βασίζεται σε μια αντοχή μικρότερη της μέσης, που λέγεται χαρακτηριστική αντοχή fck. Αυτή ορίζεται θεωρώντας ότι αν ολόκληρη η ποσότητα του σκυροδέματος μετατρεπόταν σε δοκίμια, μόνο το 5% αυτών θα είχαν αντοχή μικρότερη της fck. Με βάση λοιπόν τα χαρακτηριστικά της κανονικής κατανομής ισχύει: fck = fcm - 1,64s Η θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ως βάση για τον έλεγχο ποιότητας ορίζεται η συμβατική αντοχή f28, δηλαδή αυτή που μετράται με δοκίμια τυποποιημένης μορφής και διαστάσεων, που παρασκευάζονται από το νωπό σκυρόδεμα κατά τη διάρκεια της διάστρωσης, συντηρούνται με καθορισμένο τρόπο και δοκιμάζονται σε θλίψη με τυποποιημένο τρόπο. Για την πρώτη μέρα μετά τη διάστρωση η ελεύθερη επιφάνεια των δοκιμίων πρέπει να διατηρείται υγρή. Το ξεκαλούπωμα γίνεται σε μία ημέρα και τα δοκίμια τοποθετούνται σε θάλαμο ελεγχόμενων συνθηκών (20 ο C ± 2 ο C, σχετική υγρασία 95%) μέχρι την 28 η ημέρα οπότε και δοκιμάζονται σε υγρή κατάσταση. 42. Που οφείλονται η συστολή ξήρανσης και ο ερπυσμός στο σκυρόδεμα; Ο κορεσμένος με νερό τσιμεντοπολτός σε συνθήκες υγρασίας περιβάλλοντος υφίσταται απώλεια νερού και συστέλλεται. Ομοίως όταν ο τσιμεντοπολτός είναι υπό μόνιμη τάση, σημαντικό ποσοστό του φυσικά προσροφώμενου νερού στους κρυστάλλους C-S-H εξωθείται, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ερπυστικών παραμορφώσεων. Έτσι τόσο η συστολή ξήρανσης όσο και ο ερπυσμός οφείλονται κυρίως στην απομάκρυνση προσροφώμενου νερού από τον ενυδατωμένο τσιμεντοπολτό. Ο ερπυσμός είναι πιο σύνθετο φαινόμενο και μπορεί να οφείλεται και σε άλλους λόγους ήσσονος σημασίας (μικρορηγματώσεις μεταβατικής ζώνης, καθυστερημένη ελαστική απόκριση αδρανών κλπ). Η βασική διαφορά είναι ότι στην πρώτη περίπτωση κινητήρια δύναμη είναι η διαφορά σχετικής υγρασίας μεταξύ του σκυροδέματος και του περιβάλλοντος, οπότε η συστολή είναι ομοιόμορφη προς όλες τις διευθύνσεις, ενώ στη δεύτερη είναι η δράση μόνιμου φορτίου, οπότε η παραμόρφωση είναι παράλληλη προς τη διεύθυνση της τάσης. 43. Φθορά σκυροδέματος λόγω χημικών διεργασιών 10

12 Η φθορά του σκυροδέματος λόγω χημικών διεργασιών οφείλεται κύρια σε αντιδράσεις μεταξύ των χημικά ενεργών συστατικών του ενυδατωμένου τσιμεντοπολτού και διαφόρων ουσιών του περιβάλλοντος. Εξαιρούνται οι αντιδράσεις αλκαλίων αδρανών, που γίνονται μεταξύ των αλκαλίων του τσιμεντοπολτού και διαφόρων ουσιών που βρίσκονται σε ορισμένους τύπους αδρανών. Η καθυστερημένη ενυδάτωση των CaO και MgO, όταν βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στο τσιμέντο Ηλεκτροχημική διάβρωση των οπλισμών. Ανάλογα με το μηχανισμό που προκαλεί τη φθορά του σκυροδέματος, η χημική διάβρωση μπορεί να οφείλεται: στην υδρόλυση των συστατικών του τσιμεντοπολτού (μαλακό νερό) αντιδράσεις ανταλλαγής μάζας (σχηματισμός διαλυτών αλάτων ασβεστίου, αδιαλύτων αλάτων ασβεστίου και επίδραση διαλυμάτων μαγνησίου) σχηματισμό προϊόντων που προκαλούν διόγκωση (επίδραση θειϊκών). 44. Τι αφορά η μελέτη σύνθεσης σκυροδέματος; Η εύρεση της αναλογίας των διαφόρων συστατικών στο σκυρόδεμα, αποτελεί μια περισσότερο εμπειρική και λιγότερο επιστημονική διαδικασία, σύμφωνα με την οποία υπολογίζονται οι σωστές ποσότητες τσιμέντου, αδρανών, νερού και πρόσμικτων ή πρόσθετων, ώστε να προκύψει σκυρόδεμα με το ελάχιστο δυνατό κόστος, ικανοποιώντας ταυτόχρονα συγκεκριμένες απαιτήσεις. Οι απαιτήσεις αφορούν σε μία σειρά από παραμέτρους, όπως η αντοχή και το εργάσιμο, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ικανοποιούνται συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς το μέγιστο κόκκο αδρανών, την ελάχιστη ποσότητα τσιμέντου, τον μέγιστο λόγο Ν/Τ κλπ, ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των οπλισμών έναντι της διάβρωσης αλλά ενδεχομένως και άλλες ιδιότητες, όπως η αντοχή σε παγετό ή σε επιβλαβή χημικά. Γ. Αδρανή 45. Ποιες είναι οι βλαβερές ουσίες για τα αδρανή; Βλαβερές ουσίες για τα αδρανή χαρακτηρίζονται αυτές που ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς το εργάσιμο, την πήξη, τη σκλήρυνση και την ανθεκτικότητα σε διάρκεια του σκυροδέματος. Οι συνηθέστερες από αυτές είναι: η παιπάλη, που ορίζεται ως το λεπτόκοκκο υλικό με διάμετρο το πολύ 0,075mm. Κολλάει στην επιφάνεια των χονδρών κόκκων και εμποδίζει την πρόσφυση μεταξύ αδρανών και τσιμεντοπολτού, σχηματίζει μικρούς σβώλους δημιουργώντας αδυναμία στη μάζα του σκυροδέματος ή διασκορπίζεται ομοιόμορφα στα αδρανή μειώνοντας την αντοχή και αυξάνοντας την πυκνότητα και την πλαστικότητα. Σε μικρά ποσοστά είναι χρήσιμη συμβάλλοντας στην αύξηση της συνεκτικότητας στο σκυρόδεμα. οι οργανικές ουσίες που επιβραδύνουν την πήξη και δημιουργούν ρηγματώσεις και αποφλοιώσεις λόγω διαφόρων χημικών αντιδράσεων. οι θειούχες ενώσεις επιδρούν δυσμενώς στην τελική αντοχή του σκυροδέματος, ενώ σε μεγάλες ποσότητες προκαλούν ρηγματώσεις λόγω διόγκωσης. 46. Τι ονομάζεται μέγιστος κόκκος; Είναι η διάσταση Dmax, του μικρότερου κοσκίνου μιας σειράς από το οποίο διέρχεται το 95% τουλάχιστον της ποσότητας του αδρανούς. 11

13 47. Πως διακρίνονται τα αδρανή σύμφωνα με την προέλευσή τους; Τα αδρανή υλικά, ανάλογα με την προέλευσή τους, διακρίνονται σε: Συλλεκτά είναι τα αδρανή που δημιουργούνται από τη φυσική αποσάθρωση των πετρωμάτων. Τα αδρανή αυτά προέρχονται συνήθως από πετρώματα μειωμένης αντοχής και με τη μορφή χαλικιών και άμμου συλλέγονται στις όχθες των λιμνών και των ποταμών, καθώς και στις παραθαλάσσιες περιοχές. Τα θραυστά αδρανή λαμβάνονται από τη θραύση των πετρωμάτων με τεχνητό τρόπο. Μια ποσότητα λαμβάνεται από τα λιθοσυντρίμματα, όπως ονομάζονται τα μεγάλα κομμάτια που προέρχονται από τη φυσική αποσάθρωση των πετρωμάτων με διάμετρο μεγαλύτερη από 63 mm. Τα λιθοσυντρίμματα ρίχνονται σε τριβεία άμμου και αφού κοσκινιστούν με τη σειρά των πρότυπων κοσκίνων λαμβάνεται η άμμος δόμησης, η οποία είναι προφανώς μειωμένης αντοχής. Τα θραυστά υλικά, όμως, λαμβάνονται συνήθως από τα πετρώματα που κόβονται στα λατομεία με τη βοήθεια σπαστήρων. Τα κομμάτια ρίχνονται σε τριβεία άμμου και σε θραυστήρες πετρωμάτων και λαμβάνονται οι διάφορες κατηγορίες αδρανών από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια θραύση. 48. Περιγράψατε τις υποζώνες κοκκομετρικών καμπυλών του παρακάτω διαγράμματος Με βάση εμπειρία από τα ντόπια αδρανή, αλλά και προδιαγραφές αρκετών χωρών, ο Κ.Τ.Σ. καθόρισε τις υποζώνες του διαγράμματος και όρισε ότι για το οπλισμένο σκυρόδεμα η κοκκομετρική καμπύλη του μίγματος των αδρανών πρέπει να βρίσκεται στην υποζώνη (Δ) ή και στη υποζώνη (Ε) για σκυροδέματα κατηγορίας C30/37 ή μικρότερης. Η υποζώνη (Ζ) αφορά το άοπλο σκυρόδεμα. Κοκκομετρικές καμπύλες κάτω από την υποζώνη (Δ) αντιστοιχούν σε αρκετά χονδρόκοκκα αδρανή που δίδουν σκυροδέματα πτωχού εργάσιμου, ενώ πάνω από την υποζώνη (Ε) αντιστοιχούν σε αδρανή γενικά λεπτόκοκκα που απαιτούν μεγαλύτερη ποσότητα νερού και δίδουν σκυροδέματα μικρής ογκοσταθερότητας με μεγάλη πιθανότητα ρηγμάτωσης. Για σκυρόδεμα ανθεκτικό σε επιφανειακή φθορά η καμπύλη πρέπει να βρίσκεται στο κάτω μισό της υποζώνης (Δ), ενώ για σκυρόδεμα μειωμένης υδατοπερατότητας, μέσα σε νερό (όχι διαβρωτικό), στη θάλασσα, σε παραθαλάσσιο περιβάλλον ή ανθεκτικά σε χημικές μεταβολές η καμπύλη πρέπει να βρίσκεται κοντά στη μέση γραμμή της υποζώνης (Δ). 49. Τι είναι κοκκομετρική σύνθεση και τι κοκκομετρική ανάλυση; Με τον όρο κοκκομετρική σύνθεση ενός αδρανούς εννοούνται τα στοιχεία, που παρέχουν την % σύνθεση του αδρανούς σε κόκκους διαφόρων μεγεθών. 12

14 Τα στοιχεία αυτά λαμβάνονται με το κοσκίνισμα μιας ποσότητας αδρανών από μια σειρά κοσκίνων, που είναι τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, και με διάμετρο οπών που αυξάνει από κάτω προς τα επάνω. Μετά το κοσκίνισμα ζυγίζονται οι ποσότητες του αδρανούς που παρέμειναν σε κάθε κόσκινο και μετατρέπονται σε ποσοστά της αρχικής ποσότητας. Η παραπάνω διαδικασία ονομάζεται κοκκομετρική ανάλυση. 50. Ποιες ιδιότητες χαρακτηρίζουν την ποιότητα των αδρανών; Η ποιότητα των αδρανών που χρησιμοποιούνται για παρασκευή σκυροδεμάτων, χαρακτηρίζεται από ορισμένες ιδιότητες οι κυριότερες από τις οποίες είναι: η μηχανική αντοχή, που πρέπει να είναι τόση ώστε να εξασφαλίζει την παρασκευή σκυροδεμάτων επιθυμητής αντοχής, Η αντοχή αυτή θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 600Kg/cm 2. η αντοχή στην αποσάθρωση από την ατμοσφαιρική προσβολή. Τα αδρανή για τον έλεγχο αυτό υποβάλλονται σε 5 κύκλους κατεργασίας με Na2SO4, μετά από την οποία η απώλεια λόγω εκθρίψεως δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που θέτουν οι κανονισμοί. η μορφή των κόκκων. Οι κόκκοι θα πρέπει να είναι περίπου ισοδιάστατοι. Η αναλογία σε πλατείς και επιμήκεις κόκκους δεν πρέπει να υπεβαίνει το 50%. η κοκκομετρική σύνθεση έχει την μεγαλύτερη σημασία για την παρασκευή κονιαμάτων και ιδιαίτερα σκυροδέματος καθόσον είναι εκείνη που εξασφαλίζει το μικρότερο ποσοστό κενών που πρέπει να πληρωθεί με τσιμεντοπολτό. η περιεκτικότητα σε επιβλαβείς προσμίξεις (παιπάλη, αργιλικά, θειϊκά και οργανικά) Δ. Μεταλλικά Υλικά 51. Ποια τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μετάλλων; Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μετάλλων είναι: η μεταλλική λάμψη υψηλή θερμική και ηλεκτρική αγωγιμότητα η μεγάλη σκληρότητα οι σημαντικές μηχανικές αντοχές η πλαστικότητα η ελατότητα το όλκιμο η ικανότητά τους να λαμβάνουν οποιοδήποτε σχήμα, μετά την τήξη τους 52. Τι είναι χάλυβες; Πως παράγονται; Χάλυβες είναι κράματα σιδήρου και άνθρακα με περιεκτικότητα σε άνθρακα μέχρι 1,7%. Οι χάλυβες περιέχουν κατά κανόνα και τις προσμίξεις που υπάρχουν και στον πρωτογενή χυτοσίδηρο αλλά σε μικρότερα ποσά. Οι βασικές μέθοδοι παραγωγής χάλυβα είναι: Η μέθοδος Bessemer Η μέθοδος Siemens-Martin ή της ανοικτής εστίας Η πρώτη μέθοδος χρησιμοποιεί τηγμένο πρωτογενή χυτοσίδηρο μέσω του οποίου διοχετεύεται αέρας. Ο άνθρακας μετατρέπεται σε CO και διαφεύγει από το στόμιο της καμίνου όπου και αναφλέγεται. Ένα μικρό μέρος του σιδήρου οξειδώνεται καθώς επίσης και προσμίξεις του πυριτίου και του μαγγανίου. Αυτά επιπλέουν ως σκουριά και απομακρύνονται. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 15min. 13

15 Η δεύτερη μέθοδος χρησιμοποιείται στην Ελλάδα και αντί χυτοσιδήρου χρησιμοποιούνται μίγματα χυτοσιδήρου, παλαιοσίδηρος και μεταλλεύματα οξειδίων του σιδήρου. 53. Τι είναι πρωτογενής χυτοσίδηρος; Ο πρωτογενής χυτοσίδηρος είναι ένα πολυμερές κράμα με κυμαινόμενη σύνθεση, ανάλογα με το είδος του μεταλλεύματος και τις συνθήκες που επικρατούν στην υψικάμινο. Τα όρια μέσα στα οποία κυμαίνονται τα κυριότερα συστατικά του είναι: 1. Άνθρακας (3-4%) 2. Θείο (0,02-0,2%) 3. Πυρίτιο (0,4-2,5%) 4. Φωσφόρος (0,04-2,5%) 5. Μαγγάνιο (0,4-2,7%) Από τις παραπάνω προσμίξεις ιδιαίτερα ανεπιθύμητη είναι η παρουσία του φωσφόρου, ο οποίος ακόμη και σε μικρές ποσότητες επιδεινώνει τις ιδιότητες των κραμάτων του σιδήρου. 54. Τι είναι φαιός και τι λευκός χυτοσίδηρος; Η δομή του χυτοσιδήρου αποτελείται από κόκκους περλίτη και σεμεντίτη (Fe3C). Ο σεμεντίτης είναι δυνατό να διασπασθεί σε υψηλές θερμοκρασίες σε Fe και C (γραφίτης). Όταν η ταχύτητα απόψυξης του χυτοσιδήρου είναι πολύ μεγάλη, όλος σχεδόν ο άνθρακας παραμένει με τη μορφή του σεμεντίτη και η δομή του χυτοσιδήρου είναι μικροκρυσταλλική. Ο τύπος αυτός του χυτοσιδήρου ονομάζεται λευκός χυτοσίδηρος, λόγω του χρώματος της επιφάνειας θραύσης του. Αντιθέτως αν η απόψυξη του χυτοσιδήρου είναι πολύ αργή, τότε μέρος του σεμεντίτη διασπάται και στη μάζα του χυτοσιδήρου εμφανίζονται λεπτά και επιμήκη λέπια από γραφίτη. Το είδος αυτό του χυτοσιδήρου ονομάζεται φαιός χυτοσίδηρος, από το χρώμα της επιφάνειας θραύσης του, που οφείλεται στο γραφίτη. Ο λευκός χυτοσίδηρος λόγω της παρουσίας του σεμεντίτη, έχει μεγάλη σκληρότητα αλλά είναι εύθραυστος. Ο φαιός χυτοσίδηρος είναι λιγότερο σκληρός αλλά επίσης εύθραυστος, λόγω της παρουσίας των λεπιών του γραφίτη, που διακόπτουν σε μεγάλη έκταση τη συνέχεια της δομής του χυτοσιδήρου. 55. Τι συμβαίνει κατά την διάβρωση των οπλισμών σκυροδέματος; Το σημαντικότερο πρόβλημα του οπλισμένου σκυροδέματος στη χώρα μας από άποψη ανθεκτικότητας σε διάρκεια είναι η διάβρωση των οπλισμών. Αποτέλεσμα της διάβρωσης είναι ο σχηματισμός προϊόντων οξείδωσης, που λόγω αύξησης όγκου μπορεί να προκαλέσουν ρηγμάτωση. Οι ράβδοι οπλισμού προστατεύονται παθητικά από τη διάβρωση μέσω ενός λεπτού επιφανειακού στρώματος ένυδρου οξειδίου του σιδήρου που σχηματίζεται λόγω υψηλής αλκαλικότητας του σκυροδέματος (ph = 13), που με τη σειρά της οφείλεται στο Ca(OH)2. Το στρώμα αυτό μπορεί να: διατρηθεί τοπικά από ιόντα χλωρίου, όταν η συγκέντρωσή τους είναι μεγαλύτερη του 0,5% περίπου κ.β. Τα χλωριόντα μπορεί να προέρχονται από την ατμόσφαιρα (ιδίως σε παραθαλάσσιες περιοχές), από το εσωτερικό του σκυροδέματος, αν έχουν χρησιμοποιηθεί συλλεκτά αδρανή ή θαλασσινό νερό ανάμιξης και αντιπαγωτικά άλατα. να διαλυθεί (αποπαθητικοποίηση του χάλυβα), λόγω μείωσης της αλκαλικότητας του σκυροδέματος γύρω από τον οπλισμό σε τιμές ph γύρω στο 9. Η μείωση αυτή προκαλείται από την αντίδραση του Ca(OH)2 του τσιμεντοπολτού με το CO2 της ατμόσφαιρας, που διαχέεται σταδιακά προς το εσωτερικό του σκυροδέματος μέσω των πόρων. Η αντίδραση αυτή σχηματίζει ανθρακικό ασβέστιο και ονομάζεται ενανθράκωση. Η ενανθράκωση 14

16 επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό τη δράση των χλωριόντων: Το Ca(OH)2 του τσιμεντοπολτού αντιδρά με τα χλωριόντα και τα δεσμεύει, περιορίζοντας έτσι την ποσότητα που διαχέεται προς τον οπλισμό κάτω του 0,5% που χρειάζεται για την καταστροφή του προστατευτικού οξειδίου. Με την ενανθράκωση όμως τα δεσμευμένα χλωριόντα απελευθερώνονται και προσβάλουν το χάλυβα. 56. Μέτρα προστασίας οπλισμών από τη διάβρωση Εξαιτίας του σημαντικού κόστους των επισκευών στα τεχνικά έργα, η λήψη μέτρων κατά της διάβρωσης πρέπει να γίνεται κατά το στάδιο της μελέτης-κατασκευής. Αυτό επιτυγχάνεται με: 1. Κατάλληλη επιλογή πάχους επικάλυψης ων οπλισμών. 2. Βελτίωση της ποιότητας του σκυροδέματος (διαπερατότητα, περιεκτικότητα χλωριόντων κλπ) 3. Έλεγχος σχετικής υγρασίας 4. Διαμόρφωση γεωμετρίας δομικών στοιχείων, ώστε να αποφεύγεται η συγκέντρωση νερού στην επιφάνεια του σκυροδέματος. 5. Επιχρίσματα πλούσια σε άσβεστο (δεσμεύει το CO2 και τα χλωριόντα) μειώνουν σημαντικά το ενδεχόμενο διάβρωσης. 6. Επικάλυψη οπλισμών με εποξειδική ρητίνη, καθοδική προστασία οπλισμών, επικάλυψη επιφανειών με αδιαπέρατες μεμβράνες ή με στρώσεις αδιαπέρατου σκυροδέματος ειδικής σύνθεσης, είναι αποτελεσματικές λύσεις αλλά απαγορευτικές τις περισσότερες φορές λόγω κόστους. 57. Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Οι χάλυβες οπλισμού διακρίνονται: 1. Σύμφωνα με τη μέθοδο παραγωγής, που μπορεί να είναι θερμή έλαση χωρίς περαιτέρω κατεργασία (ΘΕ-Χ), θερμή έλαση ακολουθούμενη από θερμική κατεργασία (ΘΕ-Θ) και ψυχρή κατεργασία με στρέψη ή έλαση ή διέλκυση ή συνδυασμό αυτών, του προϊόντος της θερμής έλασης (ΨΚ-Ο). 2. Σύμφωνα με τη μορφή της επιφανείας σε λείες ράβδους κυκλικής διατομής και σε ράβδους με ανάγλυφες νευρώσεις. 3. Σύμφωνα με τη συγκολλησιμότητα σε χάλυβες συγκολλήσιμους υπό προϋποθέσεις και σε χάλυβες συγκολλήσιμους. 4. Σύμφωνα με την ολκιμότητα σε χάλυβες υψηλής και σε χάλυβες συνήθους ολκιμότητας. 5. Σύμφωνα με την αντοχή σε διάβρωση σε κοινούς χάλυβες και σε ανοξείδωτους χάλυβες (χρώμιο 12% περίπου). 58. Πως διακρίνονται οι χάλυβες προέντασης; Σύμφωνα με τον ΚΩΣ σύμφωνα με: 1. την κατεργασία, σε χάλυβες θερμής και μηχανικής κατεργασίας 2. τον τύπο, σε σύρματα και ράβδους ή συρματόσχοινα και καλώδια. 3. τη μορφή σε σύρματα (ίσια ή πλεγμένα) ή ράβδους λείες και κυκλικές και σύρματα ή ράβδους με νευρώσεις. 59. Πώς παράγεται το αλουμίνιο; Το κυριότερο μετάλλευμα του αλουμινίου είναι ο βωξίτης, βασικό συστατικό του οποίου είναι το ένυδρο οξείδιο του αργιλίου (Al2O3.2H2O). Ο βωξίτης λειοτριβείται και κατεργάζεται εν θερμώ και υπό πίεση με διάλυμα καυστικού νατρίου. Μετά τη διήθηση, κατά την οποία 15

17 απομακρύνονται αδιάλυτες προσμίξεις, το προϊόν υποβάλλεται σε κρυστάλλωση απ όπου λαμβάνεται το υδροξείδιο του αργιλίου (Al(OH)3). Μετά από θέρμανση σε κλιβάνους λαμβάνεται η αλουμίνα, ήτοι: 2 Al(OH)3 Al2O3 + 3H2O Το μεταλλικό αργίλιο (αλουμίνιο) λαμβάνεται με ηλεκτρόλυση της αλουμίνας, σε ειδικά χαλύβδινα δοχεία, επενδεδυμένα με άνθρακα, που αποτελεί και την κάθοδο. Με προσθήκη κρυολίθου επιτυγχάνεται ταπείνωση του σ.τ. της αλουμίνας από τους 2050 ο C στους o C. Τα ηλεκτρόδια της ανόδου αποτελούνται επίσης από άνθρακα. Κατά τη διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος το αργίλιο αποτίθεται στον πυθμένα του δοχείου, ενώ το παραγόμενο Ο2 κατακαίει τα ηλεκτρόδια της ανόδου που ανανεώνονται διαρκώς. Χαρακτηριστικό της μεθόδου είναι η μεγάλη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (20 Kw/Kg Al). E. Κεραμικά υλικά 60. Ποια η διαδικασία παραγωγής κεραμικών προϊόντων; 1. Επιλογή πρώτων υλών 2. Άλεση πρώτων υλών 3. Ανάμιξη πρώτων υλών 4. Μίξη με νερό και παρασκευή πλαστικής μάζας 5. Μορφοποίηση πλαστικής μάζας 6. Φυσική και τεχνητή ξήρανση μορφοποιηνένης πλαστικής μάζας 7. Όπτηση πλαστικής μάζας 8. Αργή ψύξη 61. Ποιες φυσικοχημικές μεταβολές λαμβάνουν χώρα κατά την όπτηση αποξηραμένου κεραμικού υλικού; Διακρίνονται οι παρακάτω τρείς φάσεις: 1. Μέχρι τους 500 ο C, απομακρύνεται το κρυσταλλικά και φυσικά υπολειπόμενο δεσμευμένο νερό). 2. Από τους ο C οξειδώνονται οι ανθρακούχες και θειούχες ενώσεις και διασπώνται τα ανθρακικά άλατα. 3. Πάνω από του 900 ο C αρχίζει η εξυάλωση. Οι εύτηκτες προσμίξεις τήκονται και η υαλώδης μάζα τους περιβάλλει και συγκολλά τους άτηκτους κόκκους, προσδίδοντας έτσι στο προϊόν σημαντική συνοχή και μηχανική αντοχή. 62. Επιλογή πρώτων υλών για παραγωγή κεραμικών υλικών Η επιλογή των πρώτων υλών γίνεται με κριτήριο το είδος του παραγόμενου προϊόντος. Για τα κοινά κεραμικά χρησιμοποιούνται πηλοί, που είναι φυσικά μίγματα αργίλου και άμμου. Ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε άργιλο οι πηλοί χαρακτηρίζονται ως ισχνοί και παχείς. Η ορθή σύνθεση του μίγματος επιτυγχάνεται συνήθως με την ανάμειξη πηλών διαφόρων τύπων ή την προσθήκη άμμου στους παχείς πηλούς. Από τις περιεχόμενες στην άργιλο προσμίξεις, τα οξείδια του σιδήρου καθορίζουν κυρίως το χρώμα του τελικού προϊόντος. Ανεπιθύμητη είναι η παρουσία μεγάλων κόκκων ανθρακικού ασβεστίου, που μετά την όπτηση μετατρέπονται σε άσβεστο. Η άσβεστος παρουσία υγρασίας διασπάται με αποτέλεσμα την αποσάθρωση του κεραμικού υλικού. 63. Ποια τα πιθανά ελαττώματα των κεραμικών υλικών; 1. Ενσωματωμένοι κόκκοι ασβέστου 16

18 2. Κενά που προκαλούνται από τη διαστολή φυσαλίδων αέρα και προκαλούν μείωση της αντοχής του κεραμικού υλικού. 3. Στρωμάτωση της μάζας που έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία επιπέδων ελαττωμένης αντοχής. 4. Ρωγμές που είναι αποτέλεσμα ακατάλληλης αναλογίας του μίγματος, γρήγορης ή ατελούς ξήρανσης ή γρήγορης ψύξης μετά την όπτηση. 5. Ανεπαρκής ή υπερβολική όπτηση, Το πρώτο οδηγεί σε προϊόντα με μειωμένη αντοχή, ενώ το δεύτερο προκαλεί παραμόρφωση των κεραμικών προϊόντων. 64. Μέθοδοι μορφοποίησης κεραμικών προϊόντων Ανάλογα με την πλαστικότητα της μάζας η μέθοδος μορφοποίησης διακρίνεται σε: 1. υγρή μέθοδο, κατά την οποία η μάζα έχει μεγάλη πλαστικότητα λόγω της σχετικά μεγάλης ποσότητας νερού (μέχρι 60%). Η μορφοποίηση της μάζας γίνεται σε κατάλληλα καλούπια, που ακολούθως απομακρύνονται. Χρησιμοποιείται ως μέθοδος σε μικρή έκταση. 2. ύφυγρη μέθοδο κατά την οποία η περιεκτικότητα της μάζας μορφοποίησης σε νερό είναι 20-25%. Η συσκευή περιλαμβάνει διάταξη, στην οποία γίνεται η ανάμιξη και η μάλαξη, και ακολουθεί η εξώθηση μέσω συγκεκριμένης μήτρας του προϊόντος με μορφή κορδονιού σταθερής διατομής που κόβεται σε σταθερά μήκη με τη βοήθεια ενός σύρματος. Στη βελτιωμένη μορφή της παραπάνω μεθόδου, η πλαστική μάζα περνάει από θάλαμο κενού, ώστε να απομακρυνθεί ο περιεχόμενος στη μάζα αέρας. 3. Ξηρή μέθοδο, κατά την οποία η περιεκτικότητα της μάζας μορφοποίησης σε νερό είναι 8-12% και η πλαστικότητα και συνεκτικότητα ασήμαντη. Για το λόγο αυτό η μορφοποίηση επιτυγχάνεται με ισχυρή υδραυλική πίεση (μέχρι και 150Kg/cm 2 ) σε χαλύβδινα καλούπια. Η ξήρανση στην προκειμένη περίπτωση είναι βραχύτερη, οι κίνδυνοι παραμόρφωσης μικρότεροι και τα προϊόντα πυκνότερα και μεγαλύτερης αντοχής. 65. Διάκριση κεραμικών προϊόντων Μια από τις βασικές διακρίσεις των κεραμικών υλικών είναι σε συμπαγή και πορώδη. Η διαφορά μεταξύ των δύο παραπάνω κατηγοριών έγκειται κύρια στη θερμοκρασία όπτησης (υψηλότερη στα συμπαγή κεραμικά υλικά) και δευτερευόντως στις αναλογίες των πρώτων υλών και την έκταση των ξένων προσμίξεων. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι πορσελάνες, ενώ στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα τούβλα δόμησης, διακόσμησης, τα κεραμίδια, τα πλακάκια επίστρωσης, οι σωλήνες αποχέτευσης κλπ. Ασκήσεις: 1. ΑΔΡΑΝΗ: Εύρεση κοκκομετρικής καμπύλης και σύνθεση αδρανών για την παρασκευή σκυροδέματος 2. ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ: Έλεγχος συμμόρφωσης σκυροδέματος σύμφωνα με τα σχετικά κριτήρια. Τα κριτήρια συμμόρφωσης θα δίδονται και δε χρειάζεται να τα μάθετε. ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Για τη λύση των ασκήσεων θα πρέπει να έχετε αριθμομηχανή. Απαγορεύεται η χρήση κινητών τηλεφώνων. 17