Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

Transcript

1 Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Αποσάθρωση Ονομάζουμε τις μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα και την εσωτερική δομή και χημική σύσταση τις οποίες δέχεται η στερεά φάση του εδάφους με την επίδραση των παραγόντων της εδαφογένεσης. Mε την αποσάθρωση των πετρωμάτων εξασφαλίζονται σημαντικές ποσότητες θρεπτικών στοιχείων. Διακρίνεται σε φυσική, χημική και βιολογική.

2 Φυσική αποσάθρωση: Είναι ο θρυμματισμός ενός πετρώματος που προκαλείται από μηχανικές αιτίες, χωρίς να μεταβληθεί η χημική του σύσταση. Οι κυριότεροι τρόποι θρυμματισμού είναι: -Κατά στρώσεις -Με τη επίδραση θερμότητας -Λόγω διαβροχής -Λόγω εναλλασσόμενης διαβροχής και ξήρανσης -Λόγω τριβής -Λόγω δράσης των ριζών των φυτών -Λόγω διαστολής των πετρωμάτων

3 Χημική αποσάθρωση Είναι η διαδικασία μεταβολής της χημικής σύστασηςτουμητρικούυλικούμεαποτέλεσματην δημιουργία νέων ενώσεων και ορυκτών. Οι κυριότερες χημικές διεργασίες είναι η διάλυση, η υδρόλυση, η όξινη υδρόλυση και η οξείδωση. Βιολογική αποσάθρωση: Προκαλείται από ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς. Είναι κυρίως χημική αποσάθρωση. Οι ζωικοί οργανισμοί προκαλούν ανάμιξη του εδάφους, οι μικροοργανισμοί αποσύνθεση νεκρής οργανικής ύλης. Τα φυτά είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες και προϋπόθεση παρουσίας των ετερότροφων οργανισμών.

4 Μετακίνηση- έκπλυση - διάβρωση Όταν εδαφικά συστατικά μπορούν να μετακινούνται από μια θέση του εδάφους σε άλλη έχουμε ενδοεδαφική μετακίνηση. Όταν απομακρύνονται τελείως από το σύστημα έχουμε έκπλυση του εδάφους. Η διάβρωση είναι η απομάκρυνση του επιφανειακού εδάφους και γίνεται με την κίνηση του νερού και του ανέμου. Προσθήκη υλικών Στο έδαφος προστίθεται οργανική ουσία που παράγεται από φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς. Όπως επίσης, διάφορα υλικά που μεταφέρονται με το νερό, διαλυμένα ήαιωρούμενα, και με τον άνεμο.

5 Παράγοντες εδαφογένεσης είναι: Το μητρικό υλικό Οι οργανισμοί Το κλίμα Το τοπογραφικό ανάγλυφο Οχρόνος

6 Παράγοντες εδαφογένεσης Το μητρικό υλικό Είναι το χαλαρό υλικό που προέρχεται από την αποσάθρωση των πετρωμάτων, το οποίο δεν έχει ακόμα μεταβληθεί από τις διεργασίες της εδαφογένεσης. Οι κυριότερες ιδιότητες είναι η υφή, η ορυκτολογική σύσταση, η στρωμάτωση και η διαπερατότητα. Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού διακρίνεται σε: -Αυτόχθονο μητρικό υλικό -Αλλουβιακές και λιμναίες αποθέσεις -Θαλάσσιες αποθέσεις -Αιολικές αποθέσεις -Κολλουβιακές αποθέσεις

7 Παράγοντες εδαφογένεσης Κλίμα Είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες που επιδρά τόσο στην κατεύθυνση όσο και στην ταχύτητα αποσάθρωσης των πετρωμάτων. Τα χαρακτηριστικά του κλίματος που επηρεάζουν τηνεξέλιξητωνεδαφώνκαικαθορίζουντην ένταση της έκπλυσης είναι η υγρασία κι η θερμοκρασία. Το κλίμα επιδρά και έμμεσα στην εξέλιξη των εδαφών γιατί επηρεάζει την σύνθεση και την ανάπτυξη της βλάστησης.

8

9 Οργανισμοί Οι οργανισμοί επηρεάζονται από το κλίμα και το έδαφος. Οργανισμοί που επηρεάζουν το έδαφος είναι: Βλάστηση Κατώτεροι οργανισμοί (βρύα-λειχήνες) Ζωικοί Άνθρωπος Παράγοντες εδαφογένεσης

10 Παράγοντες εδαφογένεσης Οργανισμοί βλάστηση επηρεάζει τη συσσώρευση της οργανικής υσίας, την ανακύκλωση στοιχείων και τη σταθερότητα ης δομής. ι κατώτεροι οργανισμοί (βρύα-λειχήνες) επηρεάζουν ην αποσάθρωση των πετρωμάτων. ι ζωικοί οργανισμοί επηρεάζουν την αποσύνθεση της ργανικής ουσίας, την ανάμιξη των εδαφικών υλικών και ην δημιουργία οπών στο έδαφος, τη δημιουργία δομής. άνθρωπος καλλιεργεί το έδαφος και το χρησιμοποίει ια παραγωγή γεωργικών, δασικών και κτηνοτροφικών ροϊόντων. ποτέλεσμα είναι η διάβρωση και υποβάθμιση.

11 Παράγοντες εδαφογένεσης Τοπογραφικό ανάγλυφο Το τοπογραφικό ανάγλυφο επηρεάζει τις διεργασίες εδαφογένεσης -διάλυση, - υδρόλυση, -οξείδωση, -αναγωγή, -μετακίνηση -πρόσθεση υλικών και εξέλιξη του εδάφους. Άλλες φορές δρα σαν ανεξάρτητη μεταβλητή και άλλες φορές οι επιδράσεις του συνδυάζονται με τις επιδράσεις άλλων παραγόντων

12 Παράγοντες εδαφογένεσης Χρόνος Η ηλικία ενός εδάφους είναι ο χρόνος που πέρασε από την στιγμή κατά την οποία τα μητρικό υλικό με την επίδραση του κλίματος άρχισε να μετατρέπεται σε έδαφος. Όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία ενός εδάφους τόσο πιο εξελιγμένο είναι και τόσο περισσότερο διαφέρει η μορφολογία και η σύσταση του από το μητρικό. Ανάλογα με τον χρόνο σχηματισμού τα εδάφη διακρίνονται σε: α)ανώριμα (Α-C), β)ώριμα (A-B-C) γ)παλιά (A-B)

13 Εδαφικό προφίλ Ηδιαφοροποίησητουεδάφουςσεσχέσημετοβάθος οφείλεται στη μακροχρόνια δραση των παραγόντων εδαφογέννεσης. Αυτή η διαφοροποίηση αναφέρεται στο σχηματισμό διακεκριμένων στρώσεων στο εσωτερικό του εδάφους, παράλληλων προς την επιφάνεια του. Οι στρώσεις αυτές διαφέρουν μεταξύ τους ως προ το πάχος, το χρώμα, τη δομή, την περιεκτικότητα τους σε χαλίκια, τη περιεκτικότητα τους σε υγρασία, την εμφάνιση ριζών καθώς και τη σύσταση τους. Οι στρώσεις αυτές ονομάζονται γενετικοί ορίζοντες. Η εικόνα που συνθέτουν αποτελεί το εδαφικό προφίλ.

14 Εδαφικοί ορίζοντες O, Οργανικά υπολείμματα A, Έδαφος: υλικό από το οποίο τα φυτά αντλούν τα θρεπτικά τους στοιχεία Β, Υπέδαφος: περιέχει μικρή ποσότητα οργανικής ουσίας C, Μητρικό Πέτρωμα: χαλαρό υλικό, απόαυτόπροέρχονται τα ανόργανα υλικά του εδάφους R, Σκληρό πέτρωμα

15 v/education/resources/lessons/profile/profile.jpg&imgref url= rofile/&h=288&w=236&sz=39&tbnid=zpx18mzke4snr M:&tbnh=230&tbnw=188&prev=/images%3Fq%3Dsoil %2Bprofile&zoom=1&q=soil+profile&hl=el&usg= bp7 pnto5had45kcokhms8jedr_e=&sa=x&ei=7cl5tfc_f cproy31zzmh&ved=0cciq9qewaa

16 Εδαφικό προφίλ πλήρες Σπάνια συναντιέται στη φύση ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Εργαστήριο Εδαφολογίας. Υπεύθυνη Εργαστηρίου: Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου