Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Transcript

1 Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou

2 Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα φυτικής και ζωικής προέλευσης (φρέσκα ή σε πλήρη αποσύνθεση) Η οργανική ουσία καταλαμβάνει το 5% του όγκου του εδάφους. Στην χώρα μας δεν ξεπερνά το 1-2%. Το ωφέλιμο ποσοστό είναι έως 5%. Ο άνθρακας είναι το κυριότερο συστατικό της οργανικής ουσίας και καταλαμβάνει το 45-50% του συνόλου της. 2

3 Πλεονεκτήματα Οργανική Ουσίας Εδάφους (1/3) 1. Αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο μετά την άργιλο, από άποψη ενεργότητας στο εδαφικό σύστημα 2. Όταν προστεθεί στα ελαφρά εδάφη τα κάνει πιο συνεκτικά και με καλύτερη πλαστικότητα ενώ τα βαριά πιο αραιά και λιγότερο πλαστικά 3. Βελτιώνει τη δομή του εδάφους δημιουργώντας σταθερά συσσωματώματα 4. Βελτιώνει το πορώδες του εδάφους 3

4 Πλεονεκτήματα Οργανική Ουσίας Εδάφους (2/3) 5. Αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης υγρασίας στα αμμώδη εδάφη ενώ βοηθάει στην καλύτερη στράγγιση των βαρέων ( το μακροπόρωδες) 6. Προστατεύει τα εδάφη από διαβρώσεις 7. Συμβάλει στη γονιμότητα των εδαφών καθώς αποτελεί την πηγή του 90-95% του Ν σε εδάφη χωρίς λίπανση και είναι η κυριότερη πηγή Ρ και S. Επιπλέον, λόγω της αργής διάσπασής της εφοδιάζει τα φυτά με τα θρεπτικά στοιχεία σε βάθος χρόνου. 4

5 Πλεονεκτήματα Οργανική Ουσίας Εδάφους (3/3) 8. Αυξάνει την ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (ΙΑΚ) 9. Βοηθά με τα όξινα συστατικά που περιέχει και με το παραγόμενο CO 2 (λόγο διάσπασης) è στη χημική αποσάθρωση των ορυκτών και στην απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων 10.Μειώνει ο κόστος παραγωγής (αγορά λιπασμάτων) 11.Είναι υπόστρωμα μικροοργανισμών 5

6 Συστατικά Οργανικής Ουσίας 1. Υπολείμματα φυτών και ζώων που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο αποσύνθεσης 2. Μικροοργανισμοί εδάφους (μύκητες, βακτήρια, ακτινομύκητες, φύκη, λειχήνες, γαιοσκώληκες, μυρμήγκια, τερμίτες) 3. Χούμος (85-90% του συνόλου της οργανικής ουσίας) 6

7 Ωφέλει Μικροοργανισμών στο Έδαφος Δεσμεύουν υπό οργανική μορφή το ατμοσφαιρικό Ν Συμβάλουν στη διάσπαση οργανικών συστατικών και στην απελευθέρωση στοιχείων (ανόργανα ιόντα) σημαντικά για τη θρέψη των φυτών Συμβάλουν στην σύνθεση νέων ενώσεων χρήσιμες για την ανάπτυξη των φυτών Βελτιώνουν κάποιες φυσικές εδαφικές ιδιότητες Διατηρούν και αυξάνουν τη γονιμότητα των εδαφών 7

8 Επιβλαβή Δράση Μικροοργανισμών στο Έδαφος Ορισμένα είδη μικροοργανισμών προκαλούν ασθένειες στις καλλιέργειες (π.χ. βακτηριώσεις στο αμπέλι από βακτήρια Xanthomonas ampelina και Agrobacterium tumefaciens) Μπορεί να συμβάλουν στη διαδικασία της απονιτροποίησης, στην οποία η νιτρική και νιτρώδη μορφή αζώτου ανάγεται σε αέρια μορφή που φεύγει στην ατμόσφαιρα Παραγωγή τοξικών προϊόντων σε περιπτώσεις κακών εδαφικών συνθηκών 8

9 Διαδικασία Απονιτροποίησης 9

10 Μέτρα Αύξησης Ωφέλιμης Μικροβιακής Δραστηριότητας Διατήρηση του ph σε τιμές πάνω από το 6 Περιορισμός εδαφικών απολυμάνσεων Αποφυγή: - ύπαρξης συνθηκών ξηρασίας, - μόνιμης στάθμης νερού, - υπερβολικής λίπανσης, - συγκέντρωσης αλάτων 10

11 Μέτρα Περιορισμού Εξάπλωσης Επιβλαβών Μικροοργανισμών Χρησιμοποίηση υγιών φυτωρίων Χρησιμοποίηση ποικιλιών ανθεκτικών σε μύκητες ή βακτήρια Απολύμανση καλλιεργητικών εργαλείων που έρχονται σε επαφή με τα φυτά και το έδαφος Αποφυγή μεταφοράς εδάφους με επιβλαβείς μικροοργανισμούς Καταστροφή φυτών ή φυτικών μερών που έχουν προσβληθεί από μύκητες Έλεγχος νερού άρδευσης 11

12 Εδαφικές Ιδιότητες & Μικροοργανισμοί Εδάφους Οι κλιματικές συνθήκες και το είδος της βλάστησης επηρεάζουν το είδος και τον πληθυσμό των μικροοργανισμών στο έδαφος Εδαφική υγρασία Θερμοκρασία ph εδάφους Πορώδες - αερισμός 12

13 Εδαφικές Ιδιότητες & Μικροοργανισμοί Εδάφους Εδαφική υγρασία Όταν το έδαφος έχει υγρασία κοντά στην υδατοικανότητά του ( 80%) τότε οι συνθήκες θεωρούνται άριστες για τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών Θερμοκρασία Οι βιολογικές αντιδράσεις αυξάνουν στο διπλάσιο με την αύξηση της θερμοκρασίας από 10 σε 20 o C. Η δραστηριότητα των περισσοτέρων βακτηρίων και ακτινομυκήτων είναι βέλτιστη μεταξύ 25 και 37 o C. 13

14 Εδαφικές Ιδιότητες & Μικροοργανισμοί Εδάφους ph εδάφους Ένα ph κοντά στο 7 θεωρείται ικανοποιητικό για το μεγαλύτερο ποσοστό μικροοργανισμών. Οι μύκητες αναπτύσσονται καλύτερα σε ελαφρώς όξινο ph. Πορώδες αερισμός Τα λεπτόκοκκα εδάφη θεωρούνται πιο ευνοϊκά για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών αρκεί βέβαια να έχουν σωστό αερισμό. 14

15 Χούμος Είναι το μέρος της οργανικής ουσίας του εδάφους που είναι τελείως άμορφο (δεν έχει κυτταρική δομή) Αποτελείται από μία σειρά συστατικών που μένουν μετά από βιολογικές-χημικές-μικροβιακές-μηχανικές κατεργασίες πάνω στα φυτικά και ζωικά υπολείμματα αλλά και από νέες ουσίες που παράγονται από τους μικροοργανισμούς του εδάφους Ο χούμος δεν είναι σταθερός όσον αφορά τις χημικές ενώσεις του. Μεταβάλλεται συνεχώς. 15

16 Ανάλογα α) με τη διαλυτότητα των συστατικών του, β) με το μοριακό βάρος του και γ) το χρώμα του ο χούμος διακρίνεται σε: Χούμος Φουλβικά οξέα (αποτελούν το 20% του χούμου) Χουμικά οξέα (αποτελούν το μεγαλύτερο % του χούμου) Χουμίνες (αποτελούν το 20% του χούμου) Φουλβικά οξέα - Έχουν ανοιχτό χρώμα - Μικρό ΜΒ - Διαλυτά σε οξέα & βάσεις - Ίσες ποσότητες υδατανθράκων και αζωτούχουν ενώσεων 16

17 Χούμος Χουμικά οξέα - Έχουν ενδιάμεσο χρώμα - Μέσο ΜΒ - Διαλυτά σε βάσεις, αδιάλυτα σε οξέα Χουμίνες - Έχουν σκοτεινό χρώμα - Υψηλό ΜΒ - Αδιαλυτά σε βάσεις και οξέα 17

18 Η διάσπαση των οργανικών συστατικών του εδάφους σε απλούστερες ενώσεις και η απελευθέρωση των ενωμένων στην οργανική ένωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται. ΑΝΟΡΓΝΟΠΟΙΗΣΗ Διαδικασία πολύ σημαντική για τη θρέψη των φυτών 6η Διδακτική Ενότητα 18

19 Παράγοντες Αποσύνθεσης Οργανικής Ουσίας 1. Θερμοκρασία θερμοκρασίας ανάπτυξης των φυτών και άρα παραγωγής σε οργανική ουσία αλλά και του ρυθμού αποσύνθεσης της οργανικής ουσίας 2. Εδαφικό νερό ξηρασία ή κατάκλιση του εδάφους ικανότητας ανάπτυξης των φυτών και αποσύνθεσης της οργανικής ουσίας 19

20 Παράγοντες Αποσύνθεσης Οργανικής Ουσίας 3. Περιεκτικότητα εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία Η έλλειψη θρεπτικών στοιχείων και κυρίως του Ν θα οδηγήσει σε ανάπτυξης των φυτών, παραγωγής σε οργανική ουσία αλλά και του ρυθμού αποσύνθεσης τη οργανικής ουσίας (το Ν είναι απαραίτητο στους μικροοργανισμούς για την σύνθεση των πρωτεϊνών) 4. ph εδάφους Άριστο ph: 6-8 (για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους). Δυσμενείς συνθήκες όταν ph <

21 Παράγοντες Αποσύνθεσης Οργανικής Ουσίας 5. Μηχανική σύσταση Τα αργιλώδη εδάφη συγκρατούν περισσότερες ποσότητες χούμου. Στα λεπτόκοκκα εδάφη ευνοείται η ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους αρκεί να υπάρχει σωστός αερισμός 21