Ποικιλίες βερικοκιάς με ανθεκτικότητα στην ίωση Σάρκα, (Plum pox virus)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ποικιλίες βερικοκιάς με ανθεκτικότητα στην ίωση Σάρκα, (Plum pox virus)"

Ἡρακλείδης Θεοτόκης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ποικιλίες βερικοκιάς με ανθεκτικότητα στην ίωση Σάρκα, (Plum pox virus) Ευρωπαϊκή Ένωση, 7 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο 1

2 Επιμέλεια Δρ. Παυλίνα Δρογούδη, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια Δρ. Ειρήνη Καραγιάννη, Διατελέσας Τακτική Ερευνήτρια Συντονισμός έκδοσης Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Ταχ. Δ/νση: Σ.Σ. Νάουσας 38, Τ.Κ.: Νάουσα Τηλ.: Φαξ: , Web page: 2

3 Πίνακας Περιεχομένων Σελίδα Εισαγωγή 3 Ι. Ποικιλίες πρώιμης εποχής ωρίμανσης (20 Μαΐου με 5 Ιουνίου) 4 Χαρίεσσα 6 Δαναϊς 7 ΙΙ. Ποικιλίες μέσης εποχής ωρίμανσης (9-18 Ιουνίου) 8 Νεράιδα 10 Τύρβη 10 Λαϊς 12 ΙΙΙ. Ποικιλίες όψιμης εποχής ωρίμανσης (23 Ιουνίου με 20 Αυγούστου) 14 Νηρηίς 14 Νόστος 14 Πίνακας 1. Συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων χαρακτηριστικών του δένδρου διαφόρων ποικιλιών βερικοκιάς. Πίνακας 2. Συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων χαρακτηριστικών του καρπού διαφόρων ποικιλιών βερικοκιάς Βιβλιογραφία 21 3

4 Εισαγωγή Το πλέον ενδιαφέρον χαρακτηριστικό που πρέπει να συνοδεύει τις καλές ποικιλίες βερικοκιάς είναι η ανθεκτικότητα στην ίωση Sharka (Eυλογιά της δαμασκηνιάς ) που οφείλεται στον ιό Plum pox virus. Η ίωση σάρκα έχει λάβει ενδημικές διαστάσεις στην Ελλάδα καθώς και είναι η ποιο καταστρεπτική ασθένεια για τα οπωροφόρα δένδρα στην Ευρώπη. Οι προσβεβλημένοι καρποί καθίστανται ακατάλληλοι για εμπορία, η διάρκεια ζωής των μολυσμένων δένδρων είναι μικρή καθώς και η παραγωγικότητά τους. Διάφορα μέτρα έχουν ληφθεί και κανονισμοί έχουν θεσπισθεί για την παραγωγή και διακίνηση άνοσου πολλαπλασιαστικού υλικού των πυρηνοκάρπων που πλήττονται από την ασθένεια. Παρά ταύτα η ίωση Sharka έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, διότι μεταδίδεται εύκολα και ταχύτατα από διάφορα είδη αφίδων. Χιλιάδες δένδρα εκριζώθηκαν αναγκαστικά στους νομούς Αργολίδας και Κορινθίας την περίοδο με τεράστιες οικονομικές απώλειες ενώ για την Ευρώπη το κόστος για τον περιορισμό της ασθένειας εκτιμάται πως είναι 10 δισεκατομμύρια ευρώ για τα τελευταία 30 χρόνια. Ένα ευρύ πρόγραμμα γενετικής βελτίωσης της βερικοκιάς έχει διεξαχθεί στο Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Νάουσας του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (αγρόκτημα Σκύδρας) για την αντιμετώπιση της σάρκας. Οι ακόλουθες ανθεκτικές αμερικανικές ποικιλίες: NJA2, Sunglo, Veecot, Harlayne, Henderson, Goldrich, Orangered, Early Blush, Stella και Stark Early Orange xρησιμοποιήθηκαν ως γονείς σε διασταυρώσεις με τις δύο πολύ καλής ποιότητας, αλλά ευπαθείς ελληνικές ποικιλίες Μπεμπέκου και Πρώϊμο Τίρυνθος. Αποτελέσματα της παραπάνω εργασίας ήταν η δημιουργία ανθεκτικών ποικιλιών βερικοκιάς με πολύ αγρονομικά χαρακτηριστικά τα οποία παρουσιάζονται στην παρούσα εργασία. Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος με τίτλο «Γονιδιακή προσέγγιση για την παραγωγή ποικιλιών βερικοκιάς με ανθεκτικότητα στην ίωση σάρκα» ( MARS ) οι διασταυρώσεις για την δημιουργία νέων ποικιλιών με πολλαπλά γονίδια ανθεκτικότητας στην ίωση σάρκα συνεχίζονται με σκοπό να παραχθούν ποικιλίες με πολυγονιδιακή ανθεκτικότητα η οποία θα είναι διαρκέστερη και θα είναι δυσκολότερο να ανατραπεί από στελέχη του ιού. Σκοπός του ερευνητικού προγράμματος MARS είναι να μεταφερθούν σε ιδιωτικούς φορείς καινοτόμες μέθοδοι και εργαλεία και να βελτιστοποιηθούν με σκοπό να επιταχυνθεί η διαδικασία εύρεσης νέων ανθεκτικών ποικιλιών βερικοκιάς Στην παρούσα έκθεση καταγράφηκαν πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά 6 ποικιλιών βερικοκιάς που πρόσφατα δημιουργήθηκαν στο Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων (ΙΦΔ). Οι ποικιλίες παρουσιάζονται με ταξινόμηση σύμφωνα με τον χρόνο συγκομιδής τους, και τέλος παρατίθενται πίνακες όπου παρουσιάζονται συνοπτικά τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά τους ως προς το δένδρο και τον καρπό. Οι ποικιλίες βερικοκιάς παρουσιάζουν μεγάλη παραλλακτικότητα ως προς τα χαρακτηριστικά τους. Οι παραγωγοί σε μία νέα ποικιλία αποζητούν τη μεγάλη και σταθερή παραγωγικότητα, που μπορεί να σχετίζεται και με την ύπαρξη του χαρακτηριστικού του αυτογόνιμου, το μεγάλο μέγεθος καρπού, το πορτοκαλί χρώμα του φλοιού με έντονο επίχρωμα, αρκετά συνεκτική σάρκα με αργό μαλάκωμα το οποίο διευκολύνει τη μεταχείριση, μεταφορά και διάρκεια συντήρησης. Πολλές φορές η γενετική βελτίωση για την κληρονόμηση των επιθυμητών χαρακτηριστικών δεν συνοδεύεται, από την πρώτη γενεά απογόνων, και με την κληρονόμηση του γονιδίου που σχετίζεται με την γευστική ποιότητα, προκαλώντας την απογοήτευση των καταναλωτών. Γι αυτό η βελτίωση πρέπει να είναι συνεχής και να επιζητείται με επαναδιασταυρώσεις το χαρακτηριστικό της καλής γευστικής ποιότητας, που συχνά σχετίζεται με την υψηλή περιεκτικότητά σε διαλυτά στερεά (Brix) καθώς και την ύπαρξη αρώματος. 4

5 Ι. Ποικιλίες πρώιμης ωρίμανσης (20 Μαΐου με 5 Ιουνίου) ΧΑΡΙΕΣΣΑ Ωρίμανση: 2 Ιουνίου (-18 ημέρες από την Μπεμπέκου) Ποικιλία: Δημιουργός: Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Bλάστηση: Πλαγιόκλαδη Συμπεριφορά στην ίωση Sharka: Ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: Μεγάλο (περίπου 75 g) Χρωματισμός: ανοιχτό-πορτοκαλί με κόκκινο επίχρωμα στην ηλιαζόμενη πλευρά Γευστική ποιότητα: πολύ καλή. Σάρκα χυμώδης, συνεκτική, χωρίς ίνες Γενική εκτίμηση: Πολύ καλή ποικιλία με πάρα πολλά καλά xαρακτηριστικά: πρωιμότητα, παραγωγικότητα και πολύ καλή ποιότητα καρπού (συνεκτική, εύχυμη, με λεπτή υφή και ευχάριστη γεύση σάρκας). ΔΑΝΑΪΣ Ωρίμανση: 4 Ιουνίου (-16 από την Μπεμπέκου) Ποικιλία: Δημιουργός: Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Βλάστηση: Ημιορθόκλαδη Συμπεριφορά στην ίωση Sharka: ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: Mικρό έως μέτριο αναλόγως του φορτίου (περίπου 45g) Χρωματισμός: πορτοκαλί με κόκκινο επίχρωμα στην ηλιαζόμενη πλευρά Γευστική ποιότητα: μέτρια έως καλή. Σάρκα συνεκτική Γενική εκτίμηση: Ποικιλία πρώιμη, παραγωγική αλλά με καρπό σχετικά μετρίου μεγέθους, με μέτρια γευστική ποιότητα. 5

6 ΙΙ. Ποικιλίες μέσης εποχής ωρίμανσης (9-18 Ιουνίου) ΝΕΡΑΪΔΑ Ωρίμανση: 9 Ιουνίου (-11 ημέρες από την Μπεμπέκου) Ποικιλία: Δημιουργός: Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Βλάστηση: Πλαγιόκλαδη Συμπεριφορά στην ίωση Sharka: ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: Μεγάλο (περίπου 65 g) Χρωματισμός: έντονο πορτοκαλί με κόκκινο επίχρωμα στην ηλιαζόμενη πλευρά Γευστική ποιότητα: πολύ καλή Σάρκα συνεκτική Γενική εκτίμηση: Ποικιλία πρώιμη, παραγωγική, με καρπό μεγάλο, εύγευστο και ελκυστικό λόγω του έντονου κόκκινου επιχρώματος. ΤΥΡΒΗ Ωρίμανση: 8-10 Ιουνίου Ποικιλία: Δημιουργός: ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ-Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Στάση: Πλαγιόκλαδη Παραγωγικότητα: Πολύ μεγάλη και σταθερή, γρήγορη είσοδο στην καρποφορία Μακρείς ετήσιοι βλαστοί και λεπτοκλάδια Εποχή άνθησης: Μαρτίου Συμπεριφορά στην ίωση sharka : ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: μέσος όρος 50 g Χρωματισμός: κίτρινο Γεύση: μέτρια, βελτιώνεται με την πρόοδο της ωρίμανσης Καλή συνεκτικότητα σάρκας, καλή αντοχή στις μεταχειρίσεις Προορισμός καρπού: νωπή κατανάλωση και κονσερβοποίηση Γενική εκτίμηση: Παρουσιάζει ενδιαφέρον για την πρωιμότητα, την παραγωγικότητα και τη μεγάλη συνεκτικότητα του καρπού. Υστερεί ως προς τη γευστική ποιότητα η οποία βελτιώνεται με την πρόοδο της ωρίμανσης, γι αυτό η συγκομιδή δεν πρέπει να αρχίσει νωρίς. 6

7 ΛΑΪΣ Ωρίμανση: 16 Ιουνίου (-4 από την Μπεμπέκου) Ποικιλία: Δημιουργός: Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Δένδρο: Ζωηρότητα: Μέτρια Βλάστηση: Ορθόκλαδη Συμπεριφορά στην ίωση Sharka: ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: Μεγάλο (περίπου 75 g) Χρωματισμός: πορτοκαλί με κόκκινο επίχρωμα στην ηλιαζόμενη πλευρά Γευστική ποιότητα: πάρα πολύ καλή Σάρκα συνεκτική, με λεπτή υφή Γενική εκτίμηση: Ποικιλία μεσοπρώιμη με πολλά καλά χαρακτηριστικά όπως: ανθεκτικότητα στην ίωση Sharka, μεγάλη παραγωγικότητα, πολύ ελκυστική εμφάνιση του καρπού και πολύ καλή γευστική ποιότητα καρπού. ΙΙΙ. Ποικιλίες όψιμης εποχής ωρίμανσης (23 Ιουνίου με 20 Αυγούστου) ΝΗΡΗΙΣ Ωρίμανση: Ιουνίου (+5 ημέρες από την Μπεμπέκου) Ποικιλία: Δημιουργός: ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ-Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Στάση: Πλαγιόκλαδη Συμπεριφορά στην ίωση sharka : ανθεκτική Καρπός: Μέγεθος: Μεγάλο (περίπου 65 g) Χρωματισμός: ανοιχτό-πορτοκαλί με κόκκινο επίχρωμα στην ηλιαζόμενη πλευρά Γεύση: πολύ καλή Καλή συνεκτικότητα σάρκας Γενική εκτίμηση: Έχει πολλά επιθυμά χαρακτηριστικά, όπως ανθεκτικότητα στην ίωση sharka, αυτογονιμότητα, σταθερότητα παραγωγής, καλή ποιότητα καρπού και μεγάλη προσαρμοστικότητα στα διαφορετικά περιβάλλοντα της χώρας. 7

8 Πίνακας 1. Συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων χαρακτηριστικών που σχετίζονται με το δένδρο στις διαφορετικές ποικιλίες βερικοκιάς. Χρόνος Ανθική Ανθεκτικότητα ωρίμανσης συμβατότητα Ζωρότητα Μορφή κόμης Παραγωγικότητα στη Sharka Χαρίεσσα 2-Ιουν Αυτογόνιμη Μεγάλη Πλαγιόκλαδη Μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Δαναΐς 4-Ιουν Αυτογόνιμη Μεγάλη Ημιορθόκλαδη Μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Νεράιδα 9-Ιουν Αυτογόνιμη Μεγάλη Πλαγιόκλαδη Μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Τύρβη 9-Ιουν Αυτογόνιμη Μεγάλη Πλαγιόκλαδη Πολύ μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Λαΐς 16-Ιουν Αυτογόνιμη Μέτρια Ορθόκλαδη Μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Νηρηίς 26-Ιουν Αυτογόνιμη Μεγάλη Πλαγιόκλαδη Μεγάλη και σταθερή Ανθεκτική Πίνακας 2. Συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων χαρακτηριστικών ποικιλιών βερικοκιάς που σχετίζονται με τον καρπό τους. Χρόνος ωρίμανσης Μέγεθος καρπού Χρώμα Επίχρωμα Γευστική ποιότητα Συνεκτικότητα σάρκας Εύχυμη, με λεπτή υφή και ευχάριστη γεύση σάρκας Καλή Μικρό-μέτριο (45g) Πορτοκαλί ΝΑΙ Μέτρια έως καλή Καλή Χαρίεσσα 2-Ιουν Μεγάλο (75g) ανοιχτό-πορτοκαλί 30-50% Δαναΐς 4-Ιουν Νεράιδα 9-Ιουν Μεγάλο (65 g) Έντονο πορτοκαλί ΝΑΙ Πολύ καλή Καλή Λαΐς 16-Ιουν Μεγάλο (75 g) Πορτοκαλί ΝΑΙ Πάρα πολύ καλή Καλή Νηρηίς 26-Ιουν Μεγάλο (65 g) Ανοιχτό-πορτοκαλί ΝΑΙ Πολύ καλή Καλή 8

9 9

Σχετικά έγγραφα

Ποικιλίες βερικοκιάς µε ανθεκτικότητα στην ίωση Sharka. (Plum pox virus)

Ποικιλίες βερικοκιάς µε ανθεκτικότητα στην ίωση Sharka (Plum pox virus) Ευρωπαϊκή Ένωση 7ο Πρόγραµµα Πλαίσιο Επιµέλεια ρ. Παυλίνα ρογούδη, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια ρ. Ειρήνη Καραγιάννη, ιατελέσασα Τακτική