ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Transcript

1 ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τµήµα Χηµείας

2 Α Κ Α Δ Η Μ Α Ϊ Κ Ο Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο ΠPOEΔPOΣ Αναστάσιος Δ. Κεραμιδάς ANTIΠPOEΔPOΣ Αθανάσιος Νικολαΐδης KAΘHΓHTΕΣ Άγγελος Μ. Ευσταθίου Χάρης Ρ. Θεοχάρης Κώστας Σ. Πατρίκιος ANAΠΛHPΩTEΣ KAΘHΓHTEΣ Αναστάσιος Δ. Κεραμιδάς Επαμεινώνδας Λεοντίδης Αθανάσιος Νικολαΐδης Ιωάννης Πασχαλίδης EΠIKOYPOI KAΘHΓHTEΣ Παναγιώτης Α. Κουτεντής Αναστάσιος Ι. Τασιόπουλος ΛΕΚΤΟΡΕΣ Κωνσταντίνα Π. Καπνίση-Χριστοδούλου Ευτυχία Πινακουλάκη Σοφία Χ. Hayes Νικόλαος Ε. Χρονάκης

3 Η ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ H Χημεία στο Πανεπιστήμιο Κύπρου άρχισε να διδάσκεται, για πρώτη φορά, το 1992, με τη δημιουργία του Τομέα Χημείας, ο οποίος ήταν ενταγμένος στο Τμήμα Φυσικών Επιστημών. Το 1994 δέχτηκε τους πρώτους φοιτητές, ενώ τα πρώτα πτυχία Χημείας δόθηκαν τον Ιούνιο του Ο Τομέας Χημείας μετεξελίχθηκε σε ανεξάρτητο Τμήμα το Φεβρουάριο του ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΗΜΕΙΑ Η Χημεία είναι μια από τις βασικές θετικές επιστήμες και έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της μετατροπής της ύλης από μια χημική μορφή σε άλλες. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η Χημεία έχει αναπτύξει συνθετικές και αναλυτικές μεθοδολογίες. Οι πρώτες οδηγούν στη δημιουργία νέων χημικών ενώσεων μέσα από κατάλληλες χημικές αντιδράσεις και οι δεύτερες εξακριβώνουν τη δομή και σύσταση των ενώσεων σε οποιοδήποτε χημικό σύστημα. Η Χημεία έχει δώσει στην ανθρωπότητα και στο σύγχρονο πολιτισμό νέες μορφές ενέργειας, νέα καύσιμα, νέα υλικά, τεχνητές ίνες, πλαστικά κ.ά. Διερευνά και κατανοεί τους μοριακούς μηχανισμούς διεργασιών της ζωής και τις χημικές αντιδράσεις στα βιολογικά συστήματα, με σκοπό τη σύνθεση νέων φαρμάκων και μοντέλων ενώσεων των βιομορίων. Επίσης, μελετά τη ρύπανση του περιβάλλοντος με την ανάπτυξη νέων αντιρρυπαντικών τεχνολογιών. Προσπαθεί, επίσης, να αναπτύξει νέες εναλλακτικές πηγές ενέργειας, φιλικές στο περιβάλλον, όπως είναι η καταλυτική μετατροπή της βιομάζας σε υδρογόνο για χρήση σε κελία καυσίμου προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του Τμήματος είναι η προαγωγή της επιστημονικής γνώσης και έρευνας στη Χημεία και η παραγωγή πτυχιούχων υψηλού επιπέδου. Οι απόφοιτοι στελεχώνουν την τοπική βιομηχανία, κυριότερα τη χημική βιομηχανία (πλαστικά, φάρμακα, τρόφιμα, ποτά, ξυλεία, οικοδομικά υλικά, καλλυντικά κ.ά.), ιδιωτικές εταιρείες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, κρατικές υπηρεσίες και την εκπαίδευση, και στηρίζουν την τεχνολογική ανάπτυξη της Κύπρου. Νέες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένους χημικούς δημιουργούνται μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της ανάγκης αναβάθμισης του ελέγχου ποιότητας καταναλωτικών αγαθών και τροφίμων, περιβαλλοντικής μόλυνσης, ραδιενεργών υλικών και χημικών αποβλήτων. Παράλληλα, η αγορά εργασίας για τους χημικούς μεγαλώνει ακόμα περισσότερο λόγω της στροφής της βιομηχανικής πολιτικής προς νέες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας. Για την πλήρωση των αναγκών της νέας εξελισσόμενης τεχνολογικά Κύπρου, το Τμήμα Χημείας έχει δημιουργήσει ένα πλήρες και σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών, συμβατό με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, το οποίο παράγει άρτια εκπαιδευμένους επιστήμονες, ικανούς να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις της Χημείας. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Το πρόγραμμα είναι βασισμένο στο Σύστημα των Ευρωπαϊκών Πιστωτικών Μονάδων ECTS (European Credit Transfer System) και περιλαμβάνει: (α) εισαγωγικά μαθήματα στη Χημεία, Φυσική, Μαθηματικά και Πληροφορική (1ο και 2ο εξάμηνο), (β) βασικά μαθήματα για το πτυχίο Χημείας, συμπεριλαμβανομένων μαθημάτων αναλυτικής, ανόργανης, οργανικής χημείας και φυσικοχημείας (3ο-6ο εξάμηνο) και (γ) ειδικά μαθήματα τα οποία εμβαθύνουν σε προχωρημένες έννοιες, θέματα και εφαρμογές της σύγχρονης Χημείας (7ο και 8ο εξάμηνο). Για την απόκτηση πτυχίου Χημείας, χρειάζεται η συνολική συμπλήρωση 240 ECTS. Το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει 30 υποχρεωτικά μαθήματα (6-7 ECTS) και τέσσερα μαθήματα επιλογής (5 ECTS). Η διδασκαλία της Χημείας γίνεται στο θεωρητικό επίπεδο με διαλέξεις, που συμπληρώνονται από σεμινάρια και φροντιστηριακές ασκήσεις. Η Χημεία είναι πειραματική επιστήμη και, ως εκ τούτου, το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δίνει μεγάλη έμφαση στα εργαστηριακά μαθήματα (επτά εργαστήρια των 6-7 ECTS), τα οποία είναι αυτόνομες οντότητες. Τα μαθήματα επιλογής διδάσκονται στο τέταρτο έτος σπουδών. Η ολοκλήρωση του πτυχίου Χημείας απαιτεί τη συμπλήρωση 10 ECTS σε ξένη γλώσσα και τη συμπλήρωση άλλων 20 ECTS με τέσσερα μαθήματα ελεύθερης επιλογής από δύο τουλάχιστον σχολές του Πανεπιστημίου, όπως προβλέπεται από σχετικούς κανόνες. Σ Χ Ο Λ Η Θ Ε Τ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Φ Α Ρ Μ Ο Σ Μ Ε Ν Ω Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ω Ν

4 Τμήμα Χημείας Οι φοιτητές πρέπει να δώσουν γραπτές τελικές εξετάσεις σε κάθε μάθημα. Η βαθμολογία του κάθε μαθήματος συμπληρώνεται, κατά περίπτωση, με κατ' οίκον εργασίες, ενδιάμεσες εξετάσεις (προόδους), βιβλιογραφικές εργασίες ή εργαστηριακές εκθέσεις. Υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα σε μια σειρά συναφών μαθημάτων (π.χ. Ανόργανη Χημεία Ι, ΙΙ και III) όπου δεν είναι δυνατή η παρακολούθηση ενός μαθήματος χωρίς την παρακολούθηση του προηγούμενου μαθήματος της σειράς. Η Διπλωματική Εργασία (12 ECTS) κατέχει ξεχωριστή θέση στο πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος. Οι φοιτητές εργάζονται επί δύο εξάμηνα, στο 4ο έτος σπουδών, υπό την επίβλεψη ενός μέλους του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος, με κύριο έργο του τη μελέτη ενός από τα ειδικά θέματα που του προτείνονται. Κατά τη διάρκεια αυτής της μελέτης, οι φοιτητές μαθαίνουν να εργάζονται αυτόνομα και να λύνουν εργαστηριακά προβλήματα επί καθημερινής βάσης, να διερευνούν, να μελετούν και να αναλύουν τη διεθνή βιβλιογραφία, να δίνουν σεμινάρια στους συμφοιτητές τους με τρόπο σαφή και κατανοητό και να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα και συμπεράσματα που προκύπτουν. Αν και η Διπλωματική Εργασία δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα πρωτότυπη, εντούτοις αναμένεται ότι οι φοιτητές θα ασχοληθούν με πρωτότυπα ερευνητικά θέματα, τα οποία άπτονται των ενδιαφερόντων των επιβλεπόντων καθηγητών. Παράλληλα με το βασικό πρόγραμμα σπουδών, το Τμήμα δίνει σε φοιτητές άλλων τμημάτων τη δυνατότητα απόκτησης δευτερεύοντος πτυχίου ειδίκευσης στη Χημεία (Minor Degree in Chemistry). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ XHM 110 Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Ι (6 ECTS) Το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Ι είναι εργαστηριακό μάθημα, που περιλαμβάνει πειραματικές ασκήσεις κλασικής χημικής ανάλυσης. Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των νέων φοιτητών στον τρόπο εργασίας και σκέψης στο χημικό αναλυτικό εργαστήριο και η εξάσκησή τους στη διεξαγωγή ποιοτικών και ποσοτικών αναλύσεων σε εργαστηριακά και πραγματικά δείγματα. Το εργαστήριο καλύπτει τις ακόλουθες αναλυτικές μεθόδους: α) υγροχημικές τεχνικές ποιοτικής ανάλυσης, β) τεχνικές κλασικής χρωματογραφίας (χρωματογραφία χάρτου, λεπτής στιβάδας και ιονανταλλακτική χρωματογραφία στήλης), γ) σταθμική ανάλυση, δ) ογκομετρία (οξεοβασική, συμπλοκομετρική, αργυρομετρική και οξειδοαναγωγική) και ε) προσδιορισμό αζώτου με τη μέθοδο Kjedahl. XHM 111 Αναλυτική Χημεία Ι (6 ECTS) α) Εισαγωγή-Γενικά. β) Στατιστική αξιολόγηση αναλυτικών δεδομένων, με ειδική αναφορά στα πειραματικά σφάλματα, σε εφαρμογές περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής στη Χημική Ανάλυση και παρουσίαση αναλυτικών δεδομένων. γ) Προαναλυτικές διεργασίες με έμφαση στις μεθόδους διαλυτοποίησης και σε κλασικές, μη ενόργανες, μεθόδους διαχωρισμού. δ) Κλασικές μέθοδοι Χημικής Ανάλυσης (σταθμική ανάλυση και ογκομετρία). ε) Χημική Ισορροπία με ειδική αναφορά στα υδατικό διάλυμα, στην έννοια της ενεργότητας και του ph, στους απλούς πρωτολύτες και πολυπρωτολύτες, στους δείκτες και τα ρυθμιστικά διαλύματα, στις καμπύλες τιτλοδότησης και τα λογαριθμικά διαγράμματα κατανομής ειδών. Επίσης, γίνεται εκτενής αναφορά στις συμπλοκομετρικές τιτλοδοτήσεις, στις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις και τιτλοδοτήσεις, και στη χημική ισορροπία σε ετερογενή συστήματα. ζ) Κινητικές μέθοδοι Χημικής Ανάλυσης. ΧΗΜ 121 Εισαγωγή στη Χημεία (για χημικούς) (6 ECTS) Δομή του Ατόμου: Άτομο Υδρογόνου (το φάσμα του υδρογόνου, το ατομικό πρότυπο του Bohr, η εξίσωση Schrödinger, κύριος, δευτερεύων, μαγνητικός και spin κβαντικοί αριθμοί, ατομικά τροχιακά), Πολυηλεκτρονιακά Άτομα (ενέργειες ατομικών τροχιακών, η απαγορευτική αρχή του Pauli, o κανόνας του Hund, η αρχή της ελάχιστης ενέργειας, ηλεκτρονιακή διαμόρφωση). Περιοδικός Πίνακας: Ομάδες και Περίοδοι, Περιοδικότητα των Φυσικών Ιδιoτήτων (ατομική ακτίνα, ιονική ακτίνα, ενέργεια ιονισμού, ηλεκτροσυγγένεια, ηλεκτραρνητικότητα), Συσχετίσεις Χημικών Ιδιοτήτων. Χημικοί Δεσμοί και Μοριακή Γεωμετρία: Ιοντικοί Δεσμοί (ενεργειακές μεταβολές που συνοδεύουν την ιοντική δέσμευση, φυσικές ιδιότητες, ιοντικός δεσμός και περιοδικός πίνακας), Ομοιοπολικοί Δεσμοί (φυσικές ιδιότητες, δομές Lewis, θεωρία VSEPR, μόρια με πολλαπλούς δεσμούς, μεταλλικός δεσμός). Ονοματολογία: Κανόνες ονοματολογίας ανόργανων και μεταλλοοργανικών ενώσεων σύμφωνα με τις συμβάσεις IUPAC (απλές ιοντικές ενώσεις, πολυατομικά ιόντα και μόρια, ενώσεις ένταξης, οργανομεταλλικές ενώσεις). Χημική Θερμοδυναμική - Χημική Ισορροπία: Eλεύθερη Eνέργεια, Eνθαλπία, Eντροπία, Xημική Iσορροπία, Στοιχειομετρία, Ορισμός Μole, Πίεση, Όγκος, Θερμοκρασία, Συγκέντρωση, Διάλυμα, Κινητική Χημικής Αντίδρασης, Παράμετροι Ενεργοποίησης.

5 Χημική Αντίδραση: Θεωρία Οξέων Βάσεων (Bronsted-Lowry, Lewis), Χημικές Αντιδράσεις, Ενέργεια, Βασικότητα, Οξύτητα, Πυρηνοφιλία - Ηλεκτροφιλία, Ορισμός Δυναμικού, Εξίσωση Nernst, Αντιδράσεις Οξειδοαναγωγής. Εφαρμογές: Εισαγωγή στην Περιγραφική Χημεία των Στοιχείων, Σύνθεση H2SO4, Σύνθεση ΝΗ3, Εφαρμογές στη Βιομηχανία, Φαρμακοβιομηχανία, Περιβάλλον και Τρόφιμα. XHM 122 Ανόργανη Χημεία Ι (6 ECTS) Περιοδικός πίνακας, δεσμοί σε ανόργανες ενώσεις, σχήματα ανόργανων ενώσεων, πόλωση δεσμών, ηλεκτρικές ιδιότητες ανόργανων στερεών. Κρυσταλλική δομή μετάλλων και απλών ιονικών ενώσεων (NaCl, CsCl, CaF2, CdI2, ZnS). Αρχές κρυσταλλογραφίας. Θερμοδυναμικές ιδιότητες ανόργανων ιονικών ενώσεων. Συστηματική χημεία στοιχείων ομάδων IA, IIA και IVB. Μέταλλα μετάπτωσης. Θεωρία δομής των συμπλόκων. XHM 130 Εργαστήριο Οργανικής Χημείας Ι (6 ECTS) Μέθοδοι Διαχωρισμού: Εκχύλιση (Διαχωρισμός Μίγματος με τη Μέθοδο της Εκχύλισης), Ανακρυστάλλωση, Απόσταξη, Χρωματογραφία Λεπτής Στοιβάδας (TLC), Χρωματογραφία Στήλης. Απομόνωση Φυσικών Προϊόντων: Απομόνωση Ευγενόλης από Γαρύφαλλα, Απομόνωση (+)-Λεμονενίου από Φλοιό Πορτοκαλιού, Απομόνωση Πιπερίνης από Πιπέρι. Μηχανιστική Συνθετική Οργανική Χημεία: Πυρηνόφιλη Υποκατάσταση (Παρασκευή Αλκυλαλογονιδίων από Αλκοόλες), Αντίδραση Αλκυλαλογονιδίων με NaI σε Διαλύτη Ακετόνη (SN2 Αντίδραση), Αντίδραση Αλκυλαλογονιδίων με AgNO3 σε Διαλύτη Αιθανόλη (SN1 Αντίδραση). XHM 131 Οργανική Χημεία Ι (6 ECTS) Ονοματολογία οργανικών ενώσεων, καθαρισμός και ανάλυση οργανικών ενώσεων. Ατομικά και μοριακά τροχιακά - χημικός δεσμός. Υβριδοποιημένα ατομικά τροχιακά (sp3, sp2, sp), ασύζευκτα ζεύγη ηλεκτρονίων. Επαγωγικό φαινόμενο, Συντονισμός-Συζυγιακό φαινόμενο. Εναντιοστερεομέρεια, Ρακεμικά συστήματα, Διαστερεομέρεια, Γεωμετρική Ισομέρεια - Cis - Trans. Πυρηνόφιλα και ηλεκτρονιόφιλα αντιδραστήρια (οξέα και βάσεις κατά Lewis). Ταξινόμηση αντιδράσεων, Εξέλιξη της αντίδρασης - μεταβολές ενέργειας (μεταβατική κατάσταση). Μηχανισμοί SN1 και SN2. Μηχανισμοί Ε2 και Ε1. Φάσματα υπεριώδους - ορατού. Φάσματα υπερύθρου. Φάσματα πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού. XHM 140 Εργαστήριο Φυσικοχημείας Ι (6 ECTS) Ιξώδες υγρών. Διάγραμμα φάσεων υγρού-ατμών και κρίσιμο σημείο. Μοριακή δυναμική σε σύστημα σκληρών δίσκων. Κύκλος Stirling. Μελέτη διαγράμματος φάσεων στον υπολογιστή. Θερμιδόμετροβόμβα. Σταθερές ισορροπίας δείκτη και συμπλόκων. Θερμιδόμετρο σταθερής πίεσης. Παρακολούθηση αντιδράσεων 1ης και 2ης τάξης με ογκομετρία, φασματοφωτομετρία και αγωγιμομετρία. XHM 141 Φυσικοχημεία Ι (6 ECTS) Υλικά συστήματα και καταστάσεις της ύλης: ιδανικά και πραγματικά αέρια. Κινητική θεωρία των αερίων. Διαμοριακές δυνάμεις και στοιχειώδης θεωρία της υγρής φάσης. Εσωτερική ενέργεια, έργο και θερμότητα. Εισαγωγή στη Χημική Κινητική: μηχανισμός και κινητική. Στοιχειώδεις αντιδράσεις. Τάξη αντίδρασης, ολοκληρωμένες κινητικές εξισώσεις. Μηχανισμοί σύνθετων αντιδράσεων. Πρώτος νόμος της θερμοδυναμικής. Θερμοχημεία. Θερμοδυναμική και μικροσκοπική εντροπία. Δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος, αυθόρμητες διεργασίες και θερμικά κύκλα. Τρίτος νόμος. Συνδυασμός πρώτου και δεύτερου νόμου και ελεύθερες ενέργειες. XHM 210 Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας ΙΙ (7 ECTS) Στο εργαστηριακό αυτό μάθημα διεξάγονται πειράματα ενόργανης ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης. Τα πειράματα αυτά καλύπτουν φασματοσκοπικές τεχνικές (φασματομετρία υπεριώδους-ορατού (UV/Vis), φασματομετρία υπερύθρου, φασματομετρία ατομικής εκπομπής), χρωματογραφικές τεχνικές (αέρια χρωματογραφία, υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης) και ηλεκτροχημικές τεχνικές (ποτενσιομετρία, αγωγιμομετρία). XHM 221 Ανόργανη Χημεία ΙΙ (6 ECTS) α) Μοντέλα Δεσμών στην Ανόργανη Χημεία (Ιοντικός Δεσμός, Ενέργεια Πλέγματος, Πρόβλεψη Θερμοχημικής Σταθερότητας Ιοντικών Ενώσεων, Ομοιοπολικός Χαρακτήρας Ιοντικών Δεσμών, Ομοιοπολικός Δεσμός, Θεωρία Σθένους Δεσμών, Συντονισμός, Τυπικά Φορτία, Θεωρία Μοριακών Τροχιακών, Μοριακή Συμμετρία και Αλληλεπικάλυψη Τροχιακών, Μήκος Δεσμών- Ενέργεια Ιονισμού-Ηλεκτρονιακή Συγγένεια, Ενεργειακά Διαγράμματα Μοριακών Τροχιακών Ομοδιατομικών, Ετεροδιατομικών και Τριατομικών Μορίων, Ηλεκτραρνητικότητα Mulliken-Jaffe, Ηλεκτραρνητικότητα Ομάδων, Μέθοδος Υπολογισμού Φορτίων. β) Δομή και Δραστικότητα των Μορίων (Δομές Lewis, Θεωρία VSEPR, Μοριακά Τροχιακά και Προσδιορισμός Δομής, Δομή και Υβριδισμός, Μη Δεσμικές Απώσεις και Δομή, Πολλαπλότητα Δεσμών, Πειραματικός Προσδιορισμός Μοριακής Δομής, Απλές Αντιδράσεις Ομοιοπολικών Μορίων, Ψευδοπεριστροφή Berry, Αντιδράσεις Υδρόλυσης Φωσφοροεστέρων, Αντιδράσεις Ριζών, Όζον). γ) Στερεή Κατάσταση (Δομή και Πρόβλεψη Δομής Πολύπλοκων Στερεών, Ατέλειες Κρυστάλλων, Αγωγιμότητα Ιοντικών Στερεών, Ομοιοπολικά Στερεά, Θεωρία Ζωνών, Θερμο- και Φωτοδιέγερση Ημιαγωγών, Προσμίξεις σε Ημιαγωγούς, Υλικά με Πολικούς Δεσμούς, Υπεραγωγοί Υψηλών Θερμοκρασιών). δ) Χημικές Δυνάμεις (Τύποι Χημικών Δυνάμεων, Δεσμοί Υδρογόνου, Υδρύτες-Κλαθρήτες, το Αποτέλεσμα των Χημικών Δυνάμεων στα Σημεία Τήξεως-Εξάτμισης, Διαλυτότητα Στερεών). Σ Χ Ο Λ Η Θ Ε Τ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Φ Α Ρ Μ Ο Σ Μ Ε Ν Ω Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ω Ν

6 Τμήμα Χημείας ε) Χημεία Οξέων-Βάσεων (Ορισμοί Οξέων-Βάσεων κατά Brosted- Lowry, Lux-Flood, Lewis, Usanovich, Ορισμός Συστήματος Διαλυτών, Πειραματικές Μετρήσεις της Ισχύος Οξέων-Βάσεων, Ισχύς Οξέων-Βάσεων στην Αέρια Κατάσταση και σε μη Πολικούς Διαλύτες, Μοντέλο του Drago για την Αλληλεπίδραση Οξέων- Βάσεων, Παράγοντες που Επηρεάζουν την Ισχύ Οξέων-Βάσεων, Ορισμός Σκληρών-Μαλακών Οξέων-Βάσεων (HSAB) και Ταξινόμησή τους, Ισχύς Οξέων-Βάσεων και HSAB, Παράγοντες που Επηρεάζουν HSAB, Ηλεκτραρνητικότητα και HSAB). ζ) Χημεία Υδατικών και μη Υδατικών Συστημάτων (Χημεία σε Διαλύματα Υγρής Αμμωνίας, σε Θειικό Οξύ και σε Υγρό Διοξείδιο του Άνθρακα. Απρωτικοί Διαλύτες, Τηγμένα Άλατα, Διαλύτες Υγρών Μεταλλικών Αλάτων, Ηλεκτροχημικά Δυναμικά, Οξειδοαναγωγικές Αντιδράσεις, Πυρομεταλλουργία και Υδρομεταλλουργία). η) Ανόργανες Αλυσίδες, Δακτύλιοι, Κλουβιά και Συμπλέγματα (Ομοπυρηνικές Αλυσίδες, Πυρίτιο, Ετεροπυρηνικές Αλυσίδες, Εξαμελείς και Οκταμελείς Δακτύλιοι με Αρωματικό Χαρακτήρα, Άλλοι Ετεροπυρηνικοί Δακτύλιοι, Κλουβιά Τετραεδρικού και Κυβικού Σχήματος, Φώσφορος-Φωσφορικά-Θειοφωσφορικά, Μεγαλύτερης Πυρηνικότητας Κλουβιά, Φουλερένια, Ορυκτά- Ζεόλιθοι, Πολυοξομεταλλικές και Ετεροπολυοξομεταλλικές Ενώσεις, Κλουβιά Βορίου, Βοράνια, Ονοματολογία Βορανίων, Καρβοβοράνια). XHM 230 Εργαστήριο Οργανικής Χημείας ΙΙ (7 ECTS) Εκτίμηση κινδύνου: R και S κώδικες κινδύνου και ασφαλείας, συμμόρφωση με COSHH. Ταυτοποίηση αγνώστων: καθαρισμός, φασματοσκοπική ανάλυση και ταυτοποίηση. Εργαστηριακές Τεχνικές: αζεοτροπική απόσταξη με χρήση συσκευής Dean-Stark, απόσταξη υπό κενό, εξάχνωση υπό κενό, απόσταξη μικρών ποσοτήτων, σύνθεση μικρής κλίμακας και πολλών σταδίων, επίπεδη χρωματογραφία (TLC), φασματοσκοπική ανάλυση 1 H και 13 C NMR, IR και UV. Συνθετική εργασία μεγάλης κλίμακας: ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, Chemical Abstracts, σχεδιασμός και κοστολόγηση σύνθεσης 3-σταδίων, αξιολόγηση και επιλογή της καλύτερης συνθετικής μεθόδου βάσει του κόστους και του κινδύνου. Παρουσίαση Εκθέσεων υπό μορφή δημοσίευσης, χρήση word processing και chemical drawing software. Βιβλιογραφική Επισκόπηση: Μια μικρή επισκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας σε ένα θέμα σχετικό με την οργανική χημεία. XHM 231 Οργανική Χημεία ΙΙ (6 ECTS) Φασματοσκοπία NMR, Βενζόλιο και Αρωματικότητα, Χημεία του Βενζολίου, Αλκοόλες, Θειόλες, Αιθέρες, Εποξείδια, Σουλφοξείδια, Χημεία του Καρβονυλίου (Αλδεΰδες, Κετόνες, Καρβοξυλικά Οξέα και Παράγωγα αυτών), Αμίνες, Αρυλαμίνες, Φαινόλες, Περικυκλικές Αντιδράσεις (Κυκλοπροσθήκες, Ηλεκτροκυκλικές Αντιδράσεις, Σιγματροπικές Επαναδιευθετήσεις). ΧΗΜ 241 Κβαντική Χημεία (6 ECTS) Ιστορική αναδρομή, η ανάγκη για την κβαντική θεώρηση της ύλης. Μοντέλο Rutherford, ατομικό φάσμα εκπομπής υδρογόνου. Τύπος Rydberg, φωτοηλεκτρικό φαινόμενο. Ατομικό μοντέλο του Bohr. Κυματική φύση της ύλης, μήκος κύματος De Broglie. Αρχή αβεβαιότητας του Heisenberg. Στάσιμα κύματα και εξίσωση του Schrödinger. Πιθανότητες, αναμενόμενες τιμές και τελεστές. Αξιώματα της Κβαντομηχανικής. Το σωματίδιο-σε-κλωβό ως βασικό κβαντοχημικό μοντέλο. Κλασικός αρμονικός ταλαντωτής. Κβαντομηχανικός αρμονικός ταλαντωτής. Φαινόμενα σήραγγας. Τρισδιάστατα κβαντοχημικά συστήματα. Συμπαγής περιστροφέας (αλτήρας). Σφαιρικές αρμονικές, γωνιακή στροφορμή και άτομο του υδρογόνου. Σύνθετα κβαντικά συστήματα. Άτομο ηλίου. Ιδιοστροφορμή (spin) του ηλεκτρονίου. Απαγορευτική αρχή του Pauli, πολυηλεκτρονικά άτομα. Μόρια και προσέγγιση Born-Oppenheimer. Θεωρία σθένους δεσμού. Θεωρία μοριακών τροχιακών και μελέτη απλών μορίων. Γεωμετρικός χαρακτήρας τροχιακών s, p, d, f κ.λπ. Δεσμικά και αντιδεσμικά τροχιακά, Η2+, ομοπυρηνικά και ετεροπυρηνικά διατομικά μόρια. Πολυατομικά μόρια, καταστάσεις υβριδισμού και σύνδεση με μοριακή γεωμετρία. XHM 242 Φυσικοχημεία ΙΙ (6 ECTS) Εισαγωγή στη χημική θερμοδυναμική. Χημικό δυναμικό, ενεργότητα αερίων και υγρών. Διαλύματα και μίγματα, αθροιστικές ιδιότητες. Θερμοδυναμικές και πρακτικές σταθερές χημικής ισορροπίας. Διαγράμματα φάσεων καθαρών ουσιών. Τάση ατμών. Φασικές μεταπτώσεις. Ο κανόνας των φάσεων του Gibbs. Ισορροπία υγρούατμών, απόσταξη, αζεότροπα. Τήξη και ευτηκτικά μίγματα. Διαλύματα ηλεκτρολυτών, ιοντική ισχύς. Ηλεκτρολυτική αγωγιμότητα. Γαλβανικά στοιχεία, πρότυπα ηλεκτροδιακά δυναμικά και εξίσωση Nernst. Ηλεκτρόλυση και αριθμοί μεταφοράς. Μονομοριακές αντιδράσεις. Θεωρία ενεργοποιημένου συμπλόκου, δυναμικές επιφάνειες και δυναμική χημικών αντιδράσεων. Αντιδράσεις στην υγρή φάση. Κατάλυση. XHM 311 Αναλυτική Χημεία ΙΙ (6 ECTS) Ενόργανες Μέθοδοι Ανάλυσης: Ταξινόμηση, Αναλυτικά Όργανα, Κριτήρια και Μέτρα Αξιολόγησης Μεθόδων, Λόγος Σήματος-Προς- Θόρυβο, Πηγές και Μέθοδοι Περιορισμού Θορύβου, Μέθοδοι Ενίσχυσης Σήματος. Ατομική Φασματοσκοπία: Φασματομετρία Ατομικής Απορρόφησης, Φασματομετρία Ατομικού Φθορισμού, Φασματομετρία Ατομικής Εκπομπής, Φασματομετρία Ατομικών Μαζών, Ατομική Φασματομετρία Ακτίνων Χ. Μοριακή Φασματοσκοπία: Φασματομετρία Μοριακής Απορρόφησης Υπεριώδους-Ορατού, Φασματομετρία Μοριακής Φωταύγειας, Φασματομετρία Υπερύθρου, Φασματοσκοπία Raman,

7 Φασματοσκοπία Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού, Φασματοσκοπία Μοριακών Μαζών. Ηλεκτροαναλυτικές Μέθοδοι: Ποτενσιομετρία, Κουλομετρία, Βολταμετρία. Μέθοδοι Διαχωρισμού: Αέρια Χρωματογραφία, Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Απόδοσης, Ηλεκτροφόρηση, Ηλεκτροχρωματογραφία Τριχοειδούς. XHM 320 Εργαστήριο Ανόργανης Χημείας (7 ECTS) α) Χημεία Στοιχείων Κυρίας Ομάδας. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των χλωροτριβένζυλου κασσιτέρου(iv) και τρις(προπυλοξυ)βορικού. β) Χημεία Βαναδίου: οξειδωτικές καταστάσεις, σύμπλοκες ενώσεις, όξο και μη όξο μόρια του βαναδίου. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των δις(ακετυλοακετονατο)βαναδυλίου(iv) και τρις(κατεχολατο)βαναδίου(iv) δις(τριαιθυλοαμμωνίου). γ) Χημεία Κοβαλτίου: σύνθεση, δομή, κινητική σταθερότητα. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των: χλωριούχου τρι(αιθυλοδιαμινο)κοβαλτίου(iii) [Co(en)3]Cl3.0.5NaCl.3H2O [(-)Co(en)3]I3.H2O και [(+)Co(en)3]Ι3.H2O. δ) Χημεία Χαλκού: διμεταλλικά σύμπλοκα, Βιοανόργανη χημεία χαλκού. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των ένυδρου οξικού χαλκού(ιι), cis- και trans- δις(γλυκινατο)(υδρο)χαλκού(ιι). ε) Χημεία Νικελίου: γεωμετρία συμπλόκων του νικελίου, ηλεκτρονιακές καταστάσεις. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των δις(υδατο)δις(2,4-πενταδιονατο)νικελίου [Νi(acac)2(Η2Ο)2], του Η2salen και [Νi(salen)]. ζ) Δραστικότητα των ενώσεων του κοβαλτίου, χρήση ανόργανων ενώσεων στην κατάλυση οργανικών αντιδράσεων. Σύνθεση και χαρακτηρισμός των [Co(phen)3]Br2, [Co(phen)3](BF4)3, [Co(phen)3(quin)3](PF6)3 και 1,10-φαινανθρολίνης-5,6-κινόνης (quin). η) Οργανομεταλλικές ενώσεις κυκλοπενταδιενυλίου και δραστικότητα. Σύνθεση και χαρακτηρισμός του φερροκενίου. Στο χαρακτηρισμό των ενώσεων περιλαμβάνονται: 1 H, 13 C, 119 Sn, 11 B NMR φασματοσκοπία για τις ασκήσεις 1, 3, 5, 6, 7 Φασματοσκοπία UV-Vis για τις ασκήσεις 2, 3, 4, 5, 6 Φασματοσκοπία ΙR για τις ασκήσεις 2, 4, 5, 6, 7 Μαγνητικές μετρήσεις για τις ασκήσεις 2, 4, 5 Ηλεκτροχημεία (κυκλική βολταμετρία) για τις ασκήσεις 2, 5 Στροφή πολωμένου φωτός για την άσκηση 3 Αγωγιμομετρία για τις ασκήσεις 3, 6 Σημείο τήξεως για τις ασκήσεις 1, 7 XHM 321 Ανόργανη Χημεία ΙΙΙ (6 ECTS) α) Χημεία Ένταξης, Δεσμός Μεταλλοργανικών Ενώσεων, Ηλεκτρονιακή Φασματοσκοπία, Μαγνητισμός (Σθενοδεσμική Θεωρία, Θεωρία Κρυσταλλικού Πεδίου, Σταθεροποίηση Κρυσταλλικού Πεδίου, Ενώσεις Υψηλού -Χαμηλού Spin, Συμμετρία, Θεωρία Μοριακών Τροχιακών, Δεσμοί σ-, π-, και δ-, Συμμετρία Ομάδων και Φασματοσκοπία Υπερύθρου, Φασματικοί Όροι, Ηλεκτρονιακά Φάσματα Συμπλόκων, Επιτρεπτές- Απαγορευμένες Μεταπτώσεις, Διαγράμματα Tanabe-Sugano, Ηλεκτρονιακά Φάσματα, Τετραγωνικά Παραμορφωμένων Οκταέδρων, Ηλεκτρονιακά Φάσματα άλλων Συμμετριών, Μαγνητικές Ιδιότητες Συμπλόκων Ενώσεων, Μαγνητικές Ιδιότητες Πολυπυρηνικών Μεταλλοενώσεων, Μακροσκοπικές Μαγνητικές Ιδιότητες). β) Δομή Συμπλόκων Ενώσεων (Δομές και Ισομέρεια Μεταλλοργανικών Ενώσεων με Αριθμό Ένταξης 1-12, Οπτική Ισομέρεια Συμπλόκων, Οπτική Ισομέρεια Χηλικού Δακτυλίου, Πειραματικός και Φασματοσκοπικός Διαχωρισμός Εναντιομερών, Φασματοσκοπία Κυκλικού Διχρωισμού, Ασύμμετρη Σύνθεση, Χηλικό Φαινόμενο, Μακροκυκλικοί Υποκαταστάτες, Αιθέρες Crown, Εκλεκτική Δέσμευση Μεταλλοϊόντων, Template Σύνθεση, Κατενικά Μόρια). γ) Αντιδράσεις, Κινητική και Μηχανισμοί (Αντιδράσεις Υποκατάστασης Επιπέδων Τετραγωνικών Συμπλόκων, Τrans Φαινόμενο, Κινητική Ταξινόμηση των Οκταεδρικών Ενώσεων, Αντιδράσεις Υποκατάστασης Οκταεδρικών Συμπλόκων Ενώσεων, Επίδραση της Σταθεροποίησης Κρυσταλλικού Πεδίου στην Κινητική Σταθερότητα, Μηχανισμοί Υποκατάστασης Οκταεδρικών Συμπλόκων Ενώσεων, Ρευστότητα Συμπλόκων Ενώσεων, Μηχανισμοί Ισομερίωσης και Ρακεμοποίησης Οκταεδρικών Συμπλόκων, Μηχανισμοί Οξειδοαναγωγικών Αντιδράσεων, Μηχανισμοί Εξωτερικής και Εσωτερικής Σφαίρας, Ρόλος της Γέφυρας στις Οξειδοαναγωγικές Αντιδράσεις Εσωτερικής Σφαίρας, Μεταφορά Ηλεκτρονίων σε Διπυρηνικές Ενώσεις Μικτού Σθένους, Φωτοκαταλυτική Διάσπαση του Νερού από το [Ru(bpy)3]2+, Φωτοκαταλυτική Αναγωγή του N2 από Ενώσεις του Re, Κυτόχρωμα c). δ) Περιγραφική Χημεία των Μετάλλων Μεταπτώσεως, των Λανθανιδίων-Ακτινιδίων και των Υπερουράνιων Στοιχείων (Περιοδικότητα και Εξαιρέσεις του Περιοδικού Πίνακα, Σταθεροποίηση Οξειδωτικών Καταστάσεων, Χημεία των Διάφορων Οξειδωτικών Καταστάσεων των Μεταλλοϊόντων, Χημεία Στοιχείων, Χημεία των Βαρύτερων Μετάλλων Μεταπτώσεως, Οξειδωτικές Καταστάσεις και Δυναμικά των Ομάδων του Περιοδικού Πίνακα, Δεσμός και Δομή των Λανθανιδίων και Ακτινιδίων, Χημεία Ένταξης Λανθανιδίων και Ακτινιδίων, Λανθανιδική Συστολή, Ηλεκτρονιακή Σ Χ Ο Λ Η Θ Ε Τ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Φ Α Ρ Μ Ο Σ Μ Ε Ν Ω Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ω Ν

8 Τμήμα Χημείας Φασματοσκοπία και Μαγνητικές Ιδιότητες Λανθανιδίων και Ακτινιδίων, τα Υπερουράνια Στοιχεία). ε) Πολυπυρηνικά Μόρια, Δεσμός Μετάλλου-Μετάλλου (Οργανομεταλλικά Συμπλέγματα, Μεταλλικά Συμπλέγματα, Πολλαπλός Δεσμός Μετάλλου-Μετάλλου, Δομή και Δραστικότητα Ενώσεων με Δεσμό Μετάλλου-Μετάλλου, Άλατα Zintl, Πολυοξομεταλλικές και Ετεροπολυοξομεταλλικές Ενώσεις, Φασματοσκοπία ΝΜR και Ηλεκτροχημεία Πολυοξομεταλλικών Μορίων, Υπερμοριακή Ανόργανη Χημεία, Σύνθεση Υπερμοριακών Συστημάτων, Φασματοσκοπία Υπερμοριακών Συστημάτων). XHM 331 Οργανική Χημεία ΙΙΙ (6 ECTS) Ετεροκυκλική Χημεία: σύνθεση και χημεία 5- και 6-μελών δακτυλίων: φουράνιο, θειοφαίνιο, πυρρόλιο, πυριδίνη, κινολίνη, ισοκινολίνη και ινδόλη. Οργανική Χημεία Ελευθέρων Ριζών: μηχανισμοί ελευθέρων ριζών, τροποποίηση λειτουργικών ομάδων, σχηματισμός δεσμού C-C. Αλικυκλική Χημεία: προέλευση και τύποι τάσης δακτυλίου, σύνθεση και χημεία κυκλοπροπανίου, κυκλοβουτανίου, κυκλοπεντανίου, κυκλοεξανίου, κυκλοεπτανίου και σύνθεση δακτυλίων ενδιαμέσου μεγέθους. Μη Αρωματική Ετεροκυκλική Χημεία και Φυσικά Προϊόντα: Σύνθεση και χημεία μικρών κυκλικών συστημάτων (3 & 4 ατόμων), στεροειδών και β-λακταμών, 5 & 6 ατομικών κυκλικών συστημάτων, χημεία υδρογονανθράκων, 5 & 6-ατομικοί ετεροκυκλικοί δακτύλιοι αζώτου-αλκαλοειδών. Έννοιες: Στερεοηλεκτρονιακός έλεγχος, κινητικός & θερμοδυναμικός έλεγχος, συνεισφορά γειτονικής ομάδας, φαινολική οξειδωτική σύζευξη. Χημεία Βορίου, Πυριτίου και Κασσιτέρου: Υδροβορίωση, Σχηματισμός σιλυλο-ενολικού αιθέρα, αναδιάταξη Baeyer-Villiger στο πυρίτιο, αντίδραση Shapiro, ηλεκτρονιόφιλη υποκατάσταση με αλλυλική αναδιάταξη, Κροτυλικά σιλάνια, Αναδιάταξη Brook, Αναδιάταξη Sila-Pummerer, υδροκασσιτερισμός, Κροτυλο κασσιτερικά, Ανταλλαγή Sn-Li. Οργανομεταλλική Χημεία: Χημεία κύριας οργανο-ομάδας: σύγκριση βορίου, πυριτίου, και άνθρακα, οργανικές ενώσεις κασσιτέρου, χρήση των μετάλλων μετάπτωσης στην οργανική χημεία, χημεία παλλαδίου (0), χημεία παλλαδίου (II), άλλα μέταλλα μετάπτωσης, κοβάλτιο και σίδηρος, εφαρμογές της οργανομεταλλικής χημείας στην οργανική σύνθεση, σχηματισμός δεσμού C-C με αντιδράσεις τρανσμετάλλωσης, σχηματισμός δεσμού C-C με αντιδράσεις κυκλοποίησης, σχηματισμός δεσμού C-C με εισαγωγή καρβονυλίου και αλκενίου. Λύσεις Μηχανιστικών Προβλημάτων: Περίπλοκα μηχανιστικά προβλήματα που λύνονται με ομαδική εργασία. XHM 340 Εργαστήριο Φυσικοχημείας ΙΙ (7 ECTS) Σταθερές διάστασης οξέων, σταθερές κατανομής μεταξύ φάσεων, αθροιστικές ιδιότητες. Ισορροπία υγρού-ατμών. Διάγραμμα φάσεων τριαδικού συστήματος. Φυσικοχημικός χαρακτηρισμός και διαλυτότητα δωδεκυλοθειικού χαλκού. Διαλυτοποίηση περιβαλλοντικών ρυπαντών σε μικύλια τασιενεργών. Επιφανειακή τάση. Ηλεκτροχημικές μετρήσεις με γαλβανικά στοιχεία. Πολαρογραφία. Αριθμοί μεταφοράς και ηλεκτρόλυση. Σταθεροποίηση νανοσωματιδίων θειούχου καδμίου (CdS) με πολυηλεκτρολύτες και οπτικές ιδιότητες. Ατομικά φάσματα με φασματογράφο περίθλασης. Φάσματα IR δόνησης-περιστροφής. Κβαντοχημικοί υπολογισμοί με το πρόγραμμα Hyperchem. Μαγνητικές ιδιότητες ανόργανων συμπλόκων. Μηχανισμός οξείδωσης του ασκορβικού οξέος. Μηχανισμός ενζυματικής υδρόλυσης εστέρων. Μελέτη ταχέων αντιδράσεων με την τεχνική Stopped-Flow. Φωτοχημική κινητική με τεχνική flash-φωτόλυσης. Σκέδαση φωτός από διαλύματα πολυμερών. XHM 341 Φυσικοχημεία ΙΙΙ (6 ECTS) Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και αλληλεπιδράσεις της με άτομα και μόρια. Μοριακή συμμετρία: Θεωρία Ομάδων. Κβαντομηχανική περιγραφή συμπαγούς περιστροφέα. Φάσματα περιστροφής: διατομικά και πολυατομικά μόρια. Κανόνες επιλογής. Κβαντομηχανική περιγραφή αρμονικού ταλαντωτή. Δονητικά φάσματα διατομικών και πολυατομικών μορίων. Δονητικάπεριστροφικά φάσματα. Φασματοσκοπία Raman. Ηλεκτρονική φασματοσκοπία: Απαγορευτική αρχή Pauli και κανόνες Hund. Αρχή Franck - Condon. Φθορισμός. Φωσφορισμός. Εισαγωγή στα lasers και εφαρμογές. Πυρηνικός Μαγνητικός Συντονισμός (ΝΜR). Φασματοσκοπία Ηλεκτρονικού Παραμαγνητικού Συντονισμού (ESR). XHM 401 Διπλωματική Χημείας Ι (3 ECTS) Η Διπλωματική Εργασία αποτελεί υποχρεωτικό στοιχείο για την απόκτηση πτυχίου Χημείας. Στο πρώτο τμήμα της Διπλωματικής Εργασίας οι φοιτητές αρχίζουν να εργάζονται σε συγκεκριμένο θέμα υπό την επίβλεψη μέλους του ακαδημαϊκού προσωπικού. Έμφαση δίνεται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση και εκμάθηση διαφόρων τεχνικών/μεθόδων στο εργαστήριο. Στο τέλος του εξαμήνου, η επίδοση των φοιτητών βαθμολογείται από τον επιβλέποντα καθηγητή ως «Ικανοποιητική» ή «Μη Ικανοποιητική». Στη δεύτερη περίπτωση, ο φοιτητής είναι υποχρεωμένος να εγγραφεί για Διπλωματική Εργασία επί δύο ακόμη εξάμηνα. Ο βαθμός της Διπλωματικής Εργασίας πιστώνεται μετά την ολοκλήρωση και του XHM 402. XHM 402 Διπλωματική Χημείας ΙΙ (6 ECTS) Αποτελεί συνέχεια του ΧΗΜ 401, και σ αυτήν οι φοιτητές εργάζονται περισσότερο στη λήψη πειραματικών δεδομένων, αξιολόγηση, συζήτηση και παρουσίασή τους υπό μορφή διαγραμμάτων, σχημάτων και πινάκων. ΧΗΜ 403 Συγγραφή Διπλωματικής Χημείας (3 ECTS) Αποτελεί συνέχεια των ΧΗΜ 401 και ΧΗΜ 402, και σ αυτήν οι φοιτητές καλούνται να καταθέσουν γραπτό κείμενο της όλης Διπλωματικής του Εργασίας. Επίσης, οι φοιτητές καλούνται να κάνουν προφορική παρουσίαση του θέματος της Διπλωματικής

9 Εργασίας και να απαντήσουν σε ερωτήσεις της Εξεταστικής Επιτροπής. XHM 411 Χημεία Τροφίμων (6 ECTS) Τροφή και θρεπτικές ύλες-ενεργειακή αξία τροφίμων. Νερό: αλληλεπίδραση νερού και διαλυμένων ουσιών. Λιπίδια. Τεχνολογία λιπών και ελαίων. Αμινοξέα. Πεπτίδια - πρωτεϊνες: ο ρόλος των πρωτεϊνών στην παρασκευή τροφίμων. Επίδραση της επεξεργασίας. Πρωτεΐνες διαφόρων τροφίμων. Νέες πηγές πρωτεϊνών. Μέθοδοι προσδιορισμού πρωτεϊνών. Υδατάνθρακες: Μονο-σακχαρίτες, Ολιγοσακχαρίτες, Πολυσακχαρίτες. Διαιτητικές ίνες. Ανόργανα συστατικά των τροφίμων. Βιταμίνες. Πρόσθετα: Χρωστικές, Συντηρητικά, Αντιοξειδωτικά, Γαλακτοματοποιητές-Σταθεροποιητές, Πηκτοματογόνα, Ποικίλες ουσίες. Ευχυμικά συστατικά. Μη επιθυμητά συστατικά των τροφίμων. XHM 412 Περιβαλλοντική Χημεία (5 ECTS) Στο μάθημα αυτό εξετάζεται ο ρόλος των χημικών στοιχείων και ενώσεων κατά τη σύνθεση και αποσύνθεση της ανόργανης, οργανικής και βιολογικής ύλης στη φύση, καθώς και οι επιπτώσεις των δραστηριοτήτων του ανθρώπου στο περιβάλλον. Έμφαση δίνεται στα ακόλουθα εδάφια: 1. Γεωχημικοί και στοιχειακοί κύκλοι. Ατμοσφαιρικά φαινόμενα και οι σχετικές χημικές αντιδράσεις, 2. Υδατικά συστήματα και διαχείριση υδάτινων πόρων και αποβλήτων, 3. Χημεία εδάφους και απόθεση ρύπων στους γεωλογικούς σχηματισμούς, 4. Χημεία και τοξικότητα μετάλλων και ξενοβιοτικών, 5. Ανάλυση περιβαλλοντικών δειγμάτων. ΧΗΜ 413 Ειδικά Θέματα Ποιοτικής και Ποσοτικής Ανάλυσης (5 ECTS) Εφαρμογές της υγρής χρωματογραφίας υψηλής απόδοσης, ιοντική χρωματογραφία, χρωματογραφία αποκλεισμού μεγέθους. Ηλεκτροφόρηση τριχοειδούς. Χημικοί αισθητήρες και βιοαισθητήρες. Εισαγωγή στις κινητικές μεθόδους ανάλυσης. Μέθοδοι φθορισμού και εφαρμογές φθοριζόντων ιχνηθετών. Θερμικές μέθοδοι ανάλυσης. ΧΗΜ 414 Μεταλλοϊόντα στα Βιολογικά Συστήματα, Περιβάλλον και Υγεία (5 ECTS) Ο κύριος σκοπός του μαθήματος είναι η παρουσίαση και η περιγραφή των βιοανόργανων συστημάτων μέσα από το συσχετισμό της λειτουργίας, της δομής και της δραστικότητας των ανόργανων στοιχείων στους οργανισμούς. Ειδικότερα, το μάθημα αυτό θα περιέχει: α) συστηματική μελέτη των βιοσυστημάτων των ιχνοστοιχείων, β) επίδραση της συγκέντρωσης των ιχνοστοιχείων στην υγεία και το περιβάλλον και γ) φαρμακευτική χημεία των ανόργανων ενώσεων. ΧΗΜ 415 Βιοαναλυτική Χημεία (5 ECTS) Κύριος στόχος του μαθήματος είναι η περιγραφή των βασικών αρχών και των εφαρμογών ενόργανων και μοριακών μεθόδων στη μελέτη βιομορίων. Έμφαση θα δοθεί στα ακόλουθα θέματα: α) Βιομόρια: Αμινοξέα, Πεπτίδια, Πρωτεΐνες, Νουκλεϊκά οξέα. β) Εφαρμογή της υγρής χρωματογραφίας στην ανάλυση βιομορίων: Χρωματογραφία ιονανταλλαγής, συγγένειας και μοριακού αποκλεισμού. γ) Μέθοδοι και εφαρμογές ηλεκτροφόρησης πηκτής και τριχοειδούς σε βιομόρια. δ) Κινητική ενζύμων. ε) Φασματομετρία μάζας σε βιομόρια: MALDI-TOF/MS, ESI/MS. ζ) Τεχνικές και εφαρμογές της φασματοσκοπίας Uv/Vis, IR και Raman σε βιομόρια. η) Μοριακή αναγνώριση: Βιοανάλυση (αντισώματα, αντιγόνα, ανοσοανάλυση), Βιοαισθητήρες, DNA-Arrays. θ) Νουκλεϊκά οξέα: Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) και προσδιορισμός της αλληλουχίας. ι) Προσδιορισμός της αλληλουχίας πρωτεϊνών. ΧHM 421 Προχωρημένα Θέματα Ανόργανης Χημείας (Οργανομεταλλική Χημεία) (5 ECTS) α) Γενικά για την Οργανομεταλλική Χημεία (Ορισμός, Ιστορική Αναδρομή, Μερικές Βασικές Αρχές της Οργανομεταλλικής Χημείας, Θεωρία Μοριακών Τροχιακών και Κανόνας 18- Ηλεκτρονίων, π-δεσμός, Σημαντικότερες Εφαρμογές των Οργανομεταλλικών Ενώσεων, Μελλοντικές Προοπτικές Οργανομεταλλικής Χημείας). β) Κατηγορίες Οργανομεταλλικών Ενώσεων και Αντιδράσεις Αυτών (Καρβονυλικά Σύμπλοκα, Μεταλλοϋδρίδια, Σύμπλοκα Νιτροσυλίου, Σύμπλοκα Διαζώτου, Άλκυλο-, Καρβένο-, Καρβίνοκαι Καρβίδο- Μεταλλικές Ενώσεις, Αλκένο και Αλκίνο Σύμπλοκα, Άλλυλο Σύμπλοκα, Μεταλλοενώσεις Πενταδιενυλίου, Μεταλλοκένια, Μεταλλοαρένια, Αντιδράσεις Υποκατάστασης, Αντιδράσεις Οξειδωτικής Προσθήκης, Αναγωγική Απόσπαση, Αντιδράσεις Εισαγωγής Ομάδος, Αντιδράσεις Απόσπασης, Πυρηνόφιλη και Ηλεκτρονιόφιλη Προσβολή στους Ενταγμένους Υποκαταστάτες). γ) Καταλυτικές Αντιδράσεις Οργανομεταλλικών Ενώσεων (Υδρογόνωση Αλκενίων, Καταλυτικοί Κύκλοι Tolman, Συνθετικό Αέριο, Υδροφορμυλίωση, Οξικό Οξύ, Μέθοδος Monsato, Μέθοδος Wacker, Συνθετική Βενζίνη, Κατάλυση Ziegler-Natta, Ακινητοποιημένη Ομογενής Κατάλυση, 'POP' Μόρια Λευκοχρύσου). XHM 422 Χημεία Επιφανειών (5 ECTS) Εισαγωγή: σκοπός, ορισμός επιφάνειας, ορισμός πορώδους. Ρόφηση. Διεπιφάνεια στερεού - υγρού και υγρού - αερίου. Ισόθερμοι. Σάπωνες. Διεπιφάνεια στερεού - αερίου. Θεωρία ΒΕΤ και οι Σ Χ Ο Λ Η Θ Ε Τ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Φ Α Ρ Μ Ο Σ Μ Ε Ν Ω Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ω Ν