ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

Transcript

1 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα: Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices. Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis. Tum interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa respondisset ego, pater, cana esse malo, mendacium illi pater obiecit: Non dubito quin calva esse nolis. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant? Μονάδες 40 Παρατηρήσεις Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις: complures: tecto: clara: την αιτιατική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος την ονομαστική πληθυντικού την ίδια πτώση στον ίδιο αριθμό ουδετέρου γένους στο συγκριτικό βαθμό mentionem: Haec: Eo consilio: την ονομαστική στον ίδιο αριθμό τη γενική στο ίδιο γένος στον άλλο αριθμό την αιτιατική στον άλλο αριθμό 1

2 vestem: aliis: την κλητική ενικού τη γενική ενικού θηλυκού γένους και την αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους sermonibus: pater: istae: την κλητική ενικού τη γενική στον άλλο αριθμό τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος και την ονομαστική ενικού στο ουδέτερο γένος te: τη γενική στο ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό (συντακτική λειτουργία: γενική διαιρετική) Μονάδες 15 Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: esset: venerunt: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό της προστακτικής μέλλοντα τον απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο στην ενεργητική περιφραστική συζυγία (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο του ρήματος) animadverterunt: το γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή abiectis: στο admiratum: μέλλοντα rettulerunt: το γερουνδιακό στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό αρσενικό γένος και το β ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή το γ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του τη δοτική γερουνδίου και το α πληθυντικό της υποτακτικής του ίδιου χρόνου στην άλλη φωνή 2

3 (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο του ρήματος) reserari: oppressitque: το απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή τη μετοχή ενεστώτα στην αιτιατική ενικού θηλυκού γένους induxit: το γ πληθυντικό της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στην παθητική περιφραστική συζυγία (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο του ρήματος) mallet: nolis: το α πληθυντικό της οριστικής του ενεστώτα το γ πληθυντικό της προστακτικής του μέλλοντα και το α ενικό της υποτακτικής του παρακειμένου faciant: το β ενικό της υποτακτικής του παρατατικού στην άλλη φωνή Μονάδες 15 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: domesticorum, haec, auditu, fores, quid, calvam. Μονάδες 6 Γ1β. cum se ipsum captum venisse eos existimasset : να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε το συντακτικό της ρόλο (μονάδα 1). Μονάδες 4 Γ1γ. (Praedones) abiectis armis ianuae appropinquaverunt : Να αντικαταστήσετε το ρήμα με: α) debeo+απαρέμφατο και β) τον 3

4 κατάλληλο τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας (να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο). Μονάδες 5 Γ2α. et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse : Να δηλώσετε τον προσδιορισμό του σκοπού με: α) τελική πρόταση και β) ad+αιτιατική γερουνδιακού. Μονάδες 4 Γ2β. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant? : Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Pater interrogavit filiam». Μονάδες 4 Γ2γ. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. : Να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχική. Μονάδες 3 Γ3α. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant? : Να αντικαταστήσετε το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης με τον κατάλληλο τύπο θεωρώντας ότι το περιεχόμενο της δευτερεύουσας έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Μονάδες 2 Γ3β. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis appropinquaverunt : Να αναλύσετε τη μετοχή σε αντίστοιχη πρόταση εκφερόμενη με υποτακτική. Μονάδες 2 4

5 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Ενώ ο Αφρικανός βρισκόταν στο Λίτερνο, ήρθαν προς αυτόν τυχαία για να τον χαιρετήσουν επίσημα πολλοί αρχηγοί ληστών. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε πως αυτοί ήρθαν για να συλλάβουν αυτόν τον ίδιο, εγκατέστησε φρουρά από δούλους στο σπίτι του. Όταν παρατήρησαν αυτό το πράγμα οι ληστές, αφού κατέθεσαν τα όπλα, πλησίασαν την πόρτα και με δυνατή φωνή ανήγγειλαν στο Σκιπίωνα (απίστευτο στο άκουσμα!) πως είχαν έρθει για να θαυμάσουν την ανδρεία του. Όταν οι δούλοι μετέφεραν αυτά (τα λόγια) στο Σκιπίωνα, αυτός διέταξε να ανοιχθούν οι πόρτες και να μπουν αυτοί μέσα. Με αυτό το σχέδιο εμφανίστηκε κάποτε απρόοπτα και έπιασε τις κομμώτριες επ αυτοφώρω. Παρόλο που ανακάλυψε άσπρες τρίχες πάνω στο φόρεμά τους, εντούτοις ο Αύγουστος προσποιήθηκε πως δεν τις είδε και παρέτεινε το χρόνο με άλλες κουβέντες, ώσπου έφερε τη συζήτηση στην ηλικία. Τότε ρώτησε την κόρη του αν μετά από μερικά χρόνια θα προτιμούσε να είναι ασπρομάλλα ή φαλακρή. Όταν εκείνη απάντησε «εγώ, προτιμώ πατέρα να είμαι ασπρομάλλα», ο πατέρας της πρόβαλε σ εκείνην το (εξής) ψεύτικο επιχείρημα: «Δεν αμφιβάλλω πως δεν θέλεις να είσαι φαλακρή. Γιατί λοιπόν δεν φοβάσαι μήπως αυτές εδώ σε κάνουν φαλακρή;». Β1. compluria και complura tecta clariore mentio huius ea consilia vestis alius-aliud 5

6 sermo patrum isti-istud vestrum Β2. sunto venturos fuisse animadvertatur abiciendo-abiceris (abicere) admirator referendo-rel(l)ati simus reseratum iri opprimentem inducendi fuerint malumus nolunto-noluerim fieres Γ1α. domesticorum: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική του περιεχομένου στο praesidium haec: άμεσο αντικείμενο στο rettulerunt auditu: αφαιρετική του σουπίνου ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο incredibile fores: υποκείμενο στο reserari (ετεροπροσωπία) 6

7 quid: απρόθετη αιτιατική ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο non times calvam: κατηγορούμενο στο te Γ1β. cum se ipsum captum venisse eos existimasset : δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το conlocavit. Eισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική, επειδή η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής διεργασίας. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική χρόνου υπερσυντελίκου ( existimasset ), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου ( conlocavit ) (παρακείμενος με σημασία αορίστου) και σε σχέση με αυτό δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Γ1γ. α) (Praedones) abiectis armis ianuae appropinquare debuerunt (-ere). β) Αbiectis armis praedonibus appropinquandum ianuae fuit. Γ2α. α).ut admirarentur virtutem eius β) ad virtutem admirandam Γ2β. Mater interrogavit filiam quid ergo non timeret ne eae illam calvam facerent. Γ2γ. His Scipioni rel(l)atis a domesticis is fores reserari eosque intromitti iussit. Γ3α. Quid ergo non times ne istae te calvam fecerint? 7

8 Γ3β. Cum (praedones) arma abiecissent, Επιμέλεια θεμάτων: Bαφειάδη Αριάδνη-Βλαχογιάννης Νίκος-Καρανάσιος Δημήτρης 8